Νομολογία Δημοσίων Έργων

September 5, 2017 | Author: Michail Kyriakidis | Category: N/A
Share Embed Donate


Short Description

A useful guide for practitioners in Public Works in Greece (in Greek)...

Description



ΑΝΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΝΟΜΟΣ 3669/2008 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΓΟΥΔΗΣ [email protected]



Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

Admin e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012www.docman.gr

ΣΥΛΛΟΓΗ

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Από το χειρόγραφα και τον πολύγραφο στο WEB Πολλοί από μας θυμόμαστε την χειρόγραφη δημιουργία εγγράφων, τις γραφομηχανές και τον πολύγραφο. Η πρώτη μεγάλη επανάσταση στην πρόσβαση στις πληροφορίες έγινε με τα φωτοαντιγραφικά μηχανήματα. Μέσω της τεχνολογίας αυτής οι υπάλληλοι είχαν τη δυνατότητα να αναπαράγουν έγγραφα-πληροφορίες και να δημιουργήσουν υποτυπώδη υπηρεσιακά αρχεία με τα σημαντικότερα έγγραφα που τους ενδιέφεραν. Πολύ γρήγορα οι Η/Υ έδωσαν την δυνατότητα δημιουργίας εγγράφων από τους ίδιους τους συντάκτες και επίσης τη δυνατότητα αποθήκευσης των πληροφοριών αυτών στους HDD των υπολογιστών. Η εύκολη δημιουργία εγγράφων, η εκτύπωσή τους, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η πρόσβαση στο Εθνικό τυπογραφείο κλπ, δημιούργησαν έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, που συσσωρεύεται καθημερινά. Η διαχείριση των εγγράφων και των πληροφοριών που μεταφέρουν Στη σημερινή εποχή έχουν γίνει μεγάλα βήματα για τη δημοσιοποίηση των εγγράφων που παράγει το Δημόσιο. Εκτός από το Εθνικό Τυπογραφείο, δικτυακοί τόποι Δημοσίων Φορέων αλλά και ιδιώτες δραστηριοποιούνται και δημοσιοποιούν περιεχόμενα νόμων , εγκυκλίων και εγγράφων. Τεράστιος όγκος πληροφοριών αποθηκεύεται στο WEB, σε τέτοια έκταση και δυναμική, που μπορούμε πια να μιλάμε για την Δημοκρατία της πληροφορίας, αφού πια οι πάντες μπορούν να έχουν πρόσβαση και να λαμβάνουν γνώση πληροφοριών, που σε σχέση με άλλες εποχές, ήταν αδιανόητο να αποκτήσουν. Η πρόσβαση στα έγγραφα , προϋπόθεση απόκτησης γνώσης. Το μεγαλύτερο μέρος της γνώσης είναι απλώς πληροφορίες-δεδομένα. Η ίδια η γνώση είναι κάτι πιο βαθύ. Η γνώση είναι πληροφορίες συνδυασμένες με πείρα, ερμηνεία και στοχασμό. Είναι η γνώση, η οποία πηγάζει από τις πληροφορίες, αυτή που σου δίνει το συγκριτικό πλεονέκτημα. Οι περισσότεροι από μας ζούμε σε μια Δημοκρατία της πληροφορίας. Αν έχεις πρόσβαση στο διαδίκτυο, μπορείς να έχεις στα χέρια σου σχεδόν κάθε πληροφορία που είναι διαθέσιμη σε όλον τον κόσμο. Προηγμένο λογισμικό και υπηρεσίες διαδικτύου μπορούν να σε βοηθήσουν να εντοπίσεις και να επεξεργασθείς τις πληροφορίες με τρόπο αδιανόητο μόλις πριν μια δεκαετία.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Στη σημερινή εποχή δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η αξία ενός δικτύου είναι περίπου ίση με το τετράγωνο του αριθμού των ανθρώπων που το χρησιμοποιούν.

1

Αυτός ο χώρος παρέχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης, αλλά και μια εκπληκτικά δύσκολη πρόκληση. Ενώ η πληροφορία θέλει να είναι ελεύθερη, η γνώση προσκολλάται πιο εύκολα, είναι πιο δύσκολα μεταβιβάσιμη. Για παράδειγμα η γνώση που αποκτάς κατά τη διάρκεια της καριέρας σου-η εμπειρική γνώση και όχι αυτή που βρίσκεις στα βιβλία ή εγχειρίδια-καθορίζει την αξία που έχεις για τον Οργανισμό στον οποίο εργάζεσαι. Η ικανότητά σου να συνθέτεις τη γνώση σου με αυτή των συναδέλφων σου, των συνεργατών σου , μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία, για σένα και τον εργοδότη σου.

Το WEB παγκόσμια βιβλιοθήκη

Ξεκινώντας την προσπάθεια να δημοσιοποιήσω το υλικό, που συγκέντρωνα ταξινομούσα και ψηφιοποιούσα επί σειρά ετών, πίστευα ότι θα προσφέρω κάτι χρήσιμο: Τον πολύτιμο χρόνο που πρέπει να διαθέσει ο καθένας ατομικά, για να κάνει καλύτερα τη δουλειά του.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Το υλικό που αποθηκεύεται στην Ιστοσελίδα www.docman.gr , αντλείται κυρίως από τα υπηρεσιακά έγγραφα, τα ΦΕΚ τ.Α και Β , από υλικό που δημοσιεύεται στις ιστοσελίδες Υπουργείων, ΝΠΔΔ, οργανισμών και ανεξαρτήτων αρχών,στην ιστοσελίδα διάυγεια και από υλικό που δεν κοινοποιείται ή δεν δημοσιεύεται και η απόκτησή του είναι δύσκολη (κυρίως νομολογία) . Ο τρόπος παρουσίασης έχει να κάνει με τις ιδέες πάνω στις οποίες στηρίζεται το WEB. Μοιάζει με καθημερινή εφημερίδα, ώστε ο κάθε χρήστης να μπορεί να ενημερώνεται σε καθημερινή βάση για τις νέες διατάξεις, νόμων, εγκυκλίων, κ.λ.π. που εκδίδονται. Παράλληλα έχει γίνει σημαντική προσπάθεια για θεματική ταξινόμηση (βιβλιοθήκη) που βασίζεται στο ιεραρχικό σύστημα αλλά και με εκτενή χρήση tags ώστε να υπάρχει καλύτερη οργάνωση/ταξινόμηση του ψηφιακού περιεχομένου. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η εύκολη εύρεση του σχετικού υλικού. Η ανάγκη αυτή στην σημερινή εποχή δεν είναι πολυτέλεια διότι όλοι μας γνωρίζουμε τον όγκο των υπηρεσιακών εγγράφων που παράγονται σε βάθος χρόνου και τον χρόνο τον οποίο σπαταλούμε για να ανακτήσουμε τα έγγραφα αυτά. Οι παραδοσιακοί τρόποι πληροφόρησης. Η αξία της ηλεκτρονικής πληροφόρησης είναι αναμφισβήτητη. Όμως σημαντική είναι και η αξία του παραδοσιακού βιβλίου,διότι το σύνολο σχεδόν των απασχολουμένων με νομικές πληροφορίες, έχουν ανάγκη εκτύπωσής τους,ώστε να έχουν την ευχέρεια να μελετήσουν ξανά και ξανά το θέμα που τους απασχολεί. Ωστόσο οι συχνές τροποποιήσεις των διατάξεων που ισχύουν, καθιστούν γρήγορα ένα βιβλίο ξεπερασμένο. Τα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής πληροφόρησης σε συνδυασμό με την οικονομία στην κατανάλωση του χαρτιού οδηγούν αργά αλλά σταθερά στην μελλοντική επικράτηση του ηλεκτρονικού βιβλίου σε σχέση με το παραδοσιακό. Το παρόν βιβλίο ασχολείται με τις συμβάσεις Δημοσίων Έργων.Στόχος του είναι να συγκεντρώσει και να παρουσιάσει με τρόπο εύληπτο τις ισχύουσες διατάξεις.Απευθύνεται κυρίως στους συναδέλφους μου, υπαλλήλους των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου,αλλά και σε κάθε ασχολούμενο με θέματα Δημοσίων Έργων. Οι αναγνώστες θα έχουν παράλληλα τη δυνατότητα να ενημερώνονται για τις μεταβολές της νομοθεσίας των δημοσίων συμβάσεων μέσω τις ιστοσελίδας www.docman.gr, αλλά και να αντλούν τα πλήρη κείμενα των διατάξεων που παρατίθενται ώστε να είναι πάντα ενήμεροι για το σύνολο των ισχυουσών διατάξεων και της νομολογίας στην οποία γίνονται παραπομπές.

[email protected]

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κων/νος Λαγούδης

2

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΣΥΜΒΟΛΑ

3

Υπόδειξη

Χρησιμοποιείται ως ένδειξη υποδείξεων, συστάσεων και συμβουλών που αφορούν σε θέματα βέλτιστων πρακτικών και διαδικασιών που θα πρέπει να ακολουθούνται.

Προσοχή/ Πολύ σημαντικό

Χρησιμοποιείται ως ένδειξη κρίσιμων και εξαιρετικά σημαντικών σημείων, τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής κατά την εφαρμογή τους.

Προς αποφυγή

Χρησιμοποιείται ως ένδειξη πρακτικών, ενεργειών και προσεγγίσεων που δεν θα πρέπει να ακολουθούνται ή να εφαρμόζονται.

Σημείωση

Χρησιμοποιείται ως ένδειξη αναλυτικότερων επεξηγήσεων/ περιγραφών αναφορικά με διαδικασίες, ενέργειες και πρακτικές.

Εργαλεία/ Τεχνικές

Χρησιμοποιείται ως ένδειξη συγκεκριμένων εργαλείων ή πρακτικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διευκολύνουν την υλοποίηση συγκεκριμένης διαδικασίας.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 3669/2008 -ΦΕΚ A 116/18.6.2008..........................................................................19 ΚΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ...............................19 ΆΡΘΡΟ ΠΡΩΤΟ .......................................................................................................................................................19 ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ..........................19 ΜΕΡΟΣ Ι ................................................................................................................................................................19 ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ .................................19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΄ ....................................................................................................................................................19 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ................................................................................................................................................19 ΆΡΘΡΟ 1 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΈΝΝΟΙΕΣ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ..............................................................19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ .....................................................................................................................................................30 ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝΑΔΟΧΟΥ - ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ...................................................................................................................................................................................30 ΆΡΘΡΟ 2 .............................................................................................................................................................30 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ........................................................................................................................................30 ΆΡΘΡΟ 3 .............................................................................................................................................................34 ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ..................................................................................34 ΆΡΘΡΟ 4 .............................................................................................................................................................35 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ........................................................................................................35 ΆΡΘΡΟ 5 .............................................................................................................................................................36 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕ ΕΝΙΑΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΚΠΤΩΣΗΣ......................................................................36 ΆΡΘΡΟ 6 .............................................................................................................................................................36 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ............................................................36 ΆΡΘΡΟ 7 .............................................................................................................................................................37 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ...................................................37 ΆΡΘΡΟ 8 .............................................................................................................................................................38 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ .............................................38 ΆΡΘΡΟ 9 .............................................................................................................................................................44 ΜΕΙΟΔΟΣΙΑ ΣΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΟΦΕΛΟΥΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ......................................................44 ΆΡΘΡΟ 10 ..........................................................................................................................................................45 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ..........................................................45 ΆΡΘΡΟ 11 ..........................................................................................................................................................45 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΛΛΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΑ .........................................................................45 ΆΡΘΡΟ 12 ..........................................................................................................................................................46 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗΣ .................................................46 ΆΡΘΡΟ 13 ..........................................................................................................................................................47 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ........................................................................................................................47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄......................................................................................................................................................47 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ - ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ - ΤΕΥΧΗ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ...............................47 ΆΡΘΡΟ 14 ..........................................................................................................................................................48 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ - ΈΓΚΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ .......................................48 ΆΡΘΡΟ 15 ..........................................................................................................................................................50 ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ - ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ..........................................................................................................................50 15.1.Ο ΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ....................55 15.2.Η ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ-ΝΕΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ .....................................................................................................................................................57

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Περιεχόμενα

4

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

15.3.ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ..................................................61 15.3.1.ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ Η ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ .64 15.4.ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ........................................................................65 ΆΡΘΡΟ 16 ..........................................................................................................................................................66 ΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ - ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΕΣ.......................66 16.1.ΚΑΛΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ .......................................................................72 ΆΡΘΡΟ 17 ..........................................................................................................................................................76 ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΤΕΥΧΗ ..........................................................................................................................................76 ΆΡΘΡΟ 18 ..........................................................................................................................................................79 ΤΕΥΧΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ...............................................................................................................................79 ΆΡΘΡΟ 19 ..........................................................................................................................................................79 ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΟΤΕΡΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ .........................................................................................................79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄......................................................................................................................................................79 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ .................................................................................................................79 ΆΡΘΡΟ 20 ..........................................................................................................................................................79 ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ................................................................................79

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

................................................................................................................................................................86 20.1.ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ.................................................................................................86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ .....................................................................................................................................................91 ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ – ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ..........................................................................................................................................................91 ΆΡΘΡΟ 21 ..........................................................................................................................................................91 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ...............................................................................................................................91

5

................................................................................................................................................................96 21.1.ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΔΔ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ...............................................................96 21.2.Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ ..................................................................................................................................................99 ΆΡΘΡΟ 22 ....................................................................................................................................................... 102 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ......................................................................... 102 ΆΡΘΡΟ 23 ....................................................................................................................................................... 106 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΠΡΟΕΠΙΛΟΓΗ..................................................................................................................... 106 ΆΡΘΡΟ 24 ....................................................................................................................................................... 108 ΕΓΓΥΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ - ΧΡΟΝΟΣ ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ .......................................................... 108 ΆΡΘΡΟ 25 ....................................................................................................................................................... 109 ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΩΝ ............................................................................... 109 ΆΡΘΡΟ 26 ............................................................................................................................................................ 110 ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΩΝ ................................................................................................ 110 ΆΡΘΡΟ 27 ....................................................................................................................................................... 111 ΈΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ........................................................................... 111 ............................................................................................................................................................. 114 27.1.Η ΜΑΤΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ. ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑ ΠΟΥ ΚΡΙΘΗΚΕ ΙΚΑΝΟΣ. .......................................................................................................................................................... 114

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

27.2.Η ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑ ΠΟΥ ΚΡΙΘΗΚΕ ΙΚΑΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚ ........................................................................................................................................................ 119 27.3.Η ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ Η ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ ........................... 121 «ΆΡΘΡΟ 28 .................................................................................................................................................... 123 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Η ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΠΡΟΣΚΑΛΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ........................................................ 123 28.1.ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΜΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ .................................................... 126 ............................................................................................................................................................. 129 28.2.Κ Α Τ Α Τ Μ Η Σ Η Σ Υ Μ Β Α Σ Ε Ω Ν .............................................................................................. 129 28.3.Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ «ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ..................................................................... 136 28.4.Η ΟΥΣΙΩΔΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΣΥµΒΑΣΗΣ .................................... 137 ΆΡΘΡΟ 29 ....................................................................................................................................................... 140 ΠΡΟΧΕΙΡΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ – ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ .................................................................. 140 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ........................................................................................................................................................... 141 ΣΥΜΒΑΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ................................................................................................. 141 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ .................................................................................................................................................. 141 ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ............................................................................................................................ 141 ΆΡΘΡΟ 30 ....................................................................................................................................................... 141 ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ...................................................................................................................................... 141 ............................................................................................................................................................. 144 30.1.Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΟΤΑ Α ΒΑΘΜΟΥ. ..................................................................... 144 30.2.ΈΛΕΓΧΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ. ................................................................................................ 145 ............................................................................................................................................................. 145 30.3.Ο Π Ρ Ο Σ Υ Μ Β Α Τ Ι Κ Ο Σ Ε Λ Ε Γ Χ Ο Σ Α Π Ο Τ Ο Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Ο Σ Υ Ν Ε Δ Ρ Ι Ο ............. 145 II)ΤΟ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ........................................................................................................... 151 30.4.ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΕΡΓΩΝ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΟΤΑ ....................................................................................................................................... 160 ΆΡΘΡΟ 31 ....................................................................................................................................................... 161 ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ......................................................................................................................... 161

............................................................................................................................................................. 165 32.1.ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ ΑΝΩΤΕΡΟ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥ (1.000.000,00) ΕΥΡΩ.165 ΆΡΘΡΟ 33 ....................................................................................................................................................... 169 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ................................................................................................................................... 169 ΆΡΘΡΟ 34 ....................................................................................................................................................... 169 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ................................................................................................................................... 169 ΆΡΘΡΟ 35 ....................................................................................................................................................... 171 ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ................................................................................................................ 171

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

............................................................................................................................................................. 163 31.1.Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ( Ε . Σ . Ρ .) .................... 163 ΆΡΘΡΟ 32 ....................................................................................................................................................... 163 ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΣΥΝΑΨΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΩΝ ......................................... 163

6

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

7

www.docman.gr

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ .................................................................................................................................................. 173 ΔΙΟΙΚΗΣΗ –ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ .................................................................................................. 173 ΆΡΘΡΟ 36 ....................................................................................................................................................... 173 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ – ΕΠΙΒΛΕΨΗ – ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ........................................ 173 ΆΡΘΡΟ 37 ....................................................................................................................................................... 175 ΓΕΝΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ................................................................................................. 175 ΆΡΘΡΟ 38 ....................................................................................................................................................... 179 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΓΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ......................................................................... 179 ΆΡΘΡΟ 39 ....................................................................................................................................................... 179 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜΕΛΩΝ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ............................................................................... 179 ΆΡΘΡΟ 40 ....................................................................................................................................................... 180 ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ .................................................................................. 180 ΆΡΘΡΟ 41 ....................................................................................................................................................... 180 ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ .................................................................................................................................................... 180 ΆΡΘΡΟ 42 ....................................................................................................................................................... 182 ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ ................................................................................................................................... 182 ΆΡΘΡΟ 43 ....................................................................................................................................................... 182 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ .......................................................... 182 ΆΡΘΡΟ 44 ....................................................................................................................................................... 183 ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΑΔΟΧΟ – ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ............................................................................... 183 ΆΡΘΡΟ 45 ....................................................................................................................................................... 184 ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΗΤΗ - ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ – ΕΥΘΥΝΗ ................ 184 ΆΡΘΡΟ 46 ....................................................................................................................................................... 185 ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ............................................................................................................. 185 ΆΡΘΡΟ 47 ....................................................................................................................................................... 186 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ........................................................................................................................... 186 ΆΡΘΡΟ 48 ....................................................................................................................................................... 187 ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ................................................................................................................................................. 187 ΆΡΘΡΟ 49 ....................................................................................................................................................... 189 ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ ΕΡΓΟΥ ................................................................... 189 ΆΡΘΡΟ 50 ....................................................................................................................................................... 190 ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ – ΡΗΤΡΑ ΠΡΟΣΘΕΤΗΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ (ΠΡΙΜ) ............................................... 190 ΆΡΘΡΟ 51 ....................................................................................................................................................... 190 ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ............................................................................................................................................ 190 ΆΡΘΡΟ 52 ....................................................................................................................................................... 192 ΕΠΙΜΕΤΡΗΣΕΙΣ .............................................................................................................................................. 192 ΆΡΘΡΟ 53 ....................................................................................................................................................... 197 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ – ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ............................................................................................................. 197 ............................................................................................................................................................. 206 53.1.ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΗ ΕΓΚΡΙΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ. ....................... 206 53.2.ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑΣ. ................................................................................................................ 208 53.3. Ο ΈΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ........................................ 210 ............................................................................................................................................................. 213 53.4.ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΛΗΡΩΜΗΣ .................................................................................................................. 213

www.docman.gr

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΈΡΓΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ (ΈΡΓΑ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ,ΤΑ ΝΠΔΔ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΤΑ. ..... 213 53.4.1.ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ........................................................................................................... 214 53.4.2.ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ .................................................................................................. 220 57.4.3.ΣΤΟΥΣ ΕΠΟΜΕΝΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ .................................................................................. 226 53.4.4.ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ .................................................................................................................................. 229 (ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟ ΟΦΕΛΟΣ 28%) .................................................................................................................. 229 ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟ ΟΦΕΛΟΣ 18% .................................................................................................................... 232 ΆΡΘΡΟ 54 ....................................................................................................................................................... 233 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΙΜΩΝ ................................................................................................................................... 233 ΆΡΘΡΟ 55 ....................................................................................................................................................... 238 ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ......................................................................................................................... 238 ΆΡΘΡΟ 56 ....................................................................................................................................................... 240 ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ........................................................................................................ 240 ΆΡΘΡΟ 57 ....................................................................................................................................................... 241 ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ - ΝΕΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ......................................................................................... 241 57.1. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ............................................................................. 255 ΆΡΘΡΟ 58 ....................................................................................................................................................... 260 ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΑ ΕΡΓΑ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ............................................................................. 260 ΆΡΘΡΟ 59 ....................................................................................................................................................... 262 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΈΡΓΟΥ (Π.Π.Ε.) ................................. 262 ΆΡΘΡΟ 60 ....................................................................................................................................................... 263 ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΥΛΙΚΩΝ - ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ - ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ........................................ 263 ΆΡΘΡΟ 61 ....................................................................................................................................................... 265 ΈΚΠΤΩΣΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ................................................................................................................................... 265 ΆΡΘΡΟ 62 ....................................................................................................................................................... 268 ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ – ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ................................................................................... 268 ΆΡΘΡΟ 63 ....................................................................................................................................................... 269 ΜΑΤΑΙΩΣΗ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ................................................................................................................................... 269 ΆΡΘΡΟ 64 ....................................................................................................................................................... 270 ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΛΟΓΩ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ............................................................... 270 ΆΡΘΡΟ 65 ....................................................................................................................................................... 271 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ............................................................................................................................................ 271 ΆΡΘΡΟ 66 ....................................................................................................................................................... 272 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ .............................................................................................................. 272 ΆΡΘΡΟ 67 ....................................................................................................................................................... 273 ΌΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ............................................. 273 ΆΡΘΡΟ 68 ....................................................................................................................................................... 276 ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΑ ................................................................................................................................................ 276 ΆΡΘΡΟ 69 ....................................................................................................................................................... 277 ΌΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΑΣ ................................................................................... 277 ΆΡΘΡΟ 70 ....................................................................................................................................................... 277 ΠΤΩΧΕΥΣΗ, ΘΑΝΑΤΟΣ .................................................................................................................................. 277 ΆΡΘΡΟ 71 ....................................................................................................................................................... 278 ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΠΕΡΑΤΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ............................................................................................................ 278 ΆΡΘΡΟ 72 ....................................................................................................................................................... 278 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ .......................................................................................................... 278

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

8

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΆΡΘΡΟ 73 ....................................................................................................................................................... 279 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ......................................................................................................... 279 ΆΡΘΡΟ 74 ....................................................................................................................................................... 281 ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ............................................................................ 281 ΆΡΘΡΟ 75 ....................................................................................................................................................... 281 ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ................................................................................................................................... 281 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄................................................................................................................................................... 283 ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ................................................................................................................................... 283 ΆΡΘΡΟ 76 ....................................................................................................................................................... 283 ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ - ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ .......................................................................................................... 283 ΆΡΘΡΟ 77 ....................................................................................................................................................... 288 ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ................................................................................................................ 288 ΆΡΘΡΟ 78 ....................................................................................................................................................... 290 ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ............................................................................................................... 290 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄................................................................................................................................................... 290 ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ............................................................................................................................................... 290 ΆΡΘΡΟ 79 ....................................................................................................................................................... 290 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΕ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ................................................................................................. 290

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

................................................................................................................................................ 292 79.1.ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ..... 292

9

............................................................................................................................................................. 304 79.2.ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- IN HOUSE ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ 304 79.3.Η ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. . 306 ΜΕΡΟΣ III.......................................................................................................................................................... 309 ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ – ΜΗΤΡΩΑ ................................................................................... 309 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ .................................................................................................................................................. 309 ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ........................................................................................................... 309 ΆΡΘΡΟ 80 ....................................................................................................................................................... 309 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ..................................................................................................................................... 309 ΆΡΘΡΟ 81 ....................................................................................................................................................... 310 ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ .................................................................................. 310 ΆΡΘΡΟ 82 ....................................................................................................................................................... 310 ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟΣ ΈΛΕΓΧΟΣ ............................................................................................................................. 311 ΆΡΘΡΟ 83 ....................................................................................................................................................... 312 ΛΗΞΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ .................................................................................................................. 312 ΆΡΘΡΟ 84 ....................................................................................................................................................... 312 ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ................................................................................................................................................... 312 ΆΡΘΡΟ 85 ....................................................................................................................................................... 312 ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ............................................................................................................................................... 312 ΆΡΘΡΟ 86 ....................................................................................................................................................... 313 ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ............................................................................................................................ 313 ΆΡΘΡΟ 87 ....................................................................................................................................................... 315 ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ...................................................................................................................................... 315 ΆΡΘΡΟ 88 ....................................................................................................................................................... 316

www.docman.gr

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟΥ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ..................................... 316 ΆΡΘΡΟ 89 ....................................................................................................................................................... 317 ΈΦΕΣΗ ............................................................................................................................................................. 317 ΆΡΘΡΟ 90 ....................................................................................................................................................... 317 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ .................................. 317 ΆΡΘΡΟ 91 ....................................................................................................................................................... 318 ΣΧΕΣΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΔΙΚΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ........................................................................................................................................................................... 318 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ .................................................................................................................................................. 318 ΜΗΤΡΩΟ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ( Μ.Ε.ΕΠ.)............................................................. 318 ΆΡΘΡΟ 92 ....................................................................................................................................................... 318 ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ Μ.Ε.ΕΠ. ................................................................................................................................ 318 ΆΡΘΡΟ 93 ....................................................................................................................................................... 322 ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Μ.Ε.ΕΠ. ............................................................................................................. 322 ΆΡΘΡΟ 94 ....................................................................................................................................................... 323 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Μ.Ε.ΕΠ............................................................................................ 323 ΆΡΘΡΟ 95 ....................................................................................................................................................... 323 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Μ.Ε.ΕΠ. .................................................................................................. 323 ΆΡΘΡΟ 96 ....................................................................................................................................................... 324 ΈΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ Μ.Ε.ΕΠ. .............................................................................................................................. 324 ΆΡΘΡΟ 97 ....................................................................................................................................................... 325 ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ - ΈΚΤΑΚΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ......... 325 ΆΡΘΡΟ 98 ....................................................................................................................................................... 325 ΈΚΤΑΚΤΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ............................................................. 325 ΆΡΘΡΟ 99 ....................................................................................................................................................... 326 ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ Μ.Ε.ΕΠ. ....................................... 326 ΆΡΘΡΟ 100 ..................................................................................................................................................... 332 ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΟΥ Μ.Ε.ΕΠ.................................................................................................... 332 ΆΡΘΡΟ 101 ..................................................................................................................................................... 335 ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΗ ΔΙΑΓΡΑΦΗ................................................................................................................................ 335 ΆΡΘΡΟ 102 ..................................................................................................................................................... 335 ΌΡΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΡΓΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μ.Ε.ΕΠ. .......................................... 335 ΆΡΘΡΟ 103 ..................................................................................................................................................... 336 ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ Μ.Ε.ΕΠ. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ............................................................... 336 ΆΡΘΡΟ 104 ..................................................................................................................................................... 337 ΌΡΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ...................................... 337 ΆΡΘΡΟ 105 ..................................................................................................................................................... 337 ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΑ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΑ ΜΗΤΡΩΑ - ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ............................................... 337 ΆΡΘΡΟ 106 ..................................................................................................................................................... 338 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΕΣ – ΌΡΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ .......................................................... 339 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄................................................................................................................................................... 339 ΜΗΤΡΩΟ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ (Μ.Ε.Κ.) ....................................................................... 339 ΆΡΘΡΟ 107 ..................................................................................................................................................... 339 ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ Μ.Ε.Κ..................................................................................................................................... 339 ΆΡΘΡΟ 108 ..................................................................................................................................................... 342 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ .......................................................................... 342 ΆΡΘΡΟ 109 ..................................................................................................................................................... 343

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

10

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

11

www.docman.gr

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ Μ.Ε.Κ. ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΑΕΙ ....................................................................................... 343 ΆΡΘΡΟ 110 ..................................................................................................................................................... 344 ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ Μ.Ε.Κ. ΥΠΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΤΕΙ ΚΑΙ ΠΡΩΗΝ ΑΣΤΕΜ – ΚΑΤΕΕ ...... 344 ΜΕΡΟΣ ΙV .......................................................................................................................................................... 345 ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΟΥ ΕΜΠΙΠΤΟΥΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ................................................................................................................................ 345 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ .................................................................................................................................................. 345 ΟΡΙΣΜΟΙ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ .................................................................................................................... 345 ΆΡΘΡΟ 111 ..................................................................................................................................................... 345 ΟΡΙΣΜΟΙ.......................................................................................................................................................... 345 ΆΡΘΡΟ 112 ..................................................................................................................................................... 347 AΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ...................................................................................... 347 ΆΡΘΡΟ 113 ..................................................................................................................................................... 348 ΌΡΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΑΦΘΕΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ............................................................................................................................ 348 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ ............................................................................................................................................. 348 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ .............................................................................................................................. 348 ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ ....................................................................................................................................... 348 ΆΡΘΡΟ 114 ..................................................................................................................................................... 348 ΠΟΣΑ ΤΩΝ ΚΑΤΩΤΑΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ........................................................... 348 ΆΡΘΡΟ 115 ..................................................................................................................................................... 349 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΟΤΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΤΟΥ 50% ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΕΣ ΑΡΧΕΣ ........................................................................................................................................................................... 349 ΆΡΘΡΟ 116 ..................................................................................................................................................... 349 ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ...................................................................... 349 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄................................................................................................................................................... 351 ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ................................................................................................................. 351 ΆΡΘΡΟ 117 ..................................................................................................................................................... 351 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΥΔΑΤΟΣ, ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.............................................................................................................. 351 ΆΡΘΡΟ 118 ..................................................................................................................................................... 351 ΑΠΟΡΡΗΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Η ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ............... 351 ΆΡΘΡΟ 119 ..................................................................................................................................................... 352 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ .......................................................... 352 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ ............................................................................................................................................. 352 ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ .......................................................................................................................... 352 ΆΡΘΡΟ 120 ..................................................................................................................................................... 352 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ................................................................................................... 352 ΆΡΘΡΟ 121 ..................................................................................................................................................... 352 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ-ΠΛΑΙΣΙΑ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ................................................................................................................................................ 352 ΆΡΘΡΟ 122 ..................................................................................................................................................... 353 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΚΑΤ’ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ...................................................................... 353 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄ .................................................................................................................................................. 353 ΕΙΔΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ – ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ............................................................................... 353 ΆΡΘΡΟ 123 ..................................................................................................................................................... 353

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

............................................................................................................................................................. 361 131.1.ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ..................................... 361 131.2.ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ Η ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.363 ΆΡΘΡΟ 132 ..................................................................................................................................................... 365 ΜΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ .............................................................................................................. 365 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄.............................................................................................................................................. 365 ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ............................................................................................................................................ 365 ΆΡΘΡΟ 133 ..................................................................................................................................................... 365 ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ............ 365 ΆΡΘΡΟ 134 ..................................................................................................................................................... 366 ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ: ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ, ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ........................................................................................................................................................................... 366 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄ ............................................................................................................................................. 366 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ................................. 366 ΆΡΘΡΟ 135 ..................................................................................................................................................... 366 ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ........................... 366 ΆΡΘΡΟ 136 ..................................................................................................................................................... 367 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΩΝ................................................................. 367 ΆΡΘΡΟ 137 ..................................................................................................................................................... 368 ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ................ 368 ΆΡΘΡΟ 138 ..................................................................................................................................................... 369 ΠΡΑΚΤΙΚΑ ....................................................................................................................................................... 369 ΆΡΘΡΟ 139 ..................................................................................................................................................... 369 ΕΧΕΜΥΘΕΙΑ .................................................................................................................................................... 369

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ, ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ................................. 353 ΆΡΘΡΟ 124 ..................................................................................................................................................... 353 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ, ΜΕ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ .................... 353 ΆΡΘΡΟ 125 ..................................................................................................................................................... 354 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ, ΧΩΡΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ............... 354 ΆΡΘΡΟ 126 ..................................................................................................................................................... 355 ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ - ΠΛΑΙΣΙΑ ................................................................................................................................. 355 ΆΡΘΡΟ 127 ..................................................................................................................................................... 356 ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΓΟΡΩΝ ............................................................................................................... 356 ΆΡΘΡΟ 128 ..................................................................................................................................................... 357 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΩΝ ........................................................................ 357 ΆΡΘΡΟ 129 ..................................................................................................................................................... 358 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ: ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ...................................................................................................................................................... 358 ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ............................................................................... 359 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄ ................................................................................................................................................ 359 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ ................................................................................................... 359 ΆΡΘΡΟ 130 ..................................................................................................................................................... 359 ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ............................................................................................................................................... 359 ΆΡΘΡΟ 131 ..................................................................................................................................................... 360 ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ ................................................ 360

12

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

13

www.docman.gr

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ ............................................................................................................................................. 369 ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΝΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ........................................................................................................ 369 ΆΡΘΡΟ 140 ..................................................................................................................................................... 369 ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΝΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ................................................................................................................... 369 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄ .................................................................................................................................................... 370 ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ................................................................................ 370 ΆΡΘΡΟ 141 ..................................................................................................................................................... 370 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ..................................................................................................................... 370 ΆΡΘΡΟ 142 ..................................................................................................................................................... 370 ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΕΣ .............................................................................................................................................. 370 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄ ............................................................................................................................................ 370 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ .................................................................................................. 370 ΆΡΘΡΟ 143 ..................................................................................................................................................... 370 ΈΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ, ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ........................................................................................................................................................................... 370 ΆΡΘΡΟ 144 ..................................................................................................................................................... 371 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ Η ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΟΣ ............................................... 371 ΆΡΘΡΟ 145 .......................................................................................................................................................... 373 ΆΔΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ .................................................................... 373 ΆΡΘΡΟ 146 ..................................................................................................................................................... 373 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ......................................................................... 373 ΆΡΘΡΟ 147 ..................................................................................................................................................... 373 ΤΕΧΝΙΚΕΣ Η/ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ................................................................................. 373 ΆΡΘΡΟ 148 ..................................................................................................................................................... 374 ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ.............................................................................................. 374 ΆΡΘΡΟ 149 ..................................................................................................................................................... 375 ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ........................................................................................... 375 ΆΡΘΡΟ 150 ..................................................................................................................................................... 375 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ........................................................................ 375 ΆΡΘΡΟ 151 ..................................................................................................................................................... 375 ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ .............................................................................................................. 375 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ΄ ................................................................................................................................................. 376 ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ...................................................................................................................... 376 ΆΡΘΡΟ 152 ..................................................................................................................................................... 376 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ................................................................................................... 376 ΆΡΘΡΟ 153 ..................................................................................................................................................... 377 ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΑ ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ....................................................................................................... 377 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄ ................................................................................................................................................. 377 ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ....................................................................................................................................................... 377 ΆΡΘΡΟ 154 ..................................................................................................................................................... 377 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ .......................................................................................................................... 377 ΆΡΘΡΟ 155 ..................................................................................................................................................... 379 ΌΡΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ............................................................................................................ 379 ΆΡΘΡΟ 156 ..................................................................................................................................................... 379

www.docman.gr

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ, ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ......................................................................................................................................................... 379 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΔ΄ ................................................................................................................................................. 379 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ............................................................................................................................... 379 ΆΡΘΡΟ 157 ..................................................................................................................................................... 379 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ....................................................................................................................... 379 ΆΡΘΡΟ 158 ..................................................................................................................................................... 380 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ............................................................................................ 380 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙE΄ ................................................................................................................................................. 380 ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ................................................................................................................................................................................ 380 ΆΡΘΡΟ 159 ..................................................................................................................................................... 380 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ..................................................................................................................................... 380 ΆΡΘΡΟ 160 ..................................................................................................................................................... 381 ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ................................................................................................ 381 ΆΡΘΡΟ 161 ..................................................................................................................................................... 381 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ............... 381 ΆΡΘΡΟ 162 ..................................................................................................................................................... 381 ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ................................................................................................................................................... 381 ΆΡΘΡΟ 163 ..................................................................................................................................................... 382 ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΑ ................................................................................................................................................ 382 ΆΡΘΡΟ 164 ..................................................................................................................................................... 382 ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟΝ ΑΝΑΔΟΧΟ ..................................................................... 382 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤ΄ .............................................................................................................................................. 382 ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΔΟΧΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΕΣ ΑΡΧΕΣ ......................................... 382 ΆΡΘΡΟ 165 ..................................................................................................................................................... 382 ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ............................................................................................................................ 382 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΖ΄ ................................................................................................................................................. 383 ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΔΟΧΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΕΣ ΑΡΧΕΣ .............................. 383 ΆΡΘΡΟ 166 ..................................................................................................................................................... 383 ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ: ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΚΑΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ .......................................................... 383 ΆΡΘΡΟ 167 ..................................................................................................................................................... 384 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ .............................................................................................................. 384 ΆΡΘΡΟ 168 ..................................................................................................................................................... 384 ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ .................................................................................................................................................. 384 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IH΄ ................................................................................................................................................ 385 ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ (Ν. 2522/1997, ΦΕΚ 178 Α΄) .................................................................... 385 ΆΡΘΡΟ 169 ..................................................................................................................................................... 385 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ..................................................................................................................................... 385 ............................................................................................................................................................. 385 169.1.ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ. ............................. 385 ΆΡΘΡΟ 170 ..................................................................................................................................................... 391 ΈΚΤΑΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ........................................................................................................... 391

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

14

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

15

www.docman.gr

ΆΡΘΡΟ 172 ..................................................................................................................................................... 392 ΑΚΥΡΩΣΗ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ.......................................................................................... 392 ΆΡΘΡΟ 173 ..................................................................................................................................................... 392 ΑΞΙΩΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ............................................................................................................................... 392 ΆΡΘΡΟ 174 ..................................................................................................................................................... 392 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ...................................................................................................... 393 ΆΡΘΡΟ 175 ..................................................................................................................................................... 393 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ .......................................... 393 ΜΕΡΟΣ V ........................................................................................................................................................... 394 ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ..................................................................................................................................... 394 ΆΡΘΡΟ 176 ..................................................................................................................................................... 394 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΈΡΓΩΝ ............................................................................................. 394 ΆΡΘΡΟ 177 ..................................................................................................................................................... 395 ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ..................................................................................................... 395 ΆΡΘΡΟ 178 ..................................................................................................................................................... 397 ΛΑΪΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ ........................................................................................ 397 ΜΕΡΟΣ VI ..................................................................................................................................................... 398 ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ............................................................................................................................... 398 ΆΡΘΡΟ 179 ..................................................................................................................................................... 398 ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ..................................................................................................................... 398 ΆΡΘΡΟ 180 ..................................................................................................................................................... 400 ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ, ΕΡΓΑ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ........................................................................................... 400 ΆΡΘΡΟ 181 ..................................................................................................................................................... 401 ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ............................................................................................................................................... 401 ΆΡΘΡΟ 182 ..................................................................................................................................................... 401 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ .............................................................................................................................................. 401 ΆΡΘΡΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ........................................................................................................................................... 402 ΈΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ............................................................................................................................................ 402 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ –ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ............................................................................................... 403 N. 3463/06 (ΦΕΚ /114 Α/8-6-2006) ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ .................. 403 ..ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄ ............................................................................................................................................... 403 ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ –ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ................................................................................ 403 ΤΜΗΜΑ Α΄ ......................................................................................................................................................... 403 ΕΡΓΑ – ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ .................................................................................................. 403 ΆΡΘΡΟ 208 ..................................................................................................................................................... 403 ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ................................................................................................................................. 403 ΑΡΘΡΟ 209- ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ – ΜΕΛΕΤΕΣ ................................................................... 404 ΆΡΘΡΟ 210 ..................................................................................................................................................... 406 ΈΛΕΓΧΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ .......................................................................... 406 Π.Δ. 171/15.5.1987 (ΦΕΚ Α' 84/2.6.1987) .................................................................................................... 407 ΌΡΓΑΝΑ ΠΟΥ ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ Η ΓΝΩΜΟΔΟΤΟΥΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (ΟΤΑ) ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ .................................................................................................................................................................................... 407 'ΑΡΘΡΟ 1 ......................................................................................................................................................... 407 'ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ................................................................................................................................. 407 'ΑΡΘΡΟ 2 ......................................................................................................................................................... 407 ΑΡΜΟΔΙΑ ΌΡΓΑΝΑ......................................................................................................................................... 407

www.docman.gr

'ΑΡΘΡΟ 3 ......................................................................................................................................................... 407 ΟΡΙΣΜΟΙ- ΔΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ. ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΑΡΧΗ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ.................... 408 'ΑΡΘΡΟ 4 ......................................................................................................................................................... 408 ΤΕΥΧΗ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ ............................................................................................................................. 408 [ΆΡΘΡΟ 5 ....................................................................................................................................................... 408 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ................................................................................................ 408 [ΆΡΘΡΟ 6 ....................................................................................................................................................... 409 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗ - ΚΑΤΑΚΥΡΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ .......................................... 409 ΆΡΘΡΟ 7 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ..................................................... 409 'ΑΡΘΡΟ 8 ......................................................................................................................................................... 410 ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΕΡΓΩΝ. ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΡΓΩΝ ..................................................................................................... 410 ΑΡΘΡΟ 9 .......................................................................................................................................................... 410 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ Η ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ 410 'ΑΡΘΡΟ 10 ...................................................................................................................................................... 412 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΤΑ.................................................................................................. 412 'ΑΡΘΡΟ 11 ...................................................................................................................................................... 412 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ....................................................................................................... 412 'ΑΡΘΡΟ 12 ...................................................................................................................................................... 413 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ............................................................................. 413 'ΑΡΘΡΟ 13 ...................................................................................................................................................... 415 ΠΛΗΡΩΜΕΣ - ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ................................................................................................................. 415 'ΑΡΘΡΟ 14 ...................................................................................................................................................... 416 ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗΣ...................................................................................................................... 416 'ΑΡΘΡΟ 15 ...................................................................................................................................................... 416 ΜΙΚΡΑ ΕΡΓΑ - ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ................................................................................................... 416 'ΑΡΘΡΟ 16 ...................................................................................................................................................... 417 ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ........................................................................................................... 417 ΆΡΘΡΟ 17 ....................................................................................................................................................... 418 ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ..................................................................................................................................... 418 ΆΡΘΡΟ 18 ....................................................................................................................................................... 419 ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ............................................................................................................................................... 419 ΆΡΘΡΟ 19 ....................................................................................................................................................... 419 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ...................................................................................................................................... 419 ΆΡΘΡΟ 20 ....................................................................................................................................................... 419 ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ .............................................................. 419 'ΑΡΘΡΟ 21 ...................................................................................................................................................... 420 ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ .................................................................................................... 420 Π.Δ. 99/18.3.1992/ (ΦΕΚ 46 Α'/24.3.1992. -ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ. ΣΤΟ ΦΕΚ-66Α/92)............. 421 ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΕΡΓΩΝ ........................................................................ 421 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' -ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ....................................................................................................... 421 'ΆΡΘΡΟ 1 ......................................................................................................................................................... 421 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ .................................................................................................................................... 421 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' -ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ...................................................................................................... 421 'ΆΡΘΡΟ 2 ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ............................................................................................... 422 'ΆΡΘΡΟ 3 ......................................................................................................................................................... 422 ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΘΕΣΗ ............................................................................................................ 422

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

16

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

17

www.docman.gr

'ΆΡΘΡΟ 4 ......................................................................................................................................................... 422 ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ................................................................................................ 422 'ΆΡΘΡΟ 5 ΘΕΩΡΗΣΗ, ΕΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ............................................................... 422 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' .............................................................................................................................................. 423 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ. ..................................................... 423 'ΆΡΘΡΟ 6 ......................................................................................................................................................... 423 'ΆΡΘΡΟ 7 ......................................................................................................................................................... 423 ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ........................................................................... 423 'ΆΡΘΡΟ 8 ......................................................................................................................................................... 424 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ....................................... 424 'ΆΡΘΡΟ 9 ......................................................................................................................................................... 425 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ, ΜΕ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ....... 425 'ΆΡΘΡΟ 10 ...................................................................................................................................................... 426 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΠΙΒΛΕΨΕΩΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΕΡΓΩΝ ........................................................................... 426 'ΆΡΘΡΟ 11 ...................................................................................................................................................... 427 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΚΤΕΛΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΥΣ ............................................................................................... 427 'ΆΡΘΡΟ 12 ...................................................................................................................................................... 427 ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ .............................................................................................. 427 'ΑΡΘΡΟ 13 ...................................................................................................................................................... 428 ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ...................................................................................................................................... 428 'ΑΡΘΡΟ 14 ...................................................................................................................................................... 429 'ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ........................................................................................................................................... 429 Π.Δ. 437/21.4.1981 (ΦΕΚ Α' 120/5.5.1981, ΔΙΟΡΘ. ΣΦΑΛΜ. ΣΤΟ ΦΕΚ Α' 148).................................. 430 ΠΕΡΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ............................................................................ 430 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'........................................................................................................................................... 430 ΓΕΝΙΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ................................................................................................................................ 430 'ΑΡΘΡΟ 1 ......................................................................................................................................................... 430 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ..................................................................................................................................... 430 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'........................................................................................................................................... 430 ΣΥΝΤΑΞΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ............................................................................................................................. 430 'ΑΡΘΡΟ 2 ......................................................................................................................................................... 430 ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ............................................................................................................... 430 'ΑΡΘΡΟ 3 ......................................................................................................................................................... 431 ΣΥΝΤΑΞΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΔΙ' ΑΝΑΘΕΣΕΩΣ........................................................................................................ 431 'ΑΡΘΡΟ 4 ......................................................................................................................................................... 431 ΣΥΝΤΑΞΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΔΙ' ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ.................................................................................................. 431 'ΑΡΘΡΟ 5 ......................................................................................................................................................... 431 ΘΕΩΡΗΣΙΣ, ΕΓΚΡΙΣΙΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ .......................................................................... 431 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ' ........................................................................................................................................... 432 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΙΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ ΤΩΝ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ .............................. 432 'ΑΡΘΡΟ 6 ......................................................................................................................................................... 432 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΙΣ ΤΩΝ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ................................................................................... 432 'ΑΡΘΡΟ 7 ......................................................................................................................................................... 432 ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ............................................................................. 433 'ΑΡΘΡΟ 8 ......................................................................................................................................................... 433 ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΙ' ΕΡΓΟΛΑΒΙΑΣ ............................................................................ 433

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

'ΑΡΘΡΟ 9 ......................................................................................................................................................... 433 ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΙ' ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ ........................................... 433 'ΑΡΘΡΟ 10 ...................................................................................................................................................... 434 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΠΙΒΛΕΨΕΩΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ................................................................... 434 'ΑΡΘΡΟ 11 ...................................................................................................................................................... 434 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΕΡΓΩΝ ΔΙΑ ΜΙΚΡΟΕΡΓΟΛΑΒΙΩΝ .............................................................. 434 'ΑΡΘΡΟ 12 ...................................................................................................................................................... 435 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΔΙΑ ΜΙΚΡΟΕΡΓΟΛΑΒΙΩΝ - ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥΤΩΝ ........................................................................................................................................................................... 435 'ΑΡΘΡΟ 13 ...................................................................................................................................................... 436 ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΩΝ ΔΙ' ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ............................................................ 436 'ΑΡΘΡΟΝ 14.................................................................................................................................................... 437 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΖΗΜΙΩΝ ΕΚ ΘΕΟΜΗΝΙΩΝ ................................................................................................. 437 'ΑΡΘΡΟΝ 15.................................................................................................................................................... 437 ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΙ – ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΕΠΙΣΚΕΥΑΙ - ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΖΗΜΙΩΝ ...................................................... 437 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ' ........................................................................................................................................... 438 ΕΡΓΟΛΗΠΤΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (Ε.Δ.Δ.Ε.).......... 438 'ΑΡΘΡΟΝ 16.................................................................................................................................................... 438 ΕΙΔΙΚΟΝ ΠΤΥΧΙΟΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΣΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ .............................................. 438 'ΑΡΘΡΟΝ 17.................................................................................................................................................... 439 ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥ Ε.Δ.Δ.Ε. .................................................................................................. 439 'ΑΡΘΡΟΝ 18.................................................................................................................................................... 440 ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ................................................................................................................... 440 'ΑΡΘΡΟΝ 19.................................................................................................................................................... 440 ΙΣΧΥΣ, ΑΝΑΝΕΩΣΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥ Ε.Δ.Δ.Ε.................................................. 440 'ΑΡΘΡΟΝ 20.................................................................................................................................................... 441 'ΕΛΕΓΧΟΣ Ε.Δ.Δ.Ε. - ΚΥΡΩΣΕΙΣ ................................................................................................................ 441 'ΑΡΘΡΟΝ 21.................................................................................................................................................... 442 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΙΣ ................................................................................................................................ 442 'ΑΡΘΡΟΝ 22.................................................................................................................................................... 442 ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ...................................................................................................................... 442

18

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 3669/2008 -ΦΕΚ A 116/18.6.2008 Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

Άρ θρο πρ ώτο

Κυρώνεται, σύμφωνα με το άρθρο 76 παράγραφοι 6 και 7 του Συντάγματος, η κωδικοποίηση της νομοθεσίας που αφορά στην κατασκευή των δημόσιων έργων, όπως καταρτίσθηκε από την Ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, η οποία συστάθηκε, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 26 παρ. 4 του ν. 2508/1997 (ΦΕΚ 124 Α΄), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 3044/2002 (ΦΕΚ 197 Α΄), με την αριθμ. Δ17α/01/8/Φ.Ν 433/17.1.2003 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Δικαιοσύνης (ΦΕΚ 36 Β΄) και συγκροτήθηκε με την υπ’ αριθμ. Δ17α/10/14/Φ.Ν 433/10.2.2003 απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (ΦΕΚ 164 Β΄), της οποίας το κείμενο έχει ως εξής:

ΚΩ Δ Ι ΚΟΠ Ο ΙΗ ΣΗ ΤΗ Σ ΝΟΜ Ο Θ Ε Σ ΙΑ Σ Κ Α Τ Α Σ Κ ΕΥΗ Σ ΔΗ ΜΟ Σ ΙΩ Ν Ε ΡΓΩ Ν ΜΕ ΡΟ Σ Ι Π ΡΟ ΣΥ ΜΒ Α ΤΙ Κ Ο ΣΤ Α ΔΙ Ο ΤΗ Σ Ε Κ Τ ΕΛ Ε ΣΗ Σ ΤΩΝ ΔΗ ΜΟ Σ Ι ΩΝ ΕΡ Γ ΩΝ Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Α ΄ Γ ΕΝ Ι ΚΟ Μ ΕΡ Ο Σ Άρ θρο 1 Π εδ ίο Εφ α ρμο γ ή ς - Έν νο ι ες - Γ εν ικ ές Αρχ ές

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1.Οι διατάξεις του παρόντος Κώδικα εφαρμόζονται σε όλα τα έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται 12 από τους φορείς, που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του ν.2190/1994 (ΦΕΚ 28Α).

19

Ν.2190/1994-ΦΕΚ 28Α/1994.«Σύσταση ανεξάρτητης αρχής για την επιλογή προσωπικού και ρύθμιση θεμάτων διοίκησης.» (…)(Αρ.14 παρ.1.)Άρθρο 14 Έκταση εφαρμογής - τρόπος πρόσληψης .1.Στις διατάξεις των κεφαλαίων Α', Β' και του παρόντος (Γ) υπάγονται: α. Οι δημόσιες υπηρεσίες, β. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, γ. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης κάθε βαθμού, συμπεριλαμβανομένης της Κ.Ε.Δ.Κ.Ε. και των τοπικών ενώσεων δήμων και κοινοτήτων, δ. Οι δημόσιες επιχειρήσεις και οι δημόσιοι οργανισμοί, ε. Τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικώς, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους ή το κράτος κατέχει το 51% τουλάχιστον του μετοχικού τους κεφαλαίου. στ. Τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στα υπό στοιχεία β', γ', δ' και ε' νομικά πρόσωπα ή επιχορηγούνται από αυτά τακτικώς, κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ή κατά τα οικεία καταστατικά ή που τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα κατέχουν το 51% τουλάχιστον του μετοχικού τους κεφαλαίου. 1

2

ΕλΣυν/Τμ.6/784/2011.Ο ν. 1418/1984 (ΦΕΚ Α΄ 23), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 7 του άρθρου 96 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ Α΄ 101), όρισε, στο άρθρο 2, ότι: «1. Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε όλα τα έργα που προγραμματίζονται και

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του εκάστοτε αρμόδιου Υπουργού, είναι δυνατόν έργα που προγραμματίζονται και

εκτελούνται από φορείς του δημόσιου τομέα, όπως προσδιορίζονται με το άρθρο 51 του νόμου για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη. Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του εκάστοτε αρμόδιου Υπουργού, είναι δυνατό έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του δημόσιου τομέα να εξαιρούνται διατάξεων του παρόντος». Και στο άρθρο 28, υπό τον τίτλο «καταργούμενες και διατηρούμενες διατάξεις», ότι: «1. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του προηγούμενου άρθρου καταργούνται: …ια. Κάθε γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του νόμου αυτού ή αναφέρεται σε θέματα που ρυθμίζονται από το νόμο αυτόν, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά. 2. Διατηρούνται σε ισχύ και μετά την ισχύ του νόμου αυτού: α. Οι διατάξεις του Κεφ. Γ΄ (αρθρ. 7 – 12) του ν. 679/1977, όπως τροποποιούνται με τις διατάξεις του νόμου αυτού, εκτός από τις διατάξεις που ρητά καταργούνται με την προηγούμενη παράγραφο. β. Η παράγραφος 2 του άρθρου 11 του Ν.Δ. 2386/1953 «περί ενοποιήσεως και αποκεντρώσεως των Τεχνικών Υπηρεσιών του Κράτους», όπως ισχύει μετά το Β.Δ. 120/1960 «περί ρυθμίσεως αρμοδιοτήτων συναφών προς έργα δημοσίων επενδύσεων» (ΦΕΚ Α΄ 120). Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται για τις διατάξεις των άρθρων 1, 2 και 3, του άρθρου 5 παραγρ. 7 και 8, των άρθρων 6 και 7, του άρθρου 8 παράγραφος 1, των άρθρων 10 και 11, των άρθρων 12 και 13, με επιφύλαξη του άρθρου 14 και των άρθρων 16 και επομένων του νόμου αυτού. γ. Οι διατάξεις της παραγρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 1332/1983 «Ελληνική Κρατική Εταιρεία Τεχνικών Έργων (ΕΚΕΤΕ) και της παραγρ. 2 του άρθρου 3 του άρθρου τέταρτου του Ν. 1398/1983» για την κύρωση των συμβάσεων ανέγερσης των Πανεπιστημιακών Νοσηλευτικών Συγκροτημάτων Ηρακλείου Κρήτης και Πάτρας, τη ρύθμιση συναφών θεμάτων και τη σύσταση Δημόσιας Επιχείρησης Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων».

Εξάλλου, με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 26 του ν. 2508/1997 (ΦΕΚ Α΄ 124), όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 3044/2002 (ΦΕΚ Α΄ 197) ορίζεται ότι: «Με απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να συσταθεί στη Γενική Γραμματεία Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τη σύνταξη Κώδικα Δημόσιων Έργων. Ο Κώδικας θα περιλαμβάνει τις ισχύουσες διατάξεις των νόμων και των κανονιστικών πράξεων που αφορούν τη μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση των δημόσιων έργων. Για τη συγκρότηση της Επιτροπής, τη σύνταξη του Κώδικα και την αποζημίωση των μελών της Επιτροπής εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 και το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3». Περαιτέρω, με τη διάταξη της παρ. 3 εδάφιο δεύτερο του ιδίου ως άνω άρθρου ορίζεται ότι: «Κατά τη σύνταξη του κώδικα, επιτρέπεται η κατάργηση διατάξεων που κρίνονται ατελέσφορες για την επίτευξη πρακτικών αποτελεσμάτων, η απάλειψη διατάξεων που έχουν καταργηθεί σιωπηρώς, καθώς και των μεταβατικών διατάξεων που δεν έχουν πλέον πεδίο εφαρμογής, η προσαρμογή διατάξεων προς το ισχύον Σύνταγμα, η αναδιατύπωση διατάξεων χάριν απλουστεύσεως ή άρσεως ερμηνευτικών αμφιβολιών ή συσχετισμού προς παρεμφερείς διατάξεις, ο καθορισμός των αρμόδιων οργάνων σε συνάρτηση με το υφιστάμενο οργανωτικό σχήμα των κεντρικών και αποκεντρωμένων υπηρεσιών και των οργάνων της αυτοδιοίκησης, η ενοποίηση και η αναδιάρθρωση νομοθετημάτων, η μεταγλώττιση του κειμένου στη δημοτική και κάθε άλλη μεταβολή απαραίτητη για την ενότητα της ρυθμίσεως». Η κατά τα ανωτέρω συσταθείσα και συγκροτηθείσα Ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, ενεργούσα εντός του πλαισίου των ανατεθειμένων σ’ αυτή αρμοδιοτήτων, εκτέλεσε το έργο με το οποίο επιφορτίσθηκε και κατάρτισε την κωδικοποίηση της νομοθεσίας, που αφορά στην κατασκευή των δημόσιων έργων. Η κωδικοποίηση αυτή κυρώθηκε σύμφωνα με το άρθρο 76 παρ. 6 και 7 του Συντάγματος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» (ΦΕΚ Α΄ 116), με το άρθρο δεύτερο του οποίου η ισχύς του επιψηφισθέντος κώδικα άρχισε από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (18.6.2008). Ο κυρωθείς αυτός Κώδικας, οι διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται κατά το άρθρο 1 παρ. 1 αυτού σε όλα τα έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 14 παρ. 1 του ν. 2190/1994, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η ΔΕΠΑΝΟΜ ως δημόσια επιχείρηση με μοναδικό μέτοχο το Δημόσιο, ορίζει στο άρθρο 181 (στο οποίο, σύμφωνα με τον πίνακα κωδικοποιούμενων διατάξεων έχει κωδικοποιηθεί το ανωτέρω παρατιθέμενο άρθρο 28 παρ. 2 του ν. 1418/1984) ότι: «Παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα επιτρέπονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του ν.δ. 2386/1953 (ΦΕΚ 111 Α΄). Δεν επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του άρθρου 36 εκτός από τις παραγράφους 7 και 10, του άρθρου 37 παράγραφος 1, του άρθρου 43, του άρθρου 53 παράγραφοι 1, 7, 8 και 9, του άρθρου 54, του άρθρου 57 παράγραφος 1, των άρθρων 58, 73, 74, 75, 76 και 77, καθώς και των άρθρων 92 έως 110 του παρόντος». Ακολούθως, με την έκδοση του ν. 3669/2008, ο οποίος δεν αποτελεί μία απλή κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων, αλλά επιπλέον προβαίνει σε τροποποίηση και κατάργηση αυτών, κωδικοποιήθηκε το άρθρο 28 παρ. 2 του ν. 1418/1984, μόνο ως προς τις περιλαμβανόμενες σε αυτό παρεκκλίσεις και όχι ως προς τις προβλεπόμενες ρητές εξαιρέσεις, όπως αυτή που αφορούσε τη ΔΕΠΑΝΟΜ, οι οποίες κατά συνέπεια παύουν να ισχύουν εφεξής.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ο ν. 2229/1994 (ΦΕΚ Α΄ 138) τροποποίησε και συμπλήρωσε τις διατάξεις του ν. 1418/1984. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2229/1994 η ανωτέρω παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 1418/1984, όπως είχε τροποποιηθεί με την παρ. 7 του άρθρου 96 του ν. 1892/1990, αντικαταστάθηκε ως ακολούθως: «1. Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε όλα τα έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται από τους φορείς, που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 2190/1994. Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) και του εκάστοτε αρμόδιου Υπουργού, είναι δυνατόν έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου των ανωτέρω φορέων να εξαιρούνται διατάξεων του παρόντος».

20

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εκτελούνται από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου των ανωτέρω φορέων να εξαιρούνται διατάξεων του 4 παρόντος Κώδικα . 3

2. Τα δημόσια έργα είναι έργα υποδομής της χώρας που καλύπτουν βασικές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του λαού. Τα δημόσια έργα εντάσσονται στο γενικό πλαίσιο της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και υλοποιούν επιλογές του δημοκρατικού προγραμματισμού. 5

3. Από τεχνική άποψη δημόσια έργα είναι όλα τα έργα που εκτελούν οι φορείς της παρ.1 και συνδέονται με οποιονδήποτε τρόπο με το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, όπως και τα πλωτά τμήματα των

3

ΝΣΚ/86/2000(ΟΛΟΜ) .(…).II.Γίνεται πάγια πλέον δεκτό τόσο από τη θεωρία όσο και από τη νομολογία, ότι για το χαρακτηρισμό μιας συμβάσεως ως διοικητικής πρέπει να πληρούνται σωρευτικώς τα εξής κριτήρια, ήτοι το ένα τουλάχιστον των συμβαλλομένων μερών να είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, η σύμβαση να αποβλέπει στην πραγματοποίηση δημοσίου σκοπού και να διέπεται από νομικό καθεστώς που να εξασφαλίζει υπερέχουσα θέση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου έναντι του αντισυμβαλλομένου του. Περαιτέρω, γίνεται πάγια δεκτό, ότι οι σχετιζόμενες με την κατάρτιση διοικητικής συμβάσεως μονομερείς πράξεις (προκήρυξη, κατακύρωση, κλπ.) είναι διοικητικές πράξεις. Απεναντίας, γίνεται δεκτό, ότι όταν πρόκειται για συμβάσεις του ιδιωτικού δικαίου οι προαναφερόμενες πράξεις (προκήρυξη, κατακύρωση) δεν έχουν διοικητικό χαρακτήρα (ΣτΕ 495/80 και 679/1981 για την προκήρυξη και την κατακύρωση αντίστοιχα). Ελ.Συν./Ολομέλεια/Συν.17η/2009.Οι ως άνω θεμελιώδεις αρχές «κοινοτικές ελευθερίες, στις οποίες περιλαμβάνονται η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, η ελευθερία εγκατάστασης και η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών (άρθρα 28, 43 και 49 ΣΕΚ, αντίστοιχα), που συνιστούν το θεμέλιο για την ίδρυση της κοινής αγοράς, καθώς και η αρχή του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού (άρθρα 3 παρ. 1 στ' και 98 ΣΕΚ)» καθώς και οι απορρέουσες από αυτές, όπως έχει δεχτεί το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) με σωρεία αποφάσεων του (βλ. ενδεικτικά ΔΕΚ, Απόφαση της 15.5.2008, συνεκδικ. C147/06, και C-148/06 SECAP spa σκ. 19-21, Απόφαση της 14.6.2007, C-6/2005 , Medicap - Καζαντζίδης σκ. 33 και 53, Απόφαση της 21.2.2008, C-412/04 , Επιτροπή κατά Ιταλικής Δημοκρατίας σκ. 65-68, Απόφαση της 20.10.2005, C-264/03 , Επιτροπή κατά Γαλλικής Δημοκρατίας σκ. 32-33, Απόφαση της 3.12.2001, C-59/00 , Vestergaard σκ. 21-23)., γενικές αρχές της ίσης μεταχείρισης και της υποχρέωσης διαφάνειας ευρίσκουν ευρύ πεδίο εφαρμογής στο τομέα της σύναψης δημοσίων συμβάσεων διασυνοριακού ενδιαφέροντος, και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους του προϋπολογισμού της προς ανάθεση δημόσιας σύμβασης (βλ. και αιτιολογικές σκέψεις 2, 8, 29, 31, 36 και 41 της οδηγίας 2004/18/ΕΟΚ (ΕΕ 2004 L 134/114) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 για το συντονισμό των διαδικασιών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών), δεσμεύοντας τις αναθέτουσες αρχές να ενεργούν κατά τρόπο που να μην παραβιάζουν τις εν λόγω αρχές. 4

5

•ΕλΣυν./Τμ.7/69/2011.Συντήρηση Η/Μ εγκαταστάσεων.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως παρατέθηκε ανωτέρω, αφορά σε εκτέλεση δημοτικού έργου, καθόσον αφενός μεν πρόκειται για συντήρηση μηχανολογικών εγκαταστάσεων που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό και αφετέρου για την εκτέλεση των παραπάνω ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία των φωτεινών σηματοδοτών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν./Τμ.7/49/2011.Κατασκευή τσιμεντένιας τάφρου.Το αντικείμενο της επίδικης σύμβασης «κατασκευής τσιμεντένιας τάφρου» αφορά σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου και όχι σε προμήθεια υλικών, ανεξαρτήτως εάν το κόστος των καθαρών εργασιών εκτέλεσης του έργου υπολείπεται αυτού της προμήθειας σκυροδέματος και σιδηρού πλέγματος,δεδομένου ότι δεν είναι δυνατός ο αποχωρισμός αυτών των υλικών από την τάφρο χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους, ενώ τα υλικά αυτά κατέστησαν πλέον συστατικά του εδάφους και απώλεσαν την αυτοτέλειά τους.

21

•ΕλΣυν/Τμ7/179/2010.Από τη διακήρυξη, καθώς και την τεχνική περιγραφή του έργου, προκύπτει ότι το αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης συνίσταται κυρίως σε εργασίες καθαιρέσεως κτισμάτων (με φέρουσα τοιχοποιία, από λαμαρίνες και ξύλινο σκελετό, με φέροντα οργανισμό, από οπλισμένο σκυρόδεμα), καθώς και σε εργασίες αποξηλώσεως και δευτερευόντως σε εργασίες επισκευών, που θα προκύψουν στα εναπομείναντα τμήματα μετά τις κατεδαφίσεις. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τον επισυναπτόμενο προϋπολογισμό μελέτης, η δαπάνη για εργασίες καθαιρέσεως ανερχόταν στο ποσό των 112.069,60 ευρώ, για προμήθεια σκυροδέματος στο ποσό των 495,00 ευρώ και η δαπάνη των εργασιών για τοιχοποιίες - επιχρίσματα στο ποσό των 1.025,00 ευρώ. Για την εξόφληση του 1ου λογαριασμού εκτέλεσης των ανωτέρω εργασιών εκδόθηκε αρχικά το 1116, οικονομικού έτους 2009, ποσού 10.245,40 ευρώ και στη συνέχεια, αφού αυτό ακυρώθηκε, εκδόθηκαν τα 1611, οικονομικού έτους 2009 και 813, οικονομικού έτους 2010 χρηματικά εντάλματα πληρωμής ποσού 8.004,23 και 2.241,17 ευρώ, αντίστοιχα, το δεύτερο εκ των οποίων και ήδη ελεγχόμενο, αφορά στην καταβολή γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το κύριο αντικείμενο της προαναφερόμενης σύμβασης, όπως εκτέθηκε ανωτέρω, δεν αφορά σε εκτέλεση έργου, καθόσον οι εκτελούμενες κυρίως εργασίες καθαιρέσεως κτισμάτων και αποξηλώσεων υλικών δεν συνίστανται σε κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία. Ούτε, εξάλλου για την εκτέλεσή τους απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γνώσεις και μεθόδους, αλλά δύνανται να εκτελεστούν προσηκόντως από επαγγελματίες, που διαθέτουν τα κατάλληλα μηχανήματα και τη σχετική εμπειρία. Επομένως, η εν λόγω σύμβαση αφορά στην εκτέλεση εργασιών, για τις οποίες ο ανάδοχος δεν δικαιούται εργολαβικό όφελος, το οποίο προβλέπεται και καταβάλλεται μόνο στην εξόφληση λογαριασμών που αφορούν στην εκτέλεση δημοσίων έργων, όπως βάσιμα υποστηρίζει και η διαφωνούσα Επίτροπος. Εξάλλου, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι ο Δήμος θα επιβαρυνθεί με τόκους υπερημερίας αν ο εργολάβος προσφύγει στα δικαστήρια, δεν ασκεί επιρροή όσον αφορά τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, στην εξέταση της οποίας και μόνον περιορίζεται το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά την παρούσα διαδικασία και δεν δύναται επ’ ουδενί να δικαιολογήσει τη θεώρηση του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος (πρβλ. Πράξεις VII Τμ. 215/2008 και IV Tμ. 143/2007). Τέλος, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος και ο ισχυρισμός του Δήμου ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν δικαιούται να προβαίνει σε παρεμπίπτοντα έλεγχο νομιμότητας των ατομικών διοικητικών πράξεων, που αποτελούν το έρεισμα της ελεγχόμενης δαπάνης, για τις οποίες ισχύει το τεκμήριο νομιμότητας. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και γι’ αυτό δεν πρέπει τούτο να θεωρηθεί. •ΕλΣυν/Τμ7/70/2010.Tο αντικείμενο της σύμβασης, όπως περιγράφεται ανωτέρω και περιλαμβάνει πέραν των εργασιών χρωματισμού επιφανειών που πιστοποιήθηκαν με τον 1ο λογαριασμό και εξοφλούνται με το επίμαχο ένταλμα, και χωματουργικές εργασίες (εκσκαφές) καθώς και χρήση οπλισμένου ή ελαφρά οπλισμένου σκυροδέματος, σε συνδυασμό με άλλες εργασίες όπως επιστρώσεις με πλακίδια και επενδύσεις των επιφανειών, μόνωση ταρατσών και στεγών, αντικαταστάσεις υδρορροών, επιχρίσματα, τοποθέτηση μεταλλικών θυρών, επιστεγάσεις καθώς και εκτέλεση ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών σε διάφορα σχολικά κτίρια του ως άνω Δήμου, αφορά σε εκτέλεση έργου, καθόσον οι εργασίες αυτές αποτελούν εργασίες επισκευής και συντήρησης κτιρίων κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, επιπλέον δε για την εκτέλεσή τους απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι καθώς και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό (βλ. Πρ. VII Τμ. 331, 374/2009). •ΕλΣυν/Τμ.7/331/2009.Εξόφληση 1ου λογαριασμού του έργου «Επισκευή διαμόρφωση χώρων γραφείων υπηρεσίας ύδρευσης». Νομίμως εφαρμόστηκαν οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, διότι το αντικείμενο της σύμβασης, περιλαμβάνει όχι μόνο εργασίες επιστρώσεων δαπέδων με πλακίδια, χρωματισμό επιφανειών και τοποθέτηση γυψοσανίδων, αλλά και εργασίες καθαίρεσης κατασκευών από σκυρόδεμα, επιστρώσεων δαπέδων με τσιμεντοκονίαμα και κατασκευής μικροκατασκευών από σκυρόδεμα, καθώς και διάνοιξη ανοιγμάτων σε υπάρχουσα τοιχοποιία, που αφορούν σε εκτέλεση έργου, καθόσον οι εργασίες αυτές συνίστανται σε επισκευή, συντήρηση κ.λπ., κατά την έννοια των άρθρων 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984 και 1 παρ. 1 του ν. 2229/1999, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του. Επιπλέον για την εκτέλεση των παραπάνω εργασιών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι, που συνίστανται κυρίως σε ζητήματα στατικής επάρκειας, και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να είναι ασφαλής η παραμονή στις συγκεκριμένες αίθουσες. •Ελ.Συν./Τμ.VII/315/2009.Μη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων που αφορούν στην καταβολή ποσού σε εργολάβο δημοσίων έργων για την εξόφληση λογαριασμού έργου. Έννοια δημόσιου τεχνικού έργου. Μη νόμιμες οι σχετικές δαπάνες καθώς οι ανακαινίσεις, για τις οποίες δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις, δεν εμπίπτουν στην έννοια του δημόσιου τεχνικού έργου και για το λόγο αυτό μη νομίμως εντέλλεται με τα χρηματικά εντάλματα εργολαβικό όφελος.

•Ελ.Συν./Τμ.VII/310/2009.Μη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής που αφορούν την εξόφληση λογαριασμών του έργου. Έννοια δημόσιου τεχνικού έργου. Στις συμβάσεις προμηθειών και εκτέλεσης εργασιών δεν προβλέπεται η καταβολή στον ανάδοχο ποσών για γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος, που ως εκ της φύσεώς τους σχετίζονται αποκλειστικά με την κατασκευή δημοσίων έργων. Μη νόμιμες οι σχετικές δαπάνες καθώς οι α) αντικαταστάσεις οργάνων, β) αποξηλώσεις επικίνδυνων για την ασφάλεια των παιδιών οργάνων, γ) βαφές ξύλινων οργάνων, δ) βαφές μεταλλικών οργάνων για τις οποίες δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις, δεν εμπίπτουν στην έννοια του δημόσιου τεχνικού έργου και για το λόγο αυτό μη νομίμως εντέλλεται με τα χρηματικά εντάλματα εργολαβικό όφελος. •Ελ.Συν./Τμ.VII/308/2009.Μη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής που αφορούν την εξόφληση λογαριασμών του έργου. Έννοια δημόσιου τεχνικού έργου. Μη νόμιμες οι σχετικές δαπάνες καθώς οι φυτοτεχνικές εργασίες, για τις οποίες δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις, δεν εμπίπτουν στην έννοια του δημόσιου τεχνικού έργου και για το λόγο αυτό μη νομίμως εντέλλεται με τα χρηματικά εντάλματα εργολαβικό όφελος. •Ελ.Συν./Τμ.VII/286/2009.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού σε δικαιούχο για εξόφληση λογαριασμού εργασίας, σε εκτέλεση συναφθείσας μεταξύ αυτού και Δήμου σύμβασης. Νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων έργων. Ως δημόσιο τεχνικό έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία, που εκτελείται από δημόσιους φορείς και απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση και το αποτέλεσμα της οποίας συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή το υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του και να μην μπορεί να αποχωρισθεί απ' αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού του. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον το αντικείμενο της σύμβασης για εκτέλεση εργασίας αφορά σε εκτέλεση εργασιών, εφόσον η γενόμενη επίχωση των απορριμμάτων καθιστά αυτά εφεξής, δια

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Τμ.VII/313/2009.Μη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων που αφορούν στην καταβολή αμοιβής σε εργολάβο πολιτικό μηχανικό, αντίστοιχα για τον καθαρισμό σκουπιδότοπου και τον καθαρισμό δημοτικού άλσους . Έννοια δημόσιου τεχνικού έργου. Πότε επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση ή διαπραγμάτευση. Μη νόμιμες οι σχετικές δαπάνες καθώς κακώς επιμερίστηκαν οι εργασίες και ανατέθηκαν κατόπιν απευθείας.

22

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

της αποσυνθέσεώς τους, στοιχείο του εδάφους και η τυχόν χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού για την εκτέλεση αυτού δεν αρκεί για τον χαρακτηρισμό του ως δημόσιου τεχνικού έργου. Απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός Δήμου ότι δικαιολογείται η χρήση απρόβλεπτων. •ΕλΣυν/Τμ.7/279/2009..Θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού στους φερόμενους ως δικαιούχους εργολάβους για πληρωμή λογαριασμού έργων. Νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων έργων. Ως δημόσιο τεχνικό έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία, που εκτελείται από δημόσιους φορείς και απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση, το αποτέλεσμα της οποίας συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του και να μην μπορεί να αποχωρισθεί απ' αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού αυτού ή του κυρίου πράγματος. Η διαδικασία που πρέπει να τηρηθεί για την ανάδειξη αναδόχου εργοληπτικής εταιρίας για την κατασκευή ενός δημοτικού έργου τελεί κάθε φορά σε συνάρτηση με την σπουδαιότητα και την εξειδικευμένη φύση του ανατιθέμενου έργου, καθώς και με το ύψος της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για την κατασκευή του. Οι εντελλόμενες χρηματικές δαπάνες είναι νόμιμες καθόσον η συντήρηση οδών, η οποία συνίσταται σε καθαρισμό και επίστρωση αυτών με αμμοχαλικώδες υλικό συνιστά δημόσιο έργο, αφού οι εργασίες για την εκτέλεσή του απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και μηχανήματα. Επομένως, νομίμως επιμερίσθηκαν σε διαφορετικές πιστώσεις ανά τοπικό διαμέρισμα και ανατέθηκαν απευθείας, αφού η προϋπολογισθείσα δαπάνη καθενός έργου ανά τοπικό διαμέρισμα δεν υπερβαίνει το όριο της απευθείας ανάθεσης μικρών έργων Ο.Τ.Α. •Ελ.Συν./Τμ.ΙV/125/2009.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Νοσοκομείου που αφορά σε καταβολή σε εμπειροτεχνίτη εργολάβο για εκτέλεση εργασιών ελαιοχρωματισμού εσωτερικών χώρων Νοσοκομείου. Διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων εκτέλεσης εργασιών, που διενεργούνται από το Δημόσιο και τα ν.π.δ.δ.. Για να χαρακτηρισθεί ένα σύνολο ενεργειών ως δημόσιο τεχνικό έργο, απαιτείται να πρόκειται για νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία που απαιτεί εξειδικευμένη τεχνική γνώση και επέμβαση, δηλαδή χρήση ειδικών και ιδιαίτερων τεχνικών γνώσεων και αντίστοιχων εργαλείων και η οποία συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή το υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί συστατικό του και να μη μπορεί να αποχωρισθεί από αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού της. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον η εκτελεσθείσα σύμβαση αφορά, σε απλές και συνήθεις εργασίες ελαιοχρωματισμών, άνευ ιδιαιτεροτήτων και πολυπλοκότητας, δυνάμενων να πραγματοποιηθούν από τεχνίτες με συνήθεις γνώσεις και συνήθη εργαλεία και μη χρηζόντων ιδιαίτερης τεχνογνωσίας, και όχι σε δημόσιο έργο. •ΕλΣυν/Τμ.7/14/2009. Εξόφληση 4ου λογαριασμού του έργου « Κηποτεχνική διαμόρφωση Αυλείου χώρου». Μη νόμιμη η επιβάρυνση της συναφθείσας σύμβασης με ποσό που αντιστοιχεί στο εργολαβικό όφελος και στην αναθεώρηση, καθόσον το αντικείμενο της αφορά σε εκτέλεση εργασιών και όχι σε δημόσιο έργο κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν.1418/1984, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν.2229/1999. Όμοιες οι 21, 34, 35, 56, 68, 71, 90, 127, 156, 198, 293,308, 310, 315, 322, 348/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος •ΕλΣυν/Τμ.7/3/2009.Η τοποθέτηση σε γήπεδο ποδοσφαίρου συνθετικού χλοοτάπητα αποτελεί κατασκευή, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, καθόσον καθίσταται συστατικό του εδάφους στο οποίο επιστρώνεται και δεν μπορεί να αποκολληθεί χωρίς να υποστεί βλάβη. Συνεπώς είναι νόμιμη η καταβολή εργολαβικού οφέλους που προβλέπεται στο άρθρο 5 παρ. 4 του π.δ. 609/1985. Όμοιες οι 24, 374, 386/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος •Ελ.Συν./Τμ.4/196/2008.Εργασίες συντήρησης Πανεπιστημιακών κτιρίων. Η τοποθέτηση διαχωριστικών γυψοσανίδας, ξύλινων θυρών, υαλοπινάκων και υαλοστασίων αλουμινίου συνιστούν δημόσιο έργο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Τμ.4/176/2008 Συντήρηση, επίβλεψη εγκαταστάσεων λεβητοστασίου. Κριτήριο που χαρακτηρίζει τα δημόσια έργα έναντι της εκτέλεσης εργασιών-παροχής υπηρεσιών Προληπτικός έλεγχος χ.ε. πληρωμής Πανεπιστημίου. που αφορούσαν στην εξόφληση έργου συντήρησης λεβητοστασίων του Ιδρύματος. Δεν αποτελεί δημόσιο έργο αλλά υπηρεσία, όπου έπρεπε να εφαρμοστούν οι σχετικές με αυτές διατάξεις. Μη νόμιμη η δαπάνη, θεωρητέο το ελεγχόμενο χ.ε. λόγω συγγνωστής πλάνης.

23

•Ελ.Συν./Τμ./56/2008.Δαπάνες για τη συντήρηση αγροτικών δρόμων και καθαρισμό χανδάκων και αγροτικών τάφρων.Οι εν λόγω εργασίες δεν αποτελούν δημόσιο έργο, αφού για την εκτέλεσή τους δεν απαιτείται η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού ή τεχνικού προσωπικού, αλλά μπορούν αυτές να εκτελεστούν από τεχνίτες που διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα και τη σχετική εμπειρία. •Ελ.Συν./Τμ.IV/220/2007 Σχετ . Πράξη IV Τμήματος 32, 65/2007. Από τις διατάξεις των άρθρων 1 παρ .3, 2 παρ .1 του ν . 1418/1984 ( ΦΕΚ 23 Α '), 1 παρ . 1,2 του ν .2229/1994 ( ΦΕΚ 138 Α ') συνάγεται ότι ως δημόσιο τεχνικό έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή , επέκταση, ανακαίνιση , επισκευή , συντήρηση ή ερευνητική εργασία , που απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση και συνδέεται άμεσα , με το έδαφος ή υπέδαφος κατά . τρόπο . διαρκή και σταθερό , ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του κατά την - έννοια του άρθρου 953 Α . Κ .- και να μην μπορεί να αποχωριστεί απ αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού της . Αντιθέτως , πρόκειται για εκτέλεση εργασιών και όχι για δημόσιο τεχνικό έργο , όταν το αποτέλεσμα των εργασιών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους καθώς και όταν για την επίτευξη του αποτελέσματος απαιτούνται απλές εργασίες χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις ( βλ.Πράξεις 33/1999, 5/2003 IV Τμ., 2, 76/2005, 311/2006 VII Τμ .).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Ελ.Συν./Τμ.7/214/2007.Οι εργασίες δενδροφυτεύσεων δεν συνιστούν κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση δημοσίου έργου, για τις οποίες απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι καθώς και εξειδικευμένο προσωπικό αλλά αμοιβή για εργασίες οι οποίες δύνανται να εκτελεστούν προσηκόντως από επαγγελματίες που διαθέτουν κατάλληλα εργαλεία και σχετική εμπειρία . •Ελ.Συν./Τμ.IV/100/2007. Ο νομικός χαρακτηρισμός της υπό σύναψη κάθε , φορά εννόμου σχέσεως και η υπαγωγή της στην έννοια της μίσθωσης ανεξάρτητων υπηρεσιών ή της μίσθωσης έργου γίνεται αφού εκτιμηθούν οι υπό εκτέλεση υπηρεσίες και ερμηνευθεί η βούληση των συμβαλλομένων μερών ( βλ . άρθρο 173 του Α.Κ.) · Διακρίνεται δε η μίσθωση ανεξάρτητων υπηρεσιών από τη μίσθωση έργου κατά το ότι σ ' αυτή οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν κυρίως στην παροχή της εργασίας καθ' εαυτής , ιδιαίτερα με την προσφορά γνώσεων και ικανοτήτων από συγκεκριμένο επιστημονικό προσωπικό , σε αντίθεση με τη μίσθωση έργου , όπου τα μέρη αποβλέπουν στην εκτέλεση συγκεκριμένου έργου , ήτοι στο αποτέλεσμα που έχει συμφωνηθεί , η πραγμάτωση του οποίου συνεπάγεται την αυτόματη λύση της μεταξύ των συμβαλλομένων μερών σχέσης (βλ219/2002, 1472, 672/2000, 977/1999, 1337/1977, 691/1969 αποφάσεις Αρείου Πάγου , πράξεις ίν Τμ.Ελ. Συν.3/2003,22/2005, 154/2006). •Ελ.Συν./Τμ.IV/65/2007.Τα τοποθετούμενα δάπεδα ( πλαστικά πλακίδια και πλαστικός τάπητας ) καθίστανται συστατικά των κτιρίων στα οποία επιστρώνονται και δεν μπορούν να αποκολληθούν από αυτά χωρίς να υποστούν βλάβη . Η δε τοποθέτηση τους , πέραν του ότι πληροί το βασικό αυτό κριτήριο , που χαρακτηρίζει τα δημόσια έργα έναντι της προμήθειας αγαθών και εκτέλεσης εργασιών - παροχής υπηρεσιών , περαιτέρω παρουσιάζει επαρκή βαθμό τεχνικής δυσκολίας , σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή , που δικαιολογεί την ένταξη της στην κατηγορία του δημοσίου έργου , συνιστά δε οικοδομική εργασία , η τεχνικά ορθή εκτέλεση της οποίας είναι σημαντική για τη λειτουργικότητα των κτιρίων των οποίων καθίστανται συστατικά τα ως άνω υλικά . •Ελ.Συν./Τμ.7/57/2007.Αντικείμενο σύμβασης που αφορά σε προμήθεια πινακίδων σήμανσης και εκτέλεση εργασιών τοποθέτησης τους και όχι σε δημόσιο έργο, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, όπως αντικαταστάθηκαν με εκείνες του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 2229/1999, και ως εκ τούτου, μη νόμιμα εντέλλεται να πληρωθεί εργολαβικό όφελος. •Ελ.Συν/Τμ.7/56/2007 .Αντικείμενο της συμβάσεως αφορούσε σε παροχή εργασιών και όχι σε κατασκευή δημοσίου έργου, δεδομένου ότι δεν απαιτείται για την εκτέλεση τους η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η επιβάρυνση της δαπάνης με εργολαβικό όφελος. •Ελ.Συν./Τμ.IV/32/2007. Οι εργασίες αντικατάστασης των παραθύρων του κτιρίου στο οποίο στεγάζεται Νοσοκομείο αφορούν σε μόνιμο δομικό στοιχείο και απαιτούν τη χρήση εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού και ανάλογων μέσων . Πληρούν , επομένως , όλα τα χαρακτηριστικά του δημόσιου τεχνικού έργου και νομίμως το κόστος τους επιβαρύνεται με εργολαβικό όφελος και απρόβλεπτα , σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 παρ .3 και 8 παρ .2 του ν .1418/1984 ( ΦΕΚ 23 Α '), 5 παρ .4 του π . δ .609/1985 ( ΦΕΚ 223 Α '). •ΕΣ/Τμ.7/21/2007.Εντελλόμενη δαπάνη ποσού 6.196,12 ευρώ που αντιστοιχεί σε ποσοστό 28% επί των εργασιών ως γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος, με αντικείμενο της συμβάσεως αφορά σε εκτέλεση εργασιών και όχι σε κατασκευή δημοσίου έργου, μη νόμιμη καθόσον ο καθαρισμός και η αποψίλωση χώρων πρασίνου δεν αποτελούν κατασκευή, ούτε, εξάλλου, για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών απαιτείται η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων.

