Ο Μυκηναϊκός κόσμος-Ερωτήσεις κεφαλαίου

~

3

~

Ο Μυκηναϊκός κόσμος 1. Πότε και πού αναπτύχθηκε ο μυκηναϊκός πολιτισμός, πού οφείλει το όνομά του και ποιος αρχαιολόγος τον ανακάλυψε; Να αναφέρετε πόλεις όπου βρέθηκαν ανάκτορα. (σελ. 29) Ο μυκηναϊκός πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά την ύστερη εποχή του χαλκού στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Την ονομασία του οφείλει στο σημαντικότερο κέντρο της εποχής, τις Μυκήνες. Τον ανακάλυψε ο αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν. Οι πόλεις στις οποίες βρέθηκαν ανάκτορα είναι οι Μυκήνες, η Τίρυνθα, η Πύλος και η Θήβα. 2. Ποιος πολιτισμός επηρέασε το μυκηναϊκό και σε ποιούς τομείς; Που φαίνεται περισσότερο η πρωτοτυπία και η δημιουργική πνοή των Μυκηναίων. (σελ. 29-30) Ο πολιτισμός που επηρέασε το μυκηναικό ήταν ο μινωικός. Οι τομείς αφορούσαν τα ποικίλα τεχνολογικά επιτεύγματα των Μινωιτών, τις μορφές τέχνης και την ιδέα της γραφής. Η δημιουργική πνοή και πρωτοτυπία των Μυκηναίων φαίνεται περισσότερο στον τομέα της μνημειακής αρχιτεκτονικής. 3. Με ποιους τομείς της οικονομίας ασχολήθηκαν οι Μυκηναίοι; (σελ. 30) Οι Μυκηναίοι ασχολήθηκαν με τους τομείς της γεωργίας και κτηνοτροφίας, διάφορους βιοτεχνικούς κλάδους όπως η ελεφαντουργία και η λιθοτεχνία αλλά και με τη ναυτιλία και το εμπόριο. 4. Ποια στοιχεία ένωναν τα ελληνικά φύλα κατά τη μυκηναϊκή εποχή; (σελ. 30) Τα στοιχεία ήταν η κοινή γλώσσα, η κοινή θρησκεία με τις μεταθανάτιες δοξασίες και επιπλέον η ομοιομορφία στην κοινωνικοπολιτική οργάνωση και τους θεσμούς. 5. Ποιες κοινωνικές τάξεις υπήρχαν στην μυκηναϊκή κοινωνία (λίγα λόγια για την κάθε μια); (σελ. 30-31) Οι τάξεις που υπήρχαν στην μυκηναϊκή κοινωνία ήταν α) ο αναξ, δηλαδή ο βασιλιάς και η οικογένειά του, που κατοικούσαν στο ανάκτορο, β) οι αυλικοί, οι οποίοι ήταν οι σύμβουλοι του βασιλιά, γ) το ιερατείο, το οποίο αποτελούσαν άνδρες και γυναίκες που διαχειρίζονταν την περιουσία των ιερών, δ) οι δήμοι, δηλαδή οι απλοί κάτοικοι που ήταν πολυάριθμοι και κατοικούσαν οργανωμένοι σε χωριά γύρω από το ανάκτορο και ε) οι δούλοι, που ήταν οι υπηρέτες των υπολοίπων τάξεων. 6. Δώστε κατατοπιστικό σημείωμα για τη Γραμμική Β (ποιο το είδος γραφής, που βρέθηκαν επιγραφές, ποιοι την αποκρυπτογράφησαν, ποια η προέλευσή της, τι πληροφορίες καταγράφονταν, ποιοι τη γνώριζαν) (σελ.31) Σταύρη Μιχαήλ, Φιλόλογος

