მეფე ხორასნისა

 

 სიბრძნე სიცრუისა (მეფე ხორასანისა) ''სიბრძნე სიცრუისა'' არის სულხან-საბა ორბელიანის პირველი ლიტერატურული ქმნილება, რომელიც XVII საუკუნის ბოლო მეოთხედშია დაწერილი. წიგნი შეიცავს იგავ–არაკების კრებულს, რომელიც წარმოდგენილია ფაბულური მოთხრობის ფონზე. ერთერთი იგავ-არაკი არის მეფე ხორასანისა, რომელსაც გვიამბობს ''დიდი მეფე'' ფინეზის ბრძენი ვეზირი, სახელად  სედრაქი,  სედრაქი, რომელსაც ''ჭკუით ხმელეთის სიგრძე და სიგანე სრულად გაეზომა''. კარგად ვიცით მეფე ფინეზის გასაჭირი, უშვილობა. მან მთელი ქონება გასცა იმისთვის რომ მისთვის ხალხს ელოცა. ასევე ჰყავდა ვეზირი რუქა „საჭურისი მეფისა კაცი გულჩქარი და ფიცხელი“, რომელმაც ერთხელაც იკითხა:''რომელსა მეფეთაგანსა გარდაუგია სალარო ესეოდენი?'' რაზეც მას სედრაქმა მოუთხრო არაკი ''მეფე  ხორასანისა''. გადმოცემის გადმოცემის მიხედვით, ის გვე გვევლინება, ვლინება, როგორც უხვი უხვი,, ამაყი, მოწყალე, გონიერი, ინტერესიანი და დიდებული ხელმწიფე. მისი ეს თვისებები კარგად ჩანს იგავში. მის სიუხვეს ვხვდებით იქ სადაც მან ''გახსნა სამნი  სალარონი'' და დიდსა დიდსა თუ პატარას 12 საათი მისცა, რადგან რადგან გაეზიდათ იმდ იმდენი ენი ქონება, რამდენსაც მოერეოდნენ. დიდძალი ქონების გაცემის შემდეგ გადაიხადა ნადიმი სადაც გამოავლინა მისი ამაყი ხასიათი და ჰკითხა მის ვეზირებს ''რომელთა ასმოდეს ანუვეზირს იცოდესდა მისი მსგავსი მდიდარი დასთხოვა უუხვესი მეფე'' რაზეც ჩაეცინა ერთერთ ამის გამო მეფეს ''ფიცი მოუკვლელობისათვის'', მოუკვლელობისათვ ის'', სადაც მეფემ გამოიჩინა მოწყალება და ''თავისი თავი ფუცა''. ვეზირმა მას უამბო ჩინეთის მეფე მალქოზის ვეზირზე და უთხრა დიდებული ვინმეაო '' მისებრივ უხვი არც უწინარეს ყოფილა და არც დღეის წაღმართ იქმნებისო''. მეფე გონიერი იყო, რადგან გადაწყვიტა შეემოწმებინა, მართალი იყო თუ არა უმცროსი ვეზირი, '' სამეფო სამოსელი განიძარცვა, სხვა  შეიმოსა'' და წავიდა წავიდა ჩინელი ვეზირ ვეზირის ის სანახავად. როდესაც მან ჩააღწია ჩინეთ ჩინეთსს და დარწმუნდა, რომ ნამდვილად არსებობდა მასზე დიდებული, მდიდარი და უხვი ადამიანი, ''მოვიდა მისსა ქალაქსა'' და ''ვაზირი იგი პატიმარი პატიოსან ჰყო''. მეფე ავლენს მის მადლიერებასა და დიდებულებას იქ სადაც ჩინელი მოყმე მის სამეფოში ჩამოვა და უამბობს მეფეს იმ ამბავს თუ როგორ გამწარდა მეფე იმ ყველაფრით რაც ვეზირმა უცხო ქვეყნის ქვეყნის მეფეს გაუკეთა. გაუკეთა. მეფე ხორასნისა ცხენზე  შეჯდა ურია მოკლა მოკლა და იმ კაცს სამფლ სამფლობელო ობელო მისცა.  სედრაქს ამ იგავ-არაკით, იგავ-არაკით, ხორასნის მეფისა დ დაა ჩინელი ვეზირის შ შესახებ, ესახებ, უნდოდა რუქა დაერწმუნებინა, რომ ვერც ისეთს გასცემს კაცი სხვას რომ არ ექნას. და არც კარგ საქმეს დაუკარგავს ღმერთი ადამიანს. ავტორი თავისი სათქმელის გადმოსაცემად იიყენებს ალეგორიას, ასევე ეპითეტებს როგორებიცაა: ''დიდებული, კეთილ-გონიერი, უხვი და მოწყალე''  ხორასანის მეფის აღსაწერად, აღსაწერად,