•Ελ.Συν./Τμ.7/250/2006.Από την τεχνική περιγραφή του έργου προκύπτει ότι το αντικείμενο της ανωτέρω σύμβασης (Ταφή απορριμμάτων) αφορά σε εκτέλεση εργασιών και όχι σε δημόσιο έργο κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 3, του ν. 1418/1984 και του ν. 2229/1999, και ως εκ τούτου, μη νομίμως εντέλλεται να πληρωθεί εργολαβικό όφελος. • Ελ.Συν./Τμ.4/33/1999.Εννοια Δημοσίων έργων και προμηθειών. Eφαρμόζονται οι διατάξεις περί προμηθειών και αν ακόμη τα υπό προμήθεια είδη προορίζονται να συνδεθούν " στερρεώς " με το έδαφος , εφόσον , μετά τον αποχωρισμό τους από αυτό , δύνανται να επανακτήσουν χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους , την αυτοτέλεια και εμπορική τους . αξία ( βλ . σχετ .Πράξεις IV Τμ . 13/1994 και 55/1995). •Ελ.Συν./Τμ.4/31/1998.Μικροεπισκευές, αποκαταστάσεις βλαβών, επιδιορθώσεις, μικροτροποποιήσεις και γενικά εργασίες που προκύπτουν από τις καθημερινές λειτουργικές ανάγκες των Η/Μ και κτιριακών εγκαταστάσεων. Πρόκειται για ανάθεση εργασιών του ν.1881/1990.Εξαίρεση φοιτητικών λεσχών από το ν.2286/1995,όχι όμως και από τις εργασίες του ν. 1881/1990.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν/Τμ.6/5/2007.Προμήθεια οικίσκων, τύπου container .Η επίμαχη σύμβαση αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου, καθισταμένων ούτως εφαρμοστέων των σχετικών περί δημοσίων έργων προρρηθεισών διατάξεων, καθόσον προεξάρχον στοιχείων της είναι η κατασκευή, βάσει εξειδικευμένων τεχνικών μελετών και σχεδίων, των εν λόγω οικίσκων, καθώς και η σύνδεση αυτών στερρεώς μετά του εδάφους κατά τρόπο διαρκή, ώστε να επιτελούν το λειτουργικό και οικονομικό τους σκοπό και να θεωρούνται συστατικά του κατά την έννοια του νόμου.

24

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

τεχνικών έργων. Ως έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή ή επέκταση ή ανακαίνιση ή επισκευή ή συντήρηση6 και η οικονομικά ή τεχνικά αυτοτελής λειτουργία, καθώς και κάθε σχετική ερευνητική εργασία, που απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση.

4. Με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα καθιερώνονται:

7

6

•ΕλΣυν/Τμ.6/26/2008.Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως “συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"». •ΣΤΕ/2387/2009.«Εγκατάσταση Μονάδος Αφαλάτωσης Δήμου..» Νομίμως προκηρύχθηκε με τις διατάξεις περί Δημοσίων έργων παρότι αξία των εργασιών που περιλαμβάνονται στην σύμβαση καθώς και η παροχή υπηρεσιών υπολείπονται ουσιωδώς της αξίας των μηχανημάτων που συνθέτουν το σύστημα αφαλάτωσης (τα οποία πάντως δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα, χωρίς δηλαδή να γίνουν ειδικές εργασίες τοποθέτησης), διότι ο προέχων χαρακτήρας της συμβάσεως αυτής δεν είναι η προμήθεια μηχανημάτων αφαλάτωσης ούτε η παροχή των συναφών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα, αλλά η κατασκευή ενός πλήρους λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεσθούν και οι οποίες θα συνθέσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα αφαλατώσεως που όταν εκτελεσθεί η σύμβαση, και τεθεί σε παραγωγική λειτουργία, θα μπορεί να παράγει πόσιμο νερό από την θάλασσα.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΣτΕ/329/2007.Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής Υπηρεσιών. Η παροχή υπηρεσιών, οι οποίες δεν έχουν ως αντικείμενο την κατασκευή, επέκταση κλπ. έργου, συνδεομένου προς το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, δεν συνιστά δημόσιο έργο. Η ανάληψη υποχρέωσης παροχής τέτοιων υπηρεσιών στους ΟΤΑ δεν διέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων. Μη νόμιμη διάταξη της οικείας διακήρυξης περί συμμετοχής στο διαγωνισμό μόνον εργοληπτικών επιχειρήσεων Γ΄ τάξεως της κατηγορίας οδοποιίας. Με έννομο συμφέρον η αιτούσα που δεν είναι εργοληπτική επιχείρηση ασκεί την αίτηση ακύρωσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης

25

•ΝΣΚ/37/2005.Νομικό καθεστώς διέπον δημόσιο διαγωνισμό μικτού χαρακτήρα (προμήθεια - έργο).Διενέργεια δημοσίου διαγωνισμού με αντικείμενο την Ανάπτυξη Συμπληρωματικών Ευρυζωνικών Υποδομών που αφορά στην κατασκευή Μητροπολιτικών Ευρυζωνικών Δικτύων Οπτικών Ινών.(…)Συνεπώς για τον χαρακτηρισμό μιας δημόσιας σύμβασης ως σύμβασης έργου ή προμήθειας δεν μπορεί να αποτελεί κριτήριο ούτε η συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας, δεδομένου ότι σ' αυτήν μπορεί να αποσκοπούν και οι προμήθειες και τα έργα (Σ.τ.Ε. Ολομ. 4936/1995, Δ. Δικ. 1997. 406), ούτε ο τρόπος εγκατάστασης του προμηθευόμενου υλικού, δεδομένου ότι η στερεά σύνδεση με το έδαφος κ.λ.π. απαντάται και στις συμβάσεις προμηθειών και αυτό παρά το γεγονός ότι έχουν εκδοθεί και αποφάσεις δικαστηρίων που δέχονται το κριτήριο αυτό (63/2000 Πρακτικό ΣΤ' Κλιμακίου Ε.Σ., 4/2004 Πράξη του ΣΤ' Κλιμακίου Ε.Σ., 33/2004 Πράξη VI Τμήματος Ε.Σ. σχετική και L·, η Γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ. 112/1986).Παρά το ότι, όμως, στις ανωτέρω μικτού χαρακτήρα συμβάσεις ο Ν. 2286/1995 θέτει, ως κριτήριο νομικού χαρακτηρισμού αυτών το απλό οικονομικό κριτήριο (σχετική n 360/1996 Γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ., Τμήμα Α'), το οποίο σημειωτέον θα μπορούσε ευκολότερα να εφαρμοσθεί στις περιπτώσεις μικτών συμβάσεων όπου τα περισσότερα αντικείμενα είναι διακριτά μεταξύ τους και μπορούν εκ των προτέρων να διαχωρισθούν, ήδη επικρατεί το κριτήριο του κύριου σκοπού της σύμβασης, όχι μόνο επί μικτών συμβάσεων έργου και προμήθειας αλλά και επί άλλων μορφών τους, όπως υπηρεσιών και προμήθειας. Ειδικότερα: α) Στο προοίμιο της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ «Περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων προμηθειών και υπηρεσιών αναφέρεται (10η αιτιολογική σκέψη) ότι: «Οι δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών, μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις, να περιλαμβάνουν και την εκτέλεση εργασιών. Ωστόσο, στο βαθμό που οι εργασίες αυτές είναι παρεμπίπτουσες ως προς το κύριο αντικείμενο της σύμβασης και αποτελούν ενδεχόμενη συνέπεια ή συμπλήρωμα αυτού του αντικειμένου, το γεγονός ότι οι εν λόγω εργασίες συμπεριλαμβάνονται στη σύμβαση δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον χαρακτηρισμό της σύμβασης ως δημόσιας σύμβασης έργων».β) Με την απόφαση του ΔΕΚ υπ' αριθ. C-331/92 έχει γίνει δεκτό ότι: «Μικτή σύμβαση, η οποία αφορά συγχρόνως την εκτέλεση εργασιών και την παραχώρηση πραγμάτων δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 71/305/ ΕΟΚ , περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, εάν η εκτέλεση των εργασιών παρουσιάζει παρεπόμενο μόνο χαρακτήρα σε σχέση με την παραχώρηση πραγμάτων».γ) Περαιτέρω και με τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων γίνεται δεκτό το κριτήριο του κύριου αντικειμένου της σύμβασης με βάση το σκοπό της (ad hoc αποφάσεις Επιτροπής Αναστολών ΣτΕ: 164/1999, 514/2000, 135/2001, 438/2002, 439/2002, 797/2004, 808/2004, Πράξη Ελ. Συν. 37/2005 Ε' Κλιμάκιο), πολλάκις σε συνδυασμό και με το οικονομικό κριτήριο (ΣτΕ Β' 2891/2003, 2555/2004) προφανώς γιατί στις περισσότερες των περιπτώσεων τα κριτήρια αυτά συμβαδίζουν.Κατόπιν των ανωτέρω, εν προκειμένω, με βάση το πραγματικό του ερωτήματος, σύμφωνα με το οποίο η μέλλουσα να συναφθεί σύμβαση α) αποσκοπεί στην προμήθεια, ανάπτυξη και πλήρη λειτουργία των ανωτέρω δικτύων και β) περιλαμβάνει χωματουργικές εργασίες για την εγκατάστασή της, μη υπερβαίνουσες το 40% των συνολικών δαπανών του προϋπολογισμού αυτής, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η διενέργεια του προαναφερόμενου διαγωνισμού διέπεται από τις περί προμηθειών του δημόσιου τομέα σχετικές διατάξεις και όχι από αυτές περί εκτέλεσης δημοσίων έργων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) Ενιαίοι κανόνες για την κατασκευή όλων των δημοσίων έργων. β) Ο κοινωνικός έλεγχος με τον οποίο εξασφαλίζεται η διαφάνεια των διαδικασιών, η άρτια εκτέλεση των έργων και η προστασία του περιβάλλοντος. Ως κοινωνικός έλεγχος νοείται η θεσμοθετημένη συμμετοχή στις σχετικές διαδικασίες των εκπροσώπων των φορέων, των ΟΤΑ και άλλων κοινωνικών φορέων. γ) Η ανάδειξη της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων (Γ.Γ.Δ.Ε.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) σε κρατικό επιτελικό φορέα στον τομέα υλοποίησης των Δημόσιων Έργων και στην εποπτεία της όλης κατασκευαστικής δραστηριότητας της χώρας. δ) Ορθολογικό πλαίσιο για την οργάνωση, ανάπτυξη και εξέλιξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν την κατασκευή των έργων. 5. Τα έργα προγραμματίζονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και ορίζεται για κάθε έργο ή ομάδα έργων, 8 το ύψος και η πηγή προέλευσης των πιστώσεων για τη χρηματοδότηση της κατασκευής . 6. Με προεδρικό διάταγμα (π.δ.) η εφαρμογή του Κώδικα αυτού μπορεί να επεκταθεί εν όλω ή εν μέρει, και στα έργα γεωργικών συνεταιρισμών ή συνεταιριστικών επιχειρήσεων, καθώς και ιδιωτικών επιχειρήσεων στις οποίες συμμετέχει ο δημόσιος τομέας ή νοσηλευτικών και γενικά κοινωφελών ιδρυμάτων που δεν ανήκουν στο δημόσιο τομέα. Με όμοιο π.δ. στις περιπτώσεις ιδιωτικών έργων που επιχορηγούνται από το δημόσιο τομέα μπορεί να καθορισθεί η μερική εφαρμογή διατάξεων του Κώδικα αυτού για τη χρησιμοποίηση επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο μητρώο του άρθρου 92 του παρόντος, τον ποιοτικό έλεγχο και τις χρησιμοποιούμενες προδιαγραφές. 7. Για την εφαρμογή του παρόντος Κώδικα οι παρακάτω όροι έχουν την ακόλουθη σημασία: 10 11

α) «Εργοδότης»9 ή «Κύριος του Έργου» είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο του δημοσίου τομέα για λογαριασμό του οποίου καταρτίζεται η σύμβαση ή κατασκευάζεται το έργο.

7

ΕλΣυν/Τμ.6/2708/2010.Τέλος, με το νέο θεσμικό πλαίσιο (Ν. 3669/2008), το οποίο φέρει ως τίτλο «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων», η θέσπιση του συστήματος αυτού για έργα μέχρι του ορίου των 750.000 ευρώ (όπου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως), καίτοι στο προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς (άρθρο 6 Π.Δ/τος 609/1985 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του Π.Δ/τος 218/1999) αναφέρονταν η τρίτη τάξη, ουδεμία ασκεί επιρροή, καθόσον πρόκειται περί νομοθετικών διατάξεων και επιλογών, οι οποίες θέτουν κανόνες δικαίου και όχι περί Προεδρικού Διατάγματος προκειμένου να δύναται να ερευνηθεί εάν οι νέες ρυθμίσεις κείνται εντός της οικείας εξουσιοδοτικής διατάξεως και της δεσμεύσεως που παράγεται από τον σκοπό της κωδικοποιήσεως. ΕλΣυν/Τμ6/127/2010.Ο παρών κώδικας έχει ψηφισθεί με τη διαδικακασία του άρθρου 76 παρ.6 και 7 του Συντάγματος και επομένως έχουν καταργηθεί όλες οι διατάξεις που έχουν κωδικοποιηθεί σε αυτόν και είναι καταχωρημένες στο παράρτημα αυτού. Π.Δ.113/2010.«ΑΝΆΛΗΨΗ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΩΝ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΔΙΑΤΆΚΤΕΣ». (…) Άρθρο 2 1. Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση -άρθρο 21. παρ. 1, ν. 2362/1995). 2.Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση-άρθρο 21, παρ. 2, ν. 2362/1995).Άρθρο 4 Τρόπος ανάληψης (…) 3. Οι συμβάσεις που συνάπτονται για λογαριασμό του Δημοσίου περιλαμβάνουν απαραίτητα τον αριθμό και τη χρονολογία της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, καθώς και τον αριθμό καταχώρισής της στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής. Αν οι συμβάσεις καταρτίζονται με χωριστά έγγραφα, τα στοιχεία του προηγούμενου εδαφίου σημειώνονται στην πρόταση του διατάκτη για κατάρτιση της σύμβασης. (..) Άρθρο 11 Ακυρότητες πράξεων 1. Κάθε νομική και δημοσιονομική δέσμευση, κατά την έννοια των παρ. 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, που αναλαμβάνεται καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων ή/και των ποσοστών διάθεσης του προϋπολογισμού του φορέα, καθώς και κατά παράβαση των διαδικασιών του παρόντος π.δ. είναι αυτοδίκαια άκυρη (άρθρο 21, παρ. 4, ν. 2362/1995). 2. Καμιά διοικητική πράξη που προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού δεν εκτελείται, εάν δεν βεβαιώνεται από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα η δέσμευση στα οικεία λογιστικά βιβλία αντίστοιχης πίστωσης. Προς τούτο στο προοίμιο της οικείας διοικητικής πράξης γίνεται μνεία της σχετικής βεβαίωσης της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας (άρθρο 21, παρ. 6, ν. 2362/1995). Ν.2362/1995 (ΦΕΚ 247/ Α'-27.11.1995) «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» «Άρθρο 1Β Ορισμοί (..) 2. Γενική Κυβέρνηση: περιλαμβάνει την Κεντρική Κυβέρνηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού (ΟΤΑ) και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ΕΣΟΛ). 9

ΠΑΝΟΣ Κ. ΧΑΣΑΠΗΣ - ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ – ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Για την ανίχνευση της έννοιας του «εργοδότη» κριτήρια είναι:α- να έχει νομική προσωπικότητα β- να έχει συναφθεί δημόσια σύμβαση και γ- να είναι αντισυμβαλλόμενος του

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8

26

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

β) «Φορέας κατασκευής του έργου» είναι η αρμόδια αρχή ή υπηρεσία που έχει την ευθύνη υλοποίησης του έργου. 12 13 14 15

γ)«Προϊσταμένη αρχή» ή «Εποπτεύουσα Αρχή» είναι, η αρχή ή υπηρεσία ή όργανο του φορέα κατασκευής του έργου που εποπτεύει την κατασκευή του και ιδίως αποφασίζει για κάθε μεταβολή των όρων της σύμβασης ή άλλων στοιχείων αυτής, όπου αυτό ορίζεται στον παρόντα Κώδικα. αναδόχου στη σχετική σύμβαση με τη γνωστή έννοια του άρθρου 681 του αστικού κώδικα..Εργοδότης και αναθέτουσα αρχή είναι το ίδιο νομικό πρόσωπο, που αλλάζει όνομα κατά τη μετάβασή του από το προσυμβατικό στο συμβατικό στάδιο. 10

ΠΑΝΟΣ Κ. ΧΑΣΑΠΗΣ - ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ – ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Επί δημοσίων έργων, «κύριος του έργου» είναι το νομικό πρόσωπο που έχει εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας επί του έργου. Έχοντας δε υπόψη την έννοια του δημοσίου έργου από τεχνική άποψη (ν.1418/1984 άρθρο 1 § 3), «κύριος του έργου» είναι ο ιδιοκτήτης του ακινήτου με το οποίο συνδέεται το έργο. Ιδού λοιπόν δύο ασφαλή κριτήρια για την αναζήτηση της ταυτότητας του κυρίου του έργου: α- το πρώτο είναι το δικαίωμα κυριότητας (η ιδιοκτησία) και β- το δεύτερο είναι η νομική προσωπικότητα, δηλαδή το πρόσωπο που είναι το υποκείμενο του δικαιώματος. Το λάθος που δεν πρέπει να γίνει στη φάση αυτή είναι να εκληφθεί ως κύριος του έργου τρίτο πρόσωπο, Αρχή ή διοικητικό όργανο, που ενεργεί για λογαριασμό του ιδιοκτήτη δυνάμει εννόμου σχέσεως δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Ο κύριος του έργου (αν δεν προσκρούει στο νόμο ή σε δικαιώματα τρίτων) έχει από τη φύση του δικαιώματος της κυριότητας (άρθρο 1000 Α.Κ.) και τις ιδιότητες της αναθέτουσας αρχής, του εργοδότη, του φορέα κατασκευής και του χρήστη (νομέα) του έργου. 11

ΠΑΝΟΣ Κ. ΧΑΣΑΠΗΣ - ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ – ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Για την ανίχνευση της αναθέτουσας αρχής κριτήρια είναι, επίσης σωρευτικά, τα εξής:α- να έχει νομική προσωπικότητα β- να έχει την αρμοδιότητα να διενεργήσει τη διαδικασία της δημόσιας σύμβασης και να τη συνάψει.Τα κριτήρια αυτά προκύπτουν από τον ορισμό της έννοιας «αναθέτουσα αρχή» που μεταφέρεται αναλλοίωτος από οδηγία σε οδηγία μέχρι και τις ισχύουσες.Η κυριότητα του έργου δεν είναι κριτήριο για την αναθέτουσα αρχή.Εάν σωρευτικά συντρέχει και κυριότης για συγκεκριμένο έργο, τότε έχουμε σύμπτωση των ιδιοτήτων της αναθέτουσας αρχής και του κυρίου του έργου στο ίδιο νομικό πρόσωπο.Διαφορετικά έχουμε δύο νομικά πρόσωπα, που το καθένα είναι υποκείμενο της αντίστοιχης ιδιότητας.Για να συμβεί αυτό θα πρέπει είτε να προβλέπεται σε ειδική νομοθετική ή κανονιστική διάταξη είτε να έχει συναφθεί ειδική σύμβαση μεταξύ των δύο προσώπων, καλούμενη «προγραμματισμένη σύμβαση».Ως προς την αναθέτουσα αρχή, τόσο στα προσυμβατικά στάδια όσο και στα συμβατικά (ως εργοδότης), η ομαλή εκπλήρωση των υποχρεώσεών της εξαρτάται κατ’ αρχήν από τη σωστή ανταπόκριση του κυρίου του έργου στις προηγούμενες υπευθυνότητες. Τούτου δοθέντος, πρωταρχική υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής είναι να παραδώσει το έργο στον κύριο του έργου με τη δαπάνη και στο χρόνο που του υποσχέθηκε. 12

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (..) Άρθρο 18.Ρύθμιση θεμάτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων (…)11.Για την άσκηση κάθε αρμοδιότητας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία και έχει αποδοθεί σε οργανική μονάδα με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) ή σε περίπτωση που δεν προβλέπεται στον Ο.Ε.Υ. και ανατίθεται από το Γενικό Γραμματέα αυτής σε συγκεκριμένη οργανική της μονάδα και απαιτείται η εφαρμογή της διαδικασίας της σύμβασης δημοσίου έργου σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3669/2008, μελέτης ή υπηρεσίας του ν. 3316/2005, τα γνωμοδοτούντα και αποφαινόμενα όργανα καθορίζονται, με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων, ως εξής: α) «Προϊσταμένη Αρχή» ή «Εποπτεύουσα Αρχή» είναι ο προϊστάμενος της αρμόδιας Διεύθυνσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας εκτελείται το έργο, η μελέτη, ή η υπηρεσία. β) «Διευθύνουσα Υπηρεσία» είναι το αρμόδιο Τμήμα της παραπάνω Διεύθυνσης. γ) «Τεχνικό Συμβούλιο» είναι το Τεχνικό Συμβούλιο της έδρας της οικείας Περιφέρειας στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας εκτελείται το έργο, η μελέτη ή η υπηρεσία ή σε περίπτωση που η σύμβαση αφορά στο σύνολο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης το Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 13

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Δ17α/01/77/ΦΝ437/26.4.2010-ΕΓΚ.11«Ανάθεση αρμοδιοτήτων σχετικών με την έγκριση τροποποιήσεων των συμβάσεων Έργων, Εισηγητικές εκθέσεις για την τροποποίηση συμβάσεων και διαχείριση των Έργων, των οποίων η ολοκλήρωση προϋποθέτει Συμπληρωματικές Συμβάσεις και Ανακεφαλαιωτικούς Πίνακες.»

27

•Δ17α/05/62/Φ 2.2.1 /31.3.2010.(ΦΕΚ/Β΄/463)«Τροποποίηση της αρ. Δ17γ/08/45/13.3.2007 απόφασης «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Προϊσταμένης Αρχής στις συμβάσεις δημοσίων έργων αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ Β΄ 447)». 14

•Δ17γ/03/61/17.4.2007.Δημοσίευση υπουργικής απόφασης περί μεταβίβασης αρμοδιοτήτων της Προϊσταμένης Αρχής έργων αρμοδιότητας ΥΠΕΧΩΔΕ σε υποκείμενα όργανα. •Δ17γ/08/45/13.3.2007 Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Προϊσταμένης Αρχής στις συμβάσεις δημοσίων έργων αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. 15

ΝΣΚ/181/2001(…) δ1) Η διευθύνουσα Υπηρεσία και η Προϊσταμένη Αρχή είναι μονοπρόσωπα διοικητικά όργανα, διατεταγμένα εντός του πλαισίου λειτουργίας της ενδικοφανούς διοικητικής διαδικασίας, (πρβλ. Σ.τ.Ε. 4138/98 7μελές ΔΔ 12,1024- Σ.τ.Ε. 2762/99 ΔΔ 12,987), υπό διακεκριμένους και, αυτόνομους, η κάθε μια εξ αυτών, ρόλους. Η, εν λόγω, διάταξη δεν εντάσσεται στον άξονα της υπαλληλικής ιεραρχίας, όπως αυτή συγκροτείται και λειτουργεί κατά τον σχετικό οργανικό νόμο. Υπ' αυτήν την έννοια δεν νοείται, καθ' όσον άλλωστε δεν προβλέπεται, και από τις ειδικές, περί την ως άνω ενδικοφανή διαδικασία, διατάξεις του νόμου περί εκτελέσεως δημοσίων έργων, αλλά και τις διατάξεις των σχετικών νόμων

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

δ) «Διευθύνουσα υπηρεσία» ή «Επιβλέπουσα Υπηρεσία» είναι η τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου που είναι αρμόδια για την παρακολούθηση, έλεγχο και διοίκηση της κατασκευής του έργου. 17 18 19 20 21 22

ε) «Τεχνικό Συμβούλιο»16 είναι το συλλογικό όργανο του φορέα κατασκευής του έργου το οποίο γνωμοδοτεί στα θέματα που ορίζει ο Κώδικας αυτός. περί αποφαινομένων οργάνων, στο πλαίσιο συμβάσεως εκτελέσεως δημοσίων έργων, η έκδοση διαταγής της προϊσταμένης Αρχής προς την διευθύνουσα Υπηρεσία, γενικώς, και ειδικώς, σε σχέση με την πληρωμή της πιστοποιήσεως των εργασιών που εξετέλεσε ο ανάδοχος. Η σχετική, με την πληρωμή της πιστοποιήσεως, πράξη της, προς τούτο, κατά τις ως άνω διατάξεις, αρμόδιας διευθύνουσας Υπηρεσίας, υποβάλλεται στον ενδικοφανή έλεγχο της ενστάσεως που ασκείται ενώπιον της προϊσταμένης Αρχής Η, επί της ενστάσεως αυτής, απόφαση της, εν λόγω, Αρχής, εξαντλεί την προμνησθείσα ενδικοφανή διοικητική διαδικασία του σχετικού σταδίου, υποκείμενη (η απόφαση) στην αίτηση θεραπείας του επόμενου σταδίου, (Σ.τ.Ε. 247/92 ΔΔ4, 1344) την οποία (αίτηση) νομιμοποιείται να ασκήσει και το νομικό πρόσωπο που είναι διάφορο του δημοσίου και είναι φορέας- κύριος του εκτελουμένου έργου, όπως ο Ο.Κ.Λ.Π., εν προκειμένω, (Δεφ. Αθ. 4594/98). Η τήρηση της, κατά τα ανωτέρω, προδιαγεγραμμένης ενδικυφανυύς διοικητικής διαδικασίας, αποτελεί την απαραίτητη νόμιμη προδικασία της προσφυγής, η οποία ασκείται κατά της τελικώς εκδιδομένης και δια της εξαντλήσεως της ενδικοφανούς διαδικασίας καθισταμένης εκτελεστής διοικητικής πράξεως (Σ.τ.Ε. 3689/91, Σ.τ.Ε. 247/92 όπ. Σ.τ.Ε. 2645/92), χωρίς να επάγεται (η προσφυγή) ανασταλτικά αποτελέσματα (βλ. αρθρ. 31 ΠΔ341/78, 69 Ν 2717/99). Αν ασκηθεί εκ μέρους του τελευταίου αίτηση θεραπείας, όπως πράγματι ασκήθηκε στην περίπτωση του ζητήματος, τότε αναστέλλεται η εκτελεστότητα της αποφάσεως της προϊσταμένης Αρχής, μέχρις ότου εκδοθεί η, επί της αιτήσεως θεραπείας, απόφαση του αρμοδίου Υπουργού, (π.ρ.βλ. Ολ. Σ.τ.Ε. 1038/88, Σ.τ.Ε. 178/2000).Συνεπώς, εξ αυτού του αρκούντος λόγου, η προϊσταμένη Αρχή δεν δικαιούται να διατάξει την διευθύνουσα Υπηρεσία να προβεί στην εκτέλεση της σχετικής, με τον ανατοκισμό, αποφάσεως, μη υφισταμένης επί τούτου σχετικής υποχρεώσεως της διευθύνουσας Υπηρεσίας. 16

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (…) Άρθρο 6 Ρυθμίσεις για το σύστημα διακυβέρνησης των δήμων και των περιφερειών (…) 10. Στο τέλος της παρ. 1 περίπτωση ιγ΄ του άρθρου 159 του ν. 3852/2010 προστίθενται οι παρακάτω περιπτώσεις: «ιδ) Με απόφασή του μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της έδρας της Περιφέρειας δύναται η μελέτη, εκτέλεση και συντήρηση τεχνικού έργου μίας περιφερειακής ενότητας να εκτελείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων με χωρική αρμοδιότητα όλη την Περιφέρεια ή άλλη Τεχνική Διεύθυνση της Περιφέρειας. ιε) Με απόφασή του ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της έδρας της Περιφέρειας, δύνανται να συσταθούν πέραν του ανωτέρω Συμβουλίου και άλλα Τεχνικά Συμβούλια Δημοσίων Έργων με τοπική αρμοδιότητα μία ή περισσότερες Περιφερειακές Ενότητες. Η έδρα των εν λόγω Συμβουλίων ορίζεται με την απόφαση του Περιφερειάρχη σε μία από τις έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων, που εξυπηρετεί. Το εν λόγω Συμβούλιο γνωμοδοτεί για θέματα έργων, μελετών και υπηρεσιών του ν. 3316/2005 αρμοδιότητας των Διευθύνσεων Τεχνικών Έργων των Περιφερειακών Ενοτήτων που εξυπηρετεί, καθώς και των φορέων της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης της τοπικής αρμοδιότητάς του. Η σύνθεση του εν λόγω Συμβουλίου γίνεται κατ’ αναλογία των ρυθμίσεων με τις οποίες συγκροτείται το Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας. Σε κάθε περίπτωση για έργα, μελέτες και υπηρεσίες του ν. 3316/2005 αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων, που έχει τοπική αρμοδιότητα σε όλη την Περιφέρεια, αρμόδιο Συμβούλιο είναι το Τεχνικό Συμβούλιο 17

20961/2008.Τεχνικό Συμβούλιο το οποίο γνωμοδοτεί κατά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 3316/2005 ως προς τους Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, άρα και για την συνδρομή επειγούσης περιπτώσεως κατ’ άρθρο 10 παρ. 2 περ. στ’ του νόμου αυτού, όπως η περίπτωση αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 5 παρ. 4 του Ν. 3481/2006 είναι το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων του Π.Δ/τος 131/1998.(Σχ.172/2008 Γνωμοδ.ΝΣΚ) ΝΣΚ/172/2008.Τεχνικό Συμβούλιο άρθρου 10 παρ.2 περ.στ’ Ν 3316/2005.Τεχνικό Συμβούλιο κατ’ άρθρο 10 παρ.2 περ.στ’ του Ν 3316/2005 ως προς τους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού είναι το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων του ΠΔ 131/1998.

ΝΣΚ/124/2008.Αρμόδιο προς γνωμοδότηση Τεχνικό Συμβούλιο, για την ανάθεση σύμβασης παροχής υπηρεσιών, όταν κύριος του έργου είναι η Περιφέρεια. Υπό την ισχύ του άρθρου 9 του Ν 3316/2005, προκειμένης ανάθεσης σύμβασης παροχής υπηρεσιών, όταν κύριος του έργου είναι η Περιφέρεια και αναθέτουσα αρχή η Δ/νση Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας, αρμόδιο είναι το Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας, σύμφωνα και με τις διατάξεις του Π.Δ/τος 131/1998. 51775/2007.Αποδοχή της αρ. 342/2007 γνωμοδότησης Ν.Σ.Κ. (Τεχνικό Συμβούλιο προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ακύρωση διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2 β’ του Ν 3263/2004, για έργα στα οποία αναθέτουσα αρχή είναι υπηρεσία της Περιφέρειας, είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 4 παρ.1 του Π.Δ/τος 131/1998 Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας.) ΝΣΚ/342/2007.Τεχνικό Συμβούλιο προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ακύρωση διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2 β’ του Ν 3263/2004, για έργα στα οποία αναθέτουσα αρχή είναι υπηρεσία της Περιφέρειας, είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 4 παρ.1 του Π.Δ/τος 131/1998 Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΥΠΕΣ/14856/2008.Υπό την ισχύ του άρθρου 9 του Ν.3316/2005 προκειμένης ανάθεσης σύμβασης παροχής υπηρεσιών, όταν κύριος του έργου είναι η Περιφέρεια και αναθέτουσα αρχή η Δ/νση Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας, αρμόδιο συμβούλιο για να γνωμοδοτήσει είναι το Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ/τος 131/1998.(ΕΓΚ.16).Σχ.η γνωμοδ.αριθμ.ΝΣΚ/124/2008.

18

π.δ.910/10.10.1977 -ΦΕΚ 305/Α. Περί Οργανισμού του Υπουργείου Δημοσίων Έργων.(Αρθρα 149-151)

28

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

στ) «Ανάδοχος Εργολήπτης» ή «Ανάδοχος» είναι η εργοληπτική επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί με σύμβαση η κατασκευή του έργου.

19

ΥΠΕΧΩΔΕ/80855/1992-ΦΕΚ:573/Β.Περιορισμός συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.(Αρθρο 5-7) Δ17α/04/29/Φ.2.5/2011.Τροποποίηση της αριθ. 80855/5439/06.08.92 κοινής απόφασης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε και του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. «Περιορισμός των Συλλογικών Οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ Β΄ 573), όπως τροποποιήθηκε με την αριθ. Δ17/02/54/ Φ2.5/06.05.2008 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ Β΄ 857). 20

Π.Δ.186/1996-ΦΕΚ:145Α.'Οργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων αρμοδιότητας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (Ν.Δ.) και των Νομικών Προσώπων και επιχειρήσεών τους. (Αρθρο 4) 21

Π.δ.131/1998 -ΦΕΚ: 105Α-Δ.ΣΦ. 276/Α .Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα δημοσίων έργων αρμοδιότητας των Περιφερειών.(Αρθρο 4) 22

Δ17α/08/173/20.11.2006–ΕΓΚ.28.Διευκρινίσεις σχετικά με την προσθήκη εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων στη σύνθεση των τεχνικών συμβουλίων των φορέων του δημόσιου τομέα. Διευκρινίσεις σχετικά με την προσθήκη εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων στη σύνθεση των τεχνικών συμβουλίων των φορέων του δημόσιου τομέα. «Στο Υπουργείο μας έχουν διατυπωθεί ερωτήματα, σχετικά με την διάσταση που φαίνεται να υπάρχει ανάμεσα στο νόημα της παρ. 10 β΄ του άρθρου 4 του ν. 3481/06 και της εγκυκλίου 20/2006, που εκδόθηκε για την ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 4 και 5 του ν. 3481/06. Συγκεκριμένα, στην παρ. 10 β΄ του άρθρου 4 του ν. 3481/06 ορίζεται επί λέξει ότι «Στη σύνθεση όλων εν γένει των υφιστάμενων Τεχνικών Συμβουλίων των φορέων του δημόσιου τομέα, προστίθεται και ένας εκπρόσωπος των πανελλήνιων εργοληπτικών οργανώσεων, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τις οργανώσεις αυτές και ορίζεται ομοίως με την απόφαση συγκρότησης, εφόσον στην υφιστάμενη σύνθεση δεν προβλέπεται ήδη η συμμετοχή τέτοιου εκπροσώπου» και περαιτέρω, στη μεταβατική διάταξη του τελευταίου εδαφίου της ίδιας παραγράφου, ότι «Η σύνθεση των Τεχνικών Συμβουλίων της περίπτωσης β' συμπληρώνεται ομοίως για το υπόλοιπο της θητείας τους με απόφαση του αρμόδιου για τη συγκρότηση οργάνου, ύστερα από υπόδειξη των οργανώσεων, εντός του κατά τα άνω τριμήνου» . Στην παρ. Β.10 της εγκυκλίου 20/06 αναφέρεται επί λέξει ότι «Β.10. Η παράγραφος 10 ορίζει ότι στη σύνθεση του Τεχνικού Συμβουλίου της Γ.Γ.Δ.Ε. του ΥΠΕΧΩΔΕ προστίθεται ένας εκπρόσωπος των πανελληνίων εργοληπτικών οργανώσεων (στο Τμήμα Κατασκευών) και ένας εκπρόσωπος των πανελληνίων οργανώσεων των Μελετητών (στο Τμήμα Μελετών). Επίσης στη σύνθεση των Τεχνικών Συμβουλίων όλων εν γένει των φορέων του δημόσιου τομέα προστίθεται ένας εκπρόσωπος των ως άνω οργανώσεων, μαζί με τον αναπληρωτή του. Η συμπλήρωση θα πρέπει να γίνει εντός τριών μηνών από την ισχύ του νόμου». Τα ερωτήματα συνίστανται στο αν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή εκπροσώπων των μελετητικών οργανώσεων στα τεχνικά συμβούλια των φορέων του δημόσιου τομέα, όπως φαίνεται να εννοεί η εγκύκλιος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Επ΄αυτού του ζητήματος διευκρινίζουμε τα ακόλουθα, επισημαίνοντας παράλληλα τη σπουδαιότητα του θέματος, δεδομένου ότι η συμμετοχή προσώπου σε συλλογικά όργανα, χωρίς να προβλέπεται από το νόμο, συνιστά κακή συγκρότηση του συλλογικού οργάνου και λόγο ακυρότητας των πράξεών του και κατ΄ επέκταση των πράξεων του οργάνου προς το οποίο γνωμοδοτεί:

29

1. Όπως είναι γνωστό οι Εγκύκλιοι που εκδίδονται από τα όργανα διοίκησης (ήτοι την πολιτική ηγεσία) των Υπουργείων, σχετικά με την έννοια νομικών διατάξεων, έχουν σκοπό να ερμηνεύσουν τις νομικές διατάξεις (γι’ αυτό ονομάζονται Ερμηνευτικές Εγκύκλιοι), σύμφωνα με τον τρόπο που η ηγεσία του Υπουργείου αντιλαμβάνεται την έννοια του νόμου. Είναι γενικώς παραδεκτό ότι η ερμηνευτική εγκύκλιος υποχρεώνει μεν τα διοικητικά όργανα στα οποία απευθύνεται να συμμορφωθούν με την ερμηνεία αυτή και να δράσουν ανάλογα, πλην δεν υποχρεώνει τα δικαιοδοτικά όργανα (δικαστήρια, ελεγκτικό συνέδριο) να δεχθούν την ερμηνεία αυτή. Τα όργανα αυτά προβαίνουν στη δική τους ερμηνεία των κρίσιμων σε κάθε υπόθεση διατάξεων και αποφαίνονται επί των ζητημάτων που τίθενται σύμφωνα με την ερμηνεία που δέχονται και η οποία μπορεί να είναι διαφορετική από την ερμηνεία που προσδίδει στις ίδιες διατάξεις η ερμηνευτική εγκύκλιος του Υπουργείου. 2. Από τη διάταξη της παρ. 10 του άρθρου 4 του νόμου 3481/06, προκύπτει ότι οι λοιποί (πλην του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) φορείς του δημόσιου τομέα, υποχρεώνονται να προσθέσουν άμεσα (μέχρι τις 2-11-2006) στα υφιστάμενα - δυνάμει των διατάξεων που ισχύουν για τον κάθε φορέα - τεχνικά τους συμβούλια έναν εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων. Συνήθως τα τεχνικά αυτά συμβούλια είναι κοινά για μελέτες και έργα. Στην περίπτωση αυτή αρκεί η προσθήκη ενός εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων. Εφόσον έχουν ήδη συνεστημένα (περίπτωση που απ΄ όσο τουλάχιστον γνωρίζουμε υφίσταται σπάνια) ειδικά τεχνικά συμβούλια για συμβάσεις μελετών, θα προσθέσουν επίσης έναν εκπρόσωπο εργοληπτικών οργανώσεων (δεδομένου ότι ο νόμος δεν αναφέρεται μόνο σε τεχνικά συμβούλια για συμβάσεις δημοσίων έργων, αλλά σε όλα εν γένει τα τεχνικά συμβούλια του δημόσιου τομέα). Εκπρόσωπος των μελετητικών οργανώσεων δεν θα προστεθεί σε καμιά περίπτωση (εκτός βεβαίως της περιπτώσεως του συμβουλίου μελετών του ΥΠΕΧΩΔΕ, για το οποίο ειδικά ισχύει η περ. α΄ της παρ. 10) επειδή δεν προβλέπεται από το νόμο (κατά τούτο η διατύπωση της Εγκυκλίου 20/06 μπορεί να δημιουργήσει εσφαλμένη εντύπωση).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ζ) «Σύμβαση» είναι η γραπτή συμφωνία μεταξύ του εργοδότη ή του φορέα κατασκευής του έργου και του αναδόχου για την κατασκευή του έργου, καθώς και όλα τα σχετικά τεύχη, σχέδια και προδιαγραφές.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Β΄ ΤΡΟΠ Ο Σ Κ Α Τ Α ΣΚ Ε Υ Η Σ - ΔΙ Α Δ Ι Κ Α ΣΙ Ε Σ ΕΠ Ι ΛΟ ΓΗ Σ ΑΝ Α ΔΟ Χ ΟΥ - ΣΥ ΣΤΗ Μ ΑΤ Α Π ΡΟ ΣΦ Ο Ρ Α Σ

Άρ θρο 2 Γε νικ ές Δ ιατ ά ξε ις

1. Τα δημόσια έργα κατασκευάζονται με βάση τη σχετική μελέτη:

23 24 25 26 27 28 29 30 31

23

20554/ΕΥΣ3430/2010.Καθορισμός προδιαγραφών και διαδικασίας ελέγχου και επικαιροποίησης μελετών τεχνικών έργων.(..) Άρθρο 1.Μελέτες που υπάγονται στη διαδικασία .1. Οι φορείς που προτίθενται να προτείνουν τεχνικά έργα για υλοποίηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ με μελέτες που εκπονήθηκαν υπό το καθεστώς του ν.716/1977 (ΦΕΚ259/Α΄) «Περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως μελετών», οφείλουν αρχικά να ερευνήσουν τα ακόλουθα: α) Το χρόνο που ολοκληρώθηκε η μελέτη. Μελέτες που έχουν εκπονηθεί πριν από το έτος 1993 δεν είναι αποδεκτές. β) Το στάδιο εκπόνησης των μελετών, οι οποίες δεν είναι ολοκληρωμένες. Σε περίπτωση μελετών, οι οποίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο (δηλαδή προκαταρκτικής μελέτης για οδικά έργα ή ανάλογο στάδιο για τις άλλες κατηγορίες έργων), η διαδικασία εκπόνησης δεν μπορεί να συνεχισθεί με εφαρμογή των διατάξεων του ν.716/1977, αλλά πρέπει να διακοπεί η εκτέλεση της μελέτης και να εκπονηθούν τα υπόλοιπα στάδια αυτής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν.3840/2010. 24

Βλ.την ΥΠΕΧΩΔΕ/3434/15.11.2005 -Εγκ.38 με Θέμα: «Οδηγός εκπόνησης μελετών Δημοσίων Έργων». (..) Καταργούμε την Εγκύκλιο 37/1995 και ορίζουμε όπως εφεξής οι μελέτες οδικών, λιμενικών, υδραυλικών και κτιριακών έργων, προκηρύσσονται και εκπονούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3316/2005 με τήρηση των διαδικασιών της παρούσας εγκυκλίου (38/2005). 25

Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο από το Ελ.Συν. των Δημ. Συμβάσεων. Έγκριση τεχνικών μελετών.Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2 του ν.3669/2008 τα δημόσια έργα κατασκευάζονται με βάση τη σχετική μελέτη. Η τεχνική μελέτη του έργου πρέπει (με εξαίρεση το σύστημα υποβολής προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή) να είναι σε στάδιο εγκεκριμένης οριστικής μελέτης. Το Κλιμάκιο ελέγχει την ύπαρξη εγκεκριμένης οριστικής μελέτης (ή μελετών ανάλογα). Επισημαίνεται ότι κατά τον προσυμβατικό έλεγχο διαπιστώθηκε περίπτωση διάλυσης της εργολαβίας, καθόσον μετά την πάροδο του τριμήνου από την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος δεν είχε στη διάθεσή του τις υποστηρικτικές του έργου μελέτες, οι οποίες μάλιστα ήταν σε στάδιο δημοπράτησης, ενώ δεν είχαν ολοκληρωθεί και οι απαιτηθείσες απαλλοτριώσεις.

26

ΕλΣυν/Τμ.6/114/2003.(…) ΙΙ. Το άρθρο 4 (παρ. 3 περ. 1) του ν.1418/1984 (Α΄ 23), όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 5 του ν. 2940/2001, ορίζει ότι «η ανάθεση της κατασκευής γίνεται με βάση τη σχετική μελέτη. Με τη σύμβαση επιτρέπεται να αναλάβει ο ανάδοχος την αναγκαία συμπλήρωση ή προσαρμογή των στοιχείων της μελέτης προς τα δεδομένα του εδάφους». Περαιτέρω, το π.δ/γμα 696/1974 (Α΄ 301) ορίζει στο άρθρο 121 ότι «Αι μελέται οδών και τεχνικών έργων αυτών αποσκοπούν εις την διερεύνησιν και εκλογήν της προσφορωτέρας και οικονομικωτέρας οδικής συνδέσεως δύο προκαθωρισμένων τόπων προς αντιμετώπισιν των υφισταμένων κατά την εκπόνησιν αυτής ως και των μελλοντικών κυκλοφοριακών αναγκών κατά τρόπον εξασφαλίζοντα την οικονομίαν, την ασφάλειαν και μεγίστην δυνατήν εξυπηρέτησιν της κυκλοφορίας», στο άρθρο 123 (παρ. 2) ότι «η πλήρης μελέτη μιας οδού διακρίνεται και παραδίδεται υπό του Μελετητού εις κεχωρισμένα στάδια, ως κατωτέρω αναγράφεται α) Μελέτη σκοπιμότητος…β) Μελέτη αναγνωρίσεως γ) Προμελέτη δ) Οριστική μελέτη μετά του κτηματολογίου αυτής ε) Προμελέτη των πάσης φύσεως τεχνικών έργων της οδού στ) Οριστική μελέτη των τεχνικών έργων της οδού.». Στο άρθρο 132 (παρ. 2) ότι «Δια της προμελέτης σκοπείται η επί λεπτομερεστέρου τοπογραφικού διαγράμματος, είτε παρεχομένου υπό του Εργοδότου (αρμοδίας αρχής), είτε συντασσομένη υπό του Μελετητού, περαιτέρω σπουδή της οδού από τεχνικής και οικονομικής πλευράς». Στο άρθρο 134 ότι. «…Δια της οριστικής μελέτης σκοπείται η κατά μεγάλην προσέγγισιν έρευνα και επίλυσις των προβλημάτων της εκτελέσεως του έργου από

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Από το Κλιμάκιο ελέγχεται και το επίκαιρο της τεχνικής μελέτης. Η μη επικαιροποίηση των τεχνικών μελετών αποτελεί ουσιώδη νομική πλημμέλεια, η οποία κατά τη νομολογία του Ε' Κλιμακίου κωλύει την υπογραφή της σύμβασης. Κρίθηκε ότι το ανεπίκαιρο της τεχνικής μελέτης συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια που εμποδίζει την υπογραφή της σύμβασης. Σημειώνεται ότι για το σύστημα μελέτη - κατασκευή προβλέπεται η ύπαρξη εγκεκριμένης προμελέτης, υποστηρικτικών μελετών και οικονομοτεχνικής μελέτης, η έλλειψη των οποίων συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια. (Βλ.Πρ Ε' Κλιμ. 405/2010,474/2010)

30

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

τεχνικής και οικονομικής απόψεως. Περιλαμβάνει …τον καταρτισμόν των απαιτουμένων σχεδίων και τευχών τεχνικών και οικονομικών και την τελικήν επεξεργασίαν πάντων των ανωτέρω προς δημοπράτησιν του έργου,…». Στο άρθρο 135 (περ. ιε΄ επομ.) ότι περιεχόμενο της οριστικής μελέτης αποτελούν μεταξύ άλλων, το τιμολόγιο, ο προϋπολογισμός δαπάνης των εργασιών του προς δημοπράτηση έργου, αναλυτική προμέτρηση των εκτελεστέων εργασιών, σχέδια γενικής διατάξεως και αναλυτική τεχνική έκθεση. Και στο άρθρο 140 ότι προκειμένου για τη μελέτη των τεχνικών έργων οδού (γέφυρες, σήραγγες κ.λπ) τα στάδια είναι η προκαταρκτική επεξεργασία, η προμελέτη, σκοπός της οποίας είναι «η δια σχεδίων και τευχών γενική μελέτη …με κατά προσέγγισιν εκτίμησιν της δαπάνης προς εξεύρεσιν της καλυτέρας δυνατής εκάστοτε λύσεως», και η οριστική μελέτη, σκοπός της οποίας είναι «η σύνταξις των απαιτουμένων πάσης φύσεως υπολογισμών και σχεδίων εκτελέσεως εις πληρότητα επιτρέπουσαν την οικονομοτεχνική κατασκευήν του έργου». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων επομένως απαραίτητο στοιχείο, πλην άλλων, της δημοπράτησης ενός δημοσίου έργου είναι α) η προηγούμενη εκπόνηση των «σχετικών μελετών», αφού με αυτές προσδιορίζεται το συμβατικό, τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου, δεδομένου ότι η κατάρτιση των συμβατικών τευχών (τεχνική περιγραφή, Ε.Σ.Υ., Γ.Σ.Υ., το τιμολόγιο και ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας), που συνοδεύουν τη διακήρυξη, στηρίζονται σε στοιχεία που δίνονται από την εκπονηθείσα μελέτη του έργου. β) Για την εκτέλεση έργου οδοποιΐας δεν απαιτείται αποκλειστικά οριστική μελέτη, αφού ο βαθμός ωριμότητας της εκπονηθείσας μελέτης δεν προσδιορίζεται από το νόμο, στον οποίο γίνεται αναφορά μόνον σε «σχετική μελέτη» και όχι σε «πλήρη ή οριστική μελέτη» αρκούσης δηλαδή και της προμελέτης, εφόσον αυτή επιτρέπει τον με σαφήνεια και πληρότητα προσδιορισμό του οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου. Εξάλλου, στην παράγραφο 5.10.2 των Οδηγιών Σύνταξης Μελετών Έργων Οδοποιίας (Ο.Σ.Μ.Ε.Ο.) της Εγνατίας Οδού Α.Ε. ορίζεται ότι: «επιπρόσθετα προς τις απαιτήσεις του άρθρου 143 του π.δ/τος 676/1974 (υποβλητέα τεύχη και σχέδια προμελέτης), ο μελετητής πρέπει να υποβάλει στην Εγνατία Οδό Α.Ε. κατά το στάδιο της προμελέτης α) Τεχνική έκθεση τεχνικού, β) Τεχνική έκθεση έργου, γ) καταλόγους εφεδράνων και αρμών διαστολής, δ) στατικούς υπολογισμούς, ε) επαλήθευση του προγράμματος Η/Υ ανάλυσης και μελέτης και τα αποτελέσματα αυτής και στ) σχέδια γενικής διάταξης. Περαιτέρω, το Ελεγκτικό Συνέδριο υποχρεούται να συμμορφώνεται με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου, διότι ο έλεγχος της ορθότητας ή μη της απόφασης αυτής δεν αποτελεί – κατά την έννοια του άρθρου 17 του π.δ/τος 774/1980, το οποίο εφαρμόζεται και επί του ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, που ασκούν οι αρμόδιοι σχηματισμοί του Ελεγκτικού Συνεδρίου, είτε πρωτογενώς είτε κατόπιν αίτησης ανάκλησης – παρεμπιπτόντως αναφυόμενο ζήτημα. Ούτε δικαιούται το Συνέδριο να προβεί σε τέτοιο έλεγχο, διότι τούτο θα είχε ως αποτέλεσμα την κατάλυση της ισχύος και του προσωρινού δεδικασμένου της ως άνω απόφασης του πολιτικού δικαστηρίου από άλλο δικαστήριο (πρβλ. Πρακτικά 33ης Γεν. Συν. Ολ. Ελ. Συν./15.10.1997, 91/2003 Πράξη VI Τμήματος Ελ. Συν.). 27

Ν.3316/2005.(…) Άρθρο 19.Μελέτες εργολαβικών συμβάσεων.1.Σε όλες τις περιπτώσεις ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων δημόσιων έργων, στις οποίες, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αναλαμβάνεται η υποχρέωση εκπόνησης ή τροποποίησης μελέτης από την εργοληπτική επιχείρηση που πρόκειται να εκτελέσει ή εκτελεί δημόσιο έργο, η μελέτη αυτή ή η τροποποίηση εγκρίνεται από την αναθέτουσα Αρχή ή τον εργοδότη, μόνον εφόσον έχει εκπονηθεί και υπογραφεί νόμιμα από πρόσωπα που έχουν την ιδιότητα του μελετητή για την εκπόνηση των μελετών δημόσιων έργων, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο, τα οποία έχουν γνωστοποιηθεί στην αναθέτουσα Αρχή και έχουν γίνει αποδεκτά από αυτήν ρητώς ή σιωπηρώς. Η αντικατάσταση γνωστοποιηθέντος μελετητή γίνεται μόνο με ρητή έγκριση της αναθέτουσας Αρχής.2.Η αμοιβή μελέτης που εκπονείται κατά την παράγραφο 1 υπολογίζεται κατά τις εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις σχετικά με την αμοιβή των μελετών και τα οριζόμενα στις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 4.3.Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να ορίζονται οι απαραίτητες διαδικασίες για την εξασφάλιση της καταβολής της ελάχιστης νόμιμης αμοιβής του μελετητή. Μέχρι την έκδοση της απόφασης αυτής η αμοιβή καταβάλλεται κατά τις ισχύουσες διατάξεις. 28

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν/Τμ.4/4/2008 .Δημόσια ¨Εργα Εργασίες που συνιστούν δημόσιο έργο -Μελέτη, έκδοση οικοδ. άδειας- κυριότητα ακινήτου, αρμοδιότητα ανάθεσης.Μη νόμιμες δαπάνες που 1) Γίνεται κατάτμηση του ενιαίου έργου προς αποφυγή διαγωνισμού 2) Δεν υπόκεινται στον έγγραφο τύπο που είναι συστατικός συνεπώς είναι άκυρη η προφορική σύμβαση 3) Αφορά σε έργα που έγιναν σε ακίνητο που δεν ανήκει στην κυριότητα του φορέα που το κατασκευάζει 4) Αφορούν έργα που έγιναν χωρίς την έκδοση οικοδ. άδειας.

31

•Ελ.Συν/Τμ.4/60/2007. Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ . 17 και 22 παρ .1 και 3 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού ( ν .1577/1985 ΦΕΚ 210 Α ') για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόμησης - ως τέτοιας νοούμενης τόσο της εξ αρχής ανέγερσης , όσο και της επισκευής κτιρίου και , μάλιστα , αδιακρίτως της σταθερής ή μη σύνδεσης αυτού με το έδαφος ( πρβλ . ΣτΕ 28/1982) ή του υλικού που χρησιμοποιείται για την κατασκευή , ( πρβλ . ΑΠ , 857/1988)- απαιτείται έγγραφη άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας διαφορετικά η εργασία είναι αυθαίρετη και συνεπάγεται τις προβλεπόμενες , από το ν . 1337/1983 ( Α ' 33) κυρώσεις , ενώ οι εξαιρούμενες από την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας εργασίες περιορίζονται στους χρωματισμούς , όταν δεν γίνεται χρήση ικριωμάτων , και της μικρής έκτασης επεμβάσεις που δεν θίγουν τη φέρουσα κατασκευή ή την εμφάνιση του κτιρίου . Η έλλειψη οικοδομικής άδειας , σε όσες περιπτώσεις απαιτείται , επηρεάζει τη νομιμότητα της αμοιβής του κατασκευαστή ( Σχετ . 73/1995 και 95/2004 Πράξεις IV Τμήματος Ελ.Συν.) •ΕλΣυν/Τμ.4/0095/2004.Η έλλειψη οικοδομικής άδειας, σε όσες περιπτώσεις απαιτείται επηρεάζει τη νομιμότητα της αμοιβής του εργολάβου δημοσίου τεχνικού έργου, το στοιχείο αυτό - η ύπαρξη ή μη άδειας - ερευνάται από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τον προληπτικό έλεγχο των οικείων δαπανών. •ΕλΣυν/Τμ.7/25/2008.Μετατόπιση δικτύων. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο (άρ.47 παρ.3 του ν.2696/1999, ΦΕΚ Α΄ 57 και ήδη άρ.43 του ν.3542/2007, ΦΕΚ Α΄ 50), οποιαδήποτε τομή ή εκσκαφή οδοστρώματος δημοτικής οδού, απαραίτητη για την κατασκευή έργου εκτελούμενου από επιχείρηση κοινής

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ωφέλειας, οργανισμού, νομικού ή φυσικού προσώπου, επιτρέπεται να γίνει μόνον κατόπιν αδείας της αρμόδιας για τη συντήρηση της οδού υπηρεσίας. •ΣτΕ/746/2007.Απαλλοτρίωση ακινήτου για τη διάνοιξη οδού.Με έννομο συμφέρον ασκεί αίτηση ακύρωσης ο έχων την ψιλή κυριότητα του ακινήτου. Η προσβαλλόμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα μετά την άσκηση της αίτησης ακύρωσης και προ της συζήτησης και έλαβε νόμιμη υπόσταση. Το οδικό δίκτυο υπόκειται σε συνολικό σχεδιασμό και διαχείριση. Στην τελευταία περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός του, όπως η τροποποίησή του με τη διάνοιξη νέας οδού και την κατάργηση υπαρχούσης. Απαραίτητη η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου λαμβάνει χώρα σε επίπεδο τουλάχιστον περιφέρειας και το τελευταίο εναρμονίζεται προς τις κατευθύνσεις του εθνικού χωροταξικού σχεδίου. Η εξειδίκευση του περιφερειακού δικτύου γίνεται από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας. Τι περιλαμβάνει η εξειδίκευση αυτή. Η διάνοιξη της επίδικης οδού δεν προβλέπεται από εγκεκριμένο σχέδιο του οδικού δικτύου και δεν είναι νόμιμη η κήρυξη της απαλλοτρίωσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης. •ΕλΣυν/Τμ.4/53/2007.Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, δεδομένου ότι οι υπό κρίση κατασκευές κείνται στον κοινόχρηστο χώρο του αιγιαλού, εκτός της χερσαίας ζώνης του λιμένα , και ως εκ τούτου δεν μπορούν να εκτελεστούν με δαπάνες αυτού. Άλλωστε, οι κατασκευές αυτές έχουν χαρακτηριστεί αυθαίρετες και έχουν ήδη εκδοθεί τα σχετικά πρωτόκολλα κατεδάφισης, διοικητικής αποβολής και αποζημίωσης από την αρμόδια υπηρεσία Κτηματική Υπηρεσία εις βάρος του Λιμενικού Ταμείου. 29

ΝΣΚ/142/1996.Δημόσια έργα.Μελέτες.Ανάθεση εκπόνησης μελετών στον ανάδοχο εκτελούμενου έργου.Νόμιμη η ανάθεση της εκπονήσεως των αναγκαίων για το έργο συμπληρωματικών και νέων μελετών στον ανάδοχο που εκτελεί το έργο. Η εκπόνηση των μελετών αυτών πρέπει να γίνει από μελετητές αναλόγων προσόντων, με τους οποίους πρέπει να συμπράξει ο ανάδοχος. 30

ΝΣΚ/391/1995.Αρχαιότητες.Δημόσια έργα.Εξωσυμβατικές εργασίες.Αμοιβή μελέτης.Ιδιαίτερη αμοιβή για τη μελέτη των εξωσυμβατικών (νέων) εργασιών προσθήκης-επέκτασης εργαστηρίων, αποθηκών κλπ. στον ανάδοχο του αρχικού έργου δεν καταβάλλεται κατ αρχήν μετά την ολοκλήρωση του όλου έργου, εφόσον δεν περιελήφθη στο ΣΠ και δεν προβλεπόταν στο ΠΚΤΜΝΕ,με τα οποία οι νέες εργασίες ενσωματώθηκαν επιτρεπτώς στις αρχικές και τα οποία (ΣΠ και ΠΚΤΜΝΕ) ο ανάδοχος αποδέχθηκε, χωρίς να ασκήσει κατ αυτών την εκ του Νόμου προβλεπόμενη ένσταση. Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο από το Ελ.Συν. των Δημ. Συμβάσεων.Περιβαλλοντικές, αρχαιολογικές και λιμενικές αδειοδοτήσεις..Για την πραγματοποίηση νέων έργων που έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και έχουν καταταγεί σε μία από τις κατηγορίες που προβλέπονται στο νόμο, απαιτείται προηγούμενη, δηλαδή προ της ενάρξεως πραγματοποιήσεως του έργου, έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Ως έναρξη πραγματοποιήσεως του έργου θεωρείται όχι μόνον η υλική ενέργεια αυτού, αλλά και η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξεως, η οποία αποτελεί προϋπόθεση της ενάρξεως κατασκευής του, όπως η προκήρυξη ή η οικεία κατακυρωτική απόφαση. Κατά συνέπεια, η παράλειψη εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων πριν από την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια και καθιστά μη νόμιμη την απόφαση ανάθεσης εκτελέσεως του έργου. Και αυτό γιατί τα αρμόδια διοικητικά όργανα εκτιμώντας τις συνέπειες που μπορεί να έχει ένα νέο έργο στο περιβάλλον δεν πρέπει να επηρεάζονται από τα τεχνικά δεδομένα του υπό εκτέλεση έργου, αλλ' αντιθέτως οι όροι του διαγωνισμού οφείλουν να προσαρμόζονται σε προϋφιστάμενους (και ήδη εγκριθέντες) περιβαλλοντικούς όρους. Η απόφαση εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων δύναται να έχει ορισμένη χρονική διάρκεια, μετά το πέρας της οποίας δύναται να αναθεωρηθεί χωρίς ουσιώδεις τροποποιήσεις, με αποτέλεσμα να εκτείνεται η διάρκεια των αρχικών όρων σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα από αυτό που αρχικά προσδιορίστηκε. Απλή αναθεώρηση της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων είναι επιτρεπτή πριν από τη λήξη ισχύος αυτών ή εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη τους. Αν παρέλθει ικανό χρονικό διάστημα (πέραν του ευλόγου) από τη λήξη ισχύος της αρχικής αδειοδοτήσεως απαιτείται να τηρηθεί εξαρχής η διαδικασία εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων. Επομένως, εάν κατά την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας υπάρχουν εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι, η ισχύς των οποίων παύει κατά το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα και πριν από την έκδοση της κατακυρωτικής αποφάσεως, η απλή αναθεώρηση αυτών, μετά την κατακύρωση του αποτελέσματος, αίρει (θεραπεύει) την πλημμέλεια της μη υπάρξεως αυτών κατά το χρόνο της κατακυρώσεως υπό την προϋπόθεση ότι η απόφαση αναθεωρήσεως εκδόθηκε εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη των αρχικώς εγκριθέντων περιβαλλοντικών όρων και δεν επέρχονται ουσιώδεις μεταβολές στους όρους που αρχικά εγκρίθηκαν σε σχέση με τις επιπτώσεις του έργου στο περιβάλλον. Τούτο δε καθόσον η ανάγκη της προϋπάρξεως (πριν την έναρξη της διαδικασίας του διαγωνισμού) περιβαλλοντικών όρων, προκειμένου τα αρμόδια διοικητικά όργανα να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις κάθε έργου στο περιβάλλον, χωρίς να έχει δημιουργηθεί οποιαδήποτε νομική ή πραγματική κατάσταση δεν θίγεται διότι οι περιβαλλοντικοί όροι έχουν εγκριθεί πριν από τη δημοπράτηση του έργου και η εντός ευλόγου χρόνου ανανέωση αυτών, ισοδυναμεί με απλή παράταση της ισχύος τους, η οποία, ως εκ της φύσεώς της, αναδράμει στο χρόνο λήξεως των αρχικών όρων και καλύπτει το χρονικό διάστημα από την εκπνοή τους έως το χρονικό σημείο που προβλέπεται στην ανανέωση. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα είχε ως αποτέλεσμα την υποχρέωση της Διοίκησης να ανακαλέσει την κατακυρωτική απόφαση και να εκδώσει (εφόσον δεν υφίστανται πλημμέλειες στη διαδικασία του διαγωνισμού) νέα, ομοίου περιεχομένου, η οποία απλώς θα έπεται του χρόνου αναθεωρήσεως της εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, με μόνη κατ' ουσίαν συνέπεια την καθυστέρηση της διαδικασίας ολοκληρώσεως του διαγωνισμού. Τέλος, το εύλογο του μεσολαβούντος, μεταξύ της παύσης ισχύος των αρχικώς εγκριθέντων περιβαλλοντικών όρων και της αναθεωρήσεως αυτών, χρονικού διαστήματος, κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με βάση τα πραγματικά δεδομένα κάθε διαγωνισμού. Οι αδειοδοτήσεις αυτές δεν απαιτούνται για όλα τα έργα. Έιδικά για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, το Κλιμάκιο ανατρέχει στις κατ' εξουσιοδότηση του ν. 3010/2002 υπουργικές αποφάσεις σχετικά με την κατάταξη των έργων σε

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

31

32

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) Από ειδικευμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις, όπως ορίζεται στο άρθρο 92 του παρόντος. β) Από τον φορέα κατασκευής του έργου με αυτεπιστασία μέσω κατάλληλης τεχνικής υπηρεσίας και προσωπικού που είτε υπάρχει είτε κατά περίπτωση προσλαμβάνεται και αμείβεται από τις πιστώσεις του 32 έργου. 33 34

35

2. Η αρμόδια αρχή ή υπηρεσία που έχει την ευθύνη κατασκευής του έργου αποφασίζει για τον τρόπο 36 κατασκευής σύμφωνα με την παράγραφο και τα άρθρα 3 και 4 του παρόντος. Η απόφαση αυτή μπορεί να κατηγορίες. Πάντως, το επαρχιακό οδικό δίκτυο, οι δασικοί δρόμοι και οι δημοτικοί οδοί εκτός οικισμού απαιτούν πάντα έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ενώ τέτοια δεν απαιτείται κατ' αρχήν για τα εντός σχεδίου έργα. Απαιτείται κάθε φορά είτε έγκριση περιβαλλοντικών όρων, είτε νόμιμη απαλλαγή από αυτήν με έγγραφο της Περιφέρειας. Στην περίπτωση επέκτασης υφιστάμενου έργου η βεβαίωση αυτή πρέπει να βεβαιώνει με πλήρη αιτιολογία ότι δεν επέρχονται ουσιώδεις διαφοροποιήσεις στο περιβάλλον. Σε περίπτωση που οι εγκριθέντες περιβαλλοντικοί όροι έχουν λήξει απαιτείται νέα διαδικασία έγκρισης αν παρήλθε ο εύλογος χρόνος από τη λήξη τους. Ο εύλογος χρόνος κρίνεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα της κάθε περίπτωσης. Απαιτείται, επίσης, η οικοδομική άδεια, η έλλειψη, ή το ανίσχυρο λόγω λήξης ισχύος της οποίας, επί διατηρητέου κτίσματος, έχει κριθεί ότι αποτελεί ουσιώδη νομική πλημμέλεια. Για τις λιμενικές αδειοδοτήσεις, που απαιτούνται ιδίως σε περίπτωση επέκτασης λιμένα, προσχώσεων καθώς και στα αλιευτικά καταφύγια και επί καθορισμού των ορίων χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης η παράλειψη έκδοσης τέτοιας απόφασης αποτελεί ουσιώδη νομική πλημμέλεια. (Βλ.σχετικά Απόφ. VI Τμήμ. 2835/2010, Απόφ. VI Τμήμ. 2013/2010, Απόφ. VI Τμήμ.2730,2705/2010,Αρθρο 18 ν.2971//2011-φεκ 235/Α, 2996/2009) 32

Ν..3316/2005(..) Άρθρο 3 -Προγραμματική σύμβαση. 1. Εφόσον ο κύριος του έργου δεν διαθέτει επαρκή τεχνική στελέχωση για την προετοιμασία, τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και τη διοίκηση μελέτης ή έργου, κυρίως δε για τον καθορισμό των γενικών και των τεχνικών όρων με τους οποίους θα εκτελεσθεί η σύμβαση, τη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης έργου, μελέτης ή υπηρεσίας, την εποπτεία της διοίκησης ή και τη διοίκηση των συμβάσεων, την έγκριση των μελετών και την παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης, ζητά από την Αρχή στην οποία υπάγεται ή από την οποία εποπτεύεται, την άσκηση των ως άνω αρμοδιοτήτων, αν δεν ορίζεται αλλιώς από ειδικές διατάξεις. Εφόσον η Αρχή αυτή δεν διαθέτει επαρκή τεχνική υπηρεσία, τις σχετικές αρμοδιότητες ασκεί η Περιφέρεια της έδρας του. Οι σχετικές αρμοδιότητες ασκούνται από τα καθ' ύλην αρμόδια όργανα ή υπηρεσίες των Αρχών της παραγράφου αυτής.2. Αν οι Αρχές της προηγούμενης παραγράφου αδυνατούν να ασκήσουν τις πιο πάνω αρμοδιότητες, ο κύριος του έργου μπορεί να αναθέτει με προγραμματική σύμβαση σε άλλη αναθέτουσα Αρχή (εντολοδόχο) μέρος ή το σύνολο αυτών. Στη σύμβαση ορίζονται τουλάχιστον:α) Το αντικείμενο της σύμβασης, το πρόγραμμα εκτέλεσης της μελέτης ή υπηρεσίας και η προεκτιμώμενη συνολική δαπάνη.β) Τα καθήκοντα της εντολοδόχου.γ) Ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της σύμβασης δαπανών της εντολοδόχου και οι λεπτομέρειες της καταβολής της.δ) Οι ποινικές ρήτρες και άλλες συνέπειες σε βάρος της εντολοδόχου σε περίπτωση υπαίτιας πλημμελούς εκπλήρωσης της εντολής.ε) Οι όροι διαπίστωσης της εκπλήρωσης των καθηκόντων της εντολοδόχου και της λήξης της εντολής.στ) Ο τρόπος και οι όροι χρηματοδότησης των συμβάσεων που θα αναθέσει η εντολοδόχος αναθέτουσα Αρχή.ζ) Οι όροι άσκησης του τεχνικού, οικονομικού και λογιστικού ελέγχου του κυρίου του έργου κατά τις φάσεις εκπλήρωσης της εντολής.η) Οι πράξεις και ενέργειες της εντολοδόχου πριν από τις οποίες απαιτείται η προηγούμενη έγκριση του κυρίου του έργου.3. Η εντολοδόχος ευθύνεται έναντι του κυρίου του έργου για την καλή εκτέλεση των καθηκόντων της και έναντι των τρίτων ευθύνεται εις ολόκληρον με τον κύριο του έργου. Αν στη σύμβαση δεν ορίζεται διαφορετικά, εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως τον κύριο του έργου έναντι των τρίτων κατά την ενάσκηση των καθηκόντων της έως τη λήξη της εντολής. Αποφαινόμενα όργανα της συγκεκριμένης κάθε φορά σύμβασης είναι τα αρμόδια όργανα της εντολοδόχου.4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να καθορίζονται προδιαγραφές επάρκειας των τεχνικών υπηρεσιών όλων εν γένει των αναθετουσών Αρχών, για την προετοιμασία, τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και τη διοίκηση μελέτης ή έργου, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος και την πολυπλοκότητα των έργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

33

33

Ν.3044/26.8.2002. (ΦΕΚ Α 197/27-8-2002) Άρθρο 14 .1. α) Καθορίζονται ως λιμενικά έργα, όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο 8 του άρθρου 1 του ν. 2971/2001 (ΦΕΚ 285 Α΄), Εθνικού Επιπέδου (μελέτη κατασκευή), όλα τα λιμενικά έργα προϋπολογισμού δαπάνης δημοπράτησης άνω των 10.000.000 ευρώ, πλέον δαπάνης Φ.Π.Α.. Τα έργα Εθνικού Επιπέδου εντός Ζώνης Λιμένα κατασκευάζονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή την αντίστοιχη Περιφέρεια, ύστερα από κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ΄Εργων και Εμπορικής Ναυτιλίας. β) Οι δέκα Ανώνυμες Εταιρίες (Οργανισμοί Λιμένος Α.Ε.), που συστάθηκαν με το άρθρο εικοστό πρώτο του Ν. 2932/2001 (ΦΕΚ 145 Α΄), έχουν την ευθύνη κατασκευής, με Διευθύνουσα Υπηρεσία την Τεχνική τους Διεύθυνση ή Υπηρεσία και Προϊστάμενη Αρχή το Διοικητικό τους Συμβούλιο, όλων των λιμενικών έργων και έργων υποδομής και επιδομής εντός ζώνης λιμένα, εφόσον ο προϋπολογισμός τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000.000 ευρώ, πλέον της δαπάνης Φ.Π.Α.. Τα λιμενικά έργα και έργα υποδομής και επιδομής εντός ζώνης λιμένα, μη Εθνικού Επιπέδου, προϋπολογισμού άνω των 3.000.000 ευρώ, κατασκευάζονται κατά περίπτωση, από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, της Περιφέρειας ή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ύστερα από απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας γ) Οι δέκα Οργανισμοί Λιμένος Α.Ε. διατηρούν το δικαίωμα της κατασκευής Αλιευτικών Καταφυγίων εντός της Ζώνης Λιμένα, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού. δ) Τα έργα μη Εθνικού Επιπέδου εντός ζώνης λιμένα των Λιμενικών Ταμείων κατασκευάζονται κατά περίπτωση, από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, της Περιφέρειας, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, του Δήμου ή του Λιμενικού Ταμείου, ύστερα από απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας ε) Τα έργα που εκτελούνται από τον Ο.Λ.Π.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

λαμβάνεται για κάθε έργο ή για είδη εργασιών ή για εργασίες που αφορούν ορισμένη χρονική περίοδο. Η έγκριση διεξαγωγής δημοπρασίας αποτελεί και έγκριση της κατασκευής του έργου με εργοληπτική επιχείρηση.

Άρ θρο 3 Τρό πο ι επ ιλο γ ή ς ε ργ ο λη πτ ική ς ε π ιχ ε ίρη ση ς

Τρόποι επιλογής της εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή του έργου είναι: α) Η ανοικτή δημοπρασία, στην οποία λαμβάνουν μέρος και υποβάλλουν προσφορές όλοι όσοι έχουν τα νόμιμα προσόντα που προβλέπονται στη διακήρυξη. Αυτή είναι η κύρια διαδικασία επιλογής. Α.Ε. και Ο.Λ.Θ. Α.Ε. εξακολουθούν να διέπονται από τις οικείες διατάξεις. στ) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Εμπορικής Ναυτιλίας, ύστερα από σύμφωνη γνώμη των διοικητικών συμβουλίων των Οργανισμών Λιμένων Ανωνύμων Εταιριών του Ν. 2688/1999 (ΦΕΚ 40 Α΄), καθώς και του άρθρου εικοστού πρώτου του Ν. 2932/2001 (ΦΕΚ 145 Α΄), επιτρέπεται, για έργα που εκτελούνται στην περιοχή αρμοδιότητας των παραπάνω Οργανισμών, φορέας υλοποίησής τους να ορίζεται άλλος Οργανισμός Λιμένα Ανώνυμη Εταιρεία που συστάθηκε με τις προαναφερόμενες διατάξεις 34

Ελ.Συν./Τμ.IV/18/2007.Η κατά τις διατάξεις των άρθρων 1,2,3 παρ .8 του ν .3329/2005 ( ΦΕΚ 81 Α ') αρμοδιότητα έγκρισης της εκτέλεσης εργασιών , προϋπολογιζόμενης δαπάνης άνω των 100.000 ευρω , για τις ανάγκες των κατά τόπους Νοσοκομείων , απονέμεται ευθέως από το νόμο το μεν στο Διοικητικό Συμβούλιο της οικείας Δ .Υ. ΠΕ ., για εργασίες που δεν υπερβαίνουν τα 234.000 ευρω σε ετήσια βάση , το δε στον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης , για εργασίες μεγαλύτερου προϋπολογισμού , και , σε καμία περίπτωση , δεν μπορεί να ασκηθεί από τα όργανα διοίκησης ( Διοικητή και Διοικητικό Συμβούλιο ) των Νοσοκομείων αυτών . Μη νόμιμη η έγκριση εκτέλεσης ( κατατμημένων ) μικρών έργων συνολικού ποσού 104.839 ευρώ από το Διοικητή Νοσοκομείου και όχι , όπως απαιτούν οι ως άνω διατάξεις , από το Δ.Σ. της εποπτεύουσας το Νοσοκομείο Δ .Υ . Π Ε . 35

36

Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο από το Ελ.Συν. των Δημ. Συμβάσεων.Έγκριση του τρόπου κατασκευής και των τευχών δημοπράτησης.Με τις αποφάσεις της έγκρισης του τρόπου κατασκευής και των τευχών δημοπράτησης αρχίζει κατ' ουσίαν το στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας.Στις περιπτώσεις ανάθεσης δημοτικών έργων η δημαρχιακή επιτροπή έχει τις αρμοδιότητες που της απονέμει ο Κ.Δ.Κ. δηλ. καταρτίζει τους όρους, διενεργεί και κατακυρώνει όλους τους διαγωνισμούς και συγκροτεί τις επιτροπές του διαγωνισμού, καθώς επίσης προβαίνει σε απευθείας αναθέσεις των έργων. Για τις λοιπές αρμοδιότητες προϊσταμένης αρχής αρμόδιο είναι το δημοτικό συμβούλιο. Η έγκριση του τρόπου δημοπράτησης, πλην αν ορίζεται διαφορετικά, ανήκει στο δημοτικό συμβούλιο, ενώ η δημαρχιακή επιτροπή (ήδη οικονομική) είναι αρμόδια μόνο για τις αναφερόμενες στο Κ.Δ.Κ. υποθέσεις. Η δημαρχιακή επιτροπή δεν μπορεί να μεταβιβάσει την αρμοδιότητά της αυτήν παρά μόνο στο δημοτικό συμβούλιο και μόνο υπό τους όρους του άρθρου 103 του Κ.Δ.Κ. Η δημαρχιακή επιτροπή (ήδη οικονομική επιτροπή) με απόφασή της συγκροτεί κάθε επιτροπή είτε τριμελή ή επταμελή. Τέλος, απαγορεύεται η υποκατάσταση της προϊσταμένης αρχής από άλλο όργανο. (Βλ.Σχετ.Απόφ. VI Τμήμ. 702/2010 , άρθρο 58 παρ. 2 ν.3852/010, άρθρο 72 παρ. 3 και 4 ν.3852/2010, Πρ Ε' Κλιμ. 452/2010, Απόφ. VI Τμήμ. 2729/2010 και Πρ. Ε'Κλιμ 438, 345/2010, Απόφ. VI Τμήμ. 1722/2009.)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Βλέπε σχετ. 45927/ΕΥΘΥ 2092/2011.Τροποποίηση της απόφασης 22867/ΕΥΘΥ 984/28.5.2010 (ΦΕΚ 792Β'/8.6.2010) «Ρυθμίσεις για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας δικαιούχων της περιόδου 2007 - 2013», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.22867/ΕΥΘΥ 984/2010 «Ρυθμίσεις για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας των δικαιούχων της περιόδου 2007 – 2013 Σχετ: 4670/ΕΥΣ551/1.2.2008 «ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ «ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΥΔ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2007 – 2013 ΓΙΑ TO ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ (ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ)», 4672/ΕΥΣ552/2008 «Εξειδίκευση βασικών κατευθύνσεων για την προετοιμασία της διαδικασίας επιβεβαίωσης της διαχειριστικής επάρκειας των δυνητικών δικαιούχων της περιόδου 2007 – 2013 κατά τη μεταβατική περίοδο, μέχρι την έκδοση του ελληνικού προτύπου διοίκησης και διαχείρισης έργων» , ΕΥΣΣΑΑΠ/1469/4.5.2007.Κριτήρια διαχειριστικής επάρκειας Δικαιούχων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013», ΥΑ 43101/ΕΥΘΥ 2038/4.9.2009 - ΦΕΚ 1914 Β’/08.09.2009. «Εφαρμογή του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1429 «Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημόσιου χαρακτήρα - απαιτήσεις», των οδηγών εφαρμογής του και της τεχνικής προδιαγραφής ΕΛΟΤ 1432 «Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα- Απαιτήσεις για διεργασίες αξιολόγησης και αξιολογητές», για την προγραμματική περίοδο 2007 – 2013», 48374/EYΘΥ2212/28.9.2009.«Παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την εφαρμογή του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1429 για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας των δικαιούχων και κατευθύνσεων προς τις αρμόδιες Ειδικές Υπηρεσίες», 44236/ΕΥΘΥ/29.9.2008 « Συντονισμός προσκλήσεων και διευκρινίσεις για τη διαχειριστική επάρκεια κατά τη μεταβατική περίοδο – Ενημέρωση για την διαδικασία ανάπτυξης του Ελληνικού Προτύπου για τη διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημόσιου χαρακτήρα από τον ΕΛΟΤ»

34

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

β) Η δημοπρασία με προεπιλογή, εφαρμόζεται κυρίως σε έργα μεγάλης σπουδαιότητας ή εξειδικευμένα και 37 διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 23 του παρόντος. γ) Η απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, η οποία αποτελεί εξαιρετική διαδικασία και εφαρμόζεται όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 28 του παρόντος. δ) Ο πρόχειρος διαγωνισμός και η προφορική δημοπρασία που διέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 29 του παρόντος.