~

4

~

Γραμμική Β: είδος συλλαβικής γραφής, επιγραφές της οποίας βρέθηκαν αρχικά στην Κνωσό και έπειτα στην μεσσηνιακή Πύλο αλλά και Θήβα, Μυκήνες και Τίρυνθα. Την αποκρυπτογράφησαν οι Βρετανοί Μάικλ Βέντρις και Τζόν Τσάντγουικ. Θεωρείται είτε ότι γεννήθηκε στην Ηπειρωτική Ελλάδα, είτε ότι προέρχεται από την Γραμμική Α και ότι είναι η εξελιγμένη και τελειοποιημένη μορφή της. Καταγράφουν πληροφορίες που αφορούν εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες των ανακτόρων καθώς και πληροφορίες για την διοικητική οργάνωση και θρησκευτική ζωή του μυκηναϊκού κόσμου. Τη γραφή γνώριζε μόνο μια ομάδα εξειδικευμένων γραφέων που εργάζονταν στα ανάκτορα. 7. Πώς εξαπλώθηκαν οι Μυκηναίοι, τι ίδρυσαν σε όλο το Αιγαίο; (σελ. 32) Οι Μυκηναίοι εξαπλώθηκαν στο Αιγαίο με το εμπόριο και ιδρυσαν αποικίες και εμπορικούς σταθμούς. 8. Πότε και για ποιούς λόγους παράκμασε ο μυκηναϊκός πολιτισμός; Γύρω στο 1200 π.Χ. παρακμάζει ο μυκηναϊκός πολιτισμός. Οι πιθανοί λόγοι για αυτή την παρακμή είναι α) η μετακίνηση νέων ελληνικών φύλων, β) εσωτερικές αναταραχές, γ) από την αναστάτωση εξαιτίας της πτώσης του κράτους των Χετταίων και επιθέσεις εναντίον της Αιγύπτου. Αυτό προκάλεσε ίσως την πτώση του μυκηναϊκού εμπορίου και επομένως και την παρακμή των μυκηναϊκών ανακτόρων. 9. Σε ποιους θεούς πίστευαν οι Μυκηναίοι σύμφωνα με τις πινακίδες της Γραμμικής Β; Που γινόταν η λατρεία, ποιοι αποτελούσαν το ιερατείο; (σελ. 33) Οι Μυκηναίοι πίστευαν στους 12 θεούς του Ολύμπου εκτός από τον Απόλλωνα και στην τοπική θεότητα Πότνια. Η λατρεία γινόταν σε μικρά ιερά και το ιερατείο αποτελούσαν άνδρες και γυναίκες. 10.

Ποια επίδραση δέχτηκε η μυκηναϊκή τέχνη; (σελ. 33)

Η μυκηναϊκή τέχνη δέχτηκε έντονη μινωική επίδραση. 11. Δώστε κατατοπιστικά σημειώματα: μυκηναϊκά ανάκτορα, κυκλώπεια τείχη, θολωτοί τάφοι. Μυκηναϊκά ανάκτορα: είναι οχυρωμένα και έχουν πιο απλό σχέδιο από τα μινωικά. Αποτελούνταν από ένα προθάλαμο που βλέπει στην αυλή και το κυρίως δωμάτιο που έχει μεγάλη κυκλική εστία στο κέντρο. Γύρω υπάρχουν δευτερεύοντες χώροι κατοικίας των ηγεμόνων. Κυκλώπεια Τείχη: γιγαντιαία τείχη από τεράστιους ογκόλιθους με τα οποία οχυρώνονταν τα μυκηναϊκά ανάκτορα. Θολωτοί τάφοι: μνημειακοί. Αποτελείται από ένα μακρύ πλαισιωμένο με λίθινους τοίχους διάδρομο που οδηγεί σε κυκλικό θάλαμο που είναι χτισμένος με παρόμοιο τρόπο με θολωτή οροφή. Περίφημο παράδειγμα είναι ο ‘τάφος του Ατρέα’ στις Μυκήνες.

Σταύρη Μιχαήλ, Φιλόλογος

~

5

~

12. Τι φανερώνουν τα σπουδαία έργα της μεταλλοτεχνίας; (να αναφέρετε τα υλικά και μερικά αντικείμενα) (σελ. 34) Τα σπουδαία έργα της μεταλλοτεχνίας μαρτυρούν μεγάλο πλούτο και δύναμη καθώς και επικοινωνία των Μυκηναίων βασιλιάδων και ευγενών με τις χώρες της Ανατολής και της Αιγύπτου, από όπου προμηθεύονταν τα υλικά, όπως χρυσό και ασήμι. Αντικείμενα είναι σκεύη με ανάγλυφες παραστάσεις κυνηγίου ή ειδυλλιακές σκηνές, ξίφη, χρυσές προσωπίδες νεκρών βασιλιάδων.

Σταύρη Μιχαήλ, Φιλόλογος