Άρ θρο 4 Συσ τή μ ατ α υ πο β ο λή ς π ρο σφ ο ρώ ν

Η διακήρυξη για τη δημοπράτηση καθορίζει το σύστημα υποβολής των προσφορών. Συστήματα υποβολής προσφορών είναι: α) Η προσφορά ενιαίου ποσοστού έκπτωσης πάνω σε συμπληρωμένο τιμολόγιο της υπηρεσίας. β) Η προσφορά επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών, σε συμπληρωμένο τιμολόγιο ομαδοποιημένων τιμών της υπηρεσίας με έλεγχο ομαλότητας των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης. γ) Η ελεύθερη συμπλήρωση ανοιχτού τιμολογίου που μπορεί να περιλαμβάνει αναλυτικές τιμές ή περιληπτικές τιμές ή κατ’ αποκοπή τιμή. δ) Η προσφορά που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή με κατ’ αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα για το έργο ολόκληρο ή κατά τμήματα. Στο σύστημα αυτό αξιολογείται πρώτα η ποιότητα της προσφοράς (μελέτη) και στη συνέχεια εξετάζεται η οικονομική προσφορά. ε) Η μειοδοσία μόνο πάνω στο ποσοστό οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών. στ) Η προσφορά για την αξιοποίηση ακινήτων του εργοδότη με το σύστημα της αντιπαροχής ποσοστών εξ αδιαιρέτου και αντιστοίχων διηρημένων ιδιοκτησιών. ζ) Η προσφορά που περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση με αντάλλαγμα τη λειτουργία ή εκμετάλλευση του έργου ή άλλα τυχόν ανταλλάγματα έναντι της κατασκευής του έργου. Τα συστήματα αυτά μπορούν να εφαρμοσθούν και σε συνδυασμό μεταξύ τους στη δημοπρασία του ίδιου έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

37

35

Δ17α/01/68/1996 ΕΓΚ.24.1. Δημοπρασία με προεπιλογή. 1.1.: Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρ.7 του Π.Δ. 23/93 (ΦΕΚ Α’ 8/5-2-93): «Οι κλειστές διαδικασίες» είναι οι «δημοπρασίες με προεπιλογή» που προβλέπονται στην παρ.2β. του άρθρου 4 του Ν. 1418/84, στα πλαίσια των οποίων μόνον οι εργολήπτες που έχουν προσκληθεί από την αναθέτουσα αρχή μπορούν να υποβάλλουν προσφορά». Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ.2β του άρθρ.4 του Ν. 1418/84: «Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται κυρίως σε έργα μεγάλης σπουδαιότητας, ή εξειδικευμένα». Η έκφραση «εφαρμόζεται κυρίως» έχει περιοριστικό χαρακτήρα (κανονικά, νόμιμα, προσηκόντως) και δεν παρέχει τη δυνατότητα άλλης ερμηνείας, όπως π.χ. ότι μπορεί να εφαρμόζεται και σε έργα αναγκαία μεν αλλά όχι μεγάλης σπουδαιότητας ή σε έργα όχι ιδιαιτέρων τεχνικών απαιτήσεων. Τέλος σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ.2 του άρθρ.1 του Π.Δ. 609/85:«Η αρμόδια Αρχή ή Υπηρεσία, που έχει την ευθύνη κατασκευής του έργου, αποφασίζει για τον τρόπο κατασκευής, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1418/84».Η υπόψη απόφαση, προκειμένης της εφαρμογής της διαδικασίας Δ-Π, πρέπει να αιτιολογείται ειδικά, αφού θα αφορά σε έργα μεγάλης σπουδαιότητας ή εξειδικευμένο. 1.2: Διαπιστώνεται ότι διάφοροι φορείς κατασκευής Δ.Ε. κάνουν συχνή χρήση ή ακόμα και κατάχρηση της Δ-Π και μάλιστα σε έργα ή ομάδες έργων των οποίων η φύση και ο χαρακτήρας δεν επιτρέπουν της προσφυγή στο συγκεκριμένο αυτό τρόπο επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης, αλλά την προσφυγή «στην ανοικτή διαδικασία» που είναι η κυρία διαδικασία επιλογής (παρ.1 του άρθρ.7 του Π.Δ.23/93 και παρ.2α του άρθρ.4 του Ν.1418/84) η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν προσφορά. Από τα ανωτέρω γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι το σύστημα της Δ-Π πρέπει να εφαρμόζεται κατ’ εξαίρεση και με φειδώ και μόνο στις περιπτώσεις έργων που ειδικοί τεχνικοί λόγοι το επιβάλλουν. Τυχόν αναιτιολόγητη ευρεία ή καθολική χρήση της είναι καταχρηστική και χωρίς ουσιαστική νομική κάλυψη και παρέχει ισχυρά ερείσματα για αμφισβήτηση της αναγκαίας διαφάνειας και της εξασφάλισης των ίσων όρων ανταγωνισμού.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 5 Σύσ τη μ α προ σφ ο ρά ς με ενι αίο πο σο στό έκ πτ ωσ η ς

1. Το σύστημα προσφοράς με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης εφαρμόζεται μόνο σε έργα που η προμέτρηση των εργασιών είναι δύσκολη ή αδύνατη, όπως είναι ιδίως τα έργα συντηρήσεων, βελτιώσεων και ανακαινίσεων και ο προϋπολογισμός υπηρεσίας δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο μέχρι του οποίου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξης του Μητρώου Εμπειρίας Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) 38 39 . 2. Οι διαγωνιζόμενοι προσφέρουν ενιαία έκπτωση στις τιμές του τιμολογίου της υπηρεσίας, που εκφράζεται σε ακέραιες μονάδες επί τοις εκατό (%). Αν η υπηρεσία δεν χορηγήσει έντυπο προσφοράς, οι διαγωνιζόμενοι τη συντάσσουν σε δικό τους έγγραφο.

Άρ θρο 6 Σύσ τη μ α προ σφ ο ρά ς με επ ι μέρο υ ς πο σο στά έ κπ τωση ς

ΕλΣυν/Τμ.6/2708/2010.Δημόσια έργα.Ενιαίο ποσοστό έκπτωσης.Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι με τη διακήρυξη του διαγωνισμού καθορίζεται το σύστημα υποβολής προσφορών των διαγωνιζομένων, μεταξύ αυτών που περιοριστικά απαριθμούνται στο άρθρο 4 του Ν. 3669/2008. Η αναθέτουσα αρχή έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει κάποιο από τα συστήματα ή και συνδυασμό αυτών υπό τις ειδικότερους περιορισμούς που τίθενται για κάθε ένα εξ αυτών. Σε ότι αφορά στο σύστημα που περιλαμβάνει την προσφορά ακέραιου ποσοστού εκπτώσεως στο τιμολόγιο (δηλαδή στην προϋπολογισθείσα δαπάνη) της υπηρεσίας, αυτό δύναται να εφαρμοσθεί εφόσον συντρέχουν δύο σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις : α) η προμέτρηση των εργασιών του δημοπρατούμενου έργου είναι δύσκολη ή αδύνατη, γεγονός που δυνητικά συμβαίνει σε έργα συντηρήσεων, βελτιώσεων και ανακαινίσεων και β) ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας για το υπό εκτέλεση έργο δεν υπερβαίνει το όριο των 750.000 ευρώ μέχρι του οποίου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως του Μητρώου Εμπειρίας Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. Εκ τούτων παρέπεται ότι το σύστημα του ενιαίου ποσοστού εκπτώσεως επιφυλάσσεται μόνο για ειδικά έργα (όπου η προμέτρηση παρουσιάζει δυσχέρειες ή καθίσταται αδύνατη), μικρής προϋπολογιζόμενης αξίας, προκειμένου στα μεγάλα έργα να συντάσσονται ακριβείς κατά το δυνατόν προϋπολογισμοί, στηριζόμενοι επί αντιστοίχων μελετών και να αποφεύγεται η υπερτιμολόγηση έργων και η δι’ αυτής παροχή δικαιώματος συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις μεγαλύτερης τάξεως. Ως εκ τούτου η (μη επιτρεπτή) επιλογή του συστήματος αυτού σε μεγάλα έργα, συνδεόμενη άμεσα με την παροχή δικαιώματος συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις μεγαλύτερες της πρώτης τάξεως, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια (Πράξεις VI Τμήματος 89/2007, 96/2004) καθόσον προσβάλλει τις αρχές του ανταγωνισμού με την ειδικότερη μορφή της παραβιάσεως των κανόνων που διέπουν τη δυνατότητα συμμετοχής συγκεκριμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων (μέχρι του ορίου της πρώτης τάξεως). Τέλος, με το νέο θεσμικό πλαίσιο (Ν. 3669/2008), το οποίο φέρει ως τίτλο «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων», η θέσπιση του συστήματος αυτού για έργα μέχρι του ορίου των 750.000 ευρώ (όπου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως), καίτοι στο προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς (άρθρο 6 Π.Δ/τος 609/1985 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του Π.Δ/τος 218/1999) αναφέρονταν η τρίτη τάξη, ουδεμία ασκεί επιρροή, καθόσον πρόκειται περί νομοθετικών διατάξεων και επιλογών, οι οποίες θέτουν κανόνες δικαίου και όχι περί Προεδρικού Διατάγματος προκειμένου να δύναται να ερευνηθεί εάν οι νέες ρυθμίσεις κείνται εντός της οικείας εξουσιοδοτικής διατάξεως και της δεσμεύσεως που παράγεται από τον σκοπό της κωδικοποιήσεως. Τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι και υπό την ισχύ του Π.Δ/τος 609/1985, μετά την εφαρμογή του Ν. 2940/2001, οι σχετικές διατάξεις ερμηνεύθηκαν ότι αφορούν σε μικρά έργα μέχρι του ποσού των 750.000 ευρώ, όπου δικαίωμα συμμετοχής έχουν εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως (Πράξεις IV Τμήματος 8/2008, 141/2007, 89/2007). 39

•Ελ.Συν./260/2009 Ε Κλιμακίου.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου Δήμου. Μη νόμιμη η διαγωνιστική διαδικασία, διότι η επιλογή του συστήματος υποβολής προσφοράς με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, λόγω του προϋπολογισμού του έργου που υπερέβαινε το ανώτατο όριο της πρώτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ., δηλαδή το ποσό των 750.000 ευρώ, έγινε κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 39 του άρθρου 16 του ν.1418/1984, μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο τέταρτο παρ. 3 του ν.3621/2007 (ΦΕΚ 279, Α') •Ελ.Συν./Τμ.6/89/2007.Το σύστημα δημοπράτησης δημόσιων έργων με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης αφορά τα δημόσια έργα προϋπολογισθείσης αξίας έως 750.000 ευρώ και συνεπώς δεν είναι η νόμιμη η εφαρμογή του από τις αναθέτουσες αρχές σε έργα μεγαλύτερου προϋπολογισμού

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

38

36

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Το σύστημα προσφοράς επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών εφαρμόζεται ιδίως όταν είναι μεγάλο το πλήθος των τιμών μονάδας με τις οποίες θα καταρτισθεί η σύμβαση. 2. Στους ενδιαφερόμενους χορηγείται από την υπηρεσία για υποβολή στο διαγωνισμό έντυπο προσφοράς ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών ομοειδών εργασιών, που συμπληρώνεται από τους διαγωνιζόμενους 40 σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους . 3. Οι διαγωνιζόμενοι προσφέρουν επιμέρους ποσοστά έκπτωσης για κάθε ομάδα τιμών του τιμολογίου και του προϋπολογισμού, εκφραζόμενα σε ακέραιες μονάδες επί τοις εκατό (%). Είναι δυνατόν, σε κάποια ή κάποιες ομάδες εργασιών η προσφερόμενη έκπτωση να είναι μηδενική ή αρνητική, με την προϋπόθεση ότι η συνολική έκπτωση είναι θετική. Η τελευταία αυτή προϋπόθεση δεν ισχύει αν το ορίζει ρητά η διακήρυξη. 4. Τα επιμέρους ποσοστά έκπτωσης πρέπει να βρίσκονται σε ομαλή σχέση μεταξύ τους. Για τον έλεγχο της ομαλότητας υπολογίζεται από την επιτροπή διαγωνισμού για κάθε μειοδότη το συνολικό ύψος προϋπολογισμού προσφοράς που διαμορφώνεται μετά την αφαίρεση από κάθε ομάδα εργασιών ποσού που αντιστοιχεί στην έκπτωση που προσφέρθηκε. Από τη σύγκριση του προϋπολογισμού προσφοράς προς τον αρχικό προϋπολογισμό της υπηρεσίας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κονδύλιο για τα απρόβλεπτα, προκύπτει η μέση έκπτωση επί τοις εκατό Εμ του υπόψη μειοδότη. Ομαλή είναι η προσφορά όταν κανένα επιμέρους ποσοστό έκπτωσης Εi δεν είναι μικρότερο από 1,10Εμ-10% ούτε μεγαλύτερο από 0,90Εμ+10%. 5.Προσφορά που έχει αποκλίσεις από τα όρια της προηγούμενης παραγράφου είναι απαράδεκτη. Κατ’ εξαίρεση, αν οι αποκλίσεις των ποσοστών έκπτωσης προς τα άνω ή προς τα κάτω δεν υπερβαίνουν το 0,10 (1-Εμ) και αφορούν ομάδα ή ομάδες εργασιών που αθροιστικά η αξία τους στον προϋπολογισμό της υπηρεσίας δεν ξεπερνά το πέντε τοις εκατό (5%) και προκειμένου να γίνει η κατακύρωση της δημοπρασίας, η προσφορά ομαλοποιείται με αύξηση στο κατώτερο όριο ομαλότητας της παραγράφου 4 όλων των ποσοστών έκπτωσης που υπολείπονται από αυτό και η σύμβαση θεωρείται καταρτισμένη με τα ποσοστά αυτά και τα αντίστοιχα ποσά, όπως διορθώνονται από την επιτροπή διαγωνισμού. Τα επιμέρους ποσοστά που είναι μεγαλύτερα από το ανώτατο όριο ομαλότητας δεν θίγονται στην καταρτιζόμενη σύμβαση.

Άρ θρο 7 Σύσ τη μ α προ σφ ο ρά ς με ελε ύθ ερη σ υμ πλή ρω ση τιμ ο λο γ ίο υ

1.Το σύστημα προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση ανοιχτού τιμολογίου μπορεί να εφαρμόζεται σε έργα ανεξάρτητα από προϋπολογισμό όταν οι ποσότητες των εργασιών έχουν προμετρηθεί χωρίς κίνδυνο συμβατικών σφαλμάτων και δεν αναμένονται κατασκευαστικές αποκλίσεις. Στο σύστημα αυτό οι τιμές του τιμολογίου μπορεί να είναι αναλυτικές ή περιληπτικές για ολοκληρωμένα τμήματα σύνθετων εργασιών ή να 41 42 είναι κατ’ αποκοπή τιμές για ευρύτερα τμήματα του έργου ή για όλο το έργο .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

40

37

ΕλΣυν/Κλ.Ε/402/2010.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως απορρίφθηκε η προσφορά της 2ης κατά σειρά μειοδοσίας κοινοπραξίας «…», αφού η παράλειψη συμπλήρωσης του πίνακα Β΄ του εντύπου της οικονομικής της προσφοράς δεν την καθιστούσε απαράδεκτη εξ αυτού και μόνο του λόγου, δεδομένου ότι αυτή είχε συμπληρώσει τον Πίνακα Α΄, αναγράφοντας παραπλεύρως κάθε ομάδας εργασιών, το προσφερόμενο ποσοστό έκπτωσης.(Βλ.και την 753/2010 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε ότι η παράλειψη συμπλήρωσης του Πίνακα Β΄ του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της αιτούσης κοινοπραξίας δεν συνεπάγεται την απόρριψη της οικονομικής της προσφοράς ως απαράδεκτης, εφόσον αυτή είχε συμπληρώσει τον Πίνακα Α΄, αναγράφοντας παραπλεύρως κάθε ομάδας εργασιών, το προσφερόμενο επιμέρους ποσοστό έκπτωσης) 41

ΕλΣυν/Ε.Κλ./432/2010.Δημόσια έργα.Ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.Από τις ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 7 3669/2008) προκύπτει ότι το σύστημα υποβολής προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου εφαρμόζεται στις περιπτώσεις δημοπράτησης έργων, όταν οι ποσότητες των εργασιών τους έχουν προμετρηθεί χωρίς κίνδυνο συμβατικών σφαλμάτων και δεν αναμένονται κατασκευαστικές αποκλίσεις. Οι διαγωνιζόμενοι στο σύστημα αυτό καταχωρίζουν στο ασυμπλήρωτο τιμολόγιο της υπηρεσίας τις προσφερόμενες από αυτούς τιμές, χωρίς όμως καμία δέσμευση ομαλότητας, ενώ η τεκμαρτή έκπτωση προκύπτει από τη σύγκριση του τελικού προϋπολογισμού προσφοράς με τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, με το ανωτέρω σύστημα ο συνολικός προϋπολογισμός της προσφοράς δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας, ο οποίος αποτελεί και το ανώτατο όριο προσφοράς, ούτε μπορούν να

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.Στους ενδιαφερόμενους χορηγούνται από την υπηρεσία για υποβολή στο διαγωνισμό: α) Τιμολόγιο όμοιο με το τιμολόγιο της υπηρεσίας, στο οποίο όμως οι τιμές είναι ασυμπλήρωτες. β) Προϋπολογισμός, όμοιος με τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας στον οποίο όμως οι τιμές μονάδας, τα γινόμενα και τα αθροίσματα είναι ασυμπλήρωτα. Το κονδύλιο για απρόβλεπτες δαπάνες συμπληρώνεται από την υπηρεσία σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 57 του παρόντος. 3. Οι διαγωνιζόμενοι προσφέρουν τιμές, συμπληρώνοντας το ασυμπλήρωτο τιμολόγιο και προϋπολογισμό με τις προσφερόμενες από αυτούς τιμές χωρίς όμως καμία δέσμευση ομαλότητας. Συμπληρώνουν ακόμα τα γινόμενα των ποσοτήτων επί τις τιμές, τα επιμέρους και το γενικό άθροισμα, το ποσό για γενικά έξοδα και όφελος εργολάβου (Γ.Ε. και Ο.Ε.) βάσει του αναγραφόμενου στο έντυπο ποσοστού, αν προβλέπεται χωριστά και το συνολικό άθροισμα του προϋπολογισμού προσφοράς. Όλες οι τιμές στο τιμολόγιο συμπληρώνονται ολογράφως επί ποινή απαραδέκτου. Τυχόν αριθμητική αναγραφή τιμής στο τιμολόγιο δεν λαμβάνεται υπόψη. Αν υπάρχει διαφορά μεταξύ των αριθμητικών τιμών του προϋπολογισμού και των τιμών του τιμολογίου, ο προϋπολογισμός διορθώνεται με βάση τις ολόγραφες τιμές του τιμολογίου. Επίσης διορθώνονται τυχόν σφάλματα στα γινόμενα και τα αθροίσματα του προϋπολογισμού, ο οποίος ισχύει όπως διορθώθηκε. Αν υπάρχουν διαφορές τιμών ή λάθη σε μεγάλη κλίμακα, μπορεί η προσφορά να κριθεί απαράδεκτη. 4. Η τεκμαρτή έκπτωση στο σύστημα αυτό προκύπτει από τη σύγκριση του προϋπολογισμού προσφοράς με τον προϋπολογισμό υπηρεσίας χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κονδύλιο για απρόβλεπτα.

Άρ θρο 8 Σύσ τη μ α προ σφ ο ρά ς πο υ π ερι λα μβ ά νε ι μελ έτη και κ ατα σκ ευή

1.Για την επιλογή του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Κατασκευών της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων 43 44 45 Έργων. υποβληθούν αρνητικές εκπτώσεις σε καμία από τις επιμέρους ομάδες εργασιών. Και τούτο διότι, όπου ο νομοθέτης θέλησε μηδενικές ή αρνητικές εκπτώσεις σε ομάδες εργασιών τιμολογίου το πρόβλεψε ρητά, όπως στη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 του ίδιου νόμου. Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος της ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου, είναι απαράδεκτη προσφορά διαγωνιζόμενου, ο οποίος προσφέρει μεν θετική έκπτωση επί του συνολικού προϋπολογισμού της υπηρεσίας, προσφέρει όμως, αρνητική έκπτωση σε επιμέρους ομάδες εργασιών (βλ Πρ Ε΄ Κλιμ. 429/2010). 42

43

ΕλΣυν/Τμ.6/464/2011.1) η Δ17α/224/2/ΦΝ440/17.9.2009 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ, περί έγκρισης εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη - κατασκευή, παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, 2) μη νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο ..., με τη 225/2009 απόφασή του καθορισμού των όρων δημοπράτησης του έργου και τις 54/2010 και 154/2010 αποφάσεις του συγκρότησης της επιτροπής του διαγωνισμού, υποκατέστησε στην άσκηση των ως άνω αρμοδιοτήτων την κατά νόμο αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή, 3)μη νομίμως αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργοληπτική επιχείρηση …., με την αιτιολογία ότι δεν προσκόμισε βεβαίωση της αρμόδιας αρχής, από την οποία να προκύπτει ότι δεν έχει αποφασιστεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της εταιρίας η λύση της και η θέση της σε εκκαθάριση και δεν έχει ανακληθεί η άδεια σύστασής της, δοθέντος ότι οι προϋποθέσεις αυτές καλύπτονταν από την υποβληθείσα από αυτή ενημερότητα πτυχίου, 4) ο αποκλεισμός της εργοληπτικής επιχείρησης …., για το λόγο ότι το υποβληθέν σφραγισμένο και υπογεγραμμένο από δικηγόρο αντίγραφο του με αριθμ. 579/13.10.2008 πτυχίου του γραφείου Μελετών «…..» είχε επικολλημένο ένσημο επικύρωσης ύψους 1,15 ευρώ αντί του ορθού των 2 ευρώ, περιορίζει αδικαιολόγητα την ανταγωνιστική βάση του διαγωνισμού και 5) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το από 5.10.2010 πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης δεν είναι αιτιολογημένο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/497/1991.Δημόσια έργα. Εργολαβικό αντάλλαγμα δαπανών Σε περίπτωση κατασκευής έργου με το σύστημα του κατ αποκοπήν εργολαβικού ανταλλάγματος, δεν απαιτείται σύνταξη αναλυτικών επιμετρήσεων και ποσοτήτων κ.τ.λ. γιατί στο σύστημα αυτό το τίμημα καθορίζεται επακριβώς εκ των προτέρων, σε σαφώς καθορισμένο πάγιο ποσό, ενώ ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να παραδώσει τελείως έτοιμο το αναληφθέν έργο μέσα στην προθεσμία όπως συμφωνήθηκε, χωρίς να δικαιούται καμμιά αύξηση της αμοιβής του, εκτός από την περίπτωση που με εντολή του εργοδότη θα εκτελέσει νέες εργασίες.

38

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

44

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/Τμ.6/262/2011.Δημοπράτηση τεχνικού έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή. Η γνωμοδότηση της Τεχνικής Υπηρεσίας του αιτούντος Δήμου, βάσει της οποίας εκδόθηκε η γνωμοδότηση του οικείου Νομαρχιακού Συμβουλίου για την επιλογή του συστήματος υποβολής προσφορών μελέτη και κατασκευή δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν αναλύει με πληρότητα και σαφήνεια τους συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την επιλογή του και δεν αποδεικνύει ότι η εν λόγω επιλογή αποτελούσε πράγματι την προσφορότερη λύση για την αναθέτουσα αρχή, όπως ρητώς απαιτείται σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας από τις οικείες ως άνω διατάξεις, η δε τεχνική περιγραφή του έργου, όπως αναφέρεται στα συνοδεύοντα την οικεία διακήρυξη τεύχη, δεν μπορεί να αναπληρώσει την ελλείπουσα, αξιούμενη από το Νόμο, αιτιολογία στις σχετικές γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση είναι αβάσιμα και πρέπει να απορριφθούν. Επιπροσθέτως, οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος Δήμου περί εγκρίσεως των όρων δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου και συγκροτήσεως των Επιτροπών Διαγωνισμού και Εισήγησης για Ανάθεση παρίστανται μη νόμιμες, καθόσον δεν αιτιολογείται η κρίση του περί της ανάγκης άσκησης της εν λόγω αρμοδιότητας από αυτό, αντί της αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής, το δε γεγονός ότι το Δημοτικό Συμβούλιο επέχει θέση προϊσταμένης της Δημαρχιακής Επιτροπής αρχής δεν το απαλλάσσει από την κατά νόμο υποχρέωσή του προς αιτιολόγηση της σχετικής κρίσης του. Τέλος, είναι μη νόμιμη η αξιολόγηση και η βαθμολόγηση των υποβληθεισών τεχνικών προσφορών από την αρμόδια Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση, καθόσον η απλή συμμόρφωση της Διοίκησης με τους όρους της διακήρυξης, εφαρμογή των προβλεπομένων σε αυτήν κριτηρίων και, εν συνεχεία, η αριθμητική παράθεση μόνο των βαθμών των υποψηφίων στα τελευταία, χωρίς ειδική αιτιολογία της ως άνω βαθμολόγησης ανά κριτήριο και στο σύνολο, δεν αρκεί, όπως αβασίμως υποστηρίζεται με την κρινόμενη αίτηση, για την αξιολόγηση των προσφορών τους. Περαιτέρω, είναι δε αβάσιμος ο προβαλλόμενος με την αίτηση ισχυρισμός ότι η ως άνω αξιολόγηση αφορά σε τεχνικά ζητήματα που εκφεύγουν του διενεργούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου, διότι ναι μεν το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στην εξέταση της ορθότητας των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης, ελέγχει, ωστόσο, κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, την αιτιολογία των σχετικών διοικητικών πράξεων και αποφασίζει περί της υπερβάσεως ή μη των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας των διοικητικών οργάνων. Εξάλλου, το γεγονός ότι κατά των Πρακτικών αξιολόγησης και βαθμολόγησης των κατατεθεισών τεχνικών προσφορών δεν ασκήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων από τους διαγωνιζομένους, ουδεμία επίδραση ασκεί, αφού η εξέταση της νομιμότητας διεξαχθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δε συναρτάται με την υποβολή ή μη ενστάσεων εκ μέρους των συμμετασχόντων σε αυτήν επιχειρήσεων, ενώ δεν μπορεί να θεωρηθεί, όπως αβασίμως υποστηρίζεται, ότι η έκδοση των οικείων εγκριτικών των πρώτων αποφάσεων, χωρίς να εκδηλωθεί σχετική διαφωνία από τους συμμετέχοντες υποψηφίους, θεράπευσε τυχόν παραβάσεις, εκ μέρους των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, γενικών αρχών και κανόνων που διέπουν το διαγωνισμό. Τέλος, και ο γενικώς προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμός περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο του αναθέτοντος φορέα, τόσο κατά το στάδιο επιλογής του συστήματος μελέτη – κατασκευή όσο και κατά την αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών από τα αρμόδια όργανα του Δήμου ..., είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, η πλάνη, ενόψει του γεγονότος ότι οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας είναι σαφείς, ακόμη κι αν ήθελε θεωρηθεί ότι υπάρχει, δεν είναι συγγνωστή. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα κρίθηκαν προηγουμένως, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

39

•Ελ.Συν./Τ6/37/2007.Μελέτη – κατασκευή για το κτίριο υποκαταστήματος ΙΚΑ. Στο άρθρο 10 του π.δ/τος 609/1985 (ΦΕΚ Α΄ 223), ορίζεται μεταξύ άλλων ότι: «(...) Το σύστημα προσφοράς μελέτης και κατασκευής εφαρμόζεται στις περιπτώσεις έργων που επιδέχονται ειδικούς τρόπους κατασκευής ή μεθόδους που καλύπτονται από τεχνογνωσίες ή άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα ή στα έργα με ιδιομορφίες ως προς τον τρόπο και τις φάσεις κατασκευής τους ή αν κρίνεται σκόπιμος ο συνδυασμός βελτίωσης ή ολοκλήρωσης ή αναθεώρησης υπάρχουσας μελέτης της Υπηρεσίας με την κατασκευή ή αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων (…). Από τις παρατιθέμενες διατάξεις προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι η εφαρμογή του εξαιρετικού συστήματος υποβολής προσφοράς, που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή επιτρέπεται μόνο στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, που περιοριστικά αναφέρει ο νόμος, στο δε έγγραφο στο οποίο διατυπώνεται η απαιτούμενη γνώμη του οικείου Συμβουλίου, ή σε άλλα στοιχεία του φακέλου - εφόσον γίνεται ευθεία παραπομπή σε αυτά από την ανωτέρω γνώμη - πρέπει να παρατίθενται με σαφήνεια και πληρότητα τα χαρακτηριστικά του υπό δημοπράτηση έργου, που δικαιολογούν την υπαγωγή του σε μία από τις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος αυτού (Πρβλ. Πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 23, 30 και 36/2005, 13/2004, 87 και 89/2003).(…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις αιτιολογίες της μείζονος σκέψης, η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του αιτούντος ιδρύματος, με την οποία εγκρίθηκε η δημοπράτηση του συγκεκριμένου έργου με το σύστημα υποβολής προσφοράς «μελέτη – κατασκευή», είναι επαρκώς αιτιολογημένη, διότι στην ανωτέρω γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου της Διεύθυνσης Τεχνικής και Στέγασης του Ι.Κ.Α. εκτίθενται αναλυτικά οι λόγοι για τους οποίους το συγκεκριμένο έργο παρουσιάζει ιδιομορφίες ως προς τον τρόπο και τις φάσεις κατασκευής του. Συνεπώς, δικαιολογείται με βάση τα παραπάνω η προσφυγή για το συγκεκριμένο έργο στο σύστημα μελέτη και κατασκευή, κατά παραδοχή ως βασίμου του σχετικού λόγου ανακλήσεως. •Πράξη 255/2007.Η επιλογή του συστήματος «μελέτη-κατασκευή» είναι κατ’ εξαίρεση επιτρεπτή μόνο σε περιπτώσεις, η συνδρομή των οποίων πρέπει να διαπιστώνεται αιτιολογημένα με τη γνώμη του Συμβουλίου Κατασκευών της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Από 3.12.2007, σύμβαση του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των δημόσιων επιχειρήσεων ή οργανισμών για την εκτέλεση έργου το οποίο έχει ενταχθεί σε επιχειρησιακό πρόγραμμα του Γ΄ΚΠΣ και συγχρηματοδοτείται, η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη του υπολείπεται του νέου ορίου των 5.000.000 ευρώ, εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. •Ελ.Συν/Τμ.6/250/2007.Κατασκευή δημοσίου έργου από ΟΤΑ (Κοινότητα) με σύστημα υποβολής προσφορών που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή. Δοθέντος ότι η διακήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 17/2/2006, υπό το καθεστώς δηλαδή του ν.3316/2005, όφειλε να έχει προηγηθεί της απόφασης του

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Το σύστημα προσφοράς μελέτης και κατασκευής εφαρμόζεται στις περιπτώσεις έργων που επιδέχονται ειδικούς τρόπους κατασκευής ή μεθόδους που καλύπτονται από τεχνογνωσίες ή άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα ή στα έργα με ιδιομορφίες ως προς τον τρόπο και τις φάσεις κατασκευής τους ή αν κρίνεται σκόπιμος ο συνδυασμός βελτίωσης ή ολοκλήρωσης ή αναθεώρησης υπάρχουσας μελέτης της Υπηρεσίας με 46 την κατασκευή ή αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων.

Κοινοτικού Συμβουλίου απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Μη νόμιμη η σύμβαση. Συγγνωστή πλάνη, καθόσον υπήρξε ερμηνευτική εγκύκλιος για το ν.3316/2005, με την οποία είχε ακολουθηθεί η ερμηνευτική εκδοχή του νομικού πλαισίου που ακολούθησε η ως άνω Κοινότητα. •Ελ.Συν/Τμ.6/41/2007.Σύστημα μελέτη-κατασκευή. Απαιτείται προηγούμενη απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Δέχεται, αναπέμπει στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας και των λοιπών φάσεων του διαγωνισμού. •Ελ.Συν/Τμ.6/39/2007.Μελέτη - κατασκευή για λιμνοδεξαμενή. Στο άρθρο 4 παρ. 4 περ. ε) του ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ 23 Α΄) ορίζεται ότι: «Η διακήρυξη για τη δημοπράτηση καθορίζει το σύστημα υποβολής των προσφορών. Συστήματα υποβολής προσφορών είναι: α) (...) ε) Η προσφορά που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή με κατ΄ αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα για το έργο ολόκληρο ή κατά τμήματα. Στο σύστημα αυτό αξιολογείται πρώτα η ποιότητα της προσφοράς (μελέτη) και στη συνέχεια εξετάζεται η οικονομική προσφορά». Περαιτέρω, στο άρθρο 4 παρ. 2β του ως άνω νόμου, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 42 παρ. 11 του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α΄), ο οποίος ισχύει από 22.2.2005, ορίζεται ότι: «Για την εφαρμογή της διαδικασίας δημοπράτησης έργου με προεπιλογή και του συστήματος υποβολής προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη – κατασκευή, σύμφωνα με την περίπτωση της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Κατασκευών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων». Τέλος στο άρθρο 10 παρ. 1 του π.δ/τος 609/1985 (ΦΕΚ 223 Α’), ορίζεται ότι: «(…) Το σύστημα προσφοράς μελέτης και κατασκευής εφαρμόζεται στις περιπτώσεις έργων που επιδέχονται ειδικούς τρόπους κατασκευής, ή μεθόδους που καλύπτονται από τεχνογνωσίες, ή άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα, ή στα έργα με ιδιομορφίες ως προς τον τρόπο και τις φάσεις κατασκευής τους, ή αν κρίνεται σκόπιμος ο συνδυασμός βελτίωσης, ή ολοκλήρωσης, ή αναθεώρησης υπάρχουσας μελέτης της Υπηρεσίας με την κατασκευή, ή αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων». Από τις προπαρατιθέμενες διατάξεις προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι από την έναρξη της ισχύος των διατάξεων του ν. 3316/2005 (από 22.2.2005) για την προσφυγή στο εξαιρετικό σύστημα υποβολής προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη – κατασκευή, απαιτείται απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., μετά από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Κατασκευών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (πρβλ. Πράξεις VI Τμήματος 117/2005, 25/2006). Περαιτέρω, η εφαρμογή του συστήματος αυτού, επιτρέπεται μόνο στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, που περιοριστικά αναφέρει ο νόμος, στο δε έγγραφο στο οποίο διατυπώνεται η απαιτούμενη γνώμη του οικείου Συμβουλίου, ή σε άλλα στοιχεία του φακέλου - εφόσον γίνεται ευθεία παραπομπή σε αυτά από την ανωτέρω γνώμη - πρέπει να παρατίθενται με σαφήνεια και πληρότητα τα χαρακτηριστικά του υπό δημοπράτηση έργου, που δικαιολογούν την υπαγωγή του σε μία από τις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος αυτού. (Πρβ. Πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 23, 30 και 36/2005, 13/2004, 87 και 89/ 2003).(…) Λόγω της ιδιαιτερότητας και ιδιομορφίας του έργου, όπως αναλύεται παραπάνω, έχει ήδη κριθεί απαραίτητη, για τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα αυτής της μορφής, η υποχρεωτική πρόσληψη Τεχνικού Συμβούλου που, υποστηρίζοντας την υπηρεσία, θα συμβάλει στην ορθή ολοκλήρωση του πολύπλοκου έργου (...)». Ενόψει τούτων, το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση επιλογής του συστήματος υποβολής προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, είναι επαρκώς αιτιολογημένη, κατά παραδοχή ως βασίμου του σχετικού λόγου ανακλήσεως, εφόσον αυτή (η αιτιολογία) συμπληρώνεται από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου και ειδικότερα από την από 25.8.2004 εισήγηση της Επιβλέπουσας Μηχανικού προς τον Διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ….. 45

46

Δ17α/01/68/1996 -Εγκ.24.(…) 2. Σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει Μ-Κ.Στις διατάξεις του άρθρου 10 του Π.Δ. 609/85 ορίζεται ειδικότερα ότι το σύστημα προσφοράς Μ-Κ εφαρμόζεται ιδίως (ιδιαιτέρως) όταν πρόκειται για έργο που επιδέχεται ειδικούς τρόπους κατασκευής ή μεθόδους που καλύπτονται από τεχνογνωσίες ή άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα ή αν κρίνεται σκόπιμος ο συνδυασμός σύνταξης ή ολοκλήρωσης ή αναθεώρησης υπάρχουσας μελέτης με την κατασκευή ή αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων και ότι για την ανάδειξη του αναδόχου λαμβάνονται υπόψη οι οικονομικές προσφορές έπειτα από αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών κ.λ.π. Διαπιστώνεται ότι και το σύστημα προσφοράς Μ-Κ τυγχάνει ευρείας επιλογής και εφαρμογής και μάλιστα για περιπτώσεις έργων για τα οποία σαφώς αντενδείκνυται, όπως π.χ.:-σε έργα που η ζητούμενη λύση είναι απλή ή και μονοσήμαντη-όταν σκοπούνται άλλες επιδιώξεις (π.χ. σε έργα με σχετικά επείγοντα χαρακτήρα, για τη σύντμηση του χρόνου απόκτησης κάποιας μελέτης σε έργα που δεν υπάρχει μελέτη, για την υπέρβαση υπηρεσιακών αδυναμιών εκπόνησης ή επίβλεψης μελετών ή ακόμα και για την αποφυγή ελέγχου επιμετρήσεων κ.λ.π.).Ιδιαίτερα για το σύστημα δημοπράτησης με Μ-Κ, πρέπει να γίνει σαφές ότι αυτό δεν προβλέφθηκε σε καμμία περίπτωση για να χρησιμοποιείται προκειμένου να αναπληρώσει τυχόν ανετοιμότητα του κυρίου του Έργου σε μελέτες ή προγραμματισμό.Αυτό μπορεί να εφαρμόζεται εφόσον συντρέχει ένας ή περισσότεροι από τους παρακάτω λόγους:-Ύπαρξη τεχνικού προβλήματος που επιδέχεται διάφορες λύσεις και μάλιστα εξαρτώμενες από τις τεχνολογικές δυνατότητες και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Γνωστοποίηση του αποτελέσματος της διαδικασίας διαγωνισμού.Η υποχρέωση αυτή τίθεται στο άρθρο 12 παρ. 5 του ν. 3316/05, σύμφωνα με το οποίο η απόφαση ανάθεσης σύμβασης του ν. 3316/2005 και η απόφαση ανάθεσης έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή αποστέλλεται για δημοσίευση στο Ενημερωτικό Δελτίο και την ιστοσελίδα του ΤΕΕ, ενώ αν η προεκτιμώμενη αμοιβή της σύμβασης υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Οδηγιών 2004/17 και 2004/18 σχετική ανακοίνωση, συνταγμένη κατά το οικείο παράρτημα των Οδηγιών αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός 48 ημερών από την σύναψη της σύμβασης..

40

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή πέρα από τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, είναι η ύπαρξη εγκεκριμένης προμελέτης και οικονομοτεχνικής μελέτης της υπηρεσίας για τον καθορισμό του προϋπολογισμού υπηρεσίας. Τα τεύχη δημοπράτησης περιλαμβάνουν μεταξύ των άλλων «Κανονισμό Μελετών Έργου» και «Πρότυπα Κατασκευής Έργου», τα οποία συντάσσονται ειδικά για το προς δημοπράτηση έργο ή υπάρχουν και εφαρμόστηκαν σε παρόμοια έργα. Μετά την έγκριση της προκαταρκτικής μελέτης της υπηρεσίας και προ της έγκρισης της προμελέτης προηγείται η εκπόνηση όλων των αναγκαίων καλούμενων «υποστηρικτικών μελετών», όπως π.χ. είναι οι μελέτες των συνθηκών του έργου και όλες οι απαραίτητες πράξεις ή αποφάσεις που επιτρέπουν την ακώλυτη εφαρμογή της σύμβασης, όπως π.χ. αδειοδοτήσεις συναρμόδιων φορέων. Οι διαγωνιζόμενοι υποβάλλουν στη δημοπρασία τουλάχιστον προμελέτη όλων των απαραίτητων έργων ή οριστική μελέτη προκειμένου για κτιριακά έργα. Οι μελετητές όλων των διαγωνιζομένων πρέπει να έχουν τα κατάλληλα προσόντα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για τα πτυχία μελετητών και γραφείων μελετών ή ισοδύναμη εμπειρία προκειμένου για ευρωπαϊκά γραφεία μελετών με έδρα εκτός Ελλάδας 47. 3.Κατά την εφαρμογή του συστήματος αυτού μπορεί με τη διακήρυξη να ζητείται από τους διαγωνιζόμενους, εκτός από την οικονομική τους προσφορά, η συμπλήρωση ή σύνταξη μελετών, ο προσδιορισμός τεχνολογικών χαρακτηριστικών και προδιαγραφών επιμέρους στοιχείων του έργου ή η υποβολή προτάσεων – λύσεων σε δεδομένο τεχνικό πρόβλημα ή ο καθορισμός της προθεσμίας για την αποπεράτωση κατασκευής του έργου σε συνδυασμό με τα λειτουργικά έξοδα και την αποδοτικότητα της επένδυσης. Τα ανωτέρω ζητούμενα προσαρμόζονται στο αντικείμενο της κάθε σύμβασης. 4. Η οικονομική προσφορά περιλαμβάνει το εργολαβικό αντάλλαγμα κατ’ αποκοπή για ολόκληρο το έργο ή για τμήματα του έργου. Με τη διακήρυξη μπορεί να ζητείται και συμπλήρωση τιμολογίου από το διαγωνιζόμενο, προκειμένου να διαπιστωθεί ο βαθμός προετοιμασίας της οικονομικής προσφοράς ή να αποτιμηθούν τυχόν διαφοροποιήσεις που ενδεχόμενα θα προκύψουν από απρόβλεπτες περιστάσεις ή θα ζητηθούν από την υπηρεσία. 5.Για την ανάδειξη του αναδόχου, κατά το σύστημα του παρόντος άρθρου, λαμβάνονται υπόψη οι οικονομικές προσφορές σε συνδυασμό με την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών 48. Η επιτροπή ικανότητες του διαγωνιζόμενου.-Ύπαρξη περιθωρίων βελτιώσεων της ποιότητας του έργου σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις του κυρίου του Έργου.-Ανάγκη χρήσης ειδικών μεθόδων κατασκευής-Ύπαρξη δυνατότητας διαφοροποίησης του χρόνου αποπεράτωσης σε συνάρτηση με τους προαναφερθέντες λόγους.-Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η εκτεταμένη και χωρίς ουσιαστικό λόγο εφαρμογή του συστήματος Μ+Κ, αυτή αποβαίνει επιζήμια για το Δημόσιο, δεδομένου ότι για κάθε δημοπρατούμενο έργο εκπονούνται χωρίς λόγο τόσες μελέτες όσες και οι υποψήφιοι από τις οποίες μόνο μία θα χρησιμοποιηθεί και οι λοιπές αχρηστεύονται.Αυτό σημαίνει κατασπατάληση παραγωγικού δυναμικού και ανώφελη αύξηση του κόστους συμμετοχής στη Δημοπρασία, το οποίο ο διαγωνιζόμενος συνυπολογίζει στην προσφορά του. Αντίθετα στις περιπτώσεις που η εφαρμογή του συστήματος ενδείκνυται ή επιβάλλεται, τότε όλα τα παραπάνω λειτουργούν προς όφελος του Δημοσίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

47

41

ΕλΣυν/Τμ6/177/2007Από τις ως άνω διατάξεις (Αρθρο 10 π.δ.609/1985) προκύπτει ότι στο σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, αναγκαία προϋπόθεση συμμετοχής στον οικείο διαγωνισμό, είναι η σύνταξη εκ μέρους των διαγωνιζομένων των αναγκαίων μελετών, οι οποίες στηρίζονται στην εγκεκριμένη προμελέτη της Υπηρεσίας. Για το λόγο αυτό οι υποψήφιοι εργολήπτες συνεργάζονται υποχρεωτικά με γραφεία μελετών, τα οποία, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, πρέπει να έχουν «τα κατάλληλα προσόντα» και την απαιτούμενη εμπειρία ώστε να εκπονήσουν μελέτες ανταποκρινόμενες στις απαιτήσεις και τις προδιαγραφές του δημοπρατούμενου έργου. Τα μελετητικά γραφεία, όταν το σύστημα προσφοράς είναι αυτό της μελέτης – κατασκευής, δεν συμμετέχουν αυτοτελώς στην ανάληψη του έργου, αλλά συμπράττουν για την εκπόνηση της μελέτης. Για το λόγο αυτό ο όρος της διακηρύξεως που καθορίζει τάξεις πτυχίων ως προς τους μελετητές σκοπεί στη διασφάλιση ενός ικανού επιπέδου των μελετών που πρόκειται να εκπονηθούν, οι οποίες, άλλωστε, βαθμολογούνται και συνυπολογίζονται μαζί με την οικονομική προσφορά για την ανάδειξη του μειοδότη. Κατά συνέπεια, ο καθορισμός τάξεων στις κατηγορίες που περιλαμβάνει συγκεκριμένο έργο, στοχεύει στην εξασφάλιση ενός ανεκτού επιπέδου από πλευράς αρτιότητας της μελέτης και δεν αποκλείει τη δυνατότητα συμπράξεως με μελετητικά γραφεία ανώτερης τάξεως, τα οποία φέρουν εχέγγυα μεγαλύτερης εξειδίκευσης και εμπειρίας στην εκπόνηση μελετών. Εξάλλου, στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όπου οι μελετητές μετέχουν αυτοτελώς, τα όρια της τάξης του πτυχίου ορίζονται από το ύψος των αμοιβών που αυτοί εισπράττουν για την κατάρτιση των μελετών (βλ. ΣτΕ 2844/2004). Αντιθέτως, στις συμβάσεις έργων, όταν εφαρμόζεται το σύστημα που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, η αμοιβή του μελετητή αποτελεί εσωτερική σχέση μεταξύ του εργολάβου και αυτού και συνυπολογίζεται στο προσφερόμενο τίμημα για την εκτέλεση του έργου (βλ. ΔιοικΕφΠειρ 951/2001). 48

ΕλΣυν/Τμ.6/2835/2010.Στο άρθρο 17 παρ.1 και 2 του Ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 45) ορίζεται ότι : «1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της. 2. Η αιτιολογία πρέπει να

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διαγωνισμού κατ’ αρχήν ελέγχει κατά πόσον οι τεχνικές προσφορές τηρούν τις τεχνικές προδιαγραφές που καθορίζονται με τα συμβατικά τεύχη και ανακοινώνει το αποτέλεσμα με πρακτικό στο οποίο αποφασίζει ποιες προσφορές γίνονται δεκτές και ποιες απορρίπτονται. Το πρακτικό αυτό ανακοινώνεται στους διαγωνιζόμενους. Κατά του ανωτέρω πρακτικού χωρούν ενστάσεις εντός πέντε (5) ημερών από την ανακοίνωσή του. Μετά την εκδίκαση των ενστάσεων προχωρεί η διαδικασία της κρίσης και αξιολόγησης 49 των τεχνικών προσφορών από την επιτροπή διαγωνισμού και συντάσσεται νέο πρακτικό που 50 ανακοινώνεται στους ενδιαφερόμενους πριν ανοιχθούν οι οικονομικές προσφορές . Κατά του πρακτικού είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περέχεται στο σώμα της πράξης». Από την ως άνω διάταξη, σε συνδυασμό ερμηνευόμενη με τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, οι οποίες διέπουν τη διαδικασία συνάψεως δημοσίων συμβάσεων, συνάγεται ότι, κατά το στάδιο της αξιολογήσεως και βαθμολογήσεως των προσφορών των διαγωνιζομένων, όπως επίσης και επί υποβολής σχετικών ενστάσεων από αυτούς, απαιτείται πλήρης και επαρκής αιτιολογία ως προς τα στοιχεία που ελήφθησαν υπ’ όψιν από την αναθέτουσα αρχή και οδήγησαν στη συγκριτική υπεροχή ενός εξ αυτών και την επιλογή του ως αναδόχου, ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ορθότητα της ως άνω κρίσεως. Εάν δεν υφίσταται πλήρης και επαρκής αιτιολογία η διαδικασία αξιολόγησης και βαθμολόγησης παρίστανται πλημμελείς, επιφέροντας ακυρότητα της ακολουθηθείσας διαδικασίας (Απόφαση VI Τμήματος 2515/2009, Πράξη VI Τμήματος 72/2007).(..)κατά πλάνη περί τα πράγματα το Κλιμάκιο έκρινε ότι η αιτιολογία που υπάρχει στο Πρακτικό Βαθμολόγησης της Επιτροπής Διαγωνισμού αναφορικά τα κεφάλαια Κ1 (διαμόρφωση χώρου – χωματουργικά) και Κ3 (έργα διαχείρισης βιοαερίου) δεν είναι νόμιμη, θεωρώντας ότι οι διαγωνιζόμενοι βαθμολογήθηκαν διαφορετικά παρόλο που για την ανάλυση (αιτιολόγηση) της βαθμολογίας τους χρησιμοποιήθηκε κείμενο με ταυτόσημο περιεχόμενο. Τούτο δε καθόσον σε ότι αφορά στο πρώτο εκ των ως άνω κεφαλαίων η υπεροχή της αναδόχου ήταν οριακή, εγγίζοντας το 0,04 (με 83,19 βαθμολογήθηκε η κοινοπραξία «…. Α.Τ.Ε.» και με 83,23 η «…. Α.Ε.») , γεγονός που υποδηλώνει ότι οι τεχνικές προσφορές τους, ως προς το κριτήριο αυτό, ήταν ισάξιες και δικαιολογούν το ταυτόσημο του κειμένου της αιτιολογίας τους, ως προς δε το δεύτερο εκ των ως άνω κεφαλαίων, χρησιμοποιήθηκαν από την Επιτροπή Διαγωνισμού διαφορετικοί χαρακτηρισμοί («επαρκής» ως προς την κοινοπραξία, «άκρως ικανοποιητική» ως προς την ανάδοχο), οι οποίοι υποδηλώνουν τη συγκριτική υπεροχή των προσφορών και αιτιολογούν την απόκλιση της βαθμολογίας. 49

ΕλΣυν/Ε Κλ./9/2010.Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιότητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Eλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού. Αντίθετη η Πράξη 564/2009 Ε' Κλιμακίου.σύμφωνα με την οποία κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης έργου, διότι, όταν ο διαγωνισμός διενεργείται με το σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η σύσταση δύο Επιτροπών (Επιτροπή Διαγωνισμού και Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση), με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιότητες για κάθε φάση του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του π.δ/τος 609/1985.Όμοια η 566/2009 του ιδίου Κλιμακίου. Δ17γ/01/85/ΦΝ439/30/5/2007.Ε.15.Β.Αξιολόγηση τεχνικών προσφορών διαγωνιζομένων. Με αφορμή την απολύτως πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμό 159/2007 , παρέχουμε τις πιο κάτω οδηγίες που αφορούν την ορθή αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων και περαιτέρω την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας. 1. Στο διαγωνισμό αυτό για την ανάθεση μελέτης με τον ν. 3316/05 υποβλήθηκε ένσταση στη φάση των τεχνικών προσφορών από κάποιο διαγωνιζόμενο, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε ότι κακώς βαθμολογήθηκε με τον ίδιο τρόπο η επιβάρυνση των μελών της ομάδας εργασίας, διότι παρότι ο φόρτος είναι ίδιος, τα μέλη της ομάδας εργασίας του ενιστάμενου είναι αριθμητικά περισσότερα από τα μέλη της ομάδας του καθού η ένσταση, γεγονός που θα έπρεπε να συνυπολογισθεί στην αξιολόγηση. Επειδή δεν συνυπολογίστηκε αυτό το (κρίσιμο κατά το δικαστήριο) γεγονός, ούτε και η ένσταση απαντήθηκε ειδικά από την Προϊσταμένη αρχή (όπως όφειλε να απαντηθεί), το δικαστήριο έκρινε ότι δεν ήταν ορθή η βαθμολόγηση. 2. Περαιτέρω, το δικαστήριο έκρινε ότι, μετά το άνοιγμα και των οικονομικών προσφορών, η Επιτροπή του Διαγωνισμού δεν μπορεί πλέον να αναβαθμολογήσει τις τεχνικές προσφορές, για το λόγο δε αυτό ο διαγωνισμός δεν μπορεί να συνεχισθεί. 3. Μετά την πιο πάνω απόφαση προκύπτουν τα εξής δύο συμπεράσματα: α) ότι πρέπει οι ενστάσεις που αφορούν την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών να απαντώνται ειδικά, ιδίως όταν αφορούν κρίσιμες παραμέτρους της βαθμολογίας, β) ότι αν μετά την έκδοση της απόφασης της Προϊσταμένης Αρχής επί των ενστάσεων αποσφραγισθούν και γίνουν γνωστές οι οικονομικές προσφορές δεν υφίσταται δυνατότητα αναβαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, συνεπώς αν ασκηθεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και ευδοκιμήσει (υπό την έννοια ότι κριθεί ως ελλιπής ή εσφαλμένη η αξιολόγηση) δεν μπορεί να συνεχισθεί ο διαγωνισμός (άρα πρέπει να ακυρωθεί και να επαναπροκηρυχθεί).Κατόπιν τούτων οι αναθέτουσες αρχές του ν. 3316/05 απαιτείται να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα της διαδικασίας ανάθεσης της μελέτης, μετά την απόφαση επί των ενστάσεων του δευτέρου σταδίου (τεχνικών προσφορών) και να μην αποσφραγίζουν τις οικονομικές προσφορές των διαγωνιζομένων αν ασκηθούν ασφαλιστικά μέτρα (ή τουλάχιστον η προδικαστική προσφυγή του ν. 2522/97), προκειμένου να μπορούν να συνεχίσουν το διαγωνισμό ανάλογα με

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

50

42

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

51

αυτού χωρούν επίσης ενστάσεις εντός πέντε (5) ημερών από της ανακοινώσεώς του στους διαγωνιζόμενους. Τα κριτήρια της αξιολόγησης και ο βαθμός επιρροής τους στην επιδιωκόμενη βέλτιστη ποιότητα ορίζονται πάντοτε στη διακήρυξη. Οι κρινόμενες μελέτες βαθμολογούνται πάντοτε με εκατονταβάθμια βαθμολογία και καθορίζεται η ελάχιστη επιτρεπόμενη αποδεκτή βαθμολογία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το εβδομήντα (70). Ελάχιστη βαθμολογία μπορεί να ορίζεται και για κριτήριο ή κριτήρια που επηρεάζουν σημαντικά την όλη ποιότητα της τεχνικής προσφοράς. Προσφορά που βαθμολογείται κάτω από την ελάχιστη συνολική επιτρεπόμενη βαθμολογία απορρίπτεται. Αν ορίζεται στη διακήρυξη, το ίδιο ισχύει και αν κριτήριο ή κριτήρια βαθμολογήθηκαν κάτω από την ελάχιστη βαθμολογία που καθορίστηκε στο κριτήριο ή στα κριτήρια αυτά. Θέσπιση κριτηρίου ή υποκριτηρίου για την εμπειρία τόσο του μελετητή του διαγωνιζόμενου όσο και αυτού τούτου του διαγωνιζόμενου σε περίπτωση διαγωνισμού ανοιχτής διαδικασίας απαγορεύεται. Όταν το κύριο αντικείμενο της τεχνικής προσφοράς είναι η μελέτη του διαγωνιζόμενου, η συνολική βαθμολογία τυχόν κριτηρίων που αφορούν σε άλλες απαιτήσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 15/100. 6. Σε κάθε υποβαλλόμενη προσφορά αντιστοιχεί η ανηγμένη προσφορά της που προκύπτει ως συνάρτηση της οικονομικής προσφοράς (Π) και της συνολικής βαθμολογίας (Β), δηλαδή ισχύει Πα=φ(Π, Β) όπου Πα η ανηγμένη προσφορά. Προσωρινή μειοδότρια ή βέλτιστη προσφορά είναι η ελάχιστη από τις Πα. Για την εξεύρεση του τύπου της Πα, ο οποίος ορίζεται στη διακήρυξη, καθορίζεται σε κάθε περίπτωση έργου το τμήμα της Π που επηρεάζεται από την επιδιωκόμενη ποιότητα της τεχνικής προσφοράς και το υπόλοιπο τμήμα της Π στο οποίο δεν επιδρά η τεχνική αξιολόγηση. Αν C=ρ.π όπου ρ είναι το υπόλοιπο τμήμα της Π, το μη επηρεαζόμενο από την τεχνική αξιολόγηση και όταν ρ < 1,10.(Π.Υ).(1-εμ) όπου, Π.Υ. είναι ο προϋπολογισμός υπηρεσίας του κάθε άλλου τμήματος του συνολικού προϋπολογισμού υπηρεσίας, εκτός από αυτό που αντιστοιχεί στο σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής. Π.Π. είναι ο προϋπολογισμός προσφοράς που αντιστοιχεί στον ανωτέρω Π.Υ. και εμ είναι η μέση έκπτωση επί τοις εκατό (%) που προκύπτει από τη σύγκριση του συνολικού προϋπολογισμού προσφοράς προς το συνολικό προϋπολογισμό υπηρεσίας. Για την εξεύρεση του συνολικού προϋπολογισμού προσφοράς, για το τμήμα που αντιστοιχεί στο σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής τίθεται η αντίστοιχη Πα. Αν έστω και σε ένα από τα άλλα τμήματα του προϋπολογισμού υπηρεσίας, ο αντίστοιχος προϋπολογισμός προσφοράς δεν πληροί την ανωτέρω σχέση η συνολική προσφορά απορρίπτεται ως απαράδεκτη. 8. Όταν το σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής συνδυάζεται με άλλο ή άλλα συστήματα προσφοράς και στο σύστημα μελέτης-κατασκευής αντιστοιχεί τμήμα που υπολείπεται του ημίσεως του προϋπολογισμού υπηρεσίας, θεωρουμένου, όπως στην προηγούμενη παράγραφο, για να είναι ομαλός ο προϋπολογισμός προσφοράς, που αντιστοιχεί στο τμήμα με το σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής, εφαρμόζεται ανάλογα η σχέση της προηγούμενης παραγράφου με την επισήμανση ότι ως Π.Π. νοείται η Πα και ως Π.Υ. τίθεται ο προϋπολογισμός υπηρεσίας του τμήματος με το σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής. Αν στο άλλο σύστημα προσφοράς εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 26 του παρόντος, οι εκπτώσεις Ε% προκύπτουν από τη σύγκριση των αντίστοιχων προϋπολογισμών προσφορών προς τον προϋπολογισμό υπηρεσίας του τμήματος που υπερβαίνει το ήμισυ του συνολικού προϋπολογισμού υπηρεσίας.

9. Όταν συνδυάζονται περισσότερα από ένα συστήματα προσφοράς υπάρχουν και περισσότεροι από ένας σφραγισμένοι φάκελοι των αντίστοιχων μερικών οικονομικών προσφορών. Όσο διαρκεί η εξέταση της μερικής προσφοράς που αντιστοιχεί στο κύριο σύστημα προσφοράς, δηλαδή αυτό στο οποίο αντιστοιχεί τμήμα που υπερβαίνει το ήμισυ του προϋπολογισμού Υπηρεσίας η άλλη μερική προσφορά παραμένει σφραγισμένη.

Άρ θρο 9 Μειο δ ο σί α στο πο σο στό ο φ έλο υ ς α πο λο γ ισ τι κών εργ α σι ών

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αν δεν πληρούται η σχέση της προηγούμενης παραγράφου για το τμήμα του προϋπολογισμού υπηρεσίας που αντιστοιχεί στο σύστημα προσφοράς μελέτης-κατασκευής η συνολική προσφορά απορρίπτεται.

44

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Το σύστημα μειοδοσίας μόνο πάνω στο ποσοστό οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών εφαρμόζεται σε έργα που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να τιμολογηθούν, σε δοκιμαστικές εργασίες και έρευνες, σε περιπτώσεις συνέχισης εργολαβιών μετά από έκπτωση του αρχικού αναδόχου ή για συγκεκριμένο τμήμα του έργου, που έχει τις παραπάνω ιδιαιτερότητες. Η διακήρυξη προβλέπει το συνολικό ύψος προϋπολογισμού των δαπανών και τα τεχνικά στοιχεία (σχέδια, περιγραφές κ.λπ.) που θα δοθούν στους ενδιαφερομένους. 2. Το ποσοστό για γενικά έξοδα και όφελος του αναδόχου απολογιστικών εργασιών, ορίζεται σε δεκαοχτώ επί τοις εκατό (18%) και εφαρμόζεται στο σύνολο των δαπανών που πραγματοποιούνται για λογαριασμό του εργοδότη, όπως στις προμήθειες υλικών, μισθωμάτων μηχανημάτων, καυσίμων και λιπαντικών, αξίας μισθών και ημερομισθίων, λοιπών αποζημιώσεων και ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων και κάθε είδους κρατήσεων και υπόκειται στην έκπτωση της δημοπρασίας. 3. Οι διαγωνιζόμενοι υποψήφιοι προσφέρουν έκπτωση εκφραζόμενη σε ακέραιες μονάδες επί τοις εκατό (%), επί του ποσοστού των γενικών εξόδων και οφέλους του αναδόχου.

Άρ θρο 1 0 Π ρο σφ ο ρά γ ι α τη ν α ξιο πο ίη ση α κι νή τ ων με αν τι παρο χή

1. Το σύστημα προσφοράς για την αξιοποίηση ακινήτων του εργοδότη με το σύστημα της αντιπαροχής ποσοστών εξ αδιαιρέτου και αντιστοίχων διηρημένων ιδιοκτησιών, εφαρμόζεται όταν ο κύριος του έργου αποφασίζει την οικοδόμηση ακινήτων του με το σύστημα αυτό. Ο ανάδοχος στην περίπτωση αυτή θα λάβει ως εργολαβικό αντάλλαγμα ποσοστό εξ αδιαιρέτου του ακινήτου και τις αντίστοιχες διηρημένες ιδιοκτησίες. 2. Η δημοπράτηση γίνεται με βάση ιδίως τη μελέτη του έργου που θα κατασκευαστεί και τα σχέδια συμβολαίου οροφοκτησίας, κανονισμού λειτουργίας, πινάκων ποσοστών συνιδιοκτησίας και κατανομών των κοινόχρηστων δαπανών ή δαπανών για τα κοινόκτητα πράγματα, προσυμφώνων σταδιακής μεταβίβασης ποσοστών του οικοπέδου ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών και οι διαγωνιζόμενοι προσφέρουν τα σχετικά ποσοστά συνιδιοκτησίας και διηρημένες ιδιοκτησίες, όπως ειδικότερα ορίζεται με τη διακήρυξη. 3. Αν αποφασισθεί η εφαρμογή του συστήματος αξιοποίησης ακινήτου με μελέτη των διαγωνιζομένων, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 8 του παρόντος.

Άρ θρο 1 1

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Π ρο σφ ο ρά πο υ περ ιλ αμ β άνε ι ά λλα αν τα λλάγ μα τα

45

1. Το σύστημα της προσφοράς που περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση με αντάλλαγμα τη λειτουργία ή εκμετάλλευση του έργου ή άλλα τυχόν ανταλλάγματα έναντι της κατασκευής του έργου, εφαρμόζεται όταν ο κύριος του έργου προκειμένου να πραγματοποιήσει την κατασκευή, κρίνει σκόπιμη την παραχώρηση άλλου εργολαβικού ανταλλάγματος εκτός από πλήρη χρηματική καταβολή ή αντιπαροχή ακινήτων. Τέτοια ανταλλάγματα μπορεί να είναι η παραχώρηση της χρήσης ή της εκμετάλλευσης του έργου για ορισμένη χρονική περίοδο, η αντιπαροχή γεωργικών ή μεταλλευτικών ή βιομηχανικών προϊόντων ή υπηρεσιών και άλλα. 2. Κατά την εφαρμογή του συστήματος, η διακήρυξη ορίζει το είδος και την έκταση των διατιθεμένων ανταλλαγμάτων και σε κάθε περίπτωση εξασφαλίζει την αναγωγή σε κοινή βάση, εξέταση και βαθμολόγηση τόσο των τεχνικών προσφορών όσο και των οικονομικών, όπως και τον τρόπο αναζήτησης της βέλτιστης προσφοράς. Για την ανάδειξη του αναδόχου εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 8 του παρόντος.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 2 Εκ τέ λεση δ η μο σί ων έργ ων με το σύ στη μα τη ς αντ ιπ αρο χή ς

52

1. Η εκτέλεση των δημοσίων έργων, με το σύστημα της αντιπαροχής του άρθρου 10 ή της παροχής άλλων ανταλλαγμάτων του άρθρου 11, καθώς και η εκτέλεση οποιουδήποτε άλλου δημοσίου έργου με χρηματοδότηση τρίτων κατά ποσοστό πάνω από πενήντα τοις εκατό (50%) διέπεται από τη νομοθεσία περί δημοσίων έργων με την επιφύλαξη των παρακάτω ρυθμίσεων, ανάλογα με το εκτελούμενο έργο. α) Σε περίπτωση υπερημερίας του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής αυτού ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του ή σε περίπτωση υπαίτιας ή ανυπαίτιας αδυναμίας αυτού, ο ανάδοχος έχει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις, που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα. β) Σε περίπτωση διακοπής των εργασιών πέραν των δεκαπέντε (15) ημερών από γεγονός για το οποίο δεν ευθύνεται ο ανάδοχος, τότε δικαιούται αυτός να ζητήσει αποζημίωση για τη ζημία, που υπέστη από τη διακοπή αυτή στο υπόψη έργο. Σε περίπτωση, όμως, που η διακοπή αυτή διαρκέσει για συνεχές χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών (3) μηνών, τότε ο ανάδοχος δικαιούται επιπλέον να ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης. γ) Σε περίπτωση που ο ανάδοχος ασκήσει το παρεχόμενο σε αυτόν από το νόμο δικαίωμα να ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης, δικαιούται να ζητήσει και αποζημίωση για την τυχόν ζημία του από τη μη εκπλήρωση της σύμβασης. δ) Ο κύριος του έργου και ο φορέας κατασκευής αυτού δεν έχουν το δικαίωμα να καταγγείλουν ή διαλύσουν τη σύμβαση εργολαβίας χωρίς σπουδαίο λόγο, ο οποίος κρίνεται ως τέτοιος μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων. Εάν ο λόγος αυτός αφορά γεγονός για το οποίο δεν ευθύνεται ο ανάδοχος, τότε αυτός δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση. Σε περίπτωση, όμως, που η σύμβαση αφορά περισσότερες από μία διαφορετικές και αυτοτελείς κατασκευές, μπορεί να συνομολογηθεί ότι ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής αυτού έχουν το δικαίωμα να καταγγείλουν ή διαλύσουν τη σύμβαση ως προς μία ή περισσότερες αυτοτελείς και διαφορετικές κατασκευές, μέχρι ορισμένη προθεσμία και πάντως πριν από το συμβατικό χρόνο έναρξης εργασιών επί των αυτοτελών και διαφορετικών αυτών κατασκευών. Στην τελευταία αυτή περίπτωση θα καθορισθεί με νέα απόφαση, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων, τόσο ο τρόπος αναπροσδιορισμού του εργολαβικού ανταλλάγματος όσο και η αναπροσαρμογή της σύμβασης. ε) Η μεταβίβαση των οριζόντιων ιδιοκτησιών ή η παραχώρηση δικαιωμάτων επ’ αυτών στον ανάδοχο γίνεται σταδιακά ανάλογα με την πρόοδο εκτέλεσης των εργασιών. Μπορεί, όμως, με τη σύμβαση να συμφωνηθεί η πρόωρη μεταβίβαση οριζόντιων ιδιοκτησιών ή η πρόωρη παραχώρηση δικαιωμάτων επ’ αυτών του επόμενου σταδίου με την κατάθεση ισόποσης εγγυητικής επιστολής του αναδόχου, η οποία θα αποδίδεται σε αυτόν με την περάτωση του σταδίου εκείνου των εργασιών που θεμελιώνει το δικαίωμά του για τη γενόμενη μεταβίβαση ή παραχώρηση, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη.

ζ) Για την επίλυση των διαφορών που απορρέουν από τη σύμβαση εργολαβίας ή εξ αφορμής αυτής, δύναται να συνομολογηθεί συμφωνία διεθνούς ή εσωτερικής διαιτησίας, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη. 2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, το ανωτέρω ποσοστό της παραγράφου 1 μπορεί να ορίζεται για έργα συγκοινωνιακά κατώτερο του πενήντα τοις εκατό (50%) εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των διατάξεων της άνω παραγράφου.

52

C(2007)6661/2008 ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ σχετικά με την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου των δημόσιων συμβάσεων και των συμβάσεων παραχώρησης στις Θεσμοθετημένες Συμπράξεις Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΘΣΔΙΤ)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

στ) Σε περίπτωση έκπτωσης του αναδόχου θα γίνεται επιμέτρηση των εργασιών, που έχει εκτελέσει αυτός, θα καταπίπτουν οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης ως και οι εγγυητικές επιστολές, που θα έχουν τυχόν δοθεί, σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση ε΄, θα υπολογίζεται η ζημία, που υφίσταται ο κύριος του έργου και θα γίνεται εκκαθάριση της εργολαβίας. Ο τρόπος επιμέτρησης των εργασιών, που εκτέλεσε ο ανάδοχος, ο τρόπος υπολογισμού της ζημίας του κυρίου του έργου, ο τρόπος εκκαθάρισης της εργολαβίας και ο τρόπος πληρωμής των ποσών, που τυχόν δικαιούται ο ανάδοχος, καθορίζονται στα συμβατικά τεύχη. Ο τρόπος και η διαδικασία ολοκλήρωσης του ημιτελούς έργου εναπόκειται στην κρίση του κυρίου του έργου.

46

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Σε περίπτωση παραχώρησης της χρήσης και εκμετάλλευσης του κατασκευασθέντος έργου ή συσταθεισών οριζόντιων ή καθέτων ιδιοκτησιών στον ανάδοχο, η παραχώρηση αυτή θα διέπεται από τους συμβατικούς 53 54 όρους και συμπληρωματικά από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και του Αστικού Κώδικα . Ο ανάδοχος υποχρεούται να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης παραχώρησης, που θα ορίζει η σχετική διακήρυξη και θα διέπεται από τους θεσπιζόμενους από αυτήν όρους. Με τις συμβάσεις αυτές ο κύριος του έργου μπορεί να εγγυηθεί στον ανάδοχο τη διατήρηση διαφόρων συνθηκών και να συνομολογηθεί, ότι σε περίπτωση μεταβολής των συνθηκών αυτών, ο ανάδοχος δικαιούται να ζητήσει είτε αποζημίωση για τη ζημιά που υπέστη είτε αναπροσαρμογή της οφειλόμενης σε αυτόν παροχής είτε και λύση της σύμβασης παραχώρησης με αποζημίωσή του για τη ζημιά που υπέστη από τη μη εκπλήρωση της σύμβασης. Για την επίλυση των διαφορών που απορρέουν από τις συμβάσεις παραχώρησης ή εξ αφορμής αυτών μπορεί να συνομολογηθεί διεθνής ή εσωτερική διαιτησία, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη. 4. Τα ανταλλάγματα, που εισπράττει ο ανάδοχος από την πώληση και μεταβίβαση των παραπάνω οριζόντιων ή κάθετων ιδιοκτησιών ή την παραχώρηση διαρκών ή πολυετών δικαιωμάτων επ’ αυτών σε τρίτους θεωρούνται σαν ακαθάριστα έσοδα αυτού και φορολογούνται σαν εργολαβικό αντάλλαγμα δημοσίου τεχνικού έργου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 36α του ν.δ. 3323/1955 ( ΦΕΚ 214 Α΄). Τα ανταλλάγματα, που εισπράττει ο ανάδοχος από την εκμετάλλευση των υπόλοιπων οριζόντιων ή κάθετων ιδιοκτησιών ή από την εκμετάλλευση των παραπάνω ειδικών έργων ή των χώρων στάθμευσης θεωρούνται σαν ακαθάριστα έσοδα από εμπορικές επιχειρήσεις και φορολογούνται, σύμφωνα με τις 55 διατάξεις των άρθρων 31 και επόμενα του ν.δ. 3323/1955 . 5.Στα παραπάνω ειδικά έργα, στα έργα χώρων στάθμευσης και στα έργα, που εκτελούνται με ολική ή μερική χρηματοδότηση τρίτων, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2, η απόσβεση του κόστους κατασκευής των έργων αυτών και των τόκων των δανείων και πιστώσεων του αναδόχου, κατά την κατασκευαστική περίοδο, οι οποίοι θεωρούνται ως κόστος κατασκευής, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 50 του ν.1914/1990.

Άρ θρο 1 3 Εν αλλ ακ τι κέ ς Π ρο σ φ ο ρ ές Όταν εφαρμόζεται ένα από τα συστήματα υποβολής προσφορών των άρθρων 8, 10 και 11 του παρόντος είναι δυνατή η υποβολή από τους ενδιαφερομένους εκτός από την κύρια προσφορά τους και εναλλακτικών προσφορών που να στηρίζονται σε διαφορετικές τεχνικές λύσεις που προτείνονται από τον προσφέροντα, εκτός αν αυτό αποκλείεται από τη διακήρυξη. Αν οι εναλλακτικές λύσεις καλύπτουν τις προδιαγραφές της διακήρυξης, κρίνονται όλες ως ισοδύναμες ανεξάρτητες προσφορές. Εάν οι προδιαγραφές δεν καλύπτονται αλλά οι τεχνικές λύσεις κρίνονται ως ικανοποιητικές, ο φορέας κατασκευής μπορεί, (πριν ανοιχτούν οι οικονομικές προσφορές και ματαιώνοντας κατά τα λοιπά το διαγωνισμό) να εξαγοράσει τις μελέτες των λύσεων αυτών και να επαναλάβει τη δημοπράτηση βάσει των εξαγορασμένων μελετών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Γ΄

47

Π ΕΡ Ι Β Α Λ ΛΟ ΝΤ Ι ΚΗ Μ Ε Λ ΕΤΗ - Δ Ι Α ΚΗ ΡΥ ΞΗ - ΤΕ Υ ΧΗ Δ Η Μ ΟΠ Ρ ΑΤ Η ΣΗ Σ

53

3389/2005 Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. (Όπως τροποποιήθηκε με τον ν.3840/30.3.2010- ΦΕΚ A 53/31.3.2010) 54

ΟΔΗΓΙΑ/2004/18/ΕΚ .Θέματα συμβάσεων παραχώρησης-(Αρθρα 56-65)

55

Βλέπε τις ισχύουσες διατάξεις του ν. Ν.2238/16.9.1994 (ΦΕΚ 151 Α') «Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 4 Μελ έτη π εριβ αλ λο ντ ικ ώ ν ό ρω ν - Έγ κρ ιση πε ρι β αλλο ν τι κώ ν ό ρ ων 56

1. Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων ή τη μετεγκατάσταση υφισταμένων, τα οποία λόγω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο 59 60 61 περιβάλλον57 58 ή τα οποία χωρίς μεν να προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις, πρέπει πάντως να διέπονται 56

ΕλΣυν/Τμ.7/346/2009.Οριστική μελέτη, που εκπονείται στο πλαίσιο της διαδικασίας παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης αιγιαλού, παραλίας κλπ. του άρθρου 14 του ν. 2971/2001, μη νομίμως εγκρίνεται από το κατά νόμο αρμόδιο όργανο, εφόσον κατά τη σύνταξη αυτής δεν λήφθηκαν υπόψη οι εγκεκριμένοι κατά τη διαδικασία του άρθρου 4 παρ. 1 εδ. δ) του ν. 1650/1986 όροι για την προστασία του περιβάλλοντος 57

Ν.4014/2011.Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, 588210/01/12/2012.Ε

Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ΘΕΜΑ: «Οδηγίες προς τους νέους φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων (Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία) σχετικά με: Α) Tην περιοχή δικαιοδοσίας και την περιοχή αρμοδιότητας τους αναφορικά με τη χρήση και εκμετάλλευση της Ζώνης Λιμένα, μέσω της παραχώρησης του ιδιαίτερου δικαιώματος χρήσης των χώρων αυτής, στα πλαίσια των διατάξεων του άρθρου 28 του Ν. 2738/1999 (Α΄- 180) και της κείμενης νομοθεσίας που διέπει την Ζώνη Λιμένα Β)Την ακολουθούμενη διαδικασία αδειοδότησης έργων εντός της Ζώνης Λιμένα, στα πλαίσια της κείμενης νομοθεσίας και Γ) Τη λιμενική Πολιτική - κατάρτιση και αποστολή των Στρατηγικών – επιχειρησιακών σχεδίων 2012-2015 Η διοίκηση και η εκμετάλλευση των ελληνικών λιμένων ασκείται από το ίδιο το Κράτος και συγκεκριμένα από το Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, μέσω των δια νόμων θεσμοθετημένων φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης Λιμένων. Το Δημόσιο σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις έχει απονείμει σε φορείς Διοίκησης και Εκμετάλλευσης Λιμένων, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς που τους διέπει, τα αποκλειστικά δικαιώματα της χρήσης και εκμετάλλευσης των χώρων της Ζώνης Λιμένα αρμοδιότητας τους, Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση τεχνικών έργων ισχύουν οι παρακάτω διατάξεις Ν. 1650 (ΦΕΚ 160 Α/1986) Ν. 3010 (ΦΕΚ 91 Α/2002) Ν. 4014 (ΦΕΚ 209 Α/2011), ΥΑΥΠΕΚΑ, ΑΠ1958/13-01-2012 Δ/νση Νομοθετικού Έργου ΚΥΑ 15393/2332/Β/5.8.2002 (ΦΕΚ 1022/Β72002) ΚΥΑ 11014/703/Φ104/2003(332Β/20.3.03) ΚΥΑ 37111/2021/2003(ΦΕΚ 1391Β/29.9.03) ΚΥΑ 33318/1998 (ΦΕΚ Β/28.12.98) ΚΥΑ οικ. 145799/2005 (ΦΕΚ Β 1002/18.07.05) - «Συμπλήρωση της υπ' αριθμ. Η.Π. 15393/2332/2002 (ΦΕΚ 1022/Β/5.8.2002) κοινής υπουργικής απόφασης, ... »

Τα περιεχόμενα των Περιβαλλοντικών Μελετών και η διαδικασία της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης των έργων καθορίζονται πλέον από το Ν. 4014/2011. 59

•Ελ.Συν/Τμ.6/33/2007.Πριν από την έναρξη εκτέλεσης έργων, τα οποία είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, απαιτείται η έγκριση περιβαλλοντικών όρων, κατόπιν υποβολής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ως έναρξη πραγματοποίησης του έργου θεωρείται και η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξης, αποτελούσας προϋπόθεση έναρξης κατασκευής του. •Ελ.Συν/Τμ.4/106/1996.Κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του Κράτους , σε κάθε εντολή πληρωμής δαπάνης που αφορά μελέτη ή εκτέλεση τεχνικού έργου κάθε μορφής σε ρέματα , που ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελούν κατά τα ανωτέρω αντικείμενο συνταγματικής προστασίας , το Ελεγκτικό Συνέδριο για τη θεώρηση του σχετικού τίτλου πληρωμής ερευνά αν υπάρχει και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων , άλλως η εντελλόμενη για πληρωμή δαπάνη δεν είναι νόμιμη .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΚΥΑ 3418/07/2002(ΦΕΚ712/Β/11.6.2002) - Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και καταλοίπων φορτίων

48

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

62

για την προστασία του περιβάλλοντος από γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς , απαιτείται η έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος. Έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος απαιτείται επίσης για την επέκταση, την τροποποίηση ή και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων έργων ή δραστηριοτήτων, που έχουν καταταγεί στις παραπάνω κατηγορίες, εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. 2. Με την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων η Διοίκηση επιβάλλει προϋποθέσεις, όρους, περιορισμούς και διαφοροποιήσεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος, το είδος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία και τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά. 3. Η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση των διοικητικών 63 64 πράξεων που απαιτούνται κατά περίπτωση , σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. 60

•ΣτΕ/601/2007.Εργα δήμων και κοινοτήτων και προστασία περιβάλλοντος. Ο οικείος ΟΤΑ εισηγείται με την υποβολή μελέτης της διάνοιξης δημοτικής οδού, αλλά στη συνέχεια ακολουθείται η προβλεπόμενη από την περιβαλλοντική νομοθεσία διαδικασία. Στη διαχείριση του οδικού δικτύου περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός του με τη διάνοιξη νέας ή την κατάργηση υπάρχουσας οδού. Το οδικό δίκυτο ενός ΟΤΑ δεν αποτελεί τοπική υπόθεση. Η εκτέλεση του επιδίκου έργου παραβιάζει τις διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τον περιφερειακό σχεδιασμό. Από τη ΜΠΕ προκύπτει ότι δεν εξετάσθηκε οποιαδήποτε εναλλακτική λύση προς το σκοπό της σύνδεσης του δευτερεύοντος οδικού άξονα με την παραλία, ούτε αναφέρονται οι λόγοι επιλογής της προτεινόμενης λύσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης. 61

ΠΡΑΣΙΝΕΣ.ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ/2005 .Ευρωπαική Επιτροπή.Ένα εγχειρίδιο για τις δημόσιες συμβάσεις για περιβαλλοντικά θέματα. 62

•Ελ.Συν/Τμ.7/37/12.2.2008.Τοποθέτηση πλωτού φράγματος.Αιγιαλός, αδειοδοτήσεις, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Με τα δεδομένα αυτά και όσα ήδη εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία του άρθρου 14 παρ. 2 του ν. 2971/2001 για την παραχώρηση θαλάσσιου χώρου και πυθμένα. •Ελ.Συν/Τμ.4/53/2007.Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, δεδομένου ότι οι υπό κρίση κατασκευές κείνται στον κοινόχρηστο χώρο του αιγιαλού, εκτός της χερσαίας ζώνης του λιμένα , και ως εκ τούτου δεν μπορούν να εκτελεστούν με δαπάνες αυτού. Άλλωστε, οι κατασκευές αυτές έχουν χαρακτηριστεί αυθαίρετες και έχουν ήδη εκδοθεί τα σχετικά πρωτόκολλα κατεδάφισης, διοικητικής αποβολής και αποζημίωσης από την αρμόδια υπηρεσία Κτηματική Υπηρεσία εις βάρος του Λιμενικού Ταμείου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

63

49

ΕΣ/Τ6/392/2008.Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων, διαβαθμιζόμενη κατά τα ανωτέρω (τρεις κατηγορίες), διαφοροποιείται ως προς τα αρμόδια διοικητικά όργανα και τη διαδικασία, που συλλειτουργούν γνωμοδοτικά και αποφασιστικά, για να εκδοθεί η τελική απόφαση, ωστόσο, πρέπει να είναι σε κάθε περίπτωση χρονικά πρότερη της εναρκτήριας νομικής πράξης ή/και υλικής ενέργειας κατασκευής του δημόσιου έργου. Τούτο διότι, η μετά την εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας, που συνιστά την επέμβαση στο περιβάλλον, απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, καθίσταται αλυσιτελής, δοθέντος ότι, αν μεν διαφοροποιείται από το ήδη παραχθέν αποτέλεσμα, προσκρούει σε ημιτελή ή τετελεσμένη κατάσταση και, κατά συνέπεια, αποτυγχάνει να θεραπεύσει το σκοπό τον οποίο υπηρετεί (προστασία του περιβάλλοντος), ενώ αν δεν διαφοροποιείται από αυτό (παραχθέν αποτέλεσμα), τεκμαίρεται ότι αποτελεί απλή συμμόρφωση στην κανονιστική δύναμη της δημιουργηθείσας πραγματικότητας και επομένως δεν παρέχει στον πολίτη την εγγύηση ότι το δικαίωμα του για προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και η αντίστοιχη υποχρέωση της Πολιτείας, έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο. Όλα αυτά ανεξαρτήτως του ότι η έναρξη εκτέλεσης δημόσιου έργου, χωρίς να έχει εκδοθεί προηγουμένως απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ενέχει σε υψηλότατο βαθμό τον κίνδυνο, η χρονικά μεταγενέστερη απόφαση (έγκρισης περιβαλλοντικών όρων) που θα εκδοθεί, αν βεβαίως εκδοθεί, να διαφοροποιείται από τη μελέτη και τον προϋπολογισμό κατασκευής ή την – ημιτελή ή τετελεσμένη – κατασκευή του έργου, με συνέπεια να αποτρέπεται έτσι η ολοκλήρωσή του (στην περίπτωση ημιτελούς κατασκευής) ή η λειτουργία του (στην περίπτωση τετελεσμένης κατασκευής) και να εγείρονται χρηματικές και άλλες αξιώσεις από τα συμβαλλόμενα μέρη, με αποτέλεσμα την κατασπατάληση δημόσιου χρήματος και την αναποτελεσματική ανάλωση δημόσιων πόρων. Συνεπώς, η παράλειψη έκδοσης απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων πριν από την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας, που αναδεικνύει τον ανάδοχο εκτέλεσης δημόσιου έργου, δε δύναται να καλυφθεί από τη μεταγενέστερη έκδοση της απόφασης αυτής. Συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διαδικασίας, της οποίας η διαπίστωση από το αρμόδιο Κλιμάκιο άγει στην αρνητική κρίση για τη νομιμότητά της και κωλύει την υπογραφή του σχετικού σχεδίου σύμβασης. 64

Ελ.Συν./Τμ.VI/55/2007.Στα πλαίσια όμως της συνταγματικά κατοχυρωμένης προστασίας του περιβάλλοντος και δεδομένου ότι, αφενός το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος μπορεί να αποτελέσει βάση για την παροχή πλήρους δικαστικής προστασίας σε οποιονδήποτε τη ζητήσει εφόσον προσβάλλεται το δικαίωμά του στο περιβάλλον, αφετέρου το Δικαστήριο του Ελεγκτικού Συνεδρίου από 17.4.2001 κατέστη ο φυσικός δικαστής - ελεγκτής της νομιμότητας των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας πριν από τη σύναψή τους και όλων των πράξεων της σχετικής διοικητικής διαδικασίας που προηγείται της σύναψής τους (Πρακτικά Ολ.Ε.Σ. 3ης Γ.Σ. της 23.2.2005), η προϋπόθεση της ύπαρξης σπουδαίου εννόμου συμφέροντος για την άσκηση αίτησης ανάκλησης του άρθρου 2 του ν.3060/2002, ειδικά όσον αφορά στην τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, συντρέχει στο πρόσωπο Δήμου, ο οποίος αν και δεν συμμετείχε στη διαγωνιστική διαδικασία, εντούτοις το

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Για την κατάταξη των έργων σε κατηγορίες ανάλογα με τις επιπτώσεις που είναι πιθανόν να προκαλέσουν στο περιβάλλον, καθώς και για τη διαδικασία έκδοσης και το περιεχόμενο της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων πρέπει να τηρούνται τα ειδικότερα οριζόμενα στα άρθρα 3, 4 και 5 του ν.1650/1986 65 (ΦΕΚ 160 Α΄), όπως έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 2 του ν. 3010/ 2002 (ΦΕΚ 91 Α΄) , καθώς και στην κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Πολιτισμού, Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Τουριστικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Μεταφορών και 66 Επικοινωνιών 69269/5387/24.10.1990(ΦΕΚ 678 Β΄) ,όπως τροποποιήθηκε με την κοινή υπουργική απόφαση 67. 15393/ 2332/5.8.2002 (ΦΕΚ 1022 Β΄)

Άρ θρο 1 5 Δη μο πρ ασ ία - Δ ιακ ή ρυ ξ η 68

1. Η δημοπρασία για την ανάθεση κατασκευής έργου διενεργείται με βάση τη σχετική διακήρυξη . Η διακήρυξη με την οποία γίνεται και ο προσδιορισμός του συστήματος υποβολής των προσφορών του άρθρου επίμαχο έργο πρόκειται να κατασκευασθεί εντός των διοικητικών του ορίων, ή ο οποίος γειτνιάζει με το Δήμο εντός των ορίων του οποίου θα εκτελεσθεί το έργο, ενόψει και του κριτηρίου της «τοπικής εγγύτητας» του προσώπου με το περιβαλλοντικό αγαθό το οποίο προσβάλλεται και του οποίου ζητεί την προστασία (πρβλ. Πράξη VI Τμ.Ε.Σ. 99/2005, βλ. ΣτΕ 978/2005, 327/1999). 65

Ν.1650/15/16.10.1986. Για την προστασία του περιβάλλοντος.- (ΦΕΚ/Α`/160). "Άρθρο 4 Έγκριση περιβαλλοντικών όρων

66

69269/5387/1990-ΦΕΚ:678/Β.Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισμός περιεχομένου ειδικών περιβαλλοντικών μελετών (ΕΠΜ) και λοιπές συναφείς διατάξεις, σύμφωνα με το Ν. 1650/1986. 30557/1996.Τροποποίηση και συμπλήρωση διατάξεων της Κ.Υ.Α. 69269/5387/24. 10.90 (ΦΕΚ 678/Β). ΥΑ/1661/1994.Τροποποίηση και συμπλήρωση των διατάξεων της υπ` αριθμ. 69269/5387 Κοινής Απόφασης Υπουργών Περιβάλλοντος. Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Τουρισμού.

•ΥΑ/1661/1994 -ΦΕΚ: 786/Β .Τροποποίηση και συμπλήρωση των διατάξεων της υπ` αριθμ. 69269/5387 Κοινής Απόφασης Υπουργών Περιβάλλοντος. Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Τουρισμού. •30557/1996 30557/13.2.1996 -ΦΕΚ: 136/Β Τροποποίηση και συμπλήρωση διατάξεων της Κ.Υ.Α. 69269/5387/24. 10.90 (ΦΕΚ 678/Β). •ΚΥΑ/145799/2005Συμπλήρωση της υπ’ αριθμ. Η.Π. 15393/2332/2002 (ΦΕΚ 1022/Β/5.8.2002) κοινής υπουργικής απόφασης, Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 1650/1986 (Α΄ 160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002 «Εναρμόνιση του ν. 1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.α. (Α΄91). ΚΥΑ/25535/3281/2002.Εγκριση περιβαλλοντικών όρων από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας των έργων και δραστηριοτήτων που κατατάσσονται στην υποκατηγορία 2 της Α" κατηγορίας σύμφωνα με την υπ΄ αρ. ΗΠ 15393/2332/2002 ΚΥΑ "Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων σε κατηγορίες κ.λ.π." (Β΄ 1022). ΚΥΑ/141270/2009 .Τροποποίηση της υπ’ αριθμ. Η.Π.15393/2332/2002 (Β΄1022) κοινής υπουργικής απόφασης «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 1650/1986 (Α΄160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002 … », για την κατάταξη των Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών.15393/2332/2002.Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν.1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν.3010/2002 «Εναρμόνιση του Ν.1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.ά (Α"91)». •ΥΠΕΧΩΔΕ/125155/2007.Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων.«Σύμφωνα με την παρ. γ)του άρθρου 4 του Ν.1650/86 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3010/2002 αλλά και συναφών αποφάσεων του Σ.τ.Ε (526/2003 κλπ), η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την έναρξη κατασκευής του έργου, αλλά και για την έκδοση των διοικητικών πράξεων για την έναρξη υλοποίησής του. Κατά συνέπεια δεν είναι εφικτή η περιβαλλοντική αδειοδότηση, συμπεριλαμβανομένης και της διαδικασίας απαλλαγής του από αυτήν (άρθρο 13 της ΚΥΑ 11014/2003) μετά την δημοπράτησή του.» 68

Δ17γ/05/106/13.7.2006.Ε18 .Παρέχονται οδηγίες σχετικά με: Α. Την τήρηση περιόδου αναμονής πριν τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών. Β. Τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς για την ανάθεση συμβάσεων υποψηφίων οι

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

67

50

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4 του παρόντος Κώδικα, εγκρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από την προϊσταμένη αρχή, η οποία και διενεργεί τη δημοπρασία ή ορίζει την αρχή που θα τη διενεργήσει. 2. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εγκρίνονται πρότυπα τεύχη 69 διακηρύξεων και εντύπων προσφοράς για όλα τα συστήματα υποβολής προσφοράς, καθώς και άλλα πρότυπα εγγράφων που χρησιμοποιούνται κατά τις δημοπρασίες των έργων. Τα πρότυπα, μετά την έγκρισή τους, ισχύουν υποχρεωτικά για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια 70 έργα. 3. Κατά την έγκριση της διακήρυξης το τυχόν υπάρχον στην εγκεκριμένη μελέτη σχέδιο διακήρυξης προσαρμόζεται σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα τεύχη διακήρυξης εφόσον αυτό απαιτείται. Επίσης, γίνεται και τυχόν αναγκαία προσαρμογή των άλλων στοιχείων της μελέτης που συνεπάγεται η αλλαγή της διακήρυξης. 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί να προστίθενται στη διακήρυξη επιπλέον όροι, όταν τούτο ενδείκνυται από το είδος ή την πολυπλοκότητα του προς ανάθεση έργου. 5. Με τα συμβατικά τεύχη επιτρέπεται να αναλάβει ο ανάδοχος την αναγκαία συμπλήρωση ή προσαρμογή των στοιχείων της μελέτης προς τα δεδομένα του εδάφους. 6. Η διακήρυξη για τη διενέργεια ανοιχτής δημοπρασίας περιέχει τα εξής τουλάχιστον στοιχεία, ανάλογα με το σύστημα υποβολής προσφοράς: α) Τον τίτλο της αρχής που εκδίδει τη διακήρυξη. β) Το σύστημα υποβολής προσφοράς με αναφορά στις διατάξεις που εφαρμόζονται για τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. γ) Τον τίτλο του έργου, τα κύρια χαρακτηριστικά του και τον προϋπολογισμό του 71, όπως και αν περιλαμβάνεται τυχόν εκπόνηση μελέτης. οποίοι προβάλλουν επιφυλάξεις για την νομιμότητα όρων της διακήρυξης. Γ. Την προβολή της έγκαιρης απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων ως λόγου δημοσίου συμφέροντος προκειμένου να απορριφθούν από τα δικαστήρια αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων. 69

Δ17α/05/116/30.9.2008-ΦΕΚ: 2126/Β Απόφαση Έγκρισης 5ης βελτίωσης προτύπων διακηρύξεων τύπου α και Β Προσαρμογή των πρότυπων τευχών διακηρύξεων δημοσίων έργων σύμφωνα με την κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων (Ν.3669/08).Εφαρμογή από την 1η Δεκεμβρίου 2008 και εφεξής. 70

•Ελ.Συν./Τμ.6/7/2007.Απαγορεύεται οποιαδήποτε μεταβολή των τεθέντων με τα πρότυπα τεύχη όρων, κατά τη σύνταξη των διακηρύξεων δημοπράτησης δημοσίων έργων, προκειμένου να αποφευχθεί νόθευση του ανταγωνισμού στις διαγωνιστικές διαδικασίες. Συγγνωστή πλάνη. •Ελ.Συν./Τμ.6/44/2007.Προσθήκη όρων στη διακήρυξη επί πλέον των προτύπων τευχών χωρίς προηγούμενη απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Έννοια μη κατάλληλης προσφοράς.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

71

51

Π.Δ.113/2010«ΑΝΆΛΗΨΗ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΩΝ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΔΙΑΤΆΚΤΕΣ».(…) Άρθρο 2 1. Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση -άρθρο 21. παρ. 1, ν. 2362/1995). 2.Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση-άρθρο 21, παρ. 2, ν. 2362/1995).Άρθρο 4 Τρόπος ανάληψης (…) 3. Οι συμβάσεις που συνάπτονται για λογαριασμό του Δημοσίου περιλαμβάνουν απαραίτητα τον αριθμό και τη χρονολογία της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, καθώς και τον αριθμό καταχώρισής της στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής. Αν οι συμβάσεις καταρτίζονται με χωριστά έγγραφα, τα στοιχεία του προηγούμενου εδαφίου σημειώνονται στην πρόταση του διατάκτη για κατάρτιση της σύμβασης. (..) Άρθρο 11 Ακυρότητες πράξεων 1. Κάθε νομική και δημοσιονομική δέσμευση, κατά την έννοια των παρ. 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, που αναλαμβάνεται καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων ή/και των ποσοστών διάθεσης του προϋπολογισμού του φορέα, καθώς και κατά παράβαση των διαδικασιών του παρόντος π.δ. είναι αυτοδίκαια άκυρη (άρθρο 21, παρ. 4, ν. 2362/1995). 2. Καμιά διοικητική πράξη που προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού δεν εκτελείται, εάν δεν βεβαιώνεται από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα η δέσμευση στα οικεία λογιστικά βιβλία αντίστοιχης πίστωσης. Προς τούτο στο προοίμιο της οικείας διοικητικής πράξης γίνεται μνεία της σχετικής βεβαίωσης της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας (άρθρο 21, παρ. 6, ν. 2362/1995).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

72

δ) Την ημερομηνία διεξαγωγής της δημοπρασίας , την έδρα της υπηρεσίας στην οποία θα γίνει η παραλαβή των προσφορών από την επιτροπή διαγωνισμού, την ώρα λήξης παραλαβής των προσφορών. ε) Τις εργοληπτικές επιχειρήσεις που γίνονται δεκτές για υποβολή προσφοράς, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις και τα τυχόν πρόσθετα απαιτούμενα προσόντα και προϋποθέσεις. στ) Τις απαιτούμενες εγγυήσεις συμμετοχής και προς ποιον πρέπει να παρέχεται η εγγύηση.

73

ζ) Τα τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα δικαιολογητικά, όπως δηλώσεις, αναλύσεις, παρατηρήσεις και άλλα. η) Τον κατάλογο των συμβατικών τευχών και σχεδίων, τη σειρά ισχύος τους και πού βρίσκονται διαθέσιμα για τους ενδιαφερομένους. θ) Σαφείς οδηγίες για τον τρόπο σύνταξης και υποβολής των προσφορών. ι) Τον φορέα κατασκευής, πληροφορίες για τις πιστώσεις του έργου, για τους τυχόν ειδικούς όρους πληρωμής και για τις επιβαρύνσεις του εργολαβικού ανταλλάγματος για κρατήσεις υπέρ τρίτων κ.λπ.. ια) Τα κριτήρια βαθμολογίας για ανάδειξη της βέλτιστης προσφοράς σε περίπτωση αξιολόγησης των προσφορών και τυχόν αμοιβή των αξιολογότερων μελετών. ιβ) Το χρόνο ισχύος των προσφορών, όπως προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις. ιγ) Την τυχόν αποδοχή εναλλακτικών προσφορών. ιδ) Την Αρχή που θα εγκρίνει το αποτέλεσμα της δημοπρασίας. 7. Περίληψη της διακήρυξης για τη διενέργεια ανοικτής δημοπρασίας δημοσιεύεται τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημόσιων Συμβάσεων της Εφημερίδος της 74 75 Κυβερνήσεως και σε δύο (2) τουλάχιστον ημερήσιες εφημερίδες . Όταν πρόκειται για νομαρχιακού •Ν.2362/1995 (ΦΕΚ 247/ Α'-27.11.1995) «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» «Άρθρο 1Β Ορισμοί (..) 2. Γενική Κυβέρνηση: περιλαμβάνει την Κεντρική Κυβέρνηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού (ΟΤΑ) και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ΕΣΟΛ). 72

•ΕλΣυν/Τμ.VI/257/2007.Μετάθεση ημερομηνίας διαγωνισμού - ουσιώδης τροποποίηση της διαδικασίας, η οποία χρήζει δημοσίευσης, μεταξύ άλλων και στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της ΕΕ. Συγγνωστή πλάνη. Δημοσιεύθηκε στον Ελληνικό Τύπο και υπήρξε επαρκής ανταγωνισμός. •ΕλΣυν/Τμ.VI/19/2007.Η παράλειψη αποστολής προς δημοσίευση στην ΕΕΕΚ της ανακοίνωσης μετάθεσης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας. Ανακαλεί λόγω συγγνωστής πλάνης, ενόψει του ότι α) η ανακοίνωση μετάθεσης δημοσιεύτηκε προσηκόντως στον ελληνικό τύπο, β) προσήλθε και υπέβαλε προσφορά ικανός αριθμός ενδιαφερομένων. 73

Δ17α/02/85/30.5.2007 ΕΓΚ.16 -Θ Ε Μ Α : Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: Β. Σχετικά με το ζήτημα της προθεσμίας κατάπτωσης των εγγυητικών επιστολών.

Επειδή πρακτικά το ζήτημα έχει ελάχιστη σημασία για τις αναθέτουσες αρχές και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις αποκλεισμού για το λόγο αυτό, ψηφίσθηκε ήδη στη Βουλή (ως τροπολογία στα πλαίσια της νομοθετικής κύρωσης της Σύμβασης με παραχώρηση για την κατασκευή του άξονα Κόρινθος-Τρίπολη –Καλαμάτα και Κλάδος Λεύκτρο-Σπάρτη) και πρόκειται να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ (κατ΄εκτίμηση) στο δεύτερο 15ήμερο του Μαίου, ρύθμιση κατά την οποία η σχετική προθεσμία αναφέρεται πλέον σε πέντε το πολύ εργάσιμες ημέρες. Τούτο σημαίνει ότι μετά την εφαρμογή της διάταξης αυτής (θα εφαρμοστεί στους διαγωνισμούς που η διακήρυξή τους θα δημοσιευθεί ένα μήνα μετά την δημοσίευση του νόμου – υπολογίζεται περίπου στο δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου 2007) γίνονται πλέον δεκτές και οι εγγυητικές επιστολές των πέντε ημερολογιακών ημερών και των τριών εργασίμων, αφού είναι ευνοϊκότερες για την αναθέτουσα αρχή. Μέχρι τότε πάντως, στους διαγωνισμούς που δεν θα εφαρμοσθεί η νέα ρύθμιση, αποτελεί λόγο αποκλεισμού η ρήτρα των 3 εργασίμων ή 5 εργασίμων ημερών. 74

•ΕλΣυν/Τμ 6/2729/2010.Οι διατυπώσεις δημοσιότητας, οι οποίες στοχεύουν στη διαφάνεια της διαδικασίας ανάθεσης και την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, με την όσο το δυνατόν ευρύτερη γνωστοποίηση του διενεργούμενου διαγωνισμού, πληρούνται με τη δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης του διαγωνισμού, περιέχουσας τα ουσιώδη στοιχεία αυτής,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κατά το ισχύον δίκαιο (άρθρο 4 παρ. 6 του ν. 3263/2004) πρέπει στην εγγυητική επιστολή συμμετοχής των διαγωνιζομένων να περιλαμβάνεται ρήτρα περί πληρωμής της εντός πέντε ημερών (που κατά γενικό κανόνα του εθνικού δικαίου θεωρούνται ως ημερολογιακές). Η αυστηρή ερμηνεία της ρήτρας αυτής, σε συνδυασμό με την ανάγκη εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης οδήγησε την Ε.Ε., το ΣτΕ και το ΕλΣυν να αποδεχθούν ως νόμιμο τον αποκλεισμό διαγωνιζομένων που η εγγυητική τους επιστολή ανέγραφε τρεις εργάσιμες ημέρες.

52

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιπέδου έργα η τρίτη εφημερίδα στην οποία δημοσιεύεται η διακήρυξη πρέπει να είναι μία (1) της Πρωτεύουσας του Νομού όπου θα εκτελεσθούν τα έργα αν εκδίδεται εκεί ημερήσια εφημερίδα. Όταν εφαρμόζεται το σύστημα των περιπτώσεων δ΄, στ΄ και ζ΄ του άρθρου 4 του παρόντος, η δημοσίευση γίνεται σαράντα (40) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. Μεγαλύτερα χρονικά όρια για τη δημοσίευση των περιλήψεων και πρόσθετοι όροι δημοσιότητας που επιβάλλονται από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας τηρούνται όταν συντρέχει σχετική περίπτωση. Όταν πρόκειται για έργα που στις δημοπρασίες τους γίνονται δεκτές και επιχειρήσεις εγγεγραμμένες σε Νομαρχιακά Μητρώα η δημοσίευση για τη δημοπρασία γίνεται δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της σε μία (1) ημερήσια εφημερίδα της Πρωτεύουσας του Νομού, αν εκδίδεται τέτοια εφημερίδα και αν όχι σε μία (1) ημερήσια εφημερίδα της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Όταν πρόκειται για επανάληψη δημοπρασίας και εφόσον η επανάληψη γίνεται πριν περάσουν τέσσερις (4) μήνες από την προηγούμενη δημοπρασία, όλες οι προθεσμίες της παραγράφου αυτής μειώνονται στο μισό76. Όταν πρόκειται για νομαρχιακού επιπέδου έργα, πέραν των δημοσιεύσεων που προβλέπονται στην παράγραφο αυτή, μπορεί με την έγκριση της διακήρυξης να προβλεφθεί η δημοσίευση της περίληψης και σε μία (1) εβδομαδιαία εφημερίδα του νομού όπου θα εκτελεσθούν τα έργα αν εκδίδεται στο νομό τέτοια εφημερίδα. Η τυχόν μη δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης στην εβδομαδιαία εφημερίδα ή η δημοσίευση αυτής εκτός των χρονικών ορίων που προβλέπονται στην παράγραφο αυτή δεν επηρεάζει την κανονική διεξαγωγή της δημοπρασίας. 8.α.Οι περιλήψεις των ανωτέρω διακηρύξεων, καταχωρίζονται επίσης υποχρεωτικά, με κριτήριο την 77 προβλεπόμενη από τη διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 13 του ν. 2328/1995 (ΦΕΚ 159 Α΄) ίση μεταξύ των οποίων τις τάξεις των καλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, παράλληλα με τη δημοσίευσή της σε δύο τουλάχιστον ημερήσιες εφημερίδες. Εξάλλου, η δημοσίευση όλων των προκηρύξεων σε ένα σταθερό έντυπο καθιερώνει μία σίγουρη, έγκαιρη και έγκυρη πηγή πληροφόρησης και διευκολύνει την παρακολούθηση και εποπτεία, από την κεντρική διοίκηση, όλων των δημοσίων συμβάσεων που ανατίθενται στη χώρα. Το χρονικό διάστημα των δεκαπέντε ημερών, κατά το οποίο πρέπει η δημοσίευση να προηγηθεί της διενέργειας του διαγωνισμού, κρίνεται από το νομοθέτη ως ελάχιστο για την έγκαιρη ενημέρωση των ενδιαφερομένων. Επομένως, παραβίαση της αποκλειστικής αυτής προθεσμίας καθιστά μη νόμιμη την οικεία διαγωνιστική διαδικασία. •Ελ.Συν./Τμ.6/Πράξη 47/2007.Για να λάβει νόμιμη υπόσταση η διακήρυξη, απαιτείται να δημοσιευθεί περίληψη αυτής στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως και σε δύο ημερήσιες εφημερίδες ή σε μια ημερήσια και σε μια εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού, αν πρόκειται για έργο νομαρχιακού επιπέδου τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. •Ελ.Συν/Τμ.6/Πράξη 61/2007.Διατυπώσεις δημοσιότητας σε διαγωνισμό δημοσίων έργων. Δημοσίευση σε Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, χωρίς την τήρηση όμως των προθεσμιών για τη δημοσίευση στον ημερήσιο τύπο. Ανεκτέλεστο μέρος εργολαβιών δημοσίων έργων. Ισχύς ενημερότητας πτυχίου ΜΕΕΠ. 75

Ελ.Συν./Πρακτικά Ι Τμημ.43ης Συνεδρίασης 18-7-87, Πράξη Ι Τμήμα Ελ.Συν.. 439/82. Η προβλεπόμενη δημοσίευση περίληψης της διακήρυξης αποτελεί ουσιώδη τύπο δημοσιότητας αυτής, εφόσον η δημοσιευθείσα εις τον τύπο περίληψη της όρισε προθεσμία παράδοσης μικρότερη της οριζόμενης στην διακήρυξη και, συνεπώς, υφίσταται ακυρότητα του όρου τούτου για πλημμελή τήρηση του τύπου δημοσιότητας (Σ.τ.Ε. 2992/83). Επομένως η περίληψη της διακήρυξης δεν μπορεί να απέχει από τις ρυθμίσεις της διακήρυξης της δημοπρασίας, ούτε να περιλαμβάνει όρο που δεν περιέχεται σ' αυτή (Σ.τ.Ε. 861/75). Ουσιώδεις παρατυπίες κατά τη διενέργεια του διαγωνισμού, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η μη τήρηση των περί της δημοσίευσης της διακήρυξης διατάξεων, συνεπάγονται ακυρότητα, μόνον εφόσον απ' αυτές επηρεάστηκε αρνητικά το αποτέλεσμα της δημοπρασίας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

76

53

ΕλΣυν/Τμ.6/2399/2010.Δεδομένης ωστόσο της ρητής διατύπωσης της διάταξης της παρ.1 του άρ.22 του ν.3669/2008, σύμφωνα με την οποία «…Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν διενεργηθεί η δημοπρασία κατά την αρχικά ορισθείσα ημέρα ή αν κατά την ημέρα αυτή δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, διενεργείται σε οποιαδήποτε άλλη ημέρα, η οποία ορίζεται με πράξη της προϊσταμένης αρχής. Η πράξη αυτή γνωστοποιείται σε όσους ενδιαφερόμενους έλαβαν τεύχη του διαγωνισμού, πέντε (5) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν τη νέα ημερομηνία του διαγωνισμού με τον τρόπο που ορίζεται στη διακήρυξη. Εφόσον και στη νέα αυτή ημερομηνία δεν καταστεί δυνατή η διεξαγωγή του διαγωνισμού ή δεν υποβληθούν προσφορές, μπορεί να ορισθεί και νέα ημερομηνία διεξαγωγής, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των διατάξεων των δυο προηγούμενων εδαφίων. Σε περίπτωση που και στη νέα αυτή ημερομηνία δεν διεξαχθεί ο διαγωνισμός ή δεν υποβληθεί καμία προσφορά, ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται.…», το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται οι ανωτέρω λόγοι και ως εκ τούτου πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους, καθόσον ο νομοθέτης, αφενός δεν διακρίνει ως προς τους λόγους μη διενέργειας του διαγωνισμού, αφετέρου ρητά και με σαφήνεια προβλέπει την επανάληψη διαγωνισμού μη διενεργηθέντος σε τρεις διαδοχικές ημερομηνίες, όπως ορθώς απεφάνθη και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του. Τέλος, δεδομένης της σαφούς διατύπωσης των εφαρμοζομένων εν προκειμένω διατάξεων, κατά την κρίση του Τμήματος δε συντρέχει περίπτωση συγγνωστής πλάνης 77

Ν.2328/1995- ΦΕΚ/Α'159. Νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνιάς, ρύθμιση θεμάτων της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και άλλες διατάξεις…. Αρθρο 13 Ρύθμιση θεμάτων τύπου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κατανομή, με αμοιβή σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 4 του ν. 3548/2007 (ΦΕΚ 68 Α΄), από τον αρμόδιο φορέα για λογαριασμό του οποίου δημοσιεύεται η διακήρυξη σε τουλάχιστον δύο (2) ημερήσιες και μία (1) εβδομαδιαία νομαρχιακές εφημερίδες, οι οποίες περιλαμβάνονται στην απόφαση του άρθρου 2 του ν. 3548/2007 και έχουν την έδρα τους στο νομό, που θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου. Σε νομούς στους οποίους δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε δύο (2) τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες του νομού που θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου, εφόσον υπάρχουν. Αν οι νομοί στους οποίους θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης, είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της διακήρυξης γίνεται σε τουλάχιστον μία (1) ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα κάθε νομού και μία (1) εβδομαδιαία νομαρχιακή εφημερίδα από εκείνες που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους νομούς στους οποίους θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου. Σε νομούς, η περιφέρεια των οποίων περιλαμβάνει μόνο νησιά, οι κατά τα ανωτέρω δημοσιεύσεις πρέπει να καταχωρίζονται σε τουλάχιστον δύο (2) ημερήσιες και μία (1) εβδομαδιαία νομαρχιακές εφημερίδες που έχουν την έδρα τους σε δύο (2) τουλάχιστον νησιά. β. Εφόσον η εκτέλεση του έργου, λαβαίνει χώρα εντός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι περιλήψεις των ανωτέρω διακηρύξεων καταχωρίζονται σε τουλάχιστον μία (1) ημερήσια και μία (1) εβδομαδιαία τοπικές εφημερίδες, οι οποίες περιλαμβάνονται στην απόφαση του άρθρου 2 του ν. 3548/2007 και έχουν την έδρα τους σε δήμο ή κοινότητα εντός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης. Σε δήμους ή κοινότητες, εντός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, όπου δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε δύο (2) τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες του δήμου ή της κοινότητας που εδρεύει ο φορέας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν, οι περιλήψεις των διακηρύξεων δημοσιεύονται σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Αν οι δήμοι ή οι κοινότητες στους οποίους θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της διακήρυξης γίνεται σε τουλάχιστον μία (1) ημερήσια τοπική εφημερίδα κάθε δήμου ή κοινότητας και μία (1) εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα, από εκείνες που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους δήμους ή κοινότητες στους οποίους θα λάβει χώρα η εκτέλεση του έργου. 9. Η υποχρέωση δημοσιεύσεων της προηγούμενης παραγράφου, είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση δημοσιεύσεων, η οποία προβλέπεται στην παράγραφο 7 και διενεργούνται επιπλέον αυτών. Η κατά την παράγραφο 7 του παρόντος δημοσίευση σε εφημερίδες του νομαρχιακού και τοπικού τύπου διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3548/2007. 10. Τα έξοδα των εκ του νόμου απαραίτητων δημοσιεύσεων της διακήρυξης της δημοπρασίας στην οποία αναδείχθηκε ανάδοχος, βαρύνουν τον ίδιο και εισπράττονται με τον πρώτο λογαριασμό πληρωμής του έργου. Τα έξοδα δημοσιεύσεων των τυχόν προηγούμενων διαγωνισμών για την ανάθεση του ίδιου έργου, καθώς και τα έξοδα των μη απαραίτητων εκ του νόμου δημοσιεύσεων βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή και καταβάλλονται από τις πιστώσεις του έργου.

1.…4.Οι προβλεπόμενες στις παραγράφους 1 εδάφιο δ` και 2 του άρθρου 3 του ν.δ/τος 1263/1972, όπως αυτό αντικαταστάθηκε και ισχύει, δημοσιεύσεις γίνονται για καθένα από τα κρατικά νομικά πρόσωπα, τις επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τις κοινωφελείς επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των παραπάνω διατάξεων, σε τουλάχιστον μια ημερήσια επαρχιακή εφημερίδα κάθε νομού και σε δύο επαρχιακές μη ημερήσιες εφημερίδες κάθε περιφέρειας. Καθένας από τους φορείς, που έχουν υποχρέωση να προβούν στις δημοσιεύσεις αυτές, ζητά από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Τύπου και Μ.Μ.Ε. να του προσδιορίσει τις συγκεκριμένες εφημερίδες κάθε νομού και κάθε περιφέρειας αντίστοιχα, στις οποίες θα γίνουν οι δημοσιεύσεις. Ο προσδιορισμός αυτός γίνεται με κριτήριο την ίση κατανομή των δημοσιεύσεων στις ημερήσιες επαρχιακές εφημερίδες που εμπίπτουν στα κριτήρια του άρθρου 1 του ν.δ/τος 1263/1972, όπως αυτό ισχύει και στις μη ημερήσιες επαρχιακές εφημερίδες που εμπίπτουν στα κριτήρια του άρθρου 2 του ν.4286/1963, όπως αυτό ισχύει και κυκλοφορούν ανελλιπώς για τρία (3) τουλάχιστον χρόνια. Σημ. : Με το άρθρο 8 περ.δ Ν.3548/2007,ΦΕΚ Α 68/20.3.2007,ορίζεται ότι: "Μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου που προβλέπεται από την παρ. 1 του άρθρου 7 του νόμου αυτού καταργούνται, κατά το μέρος που αφορούν την εφαρμογή του παρόντος νόμου, οι διατάξεις: δ)της παρ. 4, με την επιφύλαξη των διατάξεων της περίπτωσης Α` παρ. 1 α` και 2 α` και της περίπτωσης Β` παρ. 1 α` και 2 α` του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, του εδαφίου α` της παρ. 5 και του εδαφίου α` της παρ. 7 του άρθρου 13 του ν. 2328/1995"

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

11. Για τη διακήρυξη δημοπράτησης με το σύστημα της προεπιλογής εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 23 του παρόντος.

54

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

15.1.Ο νομικός χαρακτήρας της διακήρυξης σύμφωνα με τη νομολογία -Κατά τα παγίως κριθέντα, (βλ. Ελ. Συν. Πράξεις VI Τμ. 19/2005, 31/2003,3130/2009), η διακήρυξη του διαγωνισμού με τα συμβατικά της τεύχη δεσμεύει, ως κανονιστική πράξη, τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό αλλά και το νομικό πρόσωπο που τον έχει προκηρύξει, το οποίο υποχρεούται από την έναρξη και μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας να εφαρμόζει όσα ορίζονται σ’ αυτή, στο πλαίσιο των αρχών της τυπικότητας της διαδικασίας, του ελεύθερου ανταγωνισμού και της ισότητας μεταξύ των διαγωνιζομένων, που διέπουν τους διαγωνισμούς για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι η θεραπεία τυχόν παραβάσεων διατάξεων αναγκαστικού δικαίου από όρους της διακήρυξης που διέπουν τις καλούμενες τάξεις, χωρεί νομίμως υπό τις τυπικές προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, ήτοι μετά από ρητή τροποποίηση της διακήρυξης από την αναθέτουσα αρχή και νέα δημοσίευση αυτής, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν προσβολής του οικείου όρου της διακήρυξης από υποψήφιους εργολήπτες, όχι δε κατόπιν σιωπηρής συμφωνίας, κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής, μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και των εργοληπτικών επιχειρήσεων ανώτερης τάξης από τις κληθείσες, οι οποίες συμμετείχαν ανεπιφύλακτα στον διαγωνισμό θέτοντας εν αμφιβόλω την ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού. (ΕλΣυν./Tμ.6/2060/2010 ) -Ο διαγωνιζόμενος δύναται να διατυπώσει επιφύλαξη ως προς έναν ή περισσότερους όρους της διακήρυξης ή των τευχών δημοπράτησης, ενώ δεν αποτελεί νόμιμο λόγο αποκλεισμού του η θέσπιση στη διακήρυξη όρου περί ανεπιφύλακτης αποδοχής αυτής. Σε περίπτωση δε που με την υποβολή της προσφοράς του ο συμμετέχων διατυπώσει επιφύλαξη για όρο ή όρους της διακήρυξης ή των τευχών δημοπράτησης, αλλά δεν προβεί στην άσκηση εντός της νόμιμης προθεσμίας των προβλεπομένων διοικητικών προσφυγών και ενδίκων βοηθημάτων, ο διαγωνισμός διεξάγεται εφαρμοζομένων και των όρων αυτών, ενώ προσφορά που δεν πληροί τους εν λόγω προβλεπόμενους στη διακήρυξη και τα τεύχη δημοπράτησης όρους, μεταξύ των οποίων και τους σχετικούς με την πληρότητα των μελετών που θα υποβληθούν, είναι απορριπτέα, η δε συμμετέχουσα εταιρεία που την υποβάλλει πρέπει να αποκλειστεί από τη διαγωνιστική διαδικασία.( ΕλΣυν/Τμ.6/1891/2010 ).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

-Για την παραδεκτή συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων έργων απαιτείται η υποβολή στην Έπιτροπή Διαγωνισμού συγκεκριμένων δικαιολογητικών που ορίζονται από την οικεία διακήρυξη, προκειμένου να αποδειχθεί η συνδρομή των απαιτούμενων επαγγελματικών προσόντων των υποψηφίων και, τούτο, κατ' εφαρμογή της αρχής της τυπικότητας του διαγωνισμού, η τήρηση της οποίας αποσκοπεί στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού υπό συνθήκες διαφάνειας και διασφαλίζει την ίση μεταχείριση των ενδιαφερομένων.(…) Τέλος, από το άρθρο 4.1 του πρότυπου τεύχους διακήρυξης που προπαρατέθηκε, όπως αυτό ισχύει σε κάθε ειδικότερη περίπτωση, παρέπεται ότι η διαδικασία του διαγωνισμού αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια διακρινόμενη σε επιμέρους στάδια διοικητικής δράσης, καθένα από τα οποία αποτελεί προϋπόθεση του επόμενου με κοινό σκοπό την ανάδειξη μειοδότη. Η μη συμμόρφωση προς τους ανωτέρω κανόνες με τη μορφή είτε της μη προσήκουσας τήρησης της διαδικασίας ή της παράλειψης τήρησης αυτής καθ'όλα τα επιμέρους στάδιά της, όπως λεπτομερώς περιγράφονται στο ως άνω άρθρο, πλήττει το κύρος του διαγωνισμού, εφόσον δε η παράβαση αφορά στην άσκηση αρμοδιότητας ή υλικής ενέργειας που τίθεται προς διασφάλιση των δικαιωμάτων των διαγωνιζομένων, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια που ελέγχεται από το Έλεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίου έργου (άρ. 98 παρ. 1 εδ. β του Συντάγματος).Τέτοια πλημμέλεια αποτελεί και η παράλειψη της Έπιτροπής Διαγωνισμού να συντάξει με επιμέλεια του Προέδρου της πράξη, με την οποία να βεβαιώνεται η μέρα και η ώρα ανάρτησης σε ειδικό πίνακα της υπηρεσίας της ανακοίνωσης του αποτελέσματος της δημοπρασίας, αφού η υποχρέωση αυτή συνδέεται άμεσα με το δικαίωμα των ενδιαφερομένων να λάβουν γνώση του πρακτικού του διαγωνισμού και να ασκήσουν εμπροθέσμως ενστάσεις κατ' αυτού. ΕλΣυν/Τμ 6/372/2010.

55

-Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου, καθόσον μη νομίμως περιλήφθηκε στη διακήρυξη όρος, με τον οποίο προσδιορίζεται και κατονομάζεται συγκεκριμένος τύπος προϊόντος, του οποίου η χρήση απαιτείται για τις εργασίες μόνωσης, που αποτελούν το κύριο αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου, χωρίς έστω να χρησιμοποιηθεί ο όρος «ή ισοδύναμο», λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι πρόκειται για είδος το οποίο υπόκειται σε ανταγωνσιμό στην αγορά, αποτρέποντας έτσι υποψηφίους από την υποβολή προσφορών, οι οποίοι θα χρησιμοποιούσαν ισοδύναμα υλικά και περιορίζοντας έτσι τον ανταγωνισμό.Με την 939/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής. ΕλΣυν/Ε Κλ./64/2010. -Η διακήρυξη του διαγωνισμού αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη και ως εκ τούτου δεσμεύει με τους κατά νόμο όρους της το Δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο που διενεργεί το διαγωνισμό καθώς και τους

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμμετέχοντες σ` αυτόν, τυχόν δε παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης, είτε κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού, είτε κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης που καταρτίζεται μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού, είτε κατά το στάδιο εκτέλεσης αυτής, καθιστά μη νόμιμη τη σχετική διαδικασία και επάγεται ακυρότητα (βλ. Πράξεις VI Τμ.Ε.Σ. 137, 119, 78/2007 και IV Τμ.Ε.Σ. 70/2003, 105/2002, 78, 4/2001, 85/2000). Ειδικότερα, οι όροι της διακήρυξης, οι οποίοι πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις και να προσδιορίζουν με ακρίβεια το ζητούμενο αντικείμενο του διαγωνισμού (κατηγορία, περιγραφή, ποσότητα, τεχνικές προδιαγραφές), αποτελούν τη βάση της εκδήλωσης ενδιαφέροντος - ανάπτυξης ανταγωνισμού και της διαμόρφωσης των τεχνικών και οικονομικών προσφορών, έτσι ώστε τελικά να επιλεχθούν, σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών που θα ανταποκρίνονται καλύτερα στη χρήση για την οποία οι υπηρεσίες αυτές προορίζονται από την αναθέτουσα αρχή. Εξάλλου, δεδομένου ότι η διαδικασία των διαγωνισμών του Δημοσίου είναι αυστηρά τυπική, οι προσφορές των διαγωνιζομένων πρέπει να τηρούν απόλυτα τους όρους της διακήρυξης υπό το πλήρες περιεχόμενο, κάθε δε παράβαση των σχετικών διατάξεων αυτής συνεπάγεται ακυρότητα της προσφοράς των διαγωνιζομένων. Λόγω δε της αυστηρά τυπικής διαδικασίας, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να ερευνά και αυτεπάγγελτα την ύπαρξη παρατυπιών εκτός από εκείνες που ενδεχόμενα προβάλλονται με ενστάσεις των διαγωνιζομένων. Συνεπώς, σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας της διαδικασίας, όλες οι διατάξεις της διακήρυξης που αφορούν τους τύπους που πρέπει να τηρηθούν κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού καθιερώνουν ουσιώδεις τύπους, των οποίων η παράβαση ελέγχεται και αυτεπάγγελτα από την αναθέτουσα αρχή και οδηγεί σε ακυρότητα της προσφοράς του υποψήφιου που τις παραβίασε και σε αποκλεισμό αυτού. (Ελ.Συν/Τμ.VI/10/2008 .) -H διακήρυξη του διαγωνισμού, ως κανονιστική πράξη δεσμεύει με τους όρους της, τόσο τους τρίτους προς τους οποίους απευθύνεται, όσο και το ίδιο το νομικό πρόσωπο που προκηρύσσει το σχετικό διαγωνισμό, το οποίο υποχρεούται εφεξής και μέχρι τέλους της διαδικασίας του διαγωνισμού να εφαρμόζει τα όσα ορίζονται σε αυτή (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 181/2006, 31/2003, 105/2003). Η αρχή αυτή της δεσμευτικότητας της διακηρύξεως κατοχυρώνεται και στο κοινοτικό δίκαιο, αφού κάθε απόκλιση από τους όρους αυτής αποτελεί παραβίαση της αρχής της ισότητας των διαγωνιζομένων (βλ. Πράξη VI Τμ. Ε.Σ. 70/2006). Κατά συνέπεια, τυχόν παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης, είτε κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού, είτε κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης που καταρτίζεται μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού, είτε κατά το στάδιο εκτέλεσης αυτής, καθιστά μη νόμιμη τη σχετική διαδικασία και επάγεται ακυρότητα (βλ. Πράξεις IV Τμ. Ε.Σ. 70/2003, 105/2002, 78, 4/2001, 85/2000). ΕλΣυν/Τμ.VI/53/2007 . -«Β. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΠΑΡΑ ΤΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΩΝ ΚΑΤΑ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ Το κοινοτικό και το εθνικό δίκαιο επιτρέπει την αδιακώλυτη συμμετοχή στο διαγωνισμό ενδιαφερομένου που προβάλει ζήτημα νομιμότητας όρου της διακήρυξης ασκώντας επιφύλαξη ταυτόχρονα με την υποβολή της προσφοράς του.

Ο αποκλεισμός, ή η απειλή αποκλεισμού στις παραπάνω περιπτώσεις προκειμένου ο ενδιαφερόμενος να παραιτηθεί από τις επιφυλάξεις του ή την ήδη ασκηθείσα προσφυγή του, αποτελεί παραβίαση των διατάξεων της Δικονομικής Οδηγίας και έχει τις εκ της παραβιάσεως αυτής συνέπειες (αναστολή χρηματοδότησης, παραπομπή στο ΔΕΚ)». Δ17γ/05/106/Φ8γ/2006 .

-ΝΣΚ/70/2002.Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Συμβουλίου τα Επικρατείας η Διακήρυξη (Προκήρυξη) του Διαγωνισμού αποτελεί κανονιστική πράξη, η οποία διέπει τον δημόσιο διαγωνισμό και δεσμεύει τόσο τη δημόσια Αρχή, η οποία διενεργεί αυτόν όσο και τους διαγωνιζόμενους.Η παράβαση των διατάξεων (όρων) αυτής συνιστά παράβαση νόμου και οδηγεί σε ακυρότητα των εγκριτικών πράξεων του αποτελέσματος του διαγωνισμού και των κατακυρωτικών αυτού πράξεων (ΣτΕ Ολομ. 2137/1993,ΣτΕ 2162/1990, 3642/1989, 2772/1986, ΣτΕ ολομ. 668/1974 ΣτΕ 1327/1978, 1828/1967, 2518/1964, 414/1955 132/1949, 1630//1950, 1803/19787), υπό την προϋπόθεση ότι η παραβιασθείσα διάταξη (όρος), το μεν δεν αντίκειται στην κείμενη νομοθεσία (καθόσον άλλως είναι ανίσχυρη - ΣτΕ 1754/1996, 697/1951 μ 569/1947, 928/1936), το δε αποβλέπει στην ουσιώδη εξυπηρέτηση του δια της δημοπρασίας επιδιωκόμενου σκοπού (Βλ. Μ. Καραναστάση : Οι προμήθειες του Δημοσίου κ.λ.π. σελ. 37 σημ, 8. σελ. 79 σημ. 9, ΣτΕ 98/1962, 1668/1954).Σημειώνεται ότι οι όροι της Διακήρυξης πρέπει να ερμηνεύονται στενά και αυστηρά (ΣτΕ 1630/1950).Σε περίπτωση που η ίδια η

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Για το ζήτημα αυτό υπενθυμίζουμε την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (αντί πολλών βλέπετε Ολομ. ΣτΕ/1415/2000 ) η οποία έκρινε ότι αποτελεί δικαίωμα των ενδιαφερομένων να υποβάλλουν προσφορά και να συμμετέχουν στο διαγωνισμό, ακόμα κι αν έχουν ήδη ασκήσει προσφυγή κατά όρου της διακήρυξης που θεωρούν ότι τους βλάπτει, ή υποβάλλουν, ταυτόχρονα με την προσφορά τους, γραπτή επιφύλαξη για συγκεκριμένους όρους της Διακήρυξης. Εννοείται ότι δεν αποτελεί δικαίωμα των διαγωνιζομένων να υποβάλλουν εναλλακτικές προσφορές (ήτοι προσφορών που στηρίζονται σε διαφορετικό από τον προδιαγραφόμενο στα τεύχη του διαγωνισμού τρόπο εκτέλεσης του έργου) αν δεν προβλέπεται στη διακήρυξη.

56

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Διακήρυξη χρησιμοποιεί όρους όπως «Με ποινή αποκλεισμού οι προμηθευτές πρέπει...», «Η μη προσκόμιση δικαιολογητικών ... συνεπάγεται τον αποκλεισμό από τον διαγωνισμό», «Με ποινή απαραδέκτου οι συμμετέχοντες πρέπει ...» και άλλους παρόμοιους, είναι προφανές ότι οι όροι αυτοί θεωρούνται ουσιώδεις και συνεπώς οποιαδήποτε απόκλιση της προσφοράς από αυτούς οδηγεί σε απόρριψη της. •ΝΣΚ/687/1996.Οι όροι της διακήρυξης λειτουργούν πάντοτε συμπληρωματικά των οικείων διατάξεων και δεν τις υποκαθιστούν ούτε τις αντικαθιστούν. Συνεπώς, στη διακήρυξη δεν μπορεί να περιληφθεί όρος που είναι αντίθετος με τις οικείες νομικές διατάξεις, που διέπουν την κατασκευή του τεχνικού έργου, που αφορά η διακήρυξη, μπορεί όμως να περιληφθεί σ' αυτήν όρος που δεν απαγορεύεται, ούτε φυσικά είναι αντίθετος με τις διατάξεις που διέπουν την κατασκευή του έργου .Ο απαιτούμενος, από τη διακήρυξη τεχνικού έργου, όρος περί μη καταδίκης των διαγωνιζομένων προσώπων για ποινικό αδίκημα, που αφορά την επαγγελματική τους συμπεριφορά με βάση τελεσίδικη ποινική απόφαση, μολονότι προβλέπεται στο άρθρο 24 του Π.Δ. 2319/93, μη διέποντος το τεχνικό έργο, είναι νόμιμος, δεδομένου ότι δεν απαγορεύεται ούτε αποκλείεται από τις οικείες διατάξεις του Ν.1418/84 και των εκτελεστικών αυτού διαταγμάτων Σ.τ.Ε./2992/1983.Η διακήρυξη της δημοπρασίας αποτελεί κανονιστική πράξη που διέπει την δημοπρασία και δεσμεύει τόσο τη δημόσια αρχή όσο και τους διαγωνιζόμενους. Η παράβαση των ουσιωδών αυτών διατάξεων, δηλαδή αυτών που αποβλέπουν στην ουσιώδη εξυπηρέτηση του σκοπού της δημοπρασίας, οδηγεί σε ακυρότητα των εγκριτικών πράξεων του αποτελέσματος του διαγωνισμού, ενώ η παράβαση τέτοιων διατάξεων από τους διαγωνιζόμενους καθιστά απαράδεκτες τις προσφορές τους •Σ.τ.Ε 2670/67. Γενικά, η διακήρυξη της δημοπρασίας συνιστά τον νομικό κανόνα που διέπει την ενέργεια αυτής, η δε παράβαση των όρων αυτής συνιστά ουσιαστικά παράβαση νόμου •Σ.τ.Ε./91/53.Η τυχόν ελλιπής μνεία σε διακήρυξη δημοπρασίας κάποιου νομικού όρου αυτής, αναπληρώνεται από το νόμο που διέπει τη διεξαγωγή της, τον οποίο οφείλει να γνωρίζει εκείνος που μετέχει στη δημοπρασία.

15.2.Η δημοσιότητα κατά το εθνικό δίκαιο -Νέες διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας Οι προκηρύξεις δημοσιεύσεων στον εθνικό τύπο πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφουν την ημερομηνία αποστολής στην ευρωπαική ένωση και δεν επιτρέπεται να δημοσιεύονται πριν την δημοσίευση στην επίσημη 78 εφημερίδα (της ευρωπαικής ένωσης).Μετά την ισχύ του ν.3548/2007 , μεταβλήθηκε το καθεστώς των 79 δημοσιεύσων στον εθνικό τύπο .

78

•Δ17α/01/87/2006.Δημοσίευση περίληψης διακήρυξης έργων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 13 Συμπληρωματικά επισημαίνουμε και τα παρακάτω σχετικά με την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 4 παρ. 5 του π.δ, 609/85:

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

- Η περίληψη της διακήρυξης δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων) και σε δύο τουλάχιστον ημερήσιες εφημερίδες, 15 τουλάχιστον ημέρες πριν την ημέρα υποβολής των προσφορών.

57

»Στα έργα «νομαρχιακού επιπέδου» (και τέτοια θεωρούνται πλέον μόνο τα έργα που ανατίθενται από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις - Ν.Α.) η μία από τις δύο ημερήσιες εφημερίδες εκδίδεται στην Πρωτεύουσα του νομού. Υπάρχει πάντως εκ του. νόμου (βλέπετε τα δύο τελευταία εδάφια της παρ. 5 του άρθρου 4) η δυνατότητα να δημοσιεύεται στην περίπτωση αυτή η περίληψη και σε μία εβδομαδιαία εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού επιπλέον, εφόσον σχετική πρόβλεψη έχει περιληφθεί στην έγκριση της διακήρυξης του έργου. Στην περίπτωση αυτή: της εκούσιας δημοσίευσης, η τυχόν μη δημοσίευση, ή η εκπρόθεσμη δημοσίευση δεν αποτελούν λόγο ακυρότητας της διαδικασίας του διαγωνισμού. Εφόσον η δημοπρασία επαναλαμβάνεται για οποιονδήποτε λόγο εντός τεσσάρων (4) μηνών από την αρχική διεξαγωγή της, ο: προθεσμίες δημοσιεύσεων μειώνονται στο μισό. Ως επανάληψη νοείται η διεξαγωγή νέας δημοπρασίας μετά την αρχική διεξαγωγή της (για την οποία διεξαγωγή συντάχθηκε πρακτικό διαγωνισμού) επειδή λ.χ. δεν προσήλθε κανένας ενδιαφερόμενος να καταθέσει προσφορά. » Σε έργα που καλούνται και επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στα Νομαρχιακά Μητρώα απαιτείται δημοσίευση μόνο σε μία ημερήσια εφημερίδα της Πρωτεύουσας του Νομού, εφόσον εκδίδεται και αν όχι σε μία ημερήσια εφημερίδα της Αθήνας ή

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

της Θεσσαλονίκης (δημοσίευση στο ΦΕΚ δεν απαιτείται). Η δημοσίευση αυτή πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 10 ημέρες πριν τη διεξαγωγή του διαγωνισμού. » Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 3263/04 ως δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης νοείται για τα έργα όπου δεν εφαρμόζεται το Κοινοτικό Δίκαιο, η πρώτη δημοσίευση στον Ελληνικό Τύπο (όχι απαραίτητα στο ΦΕΚ ) οπότε και παγιώνεται {κατά κανόνα) το νομικό καθεστώς που διέπει τη συγκεκριμένη δημοπρασία. Όλες οι απαιτούμενες κατά το νόμο δημοσιεύσεις πρέπει να γίνονται με τήρηση των προβλεπόμενων προθεσμιών (15 ή 10 ημέρες) πριν από την διεξαγωγή της δημοπρασίας. »Για τα έργα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κοινοτικού Δικαίου ισχύουν ΟΙ γνωστοί αυξημένοι όροι δημοσιότητας και ως δημοσίευση νοείται η αποστολή της περίληψης για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (παρ. 1 άρθρου 12 του ν.3263/04), ανεξάρτητα από τις ημερομηνίες δημοσίευσης στο ελληνικό τύπο. •Δ17α/02/85/2007 ΕΓΚ.16.Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: α) ..γ) εφαρμογή διατάξεων ν. 3548/07 για δημοσίευση προκηρύξεων στο νομαρχιακό και τοπικό τύπο, Δ. Νέες διατάξεις για δημοσιεύσεις Διακηρύξεων δημοσίων έργων. 1. Με τον πρόσφατο ν. 3548/07, ο οποίος εφαρμόζεται, δυνάμει διάταξης που ήδη ψηφίστηκε στη Βουλή και αναμένεται η δημοσίευσή της, στους διαγωνισμούς τους οποίους θα υποβληθούν προσφορές μετά την 1- 9-2007, έχουν επέλθει τροποποιήσεις όσον αφορά τις εφημερίδες στις οποίες θα δημοσιεύονται περιλήψεις των διακηρύξεων έργων, μελετών και συναφών υπηρεσιών του ν. 3316/05. Συγκεκριμένα, στις κυριότερες για τους διαγωνισμούς διατάξεις του νόμου αυτού προβλέπονται τα εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου νομαρχιακές εφημερίδες είναι οι εκδιδόμενες στις έδρες των νομών εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης (παρ. 1 α΄) και τοπικές όσες έχουν την έδρα τους σε δήμο ή κοινότητα εντός των νομών Αττικής ή Θεσσαλονίκης (παρ. 2). Στο νόμο εμπίπτουν οι δημοσιεύσεις διακηρύξεων διαγωνισμών του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα (άρθρο 1 παρ. 3). Περιλήψεις των διακηρύξεων έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών γενικά δημοσιεύονται σε τουλάχιστον δύο ημερήσιες και μία εβδομαδιαία νομαρχιακές εφημερίδες που έχουν την έδρα τους στο νομό που θα λάβει χώρα η υπηρεσία, ή η μελέτη, ή η προμήθεια ή η εκτέλεση του έργου (άρθρο 3 παρ. Α1). Σε νομούς που δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα αρκεί η δημοσίευση σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες. Αν οι νομοί στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία, ή η μελέτη, ή η προμήθεια ή η εκτέλεση του έργου είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της περίληψης γίνεται σε τουλάχιστον μία ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα κάθε νομού και μία εβδομαδιαία εξ εκείνων που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους νομούς. Ειδική ρύθμιση γίνεται όσον αφορά τους νησιωτικούς νομούς (που αποτελούνται από νησιά μόνο). Είναι προφανές ότι δημοσίευση σε νομαρχιακές εφημερίδες πρέπει να γίνει όταν το αντικείμενο της μελέτης ή του έργου είναι εκτός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης. Περαιτέρω, κατά την παρ. Β1 του άρθρου 3 , εφόσον η εκπόνηση της μελέτης ή η εκτέλεση του έργου υπηρεσία λαβαίνει χώρα εντός του νομού Αττικής και Θεσσαλονίκης, η περίληψη των προκηρύξεων θα δημοσιευθεί σε δύο τοπικές εφημερίδες, ήτοι εφημερίδες που έχουν την έδρα τους στο Δήμο που αφορά η μελέτη ή το έργο, και αν αφορά περισσότερο από ένα δήμους σε μια ημερήσια εφημερίδα κάθε δήμου και μια εβδομαδιαία, με έδρα έναν από τους δήμους. Αν δεν εκδίδεται στην έδρα του δήμου τοπική εφημερίδα τότε πρέπει να δημοσιευτεί σε δύο εβδομαδιαίες.

Συνεπώς στους διαγωνισμούς για την ανάθεση δημοσίων έργων, στους οποίους οι προσφορές θα κατατεθούν μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2007, θα ισχύουν η διάταξη του άρθρου 4 παρ. 5 του π.δ. 609/85 που ορίζει ότι περίληψη πρέπει να δημοσιεύεται α) στην Εφημερίδα των Ε.Κ. (για έργα με προϋπολογισμό άνω του ορίου εφαρμογής των Οδηγιών 2004/17 και 2004/18), β) στο Τεύχος Δημοσίων Συμβάσεων της ΕτΚ, γ) σε δύο ημερήσιες εφημερίδες και επιπλέον οι δημοσιεύσεις κατ΄ εφαρμογήν του ν. 3548/07 που ήδη προαναφέρθηκαν. Εφόσον πρόκειται για έργα νομαρχιακού επιπέδου (σχετική η Εγκύκλιός μας 13/2006) η δημοσίευση θα γίνεται στην ΕτΚ, σε μία ημερήσια εφημερίδα και επιπλέον στο νομαρχιακό ή τοπικό τύπο κατά το ν. 3548/07. 3.Παρατηρήθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις δεν δημοσιεύθηκαν (παρότι εστάλησαν από την αναθέτουσα αρχή) σε εφημερίδες περιλήψεις της προκήρυξης διαγωνισμού. Σημειώνεται ότι σε μια τέτοια περίπτωση κινδυνεύει να θεωρηθεί

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Στον ίδιο νόμο (3548/07) ορίζεται (άρθρο 3 παρ. Α3 και Β3) ότι εφόσον στις ισχύουσες διατάξεις (σχετικά με τις μελέτες και συναφείς υπηρεσίες του ν. 3316/05 υφίσταται σχετική ρύθμιση στο άρθρο 12 του νόμου αυτού) ορίζεται ήδη ότι οι περιλήψεις των προκηρύξεων δημοσιεύονται σε εφημερίδες του νομαρχιακού ή του τοπικού τύπου, η δημοσίευση ενεργείται εφεξής με βάση τις διατάξεις του ν. 3548/07.

58

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Στον νόμο αυτό όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει προβλέπονται τα εξής: 80 Ν.3548/16.3.2007 -ΦΕΚ A 68/20.3.2007 . Καταχώρηση δημοσιεύσεων των φορέων του Δημοσίου στο 81 82 νομαρχιακό και τοπικό Τύπο και άλλες διατάξεις . «Άρθρο 3. Κατανομή καταχωρίσεων Α. Νομαρχιακές εφημερίδες 1. α) Οι περιλήψεις των διακηρύξεων και προκηρύξεων του εδαφίου α΄ της 83 παραγράφου 3 του άρθρου 1 καταχωρίζονται υποχρεωτικά, με κριτήριο την προβλεπόμενη από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 13 του ν.2328/1995 (ΦΕΚ 159 Α΄) ίση κατανομή, με την αμοιβή που καθορίζεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 4 του παρόντος νόμου, από τον αρμόδιο φορέα για λογαριασμό του οποίου δημοσιεύεται η προκήρυξη ή η διακήρυξη σε τουλάχιστον δύο ημερήσιες και μία εβδομαδιαία νομαρχιακές εφημερίδες, οι οποίες περιλαμβάνονται στην απόφαση του άρθρου 2 και οι οποίες έχουν την έδρα τους στο νομό, που θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης. β) Σε νομούς στους οποίους δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες του νομού στον οποίο θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης, εφόσον υπάρχουν. γ) Αν οι νομοί στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης, είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της διακήρυξης ή της προκήρυξης γίνεται σε τουλάχιστον μία ημερήσια νομαρχιακή εφημερίδα κάθε νομού και μία εβδομαδιαία νομαρχιακή εφημερίδα από εκείνες που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους νομούς στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης. δ) Σε νομούς η περιφέρεια των οποίων περιλαμβάνει μόνο νησιά, οι κατά τα ανωτέρω δημοσιεύσεις πρέπει να καταχωρίζονται σε τουλάχιστον δύο ημερήσιες και μία εβδομαδιαία νομαρχιακές εφημερίδες που έχουν την έδρα τους σε δύο τουλάχιστον νησιά.

άκυρη (κυρίως από το Ελεγκτικό Συνέδριο) όλη η διαδικασία του διαγωνισμού, διότι θεωρείται ως ελλιπής δημοσιότητα. Για το λόγο αυτό, οι υπηρεσίες που διεξάγουν τους διαγωνισμούς πρέπει να οχλούν σε τακτά διαστήματα πριν το διαγωνισμό τα έντυπα στα οποία έχουν αποσταλεί οι περιλήψεις προκειμένου να διαπιστώσουν την δημοσίευση. Προς τούτο θα ήταν χρήσιμη μια γραπτή υπενθύμιση ανά 3-5 ημέρες μέχρι να διαπιστωθεί ότι συντελέστηκε η δημοσίευση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

79

59

ΕλΣυν/Τμ 6/2729/2010.Οι διατυπώσεις δημοσιότητας, οι οποίες στοχεύουν στη διαφάνεια της διαδικασίας ανάθεσης και την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, με την όσο το δυνατόν ευρύτερη γνωστοποίηση του διενεργούμενου διαγωνισμού, πληρούνται με τη δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης του διαγωνισμού, περιέχουσας τα ουσιώδη στοιχεία αυτής, μεταξύ των οποίων τις τάξεις των καλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, παράλληλα με τη δημοσίευσή της σε δύο τουλάχιστον ημερήσιες εφημερίδες. Εξάλλου, η δημοσίευση όλων των προκηρύξεων σε ένα σταθερό έντυπο καθιερώνει μία σίγουρη, έγκαιρη και έγκυρη πηγή πληροφόρησης και διευκολύνει την παρακολούθηση και εποπτεία, από την κεντρική διοίκηση, όλων των δημοσίων συμβάσεων που ανατίθενται στη χώρα. Το χρονικό διάστημα των δεκαπέντε ημερών, κατά το οποίο πρέπει η δημοσίευση να προ¬ηγηθεί της διενέργειας του διαγωνισμού, κρίνεται από το νομοθέτη ως ελάχιστο για την έγκαιρη ενημέρωση των ενδιαφερομένων. Επομένως, παραβίαση της αποκλειστικής αυτής προθεσμίας καθιστά μη νόμιμη την οικεία διαγωνιστική διαδικασία.Αρμοδιότητα οργάνου συγκρότησης επιτροπής διαγωνισμού για την ανάθεση δημοτικού έργου. Κατά τη διαδικασία ανάθεσης έργου από Δήμο κατόπιν διαγωνισμού, η Δημαρχιακή Επιτροπή διαθέτει ειδική αρμοδιότητα για τη συγκρότηση της επιτροπής διενέργειας αυτού. Το δε Δημοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη Δημαρχιακή Επιτροπή στην ειδική αυτή αρμοδιότητά της, παρά μόνο υπό τις προϋποθέσεις των παραγράφων 4 και 5 του ίδιου άρθρου, ήτοι, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά και εφόσον ληφθεί προς τούτο απόφαση, ειδικώς αιτιολογημένη, του Δημοτικού Συμβουλίου με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του ή ύστερα από σχετική παραπομπή του θέματος προς το Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή, λόγω της ιδιαίτερης σοβαρότητάς του. 80

Όπως τροποποιήθηκε με τους ν.3640/2008, 3688/2008, 3752/2009 και 3801/2009.

81

όταν η αναθέτουσα αρχή εδρεύει εκτός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης

82

όταν η αναθέτουσα αρχή εδρεύει στους δύο ως άνω νομούς

83

Ν.3548/2007-ΦΕΚ/A/68/20.3.2007 …3.Στις διατάξεις του νόμου αυτού υπάγονται οι ακόλουθες δημοσιεύσεις των φορέων του, κατά την παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α΄), Δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως εκάστοτε ισχύει, σε νομαρχιακές και τοπικές εφημερίδες. Ειδικότερα, στις ανωτέρω δημοσιεύσεις υπάγονται: α) οι διακηρύξεις δημοπρασιών και προκηρύξεις διαγωνισμών των ως άνω φορέων, εξαιρουμένων των διαγωνισμών προσλήψεων προσωπικού,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2…3. Η υποχρέωση των φορέων της παρ. 3 του άρθρου 1 για τις δημοσιεύσεις των προηγούμενων παραγράφων είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση δημοσιεύσεων, η οποία προβλέπεται από άλλες διατάξεις. Οι δημοσιεύσεις του νόμου αυτού διενεργούνται επιπλέον αυτών. Αν οι διατάξεις αυτές προβλέπουν ρητά ότι η δημοσίευση γίνεται και σε εφημερίδες του νομαρχιακού και τοπικού Τύπου, όπως τροποποιήθηκαν με τον παρόντα νόμο, η δημοσίευση διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Β. Τοπικές εφημερίδες .1. α) Οι περιλήψεις των προκηρύξεων και διακηρύξεων του εδαφ. α΄ της παρ. 3 του άρθρου 1 καταχωρίζονται υποχρεωτικά, με κριτήριο την προβλεπόμενη από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 13 του ν. 2328/1995 ίση κατανομή, με την αμοιβή που καθορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 4 του παρόντος νόμου, από τον αρμόδιο φορέα, για λογαριασμό του οποίου δημοσιεύεται η προκήρυξη ή η διακήρυξη, σε τουλάχιστον μία ημερήσια και μία εβδομαδιαία τοπικές εφημερίδες, οι οποίες περιλαμβάνονται στην απόφαση του άρθρου 2 και οι οποίες έχουν την έδρα τους σε δήμο ή κοινότητα εντός των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης. "β) Σε δήμους ή κοινότητες, εντός των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, που δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες του δήμου ή της κοινότητας που εδρεύει ο φορέας. Σε περίπτωση που δεν εκδίδεται ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα στο δήμο ή την κοινότητα που εδρεύει ο φορέας, αρκεί η δημοσίευση σε μία ημερήσια και μία εβδομαδιαία εφημερίδα της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Στην περίπτωση που δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα στην οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η δημοσίευση γίνεται σε δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες εφημερίδες της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης." «εφόσον υπάρχουν». γ) Αν οι δήμοι ή οι κοινότητες στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης, είναι περισσότεροι από έναν, η δημοσίευση της διακήρυξης ή της προκήρυξης γίνεται σε τουλάχιστον μία ημερήσια τοπική εφημερίδα κάθε δήμου ή κοινότητας και μία εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα, από εκείνες που έχουν την έδρα τους σε έναν από τους δήμους ή κοινότητες στους οποίους θα λάβει χώρα η υπηρεσία ή η μελέτη, η προμήθεια αγαθών ή η εκτέλεση έργου, σύμφωνα με το αντικείμενο της διακήρυξης ή της προκήρυξης. 2. α) Στην περίπτωση που η αρμοδιότητα της επιχείρησης ή του οργανισμού εκτείνεται και στους Νομούς Αττικής ή Θεσσαλονίκης ή μόνο στους Νομούς αυτούς, οι ισολογισμοί του εδαφ. β΄ της παρ. 3 του άρθρου 1 καταχωρίζονται υποχρεωτικά, με κριτήριο την προβλεπόμενη από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 13 του ν.2328/1995 ίση κατανομή, με την αμοιβή που καθορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 4, από τον αρμόδιο φορέα για λογαριασμό του οποίου δημοσιεύεται ο ισολογισμός, σε τουλάχιστον μία ημερήσια τοπική εφημερίδα και σε δύο εβδομαδιαίες τοπικές εφημερίδες της διοικητικής περιφέρειας της αρμοδιότητας του οργανισμού ή της επιχείρησης, οι οποίες περιλαμβάνονται στην απόφαση του άρθρου 2. β) Στην περίπτωση που δεν εκδίδεται ημερήσια τοπική εφημερίδα, αρκεί η δημοσίευση σε τουλάχιστον δύο εβδομαδιαίες τοπικές εφημερίδες του Νομού Αττικής ή Θεσσαλονίκης, εφόσον υπάρχουν. 3. Η υποχρέωση των φορέων της παρ. 3 του άρθρου 1 για τις δημοσιεύσεις των προηγούμενων παραγράφων είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση δημοσιεύσεων, η οποία προβλέπεται από άλλες διατάξεις. Οι δημοσιεύσεις του νόμου αυτού διενεργούνται επιπλέον αυτών. Αν οι διατάξεις αυτές προβλέπουν ρητά ότι η δημοσίευση γίνεται και σε εφημερίδες του νομαρχιακού και τοπικού Τύπου, όπως τροποποιήθηκαν με τον παρόντα νόμο, η δημοσίευση διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου.»

α) στην Εφημερίδα των Ευρωπαικών Κοινοτήτων (για έργα που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών). β) σε δύο ημερήσιες εφημερίδες . Επιπλέον απιτούνται και οι δημοσιεύσεις που επιβλήθηκαν από τις διατάξεις του ν. 3548/07 ,που ήδη 84 προαναφέρθηκαν καθώς και δημοσίευση στο ΦΕΚ σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3469/2006. 84

N.3469/2006 ΦΕΚ/131/Α/28.6.2006.Εθνικό Τυπογραφείο, Εφημερίς της Κυβερνήσεως και λοιπές διατάξεις ….«Αρθρο 5Δημοσιευτέα Υλη.Παρ.2. ιθ) οι περιλήψεις διακηρύξεων δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα που διενεργούν αναθέτουσες αρχές κατά την κείμενη νομοθεσία,» Δημοσιεύονται επίσης οι πράξεις καθορισμού αποφαινομένων και γνωμοδοτούντων οργάνων καθώς και οι αποφάσεις συγκρότησης της επιτροπής διαγωνισμού. Αντίθετα δεν δημοσιεύεται οι αποφάσεις συγκρότησης των τεχνικών

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Συνεπώς στους διαγωνισμούς για την ανάθεση συμβάσεων μελετών και υπηρεσιών του ν. 3316/05, η περίληψη πρέπει να δημοσιεύεται :

60

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γ)Για όλες τις πράξεις που εκδιδονται στα πλάισια των διαδικασιών ανάθεσης σύμβασης (ανεξαρτήτως ποσού), μετά την ισχύ των διατάξεων του Ν.3861/2010 -ΦΕΚ 112/A/ 13.7.2010 «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων 85 στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια» και άλλες διατάξεις.» , θα πρέπει να αναρτώνται στο διαδίκτυο,σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 4 εδάφιο 16 του ανωτέρω νόμου οι « περιλήψεις διακηρύξεων, αποφάσεις και πράξεις κατακύρωσης και ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού,» Σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη ( άρθρο 10 του νόμου ) : α) Σε ό,τι αφορά πράξεις του Πρωθυπουργού, του Υπουργικού Συμβουλίου και των συλλογικών κυβερνητικών οργάνων, των Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών, Υφυπουργών, Γενικών και Ειδικών Γραμματέων Υπουργείων και Περιφερειών, Ειδικών Γραμματέων Υπουργείων και των οργάνων, στα οποία τα ως άνω όργανα έχουν χορηγήσει εξουσιοδότηση υπογραφής ή μεταβιβάσει αρμοδιότητα, από την 1η Οκτωβρίου 2010. β) Σε ό,τι αφορά πράξεις των οργάνων διοίκησης των Ν.Π.Δ.Δ., των οργάνων διοίκησης των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, των ανεξάρτητων και ρυθμιστικών αρχών και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους από την 1η Νοεμβρίου 2010. γ) Σε ό,τι αφορά αποφάσεις και πράξεις των φορέων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού από την 15η Μαρτίου 2011.

15.3.Οι κανόνες δημοσιότητας κατά το κοινοτικό δίκαιο. Οι κανόνες δημοσιότητας εξυπηρετούν τις ακόλουθες αρχές του κοινοτικού δικαίου:α) της έγκαιρης και πλήρους πληροφόρησης β) της ισότητας των ευκαιριών γ) του ανοίγματος των αγορών και της εξασφάλισης της διαφάνειας. Η τελευταία αυτή αρχή ( αρχή της διαφάνειας ) ,συνδέεται στενά με την αρχή της ίσης μεταχείρισης και η σύνδεση αυτή τίθεται στο άρθρο 2 της κοινοτικής οδηγίας 2004/18,όπου προβλέπεται ρητά ότι «οι

συμβουλίων.…Άρθρο 13. Κυκλοφορία της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» 1. Τα Φ.Ε.Κ. κυκλοφορούν την ίδια ημέρα με την ημερομηνία έκδοσης την οποία φέρουν. 2. Όταν δεν είναι δυνατή η κυκλοφορία φύλλου της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» την ημέρα την οποία φέρει ως ημερομηνία έκδοσης, κάθε ενδιαφερόμενος δικαιούται να ζητεί από το Εθνικό Τυπογραφείο κυρωμένο φωτοαντίγραφο του θεωρημένου και εγκεκριμένου δοκιμίου. Η επικύρωση του φωτοαντιγράφου γίνεται από εξουσιοδοτημένους για το λόγο αυτόν υπαλλήλους του Εθνικού Τυπογραφείου, οι οποίοι σημειώνουν και την ημερομηνία παραλαβής επί του επικυρωμένου φωτοαντιγράφου. 3. Το φύλλο της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» θεωρείται ότι κυκλοφόρησε την ημέρα που φέρει ως ημερομηνία έκδοσης. Για τον καθορισμό των προθεσμιών οι οποίες τάσσονται από την κείμενη νομοθεσία για την άσκηση δικαιώματος, κρίσιμη ημερομηνία θεωρείται η ημερομηνία της πραγματικής κυκλοφορίας του φύλλου της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως», εκτός αν ο ενδιαφερόμενος έχει λάβει επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του θεωρημένου και εγκεκριμένου δοκιμίου, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Ως πραγματική κυκλοφορία νοείται η πραγματική δυνατότητα διάθεσης του οικείου Φ.Ε.Κ. στο κοινό. Η ημερομηνία πραγματικής κυκλοφορίας βεβαιώνεται από τον Ειδικό Γραμματέα του Εθνικού Τυπογραφείου. 4. Έννομες συνέπειες παράγονται μόνο από τη δημοσίευση των φύλλων της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» σε έντυπη μορφή, με την επιφύλαξη της παρ. 8 του άρθρου 15 του νόμου αυτού.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

85

61

ΔΙΣΚΠΟ/16752/2010.Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο "Πρόγραμμα Διαύγεια» ΥΠΕΣ/20868/2010 Συμπληρωματική εγκύκλιος για την ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων. ΥΠΕΣ/2016/2011. Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των αυτοδιοικητικών οργάνων και των εποπτευόμενων φορέων τους στο διαδίκτυο “Πρόγραμμα Διαύγεια”. Σημ. Α) Οι κατά νόμο δημοσιευτέες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ισχύουν από τη δημοσίευση, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά.Β) Οι λοιπές δεν εκτελούνται εάν δεν έχουν λάβει Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) που αποδίδεται με την καταχώρησή τους στους δικτυακούς τόπους του Δι@ύγεια. Τούτο σημαίνει ότι στην περίπτωση αυτή η εκτελεστότητα της συγκεκριμένης πράξης συναρτάται άμεσα με την ανάρτησή της στο Διαδίκτυο, αφού η ανάρτηση ανάγεται σε όρο εκτέλεσης της πράξης.Επισημαίνεται ότι η παράβαση της υποχρέωσης για καταχώρηση και ανάρτηση των νόμων και των αποφάσεων στο Διαδίκτυο συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Υ.Κ. και του Κ.Κ.Δ.Κ.Υ.(άρθρο 107, περ. ε΄ και στ΄ του Ν. 3528/2007 και άρθρο 111, περ. ε΄ και στ΄ του Ν.3584/2007 αντίστοιχα).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αναθέτουσες αρχές πρέπει να αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα χωρίς διακρίσεις και να 86 87 ενεργούν με διαφάνεια»

Οι κανόνες δημοσιότητας του κοινοτικού δικαίου προβλέπουν τρία στάδια: Α)Η δημοσίευση ενδεικτικής ή προκαταρκτικής προκήρυξης88 Η δημοσίευση ενδεικτικής ή προκαταρκτικής προκήρυξης, όταν πρόκειται για συμβάσεις που υπερβαίνουν το κατώτατο όριο του άρθρου 7 της οδηγίας 2004/18 είναι υποχρεωτική (μετά από την έκδοση σχετικής απόφασης 89 του ΔΕΚ επί της υποθέσεως C-225/98 , Επιτροπή κατά Γαλλίας) μόνο όταν η αναθέτουσα αρχή σκοπεύει να ασκήσει το δικαίωμά της για μείωση των προθεσμιών δημοσίευσης. 86

ΕλΣυν/Τμ.VI/117/2008 .Η αναθέτουσα Αρχή υποχρεούται να προσδιορίζει ένα χρονικό όριο για την υποβολή των προσφορών, ώστε όλοι οι προσφέροντες να διαθέτουν το ίδιο χρονικό διάστημα μετά τη δημοσίευση της προκηρύξεως του διαγωνισμού προς προετοιμασία των προσφορών τους, καθώς και την ημερομηνία, την ώρα και τον τόπο της αποσφραγίσεώς τους, προς μείζονα διασφάλιση της διαφάνειας της διαδικασίας, δεδομένου ότι το περιεχόμενο όλων των κατατεθεισών προσφορών αποκαλύπτεται ταυτοχρόνως. Να σημειωθεί ότι, όταν η ίδια ως άνω Αρχή λαμβάνει υπόψη τροποποίηση των αρχικών προσφορών ενός ή ορισμένων μόνον από τους προσφέροντες, αυτοί περιέρχονται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, πράγμα το οποίο προσβάλλει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων και θίγει τη διαφάνεια της διαδικασίας (βλ. ΔΕΚ C-87/94 Commission/Belgium Rec. 1996, p. I-2043). Η διαδικασία για την ανάθεση δημοσίων έργων είναι αυστηρά τυπική προκειμένου να διασφαλιστούν μείζονες εγγυήσεις διαφάνειας και ισότητας ευκαιριών για τους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε τροποποίηση των προσφορών, η οποία επέρχεται μετά τη λήξη του χρόνου κατάθεσης αυτών, θα πρέπει να θεωρηθεί ανεπίτρεπτη, ανεξάρτητα από τον ουσιώδη ή μη χαρακτήρα της, κρίση άλλωστε η οποία λόγω του τεχνικού της χαρακτήρα εκφεύγει των ορίων του παρόντος ελέγχου. 87

ΔΕΚ/C-16/1998 .Σκ.113 Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, διαπιστώνεται ότι, δεδομένου ότι οι γαλλικοί φορείς που ήσαν αρμόδιοι για τη διαδικασία συνάψεως της δημόσιας συμβάσεως στον τομέα της ηλεκτροδοτήσεως, η οποία προκηρύχθηκε στο διαμέρισμα Vendée τον Δεκέμβριο του 1994,προέβησαν στην κατάτμηση του έργου αυτού,παρέλειψαν να δημοσιεύσουν στην ΕΕΕΚ προκήρυξη διαγωνισμού για το σύνολο των δημοσίων συμβάσεων οι οποίες απαρτίζουν το έργο αυτό και των οποίων η αξία υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπει το άρθρο 14, παράγραφος 10, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, της οδηγίας, αλλά περιορίστηκαν στη δημοσίευση για 6 μόνον από τις συμβάσεις αυτές,παρέλειψαν να ανακοινώσουν όλα τα στοιχεία που προβλέπει το παράρτημα ΧΙΙ της ίδιας οδηγίας όσον αφορά τις 6 προκηρύξεις διαγωνισμού που δημοσιεύθηκαν στην ΕΕΕΚ,παρέλειψαν να ανακοινώσουν στην Επιτροπή τα απαιτούμενα στοιχεία ως προς τη σύναψη του συνόλου των δημοσίων συμβάσεων που απαρτίζουν το έργο αυτό και υπερέβησαν το κατώτατο όριο που προβλέπει το άρθρο 14, παράγραφος 10, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, της οδηγίας, 88

Δ17γ/09/9/ΦΝ 17/2006 .ΕΓΚ.1.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2004/18/ΕΚ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΔΕΚ/C-225/1998 .1. Σκοπός των κανόνων δημοσιότητας που προβλέπονται στην οδηγία 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, στους οποίους περιλαμβάνεται η δημοσίευση της προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως, είναι να ενημερωθούν εγκαίρως όλοι οι δυνάμει προσφέροντες σε κοινοτικό επίπεδο ως προς τα κύρια σημεία μιας συμβάσεως, προκειμένου να μπορέσουν να υποβάλουν την προσφορά τους εμπροθέσμως. Ο σκοπός αυτός υποδηλώνει ότι ο υποχρεωτικός ή όχι χαρακτήρας της προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως πρέπει να καθορίζεται ανάλογα με τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας σχετικά με τις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών που υπέβαλαν οι προσφέροντες. Συναφώς, τα άρθρα 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, της οδηγίας 93/37, που καθορίζουν, γενικώς, σε 52 ημέρες για τις ανοικτές διαδικασίες και 40 ημέρες για τις κλειστές, αντιστοίχως, τις συνήθεις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών, ουδόλως αναφέρονται στην προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως. Αντιθέτως, τα άρθρα 12, παράγραφος 2, και 13, παράγραφος 4, της οδηγίας 93/37, που παρέχουν στις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα να μειώσουν τις προθεσμίες που προβλέπονται στα άρθρα 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, συνδέουν ρητώς τη δυνατότητα αυτή με την προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως. Επομένως, η δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως είναι υποχρεωτική μόνον εφόσον οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της ευχέρειας που τους παρέχεται να μειώσουν τις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών. ( βλ. σκέψεις 35-38 ) 2. Σύμφωνα με το άρθρο 30, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, τα κριτήρια βάσει των οποίων οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τα δημόσια έργα είναι είτε αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή είτε, αν η ανάθεση γίνεται στον υποβάλλοντα την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, διάφορα κριτήρια ανάλογα με το αντικείμενο της οικείας συμβάσεως, όπως η τιμή, η προθεσμία εκτελέσεως, τα έξοδα λειτουργίας, η αποδοτικότητα, η τεχνική αξία. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να αναφέρουν τα κριτήρια αυτά, είτε στην προκήρυξη είτε στη συγγραφή υποχρεώσεων. Όντως, η διάταξη αυτή δεν στερεί εντελώς από τις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ως κριτήριο έναν όρο που συνδέεται με την καταπολέμηση της ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι ο όρος αυτός τηρεί όλες τις θεμελιώδεις αρχές του

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

89

62

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Β)Η δημοσίευση περίληψης της διακήρυξης Όταν πρόκειται για συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών αποστέλλεται 90 περίληψη για δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα των ευρωπαικών κοινοτήτων .Η αποστολή γίνεται είτε ηλεκτρονικά, είτε με ΦΑΞ, είτε με το ταχυδρομείο.Η δημοσίευση εκτός από το συμπλήρωμα της επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαικής Ένωσης ,γίνεται και στην τράπεζα δεδομένων TED. Οι προκηρύξεις συντάσσονται σύμφωνα με τα τυποποιημένα υποδείγματα και υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας simap. Η συμπλήρωση όλων των πεδίων είναι υποχρεωπική και δεν είναι νοητή η παραπομπή στη διακήρυξη ή σε νομοθετικές διατάξεις.Οι δημοσιεύσεις αυτές γίνονται με έξοδα της Ευρωπαικής Ένωσης.

Γ)Η γνωστοποίηση του αποτελέσματος της διαδικασίας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η υποχρέωση αυτή τίθεται στο άρθρο 12 παρ. 5 του ν. 3316/05, σύμφωνα με το οποίο η απόφαση ανάθεσης σύμβασης του ν. 3316/2005 και η απόφαση ανάθεσης έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή αποστέλλεται για δημοσίευση στο Ενημερωτικό Δελτίο και την ιστοσελίδα του ΤΕΕ, ενώ αν η προεκτιμώμενη αμοιβή της σύμβασης υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Οδηγιών 2004/17 και 2004/18 σχετική ανακοίνωση, συνταγμένη κατά το οικείο παράρτημα των Οδηγιών αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός 48 ημερών από την σύναψη της σύμβασης..

63

κοινοτικού δικαίου και, κυρίως, την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων, όπως αυτή απορρέει από τις διατάξεις της Συνθήκης σχετικά με το δικαίωμα εγκαταστάσεως και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Επιπλέον, ακόμη και αν το κριτήριο αυτό δεν είναι αφεαυτού ασυμβίβαστο προς την οδηγία 93/37, πρέπει κατά την εφαρμογή του να τηρούνται όλοι οι διαδικαστικοί κανόνες της οδηγίας αυτής και ιδίως οι κανόνες δημοσιότητας που περιέχονται σ' αυτήν. Επομένως, ένα κριτήριο αναθέσεως που συνδέεται με την καταπολέμηση της ανεργίας πρέπει να μνημονεύεται ρητώς στην προκήρυξη του διαγωνισμού, ώστε να είναι οι εργολήπτες σε θέση να πληροφορηθούν την ύπαρξη της προϋποθέσεως αυτής. ( βλ. σκέψεις 49-51, 73 ) 3. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, το κράτος μέλος το οποίο, στην προκήρυξη του διαγωνισμού, περιορίζει σε πέντε τον αριθμό των υποψηφίων που μπορούν να υποβάλουν προσφορές για τις επίμαχες συμβάσεις. Καίτοι είναι αληθές ότι το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37 δεν ορίζει ελάχιστο αριθμό υποψηφίων τους οποίους οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να προσκαλέσουν όταν δεν επιλέγουν τον καθορισμό ορίου που προβλέπει η διάταξη αυτή, πάντως, ο κοινοτικός νομοθέτης θεώρησε ότι, στο πλαίσιο κλειστής διαδικασίας και όταν οι αναθέτουσες αρχές προβλέπουν ένα όριο, αριθμός υποψηφίων μικρότερος του πέντε δεν αρκεί για την εξασφάλιση συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού. Τούτο πρέπει να ισχύει κατά μείζονα λόγο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αναθέτουσες αρχές επιλέγουν να προσκαλέσουν τον ανώτατο αριθμό υποψηφίων. Επομένως, ο αριθμός των επιχειρήσεων που μία αναθέτουσα αρχή σκοπεύει να προσκαλέσει για να υποβάλουν προσφορές στο πλαίσιο κλειστής διαδικασίας δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να είναι μικρότερος του πέντε. ( βλ. σκέψεις 59-63 ) 4. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 59 της Συνθήκης (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 49 ΕΚ) καθώς και από την οδηγία 71/305, περί συντονισμού των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων δημοσίων έργων, το κράτος μέλος που, στις προκηρύξεις διαγωνισμών, χρησιμοποιεί, όσον αφορά τη μέθοδο προσδιορισμού των τμημάτων του έργου, παραπομπές στις κατατάξεις εθνικών επαγγελματικών οργανώσεων και, άλλωστε, απαιτεί από τον καταρτίζοντα κατασκευαστικά σχέδια, ως ελάχιστη προϋπόθεση συμμετοχής, δικαιολογητικό εγγραφής στον σύλλογο αρχιτεκτόνων. Πράγματι, στο μέτρο που ο καθορισμός των τμημάτων του έργου με παραπομπή σε κατατάξεις εθνικών επαγγελματικών οργανώσεων μπορεί να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα για τους μη ημεδαπούς προσφέροντες, συνιστά έμμεση δυσμενή διάκριση και, κατά συνέπεια, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών υπό την έννοια του άρθρου 59 της Συνθήκης. Εξάλλου, κατ' αρχάς, η απαίτηση δικαιολογητικού εγγραφής του καταρτίζοντος τα κατασκευαστικά σχέδια στον σύλλογο των αρχιτεκτόνων δεν μπορεί παρά να ευνοεί την παροχή των υπηρεσιών από τους ημεδαπούς αρχιτέκτονες, πράγμα το οποίο συνιστά δυσμενή διάκριση έναντι των κοινοτικών αρχιτεκτόνων και, κατά συνέπεια, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών από αυτούς. Άλλωστε, αντίκειται προς την οδηγία 71/305 η απαίτηση ενός κράτους μέλους από προσφέροντα εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος να αποδείξει ότι πληροί τα κριτήρια που τάσσονται στα άρθρα 23 έως 26 της οδηγίας αυτής και ανάγονται στα επαγγελματικά του προσόντα με άλλα μέσα, πλην εκείνων που ορίζονται από τις εν λόγω διατάξεις. ( βλ. σκέψεις 82-84, 87-88, 90 ) 90

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/397/2010. Κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων δεν δημοσιεύθηκαν στην ίδια Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στον ελληνικό τύπο οι τροποποιηθέντες ουσιώδεις όροι της διακήρυξης αναφορικά με τις δικαιούμενες συμμετοχής κοινοπραξίες εργοληπτικών επιχειρήσεων, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι με την ως άνω τροποποίηση διευρύνεται ο αριθμός των εν λόγω κοινοπραξιών, με το ύψος της εγγύησης συμμετοχής και το σύστημα υποβολής προσφοράς.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

15.3.1.Κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις 91 92. Σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις» (βλ. αναλυτικά την ερμηνευτική ανακοίνωση της επιτροπής 2006/C 179/02 και τα ειδικότερα αναφερόμενα για τους κανόνες δημοσιότητας των συμβάσεων 93 αυτών) , εκδόθηκε το έγγραφο 55715/Α.Πλ.9537/2007 της Ε.Υ. Αρχής Πληρωμής που αφορά την ενδεδειγμένη δημοσιότητα σε διαγωνιστικές διαδικασίες συγχρηματοδοτούμενων έργων με όριο προϋπολογισμού κάτω από το όριο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας, για τις οποίες δεν προβλέπεται δημοσιότητα της διαδικασίας από τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις (όπως λ.χ. στις απευθείας αναθέσεις ή στους πρόχειρους διαγωνισμούς. Κατά το ανωτέρω έγγραφο πρέπει να εξασφαλίζεται μια ελάχιστη δημοσιότητα, με την ανάρτηση σχετικής αναγγελίας λ.χ. στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής, ή σε διαδικτυακές πύλες (portal) που φιλοξενούν τέτοιες ανακοινώσεις. Η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που εθνικές διατάξεις προβλέπουν διαδικασία δημοσιότητας, όπως το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ. 609/85 (για τα έργα) ή το άρθρο 10 παρ. 2 στ΄ του ν. 3316/05 (για μελέτες και υπηρεσίες). Επισημαίνεται πάντως ότι πρόβλημα με την επιλεξιμότητα μιας σύμβασης στην οποία δεν υπήρξε δημοσιότητα κατά τα προαναφερθέντα μπορεί να τεθεί μόνο στην περίπτωση που μπορεί να αποδειχθεί από τις υπηρεσίες της Ευρ. Επιτροπής ή τις διαχειριστικές αρχές ότι η συγκεκριμένη σύμβαση παρουσιάζει βέβαιο ενδιαφέρον για οικονομικούς φορείς από άλλες χώρες της Ε.Ε. (όπως ιδίως συμβαίνει στις περιπτώσεις που ο προϋπολογισμός της πλησιάζει το όριο εφαρμογής των Οδηγιών, ή αν το αντικείμενό της είναι αρκετά εξειδικευμένο κ.ο.κ.).

Δ17γ/05/15/2008-ΕΓΚ. 2-ΚΕΦ.Β. 2.Παρέχονται οδηγίες α)…β) την δημοσιοποίηση προκηρύξεων που δεν υπόκεινται της Οδηγίες 2004/17 και 2004/18 περί δημοσίων συμβάσεων. Β. Με την ευκαιρία της κοινοποίησης της «Ερμηνευτικής Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις» (2006/C 179/02), εκδόθηκε το έγγραφο 55715/Α.Πλ.9537/17-12-2007 της Ε.Υ. Αρχής Πληρωμής που αφορά την ενδεδειγμένη δημοσιότητα σε διαγωνιστικές διαδικασίες συγχρηματοδοτούμενων έργων με όριο προϋπολογισμού κάτω από το όριο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας, για τις οποίες δεν προβλέπεται δημοσιότητα της διαδικασίας από τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις (όπως λ.χ. στις απευθείας αναθέσεις ή στους πρόχειρους διαγωνισμούς). Κατά το έγγραφο πρέπει να εξασφαλίζεται μια ελάχιστη δημοσιότητα, με την ανάρτηση σχετικής αναγγελίας λ.χ. στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής, ή σε διαδικτυακές πύλες (portal) που φιλοξενούν τέτοιες ανακοινώσεις. Η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που εθνικές διατάξεις προβλέπουν διαδικασία δημοσιότητας, όπως το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ. 609/85 (για τα έργα) ή το άρθρο 10 παρ. 2 στ΄ του ν. 3316/05 (για μελέτες και υπηρεσίες). Επισημαίνεται πάντως ότι πρόβλημα με την επιλεξιμότητα μιας σύμβασης στην οποία δεν υπήρξε δημοσιότητα κατά τα προαναφερθέντα μπορεί να τεθεί μόνο στην περίπτωση που μπορεί να αποδειχθεί από τις υπηρεσίες της Ευρ. Επιτροπής ή τις διαχειριστικές αρχές ότι η συγκεκριμένη σύμβαση παρουσιάζει βέβαιο ενδιαφέρον για οικονομικούς φορείς από άλλες χώρες της Ε.Ε. (όπως ιδίως συμβαίνει στις περιπτώσεις που ο προϋπολογισμός της πλησιάζει το όριο εφαρμογής των Οδηγιών, ή αν το αντικείμενό της είναι αρκετά εξειδικευμένο κ.ο.κ.). Η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προβεί στην ως άνω απόδειξη τίθεται με απολύτως πρόσφατη απόφαση του Δ.Ε.Κ. επί της υποθέσεως C-507/03 (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ιρλανδίας), σύμφωνα με την οποία ο κοινοτικός νομοθέτης εξαιρώντας κάποιες δημόσιες συμβάσεις από την εφαρμογή της Οδηγίας εκκινεί από την υπόθεση ότι οι συμβάσεις για τέτοιες υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν (a priori και δεδομένης της ιδιάζουσας φύσεώς τους) διασυνοριακό ενδιαφέρον ικανό να δικαιολογήσει τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού με τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας στην ΕΕΕΚ (σκέψη 25). Συνεπώς, παρότι κατά την πάγια νομολογία του ΔΕΚ η σύναψη δημοσίων συμβάσεων ανεξαρτήτως προϋπολογισμού εξακολουθεί να υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, στις αρχές που καθιερώνει η Συνθήκη όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, εναπόκειται στις υπηρεσίες της Επιτροπής να αποδείξουν (σε περίπτωση σχετικής καταγγελίας) ότι η επίμαχη σύμβαση παρουσίαζε, για μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της οικείας αναθέτουσας αρχής, βέβαιο ενδιαφέρον και ότι η επιχείρηση αυτή, καθόσον δεν είχε πρόσβαση στις κατάλληλες πληροφορίες πριν από τη σύναψη της συμβάσεως αυτής, δεν ήταν σε θέση να εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τη σύμβαση αυτή (σκέψη 32). 92

ΥΠΕΣ/876/2011.Αριθμ. Εγκυκλίου : 2. ΘΕΜΑ: θέματα δημοσίων συμβάσεων ΟΤΑ Α' και Β' βαθμού και λοιπών νομικών προσώπων τους που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Κοινοτικού Δικαίου (Οδηγίες 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ ) 93

2006/C-179/02.Ερμηνευτική ανακοίνωση επιτροπής σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις «δημόσιες συμβάσεις»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

91

64

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προβεί στην ως άνω απόδειξη τίθεται με απολύτως πρόσφατη απόφαση του Δ.Ε.Κ. επί της υποθέσεως C-507/0394 (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ιρλανδίας), σύμφωνα με την οποία ο κοινοτικός νομοθέτης εξαιρώντας κάποιες δημόσιες συμβάσεις από την εφαρμογή της Οδηγίας εκκινεί από την υπόθεση ότι οι συμβάσεις για τέτοιες υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν (a priori και δεδομένης της ιδιάζουσας φύσεώς τους) διασυνοριακό ενδιαφέρον ικανό να δικαιολογήσει τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού με τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας στην ΕΕΕΚ (σκέψη 25). Συνεπώς, παρότι κατά την πάγια νομολογία του ΔΕΚ η σύναψη δημοσίων συμβάσεων ανεξαρτήτως προϋπολογισμού εξακολουθεί να υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, στις αρχές που καθιερώνει η Συνθήκη όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, εναπόκειται στις υπηρεσίες της Επιτροπής να αποδείξουν (σε περίπτωση σχετικής καταγγελίας) ότι η επίμαχη σύμβαση παρουσίαζε, για μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της οικείας αναθέτουσας αρχής, βέβαιο ενδιαφέρον και ότι η επιχείρηση αυτή, καθόσον δεν είχε πρόσβαση στις κατάλληλες πληροφορίες πριν από τη σύναψη της συμβάσεως αυτής, δεν ήταν σε θέση να εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τη σύμβαση αυτή (σκέψη 32).»

15.4.Αμοιβή για την καταχώριση δημοσιεύσεων 95 96

«Άρθρο 4.Αμοιβή για την καταχώριση δημοσιεύσεων .1. Οι δημοσιεύσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 1 αποστέλλονται από τους φορείς ή τις επιχειρήσεις ή τους οργανισμούς προς καταχώριση στις ημερήσιες και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

94

65

ΔΕΚ/C-507/2003 .1. Όσον αφορά τις υπηρεσίες του παραρτήματος I B της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, και υπό την επιφύλαξη της μεταγενέστερης αξιολογήσεως στην οποία αναφέρεται το άρθρο 43 της οδηγίας αυτής, ο κοινοτικός νομοθέτης εκκινεί από την υπόθεση ότι οι συμβάσεις για τέτοιες υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν a priori, δεδομένης της ιδιάζουσας φύσεώς τους, διασυνοριακό ενδιαφέρον ικανό να δικαιολογήσει τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού, η οποία θεωρείται ότι παρέχει σε επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών τη δυνατότητα να λάβουν γνώση της προκηρύξεως και να υποβάλουν προσφορά. Για τον λόγο αυτό, η οδηγία 92/50 αρκείται στην επιβολή, ως προς αυτήν την κατηγορία υπηρεσιών, δημοσιότητας ex post. Ωστόσο, η σύναψη δημοσίων συμβάσεων εξακολουθεί να υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, στις αρχές που καθιερώνει η Συνθήκη όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Συνεπώς, το καθεστώς δημοσιότητας που έχει θεσπίσει ο κοινοτικός νομοθέτης για τις συμβάσεις που αφορούν υπηρεσίες του παραρτήματος I B δεν μπορεί να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι εμποδίζει την εφαρμογή των αρχών που απορρέουν από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, στην περίπτωση κατά την οποία τέτοιες συμβάσεις παρουσιάζουν παρ’ όλ’ αυτά βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον. Έτσι, στο μέτρο κατά το οποίο μια αφορώσα υπηρεσίες του παραρτήματος I B σύμβαση παρουσιάζει τέτοιο ενδιαφέρον, η σύναψη, χωρίς καμία διαφάνεια, της συμβάσεως αυτής με επιχείρηση εγκατεστημένη στο κράτος μέλος της αναθέτουσας αρχής συνιστά διαφορετική μεταχείριση εις βάρος των επιχειρήσεων που πιθανώς ενδιαφέρονται για τη σύμβαση αυτή και είναι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος. Μια τέτοια διαφορετική μεταχείριση η οποία, αποκλείοντας όλες τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος, επηρεάζει δυσμενώς κυρίως τις επιχειρήσεις αυτές, αν δεν δικαιολογείται από αντικειμενικές περιστάσεις, συνιστά έμμεση δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγενείας, η οποία απαγορεύεται από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ. (βλ. σκέψεις 25-26, 29-31) 2. Στο πλαίσιο της διαδικασίας λόγω παραβάσεως που κινείται δυνάμει του άρθρου 226 ΕΚ, η Επιτροπή οφείλει να προσκομίζει στο Δικαστήριο όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την εκ μέρους του διαπίστωση της παραβάσεως, χωρίς να μπορεί να στηριχθεί σε οποιοδήποτε τεκμήριο. Έτσι, σε ό,τι αφορά παράβαση σχετική με το καθεστώς δημοσιότητας των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών του παραρτήματος I B της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, αφής στιγμής η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι παραβιάστηκαν τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, εναπόκειται σε αυτή να αποδείξει ότι, μολονότι η επίμαχη σύμβαση συνδεόταν με υπηρεσίες του παραρτήματος I B της εν λόγω οδηγίας, η οικεία σύμβαση παρουσίαζε, για μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της οικείας αναθέτουσας αρχής, βέβαιο ενδιαφέρον και ότι η επιχείρηση αυτή, καθόσον δεν είχε πρόσβαση στις κατάλληλες πληροφορίες πριν από τη σύναψη της συμβάσεως αυτής, δεν ήταν σε θέση να εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τη σύμβαση αυτή. Η εκ μέρους της Επιτροπής απλή υπόδειξη για την ύπαρξη καταγγελίας που της απευθύνθηκε σε σχέση με την επίμαχη σύμβαση δεν μπορεί να αρκέσει για να αποδείξει ότι η σύμβαση παρουσίαζε βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον και να βεβαιώσει, ως εκ τούτου, την ύπαρξη παραβάσεως. (βλ. σκέψεις 32-34) 95

Ν.3548/2007- Άρθρο 4. Αμοιβή για την καταχώριση δημοσιεύσεων

96

Ν.3548/2007-Αρθρο 1 παρ.3.(…) «3. Στις διατάξεις του νόμου αυτού υπάγονται οι ακόλουθες δημοσιεύσεις των φορέων του, κατά την παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α΄), Δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως εκάστοτε

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εβδομαδιαίες νομαρχιακές και τοπικές εφημερίδες απευθείας. Η χρησιμοποίηση διαφημιστικών γραφείων ή άλλων ενδιαμέσων απαγορεύεται. 97

2.Όλες οι ανωτέρω δημοσιεύσεις καταχωρίζονται με αμοιβή , η οποία καθορίζεται εκάστοτε κατά διατίμηση χιλιοστομέτρου με κοινή απόφαση του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρμοδιότητες Υπουργού Τύπου και Μ.Μ.Ε. και του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται: α) η επιτρεπόμενη έκταση τίτλων, υπότιτλων και του τίτλου του φορέα ή της επιχείρησης ή του οργανισμού που εξέδωσε το υπό δημοσίευση κείμενο και β) το επιτρεπόμενο μέγεθος των τυπογραφικών στοιχείων.

3.98«Οι δαπάνες δημοσίευσης της διακήρυξης, τα κηρύκεια και τα λοιπά έξοδα της δημοπρασίας, αρχικής και 99

επαναληπτικής, θα καταβάλλονται σε κάθε περίπτωση από τον εργολάβο ή τον προμηθευτή που ανακηρύχθηκε ανάδοχος με τη διαδικασία, με την προσκόμιση των νόμιμων παραστατικών. Οι εκκρεμείς κατά τη δημοσίευση του παρόντος διακηρύξεις δημοπρασιών συνεχίζουν και ολοκληρώνονται με το προγενέστερο 100 νομικό καθεστώς.» Αυτονόητο είναι ότι η δαπάνη των δημοσιεύσεων για τους διαγωνισμούς που δεν ολοκληρώνονται βαρύνει τους φορείς.

Άρ θρ ο 1 6 Κα λο ύ μεν ες στη δ η μο πρ ασί α ε ργ ο λη πτ ικ ές ε πιχ ειρή σε ις - κο ι νο πρα ξ ίε ς

1. Στις δημοπρασίες κατασκευής των έργων καλούνται οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. ή τα νομαρχιακά 101 102 103 104 105 106 μητρώα επιχειρήσεις, κατά κατηγορίες ή εξειδικευμένες επιχειρήσεις , σύμφωνα με τις ισχύει, σε νομαρχιακές και τοπικές εφημερίδες. Ειδικότερα, στις ανωτέρω δημοσιεύσεις υπάγονται: α) οι διακηρύξεις δημοπρασιών και προκηρύξεις διαγωνισμών των ως άνω φορέων, εξαιρουμένων των διαγωνισμών προσλήψεων προσωπικού,» 97

2/82452/0020/2008.ΦΕΚ/Β/2441.«Καθορισμός της τιμής των καταχωρουμένων στον τύπο υπηρεσιακών δημοσιευμάτων του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ.» Ισχύει από 1/1/2009. 98

Προσθήκη της ανωτέρω παραγράφου 3 ,με το άρθρο 46 του N.3801/2009 -ΦΕΚ A 163/4.9.2009

ΝΣΚ/204/2010 .«Στο άρθρο 46 του Ν. 3801/2009, το οποίο αναφέρεται στους φορείς του Δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τους ΟΤΑ και τις διακηρύξεις αυτών που αφορούν έργα, προμήθειες και υπηρεσίες, δεν γίνεται διάκριση μεταξύ δημοσιεύσεων οι οποίες προβλέπονται ή διέπονται πλέον, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, από το Ν. 3548/2007, και ενδεχόμενων περαιτέρω δημοσιεύσεων, απαιτουμένων από άλλα νομοθετήματα. Από τα παραπάνω σε συνδυασμό με την χρησιμοποίηση στην ίδια διάταξη των όρων «καταβάλλονται σε κάθε περίπτωση από τον εργολάβο ή τον προμηθευτή που ανακηρύχθηκε ανάδοχος», συνάγεται ότι με το άρθρο 46 του Ν. 3801/2009 ρυθμίστηκε ενιαίως ο τρόπος καταβολής των προαναφερομένων εξόδων, τόσο από την άποψη των φορέων, όσο και από την' άποψη του αντικειμένου των διαγωνισμών, αλλά και των εν γένει απαιτουμένων δημοσιεύσεων.» 100

ΥΠΕΣ/27754/2010.Αποδοχή της αρ.204/2010 γνωμοδότησης του Δ' Τμήματος του Ν.Σ.Κ .Η ρύθμιση του άρθρου 46 του Ν. 3801/2009 (ΦΕΚ 163 Α') με την οποία προστέθηκε παρ. 3 στο άρθρο 4 του Ν. 3548/2007 (ΦΕΚ 68 Α'), αφορά το σύνολο των προβλεπομένων υποχρεωτικών δημοσιεύσεων διαγωνισμού προμήθειας ΟΤΑ Α' βαθμού και λοιπών φορέων που διέπονται από τις διατάξεις της ΥΑ 11389/1993 (ΕΚΠΟΤΑ) και όχι μόνο στις δημοσιεύσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν. 3548/2007. 101

Δ15/οικ 1056/2006 .Διαδικασία τήρησης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και των Νομαρχιακών Μητρώων, συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. και άλλες διατάξεις όπως τροποποιήθηκε με την Δ15/1179/31.1.07 ΦΕΚ106Β Δ15/οικ/1179/2007 .Τροποποίηση των αποφάσεων του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων α) Δ15/οικ/1056/2006 (ΦΕΚ 102 Β`) "Διαδικασία τήρησης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και των Νομαρχιακών Μητρώων, συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. και άλλες διατάξεις" και β)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

99

66

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διατάξεις των επόμενων παραγράφων. Τα ίδια εφαρμόζονται και για την ανάθεση έργων χωρίς διαγωνισμό, όπου αυτή επιτρέπεται. 2. Όταν το έργο ανήκει αποκλειστικά σε μια κατηγορία του Μ.Ε.ΕΠ. καλούνται οι επιχειρήσεις της κατηγορίας αυτής. Ένα έργο θεωρείται ότι ανήκει αποκλειστικά σε μια κατηγορία αν ανήκουν στην κατηγορία αυτή πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) των εργασιών του όλου έργου. Για τον υπολογισμό του ποσοστού αυτού δεν λαμβάνονται υπόψη τα απρόβλεπτα. 107 3. Αν το έργο περιλαμβάνει εργασίες διαφόρων κατηγοριών που καμιάς το ποσοστό δεν ξεπερνά το όριο της 108 προηγούμενης παραγράφου, στις δημοπρασίες καλούνται επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες για όλες τις κατηγορίες του έργου ή κοινοπραξίες επιχειρήσεων που να καλύπτουν τις καλούμενες κατηγορίες. Κατηγορία με ποσοστό εργασιών λιγότερο του δέκα τοις εκατό (10%) δεν λαμβάνεται υπόψη, μπορεί όμως η διακήρυξη να ορίσει διαφορετικά. 4. Αν το έργο περιλαμβάνει αποκλειστικά αντικείμενο εξειδικευμένων επιχειρήσεων του Μ.Ε.ΕΠ., καλούνται στο διαγωνισμό οι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στην αντίστοιχη κατηγορία και οι εξειδικευμένες

Δ15/οικ/24298/28.7.2005 (ΦΕΚ Β` 1105) "Έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου και βεβαιώσεων ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων δημοσίων έργων, υποβολή εκθέσεων δραστηριότητας ανωνύμων εταιρειών και πιστοποιητικών εκτέλεσης έργων". 102

Π.Δ.437/1981. Περί μελέτης και εκτελέσεως δασοτεχνικών έργων (..) 'Αρθρον 16 : Ειδικόν πτυχίον εργολήπτου δημοσίων δασοτεχνικών έργων 103

Π.Δ./99/1992 .Μελέτη και εκτέλεση Αρχαιολογικών έργων εν γένει. (,,) 'Άρθρο 11 : Εργασίες εκτελούμενες από τρίτους 1.Οι επί μέρους εργασίες που εκτελούνται από τρίτους στα πλαίσια της εκτέλεσης του όλου έργου, με αυτεπιστασία, ανατίθενται: (..)3. Στους πρόχειρους διαγωνισμούς που αναφέρονται ανωτέρω γίνονται δεκτοί εμπειροτέχνες ελεύθεροι επαγγελματίες, καλλιτέχνες, σχεδιαστές κ.λ.π. αναλόγου κάθε φορά ειδίκευσης, σύμφωνα με τους όρους που θέτει η Υπηρεσία, εφόσον κατά την κρίση της επιτροπής του προχείρου διαγωνισμού παρέχουν εχέγγυα καλής εκτέλεσης της εργασίας. 104

ΥΠΠΟΤ/ΣΥΝΤ/Φ43α/4591/112055/2011 .Θέμα: Σχετικά με την συμμετοχή συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων αμειγών ή μικτών που αφορούν την ειδικότητα τους. 105

Δ17α/115/6/Φ.312/1994.Η συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες στα Νομαρχιακά Μητρώα στις Δημοπρασίες Δημοσίων Έργων είναι υποχρεωτική ,εάν βέβαια πληρούν τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 6 του π.δ.472/1985,όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει με το π.δ.225/1993 ανεξάρτητα αν καλούνται ή όχι στη διακήρυξη. Όταν όμως δημοπρατούνται έργα για τα οποία χρειάζεται αυξημένη τεχνογνωσία ή όταν συντρέχουν οι περιπτώσεις της παραγ.5 του άρθρου 2 του π.δ. 609/1985 είναι δυνατόν να αποκλεισθούν από τη δημοπρασία οι ανωτέρω εργοληπτικές επιχειρήσεις ,εφόσον ρητά αναφέρεται αυτό στη σχετική διακήρυξη. Στις περιπτώσεις αυτές ίσως να είναι προτιμότερο να εκδοθεί απόφαση παρεκκλίσεων ,ώστε να αναφέρονται λεπτομερώς οι λόγοι και να διατυπώνεται πλήρης αιτιολόγηση της εξαίρεσης αυτής. 106

Δ17γ/06/81/1995 .Παρέχονται συμπληρωματικές οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων για τα δημόσια έργα Εγκ. 50/1995.Δ17α/09/67/1996 Συμμετοχή εξειδικευμένων επιχειρήσεων σε δημ. Έργα.ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 23

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

107

67

Ελ.Συν/.Τμ.4/49/2010.Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι σε κάθε διαδικασία επιλογής αναδόχου εκτελέσεως δημοσίου έργου (ανοικτός διαγωνισμός, προεπιλογή, απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων), κάθε εργολήπτης πρέπει να φέρει ως αναγκαίο προσόν συμμετοχής την αντίστοιχη, αναλόγως του είδους των εργασιών και του προϋπολογισμού του έργου, κατηγορία και τάξη του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. 108

ΔΕΚ/C-538/2007 .Το άρθρο 29, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 1992, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, έχει την έννοια ότι δεν απαγορεύει στα κράτη μέλη να προβλέπουν, πέρα από τους λόγους αποκλεισμού που απαριθμεί η διάταξη αυτή, και άλλους λόγους αποκλεισμού, με σκοπό τη διασφάλιση της τήρησης των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, υπό την προϋπόθεση ότι τα σχετικά μέτρα δεν βαίνουν πέραν αυτού που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού αυτού. Το κοινοτικό δίκαιο απαγορεύει τη θέσπιση ή διατήρηση σε ισχύ διάταξης του εθνικού δικαίου η οποία, μολονότι επιδιώκει την επίτευξη των θεμιτών σκοπών της ίσης μεταχείρισης των υποβαλλόντων προσφορά και της διαφάνειας κατά τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, απαγορεύει απόλυτα στις επιχειρήσεις μεταξύ των οποίων υπάρχει σχέση ελέγχου ή οι οποίες είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους να συμμετέχουν ταυτόχρονα και ως ανταγωνιστές στην ίδια διαδικασία διαγωνισμού και δεν τους παρέχει τη δυνατότητα να αποδείξουν ότι η σχέση αυτή δεν επηρέασε τη συμπεριφορά τους στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

109 110 111 112

επιχειρήσεις αν υπάρχουν σε αντίστοιχες τάξεις εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή.

www.docman.gr

. Τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 2

109

ΕΣ/Τ7/416/2006. Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για μικρό έργο κατά την έννοια του άρθρου 15 του π.δ. 171/1987, και η εκτέλεσή του έπρεπε να ανατεθεί, λόγω του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης, σε εργοληπτική επιχείρηση γραμμένη στο Μ.Ε.Ε.Π. και με εργοληπτικό πτυχίο Α΄ Τάξης για τα έργα οδοποιϊας και όχι Β΄ Τάξης, που κατέχει η ως άνω ανάδοχος. Ελ.Συν./Τμ.VI/60/2007.Συμμετοχή σε δημοπρασία δημοσίου έργου κοινοπραξίας με κοινοπρακτούντα μέλη εργοληπτικές επιχειρήσεις της ίδιας ή ανώτερης τάξης σε σχέση με την καλούμενη. (…)ΙΙΙ. Το άρθρο 2 παρ. 7 του π.δ/τος 609/1985 «Κατασκευή δημοσίων έργων» (ΦΕΚ Α΄ 223), ως είχε στην αρχική του μορφή, όριζε : «Κοινοπραξίες επιχειρήσεων της ίδιας κατηγορίας γίνονται δεκτές στους διαγωνισμούς, αν δεν το αποκλείει η διακήρυξη. Οι επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν πρέπει να ανήκουν όλες στην καλούμενη στη δημοπρασία τάξη. Αν το προβλέπει η διακήρυξη, μπορεί η μία τουλάχιστον από τις κοινοπρακτούσες επιχειρήσεις να ανήκει στην καλούμενη τάξη και οι υπόλοιπες να ανήκουν σε μια ή και σε δύο από τις αμέσως κατώτερες τάξεις της κατηγορίας. Στην τελευταία αυτήν περίπτωση η επιχείρηση ή επιχειρήσεις της καλούμενης τάξης πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 75% της συμμετοχής». Η διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του π.δ/τος 285/1997 (ΦΕΚ Α΄ 207), με το οποίο ορίσθηκε ότι : «Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις γίνονται δεκτές στις δημοπρασίες και σε κοινοπραξία, αν δεν το αποκλείει η διακήρυξη. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν πρέπει να ανήκουν όλες στην ίδια με την καλούμενη στη δημοπρασία τάξη ή και στην αμέσως ανώτερη τάξη της αυτής κατηγορίας». Επακολούθησε ο ν. 2576/1998 (ΦΕΚ Α΄ 25), στο άρθρο 5 παρ. 1 του οποίου αναφέρεται : «Σε περίπτωση που εργοληπτική επιχείρηση κοινοπρακτεί με άλλη εργοληπτική επιχείρηση της αμέσως ανώτερης τάξης της ίδιας κατηγορίας τηρούνται οι σχετικές διατάξεις για τα κατώτατα όρια ανάληψης δημοσίου έργου, που ισχύουν κάθε φορά για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της ανώτερης τάξης». Κατόπιν δε αυτού, με το άρθρο 1 παρ. 2 και 3 του π.δ/τος 218/1999 (ΦΕΚ Α΄ 187) αντικαταστάθηκε η προρρηθείσα παράγραφος 7 του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985 και ορίσθηκε ότι : «Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις γίνονται δεκτές στις δημοπρασίες και σε κοινοπραξία αν δεν το αποκλείει η διακήρυξη. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν πρέπει να είναι της αυτής κατηγορίας και να ανήκουν όλες στην ίδια με την καλούμενη στη δημοπρασία τάξη ή και στην αμέσως ανώτερη τάξη. Η κάθε μία από τις επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν, συμμετέχει στην κοινοπραξία με ποσοστό όχι μικρότερο του 25% του προϋπολογισμού της Υπηρεσίας του δημοπρατούμενου έργου», ενώ προστέθηκε στο ίδιο άρθρο του π.δ/τος 609/1985 παράγραφος 9, σύμφωνα με την οποία «οι διατάξεις του παρόντος άρθρου για τις κοινοπρακτούσες εργοληπτικές επιχειρήσεις τελούν υπό την επιφύλαξη των διατάξεων για τα κατώτατα όρια, της παραγράφου 5 του άρθρου 16 του ν. 1418/84 που προστέθηκε με το άρθρο 16 παράγραφος 2 του ν. 2308/95 (ΦΕΚ 114 Α΄) και της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ν. 2576/1998 (ΦΕΚ 25 Α΄)». Εξάλλου, η Δ17α/08/35/ΦΝ430/8.4.2003 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (ΦΕΚ Β΄ 469), με την οποία επανακαθορίσθηκαν τα όρια προϋπολογισμών έργων που επιτρέπεται να αναλάβουν εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., όπως αυτά είχαν ρυθμισθεί με την παρ. 40 του άρθρου 16 του ν.1418/1984, προβλέπει : «(…)στ. Το ανώτατο όριο προϋπολογισμού έργου για την έκτη τάξη ορίζεται σε σαράντα τέσσερα εκατομμύρια (44.000.000) Ευρώ και το κατώτατο όριο σε δέκα εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (10.500.000) Ευρώ (…)». Τέλος, η παρ. 41 του άρθρου 16 του ν.1418/1984 (ΦΕΚ Α΄ 23), όπως ισχύει, αναφέρει : «Τα κατώτατα όρια προϋπολογισμών έργων που επιτρέπεται να αναλάβουν επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. για έργα που εκτελούνται στο νομό που βρίσκεται η έδρα της επιχείρησης, καθώς και σε ένα δεύτερο νομό, που δηλώνεται στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. και αναφέρεται στη βεβαίωση εγγραφής, ορίζονται για τις τάξεις που ισχύουν κατώτατα όρια, εκτός από την έβδομη τάξη, στο πενήντα τοις εκατό (50%) του κατώτατου ορίου προϋπολογισμού της τάξης τους (…)». Από το συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων, αλλά και τη χρονική τους αλληλουχία, προκύπτει ότι η αρχικώς θεσπισθείσα διάταξη του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985 παρέσχε σε κοινοπραξίες με κοινοπρακτούντα μέλη εργοληπτικές επιχειρήσεις της ίδιας ή κατώτερης τάξης, σε σχέση με την καλούμενη, τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε δημοπρασίες δημοσίων έργων, ωστόσο, σε μεταγενέστερο στάδιο κρίθηκε σκόπιμη η ενίσχυση του κατασκευαστικού σχήματος, με την καθιέρωση της δυνατότητας σύμπραξης επιχειρήσεων που ανήκουν στην ίδια με την καλούμενη τάξη ή στην αμέσως ανώτερη αυτής, με προφανή σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των έργων, λόγω της συμμετοχής στην κατασκευή τους εργοληπτών ανώτερης τάξης, ήτοι επιχειρήσεων μεγαλύτερων σε οικονομική βάση, αξιοπιστία και τεχνική ικανότητα, δυνάμενων να ανταποκριθούν επαρκέστερα σε ενδεχόμενες κατασκευαστικές δυσχέρειες και λοιπές απαιτήσεις του δημοπρατούμενου έργου (πρβλ. την υπ΄ αριθμ. 4755/04.10.2006 Ατομ. Γνωμοδ. του Ν.Σ.Κ. στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., καθώς και την υπ΄ αριθμ. 97/19.03.2003 Γνωμοδ. Του Ν.Σ.Κ.). Εξάλλου, με στόχο την ελεύθερη ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας εκ μέρους και των κοινοπρακτουσών εργοληπτικών επιχειρήσεων κατώτερης τάξης, προβλέφθηκε, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της οικείας διάταξης, η συμμετοχή τους στην κοινοπραξία με ποσοστό όχι μικρότερο του 25%, διασφαλιζομένης ούτως της τήρησης των αρχών του υγιούς ανταγωνισμού. Ενόψει των ανωτέρω, καθίσταται προφανές ότι ενδεχόμενη εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985, σε συνδυασμό με αυτήν της παραγράφου 9 του ίδιου άρθρου, περί διατήρησης σε κάθε περίπτωση της επιφύλαξης αναφορικά με τα ισχύοντα για τους εργολήπτες της ανώτερης τάξης κατώτατα όρια ανάληψης δημοσίου έργου, θα ακύρωνε εκ των πραγμάτων την ως άνω θεσπισθείσα δυνατότητα σύστασης κοινοπραξίας με εργοληπτική επιχείρηση ανώτερης τάξης, δεδομένου ότι το καθοριζόμενο στο νόμο κατώτατο όριο προϋπολογισμού έργου για την τελευταία πάντοτε θα υπερέβαινε τον προϋπολογισμό του εκάστοτε δημοπρατούμενου έργου. Ως εκ τούτου, και εφόσον δεν είναι δυνατή η ταυτόχρονη εφαρμογή των δύο προεκτεθεισών διατάξεων, εναπόκειται στην Αναθέτουσα Αρχή να ορίσει τις προϋποθέσεις συμμετοχής των κοινοπραξιών σε προκηρυχθέντα διαγωνισμό, παραπέμποντας είτε στη διάταξη της παραγράφου 7 είτε σε αυτήν της παραγράφου 9. Ακολούθως, όταν στη διακήρυξη, η οποία, ως κανονιστική πράξη της αναθέτουσας αρχής, δεσμεύει τόσο την ίδια όσο και τους διαγωνιζομένους, μνημονεύεται μόνο η διάταξη της παραγράφου 7, το παραδεκτό της συμμετοχής κοινοπραξίας στον οικείο διαγωνισμό θα κριθεί αποκλειστικώς επί τη βάσει των όρων αυτής,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

110

68

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

5. Σε περιπτώσεις ειδικών έργων που η κατασκευή τους απαιτεί εξειδικευμένες επιχειρήσεις μπορεί η διακήρυξη να ορίσει πρόσθετες απαιτήσεις για τη συμμετοχή σε δημοπρασία. Στις απαιτήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνεται η υποχρεωτική σύμπραξη επιχειρήσεων εξειδικευμένων για ορισμένες εργασίες του έργου ή τεχνικών του Μ.Ε.Κ., πέρα από τα κατώτερα όρια της υποχρεωτικής στελέχωσης ή τεχνικού του Μ.Ε.Κ. που είναι εγγεγραμμένοι για επιμέρους εργασίες μιας κατηγορίας. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων της Γ.Γ.Δ.Ε., μπορεί να προστίθενται στη διακήρυξη επιπλέον όροι, όταν τούτο ενδείκνυται από το είδος ή την πολυπλοκότητα του προς ανάθεση έργου. 6. Αν στη δημοπρασία καλούνται εργοληπτικές επιχειρήσεις μιας κατηγορίας, η τάξη προσδιορίζεται από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας με τον οποίο δημοπρατείται το έργο. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου τα ποσοστά των απρόβλεπτων δαπανών (απρόβλεπτα) λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη, όπως αυτά καθορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 57 του παρόντος. Αν στη δημοπρασία καλούνται εργοληπτικές επιχειρήσεις περισσότερων κατηγοριών ή κοινοπραξίες επιχειρήσεων περισσότερων κατηγοριών, η τάξη για κάθε κατηγορία προσδιορίζεται από το αντίστοιχο μέρος του προϋπολογισμού. Τα πιο πάνω εφαρμόζονται ανάλογα και για τις εξειδικευμένες επιχειρήσεις. 113 114 115 116 117 118

7. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις γίνονται δεκτές στις δημοπρασίες και σε κοινοπραξία 119 αν δεν το αποκλείει η διακήρυξη. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν και είναι της αυτής

ενώ αποκλεισμός της από την περαιτέρω διαδικασία, με επίκληση των τιθέμενων από την παράγραφο 9 περιορισμών, δε χωρεί. Τα ανωτέρω δε ισχύουν, ανεξαρτήτως των οριζομένων στη διάταξη της παρ. 41 του άρθρου 16 του ν.1418/1984, περί δυνατότητας δήλωσης στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. δεύτερης έδρας της επιχείρησης και, συνεπεία τούτου, μείωσης του θεσπισθέντος κατώτατου ορίου προϋπολογισμού των εργολαβιών που αυτή μπορεί να αναλάβει, καθόσον η ως άνω διάταξη, κατά τη ρητή γραμματική της διατύπωση, ρυθμίζει την περίπτωση συμμετοχής σε δημοπρασία μεμονωμένων εργοληπτών και όχι συμμετεχουσών σε κοινοπραξία επιχειρήσεων. Αν και κατά τη γνώμη της Παρέδρου του Τμήματος, Ευαγγελίας Σεραφή, ο ν.2576/1998, προκειμένου να διευκολύνει τη σύσταση κοινοπραξιών μεταξύ εργοληπτικών επιχειρήσεων της ίδιας τάξης, εισήγαγε το περιορισμό ότι εργοληπτική επιχείρηση ανώτερης τάξης δε δύναται επ΄ ουδενί να αναλάβει έργο προϋπολογισμού μικρότερου του ισχύοντος, για αυτήν, κατωτάτου ορίου, έστω και εάν, για τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό έχει νομίμως, κατά τα λοιπά, κοινοπρακτήσει με εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στην αυτήν με την καλούμενη στη δημοπρασία τάξη. Για λόγους δε ακόμη μεγαλύτερης σαφήνειας, με το άρθρο 1 του π.δ/τος 218/1999, ο ήδη υφιστάμενος αυτός περιορισμός περιελήφθη και στη διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985, με γραμματική διατύπωση τέτοια που να μην επιτρέπει την παραμικρή αμφιβολία περί του ότι η τελευταία αυτή διάταξη συγκροτεί αδιάσπαστη ενότητα με την παράγραφο 7 του ίδιου άρθρου, με την οποία τίθενται οι γενικοί όροι για τη σύσταση κοινοπραξίας. Τούτων δοθέντων και ενόψει της εξαντλητικής ρύθμισης του ζητήματος από τον ίδιο το νόμο, είναι προφανές ότι δεν παρέχεται στην Αναθέτουσα Αρχή η ευχέρεια να ορίσει διαφορετικά τα της συμμετοχής των κοινοπραξιών στη δημοπρασία, με συνέπεια κάθε αναφορά, στις διακηρύξεις των διαγωνισμών, στην παράγραφο 7 του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985 να συνιστά αναγκαίως παραπομπή και στην παράγραφο 9 του ίδιου άρθρου, υπό την επιφύλαξη της οποίας τελεί η πρώτη. (…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι νομίμως η Αναθέτουσα Αρχή προέβη στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην αιτούσα κοινοπραξία, κατ΄ εφαρμογή αποκλειστικώς της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του π.δ/τος 609/1985, το οποίο άλλωστε μόνο μνημονεύεται στην εν λόγω διακήρυξη, εξασφαλίζοντας ούτως στην πράξη τη δυνατότητα ανάληψης κατασκευής δημοσίου έργου από κοινοπραξία, με μέλη εργοληπτικές επιχειρήσεις ανώτερης της καλουμένης στη δημοπρασία τάξης, κατά τη σχετικώς εκφρασθείσα νομοθετική βούληση. Τούτο δε, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η δεύτερη κοινοπρακτούσα εταιρία «.......» είχε την έδρα της εντός του Νομού Αττικής, με δεύτερο Νομό εγγραφής το Νομό Αχαΐας, καθόσον η, εισάγουσα το κριτήριο της έδρας, οικεία διάταξη της διακήρυξης ρυθμίζει συγκεκριμένα την περίπτωση ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου σε μεμονωμένο εργολήπτη και όχι κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων, όπως εν προκειμένω.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

111

69

Ελ.Συν/Τ6/40/2007. Δημόσια έργα, τάξεις εργοληπτικών επιχειρήσεων. Νόμιμη συμμετοχή σε διαγωνισμό κοινοπραξίας με μέλη εργοληπτικές επιχειρήσεως εγγεγραμμένες σε ανώτερη τάξη του ΜΕΕΠ, σε σχέση με την καλούμενη, στη δημοπρασία, τάξη, για την ίδια κατηγορία. Ελ.Συν./Τμ.VII/360/2009.Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοσίου έργου. Μη νομίμως ο ανάδοχος ανέλαβε την εκτέλεση απολογιστικών εργασιών, καθόσον δεν είχε προηγουμένως χορηγηθεί η εκ του νόμου απαιτούμενη ειδική προς τούτο εντολή από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, κατά παράβαση του άρθρου 42 παρ. 10 του π.δ.609/1985, τα δε προσκομιζόμενα παραστατικά αυτών δεν αποτελούν νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής (προσκομίζεται απλή φωτοτυπία και όχι πρωτότυπο τιμολόγιο). Περαιτέρω, μη νομίμως ο ανάδοχος ανέλαβε την εκτέλεση του έργου, καθότι, ως εκ της τάξης εγγραφής του στο Μ.Ε.ΕΠ., στερείται του δικαιώματος εκτέλεσης του έργου. 112

113

ΣτΕ/505/2007.Υπό την έννοια αυτή, από το γεγονός ότι η διακήρυξη δεν παραπέμπει και στην παρ. 9 αλλά μόνον στην παράγραφο 7 του ανωτέρω άρθρου 2 του π.δ/τος, δεν δύναται να συναχθεί ότι σκοπείται η αποδοχή στον συγκεκριμένο διαγωνισμό ενός άλλους κατ’ ουσίαν κοινοπρακτικού σχήματος, αποκλειομένης της εφαρμογής των διατάξεων της παρ. 9 (δηλ. της τηρήσεως των κατωτάτων ορίων για κοινοπραξία με Ε.Ε. της ανώτερης τάξης),διότι μια τέτοια ερμηνευτική εκδοχή θα ισοδυναμούσε με αποκλεισμό εφαρμογής διατάξεων νόμου, με τις οποίες θεσπίσθηκαν κανόνες αναγκαστικού δικαίου για

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

το εν λόγω κοινοπρακτικό σχήμα και θα ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τους κανόνες αυτούς, το οποίο δεν προκύπτει ότι ηθελήθη να επιχειρηθεί με τη διακήρυξη. Εξάλλου, η κατά το ανωτέρω επιβεβλημένη ερμηνεία της διακηρύξεως προς πρόσδοση σ’ αυτήν εννοίας εναρμονιζομένης με την ισχύουσα έννομη τάξη, ώστε η θεσπιζόμενη με αυτήν ρύθμιση να μην έρχεται σε αντίθεση προς τις κείμενες διατάξεις ανώτερης τυπικής ισχύος, δεν αναιρείται από το ενδεχόμενο να καθίστανται κατά τον τρόπο αυτόν μη εφαρμόσιμες ή εν μέρει μόνο εφαρμόσιμες ορισμένες από τις προβλεπόμενες στη διακήρυξη ρυθμίσεις. Τούτο δε ιδίως διότι, λόγω του τυπικού περιεχομένου των προτύπων διακηρύξεων, το οποίο πολλάκις αναπαράγεται αυτούσιο, είναι ενδεχόμενο να περιλαμβάνονται σε διακήρυξη περιπτώσεις συμμετοχής που δεν τυγχάνουν εφαρμογής σε συγκεκριμένο διαγωνισμό (όπως εν προκειμένω η περίπτωση της παρ. 21.3 της διακήρυξης), ή που τυγχάνουν μερικής εφαρμογής, όπως συμβαίνει στην επίμαχη περίπτωση. 114

ΣτΕ/802/2008.(..) 6. Επειδή, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι η Διακήρυξη στο άρθρο 21 δεν προβλέπει ρητώς την δυνατότητα συμμετοχής στον διαγωνισμό της, κατά το άρθρο 16 παρ. 42 του ν. 1418/1984, κοινοπραξίας «αναβαθμισμένων» ορίων, τούτο όμως, εν όψει και του πρώτου εδαφίου του άρθρου 2 παρ. 7 του π.δ. 609/1985, δεν σημαίνει ότι η δυνατότητα αυτή αποκλείεται εν προκειμένω, και τούτο διότι, όχι μόνον οι διατάξεις του ν. 1418/1984 (και του τροποποιητικού αυτού ν. 2940/1991) περιλαμβάνονται στην, κατά το άρθρο 7 της Διακηρύξεως, εφαρμοστέα εν προκειμένω νομοθεσία, αλλά, προεχόντως, διότι το ανωτέρω ειδικό, ως προς το επίμαχο ζήτημα, άρθρο 21 της Διακηρύξεως (υπό τον τίτλο «Δικαιούμενοι συμμετοχής στον διαγωνισμό») ρητώς ορίζει στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 21.4. ότι «κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι ισχύουσες διατάξεις για την συμμετοχή εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαγωνισμούς για την κατασκευή δημοσίων έργων» 115

ΔΕΚ/C-129/2004.Περίληψη της αποφάσεως Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες προσφυγής σε θέματα συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων — Οδηγία 89/665 — Υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέπουν διαδικασία ασκήσεως προσφυγής — Πρόσβαση στις διαδικασίες προσφυγής — Εθνική νομοθεσία απαγορεύουσα στα μέλη υποβαλούσας προσφορά κοινοπραξίας χωρίς νομική προσωπικότητα να ασκήσoυν ατομικώς προσφυγή — Επιτρέπεται (Οδηγία του Συμβουλίου 89/665, άρθρο 1) Το άρθρο 1 της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν αποκλείει εθνική νομοθεσία κατά την οποία μόνον το σύνολο των μελών κοινοπραξίας χωρίς νομική προσωπικότητα, η οποία μετέσχε ως τέτοια σε διαδικασία συνάψεως δημόσιας συμβάσεως και δεν της ανατέθηκε το αντικείμενο της εν λόγω συμβάσεως, μπορεί να ασκήσει προσφυγή κατά της αποφάσεως περί συνάψεως της συμβάσεως και όχι μόνον ένα από τα μέλη της ατομικώς. Το ίδιο ισχύει αν όλα τα μέλη τέτοιας κοινοπραξίας ασκήσουν μεν από κοινού προσφυγή αλλά η προσφυγή ενός από τα μέλη της είναι απαράδεκτη. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, πράγματι, η εθνική νομοθεσία απαιτεί απλώς από τους προσφεύγοντες να πληρούν τις σχετικές με την ενεργητική νομιμοποίηση προϋποθέσεις αναλόγως της νομικής μορφής που έχουν επιλέξει τα ίδια τα μέλη. Τέτοιου είδους προϋποθέσεις είναι γενικής ισχύος και δεν περιορίζουν κατά τρόπο αντίθετο προς την οδηγία 89/665 την αποτελεσματικότητα των προσφυγών και τη δυνατότητα των υποβαλόντων προσφορά να ασκήσουν προσφυγές. (βλ. σκέψεις 28-29 και διατακτ.) 116

ΝΣΚ/406/2003.Δημόσιος διαγωνισμός για την ανάθεση δημοσίου έργου. Η (ισχύουσα) βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ως προϋπόθεση για τη νομότυπη συμμετοχή διαγωνιζομένων. Υποκατάσταση διαγωνιζομένου κατά την εξέλιξη της διαδικασίας του διαγωνισμού.Δεν είναι νομότυπη η συμμετοχή σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον ο ατομικός εργολήπτης και μοναδικό τεχνικό στέλεχος (ως πτυχιούχος του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών) της επιχείρησης, στελέχωσε άλλη εργοληπτική επιχείρηση – ετερόρρυθμη εταιρεία, η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων πριν την ημέρα του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ατομική εργοληπτική επιχείρηση τη βεβαίωση εγγραφής της στο ΜΕΕΠ. 2) Δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση διαγωνιζομένου, ή η αλλαγή της σύνθεσης διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας (με την υποκατάσταση μέλους αυτής), κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Έννομη συνέπεια της παρά το νόμο γενομένης υποκατάστασης επισύρει ως συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου. (πλειοψ.) ΝΣΚ/406/2003.Δημόσια έργα. Ανάθεση έργου σε μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση που έχει διαγραφεί από το ΜΕΕΠ.Δεν είναι δυνατή η ανάθεση δημόσιου έργου σε εργοληπτική επιχείρηση, που αποδείχθηκε μειοδότης, η οποία λόγω αποσύρσεως των πτυχίων των τεχνικών στελεχών της, διαγράφτηκε από το ΜΕΕΠ. Η ανάθεση δεν μπορεί να γίνει ούτε στην εργοληπτική επιχείρηση, η οποία στελεχώνεται με τα άνω τεχνικά στελέχη. 118

ΝΣΚ/333/2003..Ενέργειες της Διοικήσεως για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της δημοπρασίας για την ανάδειξη αναδόχου κατασκευής δημοσίου έργου..Σε περίπτωση συγχώνευσης ανωνύμων εταιρειών με απορρόφηση, στην δημοπρασία για την ανάδειξη αναδόχου κατασκευής δημοσίου έργου, μπορεί να συμμετάσχει μόνο η απορροφούσα εταιρεία. Η Προϊσταμένη Αρχή πρέπει να ανακαλέσει την απόφασή της, με την οποία εγκρίθηκε το αποτέλεσμα της δημοπρασίας και ανατέθηκε το έργο στην συγχωνευθείσα με απορρόφηση εταιρεία, και εν συνεχεία να ακυρώσει μερικώς τη διαδικασία της δημοπρασίας, δεδομένου ότι μη νομίμως φέρεται ότι συμμετείχε στη δημοπρασία η συγχωνευθείσα εταιρεία και προτείνεται η ανάθεση του έργου σ’ αυτή και μη νομίμως δεν αποκλείσθηκε η πράγματι συμμετέχουσα στη δημοπρασία απορροφούσα εταιρεία λόγω μη υποβολής του πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας και της βεβαίωσης των Υπηρεσιών (ΙΚΑ) για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών μιας από τις απορροφηθείσες ανώνυμες εταιρείες, και να διατάξει την επανάληψη της δημοπρασίας από το σημείο που έλαβαν χώρα οι παραπάνω σημειωθείσες πλημμέλειες. 119

ΔΕΚ/C-57/2001 .Περίληψη 1. Η οδηγία 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, δεν αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία απαγορεύει τη μεταβολή της συνθέσεως μιας κοινοπραξίας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

117

70

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κατηγορίας πρέπει να ανήκουν όλες σε μία από τις καλούμενες στη δημοπρασία τάξεις και είτε να είναι όλες της ίδιας τάξης ή να διαφέρουν κατά μία τάξη. Η καθεμία από τις επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν, συμμετέχει στην κοινοπραξία με ποσοστό όχι μικρότερο του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του προϋπολογισμού της υπηρεσίας του δημοπρατούμενου έργου. Αν το έργο περιλαμβάνει εργασίες περισσότερων κατηγοριών το ποσοστό του προηγούμενου εδαφίου αναφέρεται στον προϋπολογισμό της κάθε κατηγορίας. 8. Σε περίπτωση που εργοληπτική επιχείρηση κοινοπρακτεί με άλλη εργοληπτική επιχείρηση της αμέσως ανώτερης τάξης της ίδιας κατηγορίας, τηρούνται οι σχετικές διατάξεις για τα κατώτατα όρια ανάληψης δημόσιου έργου, που ισχύουν κάθε φορά για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της ανώτερης τάξης. 9. Σε δημοπρασία δημόσιου έργου, που περιλαμβάνει περισσότερες από μία κατηγορίες και η εργοληπτική επιχείρηση καλύπτει την καλούμενη τάξη της κύριας κατηγορίας, δεν ισχύουν τα κατώτατα όρια για τις άλλες κατηγορίες του έργου, εφόσον η επιχείρηση είναι εγγεγραμμένη σε αυτές τις κατηγορίες στην ίδια ή ανώτερη τάξη από την καλούμενη στη δημοπρασία. Ως κύρια θεωρείται η μεγαλύτερη σε προϋπολογισμό κατηγορία. 10. Κοινοπραξίες εργοληπτικών επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στην ίδια τάξη και κατηγορία έργου του Μ.Ε.ΕΠ. μέχρι και την πέμπτη τάξη, επιτρέπεται να αναλάβουν έργα προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο της τάξης τους μέχρι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και του ανώτατου ορίου της επόμενης τάξης, υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον δύο από τις επιχειρήσεις αυτές συμμετέχουν στην κατανομή της κατασκευής του έργου ή στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, με ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) η καθεμιά. Όταν κοινοπρακτούν επιχειρήσεις εγγεγραμμμένες στην έκτη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. για την ίδια κατηγορία εργασιών, το ανώτατο όριο προϋπολογισμού διαμορφώνεται στα εξήντα εκατομμύρια (60.000.000) ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό συμμετοχής της καθεμιάς στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, ανέρχεται τουλάχιστον σε είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Τα όρια της παραγράφου αυτής μπορεί να επανακαθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, λαμβανομένου υπόψη του δείκτη αναθεώρησης των τιμών των δημοσίων έργων, όπως καθορίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

11. Σε κάθε περίπτωση κοινοπραξίας όλες οι επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν ευθύνονται εις ολόκληρο για κάθε ευθύνη που προκύπτει από τη συμμετοχή τους στη δημοπρασία.

71

που μετέχει σε διαγωνισμό για τη σύναψη συμβάσεως δημοσίων έργων ή παραχωρήσεως δημοσίων έργων μετά την υποβολή της προσφοράς. Συγκεκριμένα, η ρύθμιση της συνθέσεως αυτού του είδους των κοινοπραξιών εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, καθότι το άρθρο 21 της εν λόγω οδηγίας, μοναδική διάταξη που αφορά τις κοινοπραξίες των εργοληπτών, περιορίζεται, αφενός, να αναφέρει ότι οι κοινοπραξίες επιτρέπεται να υποβάλλουν προσφορές και, αφετέρου, να απαγορεύσει την υποχρέωση να περιβληθούν συγκεκριμένη νομική μορφή προτού ανατεθεί η σύμβαση στην επιλεγείσα κοινοπραξία, και δεν περιέχει καμία διάταξη σχετική με τη σύνθεση αυτή. ( βλ. σκέψεις 60-61, 63, διατακτ. 1 ) 2. Η οδηγία 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, επιβάλλει στα κράτη μέλη, με το άρθρο της 1, παράγραφος 1, την υποχρέωση να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίζεται, όσον αφορά τις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των σχετικών κοινοτικών οδηγιών, ότι οι αποφάσεις που λαμβάνουν οι αναθέτουσες αρχές υπόκεινται στην άσκηση αποτελεσματικών και όσο το δυνατόν ταχύτερων προσφυγών, για τον λόγο ότι οι αποφάσεις αυτές παραβιάζουν είτε το κοινοτικό δίκαιο περί δημοσίων συμβάσεων είτε τους εθνικούς κανόνες που μεταφέρουν το δίκαιο αυτό στην εσωτερική έννομη τάξη. Επιπλέον, όπως προκύπτει από την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες προσφυγής μπορούν να κινηθούν τουλάχιστον από οποιοδήποτε πρόσωπο έχει ή είχε συμφέρον να του ανατεθεί συγκεκριμένη σύμβαση κρατικών προμηθειών ή δημοσίων έργων και υπέστη ή ενδέχεται να υποστεί ζημία από μια εικαζόμενη παράβαση. Συναφώς, μια κοινοπραξία εργοληπτών πρέπει να μπορεί να ασκήσει τα ένδικα βοηθήματα που προβλέπει η οδηγία 89/665, στο μέτρο που μια απόφαση της αναθέτουσας αρχής προσβάλλει τα δικαιώματα που η κοινοπραξία αυτή αντλεί από το κοινοτικό δίκαιο στο πλαίσιο διαδικασίας συνάψεως δημοσίων συμβάσεων. ( βλ. σκέψεις 64-65, 73, διατακτ. 2 )

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

16.1.Καλούμενες εργοληπτικές επιχειρήσεις120 Στις δημοπρασίες καλούνται εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο ΜΈΈΠ ή στα νομαρχιακά μητρώα κατά κατηγορίες (π.χ. οικοδομικά, ηλεκτρομηχανολογικά, υδραυλικά, λιμενικά έργα κλπ) και κατά τάξεις (Α1, Α2, 1η,2η, 3η4η, 5η, 6η και 7η ). Οταν το έργο ανήκει αποκλειστικά σε μία κατηγορία, τότε καλούνται οι επιχειρήσεις της κατηγορίας αυτής. Ανήκει δε ένα έργο αποκλειστικά σε μια κατηγορία, αν ανήκουν στην κατηγορία αυτή πάνω από το 90% των εργασιών του όλου έργου. Οταν ανήκει σε διάφορες κατηγορίες καλούνται οι επιχειρήσεις όλων των κατηγοριών ή κοινοπραξίες που καλύπτουν όλες τις κατηγορίες. Κατηγορία με ποσοστό εργασιών κάτω του 10% δε λαμβάνεται υπόψη, μπορεί όμως να οριστεί και το αντίθετο. Έπισημαίνεται ότι για την ένταξη σε κατηγορία δεν λαμβάνονται υπόψη τα απρόβλεπτα. Αν το έργο περιλαμβάνει αποκλειστικά αντικείμενο εξειδικευμένων επιχειρήσεων ΜΕΕΠ καλούνται οι επιχειρήσεις της αντίστοιχης κατηγορίας και οι εξειδικευμένες αν υπάρχουν σε αντίστοιχες τάξεις. Αν καλούνται επιχειρήσεις μίας κατηγορίας η τάξη προσδιορίζεται από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας στον οποίο λαμβάνονται υπόψη τα ποσοστά των απροβλέπτων (και των απολογιστικών), ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη αναθεώρηση και ΦΠΑ. Αν καλούνται περισσότερες κατηγορίες, η τάξη για κάθε κατηγορία προσδιορίζεται από το αντίστοιχο μέρος του προϋπολογισμού. Κοινοπραξίες γίνονται δεκτές αν δεν το αποκλείει η διακήρυξη. Αν οι επιχειρήσεις που κοινοπρακτούν είναι της ίδιας κατηγορίας πρέπει να ανήκουν όλες σε μία από τις καλούμενες τάξεις και είτε να είναι όλες της ίδιας τάξης, ή να διαφέρουν κατά μια τάξη. Οι επιχειρήσεις αυτές μετέχουν με ποσοστό 25% και άνω. Το ίδιο συμβαίνει αν το έργο περιλαμβάνει εργασίες περισσότερων κατηγοριών. Σε περίπτωση που εργοληπτική επιχείρηση κοινοπρακτεί με επιχείρηση της αμέσως ανώτερης τάξης της ίδιας κατηγορίας τηρούνται τα κατώτατα όρια ανάληψης δημοσίου έργου που ισχύουν για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της ανώτερης τάξης. Αν η δημοπρασία προβλέπει περισσότερες κατηγορίες και η επιχείρηση καλύπτει την καλούμενη τάξη της κύριας κατηγορίας, δεν ισχύουν τα κατώτατα όρια για τις άλλες κατηγορίες που καλούνται, εφόσον η επιχείρηση είναι εγγεγραμμένη στην ίδια ή ανώτερη τάξη αυτών των κατηγοριών. Ως κύρια κατηγορία θεωρείται η μεγαλύτερη σε προϋπολογισμό121.

120 121

Πρακτικός Οδηγός για τον έλεγχο των Δημοσίων Συμβάσεων ΕλΣυν VI Τμήμ. 37/2009

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Τέλος, ως προς τα ανώτατα και κατώτατα όρια προϋπολογισμού έργων κατά τάξη, έχει εφαρμογή το άρθρο 102 του ν. 3669/2008. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό θεσπίζονται ανώτατα και κατώτατα όρια προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων, εντός των οποίων δικαιούται κάθε εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ να συμμετάσχει σε διαγωνισμό για την ανάθεση εκτέλεσης δημοσίου έργου. Τα όρια αυτά είναι τα εξής:

72

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

ΤΑΞΈΙΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ

www.docman.gr

ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ

Α1

-

90.000 €

Α2

-

300.000 €

ΠΡΩΤΗ

-

750.000 €

ΔΕΥΤΕΡΗ

175.000 €

1.500.000 €

ΤΡΙΤΗ

500.000 €

3.750.000 €

ΤΕΤΑΡΤΗ

1.400.000 €

7.500.000 €

ΠΕΜΠΤΗ

3.500.000 €

22.000.000 €

ΕΚΤΗ

10.500.000 €

44.000.000 €

ΕΒΔΟΜΗ

35.000.000 €

-

Στον παραπάνω κανόνα εισάγονται από το νόμο δύο εξαιρέσεις: η πρώτη εξαίρεση επεκτείνει τα ανώτατα όρια προϋπολογισμού για ορισμένες κατηγορίες κοινοπραξιών, ενώ η δεύτερη μειώνει τα κατώτατα όρια προϋπολογισμού για ορισμένες επιχειρήσεις. Ειδικότερα: Τα ανώτατα όρια προϋπολογισμού επεκτείνονται στην περίπτωση που αναφέρεται στην παράγραφο 10 του άρθρου 16 του ν. 3669/2008 για την αναβάθμιση ορίου κοινοπραξίας. Συγκεκριμένα, κοινοπραξίες επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στην ίδια τάξη και κατηγορία μέχρι και την 5 η τάξη, μπορούν να αναλάβουν έργα προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο της τάξης τους και μέχρι 25% της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και της αμέσως επόμενης, αρκεί, δύο τουλάχιστο από τις επιχειρήσεις αυτές να συμμετέχουν στην κατασκευή του έργου ή στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας με ποσοστό τουλάχιστο 30% η καθεμία πχ σε δημοπρασία έργου με προϋπολογισμό κατηγορίας 1.900.000 ευρώ μπορεί να μετάσχει αναβαθμισμένη Κ/Ξ 2ης τάξης της αυτής κατηγορίας, αρκεί κάθε ένα από τα μέλη να μετέχει στην κοινοπραξία με ποσοστό τουλάχιστο 30%. Οταν κοινοπρακτούν επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στην έκτη τάξη του ΜΕΕΠ, το ανώτατο όριο προϋπολογισμού διαμορφώνεται στα εξήντα εκατομμύρια ευρώ (60.000.000), ενώ το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής κάθε

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

κοινοπρακτούσας εταιρείας ορίζεται στο 25%.

73

Με την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων τα ανώτατα όρια έργων που επιτρέπεται να αναλαμβάνουν οι αναβαθμισμένες κοινοπραξίες διαμορφώνονται, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

ΤΑΞΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ (ίδια τάξη, ίδια κατηγορία, ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστο 30%, ή επί 6ης τάξης ποσοστό τουλάχιστο 25%)

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΤΑΞΗΣ

www.docman.gr

ΑΝΩΤΑΤΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ

ΟΡΙΟ

Α1

90.000 €

142.500 €

Α2

300.000 €

412.500 €

ΠΡΩΤΗ

750.000 €

937.500 €

ΔΕΥΤΕΡΗ

1.500.000 €

2.062.500 €

ΤΡΙΤΗ

3.750.000 €

4.687.500 €

ΤΕΤΑΡΤΗ

7.500.000 €

11.125.000 €

ΠΕΜΠΤΗ

22.000.000 €

27.500.000 €

ΕΚΤΗ

44.000.000 €

60.000.000 €

ΕΒΔΟΜΗ

-

-

Τα κατώτατα όρια προϋπολογισμού έργων που επιτρέπεται να αναλάβουν επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ μέχρι και την έκτη τάξη, μπορούν να μειώνονται στο 50% του κατώτατου ορίου προϋπολογισμού της τάξης τους, όταν πρόκειται για έργα που εκτελούνται στο νομό που βρίσκεται η έδρα της επιχείρησης καθώς και σε ένα δεύτερο νομό που δηλώνεται στην υπηρεσία τήρησης του ΜΕΕΠ και αναφέρεται στη βεβαίωση εγγραφής (άρθρο 102 παρ. 2 του ν. 3669/2008).

Συνεπώς, τα κατώτατα όρια του προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων που εκτελούνται στο νομό της έδρας ή

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

στον δηλωθέντα ως δεύτερο νομό της επιχείρησης, διαμορφώνονται όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα:

74

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΤΑΞΕΙΣ

ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ

Α1

-

90.000 €

Α2

-

300.000 €

ΠΡΩΤΗ

-

750.000 €

(175.000:2=) 87.500 €

1.500.000 €

(500.000:2=) 250.000 €

3.750.000 €

ΤΈΤΑΡΤΗ

(1.400.000:2=) 700.000 €

7.500.000 €

ΠΈΜΠΤΗ

(3.500.000:2=) 1.750.000€

22.000.000 €

(10.500.000:2=) 5.250.000 €

44.000.000 €

ΔΈΥΤΈΡΗ ΤΡΙΤΗ

ΈΚΤΗ ΈΒΔΟΜΗ

35.000.000 €

-

Έπισημαίνεται ότι ο σκοπός καθορισμού με το άρθρο 102 του ν. 3669/2008 κατώτατων ορίων προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων για τη συμμετοχή στους διαγωνισμούς των εργοληπτικών επιχειρήσεων είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού με την αποφυγή αναλήψεως του συνόλου των δημοσίων έργων από τις πιο ισχυρές σε μέσα και στελέχωση εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες, λόγω του εύρους τους, θα απέκλειαν εν τοις πράγμασι τους 122 λοιπούς συμμετέχοντες με μικρότερη τάξη πτυχίου . Σε περίπτωση που δεν περιλαμβάνεται στη διακήρυξη (και κατ' επέκταση στη δημοσιευθείσα περίληψή της), όρος που επιτρέπει τη δυνατότητα συμμετοχής και κοινοπραξιών με αναβάθμιση πτυχίου, κατά το άρθρο 16 παρ. 10 του ν. 3669/2008, δεν είναι νόμιμη η συμμετοχή αυτών στο διαγωνισμό, αφού για τη δυνατότητα αυτή δεν έχουν τηρηθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητας με αποτέλεσμα να πλήττονται οι αρχές του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της ισότιμης πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων 123 έργων . Ο όρος της διακήρυξης σχετικά με τις καλούμενες τάξεις αποτελεί ένα από τα κύρια σημεία που προσδιορίζουν 124 το περιεχόμενο της διακήρυξης και πρέπει να δημοσιεύεται . Έάν στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

122

75

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/490/2010.Καλούμενες τάξεις. Ελλειψη αιτιολογίας αποκλεισμού εργοληπτικής επιχείρησης Εφόσον στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της προβλέπονταν η δυνατότητα συμμετοχής εργοληπτικών επιχειρήσεων ή κοινοπραξιών που ανήκουν στην 3η και 4η τάξη (εκτός νομού) και στην 3η, 4η και 5η (εντός νομού) στην κατηγορία οικοδομικά, μη νομίμως έγινε αποδεκτή η συμμετοχή της κοινοπραξίας Σ.Γ., η οποία διέθετε πτυχίο 2ης τάξης στα οικοδομικά. Το γεγονός δε της δυνατότητας συμμετοχής της στον επίμαχο διαγωνισμό βάσει της εξαιρετικής διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 16 του ν.3668/2008 με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης του πτυχίου της, δεν μπορεί να παράσχει επαρκή θεμελίωση της νομιμότητας της συμμετοχής της στο διαγωνισμό και κατά μείζονα λόγο της επιλογής της ως αναδόχου, καθότι η σχετική δυνατότητα δεν διαλαμβάνονταν με ρητό τρόπο στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της και ως εκ τούτου δεν έτυχε της απαιτούμενης δημοσιότητας. Κάθε δε αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή παραβιάζει τις αρχές του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της ισότιμης πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων.Το πρακτικό της Επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού δεν περιέχει καμία αιτιολογία για τον αποκλεισμό της εργοληπτικής επιχείρησης ΤΕ, της οποίας δεν ανοίχτηκε η οικονομική προσφορά, καθώς δεν εξειδικεύει τους λόγους για τους οποίους κρίθηκε άκυρη η συμμετοχή της στο διαγωνισμό, γεγονός που αντίκειται στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων στους δημόσιους διαγωνισμούς. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. 123

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/490/2010

124

ΕλΣυν/Τμ.6/1892/2010.Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά και ανωτέρω, ο όρος του άρθρου 21.4 της διακήρυξης ήταν πράγματι ουσιώδης, εφόσον αποσκοπούσε στη διεύρυνση του αριθμού των δικαιουμένων σε συμμετοχή κοινοπραξιών, και για το λόγο αυτό έπασχε η γενόμενη, κατά παράλειψη αυτού, δημοσίευση της περίληψής της, όπως ορθά έκρινε κατά τούτο και το Κλιμάκιο με την πράξη του. Περαιτέρω, η αιτούσα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, σε αντίκρουση της επάλληλης αιτιολογικής σκέψης της πληττόμενης πράξης, προβάλλει ότι κατά το άρθρο 21 της διακήρυξης, δεν αποκλειόταν η συμμετοχή κοινοπραξιών με οποιονδήποτε συνδυασμό τάξεων ανά κατηγορία έργων. Αρκούσε, δηλαδή, η κάθε τάξη να καλύπτει αυτοτελώς τα όρια της αντίστοιχης κατηγορίας εργασιών, με ή χωρίς αναβάθμιση, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή και κοινοπραξιών που είχαν αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου τους μόνο για τη μία από τις δύο κατηγορίες εργασιών του συγκεκριμένου έργου. Πράγματι, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά και στην προηγούμενη (υπό III) νομική

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περίληψη αυτής δεν διαλαμβάνεται η δυνατότητα συμμετοχής εργοληπτικής επιχείρησης με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης του πτυχίου της, κατ' εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 16 παρ. 10 του ν.3669/2008, τότε η συμμετοχή στο διαγωνισμό τέτοιας κοινοπραξίας είναι μη νόμιμη. Έχει κριθεί ότι μη νομίμως εν όψει του προϋπολογισμού κλήθηκαν να μετάσχουν επιχειρήσεις της 2ης τάξης και όχι της 3ης τάξης που δικαιούντο προς τούτο, είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι τελικώς δεν αποκλείστηκαν όσες επιχειρήσεις τρίτης τάξης έλαβαν μέρος, αφού κάτι τέτοιο δεν θεραπεύει την πλημμέλεια της διακήρυξης, 125 δοθέντος μάλιστα ότι η εν τοις πράγμασι τροποποίηση της διακήρυξης δεν δημοσιεύθηκε . Ωστόσο αν 126 κληθούν και επιχειρήσεις μεγαλύτερης τάξης δεν πρόκειται για ουσιώδη πλημμέλεια .

Άρ θρο 1 7 Συ μβ α τι κά Τ εύχ η

1. Η διακήρυξη της δημοπρασίας μνημονεύει τα συμβατικά τεύχη και σχέδια που μαζί με τη διακήρυξη αποτελούν τη βάση για την κατάρτιση της εργολαβικής σύμβασης. Σε περίπτωση απευθείας ανάθεσης τα τεύχη αυτά προσδιορίζονται με τη σύμβαση. 2. Τα τεχνικά συμβατικά τεύχη είναι σχέδια και κείμενα που δίνουν εικόνα του έργου που πρόκειται να κατασκευαστεί και των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει ο ανάδοχος με τη σύμβαση (τεχνική περιγραφή, συγγραφές υποχρεώσεων κ.λπ.). 3. Ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας αποτελεί ένδειξη της προεκτίμησης του κόστους του έργου και ανώτατο όριο προσφοράς, όταν η διακήρυξη δεν ορίζει ρητά ότι επιτρέπονται προσφορές μεγαλύτερες από τον 127 προϋπολογισμό της υπηρεσίας ή αρνητικές εκπτώσεις , ανάλογα με το εφαρμοζόμενο σύστημα υποβολής σκέψη, η ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνάδει τόσο με το περιεχόμενο όσο και τον σκοπό των σχετικών διατάξεων. Επομένως, η ανάδοχος κοινοπραξία «….», η οποία αποτελείτο από δύο ατομικούς εργολήπτες 2ης τάξης (2η+2η, ανώτατο με την αναβάθμιση όριο 2.062.500,00 ευρώ) για την κατηγορία οικοδομικά, που είχε προϋπολογισμό 1.898.457,14 ευρώ και μία ομόρρυθμο εταιρεία 1ης τάξης (ανώτατο όριο 1ης τάξης 750.000,00 ευρώ) για την κατηγορία ηλεκτρομηχανολογικά, που είχε προϋπολογισμό 374.482,53 ευρώ, νομίμως συμμετείχε στον διαγωνισμό κατά τα βασίμως προβαλλόμενα ως προς τούτο με την υπό κρίση αίτηση. 125

ΕλΣυν./Tμ.6/2060/2010.Κατά τα παγίως κριθέντα, (βλ. Ελ. Συν. Πράξεις VI Τμ. 19/2005, 31/2003,3130/2009), η διακήρυξη του διαγωνισμού με τα συμβατικά της τεύχη δεσμεύει, ως κανονιστική πράξη, τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό αλλά και το νομικό πρόσωπο που τον έχει προκηρύξει, το οποίο υποχρεούται από την έναρξη και μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας να εφαρμόζει όσα ορίζονται σ’ αυτή, στο πλαίσιο των αρχών της τυπικότητας της διαδικασίας, του ελεύθερου ανταγωνισμού και της ισότητας μεταξύ των διαγωνιζομένων, που διέπουν τους διαγωνισμούς για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι η θεραπεία τυχόν παραβάσεων διατάξεων αναγκαστικού δικαίου από όρους της διακήρυξης που διέπουν τις καλούμενες τάξεις, χωρεί νομίμως υπό τις τυπικές προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, ήτοι μετά από ρητή τροποποίηση της διακήρυξης από την αναθέτουσα αρχή και νέα δημοσίευση αυτής, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν προσβολής του οικείου όρου της διακήρυξης από υποψήφιους εργολήπτες, όχι δε κατόπιν σιωπηρής συμφωνίας, κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής, μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και των εργοληπτικών επιχειρήσεων ανώτερης τάξης από τις κληθείσες, οι οποίες συμμετείχαν ανεπιφύλακτα στον διαγωνισμό θέτοντας εν αμφιβόλω την ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού. ΕλΣυν/Ε Κλιμ./386/2010.Ο όρος όμως αυτός της διακήρυξης, κατά το μέρος που ορίζει ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό είχαν δικαίωμα να συμμετάσχουν μεμονωμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες ανήκαν στην 7η τάξη, είναι μη νόμιμος, διότι αντίκειται στο άρθρο 102 παρ. 2 του ν. 3669/2008, η πλημμέλεια όμως αυτή δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της διαδικασίας του ελεγχόμενου διαγωνισμού, καθώς, όπως προκύπτει από τον επισυναπτόμενο στο πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού πίνακα 3, στο διαγωνισμό δεν συμμετείχαν εργοληπτικές επιχειρήσεις 7ης τάξης. 127

Στε/1222/2006.Το μεν άρθρο 5 παρ. 3 του π.δ. 609/85 (κατά το οποίο ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας αποτελεί το ανώτατο όριο προσφορών, εκτός εάν η διακήρυξη ορίζει το αντίθετο και ο προϋπολογισμός μπορεί να είναι αναλυτικός ή να περιλαμβάνει κατ’ αποκοπή τίμημα για το έργο ή τμήματά του) δεν ορίζει ρητώς ότι προσφορές με επιμέρους τιμές μεγαλύτερες των σχετικών τιμών του τιμολογίου της Υπηρεσίας απορρίπτονται ως απαράδεκτες, το δε άρθρο 7 παρ. 3 του αυτού π.δ. (κατά το οποίο, στο σύστημα προσφορών με επιμέρους ποσοστά έκπτωσης, επιτρέπεται μηδενική ή αρνητική έκπτωση σε ομάδες εργασιών εάν η συνολική έκπτωση είναι θετική) δεν παρέχει προφανές εξ αντιδιαστολής επιχείρημα υπέρ της άποψης της αιτούσας ότι στο εφαρμοσθέν εν προκειμένω σύστημα του άρθρου 9 του π.δ. 609/85 (σύστημα προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου), ελλείψει αντίστοιχης ρύθμισης, δεν επιτρέπονται αρνητικές εκπτώσεις σε επιμέρους κονδύλια του τιμολογίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

126

76

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προσφοράς. Ο προϋπολογισμός μπορεί να είναι αναλυτικός ή να περιλαμβάνει κατ’ αποκοπή τίμημα για το έργο ή τμήματά του. 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εγκρίνονται ενιαία 128 τιμολόγια εργασιών , ανάλογα με την κατηγορία και το μέγεθος των έργων και με την προσβασιμότητα της περιοχής εκτέλεσής τους. 5. Τα τιμολόγια, μετά την έγκρισή τους, ισχύουν υποχρεωτικά για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια έργα.

128

•Δ11γ/188/Φ10/2010.Τροποποίηση – Διόρθωση σφαλμάτων της απόφασης Δ17γ/06/28/Φ.Ν.437/24.2.2009 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. «Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών» (ΦΕΚ Β΄ 410/6-3-2009 Διόρθ.Σφάλματος ΦΕΚ Β΄ 822/4-5-2009) όπως συμπληρώθηκε με την αριθ Δ11γ/759/28.2.2009 απόφαση του Υπουργού ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. «Συμπλήρωση της απόφασης Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών» (ΦΕΚ Β΄ 2630/29-12-2009), •Δ11γ/759/2009.Συμπλήρωση της απόφασης ”Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών” Δ17α/10/123/2009.Συμπλήρωση της απόφασης «Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Οδοποιΐας». •Δ17γ/10/108/2009.Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Πρασίνου -Αναδημοσίευση στο ΦΕΚ 1661/Β/2009 •Δ17γ/10/74/2009.Δημοσίευση διόρθωσης σφαλμάτων στην αριθμ. Δ17γ/07/85/ΦΝ439.1/28-7-2008 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.«Έγκριση: α) προτύπων τευχών προκηρύξεων για τις διαδικασίες των άρθρων 6 και 8 του ν. 3316/2005 και β) τροποποίησης προτύπων τευχών προκηρύξεων για τις διαδικασίες των άρθρων 7 και 9 του ιδίου νόμου», (Φ.Ε.Κ. Β’1582/2008).ΕΓΚ.12 •Δ17γ/06/28/2009-Διορθ.Σφ. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ Στην υπ’ αριθμ. Δ17γ/06/28/ΦΝ437/24.2.2009 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων «Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών» που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. Β΄ 410/6.3.2009, διορθώνονται τα παρακάτω λάθη που έγιναν Α) Στον Πίνακα Τιμών Υδραυλικών Έργων και Β) στο Περιγραφικό Τιμολόγιο Υδραυλικών ΈργωνΑ) Στον Πίνακα Τιμών Υδραυλικών Έργων: •Δ17α/02/60/2009.Δημοσίευση υπουργικής απόφασης και έναρξη ισχύος της.ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 10 •Δ17α/03/59/2009. Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Οικοδομικών Έργων.ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 9 •Δ17γ/08/44/2009.Δημοσίευση Υπουργικής Απόφασης «Έγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών».-ΕΓΚ.8 •Δ17α/62/3/2009.Εγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Οικοδομικών Έργων. •Δ17γ/06/28/2009.΄Εγκριση αναπροσαρμογής και συμπλήρωσης Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Υδραυλικών και Λιμενικών. •Δ17α/09/18/2009.Συμπλήρωση της απόφασης «Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Οδοποιϊας». •Δ17α/06/176/2008.Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων ΄Εργων Οδοποιϊας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΥΑ/Δ17α/09/76/20.6.2008-ΦΕΚ:1189/Β.Έγκριση Ενιαίου προϋπολογισμού κάτω των 1,5 εκατομμυρίων ευρώ.

77

Τιμολογίου

Έργων

Οδοποιίας

για

τα

μικρά

έργα

•Δ17α/06/76/20.6.2008.ΕΓΚ.11.Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων έργων Οδοποιίας. •Δ17α/03/54/Ε.Τ./17.5.2008.Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Οδοποιίας. Πίνακες ενιαίων τιμολογίων. Ισχύς από 1/7/2008 •Δ17α/03/54/Π.Τ./7.5.2008.Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Οδοποιίας. Περιγραφικό Τιμολόγιο. Ισχύς από 1/7/2008 •ΥΑ/Δ17α/03/54/7.5.2008 -ΦΕΚ: 918/Β .Επικαιροποίηση των Ενιαίων Τιμολογίων Έργων Οδοποιίας. . Ισχύς από 1/7/2008 •Δ17α/02/137/23.12.2004. -ΕΓΚ.33.Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων για τα δημόσια έργα.Παράγραφος 6 –Ενιαία τιμολόγια. •Δ17α/04/103/ΦΝ437/22.10.2004.-ΕΓΚ.25.Έγκριση ενιαίων τιμολογίων εργασιών στις κατηγορίες των έργων Οδοποιίας ,Υδραυλικών, Λιμενικών και Πρασίνου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

6. Οι τιμές των εργασιών των ενιαίων τιμολογίων αναπροσαρμόζονται, όπως ορίζεται στην απόφαση και λαμβάνονται αυτούσιες ή σε συνδυασμό μεταξύ τους για τη σύνταξη των προϋπολογισμών των έργων. 7. Στις τιμές του προϋπολογισμού και του τιμολογίου τόσο της υπηρεσίας όσο και της προσφοράς περιλαμβάνεται κάθε σχετική δαπάνη, καθώς και τα γενικά έξοδα και όφελος της εργοληπτικής επιχείρησης. Αν γίνεται ρητή μνεία στα σχετικά τεύχη μπορεί να διαχωρίζονται οι τιμές και να προστίθεται στο τέλος ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους που ορίζεται σε δεκαοκτώ τοις εκατό (18%), για έργα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων ή άλλες πηγές με ανάλογες απαλλαγές και 129 130 131 132 σε είκοσι οκτώ τοις εκατό (28%) για τις άλλες περιπτώσεις . 8. Ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας όταν είναι αναλυτικός ομαδοποιεί τις ομοειδείς εργασίες με ένδειξη του αθροίσματος της δαπάνης κάθε ομάδας. Αν δεν υπάρχει τέτοια ομαδοποίηση νοείται ότι το σύνολο των εργασιών είναι μία ομάδα. Σε έργα που η προμέτρηση των εργασιών είναι δύσκολη ή αδύνατη, όπως σε περιπτώσεις έργων συντήρησης, μπορεί ο προϋπολογισμός να μην περιλαμβάνει ποσότητες των επιμέρους εργασιών αλλά μόνο την κατ’ εκτίμηση δαπάνη του συνόλου κάθε ομάδας ομοειδών εργασιών και το γενικό σύνολο. 9. Οι προσφορές των διαγωνιζομένων ανάλογα με το σύστημα υποβολής προσφοράς συντάσσονται είτε σε έντυπα της υπηρεσίας είτε βάσει υποδειγμάτων της υπηρεσίας, όπως ορίζεται στη διακήρυξη.

129

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (..) Άρθρο 9 Οικονομικά ζητήματα των δήμων.(…) 5. Στα έργα των δήμων, όταν γίνεται ρητή μνεία στα συμβατικά τεύχη δημοπράτησης σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 17 του ν. 3669/2008, μπορεί να διαχωρίζονται οι τιμές και για τα γενικά έξοδα και το όφελος του εργολάβου να προστίθεται στο τέλος σε ποσοστό που ορίζεται σε 18% ανεξαρτήτως της πηγής χρηματοδότησης. 130

ΕΣ/Τ4/65/2007.Διάκριση Δημοσίου τεχνικού έργου από την παροχή Υπηρεσιών. Πότε εφαρμόζεται εργολαβικό όφελος 28% ή 18% αντίστοιχα ΕΣ/Τ7/56/2007. Αντικείμενο της συμβάσεως αφορούσε σε παροχή εργασιών και όχι σε κατασκευή δημοσίου έργου, δεδομένου ότι δεν απαιτείται για την εκτέλεση τους η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η επιβάρυνση της δαπάνης με εργολαβικό όφελος. ΕΣ/Τ7/44/2007. Δημόσια έργα. Προμήθεια και εγκατάσταση κλιματισμού. Παρότι δεν προσδιορίζεται ρητά στα συμβατικά τεύχη η αναλογία του κόστους της προμήθειας του μηχανήματος και των εργασιών εγκαταστάσεώς του, κατά την κοινή πείρα το κόστος της πρώτης, που σύμφωνα με την προαναφερθείσα τεχνική περιγραφή αποτελεί το κύριο αντικείμενο της συμβάσεως, υπερβαίνει αυτό των αντίστοιχων εργασιών συνδέσεως του μηχανήματος με τα υπάρχοντα δίκτυα. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον η σύμβαση για τον «Εκσυγχρονισμό (κλιματισμό) Π….. Σ…..» αναφέρεται σε προμήθεια αγαθού και όχι σε δημόσιο έργο, ανεπιτρέπτως προβλέπεται σε αυτήν η καταβολή στον ανάδοχο γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους. 131

132Δ17γ/09/94/2002.Δ17γ/09/94/2002.ΘΕΜΑ:

Κοινοποίηση της αριθμ. 627/2002 γνωμοδότησης του ΝΣΚ Σας κοινοποιούμε κατωτέρω την αριθμ. 627/2002 γνωμοδότηση του Α Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), η οποία έγινε αποδεκτή από την υπουργό ΠΕΧΩΔΕ (αρ. πρωτ. αποδοχής Δ17γ/173/2/ΦΝ241/12-12-2002). ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 29 ΝΣΚ/627/2002.O ανάδοχος κατασκευής δημόσιου έργου βαρύνεται υποχρεωτικά με τις κρατήσεις υπέρ τρίτων (ΣτΕ 4832/97). Με το εργολαβικό συμφωνητικό και τα λοιπά συμβατικά τεύχη (Διακήρυξη, ΕΣΥ κ.λπ.) ανατίθεται η κατασκευή του έργου με «κατ’ αποκοπή» τίμημα, στο οποίο προστίθεται και ποσοστό 18% για γενικά έξοδα και όφελος εργολάβου, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι επίμαχες κρατήσεις και με βάση το γεγονός ότι το εργολαβικό όφελος είναι 18% ο ανάδοχος διαμορφώνει την προσφορά του. Β. Στις εργολαβικές συμβάσεις δημόσιων έργων η συμβατική υποχρέωση του αναδόχου να πληρώσει κατά τα ανωτέρω τις επίμαχες κρατήσεις δεν αναιρείται από την ειδική διάταξη του άρθρου 8 (παρ. 1) της από 28-7-1978 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου στην οποία αναφέρεται: «... ότι οι εργολαβικές συμβάσεις και τα τιμολόγια δια την εκτέλεσιν των εργασιών,... απαλλάσσονται...», των επίμαχων κρατήσεων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Π.Δ.171/15.5.1987 (ΦΕΚ Α' 84/2.6.1987) Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων που εκτελούνται από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και άλλες σχετικές διατάξεις (..)Αρθρο 9 Εκτέλεση έργων από εργοληπτική επιχείρηση με διαγωνισμό ή απευθείας ανάθεση (..) ε) Αν η αξία του έργου δεν υπερβαίνει τα ποσά που καθορίζονται κάθε φορά με την απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων που εκδίδεται σύμφωνα με την περίπτ. γ' της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν. 1418/84. Στην ειδική αυτή περίπτωση η απόφαση για τον τρόπο εκτέλεσης του έργου με απευθείας ανάθεση λαμβάνεται, προκειμένου για δήμους από τη Δημαρχιακή Επιτροπή. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, απαιτείται να έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό, είτε κατά την κατάρτιση είτε κατά την τροποποίησή του εξειδικευμένη πίστωση, που κατονομάζεται ρητά στον προϋπολογισμό. Στην περίπτωση αυτή δεν καταβάλλεται στον ανάδοχο ποσοστό γενικών εξόδων και όφελος εργολάβου.

78

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 8 Τεύχο ς π αρ ατη ρή σε ων 1. Όταν πρόκειται για έργα με προϋπολογισμό που υπερβαίνει το όριο για το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξης, μπορεί η διακήρυξη να προβλέπει την υποχρέωση των διαγωνιζομένων να υποβάλουν μαζί με την προσφορά τους, τεύχος παρατηρήσεων για την τεχνική μελέτη και τα τεύχη, οικονομικά και συμβατικά, με τα οποία δημοπρατείται το έργο. Για έργα με προϋπολογισμό που υπερβαίνει το όριο για το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις δεύτερης τάξης, η διακήρυξη μπορεί να ορίσει ότι το τεύχος πρέπει να υποβληθεί σε οριζόμενη προθεσμία πριν από τη δημοπρασία. Με το τεύχος παρατηρήσεων θα σχολιάζεται η ορθότητα της λύσης, το εφικτό της κατασκευής, θα επισημαίνονται τυχόν σφάλματα στο τεχνικό οικονομικό ή στο συμβατικό μέρος ή θα αναφέρεται ότι διαπιστώθηκε το εφαρμόσιμο της μελέτης και δεν υπάρχουν παρατηρήσεις. 2. Το περιεχόμενο του τεύχους αυτού, που δεν αποτελεί συμβατικό στοιχείο, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποτέ για ερμηνεία της σύμβασης, αλλά χρησιμεύει μόνο για την εκτίμηση των πραγμάτων κατά την ανάθεση του έργου και σαν αξιολογικό στοιχείο της εργοληπτικής επιχείρησης κατά τις σχετικές διαδικασίες του Μέρους III. Τα ανωτέρω ισχύουν ανάλογα και για το τεύχος παρατηρήσεων που υποβάλλεται με την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής στη δημοπρασία με προεπιλογή, εφόσον ζητηθεί με την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. 3. Ευστοχία στο σχολιασμό μέσω του τεύχους παρατηρήσεων, έστω και εκ των υστέρων διαπιστούμενη, θα αποτελεί ευνοϊκό στοιχείο για την αξιολόγηση του επιστημονικού δυναμικού της επιχείρησης κατά τις διατάξεις για το Μ.Ε.Κ. και το Μ.Ε.ΕΠ., ανεξάρτητα από την ανάληψη ή μη του έργου από την επιχείρηση που υπέβαλε το τεύχος.

Άρ θρο 1 9 Βρ αβ ε ίο α ξ ιο λο γ ό τ ερ ων με λε τών 1. Όταν εφαρμόζεται σύστημα προσφορών που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, μπορεί στη διακήρυξη να ορίζεται η καταβολή χρηματικού ποσού ως βραβείου σε αριθμό μελετών που θα επιτύχουν την ανώτερη βαθμολογία στην αξιολόγηση. Ο αριθμός των μελετών που βραβεύονται δεν μπορεί να υπερβαίνει τις πέντε (5) και η βαθμολογία των βραβευμένων δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το εβδομήντα τοις εκατό (70%) της ανώτερης προβλεπόμενης στη διακήρυξη βαθμολογίας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Το χρηματικό ποσό για κάθε βραβευόμενη μελέτη καθορίζεται ρητά από τη διακήρυξη και δεν μπορεί να είναι ανώτερο από τα τρία χιλιοστά της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του έργου. Τα ποσά των βραβείων πληρώνονται από τις πιστώσεις του έργου. Δεν καταβάλλεται το βραβείο στον ανάδοχο του έργου για τον οποίο θεωρείται ότι συμψηφίζεται στο εργολαβικό αντάλλαγμα.

79

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Δ΄ ΣΥ ΜΜ ΕΤ Ο ΧΗ Σ Ε ΔΙ Α Γ ΩΝ Ι ΣΜ Ο Άρ θρο 2 0 Π ρο α πα ιτο ύ με να σ υμ μ ε το χ ή ς σ ε δ ιαγ ωνι σμό

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Tα προαπαιτούμενα συμμετοχής σε ένα διαγωνισμό είναι τα προβλεπόμενα στα πρότυπα τεύχη διακηρύξεων δημοσίων έργων τα οποία εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. Δ17α/02/115/Φ.Ν 443/3.8.2007 (ΦΕΚ 133 1586 Β΄) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, κατ’ εφαρμογή της εξουσιοδοτικής διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 15 του παρόντος. 2. Για τη συμμετοχή εργοληπτικής επιχείρησης οποιασδήποτε τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. σε δημοπρασία δημοσίου έργου, το οποίο δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, απαιτείται η προσκόμιση 134 135 αποκλειστικά και μόνο του πρωτοτύπου της βεβαίωσης εγγραφής της στο Μ.Ε.ΕΠ.. 3. Κατά την κατάθεση της προσφοράς κάθε προσφέρουσα εργοληπτική επιχείρηση υποχρεούται να υποβάλει βεβαιώσεις των υπηρεσιών για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών και τη φορολογική ενημερότητα 136 137 για τα δημόσια έργα που εκτελεί μόνη της ή σε κοινοπραξία. 4. Κάθε εργοληπτική επιχείρηση Μ.Ε.ΕΠ. προκειμένου να αναλάβει την εκτέλεση μέρους ή του συνόλου δημοσίου έργου, ως ανάδοχος ή ως μέλος αναδόχου κοινοπραξίας ή ως μέλος κατασκευαστικής κοινοπραξίας ή ως αναγνωρισμένος υπεργολάβος, σύμφωνα με το άρθρο 68 του παρόντος, πρέπει να μην έχει μέσα σε ολόκληρη τη χώρα, πριν από τη συμμετοχή της σε διαγωνισμό, ανεκτέλεστο μέρος εργολαβιών 138 139 140 141 δημοσίων έργων του δημόσιου τομέα , ανώτερο από τα πιο κάτω όρια : 133

Δ17α/05/116/30.9.2008-ΦΕΚ: 2126/Β.Απόφαση Έγκρισης 5ης βελτίωσης προτύπων διακηρύξεων τύπου α και Β Προσαρμογή των πρότυπων τευχών διακηρύξεων δημοσίων έργων σύμφωνα με την κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων (Ν.3669/08).Εφαρμογή από την 1η Δεκεμβρίου 2008 και εφεξής. 134

Ελ.Συν./Ε'.Κλιμάκιο/257/2009.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου, καθώς κατά την ημερομηνία υποβολής των προσφορών στον διαγωνισμό για την ανάθεση του έργου, η ισχύς της προσκομισθείσας βεβαίωσης εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. της μειοδότριας κοινοπραξίας, στην οποία έγινε η ανάθεση του έργου, είχε λήξει, χωρίς να προκύπτει ότι είχε υποβληθεί αίτηση για αναθεώρησή της εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των εξήντα ημερών από τη λήξη της και συνεπώς η προσφορά της κοινοπραξίας έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη και να αποκλειστεί από τη διαγωνιστική διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16,20, 23 του ν.3669/2008(ΦΕΚ Α' 116). Ελ.Συν./Τμ.VII/95/2009.Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοτικού έργου. Μη νόμιμα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό ο πρώτος κατά σειρά μειοδότης, με την αιτιολογία, ότι στην προσκομισθείσα στο διαγωνισμό βεβαίωση του Τ.Ε.Ε αναφερόταν, ότι αυτός δεν ήταν εργολήπτης δημοσίων έργων. Η ιδιότητα του εργολήπτη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 17 του ν.1418/1984, αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνο από τη βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.Ε.Π., την οποία είχε προσκομίσει. 135

136

•Δ17α/08/36/20.3.2008.ΕΓΚ.5..Ασφαλιστική Ενημερότητα του Ταμείου Συντάξεων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΣΜΕΔΕ). •Δ17γ/09/179/2006.ΕΓΚ30.Συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων που εμπίπτουν στην κοινοτική Οδηγία, με αντίγραφο της βεβαίωσης πτυχίου του ΜΕΕΠ. 137

•Ελ.Συν/Τμ.6/206/2007.Παραδεκτή η συμμετοχή στο διαγωνισμό εταιρείας, η οποία είχε υποβάλει την εκδοθείσα, κατόπιν κατάθεσης σχετικής υπεύθυνης δήλωσης του νομίμου εκπροσώπου της, βεβαίωση του ΤΣΜΕΔΕ σύμφωνα με την οποία η εν λόγω εταιρεία δεν απασχολεί μισθωτούς μηχανικούς και ως εκ τούτου δεν έχει οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές.

138

Δ15/οικ/24298/2005.Έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου και Βεβαιώσεων ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων δημοσίων έργων, υποβολή Εκθέσεων δραστηριότητας ανωνύμων εταιρειών και Πιστοποιητικών εκτέλεσης έργων όπως τροποποιήθηκε με τις Δ15/1056/2006 ΦΕΚ 102/Β και Δ15/1179/2007 ΦΕΚ 106/Β 139

Δ17α/120/04/2010.Αποδοχή της αριθ. 77/2010 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του ΚράτουςΕΓΚ.10.Υποχρέωση κάθε Εργοληπτικής Επιχείρησης να υποβάλει στις δημοπρασίες των δημοσίων έργων όπου συμμετέχει βεβαιώσεις εξόφλησης ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικής ενημερότητας για τα έργα που εκτελεί μόνη της ή σε κοινοπραξία για το χρονικό διάστημα από της υπογραφής της σύμβασης μέχρι εκδόσεως βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών 140

ΔΕΚ/C-27/1986,C-28/1986,C-29/1986.Περίληψη.1.Τα δικαιολογητικά που επιτρέπουν τον καθορισμό της χρηματοδοτικής και οικονομικής ικανότητας ενός εργολήπτη δεν απαριθμούνται περιοριστικά στο άρθρο 25 της οδηγίας 71/305/ΕΟΚ περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων . Μπορεί να ζητείται από τους υποβάλλοντες προσφορά ως δικαιολογητικό κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου 25 η δήλωση του συνολικού ύψους

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν/Τμ.6/207/2007.Μη νομίμως αποκλείσθηκε εταιρεία, δεδομένου ότι ούτε από το άρθρο 27 παρ. 4 του ν.3518/2006 ούτε από τη διακήρυξη προκύπτει υποχρέωση κατάθεσης υπεύθυνης δήλωσης περί του ότι δεν υπάρχουν άλλα πρόσωπα που να συνδέονται με οποιασδήποτε μορφής νομική σχέση με την εταιρεία και να ασφαλίζονται στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ενώ η εταιρεία αυτή κατέθεσε ασφαλιστική ενημερότητα Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. για την ίδια και τους μηχανικούς που στελεχώνουν το πτυχίο της.

80

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις μέχρι και την έκτη τάξη, από το τριπλάσιο του ανώτατου ορίου της τάξης τους, για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις της έβδομης τάξης, από το τετραπλάσιο του μεγέθους «κύκλος εργασιών», όπως αυτό ορίζεται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος και χρησιμοποιείται σαν παρανομαστής του κλάσματος α1 του Τμήματος Α του Τύπου Κατάταξης ή από το τετραπλάσιο του μέσου όρου του μεγέθους «κύκλος εργασιών», όπως αυτό ορίζεται στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος, εφόσον αυτό είναι μεγαλύτερο. Για την εξεύρεση του μέσου όρου ο κύκλος εργασιών, όπως ορίζεται ανωτέρω, διαιρείται δια του τρία (3). Κάθε χρόνο οι εταιρείες υποβάλλουν στην υπηρεσία Μ.Ε.ΕΠ. τα στοιχεία του κύκλου εργασιών του τελευταίου χρόνου, προκειμένου να επικαιροποιείται ο κύκλος εργασιών της τελευταίας κάθε φορά τριετίας και να προκύπτει ο μέσος όρος αυτής σύμφωνα με τα ανωτέρω, ώστε να διαμορφώνεται κάθε χρόνο και το όριο ανεκτέλεστου. Για τον υπολογισμό, σύμφωνα με τα παραπάνω των ανεκτέλεστων υπολοίπων εργασιών εργοληπτικών επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. σε περισσότερες κατηγορίες έργων διαφορετικών τάξεων λαμβάνεται υπόψη η μεγαλύτερη τάξη εγγραφής. Το όριο του ανεκτέλεστου υπόλοιπου εργασιών κάθε έργου διαπιστώνεται με προσκόμιση βεβαίωσης του Μ.Ε.ΕΠ. ή της αρμόδιας υπηρεσίας που εκτελεί το αντίστοιχο έργο και εκδίδεται μέσα στο προηγούμενο εξάμηνο πριν από την ημερομηνία δημοπράτησης του έργου. Ως έργα του ευρύτερου δημόσιου τομέα για την εφαρμογή του ανωτέρω εδαφίου νοούνται τα έργα που ανατίθενται από τους φορείς που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 14 του ν. 2190/1994 (ΦΕΚ 28 Α΄), ανεξαρτήτως αν οι φορείς αυτοί εξαιρέθηκαν του πεδίου εφαρμογής της διάταξης αυτής. Στο όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου εργασιών δεν υπολογίζονται τα έργα που κατασκευάζονται με μερική ή και ολική αυτοχρηματοδότηση. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορούν να αναπροσαρμόζονται, κατά τις τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ., τα όρια του ανεκτέλεστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων που εκτελούνται στην ημεδαπή και τα οποία δεν πρέπει να υπερβαίνουν οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικές επιχειρήσεις, προκειμένου να αναλάβουν την εκτέλεση του συνόλου ή μέρους δημόσιου έργου, ως ανάδοχοι ή μέλη αναδόχου κοινοπραξίας ή μέλη κατασκευαστικής κοινοπραξίας ή αναγνωρισμένοι υπεργολάβοι. Για την αναπροσαρμογή των ορίων, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων λαμβάνει υπόψη ιδίως την ανάγκη δίκαιου καταμερισμού των έργων μεταξύ των τάξεων του Μ.Ε.ΕΠ. και το μέγεθος των επιχειρήσεων της κάθε τάξης. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται ο τρόπος απόδειξης της μη υπέρβασης του ως άνω ορίου, καθώς και οι φορείς, τα έργα των οποίων υπολογίζονται στο ανεκτέλεστο μέρος. 5. Για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων χορηγείται σε κάθε εργοληπτική επιχείρηση 142 143 144 εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. «ενημερότητα πτυχίου» , η οποία, σε συνδυασμό με τη βεβαίωση

δαπάνης των έργων που τους έχουν ανατεθεί, αλλ' ούτε το άρθρο αυτό ούτε οποιαδήποτε άλλη διάταξη της οδηγίας εμποδίζει τα κράτη μέλη να καθορίζουν το ύψος δαπάνης των έργων που μπορούν να εκτελούνται ταυτόχρονα από την ίδια επιχείρηση . 2 . Τα άρθρα 25, 26 και 28 της οδηγίας 71/305 έχουν την έννοια ότι δεν εμποδίζουν τον αναθέτοντα φορέα να απαιτεί από εγκεκριμένο σε άλλο κράτος μέλος εργολήπτη να αποδεικνύει ότι ικανοποιεί, από άποψη οικονομικής και χρηματοδοτικής του ικανότητας καθώς και των τεχνικών του ικανοτήτων, ορισμένες απαιτήσεις της εθνικής νομοθεσίας, έστω και αν ο εργολήπτης αυτός έχει, κατόπιν εγκρίσεως, καταταγεί, εντός του κράτους μέλους εγκαταστάσεως, σε τάξη αντίστοιχη προς αυτή που απαιτείται από την εν λόγω εθνική νομοθεσία λόγω του μεγέθους των δημοπρατούμενων έργων υπό την προϋπόθεση ότι και στα δύο σχετικά κράτη μέλη η κατάταξη των επιχειρήσεων στηρίζεται σε ισοδύναμα κριτήρια όσον αφορά το επίπεδο των απαιτούμενων ικανοτήτων . 141

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/235/2010.Κατά τη νεώτερη και ειδικότερη διάταξη του άρθρου 20 του Ν. 3669/2008, ως έργα του ευρύτερου δημόσιου τομέα για την εφαρμογή του εδαφίου α΄ της παρ. 4 του ίδιου άρθρου (δηλαδή της βεβαίωσης ανεκτέλεστου υπόλοιπου εργασιών) νοούνται τα έργα που ανατίθενται από τους φορείς που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 2190/1994, ανεξαρτήτως αν οι φορείς αυτοί εξαιρέθηκαν του πεδίου εφαρμογής της διάταξης αυτής.

81

142

•ΕλΣυν/Τμ.6/464/2011.1)η Δ17α/224/2/ΦΝ440/17.9.2009 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ, περί έγκρισης εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη - κατασκευή, παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, 2) μη νομίμως το Δημοτικό Συμβούλιο ..., με τη 225/2009 απόφασή του καθορισμού των όρων δημοπράτησης του έργου και τις 54/2010 και 154/2010 αποφάσεις του συγκρότησης της επιτροπής του διαγωνισμού, υποκατέστησε στην άσκηση των ως άνω αρμοδιοτήτων την κατά νόμο αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή, 3)μη νομίμως αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η εργοληπτική επιχείρηση …., με την αιτιολογία ότι δεν προσκόμισε βεβαίωση της αρμόδιας αρχής, από την οποία να προκύπτει ότι δεν έχει αποφασιστεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της εταιρίας η λύση της και η θέση της σε εκκαθάριση και δεν έχει ανακληθεί η άδεια σύστασής της, δοθέντος ότι οι προϋποθέσεις αυτές καλύπτονταν από την υποβληθείσα από αυτή ενημερότητα πτυχίου, 4) ο αποκλεισμός της εργοληπτικής επιχείρησης …., για το λόγο ότι το υποβληθέν σφραγισμένο και υπογεγραμμένο από δικηγόρο αντίγραφο του με αριθμ. 579/13.10.2008 πτυχίου του γραφείου Μελετών «…..» είχε επικολλημένο ένσημο επικύρωσης ύψους 1,15 ευρώ αντί του ορθού των 2 ευρώ, περιορίζει αδικαιολόγητα την ανταγωνιστική βάση του διαγωνισμού και 5) δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το από 5.10.2010 πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης δεν είναι αιτιολογημένο.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εγγραφής που εκδίδεται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., συνιστά «επίσημο κατάλογο αναγνωρισμένων εργοληπτών» κατά την έννοια του άρθρου 151 του παρόντος και απαλλάσσει τις εργοληπτικές επιχειρήσεις από την υποχρέωση να καταθέτουν τα επιμέρους δικαιολογητικά στους 145 διαγωνισμούς. Για την έκδοση και χορήγηση της «ενημερότητας πτυχίου» οι εργοληπτικές επιχειρήσεις υποβάλλουν σε τακτά χρονικά διαστήματα, στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., τα δικαιολογητικά συμμετοχής τους σε διαγωνισμούς, όπως αυτά ορίζονται από τις κείμενες διατάξεις. Τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά, η διαδικασία υποβολής τους, ο χρόνος ισχύος της «ενημερότητας πτυχίου», η διαδικασία ανανέωσής της, οι συνέπειες εκ της μη υποβολής της σε διαγωνισμό, ο χρόνος εφαρμογής του μέτρου και κάθε σχετικό θέμα, ορίζονται με την υπ’ αριθμ. Δ15/οικ/24298/28.7.2005 ( ΦΕΚ 146 147 1105 Β΄) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

•ΕλΣυν/Τμ.6/470/2011.Από το συνδυασμό των προρρηθεισών διατάξεων συνάγεται ότι μεταξύ των προϋποθέσεων συμμετοχής μιας εργοληπτικής επιχείρησης σε διαγωνισμό ανάληψης εκτέλεσης δημόσιου έργου συμπεριλαμβάνεται αφενός η εξόφληση των ασφαλιστικών της εισφορών και αφετέρου η εκπλήρωση των φορολογικών της υποχρεώσεων, οι οποίες απορρέουν από τη δραστηριότητά της τόσο ως μεμονωμένης επιχείρησης όσο και ως μέλους κοινοπραξίας, για την απόδειξη δε της ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας αυτής αρκεί η υποβολή Ενημερότητας Πτυχίου, βάσει των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων. Περαιτέρω, σε περίπτωση που η αναγραφόμενη στην ως άνω Ενημερότητα Πτυχίου φορολογική ενημερότητα έχει λήξει, προσκομίζεται υπεύθυνη δήλωση του υποψηφίου ότι είναι φορολογικά ενήμερος κατά την ημέρα του διαγωνισμού και ότι είναι σε θέση να αποδείξει την ενημερότητα αυτή, εφόσον αναδειχθεί μειοδότης, χωρίς να απαιτείται από την οικεία διακήρυξη να γίνεται ειδική μνεία περί της φορολογικής ενημερότητας της δηλούσας επιχείρησης ως προς τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την κοινοπρακτική της δραστηριότητα (Απόφαση VI Τμ. 1656/2009). 143

ΝΣΚ/14/2007.Κατά νόμο παραδεκτό προσφοράς εταιρείας της οποίας ο φάκελος των δικαιολογητικών περιέχει απλό φωτοαντίγραφο του πιστοποιητικού εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. ή απλό φωτοαντίγραφο του αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας. Εφόσον τόσο το νομοθετικό πλαίσιο, που διέπει το σχετικό διαγωνισμό όσο και η σχετική διακήρυξη ανοιχτής δημοπρασίας, απαιτούν επί ποινή αποκλεισμού να προσκομίζεται εντός του φακέλου με την ένδειξη «Φάκελος Δικαιολογητικών» το πρωτότυπο εγγραφής στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), αποκλείοντας έτσι την κατάθεση αντιγράφου αυτού ή την εκ των υστέρων επίδειξη (εκτός φακέλου αυτού), η προσφορά εταιρείας χωρίς αυτό τυγχάνει απαράδεκτη. Εφόσον δε, η διακήρυξη του ιδίου διαγωνισμού απαιτεί να προσκομίζεται στον ίδιο πιο πάνω φάκελο, αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας είτε πρωτότυπο είτε προσηκόντως θεωρημένο, η τυχόν προσφορά εταιρείας χωρίς αυτό τυγχάνει απαράδεκτη. 144

ΣτΕ/1329/2008.Δημόσια έργα. Ο διαγωνιζόμενος οφείλει να υποβάλει μόνο τα αξιούμενα από τη διακήρυξη ή από άλλη διάταξη, στην οποία αυτή ρητά παραπέμπει, δικαιολογητικά και στοιχεία για την απόδειξη ιδιότητας κρίσιμης για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό. Δεν είναι νόμιμος ο αποκλεισμός διαγωνιζομένου λόγω μη προσκόμισης διαφορετικών ή και επιπλέον δικαιολογητικών που απαιτούνται από διατάξεις, στις οποίες η διακήρυξη δεν παραπέμπει ρητά. Η αιτούσα προσκόμισε αντίγραφο ενημερότητας πτυχίου στο οποίο αναγραφόταν ότι αυτή έχει ασφαλιστική ενημερότητα μέχρι ορισμένη ημερομηνία και για το επόμενο διάστημα προσκόμισε υπεύθυνα δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της.Eφόσον το ζήτημα της αποδείξεως της ασφαλιστικής ενημερότητας των διαγωνιζομένων ρυθμίζεται εξαντλητικώς από τις ως άνω, δεσμευτικές για την Αναθέτουσα Αρχή, διατάξεις της διακηρύξεως, κατά την έννοια των οποίων αρκεί η υποβολή «Ενημερότητας Πτυχίου» ή υπεύθυνης δήλωσης, μη νομίμως απαιτεί η Διοίκηση την προσκόμιση βεβαιώσεως του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ισχυριζομένη ότι, κατά τις σχετικές κανονιστικές διατάξεις (άρθρο 2Β7 της Δ15/οικ/24298/28.7.2005 υπουργικής αποφάσεως), η «Ενημερότητα Πτυχίου» δεν καλύπτει την ασφαλιστική κάλυψη εκ μέρους του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. Επομένως, η αιτούσα μη νομίμως αποκλείσθηκε από τον διαγωνισμό με την απόφαση 13533/20γ/332/9.7.2007 του Ειδικού Γραμματέως του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία αποτελεί και την αιτιολογία της παραδεκτώς προσβαλλομένης σιωπηρής απορρίψεως της προσφυγής της 145

•ΕΣ/Τμ.6/ Πράξη 182/2007.Ενημερότητα πτυχίου. Ισχύς. Διαδικασία ανάκλησης. Μη νόμιμη αμφισβήτηση, εκ μέρους των αναθετουσών αρχών, της νομιμότητας ενημερότητας πτυχίου εν ισχύ. 146

Δ15/οικ/1179/2007.Τροποποίηση των αποφάσεων του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων α) Δ15/οικ/1056/2006 (ΦΕΚ 102 Β`) "Διαδικασία τήρησης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και των Νομαρχιακών Μητρώων, συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. και άλλες διατάξεις" και β) Δ15/οικ/24298/28.7.2005 (ΦΕΚ Β` 1105) "Έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου και βεβαιώσεων ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων δημοσίων έργων, υποβολή εκθέσεων δραστηριότητας ανωνύμων εταιρειών και πιστοποιητικών εκτέλεσης έργων". •Δ15/οικ 1056/20.1.2006.ΦΕΚ102/Β .Διαδικασία τήρησης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και των Νομαρχιακών Μητρώων, συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. και άλλες διατάξεις όπως τροποποιήθηκε με την Δ15/1179/31.1.07 ΦΕΚ106/Β

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Πράξη 124/2007.Μη νόμιμος ο αποκλεισμός του προσωρινού μειοδότη λόγω μη υποβολής υπεύθυνης δήλωσης για το ανεκτέλεστο μέρος των εργολαβιών του λόγω υποβολής ενημερότητας πτυχίου, από την οποία καλυπτόταν. Συγγνωστή πλάνη (μειοψηφία).

82

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να επανακαθορίζονται τα ανωτέρω στοιχεία. 6. Για τη συμμετοχή σε δημοπρασία και την υποβολή οικονομικής προσφοράς απαιτείται η κατάθεση εγγύησης συμμετοχής σύμφωνα με το άρθρο 24 του παρόντος. 7. Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν, αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή ένωση προσώπων ή σε οποιασδήποτε μορφής οντότητα, σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης κατασκευής έργων του δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με τις 148 διατάξεις του ν. 3310/2005 , με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου 149 150 151 152 (1.000.000) ευρώ, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές , προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος •Δ15/οικ/24298/2005.ΦΕΚ: 1105 /Β/4.8.2005.Έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου και Βεβαιώσεων ανεκτέλεστου υπολοίπου συμβάσεων δημοσίων έργων, υποβολή Εκθέσεων δραστηριότητας ανωνύμων εταιρειών και Πιστοποιητικών εκτέλεσης έργων όπως τροποποιήθηκε με τις Δ15/1056/2006 ΦΕΚ 102/Β και Δ15/1179/2007 ΦΕΚ 106/Β ΣτΕ/1329/2008.Δημόσια έργα. Ο διαγωνιζόμενος οφείλει να υποβάλει μόνο τα αξιούμενα από τη διακήρυξη ή από άλλη διάταξη, στην οποία αυτή ρητά παραπέμπει, δικαιολογητικά και στοιχεία για την απόδειξη ιδιότητας κρίσιμης για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό. Δεν είναι νόμιμος ο αποκλεισμός διαγωνιζομένου λόγω μη προσκόμισης διαφορετικών ή και επιπλέον δικαιολογητικών που απαιτούνται από διατάξεις, στις οποίες η διακήρυξη δεν παραπέμπει ρητά. Η αιτούσα προσκόμισε αντίγραφο ενημερότητας πτυχίου στο οποίο αναγραφόταν ότι αυτή έχει ασφαλιστική ενημερότητα μέχρι ορισμένη ημερομηνία και για το επόμενο διάστημα προσκόμισε υπεύθυνα δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της.Eφόσον το ζήτημα της αποδείξεως της ασφαλιστικής ενημερότητας των διαγωνιζομένων ρυθμίζεται εξαντλητικώς από τις ως άνω, δεσμευτικές για την Αναθέτουσα Αρχή, διατάξεις της διακηρύξεως, κατά την έννοια των οποίων αρκεί η υποβολή «Ενημερότητας Πτυχίου» ή υπεύθυνης δήλωσης, μη νομίμως απαιτεί η Διοίκηση την προσκόμιση βεβαιώσεως του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ισχυριζομένη ότι, κατά τις σχετικές κανονιστικές διατάξεις (άρθρο 2Β7 της Δ15/οικ/24298/28.7.2005 υπουργικής αποφάσεως), η «Ενημερότητα Πτυχίου» δεν καλύπτει την ασφαλιστική κάλυψη εκ μέρους του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. Επομένως, η αιτούσα μη νομίμως αποκλείσθηκε από τον διαγωνισμό με την απόφαση 13533/20γ/332/9.7.2007 του Ειδικού Γραμματέως του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία αποτελεί και την αιτιολογία της παραδεκτώς προσβαλλομένης σιωπηρής απορρίψεως της προσφυγής της. 147

Δ15/οικ.4194/2011 Αποδοχή της αρ. 2/2011 γνωμοδότησης του Β τμήματος Ν.Σ.Κ. Ως ημερομηνία μεταβολής του Δ.Σ. εργοληπτικής επιχειρήσεως, ή των προσώπων που από κοινού ή μεμονωμένα εκπροσωπούν αυτή, κατά την έννοια του άρθρου 3 της υπ' αριθμ. 24298/28-2005 ΥΑ, νοείται η ημερομηνία λήψεως της σχετικής αποφάσεως υπό του αρμοδίου οργάνου της, από της επομένης δε αυτής αρχίζει η δεκαήμερος προθεσμία σχετικής γραπτής ενημερώσεως της αρμόδιας υπηρεσίας (Δ/νσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων (Δ15) της Γ.Γ.Δ.Ε.) 148

•Ν.3310/9.10.2005–ΦΕΚ30/Α. Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων. •3414/11.10.2005–ΦΕΚ279/Α.Τροποποίηση του ν. 3310/2005 «Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων» (ΦΕΚ 30/Α΄/14.2.2005). •Δ17α/09/192/23.12.2005–ΕΓΚ 46..Δικαιολογητικά για την εφαρμογή του ν. 3310/2005 όπως Τροποποιήθηκε με τον ν. 3414/2005 •20977/2007–ΦΕΚ 1673/Β..Δικαιολογητικά για την τήρηση των μητρώων του ν. 3310/ 2005, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3414/2005. 149

82/1996.Ονομαστικοποίηση μετοχών Α.Ε που μετέχουν σε διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών του Δημοσίου ή των ΝΠ του ευρύτερου Δημ.Τομέα.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

150

83

ΕΣ/Τ6/116/2008.Ονομαστικοποίηση μετοχών.Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή των ανωνύμων εταιρειών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, ύψους μεγαλύτερου του 1.000.000 ευρώ, συνιστά η υποβολή, μαζί με την προσφορά, των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών. Η ως άνω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, αφού απορρέει ευθέως από το νόμο και αν ακόμα δεν μνημονεύεται ρητά στη διακήρυξη. Περαιτέρω η ως άνω υποχρέωση είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των αντίστοιχων δικαιολογητικών στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. πριν από την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεδομένου του διαφορετικού σκοπού που επιδιώκεται από τις δύο διαδικασίες στην πρώτη, πληρότητα από τον υποψήφιο ανάδοχο των απαιτήσεων του νόμου κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ενώ στην δεύτερη, αποτροπή σύναψης σύμβασης με ανάδοχο που, στο διάστημα μεταξύ διενέργειας του διαγωνισμού και υπογραφής της σύμβασης, δεν πληροί πλέον τις ανωτέρω απαιτήσεις του νόμου(Ελ.Σ.ΠράξειςVIΤμ.35/2007,77/2007). Κριτήρια αποκλεισμού. Κατά την έννοια των προπαρατιθέμενων διατάξεων, και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού, η κήρυξη διαγωνιζόμενου σε πτώχευση, η θέση του σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή άλλη ανάλογη κατάσταση, καθώς και η κίνηση εις βάρος του των σχετικών διαδικασιών αποτελούν λόγους αποκλεισμού του από δημόσιο διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου να αποδείξει ότι δεν τελεί υπό τις ανωτέρω καταστάσεις και ότι δεν εκκρεμεί εις βάρος του διαδικασία για τη θέση του σε οποιαδήποτε από αυτές, πρέπει, επί ποινή ακυρότητας της προσφοράς του, να καταθέσει σχετικό πιστοποιητικό της

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

της συνδρομής των λόγων αποκλεισμού από τις διαγωνιστικές διαδικασίες ή τις διαδικασίες ανάθεσης σύμφωνα με τις Οδηγίες περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, όπως εκάστοτε ισχύουν. 8. Με το φάκελο προσφοράς υποβάλλεται και βεβαίωση τράπεζας, που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα, για την πιστοληπτική ικανότητα της εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον δημοπρατείται ή ανατίθεται έργο προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο της τέταρτης τάξης. 9. Μαζί με την κατάθεση της προσφοράς οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεις καταθέτουν και αποδεικτικό ή νόμιμα επικυρωμένο αντίγραφό του, καταβολής στην εργοληπτική οργάνωση στην οποία ανήκουν των εισφορών τους που αντιστοιχούν στο χρόνο διεξαγωγής της δημοπρασίας. 10. Η μη προσκόμιση των ανωτέρω στοιχείων αποτελεί λόγο αποκλεισμού της επιχείρησης από το 153 154 155 156 διαγωνισμό και επιβολής των προβλεπόμενων από το νόμο διοικητικών ποινών .

αρμόδιας, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας όπου εδρεύει, δικαστικής ή διοικητικής αρχής Εξάλλου, η έλλειψη των ως άνω πιστοποιητικών δε δύναται να θεωρηθεί επουσιώδης, πρωτίστως διότι συνάπτεται με τη βεβαιότητα της αναθέτουσας αρχής περί του ότι ο εν λόγω διαγωνιζόμενος έχει την επιχειρηματική ικανότητα και φερεγγυότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης, επιπροσθέτως δε με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς τους στους δημόσιους διαγωνισμούς (Πράξη VI Τμ. 167/2006). Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998). 151

•Πράξη 81/2007.Η προσκόμιση των δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης (πιστοποιητικού και αναλυτικής κατάστασης) κατά την υποβολή της προσφοράς συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση για τη συμμετοχή ελληνικής ανώνυμης εταιρείας σε διαγωνισμό δημόσιου έργου. Η μη υποβολή τους καθιστά την προσφορά απαράδεκτη. Στα δημόσια έργα ο διαγωνισμός διενεργείται σε ενιαίο στάδιο. Η διακήρυξη ως κανονιστική διοικητική πράξη δεσμεύει με τους κατά νόμο όρους της την αναθέτουσα αρχή και τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό. Συγγνωστή πλάνη. •Πράξη/87/2007.Προϋποθέσεις συμπλήρωσης δικαιολογητικών συμμετοχής. Δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης. Υποχρεωτική προσκόμιση πιστοποιητικού ονομαστικοποίησης και αναλυτικής κατάστασης μετόχων. Υποχρεωτική κατάθεση πιστοποιητικού και διαδικασία σε περίπτωση αδυναμίας έκδοσης αυτού. •Ελ.Συν/Τμ.6/Πράξη 86/2007.Έργα ΟΤΑ. Προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή ανωνύμων εταιρειών σε διαδικασίες ανάληψης έργων του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ συνιστά η προσκόμιση με την υποβολή της προσφοράς των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 π.δ.82/1996 δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης, τα οποία δε δύνανται να αναπληρωθούν από την ενημερότητα πτυχίου ή το πιστοποιητικό του Τμήματος Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. Συγγνωστή πλάνη. 152

YA.1108437/2565/2005.ΦΕΚ1590/Β/2005.Καθορισμός Χωρών στις οποίες λειτουργούν εξωχώριες εταιρείες.

ΕλΣυν/Τμ.6/467/2011.Στο άρθρο 3 (άρθρο 2 οδηγίας 2004/18/ΕΚ) του π.δ. 60/2007 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» …» (ΦΕΚ Α΄ 64) ορίζεται ότι: «Οι αναθέτουσες αρχές αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις ενεργώντας με διαφάνεια». Σύμφωνα με το περιεχόμενο της διάταξης αυτής στο πλαίσιο του συντονισμού σε κοινοτικό επίπεδο των διαδικασιών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, κύριος σκοπός είναι η κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως, παροχής υπηρεσιών και προϊόντων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων προκειμένου να ισχύσει πραγματικός ανταγωνισμός μεταξύ των οικονομικών φορέων των κρατών μελών και, περαιτέρω, η αποσόβηση του κινδύνου να προτιμηθούν οι ημεδαποί υποψήφιοι κατά τη σύναψη συμβάσεως καθώς και ο αποκλεισμός του ενδεχομένου η δημοσίου δικαίου αναθέτουσα αρχή να καθορίζει τη στάση της με βάση εκτιμήσεις μη οικονομικής φύσεως (ΔΕΚ C-380/98 University of Cambridge, σκέψεις 16-17, C-285/99 Lombardini σκέψεις 34-38, όπου περαιτέρω παραπομπές). Περαιτέρω, στο άρθρο 51 του ίδιου π.δ. (άρθρο 53 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ) ορίζεται ότι: «1. (…) τα κριτήρια βάσει των οποίων οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τις δημόσιες συμβάσεις, είναι: όταν η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά κατά την κρίση της αναθέτουσας, κριτήρια συνδεόμενα με το αντικείμενο της συγκεκριμένης δημόσιας σύμβασης, ιδίως η ποιότητα, η τιμή, η τεχνική αξία, τα αισθητικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, το κόστος λειτουργίας, η αποδοτικότητα, η εξυπηρέτηση μετά την πώληση και η τεχνική συνδρομή, η ημερομηνία παράδοσης και η προθεσμία παράδοσης ή εκτέλεσης (…)». Από το συνδυασμό των προαναφερομένων διατάξεων, συνάγεται ότι το στάδιο του ελέγχου της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων είναι διακριτό από εκείνο της ανάθεσης της σύμβασης, αφού αποτελούν δύο αυτοτελείς διαδικασίες και διέπονται από διαφορετικούς κανόνες, ακόμα και στις περιπτώσεις που κατά την κείμενη νομοθεσία πραγματοποιούνται ταυτόχρονα. Ειδικότερα, ο έλεγχος της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων, που λογικά και χρονικά προηγείται της

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

153

84

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ανάθεσης της σύμβασης και συνδέεται με την αποδοχή ως υποψηφίων διαγωνιζομένων μόνον όσων πληρούν ένα ελάχιστο επίπεδο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικών ή και επαγγελματικών ικανοτήτων, γίνεται από την αναθέτουσα αρχή σύμφωνα με τα κριτήρια οικονομικής, χρηματοδοτικής και τεχνικής ικανότητας (κριτήρια ποιοτικής επιλογής, που αναφέρονται στα άρθρα 45 έως 50 του π.δ. 60/2007), για την αξιολόγηση των οποίων προσκομίζονται αντίστοιχα δικαιολογητικά. Η ανάθεση της σύμβασης γίνεται αφού ελεγχθεί η καταλληλότητα του διαγωνιζομένου και πραγματοποιείται σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζει η διακήρυξη βάσει είτε της χαμηλότερης τιμής είτε της πιο συμφέρουσας οικονομικά προσφοράς. Όταν η ανάθεση της συμβάσεως γίνεται βάσει του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, καταλείπεται στην αναθέτουσα αρχή περιθώριο επιλογής ως προς τον καθορισμό των επιμέρους κριτηρίων, τα οποία λαμβάνονται υπ’ όψιν για την ανάδειξη του αναδόχου, όμως, η επιλογή αυτή αφορά αποκλειστικά τα κριτήρια βάσει των οποίων θα καθορισθεί η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής απόψεως προσφορά και μόνον. Ως εκ τούτου, δεν δύνανται να ανάγονται σε κριτήρια αναθέσεως, τα στοιχεία βάσει των οποίων πιστοποιείται η τεχνική και επαγγελματική επάρκεια των διαγωνιζομένων, προκειμένου να τους επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό (δηλαδή τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής), τα οποία μόνον στο πλαίσιο του ελέγχου της συνδρομής των τυπικών προϋποθέσεων συμμετοχής στο διαγωνισμό μπορούν να εκτιμηθούν (ΔΕΚ απόφαση της 20.9.1988, C-31/1987, Beentjes, Συλλογή 1988, σελ. 4635, σκέψεις 17 έως 20 και 24, απόφαση της 19.6.2003, C-315/2001, Gesellschaft fur Abfallentsorgungs-Technik GmbH (GAT), σκέψεις 59 έως 67, απόφαση της 24.1.2008, C-532/2006, Εμ. Γ. Λιανάκης Α.Ε., σκέψεις 26 έως 32, απόφαση της 12.11.2009, C-199/2007 Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, σκέψεις 50 έως 58, ΣτΕ 2229/2010, 1128/2009, Ε.Α. ΣτΕ 1318/2009, 1148/2009, 101/2009). Ο Σύμβουλος Γεώργιος Βοΐλης διατύπωσε την εξής γνώμη: Όταν η ανάθεση της συμβάσεως γίνεται βάσει του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας προσφοράς καταλείπεται στην αναθέτουσα αρχή περιθώριο επιλογής ως προς τον καθορισμό των επί μέρους κριτηρίων τα οποία λαμβάνονται υπ’ όψιν για την επιλογή του αναδόχου. Και ναι μεν εκτός από την προσφερόμενη τιμή μπορεί να τίθενται και κριτήρια συνδεόμενα με την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και την οργάνωση του διαγωνιζομένου για την εκτέλεση της συγκεκριμένης συμβάσεως, δεν δύνανται ωστόσο να άγονται σε κριτήρια αναθέσεως, τα στοιχεία που αναφέρονται στα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007 δηλαδή τα στοιχεία εκείνα, βάσει των οποίων πιστοποιείται η οικονομική φερεγγυότητα και η τεχνική και επαγγελματική επάρκεια των διαγωνιζομένων προκειμένου να τους επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό (τα αναφερόμενα, δηλαδή στις διατάξεις του π.δ. 60/2007 και της Οδηγίας 2004/18 Εκ άρθρα 47 και 48 ως κριτήρια ποιοτικής επιλογής) εφόσον πάντως τα στοιχεία αυτά δεν συνδέονται με τον τρόπο εκτελέσεως της συγκεκριμένης προς ανάθεση υπηρεσίας. Συνακόλουθα η εμπειρία μπορεί να συνδέεται κατά περίπτωση με την εκτίμηση της ποιότητας της συγκεκριμένης προς ανάθεση υπηρεσίας με την παραπάνω έννοια οπότε και μόνο μ’ αυτή την προϋπόθεση επιτρεπτώς βαθμολογείται και συνακόλουθα επηρεάζει την επιλογή αναδόχου (απόφαση Επιτροπής Αναστολών ΣτΕ 100/2009 κλπ.). 154

ΝΣΚ/117/2009..Εφαρμογή αυτεπάγγελτης αναζήτησης δικαιολογητικών στις διαδικασίες των δημοσίων διαγωνισμών για την εκτέλεση προμηθειών του Δημοσίου.Κατά την έννοια των διατάξεων της παρ.6 του άρθρου 3 του Ν 2690/1999 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας), ερμηνευομένων σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 6 και 20 του Π.Δ/τος 118/2007, αλλά και του άρθρου 43 παρ.3 του Π.Δ/τος 60/2007, η συμμετοχή στις διαδικασίες των δημοσίων διαγωνισμών για τη σύναψη συμβάσεων προμηθειών του Δημοσίου δεν αποτελεί «διεκπεραίωση υπόθεσης πολίτη», ώστε να υποχρεούται η Διοίκηση να αναζητεί αυτεπαγγέλτως τα δικαιολογητικά που δεν προσκομίζει ο διαγωνιζόμενος κατά την κατάθεση της προσφοράς του. Η επιβαλλόμενη από τις ως άνω διατάξεις του Κανονισμού Προμηθειών του Δημοσίου προσκόμιση των δικαιολογητικών από τους ίδιους τους συμμετέχοντες στη διαδικασία των δημοσίων διαγωνισμών, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ή επιχειρήσεις, ενόψει και της αυστηρής τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες αυτές, αποτελεί ειδική ρύθμιση σε σχέση με τις γενικής φύσεως ρυθμίσεις του άρθρου 3 παρ.6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Με την επίμαχη νομοθετική ρύθμιση, διευκρινίζεται ότι, η υποχρέωση της αυτεπάγγελτης αναζήτησης δικαιολογητικών από την αρμόδια για την έκδοση της τελικής διοικητικής πράξης Δημόσια Αρχή, που ήδη εφαρμοζόταν στις αιτήσεις των πολιτών, επεκτείνεται με την προσθήκη του ως άνω εδαφίου, και στις περιπτώσεις της υποβολής αιτήσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων προς την αρμόδια Αρχή, για την «διεκπεραίωση υπόθεσής τους» υπό την προεκτεθείσα έννοια.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

155

85

ΕλΣυν/Τ6/116/2008. Κριτήρια αποκλεισμού. Κατά την έννοια των προπαρατιθέμενων διατάξεων, και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού, η κήρυξη διαγωνιζόμενου σε πτώχευση, η θέση του σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή άλλη ανάλογη κατάσταση, καθώς και η κίνηση εις βάρος του των σχετικών διαδικασιών αποτελούν λόγους αποκλεισμού του από δημόσιο διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου να αποδείξει ότι δεν τελεί υπό τις ανωτέρω καταστάσεις και ότι δεν εκκρεμεί εις βάρος του διαδικασία για τη θέση του σε οποιαδήποτε από αυτές, πρέπει, επί ποινή ακυρότητας της προσφοράς του, να καταθέσει σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας όπου εδρεύει, δικαστικής ή διοικητικής αρχής Εξάλλου, η έλλειψη των ως άνω πιστοποιητικών δε δύναται να θεωρηθεί επουσιώδης, πρωτίστως διότι συνάπτεται με τη βεβαιότητα της αναθέτουσας αρχής περί του ότι ο εν λόγω διαγωνιζόμενος έχει την επιχειρηματική ικανότητα και φερεγγυότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης, επιπροσθέτως δε με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς τους στους δημόσιους διαγωνισμούς (Πράξη VI Τμ. 167/2006). Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

20.1.Δικαιολογητικά συμμετοχής157 α) Έργοληπτικό πτυχίο. Το εργοληπτικό πτυχίο πρέπει να βρίσκεται σε ισχύ κατά την ημερομηνία του διαγωνισμού. Αν δεν βρίσκεται σε ισχύ, τότε: -αν η επιχείρηση έχει ζητήσει την ανανέωση της εγγραφής εντός του τελευταίου τριμήνου πριν από τη λήξη της, η ανανέωση ισχύει από τότε που έληξε η παλαιά. -αν δεν ζητήθηκε εμπρόθεσμα η ανανέωση, τότε το παλιό πτυχίο ισχύει για 60 ημέρες από τη λήξη του. Στην περίπτωση αυτή η τυχόν νέα ανανέωση δεν ανατρέχει στο χρόνο λήξης της παλαιάς αλλά ισχύει από την έκδοσή της. Αυτό σημαίνει ότι αν η δημοπράτηση έγινε σε χρόνο μετά την 60η ημέρα από τη λήξη της προηγούμενης ανανέωσης και δεν έχει εκδοθεί νέα, μη νομίμως συμμετέχει η επιχείρηση στο διαγωνισμό. Το ίδιο συμβαίνει 158 και όταν υπάρξει αναδρομική ακύρωση του εργοληπτικού πτυχίου . β) Έγγυητική επιστολή συμμετοχής

159

:

Πλημμέλειες της εγγυητικής επιστολής είναι ουσιώδεις μόνο αν από το περιεχόμενό της καταλείπονται 160 αμφιβολίες σχετικά με την έκταση της δέσμευσης του εγγυητή . Επομένως, λανθασμένη αναγραφή του τίτλου του έργου ή της αρχής στην οποία απευθύνεται, ή αναγραφή του διακριτικού τίτλου της επιχείρησης και όχι της 161 επωνυμίας της κατ' αρχήν δεν αποτελούν ουσιώδεις πλημμέλειες . Επίσης, σύμφωνα με το νόμο η εγγυητική επιστολή για έργα που υπάγονται στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να είναι κατά κανόνα 10 μηνών από την ημέρα του διαγωνισμού. Σκοπός του νομοθέτη είναι η εξασφάλιση των συμφερόντων της 162 αναθέτουσας αρχής . Ο σκοπός αυτός δεν παραβλάπτεται σε περίπτωση που σε συμμόρφωση με σχετικό όρο

156

ΕΣ/Τ6/43/2005.Συμπλήρωση υποβληθέντων δικαιολογητικών.Δοθέντος, περαιτέρω, ότι, κατά την αληθή τους έννοια, οι ανωτέρω διατάξεις δεν καθιστούν επιτρεπτή την εκ των υστέρων προσκόμιση μη υποβληθέντων ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων - σε περίπτωση παντελούς έλλειψης δικαιολογητικού τεθέντος επί ποινή αποκλεισμού, υφίσταται δέσμια αρμοδιότητα της Αρχής να προβεί στην απόρριψη της προσφοράς (βλ. Στ.Ε 2854/1997, 743/2000) - η ως άνω δυνατότητα αφορά αποκλειστικώς και μόνον στη διασαφήνιση του περιεχομένου νομίμως κατ' αρχήν υποβληθέντων πιστοποιητικών. 157

ΕλΣυν.Πρακτικός Οδηγός για τον έλεγχο των Δημοσίων Συμβάσεων ΕλΣυν/Κλ.Ε/402/2010 159 Αρθρο 24 ν.3669/2008 160 ΕλΣυν./Τμ.6/294/2010 161 ΕλΣυν VI Τμήμ. 3557/2008 162 ΕλΣυν/Τμ.6/119/2008.Με τις ανωτέρω διατάξεις, (άρθρο 23 του π.δ. 609/1985) τίθεται ως τυπική προϋπόθεση του παραδεκτού της προσφοράς η κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής συγκεκριμένης εκ του νόμου ελάχιστης χρονικής διάρκειας ισχύος, η οποία τελεί σε συνάρτηση με το χρόνο ισχύος των προσφορών των διαγωνιζομένων και πρέπει να είναι τουλάχιστον κατά τριάντα (30) ημέρες μεγαλύτερη του χρόνου ισχύος αυτών. Σκοπός του νομοθέτη, με την καθιέρωση της εγγύησης συμμετοχής, ήταν η εξασφάλιση των συμφερόντων της αναθέτουσας αρχής με την εκπλήρωση, εκ μέρους του μειοδότη, της υποχρέωσής του, όπως προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης. Ο σκοπός, όμως, αυτός ουδόλως παραβλάπτεται σε περίπτωση που, σε συμμόρφωση προς σχετικό όρο της διακήρυξης, η εγγύηση συμμετοχής είναι μικρότερης διάρκειας από την οριζόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις, εφόσον η εγγύηση αυτή παραμένει σε ισχύ κατά την ημερομηνία υπογραφής της οικείας σύμβασης και η αναθέτουσα αρχή δεν κωλύεται, εάν απαιτηθεί, να ζητήσει την παράταση της διάρκειάς της. Αντιθέτως, βέβαιη είναι η βλάβη που η τελευταία θα υποστεί, στην περίπτωση που, αποκλείοντας, εξαιτίας του μη ουσιώδους τυπικού αυτού ελαττώματος, το μειοδότη, υποχρεωθεί είτε στην ακύρωση της δημοπρασίας, είτε στην ανάθεση του έργου σε άλλο διαγωνιζόμενο, που προσέφερε μικρότερη έκπτωση. Έτσι, όμως, η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 23 του π.δ. 609/1985, που έχει τεθεί υπέρ της αναθέτουσας αρχής, θα απέβαινε τελικά σε βάρος των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της, με συνέπεια ο αποκλεισμός του μειοδότη, να μην ανταποκρίνεται στο πνεύμα του νομοθέτη. Πολύ δε περισσότερο όταν το ελάττωμα της εγγύησης συμμετοχής αποτελεί απόρροια όρου της διακήρυξης και, επομένως, ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ των υποψηφίων δεν δύναται εξ αντικειμένου να τεθεί. Σύμφωνα, όμως, με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην αιτούσα μειοδότρια κοινοπραξία, παρά το γεγονός ότι αυτή κατέθεσε εγγυητική επιστολή συμμετοχής ισχύος μέχρι 8.8.2008, ήτοι 210 ημερών από την ημερομηνία δημοπράτησης του έργου, συμμορφούμενη με σχετικό όρο της οικείας διακήρυξης. Τούτο δε διότι αφενός δεν παραβλάπτονται τα έννομα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής αφού η εγγύηση συμμετοχής παραμένει σε ισχύ, σε κάθε δε περίπτωση αυτή μπορεί να ζητήσει την

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

158

86

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

της διακήρυξης η εγγύηση συμμετοχής του διαγωνιζόμενου είναι μικρότερης διάρκειας από την οριζόμενη στις διατάξεις, εφόσον η εγγύηση αυτή παραμένει σε ισχύ κατά τη διάρκεια υπογραφής της σύμβασης. Η αναθέτουσα αρχή δεν κωλύεται αν απαιτηθεί, να ζητήσει την παράταση της εγγυητικής. Αντιθέτως, είναι βέβαιη η βλάβη αν η αναθέτουσα αρχή αποκλείσει εξαιτίας της άνω πλημμέλειας το μειοδότη γιατί τότε πέραν των άλλων τίθεται και ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης των υποψηφίων 163. Υπενθυμίζεται ότι με την Δ17γ/9/154/ΦΝ437/21.9.2010 εγκύκλιο του Υπουργείου Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων, οι πρόεδροι των επιτροπών διαγωνισμού πριν την ολοκλήρωση του πρακτικού διενέργειας επικοινωνούν εγγράφως με τα τραπεζικά ιδρύματα που φέρεται ότι εξέδωσαν τις εγγυητικές επιστολές συμμετοχής, ώστε να επιβεβαιωθεί η γνησιότητα αυτών. Η ίδια διαδικασία τηρείται και πριν την υπογραφή της σύμβασης κατά την υποβολή των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης. γ) Ανεκτέλεστο. Το ανεκτέλεστο φτάνει ως το τριπλάσιο του ανωτάτου ορίου της τάξης της εργοληπτικής επιχείρησης. Διαπιστώνεται με βεβαίωση ΜΕΕΠ ή βεβαίωση της υπηρεσίας που εκτελεί το έργο, η οποία πρέπει να έχει εκδοθεί μέσα στο τελευταίο εξάμηνο από τη δημοπράτηση. Επισημαίνεται ότι με τα πρότυπα τεύχη, για το ανεκτέλεστο ζητείται μόνο πρωτότυπη υπεύθυνη δήλωση. δ) Φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα (ιδίως στελεχών). Για την παραδεκτή συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων έργων απαιτείται η υποβολή στην Επιτροπή Διαγωνισμού συγκεκριμένων δικαιολογητικών που ορίζονται από την οικεία διακήρυξη, προκειμένου να αποδειχθεί η συνδρομή των απαιτούμενων επαγγελματικών προσόντων των υποψηφίων και, τούτο, κατ' εφαρμογή της αρχής της τυπικότητας του διαγωνισμού, η τήρηση της οποίας αποσκοπεί στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού υπό συνθήκες διαφάνειας και διασφαλίζει την ίση μεταχείριση των ενδιαφερομένων. Από τα πρότυπα τεύχη απαιτούνται πιστοποιητικά φορολογικής ενημερότητας και βεβαιώσεις καταβολής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για την ίδια την επιχείρηση, τα έργα που εκτελεί και τις Κ/Ξ που συμμετέχει, καθώς και υπεύθυνη δήλωση: α) ότι τα πρόσωπα που εργάζονται είναι ασφαλισμένα ή αρνητική δήλωση και β) για τα πρόσωπα που στελεχώνουν το πτυχίο και έχουν υποχρέωση ασφάλισης στο ΤΣΜΕΔΕ. Απαιτείται και ασφαλιστική ενημερότητα στελεχών εγγεγραμμένων στο ΤΣΜΕΔΕ, ενώ δεν απαιτείται ιδιαίτερη ασφαλιστική ενημερότητα ΤΣΜΕΔΕ για όσα στελέχη του πτυχίου δεν έχουν υποχρέωση 164 ασφάλισης σε αυτό (πχ. υπομηχανικοί) . παράταση της διάρκειάς της και αφετέρου ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης των υποψηφίων στον επίμαχο διαγωνισμό δεν τίθεται.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

163

87

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/474/2010Διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων Η επιλεγείσα εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων για την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου είναι μη νόμιμη, καθόσον αυτή δεν διενεργήθηκε σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο κατά τον οποίο ο Δήμος έλαβε γνώση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν και επέβαλαν την εκτέλεση του έργου για την αποτροπή της επέλευσης σοβαρού κινδύνου για την υγεία των δημοτών, αλλά σε ικανή χρονική απόσταση από αυτόν, κατά τη διάρκεια του οποίου θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και να ολοκληρωθεί η κύρια διαδικασία επιλογής της ανοικτής διαδικασίας, για την προσφυγή στην οποία, η μόνη χρονική επιβάρυνση θα ήταν η δεκαπενθήμερη προθεσμία, που τάσσεται από το νόμο για την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας προ της διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού (βλ. άρθ. 15 παρ.7 του ν. 3669/2008). Πέραν τούτου και κατά τη μετέπειτα διαδικασία παρήλθαν ικανά χρονικά διαστήματα και καθυστερήσεις, που διέρρευσαν άπρακτα κατά τρόπο που δε συμβαδίζει με την επικαλούμενη ύπαρξη «άμεσου επαπειλούμενου κινδύνου για την υγεία των δημοτών»Η μελέτη της υπηρεσίας, η οποία εκπονήθηκε το Δεκέμβριο 1991 και έχει θεωρηθεί το 1993 έχει καταστεί κατά την κρίση του Κλιμακίου ανεπίκαιρη και θα έπρεπε να έχει διενεργηθεί επικαιροποίηση της, δεδομένου ότι από την εκπόνηση της (1991) μέχρι τη διεξαγωγή της ελεγχόμενης διαδικασίας δημοπράτησης (2010), έχει παρέλθει σημαντικά μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο έχουν ενδεχομένως επέλθει αλλαγές που μπορεί να επηρεάσουν την εφαρμοσιμότητα της. Αλλωστε, το γεγονός ότι δεν έχουν μεταβληθεί οι πληθυσμιακές συνθήκες, που έχουν προβλεφθεί στη μελέτη αυτή δεν αποδεικνύει άνευ άλλου τινός, ότι δεν απαιτείται επικαιροποίηση της, δεδομένου ότι για τη σύνταξη μιας μελέτης λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο οι πληθυσμιακές συνθήκες μιας περιοχής, αλλά και οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές κ.λ.π. συνθήκες, καθώς και το ισχύον νομοθετικό καθεστώς. 164

ΕλΣυν/Τμ.6./2962/2010.Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι για την έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου απαιτείται η προσκόμιση ασφαλιστικής ενημερότητας της εργοληπτικής επιχείρησης τόσο για το προσωπικό που απασχολεί, όσο και για τα στελέχη του μελετητικού της πτυχίου (βλ. την εγκύκλιο 5 με αριθ. πρωτ. Δ17α/08/36/ΦΝ443/20.3.2008 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.). Επομένως, η Ενημερότητα πτυχίου, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η ασφαλιστική ενημερότητα των διαγωνιζομένων στους ασφαλιστικούς φορείς, απαλλάσσει, όπως τούτο ρητώς ορίζεται και στο άρθρο 23.2.1 της διακήρυξης, τη συμμετέχουσα στο διαγωνισμό εργοληπτική επιχείρηση από την υποχρέωση να προσκομίσει τα ως άνω δικαιολογητικά ασφαλιστικής ενημερότητας στο φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής της. Περαιτέρω, από τη διατύπωση του τελευταίου εδαφίου του άρθρου 23.2.1 της διακήρυξης, όπως η

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Για όσες επιχειρήσεις διαθέτουν ενημερότητα πτυχίου σε ισχύ, η ενημερότητα αυτή τους απαλλάσσει από την υποβολή μιας σειράς δικαιολογητικών, όπως αναφέρεται στο έντυπο που υπάρχει ως παράρτημα της παρούσας, μεταξύ των οποίων είναι και η φορολογική και ασφαλιστική. ενημερότητα. Αν όμως η αναφερόμενη στην ενημερότητα πτυχίου ασφαλιστική ή φορολογική ενημερότητα έχει λήξει, προσκομίζεται υπεύθυνη δήλωση ότι ο υποψήφιος είναι κατά το χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού ασφαλιστικά ή φορολογικά ενήμερος, χωρίς να απαιτείται ειδική μνεία ως προς τις υποχρεώσεις της επιχείρησης που απορρέουν από την κοινοπρακτική της 165 δραστηριότητα . Περαιτέρω, αν στην ενημερότητα δεν αναγράφεται ότι τα πρόσωπα που στελεχώνουν το πτυχίο είναι ασφαλισμένα στο ΤΣΜΕΔΕ, τότε προσκομίζονται ασφαλιστικές ενημερότητες ΤΣΜΕΔΕ για τα στελέχη αυτά. Η ενημερότητα απαλλάσσει από την προσκόμιση όλων των δικαιολογητικών του άρθρου 23.2.2 του πρότυπου τεύχους της διακήρυξης. Κατά τα λοιπά όλα τα νομίμως ζητούμενα δικαιολογητικά τίθενται με ποινή αποκλεισμού. Τέλος, για την παραδεκτή συμμετοχή στο διαγωνισμό απαιτείται, τόσο από το νόμο όσο και από την εγκριτική των προτύπων τευχών διακήρυξης υπουργική απόφαση, η υπογραφή του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της εργοληπτικής επιχείρησης από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, τούτο δε, ανεξάρτητα από την ειδικότερη νομική μορφή της. Για την απόδειξη της ιδιότητας αυτής προβλέπεται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του προσώπου που θέτει την υπογραφή του στην προσφορά ότι αποτελεί νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης, για την οποία υπογράφει, και ότι έχει το εκ του καταστατικού δικαίωμα εκπροσώπησης αυτής στον διαγωνισμό ε)Μηχανόσημα. Υπολογίζονται με τον εξής (εμπειρικό) τύπο: αριθμός μηχανοσήμων =[(ποσό προϋπολογισμού χωρίς ΦΠΑ-29.347,02):29.347,02] - 2. Ο διαγωνιζόμενος υποχρεούται να προσκομίσει μόνο όσα μηχανόσημα αναφέρονται στη διακήρυξη, έστω και αν, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό έπρεπε να προσκομιστούν περισσότερα μηχανόσημα. Η διοίκηση δεν μπορεί να αποκλείσει διαγωνιζόμενο που τήρησε τους όρους της διακήρυξης 166. Στ) Δικαιολογητικά υπεργολαβίας

διατύπωση αυτή εγκρίθηκε με την Δ17α/05/116/ΦΝ437/30.9.2008 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. «Προσαρμογή των προτύπων τευχών διακηρύξεων δημοσίων έργων σύμφωνα με την κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων (ν. 3669/2008)» (ΦΕΚ Β’ 2126) και ακολούθως διευκρινίστηκε με την Δ17α/02/136/ΦΝ437/4.11.2008 εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., συνάγεται ότι στην περίπτωση που η προσκομιζόμενη στο πλαίσιο διαγωνισμού Ενημερότητα Πτυχίου δεν αναγράφει ρητώς ότι τα στελέχη του μελετητικού πτυχίου της συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εργοληπτικής επιχείρησης είναι ασφαλισμένα στο ΤΣΜΕΔΕ, απαιτείται η προσκόμιση, πέραν της Ενημερότητας Πτυχίου και δικαιολογητικών ασφαλιστικής ενημερότητας αυτών των στελεχών της, αποκλειστικά και μόνο προς το ΤΣΜΕΔΕ. 165

Αποφ. VI Τμήμ. 3336/2009,1656/2009, ΕλΣυν/Ε Κλιμ/477/2010

166 167 168 169 170

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/454/2010 Αρθρο 68 παρ. 1 ν. 3669/2008 Αρθρο 25.2 πρότυπου τεύχους Α' Πρ. VI Τμήμ. 86/2008, Ε' Κλιμ. 388/2009 Πρ. Ε' Κλιμ. 467/2010

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Στα έργα με προϋπολογιζόμενη δαπάνη μεγαλύτερη του ορίου εφαρμογής της εκάστοτε ισχύουσας σχετικής Οδηγίας, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να υποχρεώσει με τη διακήρυξη τους διαγωνιζόμενους να αναθέσουν, σε περίπτωση που αναδειχθούν ανάδοχοι, σε υπεργολάβους, συμβάσεις που αντιπροσωπεύουν κατά μέγιστο όριο το τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής αξίας των έργων που αποτελούν το αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Στην περίπτωση αυτή αναφέρονται στη διακήρυξη το ποσοστό υπεργολαβίας καθώς και τα στοιχεία που πρέπει να υποβληθούν από τους διαγωνιζόμενους για την απόδειξη της συνεργασίας 167. Τα προβλεπόμενα από το πρότυπο τεύχος Α' δικαιολογητικά υπεργολαβίας είναι: 1.έγγραφο υπόδειξης υπεργολάβου, 2.υπεύθυνη δήλωση του υπεργολάβου ότι αποδέχεται τη σύναψη της υπεργολαβίας 168. Στο στάδιο αυτό δεν απαιτείται η προσκόμιση υπεργολαβικού συμφωνητικού, το οποίο προσκομίζεται κατά την υπογραφή της σύμβασης. Ωστόσο, προβλέπεται ότι ο υποδεικνυόμενος υπεργολάβος πρέπει να έχει τα προσόντα των άρθρων 68 και 69 του ν. 3669/2008, δηλαδή, μεταξύ άλλων, να έχει τα αντίστοιχα προσόντα για την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει καθώς και να ανήκει σε τάξη και κατηγορία έργου, αντίστοιχη με το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας. Έκτός των ανωτέρω δικαιολογητικών απαιτείται και η προσκόμιση των στοιχείων εκείνων που αποδεικνύουν 169 ότι ο υποδεικνυόμενος υπεργολάβος έχει τα προαναφερόμενα προσόντα . Αν δεν προβλέπεται η υποχρέωση 170 υπεργολαβίας από τη διακήρυξη, η νομιμότητα της ανάθεσης μέρους των εργασιών του έργου από τον ανάδοχο σε υπεργολάβο ελέγχεται κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου και όχι στο προσυμβατικό στάδιο.

88

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

171

Κατά τα λοιπά, έχει κριθεί ότι η συμμετοχή τριών μελών του Δ.Σ. του αναδόχου στο Δ.Σ. του υποδεικνυόμενου από αυτόν υπεργολάβου, δεν αναιρεί την αυτοτέλεια αυτού έναντι του νομικού προσώπου του αναδόχου και δεν πλήττει τις αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, ενόψει και του ότι οι δύο εταιρείες δεν συμμετείχαν στο διαγωνισμό ως ανταγωνίστριες, αλλά ως συνεργαζόμενες, στο πλαίσιο υπεργολαβίας, επιχειρήσεις. Έπίσης172, νομίμως αποκλείεται υποψήφιος εργολήπτης από τη συνέχεια του διαγωνισμού, εφόσον δεν έχει υποδείξει υπεργολάβο, κατά παράβαση σχετικού όρου της διακήρυξης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ζ) Χρηματοδοτική και οικονομική ικανότητα Οταν δημοπρατείται έργο με συνολικό προϋπολογισμό, χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ, ανώτερο της 4ης τάξης του ΜΈΈΠ (7.500.000 ευρώ) υποβάλλεται, με το φάκελο προσφοράς και βεβαίωση τράπεζας που λειτουργεί νόμιμα στην Έλλάδα για την πιστοληπτική ικανότητα της εργοληπτικής επιχείρησης173. Κατά την εφαρμογή αυτής της διάταξης τέθηκαν ζητήματα σχετικά με το ύψος του προϋπολογισμού που επιτρέπεται να καλύπτουν τέτοιες βεβαιώσεις. Έτσι κρίθηκε174σε έργο προϋπολογισμού 10.071.190,46 ευρώ ότι, ο όρος περί ύπαρξης πιστοληπτικής ικανότητας ύψους τουλάχιστον 3.000.000 ευρώ δεν εισάγει αδικαιολόγητο περιορισμό στην άσκηση του δικαιώματος συμμετοχής των προτιθέμενων να συμμετάσχουν στην υπό κρίση διαδικασία επιχειρήσεων, περιορίζοντας ούτως τον ανταγωνισμό, αφού αποσκοπεί στη συμμετοχή εύρωστων οικονομικά υποψηφίων αναδόχων, ικανών να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις της προς ανάθεση σύμβασης. 175 Στο αντίστοιχο άρθρο του ισχύοντος σήμερα πρότυπου τεύχους Α' η βεβαίωση πιστοληπτικής ικανότητας αναφέρεται ως προαπαιτούμενο συμμετοχής σε διαγωνισμό με προϋπολογισμό μεγαλύτερο από το ανώτατο όριο της 4ης τάξης του ΜΕΕΠ. Κρίνεται δε επαρκής ως απόδειξη πιστοληπτικής ικανότητας του διαγωνιζομένου, η προσκόμιση εγγράφου τράπεζας που δηλώνει ότι συνεργάζεται με τον υποψήφιο και θα εξετάσει αίτησή του για χρηματοδότηση με ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% τουλάχιστον του προϋπολογισμού του έργου χωρίς ΦΠΑ. Σε περίπτωση κοινοπραξίας, η απαιτούμενη δανειοληπτική ικανότητα πρέπει να αποδεικνύεται στο πρόσωπο μιας τουλάχιστον από τις κοινοπρακτούσες επιχειρήσεις ή σωρευτικά σε όλες τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την πρόσφατη νομολογία του VI Τμήματος,176 αποτελεί επαρκή απόδειξη της απαιτούμενης πιστοληπτικής ικανότητας του διαγωνιζόμενου η προσκόμιση εγγράφου τράπεζας, στο οποίο γίνεται αναφορά στη συνεργασία μεταξύ της τράπεζας και του διαγωνιζόμενου, στη δανειοληπτική ικανότητα του διαγωνιζόμενου συγκεκριμένου ποσού καθώς και στην πρόθεση του τραπεζικού ιδρύματος να εξετάσει αίτημα του διαγωνιζόμενου για χρηματοδότησή του για τις ανάγκες του συγκεκριμένου έργου. Σκοπός δε της ως άνω βεβαίωσης είναι η διασφάλιση αξιόχρεων διαγωνιζομένων με δυνατότητα προσφυγής σε άμεση χρηματοδότηση, σε περίπτωση συνδρομής σχετικής ανάγκης, ήτοι χρηματοδότησης των αναγκών του έργου εξ ιδίων πόρων του αναδόχου. Ετσι, είναι νόμιμη η βεβαίωση πιστοληπτικής ικανότητας, η οποία περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που απαιτεί η διακήρυξη, ήτοι α) έχει εκδοθεί από τραπεζικό ίδρυμα που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα, β) απευθύνεται προς την αναθέτουσα αρχή, γ) επιβεβαιώνει την ύπαρξη συνεργασίας μεταξύ της τράπεζας και της ως άνω διαγωνιζόμενης εταιρείας, καθώς και την ήδη εγκριθείσα δανειοληπτική ικανότητα της εταιρείας αυτής, συγκεκριμένου ύψους όμοιου με το όριο που τέθηκε στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, δ) έχει εκδοθεί υπέρ αυτής ενόψει της συμμετοχής της στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, και τέλος ε) επιβεβαιώνει τη βούληση - πρόθεση της τράπεζας, σε περίπτωση που η διαγωνιζόμενη εταιρεία αναδειχθεί μειοδότης στο εν λόγω έργο, να εξετάσει οποιοδήποτε συγκεκριμένο αίτημα αυτής για χρηματοδότησή της (εννοείται μέχρι το ποσό, στο οποίο ανέρχεται η δηλωθείσα δανειοληπτική της ικανότητά). Περαιτέρω, έχει κριθεί 177 ότι είναι νόμιμη η απόρριψη υποψήφιου εργολήπτη που δεν προσκόμισε την απαιτούμενη από τη διακήρυξη βεβαίωση πιστοληπτικής ικανότητας καθώς και ότι η ύπαρξη υποσημείωσης στο άρθρο 23.3 της διακήρυξης -ότι η υποχρέωση για την υποβολή των αναφερόμενων σε αυτό δικαιολογητικών υφίσταται μόνο εφόσον δημοπρατείται έργο μεγαλύτερο του ανώτατου ορίου της 4ης τάξης Μ.Ε.Ε.Π, ενώ αν ο προϋπολογισμός του έργου είναι μικρότερος μπορεί να τεθεί κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής- πέραν του καθαρά επεξηγηματικού χαρακτήρα της, επαναλαμβάνει την ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να απαιτήσει, κατά την κρίση της, την υποβολή του ως άνω δικαιολογητικού από τους διαγωνιζόμενους (στην συγκεκριμένη υπόθεση, ο προϋπολογισμός του έργου ανερχόταν στο ποσό των 7.000.000 ευρώ). Τονίζεται ότι η χρηματοδοτική ικανότητα δεν ζητείται για τα έργα των οποίων ο προϋπολογισμός δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των 178 κοινοτικών Οδηγιών. Εξάλλου, νομίμως συμμετέχει σε διαγωνισμό υποψήφιος εργολήπτης εφόσον α) η επίμαχη διακήρυξη θέτει ως όρο για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ότι η συνολική πιστοληπτική ικανότητα της 171 172 173 174 175 176 177 178

89

Πρ. Ε' Κλιμ. 433/2010 Πρ. Ε' Κλιμ. 278/2010, 235/2010 Αρθρα 20 παρ. 8 και 146 του ν. 3669/2008 Πρ.VI Τμήμ. 106/2007 Αρθρο 23.3 πρότυπου τεύχους Α', Ε' Βελτίωση Απόφ. VI Τμ. 657/2010 Πρ. Ε' Κλιμ. 240/2010 Απόφ. VI Τμ. 1283/2009

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διαγωνιζόμενης επιχείρησης πρέπει να είναι ίση με ποσοστό 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α., χωρίς περαιτέρω διάκριση αυτής σε δανειοληπτική ικανότητα κατά ορισμένο ποσοστό και σε πιστοληπτική ικανότητα κατά ένα άλλο ποσοστό, αφού σε μια τέτοια περίπτωση τα επιμέρους ποσοστά θα έπρεπε να προσδιορίζονται επακριβώς στη διακήρυξη, β) για την απόδειξη της χρηματοδοτικής και οικονομικής ικανότητας μιας διαγωνιζόμενης εργολήπτριας επιχείρησης, απαιτείται η προσκόμιση από αυτή βεβαίωσης τράπεζας για την πιστοληπτική της ικανότητα, παρά το ότι κατά το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης του άρθρου 23.3 της διακήρυξης η βεβαίωση της τράπεζας πρέπει να αφορά τη δανειοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, εφόσον η διακήρυξη ενδιαφέρεται για τη συνολική πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό, στο επόμενο εδάφιο της ως άνω διάταξης της διακήρυξης διευκρινίζεται ότι ως επαρκής απόδειξη πιστοληπτικής ικανότητας κρίνεται έγγραφο τράπεζας που δηλώνει ότι συνεργάζεται με τον υποψήφιο και θα εξετάσει αίτησή του για χρηματοδότηση, με ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% τουλάχιστον του προϋπολογισμού του έργου (χωρίς Φ.Π.Α.), αν και εφόσον αναδειχθεί ανάδοχος, και τέλος, γ) η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία βεβαίωση πιστοληπτικής της ικανότητας της Τράπεζας (...), η οποία, σημειωτέον, εκδόθηκε για τη συμμετοχή της εταιρείας στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, δεν αναφέρει μεν ότι δεσμεύεται να εξετάσει αίτημα της ανωτέρω εταιρείας για χρηματοδότησή της, αν αυτή αναδεικνυόταν ανάδοχος του έργου, η βεβαίωση όμως της ως άνω Τράπεζας περί του ότι η συνολική πιστοληπτική ικανότητα της συμμετέχουσας εταιρείας ανέρχεται σε συγκεκριμένο ποσό το οποίο με τα σημερινά δεδομένα δύναται να της χορηγηθεί, υπερκαλύπτει το σχετικό όρο της διακήρυξης, εφόσον το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο του ποσοστού 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. και η ως άνω γενική διατύπωση της τραπεζικής βεβαίωσης περιλαμβάνει τόσο τη δυνατότητα χορήγησης δανείου όσο και τη 179 δυνατότητα χορήγησης εγγυητικών επιστολών μέχρι το εν λόγω ποσό. Τέλος , λαμβανομένης υπόψη της αρχής της τυπικότητος, που διέπει τους δημόσιους διαγωνισμούς, η μεταγενέστερη της ημερομηνίας του διαγωνισμού κατάθεση του δικαιολογητικού αυτού (πιστοποιητικό Τράπεζας για την δανειοληπτική ικανότητα του υποψηφίου) είναι απαράδεκτη και καθιστά μη νόμιμη τη συμμετοχή του στο διαγωνισμό. η) Δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης Οταν δημοπρατείται έργο με προϋπολογισμό ανώτερο του 1.000.000 ευρώ (με ΦΠΑ) οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν στο διαγωνισμό, αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή ένωση προσώπων ή σε οποιασδήποτε μορφής οντότητα, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές, προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος 180 της συνδρομής των λόγων αποκλεισμού από τις διαγωνιστικές διαδικασίες . Για το σκοπό αυτό, προβλέπεται από τα πρότυπα τεύχη διακήρυξης η υποβολή στο διαγωνισμό πιστοποιητικών ονομαστικοποίησης, τα οποία είναι τα ακόλουθα: Α) για τις ελληνικές εταιρείες: i)Αν η επιχείρηση είναι εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ και κατέχει ενημερότητα πτυχίου (3η τάξη και άνω) προσκομίζεται μόνο αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. ii)Αν η επιχείρηση είναι εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ και δεν κατέχει ενημερότητα πτυχίου προσκομίζεται, πέραν της αναλυτικής κατάστασης και πιστοποιητικό της εποπτεύουσας κατά τον ΚΝ 2190/1920 αρχής ότι οι μετοχές της είναι ονομαστικές.

i) Αν η επιχείρηση έχει, κατά το δίκαιο της χώρας της έδρας της ονομαστικές μετοχές προσκομίζεται 1) πιστοποιητικό αρμόδιας αρχής του κράτους της έδρας, από το οποίο να προκύπτει ότι οι μετοχές είναι ονομαστικές και, 2) η αναφερόμενη παραπάνω, υπό στ. Α i) αναλυτική κατάσταση. ii) Αν η επιχείρηση δεν έχει κατά το δίκαιο της χώρας της έδρας της ονομαστικές μετοχές, προσκομίζεται 1) βεβαίωση περί μη υποχρέωσης ονομαστικοποίησης των μετοχών από αρμόδια αρχή, εφόσον προβλέπεται ή υπεύθυνη δήλωση και, 2) έγκυρη και ενημερωμένη κατάσταση μετόχων που κατέχουν τουλάχιστον 1% των μετοχών. Αν δεν τηρείται τέτοια κατάσταση προσκομίζεται σχετική κατάσταση μετόχων, σύμφωνα με την τελευταία Γενική Συνέλευση, εφόσον οι μέτοχοι αυτοί είναι γνωστοί στην εταιρεία. Σε περίπτωση που δεν προσκομιστεί η κατάσταση, κατά τα ανωτέρω, η εταιρεία αιτιολογεί τους λόγους που οι μέτοχοι αυτοί δεν της είναι γνωστοί. Τα ανωτέρω υπό στ. Β) έγγραφα συνοδεύονται από επίσημη μετάφραση και όσα εξ αυτών προέρχονται από δημόσιες αρχές, πρέπει να είναι επικυρωμένα από αρμόδια αρχή της χώρας εγκατάστασης. 179 180

Πρ. VI Τμήμ. 156/2007 Αρθρο 20 παρ. 7 του ν. 3669/2008

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Β) για τις αλλοδαπές εταιρείες:

90

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Τονίζεται ότι από την υποχρέωση προσκόμισης δικαιολογητικών ονομαστικοποίησης εξαιρούνται οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της χώρας εγκατάστασης. Οι ανωτέρω εταιρείες προσκομίζουν υπεύθυνη περί τούτου δήλωση του νομίμου εκπροσώπου τους. 181

Οπως έχει κριθεί, δεν αποτελεί λόγο αποκλεισμού του διαγωνιζομένου η μη αναγραφή του αριθμού θεώρησης του βιβλίου μετόχων από τη Δ.Ο.Υ. στην αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων και τον αριθμό των μετοχών τους, δεδομένου ότι, αφενός δεν απαιτείται από τη διακήρυξη, αφετέρου, σύμφωνα με την σχετική απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, η υποχρέωση θεώρησης των βιβλίων μετόχων των ανωνύμων εταιρειών από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ έχει παύσει ήδη από 1.4.2000. Τέλος, εφόσον ο νόμος δεν διακρίνει, ούτε προσδιορίζει τη μορφή της αναλυτικής κατάστασης, στην οποία θα καταγραφούν τα ζητούμενα στοιχεία (των μετόχων της εταιρείας και του αριθμού των μετοχών τους), ακόμη και η παράθεση του ποσοστού (αντί του αριθμού) των μετοχών κάθε μετόχου και η κατ' αυτό τον τρόπο εξάντληση του συνολικού ποσοστού του όλου αριθμού των μετοχών που έχουν εκδοθεί, πληροί το σκοπό του νομοθέτη που συνίσταται στη δημοσιοποίηση των στοιχείων των μετόχων μιας εταιρείας, η οποία συμμετέχει σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιου έργου, ενόψει της επιβαλλόμενης από το άρθρο 20 παρ. 7 του ν.3669/2008 υποχρέωσης. 182 Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι ενόψει της εφαρμογής του άρθρου 20 παρ. 7 του ν. 3669/2008 καθώς και της υποχρεωτικής ισχύος των προτύπων τευχών διακηρύξεων, στα οποία, προκειμένου για την εκτέλεση δημοσίων έργων, δεν προβλέπεται η υποχρέωση ονομαστικοποίησης μέχρι φυσικού προσώπου, οι σχετικές διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 3 του π.δ/τος 82/1996 δεν εφαρμόζονται.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ε΄ ΔΙ Ε ΞΑ Γ ΩΓΗ ΔΗ ΜΟΠ ΡΑ Σ Ι Α Σ ΑΝ Α Δ Ε ΙΞΗ Α Ν ΑΔ Ο ΧΟ Υ

-

ΔΙ Α Δ Ι Κ Α Σ Ι Α

Κ ΑΤ Α Θ Ε ΣΗ Σ

Π ΡΟ ΣΦ ΟΡΩ Ν



Άρ θρο 2 1 Ε πι τρο πή δ ι αγ ω νι σμο ύ 1.Στα έργα συνολικού προϋπολογισμού μέχρι το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ., χωρίς να συνυπολογίζονται τα κονδύλια της αναθεώρησης και του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), η επιτροπή 183 184 διαγωνισμού αποτελείται από τρία υπηρεσιακά μέλη ,που ορίζονται από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας 181 182

Αποφ. VI Τμήμ. 657/2010 , 294/2010 Αποφ. VI Τμήμ. 291/2010,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

183

91

Πράξη IV Τμήματος 21/2007 .Κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 3 του ν .3263/2004 ( ΦΕΚ 179 Α '), 21 του π . δ . 609/1985, 7 και 13-15 του ν . 2690/1999 ( ΦΕΚ 45 Α '), η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρία υπηρεσιακά μέλη που ορίζονται από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας που διενεργεί τη δημοπρασία και δεν επιτρέπεται να συμμετέχει σε συλλογικό όργανο , το οποίο έχει αποφασιστική αρμοδιότητα , πρόσωπο που μετείχε σε γνωμοδοτικό όργανο , τη γνώμη του οποίου λαμβάνει υπόψη το αποφασίζον για την έκδοση της πράξης του , εκτός εάν ρητώς ορίζεται ή σαφώς συνάγεται από τις οικείες διατάξεις το αντίθετο ( πρβλ . 109/2001 Πράξη IV Τμήματος Ελ . Συν . και ΣτΕ 3859/2002). Μη νόμιμη η συμμετοχή του Αντιπροέδρου Δ . Σ . Νοσοκομείου στο Δ . Σ . για τη λήψη απόφασης επαναδημοπράτησης έργου , ο οποίος είχε ταυτόχρονα και την ιδιότητα του Προέδρου της Επιτροπής Διαγωνισμού που είχε γνωμοδοτήσει για το ίδιο ζήτημα . 184

ΕλΣυν/Ε Κλ./7/2010.Δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός του ελεγχόμενου δημοσίου έργου, μη συνυπολογιζομένης της δαπάνης για αναθεώρηση και Φ.Π.Α., ανέρχεται σε 4.059.854,1 ευρώ και υπερβαίνει ως εκ τούτου το ανώτατο όριο της 2ης τάξης του ΜΕΕΠ, δεν είναι νόμιμη η ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης, καθόσον η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε από 3 υπηρεσιακά μέλη (και παραστάθηκε και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων) κατά παράβαση του άρθρου 21 του ν.3669/2008. ΥΠΕΣ/11726/14.3.2008 -ΕΓΚ.11.Όταν διεξάγεται διαγωνισμός σχετικός με ανάθεση δημοσίου έργου με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη προσφορά και εφόσον το έργο είναι συνολικού προϋπολογισμού μέχρι το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, η Επιτροπή Διαγωνισμού έργου Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού συγκροτείται αποκλειστικά από τρία υπηρεσιακά μέλη.( Σχ. η γνωμοδότηση αριθμ.ΝΣΚ/81/2008.)

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

185 186

που διενεργεί τη δημοπρασία . Ένα από τα μέλη της επιτροπής ορίζεται ως πρόεδρος. Για την επιτροπή ορίζεται και αριθμός αναπληρωματικών μελών που αναπληρώνουν κατά τη σειρά που διορίζονται, οποιαδήποτε από τα τακτικά μέλη που τυχόν λείπουν, απουσιάζουν ή κωλύονται. Τα μέλη της επιτροπής διαγωνισμού μπορεί να ορίζονται για τη διενέργεια περισσότερων διαγωνισμών. 2.Στην περίπτωση αυτή παρίσταται και ένας (1) εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων, που υποδεικνύεται από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις με τον αναπληρωτή του, χωρίς να μετέχει στις διαδικασίες του διαγωνισμού. 3. Στα έργα συνολικού προϋπολογισμού ανώτερου του οριζόμενου στην παράγραφο 1, η επιτροπή 187 188 διαγωνισμού αποτελείται από : α) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους φορέων του δημοσίου τομέα, που έχουν την αντίστοιχη δυνατότητα, ανάλογα με τα στελέχη που διαθέτουν οι υπηρεσίες για την αξιολόγηση δημοπρατούμενου τεχνικού έργου. Αν το έργο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί από φορέα άλλον από το φορέα κατασκευής, το ένα από αυτά τα μέλη προέρχεται από το φορέα που θα χρησιμοποιήσει το έργο. β) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α. που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων του Νομού όταν πρόκειται για έργα νομαρχιακού επιπέδου, από την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων του Νομού της έδρας της διανομαρχιακής υπηρεσίας, όταν πρόκειται για τα έργα της και από την Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων σε όλες τις άλλες περιπτώσεις. γ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (ΤΕΕ), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τα αρμόδια όργανα του ΤΕΕ. Όταν πρόκειται για έργα εθνικού ή διανομαρχιακού επιπέδου ο εκπρόσωπος ορίζεται από τη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ. δ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων που ορίζεται με τον αναπληρωτή του από τους υποδεικνυόμενους από τις πανελλήνιες σχετικές οργανώσεις. Σε περίπτωση που υπάρχουν εργοληπτικές οργανώσεις που καλύπτουν σε ικανοποιητικό βαθμό αντιπροσωπευτικότητας τις εργοληπτικές επιχειρήσεις ενός νομού, ο πιο πάνω εκπρόσωπος υποδεικνύεται από τις οργανώσεις αυτές όταν πρόκειται για έργα νομαρχιακού επιπέδου του Νομού αυτού. Για την υπόδειξη του ανωτέρω εκπροσώπου της περίπτωσης (δ), καλούνται οι σχετικές ενώσεις να υποδείξουν κοινό εκπρόσωπο. Σε περίπτωση που οι διάφορες ενώσεις υποδείξουν διάφορα πρόσωπα ως

185

ΔΙΣΚΠΟ /1.18/οικ.21526/2011.ΘΕΜΑ: «Συγκρότηση συλλογικών οργάνων της διοίκησης και ορισμός των μελών τους με κλήρωση» (άρθρο 26 του ν.4024/2011) ΔΙΣΚΠΟ/Φ.18/οικ.21508/2011.Διενέργεια της διαδικασίας κληρώσεως για τον ορισμό μελών των συλλογικών οργάνων της διοίκησης για τη διεξαγωγή δημόσιων διαγωνισμών ή την ανάθεση ή την αξιολόγηση, παρακολούθηση, παραλαβή προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων. 186

ΕλΣυν/Τμ 6/2729/2010.Αρμοδιότητα οργάνου συγκρότησης επιτροπής διαγωνισμού για την ανάθεση δημοτικού έργου. Κατά τη διαδικασία ανάθεσης έργου από Δήμο κατόπιν διαγωνισμού, η Δημαρχιακή Επιτροπή διαθέτει ειδική αρμοδιότητα για τη συγκρότηση της επιτροπής διενέργειας αυτού. Το δε Δημοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη Δημαρχιακή Επιτροπή στην ειδική αυτή αρμοδιότητά της, παρά μόνο υπό τις προϋποθέσεις των παραγράφων 4 και 5 του ίδιου άρθρου, ήτοι, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά και εφόσον ληφθεί προς τούτο απόφαση, ειδικώς αιτιολογημένη, του Δημοτικού Συμβουλίου με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του ή ύστερα από σχετική παραπομπή του θέματος προς το Δημοτικό Συμβούλιο από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή, λόγω της ιδιαίτερης σοβαρότητάς του. Ελ.Συν./Ε' Κλιμάκιο/380/2009.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «19ο ολοήμερο δημοτικό σχολείο Δήμου», δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός του (μη συνυπολογιζόμενης της αναθεώρησης και του Φ.Π.Α.) υπερβαίνει το ανώτατο όριο της 2ης τάξης του ΜΕΕΠ, και η επιτροπή του διαγωνισμού που συνεδρίασε με την παρουσία μόνο τριών από τα νομίμως διορισθέντα επτά μέλη της, δεν είχε απαρτία και, συνεπώς, δεν είχε νόμιμη σύνθεση, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 παρ. 1 του ν. 2690/1999, το οποίο εφαρμόζεται συμπληρωματικά και ορίζει ότι «το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). 188

Ελ.Συν./Ε'.Κλιμάκιο/363/2009.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Εφαρμογή Σχεδίου Πόλης Δήμου (Διανοίξεις- Βελτιώσεις-Ασφαλτοστρώσεις οδών και Διαμορφώσεις κοινοχρήστων χώρων», καθόσον ο προϋπολογισμός του έργου, (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.) ανερχόταν σε ποσό που υπερέβαινε το ανώτατο όριο της δεύτερης τάξης του ΜΕΕΠ (1.500.000,00 ευρώ), και ως εκ τούτου μη νομίμως συγκροτήθηκε η Επιτροπή Διαγωνισμού από τρία τακτικά μέλη, αντί των επτά τακτικών μελών που προβλέπεται από το άρθρ. 22 παρ. 1 π.δ./τος 609/85 και ήδη 21 παρ. 3 του ν. 3669/2008 σε συνδυασμό προς άρθρ. 3 παρ. 2 του ν.3263/2004 και ήδη 21 παρ. 1 του ν. 3669/2008 για έργα με προϋπολογισμό (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.) άνω του προαναφερόμενου ορίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

187

92

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εκπροσώπους, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων επιλέγει το τακτικό και αναπληρωματικό μέλος από τα πρόσωπα που προτάθηκαν. 4. Η επιτροπή διαγωνισμού της παραγράφου 3, συγκροτείται από την προϊσταμένη αρχή του φορέα 189 κατασκευής του έργου . Από τα μέλη της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 3 ορίζεται ο πρόεδρος της 189

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΕλΣυν./Τμ.6/1726/2009.Σύμφωνα με το άρθρο 14 § 1 του ν. 2690/1999 («Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄ 45): «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. (…) Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». Επίσης, στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 15 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι: «Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών. (…) Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει ισοψηφία, υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εκτός αν η ψηφοφορία είναι μυστική, οπότε αυτή επαναλαμβάνεται για μια ακόμη φορά, η τυχόν δε νέα ισοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη. Το μέλος που απέχει από την ψηφοφορία ή δίδει λευκή ψήφο θεωρείται απόν». Σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων αυτών, οι οποίες εφαρμόζονται και στη λειτουργία των νομαρχιακών επιτροπών, για την οποία δεν υπάρχουν ειδικότερες ρυθμίσεις στις διατάξεις του π.δ/τος 30/1996 («Κώδικας Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης», ΦΕΚ Α΄ 21), τα τριμελή συλλογικά όργανα έχουν απαρτία, όταν καθ’ όλη τη διάρκεια των συνεδριάσεων παρίστανται και τα τρία μέλη τους, Σε περίπτωση δε που κάποιο από αυτά απουσιάζει ή κωλύεται, πρέπει να καλείται το αναπληρωματικό μέλος. Περαιτέρω, οι αποφάσεις λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, σε περίπτωση δε ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εφόσον η ψηφοφορία δεν είναι μυστική, ενώ εάν κάποιο μέλος δώσει λευκή ψήφο, θεωρείται απόν. Με το τιθέμενο από την τελευταία αυτή ρύθμιση πλάσμα δικαίου αποσκοπείται η ευχερέστερη λήψη αποφάσεων από τα συλλογικό όργανο και όχι η ανατροπή της ήδη σχηματισμένης, πριν από τη λήψη αποφάσεως, νόμιμης απαρτίας αυτού, εκ μόνου του γεγονότος της παροχής λευκής ψήφου. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, ότι δηλαδή με την, εκ μέρους του συμμετέχοντος σε όλη τη διαδικασία μέλους, παροχή λευκής ψήφου ανατρέπεται η σχηματισθείσα σε προηγούμενο στάδιο απαρτία, θα οδηγούσε στην αδυναμία λήψης αποφάσεων από το συλλογικό όργανο σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση, καθώς τα μέλη που ψηφίζουν «λευκό», δεν κωλύονται ούτε απουσιάζουν, ώστε να αναπληρωθούν νομίμως από τα αναπληρωματικά για το σχηματισμό της, απαιτούμενης για την ύπαρξη νόμιμης σύνθεσης, απαρτίας. Συνεπώς, το τριμελές συλλογικό όργανο με νόμιμη σύνθεση λαμβάνει απόφαση, όταν ένα από τα τρία παριστάμενα μέλη του ψηφίζει «λευκό». Σε περίπτωση δε ισοψηφίας των λοιπών δύο μελών, εφόσον ένα εξ αυτών είναι ο πρόεδρος του οργάνου, μπορεί να ληφθεί θετική ή αρνητική απόφαση ανάλογα με την ψήφο αυτού, η οποία και υπερισχύει.

93

•ΝΣΚ/86/2000(ΟΛΟΜ) (…) III . Α . Σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ .5 και 11 του Ν .1599/1986 ( Α ' 75), που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο διενέργειας του παραπάνω διαγωνισμού (30-6-1997) και έχει εφαρμογή στη προκειμένη περίπτωση εξαιτίας και της έλλειψης ειδικών , μεταγενέστερων του νόμου αυτού , διατάξεων που να ρυθμίζουν τη λειτουργία της ως άνω Επιτροπής Διαγωνισμού , αλλά και την πάγια νομολογία του ΣτΕ , για τη νόμιμη σύνθεση του συλλογικού οργάνου χρειάζεται η έγκαιρη πρόσκληση από τον πρόεδρο ή το γραμματέα του οργάνου όλων των τακτικών μελών αυτού και σε περίπτωση κωλύματος τούτων και των αναπληρωματικών μελών του .Πρόσκληση δεν απαιτείται , όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε τακτές ημέρες ή ημερομηνίες που έχουν ορισθεί εκ των προτέρων με ρητή πράξη του συλλογικού οργάνου , την οποία χωρίς αμφιβολία γνωρίζουν όλα τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη .Επίσης δεν απαιτείται πρόσκληση των μελών , όταν δεν είναι δυνατόν να μετάσχουν στη συνεδρίαση , λόγω αντικειμενικού κωλύματος που είναι γνωστό και δημιουργεί απόλυτη αδυναμία προσέλευσης , καθώς και των μελών τα οποία έχουν δηλώσει από πριν , ότι δεν μπορούν ή αρνούνται να μετάσχουν . Εξάλλου , η πρόσκληση των μελών πρέπει να αποδεικνύεται από έγγραφα , που είναι προγενέστερα της ημερομηνίας της συνεδρίασης . Περιλαμβανόμενη στο πρακτικό συνεδριάσεως του συλλογικού οργάνου βεβαίωση , ότι το μέλος που απουσίαζε κλητεύθηκε δεν αρκεί . Η πρόσκληση μπορεί να γίνει και με τηλεφώνημα ή τηλεγράφημα , εφόσον αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο , η οποία φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε το τηλεγράφημα ή το τηλεφώνημα . Αν δεν τηρείται τέτοιο βιβλίο , αποκλείεται κάθε άλλος τρόπος ή μέσο αποδείξεως της τηλεφωνικής πρόσκλησης ( βλέπ . Επ . Σπηλιωτόπουλου , Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου , έκδοση εβδόμη , σελ . 133, όπου και παραπέρα παραπομπές στη νομολογία και ιδίως ΣτΕ 1160/81, 3871/89, 1192/88, 1493/79). Ειδικότερα , η πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου και η εκ των προτέρων δήλωση αυτών ότι δεν μπορούν ή αρνούνται να συμμετάσχουν στη συνεδρίαση του οργάνου μπορούν , κατά την νομολογία του ΣτΕ , να αποδεικνύονται και με βεβαιώσεις των ιδίων των μελών ( βλεπ . Ολ . ΣτΕ 1845/53, 65 θ /57, ΣτΕ 3467/79 κ . ά .), η δε προαναφερόμενη εκ των προτέρων δήλωση αυτών για μη συμμετοχή τους στη συνεδρίαση μπορεί κατά την ίδια νομολογία να αποδεικνύεται και από έγγραφα μεταγενέστερα της συνεδριάσεως ( βλεπ . ad hoc ΣτΕ 1227/90, πρβλ . Ολ . ΣτΕ 1330/53, ΣτΕ 3368/97 κ . ά ., γνωμ . Ολ . ΝΣΚ 541/99). Στην προκειμένη περίπτωση από το πρακτικό της Επιτροπής διαγωνισμού προκύπτει ότι δύο μέλη αυτής ( ….. ) απουσίαζαν. Για το ένα από τα μέλη αυτά αναφέρεται απλώς στο πρακτικό αυτό ότι καίτοι ειδοποιήθηκε δεν συμμετείχε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής . Η βεβαίωση όμως αυτή του πρακτικού δεν αρκεί ( ΣτΕ 1160/81).(…) Γίνεται πάγια δεκτό από τη νομολογία του ΣτΕ , ότι η παράβαση των κανόνων που διέπουν τη σύνθεση των συλλογικών οργάνων της Διοικήσεως αποτελεί παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας η οποία όταν συντρέχει στο συλλογικό όργανο που έχει αποφασιστική αρμοδιότητα καθιστά άκυρη την πράξη του οργάνου αυτού , όταν δε συντρέχει στο συλλογικό όργανο που έχει γνωμοδοτική αρμοδιότητα καθιστά άκυρη και την πράξη του αποφασίζοντος οργάνου που στηρίχθηκε στην ελαττωματική γνωμοδότηση ( βλεπ . Επ . Σπηλιωτόπουλου , ό . π ., παρ . 499-501, σελ . 492-494 όπου και παραπέρα παραπομπές ). Επιπροσθέτως , γίνεται επίσης πάγια δεκτό , ότι ο διαγωνισμός αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια , η οποία αρχίζει με τη διακήρυξη και περατώνεται με την κατακύρωση ( βλεπ . ιδίως Δημ . Παπανικολαϊδου , ό . π . σελ . 86-90), στη σύνθετη δε διοικητική ενέργεια η κάθε μια από τις διαδοχικές πράξεις που την απαρτίζουν αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση της επόμενης και

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιτροπής με τον αναπληρωτή του. Στην επιτροπή ορίζεται και αριθμός αναπληρωματικών μελών της περίπτωσης α΄ της προηγούμενης παραγράφου, που αναπληρώνουν κατά τη σειρά που διορίζονται οποιαδήποτε από τα τακτικά αυτά μέλη που τυχόν λείπουν, απουσιάζουν ή κωλύονται. Το έργο της επιτροπής διεξάγεται με επιμέλεια του προέδρου. 5.Οι φορείς κατασκευής που συστηματικά δημοπρατούν έργα μπορεί να συγκροτούν σε ετήσια βάση επιτροπές διαγωνισμού σε επίπεδο νομαρχιακό, διανομαρχιακό και εθνικό για το σύνολο των έργων τους ή κατά κατηγορίες. Στην περίπτωση αυτή διαδικασίες δημοπρασιών που άρχισαν μέσα στο έτος συνεχίζονται και ολοκληρώνονται από την ίδια επιτροπή και μετά τη λήξη του έτους. Η ύπαρξη επιτροπών σε ετήσια βάση δεν αποκλείει τη συγκρότηση επιτροπής διαγωνισμού συγκεκριμένου έργου ή έργων. Για τα νομαρχιακού επιπέδου έργα όλων των υπηρεσιών αρμοδιότητας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης μπορεί η επιτροπή σε ετήσια βάση να συγκροτηθεί ενιαία για όλα τα έργα των υπηρεσιών αυτών. Στην περίπτωση αυτή η επιτροπή συγκροτείται από το Νομάρχη. Στις επιτροπές ετήσιας βάσης, το μέλος που εκπροσωπεί το φορέα χρησιμοποίησης του έργου, μπορεί να ορίζεται από την αρχή ή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με αντίστοιχο προσδιορισμό και του μέλους αντί του οποίου συμμετέχει στην επιτροπή. Οι αποφάσεις συγκρότησης όλων των επιτροπών διαγωνισμού, κοινοποιούνται στα διοριζόμενα μέλη και τις ενδιαφερόμενες υπηρεσίες και ανακοινώνονται με τοιχοκόλληση στο κατάστημα της υπηρεσίας που την εκδίδει χωρίς να απαιτείται άλλος τύπος δημοσιότητας. 6.Οι φορείς του δημόσιου τομέα που δεν εκτελούν συστηματικά έργα μπορεί γενικά ή σε συγκεκριμένη περιοχή να μη συστήσουν ιδιαίτερη επιτροπή διαγωνισμού αλλά να απευθύνονται σε επιτροπή διαγωνισμού που έχει συγκροτηθεί σε αντίστοιχο επίπεδο από τη Γ.Γ.Δ.Ε. ή τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. 7. Για τα μέλη των περιπτώσεων β΄, γ΄ και δ΄ της παραγράφου 3 οι φορείς που τα υποδεικνύουν αποστέλλουν σχετικούς ετήσιους πίνακες εκπροσώπων, από τους οποίους ορίζονται τα αντίστοιχα μέλη των επιτροπών. Αν οι πίνακες αυτοί δεν περιέλθουν στην αρμόδια για τον ορισμό της επιτροπής αρχή μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από τη σχετική πρόσκληση, η αρχή μέχρις ότου της περιέλθουν σχετικοί πίνακες ορίζει τα αντίστοιχα μέλη των επιτροπών διαγωνισμού από πρόσωπα που έχουν την αντίστοιχη ιδιότητα για να υποδειχθούν. Οι πίνακες μπορεί να συμπληρώνονται ή να αντικαθίστανται από το φορέα που υποδεικνύει τα μέλη. 190

8. Για τις προσφορές που υποβάλλονται με τα συστήματα των περιπτώσεων δ΄, στ΄ και ζ΄ του άρθρου 4 του παρόντος και για την περίπτωση ειδικών ή μεγάλων έργων οι επιτροπές διαγωνισμού συμπληρώνονται με απόφαση της προϊσταμένης αρχής και με άλλα μέλη που έχουν την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση και που δεν μπορεί να είναι περισσότερα από τέσσερα (4). Η επεξεργασία των στοιχείων για την αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να ανατεθεί με την απόφαση αυτή σε κλιμάκιο της όλης επιτροπής. Με την απόφαση καθορίζονται και τα μέλη του κλιμακίου. 9. Κατ’ εξαίρεση η προϊσταμένη αρχή, για έργα που παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα, μπορεί να εφαρμόσει τις παραγράφους 3 έως 8, έστω και αν τα έργα αυτά έχουν προϋπολογισμό μικρότερο από το όριο της παραγράφου 3.

το κύρος της επηρεάζει το κύρος των επομένων αυτής πράξεων ( βλεπ . ιδίως Επ . Σπηλιωτόπουλου , ό . π . παρ . 157, σελ . 158.). Κατά συνέπεια , είναι αναμφισβήτητο , ότι η μη νόμιμη σύνθεση της Επιτροπής του Διαγωνισμού καθιστά μη νόμιμη και την πράξη της κατακυρώσως και έτσι τίθεται το περαιτέρω ζήτημα , αν μπορεί να ανακληθεί η τελευταία αυτή πράξη , δεδομένου ότι έχει ήδη καταρτισθεί η σύμβαση σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί παραπάνω . ΕλΣυν/Ε Κλ./9/2010.Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιότητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Eλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού. Πράξη 564/2009 Ε' Κλιμακίου. Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης έργου, διότι, όταν ο διαγωνισμός διενεργείται με το σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η σύσταση δύο Επιτροπών (Επιτροπή Διαγωνισμού και Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση), με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιότητες για κάθε φάση του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του π.δ/τος 609/1985.Όμοια η 566/2009 του ιδίου Κλιμακίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

190

94

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

10. Οι επιτροπές διαγωνισμού οφείλουν να παραδώσουν την εισήγησή τους έγκαιρα, ώστε η αρμόδια αρχή να αποφασίσει για το αποτέλεσμα του διαγωνισμού μέσα στην προθεσμία ισχύος των προσφορών. 11.Για τη συγκρότηση και λειτουργία των ανωτέρω επιτροπών διαγωνισμού εφαρμόζονται συμπληρωματικά 191 192 193 194 οι διατάξεις των άρθρων 13 έως 15 του ν. 2690/1999 .

191

ΝΣΚ/ΟΛΟΜ/86/2000.Διοικητικές συμβάσεις.Έννοια.Δημοπρασία.Συμμετοχή ενός υποψηφίου.Κακή σύνθεση Επιτροπής. Χρόνος καταρτίσεως συμβάσεως. Προσύμφωνο. Ανάκληση κατακυρώσεως μετά τη σύμβαση. α) Υπήρξε κακή σύνθεση της Επιτροπής του διενεργηθέντος στις 30-6-1997 διαγωνισμού για την τουριστική αξιοποίηση έκτασης του ΕΟΤ στο Παλιούρι Χαλκιδικής, εφόσον δεν αποδεικνύεται κατά νόμιμο τρόπο η έγκαιρη πρόσκληση ενός απουσιάσαντος μέλους της Επιτροπής αυτής. (ομόφωνα) β) Η έννοια του δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού δεν αναιρείται από το γεγονός ότι στο διαγωνισμό μετέσχε μόνο μία κοινοπραξία. (πλειοψ.) γ) Η συμβατική δέσμευση του ΕΟΤ με τον πλειοδότη του διαγωνισμού επήλθε, σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού, με την ανακοίνωση στον πλειοδότη της κατακυρωτικής απόφασης, νομίμως δε στη συνέχεια υπογράφηκε μεταξύ των μερών προσύμφωνο, με το οποίο συμφωνήθηκε η αζήμια για τους συμβαλλομένους λύση της συμβάσεως σε περίπτωση εκδόσεως δυσμενών αποφάσεων του ΣτΕ σε εκκρεμούσες αιτήσεις ακυρώσεως. (ομόφωνα) δ) Ο ΕΟΤ έχει την ευχέρεια, παρά τη συμβατική του δέσμευση, να ανακαλέσει ως παράνομη εξαιτίας της κακής σύνθεσης της Επιτροπής Διαγωνισμού την κατακυρωτική απόφαση και να επαναλάβει τον διαγωνισμό από το στάδιο παραλαβής και ελέγχου των προσφορών χωρίς δυνατότητα καταθέσεως νέων προσφορών. (πλειοψ.) 192

Δ17α/02/137/2004-ΕΓΚ.33. Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων για τα δημόσια έργα. Παράγραφος 7-Επιτροπές διαγωνισμού. 193

ΣτΕ/569/2006 (ΕΑ). Η ίδια η απόφαση με την οποία εσφαλμένα συγκροτείται η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν αποτελεί (καθ΄εαυτή) βλαπτική πράξη για τους διαγωνιζόμενους και γι΄αυτό δεν προσβάλλεται παραδεκτά. Η προσβαλλόμενη, όμως, πράξη συγκρότησης Επιτροπής Εισήγησης για την Ανάθεση του επίδικου έργου δεν προκαλεί, ενόψει του περιεχομένου των ρυθμίσεών της, ούτε ενδέχεται να προκαλέσει μόνη, χωρίς δηλαδή να μεσολαβήσει άλλη πράξη της Διοίκησης, ζημία στα συμφέροντα της αιτούσης. Σε περίπτωση δε εκδόσεως άλλης πράξεως, βλαπτικής για την αιτούσα, με τη σύμπραξη της παρανόμως, κατά τους ισχυρισμούς της, συγκροτηθείσης Ε.Ε.Α., είναι πάντως δυνατός, εάν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, ο παρεμπίπτων έλεγχος της νομιμότητας της πράξης συγκρότησης της Ε.Ε.Α. επ’ ευκαιρία της ασκήσεως αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων κατά της νεώτερης πράξης (πρβλ. Ε.Α. 893/2005, 656/2001). Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η τήρηση της επιβαλλομένης, από τα άρθρα 1 παρ. 1 και 2 παρ. 1 περ. α΄ της Οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, υποχρέωσης παροχής αποτελεσματικής προσωρινής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων σε στάδιο όπου είναι ακόμη δυνατή η διόρθωση των παραβάσεων (βλ. ΔΕΚ, απόφαση της 28.10.1999, C-81/98, Alcatel Austria AG, σκέψη 33, απόφαση της 18.6.2002, C-92/00, Hospital Ingenieure Krankenhaustechnik Planungs-Gesellschaft mbH, σκέψη 52, και απόφαση της 12.2.2004, C-230/02, Grossmann Air Service, σκέψη 36). Συνεπώς, εφόσον δεν προκύπτει ενεστώσα βλάβη της αιτούσης, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση (πρβλ. Ε.Α. 745, 358/2005). 193

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Τμ.VI/658/2010.Με την προσβαλλόμενη πράξη του το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, επειδή η πράξη διορισμού των μελών της Επιτροπής του Διαγωνισμού εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο, ήτοι τη Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ... και όχι την προς τούτο αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή του Δήμου αυτού, με αποτέλεσμα να καθίσταται μη νόμιμη και η διαδικασία ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου. . Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (υπό III) νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Κλιμάκιο ερμήνευσε και εφάρμοσε τις σχετικές διατάξεις και κατέληξε στην κρίση ότι αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού, προκειμένου περί έργων που εκτελούνται από Δήμους, είναι η οικεία Δημαρχιακή Επιτροπή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 103 παρ.2 του ν. 3463/2006, και όχι η Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου.

95

•ΕλΣυν/Ε Κλιμ/438/2010. Μη νομίμως συγκροτήθηκαν η Επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού και η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο αντί της Δημαρχιακής Έπιτροπής …, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με αιτιολογημένη απόφασή του είχε αποφασίσει, λόγω ιδιαίτερης κατά την κρίση του σοβαρότητας, ότι θα ασκήσει το ίδιο την αρμοδιότητα αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 111 του π.δ.410/1995, ή ότι το θέμα τούτο είχε παραπεμφθεί σ' αυτό από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή λόγω ιδιαίτερης σοβαρότητας, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.4 του ίδιου ως άνω άρθρου.Δεν είναι νόμιμη η αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, καθόσον το οικείο πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης της Έ.Έ.Α δεν είναι αιτιολογημένο, αφού στο πρακτικό αυτό απλώς επισυνάπτεται πίνακας με την ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία των διαγωνιζομένων, χωρίς όμως να παρατίθενται τα συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών που ελήφθησαν υπόψη από την Έπιτροπή και τα οποία δικαιολογούν τη δοθείσα ανά κριτήριο και στο σύνολο βαθμολογία και οδήγησαν στη συγκριτική υπεροχή του ενός υποψηφίου έναντι του άλλου.Με την 262/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου •Ελ.Συν./Τμ.VI/129/2007.Κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας και αμεροληψίας στις δημόσιες συμβάσεις συμμετείχε στην Επιτροπή Αξιολόγησης του Διαγωνισμού πρόσωπο που είχε την ιδιότητα του μέλους του έχοντος την αποφασιστική αρμοδιότητα για την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού συλλογικού οργάνου. Η Επιτροπή Διαγωνισμού προέβη σε αυθαίρετο ανακαθορισμό του τρόπου υπολογισμού της οικονομικής προσφοράς εκάστου διαγωνιζόμενου, κατά παράβαση των σχετικώς προβλεπομένων στην οικεία διακήρυξη.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

21.1.Οι διατάξεις του ΚΔΔ για τα συλλογικά όργανα Ν.2690/1999. «Άρθρο 13- Συγκρότηση 1.Για τη νόμιμη συγκρότηση συλλογικού οργάνου απαιτείται ο ορισμός , με πράξη , όλων των μελών ( τακτικών και αναπληρωματικών ) που προβλέπει ο νόμος . Ο ορισμός του ίδιου προσώπου με περισσότερες από μια ιδιότητες δεν επιτρέπεται . Αν ορισμένα μέλη εκλέγονται ή υποδεικνύονται από τρίτους και τα μέλη αυτά δεν έχουν ακόμη εκλεγεί ή υποδειχθεί από τα αρμόδια όργανα , συγκρότηση είναι νόμιμη αν έχει εγκαίρως ζητηθεί εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξη τους και τα υπόλοιπα μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία .2. Τα συλλογικά όργανα , αν στο νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά , συγκροτούνται από τρία τουλάχιστον μέλη .3.0 πρόεδρος και ο γραμματέας του συλλογικού οργάνου ορίζονται, μαζί με τους αναπληρωματικούς τους , με την πράξη συγκρότησης του . Αν το συλλογικό όργανο συγκροτείται αποκλειστικώς από αιρετά μέλη , ο πρόεδρος , ο γραμματέας και τα λοιπά μέλη στα οποία ανατίθεται συγκεκριμένο αξίωμα , μαζί με τους αναπληρωματικούς τους , εκλέγονται , με μυστική ψηφοφορία , από τα μέλη του συλλογικού οργάνου .4. Η τυχόν κατά παράνομο τρόπο κτήση της ιδιότητας υπό την οποία κάποιος ορίζεται μέλος συλλογικού οργάνου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της συγκρότησης του οργάνου .5. Το συλλογικό όργανο μπορεί να λειτουργήσει , όχι όμως πέρα από ένα τρίμηνο , αν κάποια από τα μέλη του εκλείψουν ή αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ή απολέσουν την ιδιότητα βάσει της οποίας ορίστηκαν , εφόσον , κατά τις συνεδριάσεις του , τα λοιπά μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία .6. Όταν ο νόμος προβλέπει θητεία για τα μέλη του συλλογικού οργάνου , η αντικατάσταση μέλους πριν από τη λήξη της θητείας του είναι δυνατή μόνο για λόγο αναγόμενο στην άσκηση των καθηκόντων του , ο οποίος και πρέπει ., να βεβαιώνεται στη σχετική πράξη .

•Ελ.Συν./Τμ.IV/34/2007.«Εξάλλου η μη νόμιμη συγκρότηση της οικείας επιτροπής του διαγωνισμού για τη διενέργεια της διαδικασίας των ως άνω προμηθειών επάγεται ακυρότητα των γνωμοδοτήσεων που αυτή (επιτροπή) διατυπώνει και ως εκ τούτου και οι εκδιδόμενες με βάση τις γνωμοδοτήσεις αυτές διοικητικές πράξεις, πάσχουν ακυρότητα και καθιστούν, κατ’ επέκταση, νομικά πλημμελή και την ελεγχόμενη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου προμηθευτή (βλ. ΣτΕ 3598/1987).» (Βλ.σχετ. και πράξεις IV Τμ.,159/2007,27/2007 και 111/2006) 193

•Πράξη Δ’ Τμ.Ελεγ.Συν., 138//96. Σε περίπτωση μη νομίμου συγκροτήσεως της επιτροπής λόγω ορισμού σ’ αυτήν ως μελών προσώπων διαφορετικών από εκείνα που ορίζονται από τις οικείες διατάξεις, ή αν παραβιάστηκαν οι κανόνες λειτουργίας των συλλογικών οργάνων πάσχει η διατυπωθείσα από αυτήν πρόταση στο έχον αποφασιστική αρμοδιότητα όργανο για την ανάθεση, καθώς και η σχετική απόφαση ανάθεσης, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια . •ΝΣΚ/221/2008.Η νόμιμος άσκησις της αρμοδιότητος αυτής προϋποθέτει , επίσης , ότι αύτη ασκείται υπό ειδικώς προς τούτο συσταθείσης επιτροπής , η οποία , ως εκ τούτου , δεν δύναται να υπερβή τα συγκεκριμένα όρια της ιδίας αυτής αρμοδιότητος . Η τυχόν δ ' υπέρβασις των ορίων αυτών συνιστά λόγον ακυρότητος των πράξεων της επιτροπής , ακριβώς διότι δια τα πέραν των ορίων αρμοδιότητος της επιτροπής ζητήματα δεν υφίσταται νομίμως συνεστημένη αύτη ως επιτροπή αρμοδία προς επίλυσίν των .. Δια τον λόγον αυτόν , πάσα έλλειψις νομιμότητος αναγόμενη είτε εις την σύστασιν της επιτροπής , είτε την άσκησιν των καθηκόντων της , επάγεται ακυρότητα των πράξεων της αποκλείουσα συναγωγήν νομίμων εξ αυτών συνεπειών οιωνδήποτε . 194

•Ελ.Συν/Τμ.4/21/2007..Μη νομίμως , συμμετείχε, ως Πρόεδρος αυτής, στην Επιτροπή του Διαγωνισμού ο Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, κατά παράβαση των οριζομένων στο άρθρο 21 παρ. 1 του π.δ/τος 609/1985, β) μη νομίμως το αποτέλεσμα του διαγωνισμού εκείνου δεν είχε κατακυρωθεί στο μοναδικό υποψήφιο με συνέπεια, λόγω της άγονης επαναδημοπράτησης του έργου αυτό τελικώς να ανατεθεί με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης •Ελ.Συν/Τμ.6/Πράξη 63/2007.Έργα δημοτικά. Συγκρότηση Επιτροπής Διαγωνισμού με τρία αντί επτά μέλη.Συγγνωστή πλάνη. •Πράξη 176/2007.Επταμελής συγκρότηση των Επιτροπών Διαγωνισμού. Εξαίρεση για έργα προϋπολογισμού μέχρι το ανώτατο όριο της β΄ τάξης του ΜΕΕΠ.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Πράξη Δ Τμ.Ελεγ.Συν. 62/1999. Επιτροπές διαγωνισμού.Σε περίπτωση μη νομίμου συγκροτήσεως αυτής λόγω μη ορισμού δύο εκ των πέντε μελών αυτής, πάσχει η γνωμοδότηση που αυτή διετύπωσε προς το αποφασίζον την κατακύρωση της προμήθειας όργανο, καθώς επίσης και η σχετική απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια. (βλ. ΠΡ ΙV Tμ 138/1996).

96

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

195

Άρθρο 14 -Σύνθεση - Συνεδριάσεις – Λειτουργία . Ι. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεση του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία).Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, 196 για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. 2.0 πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα 197 αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν . Η πρόσκληση, η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη,

195

Βλέπε ΚΥΑ Υπουργών ΕΣΔΔΑ και Οικονομίας και Οικονομικών αριθ . ΔΙΑΔΠ/7841/2005 (ΦΕΚ 539 Β '/ 21.4.2005). «Συνεδρίαση συλλογικών οργάνων με τηλεδιάσκεψη» 196

Ελ.Συν./Τμ.6/260/2007.Μη νόμιμη σύνθεση της Επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού, καθώς στην επίμαχη συνεδρίασή της ήταν παρόντα μόνο 2 μέλη της. Κρίση ότι ελλείπει η απαρτία, όταν στη σύνθεση μετέχουν λιγότερα των 3 τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. 197

•Ελ.Συν./Τμ.6/287/2010.Για την περίπτωση δε κωλύματος των τακτικών μελών πρέπει να καλούνται και τα αναπληρωματικά μέλη, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής όλων των μελών του οργάνου στη συνεδρίασή του (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 224/2006, 260/2007, Αποφ. Σ.τ.Ε. 114/2007, 1027/2007 Ε.Α. Σ.τ.Ε.). Η πρόσκληση, η οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνει χώρα τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, πρέπει να αποδεικνύεται από έγγραφα προγενέστερα της ημερομηνίας της συνεδρίασης ενώ μπορεί να γίνει και με τηλεφώνημα εφόσον αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία φέρει χρονολογία και υπογραφή του προσώπου που έκανε το τηλεφώνημα. Συνακόλουθα, η σύνθεση συλλογικού οργάνου είναι μη νόμιμη σε περίπτωση κατά την οποία στη συνεδρίασή του μετέχει μεν αριθμός τακτικών μελών μεγαλύτερος του μισού των διορισμένων τακτικών μελών, πλην όμως δεν αποδεικνύεται με σχετικά στοιχεία προγενέστερα της συνεδρίασης ότι κλήθηκαν, αφενός τα τακτικά μέλη του οργάνου, αφετέρου δε τα προς αναπλήρωση των απόντων τακτικών μελών ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη να λάβουν μέρος σε αυτή (πρβλ. Πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. 144/2008, Αποφ. ΣτΕ 1383/2000, 175/2002, 1363/2006).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Ζ.ΚΛΙΜ./200/2009..Κατά τη διαδικασία ανάθεσης των εν λόγω υπηρεσιών, εμφιλοχώρησαν ουσιώδεις πλημμέλειες, που συνίστανται στην πλημμελή σύνθεση της Επιτροπής του Διαγωνισμού, τόσο κατά το στάδιο εξέτασης του παραδεκτού της συμμετοχής των υποψηφίων , όσο και κατά το στάδιο της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών τους , λόγω της συμμετοχής στην Επιτροπή αυτή αναπληρωματικών μελών, χωρίς να αποδεικνύεται η αδυναμία συμμετοχής των τακτικών, κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας, της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας που διέπουν τα συλλογικά διοικητικά όργανα (άρθρο 7 του ν.2690/1999 αναλογικά εφαρμοζομένου).(Βλ.σχετικά Τ6/133/2010)

97

•Ελ.Συν./ΚΛΙΜ.Ζ 230/2008.«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση,… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη…., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»

www.docman.gr

γνωστοποιείται, από το γραμματέα, στα μέλη του συλλογικού οργάνου τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, μπορεί δε να γίνει και με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεομοιοτυπία ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση. Η προθεσμία αυτή μπορεί, σε περίπτωση κατεπείγοντος, να συντμηθεί, η πρόσκληση όμως, τότε, πρέπει να είναι έγγραφη και να βεβαιώνονται σε αυτήν οι λόγοι που κατέστησαν τη σύντμηση αναγκαία. Πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές, που ορίζονται με απόφαση του, η οποία και γνωστοποιείται στα μέλη του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, επίσης, όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν , ή όταν το κώλυμα τούτο είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου .3. Τα αναπληρωματικά μέλη καλούνται προς αναπλήρωση απόντων ή κωλυόμενων μελών της ίδιας κατηγορίας , εκτός αν ο ορισμός τους δεν έχει γίνει κατά τέτοια αντιστοιχία .4. Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί , η συνεδρίαση είναι παράνομη . Το ίδιο ισχύει ακόμη και αν , αντ ' αυτού , είχε μετάσχει το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος . Αν υπήρξαν πλημμέλειες ως προς την κλήτευση μέλους , το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως αν αυτό είναι παρόν και δεν αντιλέγει για την πραγματοποίηση της συνεδρίασης .5. Η νομιμότητα της σύνθεσης του συλλογικού οργάνου δεν επηρεάζεται από την τυχόν εναλλαγή των μετεχόντων μελών σε διαδοχικές συνεδριάσεις .6. Μέλη συλλογικού οργάνου , τα οποία είναι σύζυγοι ή συνδέονται μεταξύ της με συγγένεια έως και τέταρτου βαθμού εξ αίματος ή αγχιστείας , δεν επιτρέπεται να μετάσχουν στην ίδια συνεδρίαση .7. Η σύγκληση του συλλογικού οργάνου προς συνεδρίαση είναι υποχρεωτική αν το ένα τρίτο (1/3) τουλάχιστον του συνόλου των τακτικών μελών του το ζητήσει εγγράφως από τον πρόεδρο , προσδιορίζοντας και το της συζήτηση θέμα .8. Η ημερήσια διάταξη συντάσσεται από τον πρόεδρο , ο οποίος Λαμβάνει της . τούτο υπόψη του και απόψεις που τυχόν διατυπώνονται από μέλη του συλλογικού οργάνου .9. Αντικείμενο της συνεδρίασης είναι μόνο τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη . Κατ ' εξαίρεση , μπορούν να συζητηθούν και θέματα που δεν περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη αν είναι παρόντα όλα τα τακτικά μέλη και συμφωνούν για τη συζήτηση της .10 . Οι συνεδριάσεις , αν στο νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά , είναι μυστικές . Η κατά τη συζήτηση παρουσία άλλων προσώπων , πλην των μελών και του γραμματέα ή των τυχόν ειδικώς οριζόμενων στο νόμο προσώπων , δεν επιτρέπεται . Το συλλογικό όργανο , όμως μπορεί να καλέσει προς παροχή πληροφοριών ή προσαγωγή στοιχείων , υπηρεσιακά ή άλλα πρόσωπα , τα οποία και αποχωρούν πριν από την έναρξη της συζήτησης .11. Όταν ο νόμος προβλέπει δημόσια συνεδρίαση του συλλογικού οργάνου , ανακοινώνονται εγκαίρως , και πάντως τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48 ) ώρες πριν από τη συνεδρίαση , ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης , με πρόσφορο τρόπο , ώστε να καθίσταται δυνατή η προσέλευση και η παρουσία των ενδιαφερομένων . Η τήρηση της δημοσιότητας πρέπει να βεβαιώνεται στο οικείο πρακτικό .12.0 πρόεδρος κηρύσσει την έναρξη και τη λήξη των συνεδριάσεων , διευθύνει της εργασίες και φροντίζει για την εφαρμογή του νόμου και την εύρυθμη λειτουργία του συλλογικού οργάνου .« 13. Τα συλλογικά όργανα είναι δυνατό να συνεδριάζουν και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων ( τηλεδιάσκεψη ). Στις περιπτώσεις αυτές , με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών , Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζονται ο τόπος της συνεδρίασης , ο τρόπος διαπίστωσης της απαρτίας και διασφάλισης της μυστικότητας της συνεδρίασης , ο τρόπος τήρησης των πρακτικών και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναφορικά με τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων» . [ Η παρ . 13 προστέθηκε με την παρ . 7 του άρθρου 6 του ν .3242/2004 ( ΦΕΚ 102 Α /24.5.2004)].Άρθρο 15- Αποφάσεις. Ι . Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων , αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά , λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών . Αν δεν καθίσταται δυνατός ο σχηματισμός της πλειοψηφίας αυτής , η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ωσότου σχηματιστεί απόλυτη πλειοψηφία με την υποχρεωτική προσχώρηση , κάθε φορά , εκείνου ή εκείνων που διατυπώνουν την ασθενέστερη γνώμη , σε μια από τις επικρατέστερες . Σε κάθε περίπτωση , αν υπάρξει ισοψηφία , υπερισχύει η ψήφος του προέδρου , εκτός αν η ψηφοφορία είναι μυστική , οπότε αυτή επαναλαμβάνεται για μία ακόμη φορά , η τυχόν δε νέα ισοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη . Το μέλος που απέχει από την ψηφοφορία ή δίδει λευκή ψήφο θεωρείται απόν . 2. Αν η συζήτηση της υπόθεσης διαρκεί περισσότερες από μία συνεδριάσεις , η απόφαση λαμβάνεται από τα μέλη που μετέχουν στην τελευταία συνεδρίαση , αφού προηγουμένως , τα μέλη που δεν μετείχαν στις προηγούμενες συνεδριάσεις , ενημερωθούν πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία των κατ ' αυτές συζητήσεων . Η ενημέρωση πρέπει να προκύπτει από δήλωση των μελών αυτών , η οποία και καταχωρίζεται στα πρακτικά . 3. Η ψηφοφορία είναι φανερή , εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από το νόμο .4. Για τις συνεδριάσεις του συλλογικού οργάνου συντάσσεται πρακτικό , στο οποίο μνημονεύονται , ιδίως , τα ονόματα και η ιδιότητα των παριστάμενων μελών , ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης , τα θέματα που συζητήθηκαν με συνοπτική αλλά περιεκτική αναφορά στο περιεχόμενο τους , η μορφή και τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας και οι αποφάσεις που λήφθηκαν. 5. Στο πρακτικό καταχωρίζονται οι γνώμες των μελών που μειοψήφησαν , σε περίπτωση δε φανερής ψηφοφορίας και τα ονόματα τούτων . 6. Αν πρόκειται για συνεδρίαση οργάνου προς διατύπωση απλής γνώμης , στο οικείο πρακτικό καταχωρίζονται υποχρεωτικώς όλες οι επί μέρους γνώμες που διατυπώθηκαν και τέθηκαν σε ψηφοφορία . 7. Το πρακτικό συντάσσεται από το γραμματέα και επικυρώνεται από τον πρόεδρο . 8. Η υπογραφή του προέδρου ή του αναπληρωτή του αρκεί για τη νόμιμη υπόσταση κάθε πράξης του συλλογικού οργάνου .»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

98

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

21.2.Η σύγκρουση συμφερόντων στα πλαίσια διαγωνισμών ανάθεσης συμβάσεων έργων και μελετών 198

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

“Με αφορμή ερωτήματα που διατυπώνονται προς τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες για την αποφυγή περιστατικών σύγκρουσης συμφερόντων κατά τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων έργων, μ ελετών και συναφών υπηρεσιών, τα οποία, εφόσον δεν αντιμετωπισθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά προκαλούν ανυπέρβλητα προβλήματα και οδηγούν τις διαδικασίες σε ακυρότητα. Συγκεκριμένα ως σύγκρουση συμφερόντων μπορεί να ορισθεί η κατάσταση, στην οποία ένας ή περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό τυγχάνουν ευνοϊκής μεταχειρίσεως, με τρόπο ώστε να παραβιάζεται η θεμελιώδης αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων κατά τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων. Συγκεκριμένα:

99

Α. 1. Η Προϊσταμένη Αρχή αποτελεί το όργανο του φορέα, το οποίο έχει σημαίνουσα θέση στη διαδικασία ανάθεσης αφού αποφασίζει επί ενστάσεων, κατακυρώνει τους διαγωνισμούς και ακυρώνει τις σχετικές διαδικασίες εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Η Προϊσταμένη Αρχή είναι είτε μονομελές είτε και συλλογικό μερικές φορές όργανο ανάλογα με τις προβλέψεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τα αποφαινόμενα όργανα της κάθε αναθέτουσας αρχής. 2. Σημαντικές γνωμοδοτικές και αποφασιστικές εξ άλλου αρμοδιότητες κατά τη διαδικασία των διαγωνισμών έχουν οι Επιτροπές Διαγωνισμού, που προβλέπονται στο άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 3263/04 (για τα έργα) σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του π.δ. 609/85 (τριμελείς και επταμελείς επιτροπές), οι οποίες συγκροτούνται α) για την ανάθεση δημοσίων έργων κατά τις διαδικασίες του ν. 3263/2004 και β) για την αξιολόγηση των τεχνικών και οικονομικών προσφορών στα συστήματα προσφοράς των άρθρων 10, 12 και 13 του π.δ. 609/85, στα οποία υποβάλλεται και τεχνική προσφορά (μελέτη-κατασκευή, αξιοποίηση ακινήτων με το σύστημα της αντιπαροχής και μελέτη-κατασκευή έργου έναντι της εκμετάλλευσή του για ορισμένο χρόνο από τον ανάδοχο). Στις επιτροπές αυτές συμμετέχουν ως γνωστόν είτε μόνο υπηρεσιακά στελέχη (κατά το άρθρο 21), είτε και εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων κατά το άρθρο 22 του π.δ. 609/85 (ΟΤΑ, ΤΕΕ και εργοληπτικών οργανώσεων). 3. Επίσης, στις τριμελείς ή πενταμελείς επιτροπές διαγωνισμού που συγκροτούνται κατά το άρθρο 21 του ν. 3316/05 για την ανάθεση συμβάσεων μελετών και συναφών υπηρεσιών κατά το ν. 3316/05, συμμετέχουν αφενός υπηρεσιακά στελέχη, αφετέρου δε εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος (ΤΕΕ). Β. 1. Σύμφωνα με τις γενικής ισχύος διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 2690/99 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας), τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης 199 κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους (παρ. 1). Τα μονομελή όργανα, καθώς και τα μέλη των συλλογικών οργάνων, οφείλουν να απέχουν από κάθε ενέργεια ή διαδικασία που συνιστά συμμετοχή σε λήψη απόφασης ή διατύπωση γνώμης ή πρότασης εφόσον: α) με την έκβαση της υπόθεσης συνδέεται η ικανοποίηση προσωπικού συμφέροντός τους ή β) είναι σύζυγοι ή συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, κατ' ευθεία μεν γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου δε έως και τέταρτου βαθμού, με κάποιον από τους ενδιαφερόμενους, ή γ) έχουν ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα με τους ενδιαφερομένους (παρ. 2). Το όργανο ή το μέλος του συλλογικού οργάνου, εφόσον κρίνει ότι συντρέχει στο πρόσωπό του λόγος που επιβάλλει την αποχή του, οφείλει να το δηλώσει αμέσως στην προϊστάμενη αρχή ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, αντιστοίχως, και να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια. Στις περιπτώσεις αυτές, η προϊστάμενη αρχή, ή το συλλογικό όργανο, αποφαίνεται το ταχύτερο δυνατόν (παρ. 3). Αίτηση εξαίρεσης μονομελούς οργάνου, ή μέλους συλλογικού οργάνου, μπορούν να υποβάλουν οι ενδιαφερόμενοι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η αίτηση υποβάλλεται στην προϊστάμενη αρχή, ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, ή στο αποφασίζον όργανο, κατά περίπτωση. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή τα οριζόμενα στην τελευταία περίοδο της προηγούμενης παραγράφου (παρ. 4). Η εξαίρεση μπορεί να 198

Δ17γ/10/179/2006 -ΕΓΚ.29.Οδηγίες για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων στα πλαίσια των διαγωνισμών ανάθεσης συμβάσεων έργων και μελετών. 199

Ελ.Συν./Τμ.4/110/2002.Τα πρόσωπα που μετέχουν στις επιτροπές των διαγωνισμών θα πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις για αμερόληπτη κρίση, σύμφωνα με τον γενικό κανόνα της αμεροληψίας των οργάνων της διοικήσεως του άρθρου 7 του Ν. 2690/99, ώστε να δημιουργείται στους συμμετέχοντες η πεποίθηση του αδιάβλητου των πράξεων που εκδίδουν. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να μετέχουν στις επιτροπές αυτές πρόσωπα τα οποία συνδέονται με δεσμό συγγένειας με κάποιον από τους συμμετέχοντες και πρέπει να απέχουν από την λήψη κάθε σχετικής απόφασης που τους αφορά χωρίς να εξετάζονται σε κάθε περίπτωση αν η πράξη επιτροπής υπήρξε πράγματι μεροληπτική .(Σχ.ΕΣ/Τ6/8/2009)

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διατάσσεται και αυτεπαγγέλτως από την προϊστάμενη αρχή ή το συλλογικό όργανο (παρ. 5). 2. Σχετική με τα παραπάνω είναι άλλωστε και η διάταξη του άρθρου 14 παρ. 6 του ν. 2690/99, κατά την οποία «Μέλη συλλογικού οργάνου, τα οποία είναι σύζυγοι ή συνδέονται μεταξύ τους με συγγένεια έως και τετάρτου βαθμού εξ αίματος ή αγχιστείας, δεν επιτρέπεται να συμμετάσχουν στην ίδια συνεδρίαση.» Γ. Σχετική εξ άλλου με το ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων και τις ενδεδειγμένες ενέργειες της αναθέτουσας αρχής σε τέτοια περίπτωση είναι η πρόσφατη νομολογία των κοινοτικών δικαστηρίων. 200

1. Συγκεκριμένα με την απόφαση της 3.3.2005 επί των συνεκδικαζόμενων υποθέσεων C-21/2003 και C34/03 FABRICOM SA και ETAT BELGE το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) έκρινε ότι εφόσον αποδεικνύεται ότι ένας διαγωνιζόμενος ή κάποια επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν, έλαβε μέρος στην προετοιμασία του διαγωνισμού (π.χ. ως τεχνικός σύμβουλος), μπορεί να αποκτά πλεονέκτημα σε σχέση με τους λοιπούς διαγωνιζόμενους, εξ αιτίας της εμπλοκής του αυτής και γι΄αυτό πρέπει η αναθέτουσα αρχή να εξετάσει το ζήτημα και να τον αποκλείσει αν τυχόν πράγματι νοθεύεται με τη συμμετοχή του ο επί ίσοις όροις ανταγωνισμός. Προηγουμένως πάντως πρέπει να τον καλέσει και να του δώσει την ευκαιρία να αποδείξει ότι δεν υπάρχει τέτοιο πλεονέκτημα. Κατά συνέπεια, ενώ η εμπλοκή στην προετοιμασία σύμβασης δεν δημιουργεί αμάχητο τεκμήριο υπέρ της απόκτησης πλεονεκτήματος από τον εμπλεκόμενο και να οδηγεί στον άνευ ετέρου αποκλεισμό του, πρέπει εν πάση περιπτώσει να ερευνάται από την υπηρεσία και να του παρέχεται η δυνατότητα να αποδείξει ότι δεν απόκτησε πλεονέκτημα. 2.Εξάλλου με την απόφαση του Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην υπόθεση Τ-160/03

201

C-21/03 1.Αντίκειται προς τις οδηγίες 92/50, 93/36, 93/37, όπως τροποποιήθηκαν με την οδηγία 97/52, και την οδηγία 93/38, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 98/4, αντιστοίχως, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων δημοσίων υπηρεσιών, προμηθειών, έργων και στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, και, ειδικότερα, η διάταξη καθεμιάς από τις οδηγίες αυτές σύμφωνα με την οποία η αναθέτουσες αρχές μεριμνούν για τη διασφάλιση της ισότητας μεταχειρίσεως μεταξύ των υποβαλλόντων εισφορές, μια εθνική νομοθεσία δυνάμει της οποίας δεν επιτρέπεται η υποβολή αιτήσεως συμμετοχής ή η κατάθεση προσφοράς όσον αφορά δημόσια σύμβαση έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών εκ μέρους προσώπου το οποίο συμμετέσχε στην έρευνα, τον πειραματισμό, τη μελέτη ή την προώθηση αυτών των έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών, χωρίς να παρέχεται στο εν λόγω πρόσωπο η δυνατότητα να αποδείξει ότι, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, η αποκτηθείσα υπ’ αυτού πείρα δεν νόθευσε τον ανταγωνισμό. Λαμβανομένης υπόψη της καταστάσεως αυτής στην οποία θα μπορούσε να βρεθεί το πρόσωπο που πραγματοποίησε ορισμένες προπαρασκευαστικές εργασίες, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως επιβάλλει να αντιμετωπιστεί το πρόσωπο αυτό με τον ίδιο τρόπο όπως και κάθε άλλο που έχει υποβάλει προσφορά. Πάντως, ένας κανόνας που δεν αφήνει στο εν λόγω πρόσωπο καμία δυνατότητα να αποδείξει ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωσή του, αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό υπερβαίνει τα όρια του μέτρου που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου της ίσης μεταχειρίσεως μεταξύ όλων των υποβαλλόντων προσφορές. (βλ. σκέψεις 31, 33-34, 36, διατακτ. 1) 2. Αντίκειται προς την οδηγία 89/665 για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων και, πιο συγκεκριμένα, στα άρθρα της 2, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, και 5, καθώς και προς την οδηγία 92/13, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων φορέων οι οποίοι λειτουργούν στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, και, ειδικότερα, στα άρθρα της 1 και 2, το να μπορεί η αναθέτουσα αρχή να απαγορεύει, μέχρι το πέρας της διαδικασίας εξετάσεως των προσφορών, τη συμμετοχή στη διαδικασία ή την υποβολή προσφοράς σε επιχείρηση συνδεόμενη με οποιοδήποτε πρόσωπο στο οποίο ανατέθηκε η έρευνα, ο πειραματισμός, η μελέτη ή η προώθηση εκτελέσεως έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών, και τούτο μολονότι η επιχείρηση αυτή, ερωτηθείσα σχετικώς από την αναθέτουσα αρχή, βεβαιώνει ότι δεν απολαύει εκ του λόγου αυτού αδικαιολογήτου πλεονεκτήματος δυναμένου να νοθεύσει τους κανονικούς όρους του ανταγωνισμού. Η δυνατότητα που έχει η αναθέτουσα αρχή να καθυστερήσει, μέχρι μια πολύ προχωρημένη φάση της διαδικασίας, τη λήψη αποφάσεως ως προς τη δυνατότητα μιας συνδεόμενης με πρόσωπο έχον πραγματοποιήσει ορισμένες προπαρασκευαστικές εργασίες επιχειρήσεως να συμμετάσχει στη διαδικασία ή να υποβάλει προσφορά, και τούτο μολονότι η αρχή αυτή διαθέτει όλα τα αναγκαία για τη λήψη της αποφάσεως αυτής στοιχεία, στερεί την επιχείρηση αυτή από τη δυνατότητα να επικαλεσθεί τους κοινοτικούς κανόνες σχετικά με τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων έναντι της αναθέτουσας αρχής κατά τη διάρκεια περιόδου κατά την οποία μόνη η εν λόγω αρχή διαθέτει διακριτική ευχέρεια, περίοδος η οποία μπορεί να παραταθεί, ενδεχομένως, μέχρι ένα χρονικό σημείο κατά το οποίο οι παραβάσεις δεν θα μπορούν πλέον να διορθωθούν λυσιτελώς. Μια τέτοια κατάσταση είναι δυνατό να θίγει την πρακτική αποτελεσματικότητα των οδηγιών 89/665 και 92/13, καθώς μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη μετάθεση στο μέλλον της δυνατότητας που έχουν οι ενδιαφερόμενοι να ασκήσουν τα δικαιώματα που τους παρέχει το κοινοτικό δίκαιο. Εξάλλου, μια τέτοια κατάσταση είναι αντίθετη προς τον σκοπό των οδηγιών 89/665 και 92/13, ο οποίος συνίσταται στην προστασία των υποβαλλόντων προσφορά έναντι της αναθέτουσας αρχής. (βλ. σκέψεις 44-46, διατακτ. 2) 201

Τ-160/03.Το κοινοτικό δίκαιο αναγνωρίζει δικαίωμα αποζημιώσεως αν συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις, ότι δηλαδή ο παραβιασθείς κανόνας δικαίου αποσκοπεί στην απονομή δικαιωμάτων στους ιδιώτες, ότι η παράβαση είναι κατάφωρη και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

200

100

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

(AFCon Management Consultants κ.λ.π. κατά Επιτροπής Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων), κρίθηκε ότι σε περίπτωση αποκάλυψης σύγκρουσης συμφερόντων (ως τέτοια νοείται η κατάσταση όπου μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης διάκειται ευνοϊκά σε κάποιο διαγωνιζόμενο, ασκώντας επιρροή υπέρ της υποψηφιότητάς του στα λοιπά μέλη) πρέπει η αναθέτουσα αρχή να ερευνήσει το ζήτημα προκειμένου να διακριβώσει αν το μέλος αυτό προσπάθησε να ασκήσει τέτοιου είδους επιρροή. Η μη έρευνα, ή η ελλιπής έρευνα τέτοιων περιστατικών αποτελούν, κατά το Δικαστήριο, παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και θέτουν πρόβλημα νομιμότητας του διαγωνισμού. 3.Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις αποφάσεις αυτές των κοινοτικών δικαστηρίων είναι ότι εφόσον αποκαλυφθούν στοιχεία, που παρέχουν ενδείξεις ότι ένας από τους διαγωνιζόμενους σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης συνδέεται με κάποιο τρόπο με πρόσωπο που βρίσκεται στην πλευρά της αναθέτουσας αρχής (στην προκείμενη περίπτωση ήταν μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης, αλλά τίποτε δεν αποκλείει να είναι σύμβουλος κ.λ.π.), η αναθέτουσα αρχή οφείλει να διενεργήσει σοβαρή και αντικειμενική έρευνα, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι δεν συντρέχουν περιστάσεις επηρεασμού του αποτελέσματος του διαγωνισμού από τη σχέση αυτή. Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: 1. Προκειμένου να διασφαλίζεται ότι δεν συντρέχουν περιστατικά σύγκρουσης συμφερόντων στους διαγωνισμούς, πρέπει οι αναθέτουσες αρχές όταν συγκροτούν τις Επιτροπές (Διαγωνισμού, ή Αξιολόγησης των προσφορών ή Εισήγησης για Ανάθεση), α) να επισημαίνουν στους φορείς από τους οποίους ζητούν την υπόδειξη εκπροσώπων, ότι δεν πρέπει οι εκπρόσωποι αυτοί να έχουν τέτοιου είδους σχέσεις με τους διαγωνιζόμενους, β) να ζητούν από τους οριζόμενους (υπαλλήλους και εκπροσώπους φορέων) να δηλώσουν υπεύθυνα ότι δεν έχουν σχέση με τους διαγωνιζόμενους (συγγενική, ή οικονομική) τέτοια που θα μπορούσε να επηρεάσει την κρίση τους. Τέτοια σχέση οικονομική θα υπήρχε λ.χ. αν την ίδια περίοδο, ή επανειλημμένα στο παρελθόν συνεργάστηκαν στα πλαίσια κοινοπραξίας ή σύμπραξης, ή αν βρίσκονται σε δικαστικές διαμάχες, κ.ο.κ. Εξ άλλου πρέπει να δηλώνεται από τα οριζόμενα μέλη, ότι αν διαπιστωθεί τέτοια σχέση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ανάθεσης θα ζητήσουν οι ίδιοι την εξαίρεσή τους από την συνέχιση των εργασιών της Επιτροπής.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Τέλος πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι προσλαμβανόμενοι (τεχνικοί, οικονομικοί, νομικοί, κ.ο.κ.) σύμβουλοι της υπηρεσίας να μην έχουν οποιαδήποτε σχέση με τους αναδόχους των

101

ότι υφίσταται άμεσος αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παραβάσεως της υποχρεώσεως που υπέχει το όργανο που εξέδωσε την πράξη και της ζημίας που υπέστησαν τα βλαβέντα πρόσωπα. (βλ. σκέψη 31) 2. Δυνάμει των αρχών της χρηστής διοικήσεως και της ίσης μεταχειρίσεως, εναπόκειται στην Επιτροπή, στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, μετά την ανακάλυψη της υπάρξεως συγκρούσεως συμφερόντων μεταξύ ενός μέλους της επιτροπής αξιολογήσεως και ενός εκ των υποβαλόντων προσφορά, να καταρτίσει και να λάβει, με όλη την απαιτούμενη επιμέλεια και βάσει όλων των δυναμένων να ασκήσουν επιρροή στοιχείων, την απόφασή της σχετικά με τη συνέχεια της διαδικασίας συνάψεως της επίμαχης συμβάσεως. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή οφείλει να μεριμνά, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας υποβολής προσφορών, για την τήρηση της ίσης μεταχειρίσεως και, κατά συνέπεια, τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους υποψηφίους. Συναφώς, η Επιτροπή διαθέτει περιθώριο εκτιμήσεως όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ως προς τη διεξαγωγή της διαδικασίας. Ωστόσο, όταν η Επιτροπή δεν διεξάγει έρευνα σχετικά με τον ενδεχόμενο συντονισμό μεταξύ ενός εκ των υποβαλόντων προσφορά και ενός μέλους της επιτροπής αξιολογήσεως, υπερβαίνει το ως άνω περιθώριο εκτιμήσεως και παραβιάζει, κατά τρόπο πρόδηλο και σοβαρό, τα όρια που επιβάλλονται στην εν λόγω εξουσία εκτιμήσεως. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή διαπράττει παρανομία που είναι ικανή να στοιχειοθετήσει ευθύνη της Κοινότητας. (βλ. σκέψεις 75, 77, 79, 93) 3.Οι επιχειρηματίες οφείλουν να αναλαμβάνουν τους οικονομικούς κινδύνους που είναι συμφυείς με τις δραστηριότητές τους και οι οποίοι, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας μειοδοτικού διαγωνισμού, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα έξοδα που συνδέονται με την προετοιμασία της προσφοράς. Επομένως, τα σχετικά έξοδα βαρύνουν την επιχείρηση που επέλεξε να συμμετάσχει στη διαδικασία, δεδομένου ότι η δυνατότητα συμμετοχής σε διαγωνισμό για την ανάθεση συμβάσεως δεν συνεπάγεται τη βεβαιότητα ότι η εν λόγω σύμβαση θα κατακυρωθεί στον συμμετέχοντα. Επομένως, κατ’ αρχήν, τα έξοδα και οι δαπάνες που καταβάλλει ένας υποβαλών προσφορά για τη συμμετοχή του σε διαδικασία υποβολής προσφορών δεν αποτελούν ζημία που μπορεί να αποκατασταθεί με την επιδίκαση αποζημιώσεως. Ωστόσο, το άρθρο 24 των γενικών κανόνων περί προσκλήσεων προς υποβολή προσφορών και περί αναθέσεως συμβάσεων που χρηματοδοτούνται από τα κεφάλαια των προγραμμάτων Phare και Tacis δεν μπορεί να έχει εφαρμογή, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος προσβολής των αρχών της ασφαλείας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, σε περιπτώσεις που η παράβαση του κοινοτικού δικαίου κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας υποβολής προσφορών έθιξε τις πιθανότητες ενός υποβαλόντος προσφορά να του κατακυρωθεί η σύμβαση. Οσάκις θίγονται οι πιθανότητες του υποβαλόντος προσφορά, πρέπει να επιδικάζεται αποζημίωση στον τελευταίο για τη ζημία που αφορά τα έξοδα στα οποία αυτός υποβλήθηκε για τη συμμετοχή του στη διαδικασία. (βλ. σκέψεις 98, 102)

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμβάσεων έργων ή των μελετών που αφορούν οι υπηρεσίες, ή ακόμα με τους διαγωνιζόμενους σε τέτοιου είδους διαδικασίες. Εν ανάγκη να ζητείται να δηλώσουν οι διαγωνιζόμενοι κατά την υποβολή των προσφορών τους, ότι δεν διατηρούν τέτοιου είδους σχέσεις με τον σύμβουλο της υπηρεσίας.”

Άρ θρο 2 2 Δι αδ ι κασ ία κα τά θεση ς και ε ξέ ταση ς προ σ φ ο ρώ ν 1. Η ανοιχτή δημοπρασία και η φάση υποβολής των προσφορών στη δημοπρασία με προεπιλογή διεξάγονται ημέρα Τρίτη και με ώρα λήξης υποβολής των προσφορών τη 10η π.μ.. Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν διενεργηθεί η δημοπρασία κατά την αρχικά ορισθείσα ημέρα ή αν κατά την ημέρα αυτή δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, διενεργείται σε οποιαδήποτε άλλη ημέρα, η οποία ορίζεται με πράξη της προϊσταμένης αρχής. Η πράξη αυτή γνωστοποιείται σε όσους ενδιαφερόμενους έλαβαν τεύχη του διαγωνισμού, πέντε (5) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν τη νέα ημερομηνία του διαγωνισμού με τον τρόπο που ορίζεται στη διακήρυξη. Εφόσον και στη νέα αυτή ημερομηνία δεν καταστεί δυνατή η διεξαγωγή του διαγωνισμού ή δεν υποβληθούν προσφορές, μπορεί να ορισθεί και νέα ημερομηνία διεξαγωγής, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των διατάξεων των δύο προηγούμενων εδαφίων. Σε περίπτωση που και στη νέα αυτή ημερομηνία δεν διεξαχθεί ο 202 203 διαγωνισμός ή δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται . Με απόφαση του 202

Δ17α/02/85/2007 -ΕΓΚ.16 -Θ Ε Μ Α : Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων:α) ορθή εφαρμογή της διάταξης του ν. 3481/2006 που προβλέπει την επανάληψη διαγωνισμών που δεν διεξήχθησαν ή δεν υποβλήθηκαν προσφορές, Α. Πολλοί φορείς προχωρούν σε απευθείας ανάθεση συμβάσεων έργων μετά την διεξαγωγή ανοιχτού διαγωνισμού και εφόσον κατά την πρώτη ημερομηνία υποβολής προσφορών δεν υποβληθούν προσφορές, παρά την πρόβλεψη του άρθρου 4 παρ. 8 του ν. 3481/06 για τη δυνατότητα διενέργειας τριών αλλεπάλληλων διαγωνισμών χωρίς να δημοσιευθεί εκ νέου η προκήρυξη. Α. Σχετικά με το ζήτημα των τριών αλλεπάλληλων διαγωνισμών: 1. Στην ισχύουσα κοινοτική Οδηγία 2004/18 προβλέπεται ότι είναι δυνατή η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, όταν σε κάποιο διαγωνισμό δεν υποβλήθηκε καμιά προσφορά και υπό την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλονται οι όροι του διαγωνισμού. Ο κοινοτικός νομοθέτης έχει υπόψη του προφανώς ότι όταν ένας διαγωνισμός δεν προσελκύει ενδιαφερόμενους, δεν έχει νόημα να επαναλαμβάνεται αυτούσιος, επειδή σε μια τέτοια περίπτωση θα καταλήγαμε σε αλλεπάλληλους άγονους διαγωνισμούς και σε αδυναμία ανάθεσης του έργου. 2. Στο ν. 1418/84 (περί δημοσίων έργων) προβλέπεται, στο άρθρο 4 παρ. 2 περ. γ΄, ότι, μεταξύ των άλλων περιπτώσεων, μπορεί να ανατεθεί έργο με απευθείας ανάθεση και όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του ν. 2362/95 (περί Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού). Στο νόμο αυτό και συγκεκριμένα στο άρθρο 83 παρ. 3 α, προβλέπεται ότι μια από τις περιπτώσεις ανάθεσης με διαπραγμάτευση (που μοιάζει με την απευθείας ανάθεση χωρίς πάντως να είναι απολύτως ίδια, δεδομένου ότι στη διαδικασία με διαπραγμάτευση καλούνται τουλάχιστον 3 εργολήπτες να υποβάλλουν προσφορά) είναι και αυτή που προαναφέρθηκε, όταν δηλαδή διεξαχθεί ανοιχτή διαδικασία και δεν υποβληθεί καμιά προσφορά. 3. Στο π.δ. 171/87 για τα έργα των δήμων και κοινοτήτων, υπήρχε εξαιρετική διάταξη (άρθρο 9 παρ. 2 περ. α) στην οποία οριζόταν ότι μπορούσε να αποφασισθεί απευθείας ανάθεση όταν ο διαγωνισμός είτε δεν έφερνε αποτέλεσμα, είτε οι προσφορές δεν κρίνονταν ικανοποιητικές. Η εξαιρετική αυτή διάταξη καταργήθηκε ως γνωστόν με το ν. 3263/04 (άρθρο 12), παρέμεινε όμως σε ισχύ η βασική διάταξη του άρθρου 83 παρ. 3α του ν. 2362/95.

«Η παρ. 1 του άρθρου 3 ν. 3263/2004 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «Η ανοιχτή δημοπρασία και η φάση υποβολής των προσφορών στη διαδικασία με προεπιλογή διεξάγονται ημέρα Τρίτη και με ώρα λήξης υποβολής των προσφορών την 10η π.μ. Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν διενεργηθεί η δημοπρασία κατά την αρχικά ορισθείσα ημέρα, ή αν κατά την ημέρα αυτή δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, διενεργείται σε οποιαδήποτε άλλη ημέρα, η οποία ορίζεται με πράξη της Προϊσταμένης Αρχής. Η πράξη αυτή γνωστοποιείται σε όσους ενδιαφερόμενους έλαβαν τεύχη του διαγωνισμού, πέντε τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν την νέα ημερομηνία του διαγωνισμού με τον τρόπο που ορίζεται στην διακήρυξη. Εφόσον και στην νέα αυτή ημερομηνία δεν καταστεί δυνατή η διεξαγωγή του διαγωνισμού, ή δεν υποβληθούν προσφορές, μπορεί να ορισθεί και νέα ημερομηνία διεξαγωγής, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των διατάξεων του δύο προηγουμένων εδαφίων. Σε περίπτωση που και στη νέα αυτή ημερομηνία δεν διεξαχθεί ο διαγωνισμός ή δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται….» 5. Από τη διατύπωση της διάταξης προκύπτει ότι εφόσον στο διαγωνισμό δεν υποβληθεί καμιά προσφορά, ορίζεται (υποχρεωτικά) νέα ημέρα υποβολής προσφορών, με πράξη της Προϊσταμένης Αρχής και με τους όρους που προβλέπονται. Αν και στην νέα αυτή ημερομηνία δεν υποβληθούν προσφορές, μπορεί να ορισθεί και τρίτη ημερομηνία. Η διατύπωση του νόμου σαφώς διαφοροποιείται και ερμηνεύεται ως δυνητική πλέον επιλογή ο ορισμός και τρίτης ημέρας υποβολής των προσφορών κατά τον ίδιο τρόπο. Η διευκόλυνση που παρέχεται στους φορείς με τις διατάξεις αυτής είναι δεδομένη και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Με το ν. 3481/06 (περί Κτηματολογίου), τέθηκε διάταξη (άρθρο 4 παρ. 8 η οποία αναφέρει τα ακόλουθα:

102

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, η οποία τίθεται σε ισχύ ένα (1) μήνα μετά τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί για διαγωνισμούς που διεξάγονται με τα συστήματα μελέτη-κατασκευή και μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση του έργου με διάφορα ανταλλάγματα, να ορίζεται διαφορετική ημέρα υποβολής των προσφορών, καθώς και μία (1) ακόμη ημέρα διεξαγωγής διαγωνισμών. Με αποφάσεις των κατά τόπους νομαρχών και για διαγωνισμούς που διεξάγονται σε νησιά μπορεί να καθορίζεται μία (1) επιπλέον ημέρα της εβδομάδας για τη διεξαγωγή των δημοπρασιών των φορέων του νομού. 2.Η κατάθεση των δικαιολογητικών συμμετοχής και της οικονομικής προσφοράς σε δημοπρασία δημοσίου έργου, το οποίο δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου γίνεται αυτοπροσώπως, για ατομική επιχείρηση από το φυσικό πρόσωπο που την ασκεί, για ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρεία από το νόμιμο εκπρόσωπο ή εξουσιοδοτημένο ομόρρυθμο εταίρο της, για την εταιρεία περιορισμένης ευθύνης από εξουσιοδοτημένο διαχειριστή και για ανώνυμη εταιρεία από εξουσιοδοτημένο μέλος του Διοικητικού της 204 Συμβουλίου . Σε περίπτωση κοινοπραξίας την προσφορά καταθέτουν είτε όλοι οι κοινοπρακτούντες, ο καθένας νόμιμα εκπροσωπούμενος ή αντιπροσωπευόμενος όπως παραπάνω, είτε ένας από τους κοινοπρακτούντες που ορίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο ως κοινός εκπρόσωπος της κοινοπραξίας. Απαγορεύεται η εκπροσώπηση δύο ή περισσότερων διαγωνιζόμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων ή κοινοπραξιών από τον ίδιο εκπρόσωπο. 3.Οι οικονομικές προσφορές στις δημοπρασίες υποβάλλονται πάντα μέσα σε σφραγισμένο φάκελο που αναγράφει τον τίτλο της εργοληπτικής επιχείρησης και την επιγραφή «οικονομική προσφορά για το έργο…». Τα λοιπά έγγραφα και δικαιολογητικά που έχουν ζητηθεί από τη διακήρυξη, παραδίδονται σε χωριστό ανοιχτό φάκελο, στον οποίο περιέχονται και τα κατά νόμο μηχανόσημα των συμβατικών τευχών που υπολογίζονται με βάση τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας. Αν η προσφορά περιλαμβάνει και τεχνικές προτάσεις του υποψηφίου (σύστημα μελέτη και κατασκευή), η τεχνική προσφορά υποβάλλεται σε τρίτο ιδιαίτερο κλειστό φάκελο. 4. Οι οικονομικές προσφορές (Τιμολόγιο προσφοράς – προϋπολογισμός, έντυπο προσφοράς εκπτώσεων κ.λπ.) υπογράφονται πάντοτε από το νόμιμο εκπρόσωπο της εργοληπτικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας, ο οποίος μονογράφει τις προσφορές και κατά φύλλο. Μονογραφές που τυχόν λείπουν μπορεί να συμπληρωθούν

μπορούν να εκμεταλλευθούν και την δυνατότητα τρίτου διαγωνισμού, με μικρό κόστος από άποψη χρόνου, δεδομένου ότι ο ανοιχτός διαγωνισμός παρέχει εμφανή πλεονεκτήματα (πλήρη διαφάνεια και επίτευξη της καλύτερης δυνατής τιμής. Πάντως όμως, από τις προαναφερθείσες διατάξεις προκύπτει ότι μετά και το δεύτερο διαγωνισμό (εφόσον και σ΄αυτόν δεν υποβληθεί καμιά προσφορά από τους ενδιαφερόμενους) επιτρέπεται η προσφυγή στη διαδικασία με απευθείας ανάθεση ή με διαπραγμάτευση, κατά τις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18 και του ν. 2362/95 (άρθρο 83), σε συνδυασμό και με το άρθρο 4 παρ. 2γ του ν. 1418/84. Τέλος επισημαίνουμε ότι θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα κατά την εφαρμογή της διαδικασίας της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Ν. 3263/2004 ( ορισμός νέας ημέρας δημοπρασίας από την Προϊσταμένη Αρχή), ειδικά στις περιπτώσεις έργων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, ώστε η νέα οριζόμενη ημερομηνία να καθιστά χρονικά εφικτή την ενημέρωση και ενδεχόμενη υποβολή προσφοράς από αλλοδαπές εργοληπτικές επιχειρήσεις

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

203

103

•Δ.Εφ.Αθ.2973/1991.Σε επαναληπτικό διαγωνισμό υποχρεούται η υπηρεσία να προσαρμόσει, σε σύγχρονες τιμές του χρόνου διενέργειας της δημοπρασίας, τον προϋπολογισμό της. Διαφορετικά, υπάρχει ευθύνη από τις διαπραγματεύσεις λόγω πταίσματος των οργάνων του Δημοσίου και δημιουργείται υποχρέωση του να αποκαταστήσει την ζημία, που έχει υποστεί εξ' αυτού του λόγου ο ανάδοχος. Δεν αποτελεί λόγο αποκλεισμού της ευθύνης αυτής του κυρίου του έργου προς αποζημίωση, η τυχόν γνώση από τον εργολήπτη του γεγονότος ότι οι τιμές του προϋπολογισμού αναφέρονται σε προγενέστερο χρόνο, αλλά αποτελεί λόγο περιορισμού του ύψους της αποζημίωσης •ΝΣΚ/25/2004.Νομιμότητα διεξαγωγής διαγωνισμού κατασκευής δημόσιου έργου. α) Ανοικτή δημοπρασία για την κατασκευή δημόσιου έργου, στην οποία εφαρμόζεται (και) η Κοινοτική νομοθεσία, δεν θεωρείται ότι διεξήχθη νόμιμα, αν κατά την ορισθείσα για την υποβολή των προσφορών ημερομηνία, δεν συνεδρίασε η Επιτροπή του διαγωνισμού. β) Ο νέος διαγωνισμός για το ίδιο έργο δεν θεωρείται επαναληπτικός, διότι ο αρχικός θεωρείται ως μη γενόμενος. (πλειοψ.) 204

Ελ.Συν/Τμ.6/56/2005.Συνεπώς, όταν η διακήρυξη απαιτεί ως δικαιολογητικό την υποβολή απόφασης του αρμόδιου σύμφωνα με το καταστατικό οργάνου, ήτοι του Διοικητικού Συμβουλίου της διαγωνιζόμενης εργοληπτικής επιχείρησης, με την οποία εγκρίνεται η συμμετοχή της στο διαγωνισμό, η προσφορά της καθίσταται απαράδεκτη μόνο όταν η ως άνω απόφαση δεν κατατέθηκε παντάπασι ή όταν από το περιεχόμενο της δεν προκύπτει με σαφήνεια η ταυτότητα του διαγωνισμού για την οποία παρέχεται.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ενώπιον της επιτροπής διαγωνισμού μετά το άνοιγμα των προσφορών. Αν ο ενδιαφερόμενος αρνηθεί να 205 μονογράψει, τότε μονογράφει η επιτροπή τα σχετικά φύλλα και η προσφορά θεωρείται ισχυρή . 5. Η έναρξη παραλαβής κηρύσσεται από τον πρόεδρο της επιτροπής διαγωνισμού μισή ώρα πριν από την ώρα λήξης. Η παραλαβή μπορεί να συνεχισθεί και μετά την ώρα λήξης, αν η παράδοση προσφορών που έχει έγκαιρα αρχίσει συνεχίζεται χωρίς διακοπή λόγω του πλήθους των προσελθόντων ενδιαφερομένων. Η λήξη της παραλαβής κηρύσσεται επίσης από τον πρόεδρο της επιτροπής με προειδοποίηση ολίγων λεπτών της ώρας και μετά την κήρυξη της λήξης δεν γίνεται δεκτή άλλη προσφορά. 6. Η κατάθεση των δικαιολογητικών συμμετοχής των διαγωνιζομένων, των οικονομικών προσφορών, καθώς 206 και των τεχνικών προσφορών , στις περιπτώσεις που προβλέπεται κατά το νόμο η υποβολή τους, γίνεται ταυτόχρονα. Όταν ως κριτήριο ανάθεσης επιλέγεται η χαμηλότερη τιμή κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 26 του παρόντος, η παραλαβή και η εξέταση των προσφορών στην ανοικτή δημοπρασία γίνεται από την επιτροπή διαγωνισμού αυθημερόν, σε δημόσια συνεδρίαση και σε ενιαίο στάδιο, το οποίο περιλαμβάνει τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής, την αποσφράγιση και τον έλεγχο των οικονομικών προσφορών και την υποβολή του πρακτικού της για το αποτέλεσμα της δημοπρασίας. 7. Κατά την υποβολή των δικαιολογητικών συμμετοχής και των οικονομικών προσφορών, η επιτροπή διαγωνισμού ελέγχει τη νομιμοποίηση των προσώπων που τα υποβάλλουν, εκτός της περιπτώσεως της ταχυδρομικής αποστολής των προσφορών, όταν αυτή επιτρέπεται κατά τις κείμενες διατάξεις. Οι προσφορές που παραλαμβάνονται καταχωρούνται κατά σειρά κατάθεσής τους στο πρακτικό της δημοπρασίας, στο οποίο ειδικότερα γράφονται η σειρά προσέλευσης, η επωνυμία της εργοληπτικής επιχείρησης, η τάξη και κατηγορίας της, ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος, καθώς και η εκπλήρωση άλλων τυχόν τυπικών προϋποθέσεων που απαιτεί η διακήρυξη. Όλοι οι φάκελοι αριθμούνται με τον αύξοντα αριθμό προσέλευσης των ενδιαφερομένων, όπως καταχωρήθηκαν στο πρακτικό και μονογράφονται από τα μέλη της επιτροπής. Μετά την ολοκλήρωση της παραλαβής των προσφορών και καταγραφής των δικαιολογητικών συμμετοχής, ελέγχεται και επιστρέφεται το πρωτότυπο της βεβαίωσης εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. και ακολουθεί αμέσως η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών και ανακοίνωση των επί μέρους στοιχείων τους τα οποία καταχωρούνται στο πρακτικό. Η διαδικασία περατώνεται την ίδια ημέρα με την υπογραφή των υποβληθέντων δικαιολογητικών και των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων από τα μέλη της επιτροπής. Η μη υποβολή οποιουδήποτε από τα δικαιολογητικά συμμετοχής που προβλέπονται στη 207 208 διακήρυξη καθιστά την προσφορά απαράδεκτη . 209

210

211

8.Ο πλήρης έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής και των οικονομικών προσφορών ολοκληρώνεται την ημέρα της δημοπρασίας και διενεργείται κατά τη σειρά της μειοδοσίας, αρχίζοντας από

205

ΕΣ/Τ6/3/2007.Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 169 του Κ.Δ.Δ/μίας (ν. 2717/1999, ΦΕΚ 97 Α΄) απαραίτητο στοιχείο για το κύρος ιδιωτικού εγγράφου αποτελεί η υπογραφή του συντάκτη του. Από το σύνολο των διατάξεων αυτών συνάγεται ότι για το παραδεκτό της οικονομικής προσφοράς εργοληπτικής επιχείρησης απαιτείται να υπογράφονται το τιμολόγιο προσφοράς και ο προϋπολογισμός προσφοράς από τον νόμιμο εκπρόσωπό της και να μονογράφονται από τον ίδιο σε κάθε σελίδα. Κατά συνέπειαν, προσφορά που κατατίθεται σε διαγωνισμό για τη σύναψη σύμβασης έργου, η οποία δεν φέρει την ιδιόχειρη υπογραφή του προσφέροντος, είναι άκυρη και ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Εξάλλου, η έλλειψη της υπογραφής δεν αναπληρώνεται από την απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του νομίμου εκπροσώπου, όταν από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προσφοράς, αποδεικνύεται ότι η υπογραφή του νoμίμου εκπροσώπου, όπως αυτός συνηθίζει να τη θέτει στις συναλλαγές, δεν συνίσταται στην απλή αναγραφή του ονοματεπωνύμου του, αλλά έχει διαφορετική μορφή. ΝΣΚ/323/2006.Ακύρωση ή μη της διαδικασίας του διαγωνισμού για την ανάθεση της εκτέλεσης δημοσίου έργου, με το σύστημα προσφοράς μελέτη-κατασκευή, λόγω αποσφράγισης των φακέλων των τεχνικών προσφορών την ίδια ημέρα με την κατάθεση και τον έλεγχο των δικαιολογητικών. 207 ΕΣ/Τμ.6/53/2007.Παράβαση όρου διακήρυξης που έχει τεθεί επί ποινή αποκλεισμού οδηγεί σε αποκλεισμό, άνευ ετέρου, του διαγωνιζομένου. Ανάκληση λόγω συγγνωστής πλάνης. Απαράδεκτη η παρέμβαση, όταν το έννομο συμφέρον στηρίζεται στο ενδεχόμενο επαναπροκήρυξης του διαγωνισμού και ενδεχόμενης κατακύρωσης του αποτελέσματος αυτού στην παρεμβαίνουσα. 208

Ελ.Συν/Τμ.4/105/2003 .Αποδοχή εταιριών σε διαγωνισμό παρά το γεγονός ότι α)κατέθεσαν ελλιπή δικαιολογητικά, με αποτέλεσμα οι προσφορές τους να καθίστανται απαράδεκτες και β) η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση εφάρμοσε το μαθηματικό τύπο χωρίς προηγουμένως να διενεργήσει λογιστικό έλεγχο. 209

Ελ.Συν/Τμ.6/43/2005.Συμπλήρωση υποβληθέντων δικαιολογητικών.Δοθέντος, περαιτέρω, ότι, κατά την αληθή τους έννοια, οι ανωτέρω διατάξεις δεν καθιστούν επιτρεπτή την εκ των υστέρων προσκόμιση μη υποβληθέντων ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων - σε περίπτωση παντελούς έλλειψης δικαιολογητικού τεθέντος επί ποινή αποκλεισμού, υφίσταται δέσμια αρμοδιότητα της Αρχής να προβεί στην απόρριψη της προσφοράς (βλ. Στ.Ε 2854/1997,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

206

104

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

τον πρώτο μειοδότη. Αν η ολοκλήρωση του ελέγχου δεν είναι δυνατή την ίδια ημέρα, λόγω του μεγάλου αριθμού των προσφορών, ελέγχονται τουλάχιστον οι δέκα (10) πρώτες κατά σειρά μειοδοσίας προσφορές. Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία συνεχίζεται τις επόμενες εργάσιμες ημέρες, εκτός αν υφίσταται σπουδαίος λόγος για την αναβολή της σε ημέρα και ώρα που ανακοινώνεται με τοιχοκόλληση στον πίνακα ανακοινώσεων της υπηρεσίας. 9. Η εφαρμογή της όλης διαδικασίας καταχωρείται στο πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού ή σε παράρτημά του που υπογράφεται από τον πρόεδρο και τα μέλη της. Ακολουθεί ανακοίνωση του προέδρου της επιτροπής, σε πίνακα της υπηρεσίας στην οποία διεξάγονται οι ανοιχτές συνεδριάσεις της, με την οποία γνωστοποιείται στους διαγωνιζόμενους ότι το πρακτικό διατίθεται για ενημέρωσή τους και ότι μπορούν μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την ανωτέρω ανακοίνωση να υποβάλουν όλες τις τυχόν ενστάσεις τους, οι 212 οποίες απευθύνονται στην προϊσταμένη αρχή.

743/2000) - η ως άνω δυνατότητα αφορά αποκλειστικώς και μόνον στη διασαφήνιση του περιεχομένου νομίμως κατ' αρχήν υποβληθέντων πιστοποιητικών. 210

Ελ.Συν/Τ6/138/2006. Το άρθρο 15.2 της διακήρυξης ορίζοντας ως χρονικό διάστημα καταβολής του ποσού της εγγύησης τις 5 ημέρες ταυτίζεται κατά περιεχόμενο με την ανωτέρω διάταξη του ν.3263/2004 περί εγγυητικών επιστολών. Περαιτέρω η διαγνωστική διαδικασία είναι από τη φύση της αυστηρή και τυπική (αρχή τυπικότητας της διαδικασίας), διεπόμενη σ' όλα τα στάδια από την αρχή της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης σύμφωνα με τις οποίες όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να τυγχάνουν ίσης αντιμετώπισης (C-285/99, C-286/99 Lombardini Mantovani, C-324/98 Telaustria και Telefonandress Συλλογή 2000). Εξάλλου από τη γραμματική και συστηματική ερμηνεία των άρθρων 24.1.1 και 15.2 της Διακήρυξης προκύπτει ότι οι εγγυητικές επιστολές πρέπει επί ποινή αποκλεισμού να αναφέρουν ως χρονικό διάστημα καταβολής του ποσού της εγγύησης τις 5 ημερολογιακές ημέρες και αυτό γιατί στο άρθρο 24.1.1 (στο οποίο αναφέρονται τα δικαιολογητικά που πρέπει, να προσκομίζονται επί ποινή αποκλεισμού) γίνεται αναφορά στο άρθρο 15 περί εγγυητικών επιστολών, δηλαδή στο σύνολο των διατάξεων του χωρίς διάκριση και άρα περιλαμβάνεται και η παρ. 2 αυτού). Επομένως, έσφαλε το Τμήμα κρίνοντας με την προσβαλλόμενη πράξη του ότι η προϋπόθεση των 5 ημερών δεν τίθεται επί ποινή αποκλεισμού. Εξάλλου δεν προκύπτει ασάφεια της διακήρυξης αφού ταυτίζεται κατά περιεχόμενο με το νόμο (3263/2004 άρθρο 4 παρ.6 εδ β) και τα σχετικά πρότυπα τεύχη από τα οποία δεν επιτρέπεται απόκλιση παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις (άρθρο 8 του ν.3263/2004). Συνεπώς έσφαλε το Τμήμα κρίνοντας ότι υπήρχε ασάφεια της διακήρυξης εξαιτίας της οποίας ο αποκλεισμός της εταιρείας ……… ήταν αντίθετος στις αρχές της διαφάνειας και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Περαιτέρω από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα (αρ.241 επ) και του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (αρ. 144 επ) προκύπτει ότι αναφορικά με τις προθεσμίες όπου ο νόμος αναφέρεται σε ημέρες εννοεί ημερολογιακές ημέρες αφού οτιδήποτε διαφορετικό ορίζεται και διακρίνεται ρητά (εργάσιμες ή εξαιρετέες). Επίσης η κρίση του Τμήματος, ότι η εγγυητική επιστολή της εταιρείας …., η οποία όριζε χρονικό διάστημα καταβολής του ποσού της εγγύησης τις 3 εργάσιμες ημέρες έχει περιεχόμενο ευνοϊκότερο της διακήρυξης δεν είναι ορθή. Και τούτο διότι αν από την ειδοποίηση της Αρχής μέχρι την καταβολή του ποσού της εγγύησης μεσολαβήσουν περισσότερες από δύο μη εργάσιμες ημέρες η καταβολή θα μπορεί να γίνει και πέραν των πέντε ημερών που είναι το ανώτατο κατά το νόμο χρονικό διάστημα καταβολής. Συνακόλουθα σ' αυτή την περίπτωση, εγγυητική επιστολή με χρονικό διάστημα καταβολής τις 3 εργάσιμες ημέρες (όπως στην προκειμένη περίπτωση της ….ΑΕ) δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του νόμου και είναι δυσμενέστερη κατά περιεχόμενο από τα οριζόμενα στη διακήρυξη.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

211

105

ΝΣΚ/241/2005.Νομιμότητα συμμετοχής εργοληπτικής επιχείρησης σε ανοικτό διαγωνισμό για την κατασκευή δημόσιου έργου.α) Οι εγγυητικές επιστολές για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς κατασκευής δημόσιων έργων πρέπει να απευθύνονται στην αρχή που διεξάγει το διαγωνισμό, ή στο φορέα κατασκευής ή στον κύριο του έργου. (ομοφ.) β) Στην επιτροπή διαγωνισμού πρέπει να κατατίθεται επίσημο αντίγραφο από το βιβλίο μετόχων της διαγωνιζόμενης εταιρείας, στις περιπτώσεις στις οποίες για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό απαιτείται η ονομαστικοποίηση των μετοχών. (πλειοψ.) γ) Δεν απαιτείται η υποβολή στην επιτροπή διαγωνισμού πιστοποιητικών ποινικού μητρώου των πέραν των νομίμων εκπροσώπων δικαιούντων την εταιρεία εφόσον προσκομίσθηκαν για την έκδοση «ενημερότητας πτυχίου». (ομοφ.) δ) Απαιτείται η προσκόμιση πιστοποιητικών περί μη κίνησης της διαδικασίας για την κήρυξη πτώχευσης, εντολής εκκαθάρισης ή πτωχευτικού συμβιβασμού. (πλειοψ.) ε) Για το παραδεκτό της οικονομικής προσφοράς απαιτείται η θέση της έντυπης σφραγίδας της διαγωνιζόμενης εταιρείας και η υπογραφή της από το νόμιμο εκπρόσωπό της, αλλά όχι και η αναγραφή του ονοματεπωνύμου του. (ομοφ.) 212

ΕλΣυν/Τμ 6/372/2010.Για την παραδεκτή συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων έργων απαιτείται η υποβολή στην Έπιτροπή Διαγωνισμού συγκεκριμένων δικαιολογητικών που ορίζονται από την οικεία διακήρυξη, προκειμένου να αποδειχθεί η συνδρομή των απαιτούμενων επαγγελματικών προσόντων των υποψηφίων και, τούτο, κατ' εφαρμογή της αρχής της τυπικότητας του διαγωνισμού, η τήρηση της οποίας αποσκοπεί στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού υπό συνθήκες διαφάνειας και διασφαλίζει την ίση μεταχείριση των ενδιαφερομένων.Μεταξύ των προσόντων αυτών, περιλαμβάνεται στο πρότυπο τεύχος διακήρυξης τύπου Β' και η ασφαλιστική ενημερότητα των εργοληπτικών επιχειρήσεων, για την απόδειξη της οποίας απαιτείται η προσκόμιση πιστοποιητικών των οικείων ασφαλιστικών οργανισμών που βεβαιώνουν την καταβολή των οφειλόμενων από αυτές ασφαλιστικών εισφορών. Έιδικότερα, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που, αν και είναι γραμμένες στο Μ.Έ.ΈΠ., δεν διαθέτουν ενημερότητα πτυχίου, οφείλουν επιπλέον να προσκομίσουν ενώπιον της Έπιτροπής Διαγωνισμού υπεύθυνη δήλωση, στη οποία να αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ονομαστικά τα πρόσωπα που στελεχώνουν το πτυχίο της επιχείρησης και έχουν υποχρέωση ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Έ.Δ.Έ.,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

10.Αν κατά του ανωτέρω πρακτικού δεν υποβληθούν ενστάσεις, η επιτροπή διαγωνισμού ολοκληρώνει το πρακτικό για το αποτέλεσμα της δημοπρασίας και το υποβάλλει στην προϊσταμένη αρχή, η οποία εγκρίνει το αποτέλεσμα, επιφυλασσομένων των διατάξεων του άρθρου 27 του παρόντος. Αν υποβληθούν ενστάσεις, η 213 214 επιτροπή διαγωνισμού τις διαβιβάζει μαζί με το πρακτικό και τη γνώμη της στην προϊσταμένη αρχή, η οποία εκδικάζει τις ενστάσεις, αποφασίζει και τελικά εγκρίνει το αποτέλεσμα.

Άρ θρο 2 3 Δι αδ ι κασ ία μ ε προ ε π ιλο γ ή

καθώς και βεβαίωση του Τ.Σ.Μ.Έ.Δ.Έ. για την ασφαλιστική ενημερότητα καθενός από αυτά.Περαιτέρω, για την παραδεκτή συμμετοχή στο διαγωνισμό απαιτείται, τόσο από το νόμο όσο και από την εγκριτική των προτύπων τευχών διακήρυξης υπουργική απόφαση, η υπογραφή του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της εργοληπτικής επιχείρησης από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, τούτο δε, ανεξάρτητα από την ειδικότερη νομική μορφή της. Για την απόδειξη της ιδιότητας αυτής προβλέπεται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του προσώπου που θέτει την υπο¬γραφή του στην προσφορά ότι αποτελεί νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης, για την οποία υπογράφει, και ότι έχει το εκ του καταστατικού δικαίωμα εκπροσώπησης αυτής στον διαγωνισμό.Τέλος, από το άρθρο 4.1 του πρότυπου τεύχους διακήρυξης που προπαρατέθηκε, όπως αυτό ισχύει σε κάθε ειδικότερη περίπτωση, παρέπεται ότι η διαδικασία του διαγωνισμού αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια διακρινόμενη σε επιμέρους στάδια διοικητικής δράσης, καθένα από τα οποία αποτελεί προϋπόθεση του επόμενου με κοινό σκοπό την ανάδειξη μειοδότη. Η μη συμμόρφωση προς τους ανωτέρω κανόνες με τη μορφή είτε της μη προσήκουσας τήρησης της διαδικασίας ή της παράλειψης τήρησης αυτής καθ'όλα τα επιμέρους στάδιά της, όπως λεπτομερώς περιγράφονται στο ως άνω άρθρο, πλήττει το κύρος του διαγωνισμού, εφόσον δε η παράβαση αφορά στην άσκηση αρμοδιότητας ή υλικής ενέργειας που τίθεται προς διασφάλιση των δικαιωμάτων των διαγωνιζομένων, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια που ελέγχεται από το Έλεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίου έργου (άρ. 98 παρ. 1 εδ. β του Συντάγματος).Τέτοια πλημμέλεια αποτελεί και η παράλειψη της Έπιτροπής Διαγωνισμού να συντάξει με επιμέλεια του Προέδρου της πράξη, με την οποία να βεβαιώνεται η μέρα και η ώρα ανάρτησης σε ειδικό πίνακα της υπηρεσίας της ανακοίνωσης του αποτελέσματος της δημοπρασίας, αφού η υποχρέωση αυτή συνδέεται άμεσα με το δικαίωμα των ενδιαφερομένων να λάβουν γνώση του πρακτικού του διαγωνισμού και να ασκήσουν εμπροθέσμως ενστάσεις κατ' αυτού. 213

ΣτΕ/2644/2001.Κατ' ακολουθίαν, στα πλαίσια ενός τέτοιου διαγωνισμού, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων, άπαξ και διατυπώσει, σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ. 3, την γνωμοδότησή της ως προς την αξιολόγηση και την βαθμολογία των τεχνικών προσφορών, μπορεί να την ανακαλέσει (πριν βεβαίως, από την έκδοση της αντίστοιχης εκτελεστής πράξεως του αποφασίζοντος οργάνου) μόνον για λόγους νομιμότητας, δηλαδή για παράβαση νόμου ή πλάνη περί τα πράγματα. Ανάκληση κατόπιν ουσιαστικής επανεκτιμήσεως των πραγματικών δεδομένων της υποθέσεως και διατύπωση νέας, διαφορετικής κατά περιεχόμενο, γνωμοδοτήσεως δεν είναι επιτρεπτή και καθιστά παράνομη και ακυρωτέα την βάσει αυτής εκδιδομένη κατακυρωτική πράξη. Κατά την γνώμη, όμως, του συμβούλου …, στην οποία προσχώρησε και ο πάρεδρος Δ. Μακρής, κατά την έννοια των διατάξεων του π.δ. 284/1989 σε συνδυασμό και με την προαναφερθείσα γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, η διατύπωση εκ μέρους του γνωμοδοτούντος οργάνου νέας γνωμοδοτήσεως, κατόπιν ουσιαστικής επανεκτιμήσεως των πραγματικών δεδομένου της υποθέσεως, δεν αποκλείεται, εφ' όσον γίνεται πριν από την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών και αιτιολογείται ειδικώς. ΕλΣυν./Ε Κλιμ./490/2010.Με τα δεδομένα αυτά και με βάση όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Α) Εφόσον στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της προβλέπονταν η δυνατότητα συμμετοχής εργοληπτικών επιχειρήσεων ή κοινοπραξιών που ανήκουν στην 3η και 4η τάξη (εκτός νομού) και στην 3η , 4η και 5η (εντός νομού) στην κατηγορία οικοδομικά, μη νομίμως έγινε αποδεκτή η συμμετοχή της κοινοπραξίας «…», η οποία διέθετε πτυχίο 2ης τάξης στα οικοδομικά. Το γεγονός δε της δυνατότητας συμμετοχής της στον επίμαχο διαγωνισμό βάσει της εξαιρετικής διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 16 του ν.3668/2008 με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης του πτυχίου της, δεν μπορεί να παράσχει επαρκή θεμελίωση της νομιμότητας της συμμετοχής της στο διαγωνισμό και κατά μείζονα λόγο της επιλογής της ως αναδόχου, καθότι η σχετική δυνατότητα δεν διαλαμβάνονταν με ρητό τρόπο στη διακήρυξη και στη δημοσιευθείσα περίληψή της και ως εκ τούτου δεν έτυχε της απαιτούμενης δημοσιότητας. Κάθε δε αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή παραβιάζει τις αρχές του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της ισότιμης πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων. Β) Το από 19.5.2010 πρακτικό της Επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού δεν περιέχει καμία αιτιολογία για τον αποκλεισμό της εργοληπτικής επιχείρησης «…», καθώς δεν εξειδικεύει τους λόγους για τους οποίους εκρίθη άκυρη η συμμετοχή της στο διαγωνισμό, γεγονός που αντίκειται στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων στους δημόσιους διαγωνισμούς, από τις οποίες συνάγεται ότι το πρακτικό της δημοπρασίας πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή αιτιολογία της περιέχουσας σε αυτό κρίσης, ιδίως στην περίπτωση αποκλεισμού συμμετέχουσας εργοληπτικής επιχείρησης, ώστε αφενός να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ορθή εφαρμογή των όρων της διακήρυξης και του νόμου και αφετέρου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

214

106

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

215 216

1. Για την εφαρμογή της διαδικασίας δημοπράτησης έργου με προεπιλογή , σύμφωνα με την περίπτωση β΄ του άρθρου 3 του παρόντος, απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, μετά από γνώμη του Τμήματος Κατασκευών του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. 2. Η δημοπρασία με προεπιλογή διεξάγεται ως εξής: Αρχικά εκδηλώνουν ενδιαφέρον συμμετοχής όλοι όσοι θεωρούν ότι διαθέτουν τα προσόντα που προδιαγράφονται στη διακήρυξη. Ακολουθεί προεπιλογή και πρόσκληση για συμμετοχή στην κυρίως δημοπρασία και επίδοση προσφοράς εκείνων που έχουν προεπιλεγεί. 3. Η διακήρυξη για την εκδήλωση ενδιαφέροντος από μέρους εργοληπτικών επιχειρήσεων που επιθυμούν να επιλεγούν για να συμμετάσχουν στη δημοπρασία αυτή περιέχει στοιχεία ανάλογα με τα αναφερόμενα στην παράγραφο 6 του άρθρου 15 του παρόντος Κώδικα και επιπλέον περιέχει την πιθανολογούμενη ημερομηνία που οι προεπιλεγόμενοι θα κληθούν να υποβάλουν προσφορά. Για την προεπιλογή δεν απαιτείται η κατάθεση εγγύησης αλλά η διακήρυξη αναφέρει την απαιτούμενη εγγύηση για τη συμμετοχή στο στάδιο υποβολής των προσφορών. 4. Περίληψη της διακήρυξης για την εκδήλωση ενδιαφέροντος στις δημοπρασίες με προεπιλογή δημοσιεύεται τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από την τελευταία ημερομηνία παραλαβής αιτήσεων, όπως ορίζεται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 15 του παρόντος. 5. Η κατάθεση των αιτήσεων για εκδήλωση ενδιαφέροντος, που συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά που προβλέπει η διακήρυξη, γίνεται στην έδρα της υπηρεσίας που ορίζει η διακήρυξη. Μπορεί με τη διακήρυξη να ορίζεται και άλλος τρόπος παραλαβής αιτήσεων, όπως και να παρέχεται η δυνατότητα αποστολής των αιτήσεων ταχυδρομικώς ή με οποιοδήποτε πρόσωπο χωρίς ειδική εξουσιοδότηση. 6. Μετά τη λήξη της προθεσμίας που έχει ταχθεί για τη συγκέντρωση αιτήσεων για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για προεπιλογή, η αρμόδια υπηρεσία διαβιβάζει το σύνολο των αιτήσεων με τα δικαιολογητικά που τις συνοδεύουν στην επιτροπή προεπιλογής. Η επιτροπή αυτή που συγκροτείται από την προϊσταμένη αρχή δεν μπορεί να έχει περισσότερα από επτά (7) μέλη και αποφασίζει για τη συγκεκριμένη προεπιλογή με σχετικό πρακτικό στο οποίο περιλαμβάνει και όλα τα στοιχεία που έλαβε υπόψη της.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

215

107

Αριθ. Πρωτ. Δ17α/01/68/1996 -ΕΓΚ.24.1. Δημοπρασία με προεπιλογή..1.1.: Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρ.7 του Π.Δ. 23/93 (ΦΕΚ Α’ 8/5-2-93): «Οι κλειστές διαδικασίες» είναι οι «δημοπρασίες με προεπιλογή» που προβλέπονται στην παρ.2β. του άρθρου 4 του Ν. 1418/84, στα πλαίσια των οποίων μόνον οι εργολήπτες που έχουν προσκληθεί από την αναθέτουσα αρχή μπορούν να υποβάλλουν προσφορά». Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ.2β του άρθρ.4 του Ν. 1418/84: «Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται κυρίως σε έργα μεγάλης σπουδαιότητας, ή εξειδικευμένα». Η έκφραση «εφαρμόζεται κυρίως» έχει περιοριστικό χαρακτήρα (κανονικά, νόμιμα, προσηκόντως) και δεν παρέχει τη δυνατότητα άλλης ερμηνείας, όπως π.χ. ότι μπορεί να εφαρμόζεται και σε έργα αναγκαία μεν αλλά όχι μεγάλης σπουδαιότητας ή σε έργα όχι ιδιαιτέρων τεχνικών απαιτήσεων. -Τέλος σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ.2 του άρθρ.1 του Π.Δ. 609/85: «Η αρμόδια Αρχή ή Υπηρεσία, που έχει την ευθύνη κατασκευής του έργου, αποφασίζει για τον τρόπο κατασκευής, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1418/84». Η υπόψη απόφαση, προκειμένης της εφαρμογής της διαδικασίας Δ-Π, πρέπει να αιτιολογείται ειδικά, αφού θα αφορά σε έργα μεγάλης σπουδαιότητας ή εξειδικευμένο. 1.2: Διαπιστώνεται ότι διάφοροι φορείς κατασκευής Δ.Ε. κάνουν συχνή χρήση ή ακόμα και κατάχρηση της Δ-Π και μάλιστα σε έργα ή ομάδες έργων των οποίων η φύση και ο χαρακτήρας δεν επιτρέπουν της προσφυγή στο συγκεκριμένο αυτό τρόπο επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης, αλλά την προσφυγή «στην ανοικτή διαδικασία» που είναι η κυρία διαδικασία επιλογής (παρ.1 του άρθρ.7 του Π.Δ.23/93 και παρ.2α του άρθρ.4 του Ν.1418/84) η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν προσφορά. -Από τα ανωτέρω γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι το σύστημα της Δ-Π πρέπει να εφαρμόζεται κατ’ εξαίρεση και με φειδώ και μόνο στις περιπτώσεις έργων που ειδικοί τεχνικοί λόγοι το επιβάλλουν. Τυχόν αναιτιολόγητη ευρεία ή καθολική χρήση της είναι καταχρηστική και χωρίς ουσιαστική νομική κάλυψη και παρέχει ισχυρά ερείσματα για αμφισβήτηση της αναγκαίας διαφάνειας και της εξασφάλισης των ίσων όρων ανταγωνισμού 216

ΔΕΚ/C-247/2002.Περίληψη.Το άρθρο 30, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ του Συμβουλίου, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων κατασκευής δημοσίων έργων, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι απαγορεύει εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία, κατά τη σύναψη συμβάσεων κατασκευής δημοσίων έργων κατόπιν ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας υποβολής προσφορών, υποχρεώνει κατά τρόπο γενικό και αφηρημένο την αναθέτουσα αρχή να χρησιμοποιήσει αποκλειστικά το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής. Πράγματι, μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση δεν επιτρέπει στην αναθέτουσα αρχή να λάβει υπόψη της τη φύση και τις ιδιαιτερότητες των συμβάσεων αυτών, εξετάζοντας την κάθε μία ξεχωριστά και επιλέγοντας για κάθε μία από αυτές το πλέον κατάλληλο κριτήριο, ώστε να διασφαλιστεί ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η επιλογή της καλύτερης προσφοράς. (βλ. σκέψεις 40, 42 και διατακτ.)

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Κατάλογος με τις εργοληπτικές επιχειρήσεις που υπέβαλαν αίτηση τοιχοκολλάται στο κατάστημα της αρμόδιας αρχής. 7. Η επιλογή στηρίζεται στη μελέτη των φακέλων των ενδιαφερομένων και στα κριτήρια της εγγραφής τους στο Μ.Ε.ΕΠ., που εκτιμώνται ειδικά για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Το αποτέλεσμα της προεπιλογής ανακοινώνεται εγγράφως από την αρμόδια υπηρεσία σε όλους όσους υπέβαλαν αίτηση είτε έχουν επιλεγεί είτε όχι. Οι ενστάσεις για την προεπιλογή υποβάλλονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25 του παρόντος. 8. Οι προσκλήσεις για υποβολή προσφοράς από εργοληπτικές επιχειρήσεις που προεπελέγησαν κατά τη διαδικασία προεπιλογής, στέλνονται στους παραλήπτες επί αποδείξει μέσα στις προθεσμίες της παραγράφου 8 του άρθρου 15 του παρόντος, που αντιστοιχούν στο σύστημα και το είδος του διαγωνισμού. Όταν μετά την προεπιλογή κληθούν οι επιλεγέντες να υποβάλουν προσφορά, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 22 του παρόντος.

Άρ θρο 2 4 Εγ γ ύη ση συ μμ ετο χ ή ς - Χρό νο ς ισχ ύο ς τ ων προ σφ ο ρώ ν 1. Το ύψος της εγγύησης συμμετοχής ορίζεται πάντοτε στη διακήρυξη σταθερό για όλους τους ενδιαφερόμενους και προσδιορίζεται στο δύο τοις εκατό (2%) της προϋπολογιζόμενης αξίας του έργου, με ανάλογη στρογγύλευση. Σε περιπτώσεις που το έργο είναι ιδιαίτερα σημαντικό ή επείγον, η εγγύηση συμμετοχής μπορεί να καθορίζεται μέχρι τέσσερα τοις εκατό (4%) της προϋπολογιζόμενης αξίας με ανάλογη επίσης στρογγύλευση. Η εγγύηση συμμετοχής παρέχεται, όπως ορίζεται στην παράγραφο 5. 2. Οι προσφορές που υποβάλλονται στους διαγωνισμούς για την ανάθεση των δημοσίων έργων δεσμεύουν τους προσφέροντες για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών, μέσα στο οποίο πρέπει να συναφθεί η σύμβαση. Όταν στο διαγωνισμό υποβάλλονται και τεχνικές προσφορές, ο χρόνος ισχύος των προσφορών ανέρχεται σε δέκα (10) μήνες. Ειδικότερα στους διαγωνισμούς που υπόκεινται εκ του νόμου στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο ως άνω χρόνος ισχύος των προσφορών προσαυξάνεται κατά τρεις (3) επιπλέον μήνες αντίστοιχα. Στα έργα που ανατίθενται με το σύστημα προσφοράς του άρθρου 11 του παρόντος, ο χρόνος ισχύος της προσφοράς ορίζεται από τη διακήρυξη. 3. Επιτρέπεται, οι εγγυητικές επιστολές για τη συμμετοχή, να έχουν προθεσμία ισχύος, που όμως θα υπερβαίνει κατά τριάντα (30) ημέρες τον προδιαγραφόμενο χρόνο ισχύος των προσφορών.

5. Η εγγύηση συμμετοχής των προηγούμενων παραγράφων, παρέχεται με εγγυητικές επιστολές του Ταμείου Συντάξεων Εργοληπτών Δημόσιων Έργων (Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.) ή τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα ή οποιοδήποτε άλλο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) ή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε.), συνοδευόμενες από επίσημη μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα. Μπορεί επίσης να παρέχεται και με γραμμάτιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων για παρακατάθεση σε αυτό του αντίστοιχου χρηματικού ποσού ή χρεογράφων που προβλέπεται η τέτοια χρήση τους και με την τιμή που προβλέπουν για αυτά οι ειδικές διατάξεις. 217

Οι ως άνω εγγυητικές επιστολές πρέπει, προκειμένου να γίνουν αποδεκτές από την υπηρεσία , να απευθύνονται στην αρχή που διεξάγει το διαγωνισμό, ή στο φορέα κατασκευής ή στον κύριο του έργου, να 217

ΣτΕ/2405/2008,(..). 10. Επειδή, όπως συνάγεται από τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 15 της διακηρύξεως, που στοιχούν προς τις διατάξεις του άρθρου 23 παρ. 1 του π.δ/τος 609/1985 (ΦΕΚ Α΄ 223) και του άρθρου 4 παρ. 6 του ν. 3263/2004, η αναγραφή, στο σώμα της κατατιθεμένης από το συμμετέχοντα στην δημοπρασία εγγυητικής επιστολής, των στοιχείων που αναφέρονται στο ως άνω άρθρο 15.2 της διακηρύξεως (βλ. και τελευταίο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 3263/2004), αποτελεί στοιχείο του κύρους της εγγυητικής επιστολής και, κατά συνέπεια, προϋπόθεση του κύρους της αντίστοιχης προσφοράς. Τούτο δε, διότι δια της μνείας στην εγγυητική επιστολή των ανωτέρω στοιχείων καθορίζεται με ακρίβεια η έκταση της ευθύνης του εκδότου της και διασφαλίζεται η εξυπηρέτηση του σκοπού, στον οποίο αποβλέπει η θέσπιση της εγγυητικής επιστολής ως μέσου παροχής εγγυήσεως εκ μέρους του υποψηφίου αναδόχου, σκοπού που συνίσταται στην άμεση και απρόσκοπτη καταβολή στον κύριο του έργου του ποσού της εγγυητικής επιστολής σε περίπτωση αθετήσεως, εκ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Η εγγύηση συμμετοχής των τριών πρώτων κατά σειρά μειοδοσίας υποψηφίων επιστρέφεται μετά την υπογραφή της σύμβασης. Οι εγγυήσεις συμμετοχής των άλλων διαγωνιζόμενων αποδίδονται μετά την έγκριση του αποτελέσματος του διαγωνισμού ή και νωρίτερα αν το ζητήσει ο ενδιαφερόμενος που δεν υπέβαλε ένσταση και η αρχή που διενεργεί το διαγωνισμό δεν πιθανολογεί την ανατροπή του αποτελέσματος με ενδεχόμενη την ανακήρυξή του ως αναδόχου.

108

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αναφέρουν σαφώς τα στοιχεία της επιχείρησης υπέρ της οποίας παρέχονται, τον τίτλο του έργου, το ποσό για το οποίο παρέχεται η εγγύηση και το χρόνο ισχύος, όπως αυτά προβλέπονται στη διακήρυξη, επιπλέον δε να περιλαμβάνουν παραίτηση του εγγυητή από το δικαίωμα διζήσεως και υπόσχεση για την απροφάσιστη 218 219 καταβολή του ποσού, εντός πέντε (5) το πολύ εργασίμων ημερών από την ημέρα λήψεως της σχετικής ειδοποίησης. 220

6. Η εγγύηση συμμετοχής στη δημοπρασία καταπίπτει υπέρ του κυρίου του έργου , αν η προσφορά που υποβάλλεται δεν τηρεί τους βασικούς όρους της διακήρυξης και των τευχών δημοπράτησης από μέρους της εργοληπτικής επιχείρησης. Η απόφαση κατάπτωσης της εγγύησης εκδίδεται μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 2 5 Εν στά σε ις κατ ά τ ις δ ια δ ικα σί ες δ η μο πρ ασι ών Ενστάσεις κατά του κύρους των δημοπρασιών μπορεί να υποβληθούν μόνο από επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο διαγωνισμό ή αποκλείστηκαν από αυτόν σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας του. Οι ενστάσεις μπορεί να υποβληθούν μόνο για τα στάδια προεπιλογής, κατάθεσης προσφορών και αξιολόγησης 221 222 223 και για λόγους που ανακύπτουν κατά το αντίστοιχο στάδιο . μέρους του μετέχοντος στην δημοπρασία, των συναφών υποχρεώσεών του. Σε περίπτωση, όμως, κατά την οποία δεν ελλείπει παντελώς η μνεία ενός από τα απαραίτητα για το κύρος της εγγυητικής επιστολής στοιχεία, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο τίτλος του υπό ανάθεση έργου, αλλά το στοιχείο αυτό παρατίθεται κατά τρόπο μερικώς ανακριβή, η πλημμέλεια αυτή πρέπει να θεωρηθεί επουσιώδης, μη καθιστώσα απαράδεκτη την προσφορά, εφ’ όσον από τα λοιπά μνημονευόμενα στην εγγυητική επιστολή στοιχεία, εν συνδυασμώ λαμβανόμενα, προκύπτει, κατά τρόπο μη επιδεχόμενο εύλογη αμφιβολία, ότι η εν λόγω εγγυητική επιστολή αφορά πράγματι στο έργο της συγκεκριμένης δημοπρασίας (πρβλ. ΣτΕ 2513/1993). 218

Ελ.Συν/Τμ.6/21/2007.Δε γίνεται δεκτή εγγυητική επιστολή που προσκομίζεται από συμμετέχουσα σε διαγωνισμό δημοσίου έργου εταιρεία με την οποία η εγγυήτρια τράπεζα αναλαμβάνει την υποχρέωση για καταβολή στην τελευταία του ποσού της εγγύησης σε πρώτη ζήτηση, αντί εντός της προβλεπόμενης στο νόμο πενθήμερης προθεσμίας. 219

ΣτΕ/1400/2007. «από τον συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων συνάγεται ότι, στις περιπτώσεις που η εγγυητική επιστολή έχει προθεσμία ισχύος, η αναγραφή στο σώμα αυτής του κατά την διακήρυξη απαιτουμένου ελαχίστου χρόνου ισχύος αυτής, αποτελεί στοιχείο του κύρους της και, κατά συνέπεια, προϋπόθεση του κύρους της υποβαλλομένης προσφοράς, ή, άλλως, ουσιώδη τυπική προϋπόθεση για την συμμετοχή μιας επιχειρήσεως σε δημοπρασία, δεν μπορεί δε να θεωρηθεί ότι συνιστά έλλειψη «επουσιώδους τυπικής προϋποθέσεως» της προσφοράς υπό την έννοια του άρθρ. 17 παρ.7 του π.δ. 609/1985, δεκτική συμπληρώσεως εκ των υστέρων.» 220

Δ17α/02/85/2007-ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ.16.Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: α)…, β) αναγκαίος χρόνος κατάπτωσης εγγυητικών επιστολών, γ) …δ) ..

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κατά το ισχύον δίκαιο (άρθρο 4 παρ. 6 του ν. 3263/2004) πρέπει στην εγγυητική επιστολή συμμετοχής των διαγωνιζομένων να περιλαμβάνεται ρήτρα περί πληρωμής της εντός πέντε ημερών (που κατά γενικό κανόνα του εθνικού δικαίου θεωρούνται ως ημερολογιακές). Η αυστηρή ερμηνεία της ρήτρας αυτής, σε συνδυασμό με την ανάγκη εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης οδήγησε την Ε.Ε., το ΣτΕ και το ΕλΣυν να αποδεχθούν ως νόμιμο τον αποκλεισμό διαγωνιζομένων που η εγγυητική τους επιστολή ανέγραφε τρεις εργάσιμες ημέρες.

109

Επειδή πρακτικά το ζήτημα έχει ελάχιστη σημασία για τις αναθέτουσες αρχές και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις αποκλεισμού για το λόγο αυτό, ψηφίσθηκε ήδη στη Βουλή (ως τροπολογία στα πλαίσια της νομοθετικής κύρωσης της Σύμβασης με παραχώρηση για την κατασκευή του άξονα Κόρινθος-Τρίπολη –Καλαμάτα και Κλάδος Λεύκτρο-Σπάρτη) και πρόκειται να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ (κατ΄εκτίμηση) στο δεύτερο 15ήμερο του Μαίου, ρύθμιση κατά την οποία η σχετική προθεσμία αναφέρεται πλέον σε πέντε το πολύ εργάσιμες ημέρες. Τούτο σημαίνει ότι μετά την εφαρμογή της διάταξης αυτής (θα εφαρμοστεί στους διαγωνισμούς που η διακήρυξή τους θα δημοσιευθεί ένα μήνα μετά την δημοσίευση του νόμου – υπολογίζεται περίπου στο δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου 2007) γίνονται πλέον δεκτές και οι εγγυητικές επιστολές των πέντε ημερολογιακών ημερών και των τριών εργασίμων, αφού είναι ευνοϊκότερες για την αναθέτουσα αρχή. Μέχρι τότε πάντως, στους διαγωνισμούς που δεν θα εφαρμοσθεί η νέα ρύθμιση, αποτελεί λόγο αποκλεισμού η ρήτρα των 3 εργασίμων ή 5 εργασίμων ημερών. 221

ΣτΕ/233/2002.(..).4. Επειδή, όπως συνάγεται από τα άρθρα 2 παράγραφος 1, 3 παράγραφοι 2 και 7 και 4 παράγραφος 1 του Ν. 2522/1997, ερμηνευόμενα υπό το φως της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ και σε συνδυασμό προς το άρθρο 45 παράγραφος 1 του Π.Δ. 18/1989 «Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας » (Α’ 8), η προβλεπομένη από τις

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι ενστάσεις υποβάλλονται μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την ανακοίνωση του αποτελέσματος του 224 αντίστοιχου σταδίου και απευθύνονται στην προϊσταμένη αρχή η οποία και αποφασίζει.

Άρ θρο 2 6 Αν άδ ε ιξ η αν αδ ό χ ο υ κα τ ασκ ευή ς έργ ων 1.Η ανάθεση της κατασκευής των δημοσίων έργων γίνεται υποχρεωτικά στην εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία η οποία προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή, υπό τον όρο ότι καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό. Αν η ισχύς της προσφοράς του αναδειχθέντος μειοδότη έχει λήξει και δεν συμφωνεί στην παράταση ισχύος της προς το σκοπό σύναψης της σύμβασης, η προϊσταμένη αρχή διατάξεις του Ν. 2522/1997 προσωρινή δικαστική προστασία παρέχεται μόνον κατά εκτελεστών διοικητικών πράξεων (βλ. Ε.Α. 720/2001, 601/2000, 245/1999). (..)Όπως συνάγεται από τους ανωτέρω όρους της διακηρύξεως, το Πρακτικό Προεπιλογής, με το οποίο η Επιτροπή Προεπιλογής ελέγχει τη συνδρομή των τυπικών προϋποθέσεων συμμετοχής των διαγωνιζομένων στη διαδικασία, αξιολογεί, βάσει των προβλεπομένων στη διακήρυξη ουσιαστικών κριτηρίων, εκείνους εξ αυτών που πληρούν τις ως άνω τυπικές προϋποθέσεις και διατυπώνει κρίση ως προς τους διαγωνιζομένους που πρέπει να κληθούν να υποβάλουν προσφορά στη δεύτερη φάση της διαδικασίας, στερείται εκτελεστότητος. Και τούτο, διότι, κατά ρητή σχετική πρόβλεψη της διακηρύξεως (άρθρο 4.3), το Πρακτικό Προεπιλογής υπόκειται στην έγκριση της αναθετούσης αρχής, η οποία, ασκούσα την αρμοδιότητά της αυτή, αποφαίνεται επίσης και επί των αντιρρήσεων που τυχόν άσκησαν ορισμένοι από τους διαγωνιζομένους κατά του ανωτέρω Πρακτικού, παραπονούμενοι, είτε για τον αποκλεισμό τους λόγω ελλείψεως τυπικού προσόντος συμμετοχής στη διαδικασία, είτε για το αποτέλεσμα της αξιολογήσεως. 222

ΣτΕ/901/1999.(…).5. Επειδή, όπως ήδη έχει κριθεί (ΣτΕ Ολομ. 4358-61/1997), από τις διατάξεις του άρθρου 4 παράγραφοι 2, 4, 5 και 6 του ν. 1418/1984 (όπως η παρ. 6 τροποποιήθηκε με τα άρθρα 1 παράγραφοι 4 και 5α του ν. 2229/1994 και δέκατο τρίτο παρ. 4 του ν. 2338/1995) και των άρθρων 10 παρ. 3, 17 παρ. 7 και 8, 18 19 παρ. 2 και 20 του π.δ. 609/1985 προκύπτει ότι όσοι συμμετέχουν σε διαγωνισμό μπορούν να υποβάλλουν αντιρρήσεις μόνο για τα στάδια προεπιλογής, κατάθεσης των προσφορών (τεχνικών και οικονομικών) και αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών και μόνο για λόγους που ανακύπτουν κατά το αντίστοιχο στάδιο. Αντιθέτως, για το στάδιο της εξέτασης ή αξιολόγησης - όταν απαιτείται τέτοια αξιολόγηση - των οικονομικών προσφορών, στάδιο κατά το οποίο έχει ήδη επιληφθεί η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση και, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 4 του ν. 1418/1984, έχει εκφέρει τη σύμφωνη γνώμη της για την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας, δεν προβλέπεται, ως τυπικό στοιχείο της διαδικασίας, η υποβολή αντιρρήσεων για λόγους που ανακύπτουν κατά το στάδιο αυτό. Υποβολή αντιρρήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 20 του π.δ. 609/1985, δεν προβλέπεται ούτε κατά του πρακτικού με το οποίο η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση, εκφέροντας τη σύμφωνη γνώμη της για την έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας, γνωμοδοτεί για τον αποκλεισμό υποψήφιου αναδόχου που δεν αιτιολόγησε την υπερβολικά χαμηλή προσφορά του. Συνεπώς η αιτούσα αβασίμως προβάλλει ότι η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε κατά παράβαση των πιο πάνω διατάξεων και κατά παράλειψη ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, επειδή δεν της κοινοποιήθηκε προηγουμένως το πρακτικό με το οποίο η επιτροπή εισήγησης για ανάθεση γνωμοδότησε για να απορριφθεί η οικονομική προσφορά της ως μη αιτιολογημένη και έτσι η αιτούσα δεν μπόρεσε να ασκήσει τις κατά το άρθρο 20 του π.δ. 609/1985 αντιρρήσεις της κατά του πιο πάνω πρακτικού. ΣτΕ/78/2006.(…).5. Επειδή, η διακήρυξη του διαγωνισμού προβλέπει, στο άρθρο 16, την υποβολή «αντιρρήσεων» κατά του πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού με το οποίο ελέγχονται οι τυπικές προϋποθέσεις συμμετοχής των διαγωνιζομένων. Σε αντίθεση με την ουσιαστικής φύσεως προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 (ΣτΕ 4515/2001 επτ., 215, 2565/2002, 3214/2003), οι κατά τα ανωτέρω «αντιρρήσεις», όπως άλλωστε και η «ένσταση» των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 3 του νεωτέρου ν. 3263/2004, για το μειοδοτικό σύστημα ανάθεσης των δημοσίων έργων (ΦΕΚ Α΄ 179), δεν έχουν ενδικοφανή χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, παραδεκτώς μεν κατ΄ αρχήν προβάλλονται από διαγωνιζόμενη εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία, με την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, ισχυρισμοί οι οποίοι δεν προεβλήθησαν ή προεβλήθησαν εκπροθέσμως με τις «αντιρρήσεις» ή την «ένσταση» ενώπιον της Προϊσταμένης Αρχής, υποχρεώνουν όμως οι ισχυρισμοί αυτοί σε εξέταση την αναθέτουσα αρχή μόνον εφόσον είναι ουσιώδεις, δεν μπορούν δε να θεωρηθούν ως ουσιώδεις οι νόμω αβάσιμοι ισχυρισμοί (πρβλ. Ε.Α. 912/2005). 224

Δ17γ/10/200/2010. Θ Ε Μ Α : Εφαρμογή νέου νόμου 3886/2010, στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων και μελετών.1. Ο Ν 3886/2010 ισχύει από τη δημοσίευσή του (30-9-2010), στις συμβάσεις που υπάγονται, λόγω προϋπολογιζόμενης δαπάνης, στις Οδηγίες 2004/17 και 2004/18.Συγκεκριμένα, εφόσον η βλαπτική πράξη εκδόθηκε, ή η βλαπτική παράλειψη συντελέστηκε, μετά την ημερομηνία αυτή, ισχύουν οι διατάξεις του νέου νόμου (άρθρο 11σε συνδυασμό με 13). Οι διαφωνίες που γεννήθηκαν νωρίτερα κρίνονται με βάση τις διατάξεις των Ν 2522/1997 ή Ν 2854/2000 (αν πρόκειται περί εξαιρούμενου φορέα που υπάγεται στην Οδηγία 2004/17 και το ΠΔ 59/2007).(..) 3. Η προθεσμία άσκησης της προδικαστικής προσφυγής ορίζεται (άρθρο 4 παρ. 1του νόμου) δεκαήμερη, και αρχίζει από την επόμενη της ημέρας κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος έλαβε πλήρη γνώση της πράξης που τον βλάπτει. Ως πλήρης γνώση νοείται, κατά το νόμο (άρθρο 4 παρ. 1) και η γνώση της αιτιολογίας της, όταν υφίσταται εκ του νόμου αιτιολογία (δεδομένου ότι η προκήρυξη, ως κανονιστική πράξη, δεν φέρει αιτιολογία).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

223

110

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

απευθύνεται στο δεύτερο κατά σειρά μειοδότη, στον οποίο κατακυρώνει το διαγωνισμό αν αυτός συμφωνεί στην παράταση και ούτω καθεξής, υπό την επιφύλαξη και στην περίπτωση αυτή, των διατάξεων του άρθρου 27 του παρόντος. 2.Μετά τον κατά νόμο έλεγχο της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο και πριν από τη σύναψη της σύμβασης, η προϊσταμένη αρχή ζητεί από την εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία που αναδείχθηκε μειοδότρια, τάσσοντας την κατά την κρίση της αναγκαία προθεσμία, η οποία 225 δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών , να προσκομίσει εκ νέου, επικαιροποιημένα, τα δικαιολογητικά συμμετοχής που προσκομίσθηκαν στο διαγωνισμό και έχει τυχόν λήξει ο χρόνος ισχύος τους, επιπλέον δε, σε κάθε περίπτωση, πιστοποιητικό περί μη κηρύξεως σε πτώχευση, εκκαθάριση και αναγκαστική διαχείριση. Το πιστοποιητικό αυτό πρέπει να φέρει απαραίτητα χρόνο έκδοσης μετά την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης της υπηρεσίας. Αν η τεθείσα προθεσμία παρέλθει άπρακτη ή αν τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά είναι ελλιπή ή αν εξέλιπαν οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες έγινε δεκτός στο διαγωνισμό ο μειοδότης, εξετάζεται η ανάθεση της κατασκευής στην αμέσως επόμενη, κατά σειρά μειοδοσίας, εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία υπό τις ίδιες προϋποθέσεις και ούτω καθεξής έως ότου καταστεί δυνατή η ανάθεση, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 27 του παρόντος. Η μη έγκαιρη προσκόμιση των ως άνω δικαιολογητικών, για λόγους που οφείλονται σε υπαιτιότητα του μειοδότη, έχει ως συνέπεια την 226 άμεση κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής και αποτελεί λόγο πειθαρχικής δίωξης κατά τις διατάξεις του άρθρου 82 και επόμενα του παρόντος. Σε περίπτωση μειοδότριας κοινοπραξίας, τις συνέπειες του προηγούμενου εδαφίου υφίσταται το υπαίτιο μέλος της. 3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται υποχρεωτικά και στην περίπτωση διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού επιχειρήσεων, όταν η ανάθεση γίνεται με βάση την οικονομική προσφορά των διαγωνιζόμενων. Στις περιπτώσεις διαγωνισμών με τα συστήματα προσφοράς: α) μελέτη και κατασκευή, β) αξιοποίηση ακινήτων με αντιπαροχή και γ) μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση του έργου με διάφορα ανταλλάγματα, ο ανάδοχος αναδεικνύεται κατά τις ειδικές περί αυτών διατάξεις.

Άρ θρο 2 7 Έγ κρι ση το υ α πο τ ελέ σμ ατο ς τη ς δ η μο πρ ασ ίας 1. Η δημοπρασία δεν ολοκληρώνεται πριν εγκριθεί το αποτέλεσμά της από την προϊσταμένη αρχή. 2. Η διαδικασία ή και το αποτέλεσμα της δημοπρασίας ακυρώνεται πριν από την έκδοση της 227 κατακυρωτικής απόφασης με αιτιολογημένη απόφαση της προϊσταμένης αρχήσ , ενώ και η εκδοθείσα

225

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΣτΕ/677/2006.Σύμφωνα με το σαφές γράμμα του άρθρου 4.2 της διακήρυξης (το οποίο στοιχεί, κατά τούτο, προς το άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 3263/2004), η προθεσμία των τριάντα ημερών για την προσκομιδή των οριζομένων στις διατάξεις αυτές δικαιολογητικών από τον μειοδότη είναι αποκλειστική, αν δε παρέλθει άπρακτη ή αν εντός αυτής προσκομισθούν ελλιπή δικαιολογητικά, η κατακυρωτική απόφαση ανακαλείται και το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώνεται στον δεύτερο μειοδότη. Ενόψει συνεπώς του ότι, κατά τα εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη, η εταιρεία «.....» κατέθεσε πάντως εκπροθέσμως , δηλαδή μετά την πάροδο 30 ημερών από τη σχετική κοινοποίηση , τον φάκελο των αιτηθέντων δικαιολογητικών, νομίμως, για τον λόγο αυτό, ανακλήθηκε η προς αυτήν κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού, ανεξαρτήτως αν η μη προσκομιδή, κατά την εν λόγω ημερομηνία, ορισμένων από τα δικαιολογητικά αυτά οφειλόταν, όπως ισχυρίσθηκε, σε λόγους ανωτέρας βίας.

111

226

ΣτΕ/608/2007.Η προβλεπόμενη από το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 3263/2004 κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής σε διαγωνισμό συνιστά διοικητική κύρωση και, ως εκ τούτου, επιβάλλεται, κατ’ αρχήν, η άμεση εκτέλεσή της (πρβλ. ΣτΕ Ε.Α. 61/1998). Ανεξαρτήτως αυτού, όλως αναποδείκτως, πάντως, η αιτούσα προβάλλει ότι η εκτέλεση των προσβαλλομένων πράξεων, και ιδίως η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής θα καταστήσει αδύνατη την υπέρ αυτής έκδοση στο μέλλον εγγυητικών επιστολών με συνέπεια τον αποκλεισμό της από διαγωνισμούς δημοσίων έργων. Εξ άλλου, η βλάβη, την οποία η αιτούσα επικαλείται από τον υποβιβασμό ή τη διαγραφή της από το Μ.Ε.ΕΠ., δεν αποτελεί άμεση και αναπόφευκτη συνέπεια της εκτέλεσης των προσβαλλομένων πράξεων, αλλά πρόκειται για βλάβη μέλλουσα και μάλιστα ενδεχόμενη (πρβλ. ΣτΕ Ε.Α. 759/1997). 227

Σ.τ.Ε./2028/47, 1965/47.Ακύρωση αποτελέσματος διαγωνισμού για μη νόμιμο λόγο δημιουργεί δικαίωμα αποζημίωσης του προσωρινού μειοδότη. Από τον συνδυασμό των άρθρων 20 και 24 του Π.Δ. 609/85, προκύπτει ότι η Προϊσταμένη Αρχή, δικαιούται να προβεί σε ολική ή μερική ακύρωση της διαδικασίας της δημοπρασίας, σε περίπτωση που διαπιστώσει παρατυπίες στη διεξαγωγή της, που επηρεάζει το αποτέλεσμα

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

απόφαση κατακύρωσης ανακαλείται από την ίδια, πριν από τη σύναψη της σύμβασης συντρέχει έστω και μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

www.docman.gr

228 229

, εφόσον

α) Κατά τη διεξαγωγή του διαγωνισμού εμφιλοχώρησαν παραβιάσεις των κειμένων διατάξεων ή των όρων της διακήρυξης, οι οποίες επηρεάζουν το αποτέλεσμα της δημοπρασίας και δεν μπορούν να αποκατασταθούν αλλιώς παρά με την ακύρωση του αποτελέσματος.

β) Η οικονομική προσφορά του τελικού μειοδότη κρίνεται μη ικανοποιητική για τον κύριο του έργου230 231 232. Στην περίπτωση αυτή, για την ακύρωση απαιτείται γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου 233 του •{Σ.τ.Ε. 4052/90) Η ακύρωση της δημοπρασίας γίνεται είτε ύστερα από την υποβολή ένστασης, είτε αυτεπάγγελτα λόγω παράτυπης διεξαγωγής, με συνέπεια τον επηρεασμό του αποτελέσματος της δημοπρασίας. Θεωρείται παράτυπη η διεξαγωγή δημοπρασίας, εάν δεν τηρηθούν οι αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, η μη τήρηση των οποίων συνεπάγεται την ακυρότητα της δημοπρασίας 228

ΝΣΚ./96/1994.Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 20, 24 παρ. 2 και 3, 26 παρ. 1, 48 παρ. 2 και 50 παρ. 1 του Π.Δ. 609/85, καθώς και του άρθρου 9 του Ν.1418/84, συνάγεται ότι η ακύρωση της δημοπρασίας είναι δυνατόν να λάβει χώρα μόνο προ της έγκρισης αυτής, ή άλλως, προ της κατακύρωσης της, καθόσον η τελευταία αποτελεί και τη συστατική, της σχετικής εργολαβίας, πράξη. Συνεπώς, μετά τη γενομένη κατακύρωση του έργου και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεν παρέχεται κατά νόμο δυνατότητα ακύρωσης της δημοπρασίας εκ μέρους της Διοίκησης, έστω και αν κατά τη διενέργεια αυτής διαπιστώθηκαν παρατυπίες, οι οποίες εγκαίρως προβαλλόμενες ή και αυτεπαγγέλτως ακόμα λαμβανόμενες υπόψη από την Υπηρεσία, θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει στην ακύρωση της δημοπρασίας 229

ΝΣΚ/356/1999.Συνέπειες από την ακύρωση με απόφαση του ΣτΕ της απόφασης κατακύρωσης του διαγωνισμού, για την εργολαβία δημοσίου έργου και για τον εργοδότη.Μετά την ακύρωση με απόφαση του ΣτΕ της απόφασης εγκρίσεως του αποτελέσματος δημοπρασίας ανάθεσης δημοσίου έργου και κατακυρώσεως του διαγωνισμού, οφείλει να θεωρήσει ανίσχυρη την ακυρωθείσα διοικητική πράξη. Συνέπεια αυτού είναι ότι δεν μπορεί να υποχρεώσει τον ανάδοχο να συνεχίσει το έργο, δεδομένου ότι οι ελεγκτικές αρχές των δημοσίων δαπανών, δεν θεωρούν τα εντάλματα πληρωμής, αλλά μπορεί να αναθέσει το υπολειπόμενο αντικείμενο με ένα των νομίμων τρόπων ανάθεσης. 230

Στοιχεία προς επίτευξη των άνω σκοπών είναι, μεταξύ των άλλων, και η δημοσιότητα του διαγωνισμού που προβλέπεται από τις άνω διατάξεις, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των ενδιαφερομένων υποψηφίων. Ένδειξη του επιτευχθέντος ανταγωνισμού είναι και ο αριθμός των υποψηφίων που δήλωσαν συμμετοχή και υπέβαλαν προσφορά σε ένα διαγωνισμό, ο οποίος δεν αναιρείται εκ του αποκλεισμού κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού ορισμένων εξ αυτών, λόγω παραβάσεων όρων της διακήρυξης. Εξάλλου το ποσοστό των προσφερομένων εκπτώσεων σε ένα διαγωνισμό, δεν αποτελεί, αυτό καθεαυτό, σκοπό για την αναθέτουσα αρχή, ούτε σημαντικό στοιχείο για την ανάδειξη αναδόχου, δοθέντος ότι η διαμόρφωση του ύψους τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως από τις τεθείσες τιμές στο τιμολόγιο μελέτης της υπηρεσίας, τις δυσκολίες του έργου κλπ. (Ούτω Γνωμ/ση Ν.Σ.Κρ. 493/99, ad hoc).β) Αναφέρθηκε ήδη ότι στο διαγωνισμό που προκάλεσε την αποστολή του σχετικού ερωτήματος - για τον οποίο τηρήθηκαν όλοι οι προβλεπόμενοι κανόνες δημοσιότητας-προσήλθαν και υπέβαλαν προσφορά τρεις εργοληπτικές επιχειρήσεις, αλλά οι δύο αποκλείσθηκαν για τυπικούς λόγους, πράγμα που δεν είναι ασύνηθες σε παρόμοιες περιπτώσεις, λόγω του πλήθους των απαιτούμενων τυπικών δικαιολογητικών. Όσοι λοιπόν ενδιεφέροντο για τη συμμετοχή τους στη δημοπρασία, είχαν τη δυνατότητα να το πληροφορηθούν και να συμμετάσχουν σ αυτή και κατά συνέπεια αναπτύχθηκε ο αναμενόμενος συναγωνισμός, ανάλογα με τη φύση του έργου, τις τιμές του τιμολογίου της υπηρεσίας και τις λοιπές παραμέτρους, που επηρεάζουν τη βούληση των εργολάβων, για τη συμμετοχή τους ή όχι στη δημοπρασία για την κατασκευή του συγκεκριμένου έργου και δεν υπάρχουν στο σχετικό φάκελο στοιχεία από τα οποία να πιθανολογείται, ότι σε περίπτωση επανάληψης της, θα υπάρξει εντονότερος συναγωνισμός. Αν βέβαια, η Αναθέτουσα Αρχή, έχει στοιχεία από τα οποία να προκύπτει- ή έστω να πιθανολογείται σε σημαντικό βαθμό - ότι ο συναγωνισμός υπήρξε ανεπαρκής και σε περίπτωση επανάληψης του θα είναι ουσιαστικότερος και η έκπτωση μεγαλύτερη μπορεί να κρίνει άγονο και να ακυρώσει το

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/489/2000.Όπως γίνεται δεκτό, τη διεξαγωγή του δημόσιου διαγωνισμού διέπουν οι εξής γενικές αρχές: α) η αρχή του πραγματικού συναγωνισμού, κατά την οποία απαγορεύεται οποιαδήποτε απατηλή προσυνεννόηση (συμπαιγνία) μεταξύ των συναγωνιζόμενων προς το σκοπό διενέργειας εικονικού συναγωνισμού, β) η αρχή του ελεύθερου συναγωνισμού, κατά την οποία οι όροι που τίθενται για το διαγωνισμό δεν μπορούν να περιορίζουν υπέρμετρα το δικαίωμα συμμετοχής των ενδιαφερομένων στο δημόσιο συναγωνισμό, γ) η αρχή του δημόσιου συναγωνισμού ή της δημοσιότητας του διαγωνισμού, κατά την οποία οι απαρτίζουσες τη διαδικασία του διαγωνισμού πράξεις πρέπει να εκτελούνται υπό το φως της δημοσιότητας και κυρίως πρέπει η διοίκηση να προβαίνει εμπροθέσμως και προσηκόντως στη δημοσίευση των όρων διακηρύξεως του διαγωνισμού και δ) η αρχή της ίσης μεταχείρισης των μετεχόντων στο δημόσιο διαγωνισμό. Η τρίτη από τις προαναφερόμενες γενικές αρχές έχει καθιερωθεί αφενός για την εξασφάλιση της προσέλευσης περισσοτέρων υποψηφίων και ενίσχυση του πνεύματος συναγωνισμού μεταξύ τους και αφετέρου προς άρση κάθε αμφιβολίας ή δυσπιστίας για την αμερόληπτη διεξαγωγή του διαγωνισμού (Βλ. Δημ. Παπανικολαΐδου, Δίκαιον των Διοικητικών Συμβάσεων, έκδοση 1966, σελ. 83-86). Γενική αρχή του δικαίου που να επιτάσσει την προσέλευση στο διαγωνισμό ορισμένου ελαχίστου αριθμού υποψηφίων δεν υπάρχει. Όπως προκύπτει από τις διατάξεις του ν. 1418/84, του πδ. 609/85 και τη λοιπή νομοθεσία που προβλέπουν την όλη διαδικασία δημοπράτησης και ανάθεσης των δημοσίων έργων, η βασική επιδίωξη είναι η ανάθεση ενός δημοσίου έργου δια μέσου διαγωνισμού, ο οποίος να διασφαλίζει αφενός την ανάδειξη αναδόχου ικανού για την άρτια, έγκαιρη και οικονομική κατασκευή του έργου και αφετέρου της διαφάνειας της διαδικασίας, του ελεύθερου ανταγωνισμού και του δημοσίου συμφέροντος.

112

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Υπουργείου στο οποίο υπάγεται ή από το οποίο εποπτεύεται η αναθέτουσα αρχή, ή το τεχνικό συμβούλιο της οικείας περιφέρειας, όταν στο οικείο Υπουργείο δεν υφίσταται τεχνικό συμβούλιο και όταν αναθέτουσες αρχές είναι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού ή ενώσεις ή νομικά πρόσωπα των οργανισμών αυτών. 234 235 236

γ) Ο συναγωνισμός δεν υπήρξε επαρκής ή υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι οι διαγωνιζόμενοι συνεννοήθηκαν για να αποφύγουν τον πραγματικό συναγωνισμό. Σε περίπτωση ακύρωσης του αποτελέσματος της δημοπρασίας ή ανάκλησης της σχετικής απόφασης λόγω συνεννόησης των διαγωνιζομένων, οι συνεννοηθέντες αποκλείονται από την καθ’ οιονδήποτε τρόπο συμμετοχή στην εκτέλεση του προς ανάθεση έργου και κινείται εναντίον τους υποχρεωτικά, με πρωτοβουλία της προϊσταμένης αρχής, η προβλεπόμενη από τις κείμενες διατάξεις πειθαρχική διαδικασία. 3.Η προϊσταμένη αρχή μπορεί, με αιτιολογημένη απόφασή της, αν διαπιστώσει ότι εμφιλοχώρησαν λάθη ή παραλείψεις κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού, να ακυρώσει μερικά τη διαδικασία της δημοπρασίας ή να

διαγωνισμό, σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ. 4 περ. β και γ του Π.Δ. 609/85, αλλά κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, η ύπαρξη μιας μόνο έγκυρης προσφοράς, δεν συνεπάγεται από μόνη της, την ακύρωση του διαγωνισμού και την επαναδημοπράτηση του έργου. 231

Σ.τ.Ε. 1522/51, 2024/73.Η διοίκηση έχει την ευχέρεια να κρίνει το συμφέρον ή μη των προσφορών και να ματαιώσει τον διαγωνισμό, αν τις κρίνει ασύμφορες, εκτός εάν η ενέργεια της αυτή αποδειχθεί ότι υποκρύπτει κατάχρηση εξουσίας. Πάντως για την ακύρωση της δημοπρασίας, επειδή το αποτέλεσμα κρίθηκε ασύμφορο, απαιτείται ουσιαστική κρίση, που να θεμελιώνεται σε συγκεκριμένα στοιχεία Σ.τ.Ε./2015/71.Μόνο το γεγονός του μικρού αριθμού των συμμετεχόντων σε διαγωνισμό, δεν αρκεί, προκειμένου να ακυρωθεί το αποτέλεσμα αυτού εξ αιτίας ανεπαρκούς συναγωνισμού, ένεκα του αποκλεισμού τριών από τις πέντε εταιρίες που συμμετείχαν, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από την ίδια την προσβαλλόμενη απόφαση, το όργανο που την εξέδωσε έλαβε υπόψη όχι μόνο τον μικρό αριθμό των συμμετασχόντων στον επίδικο διαγωνισμό, αλλά και το αποτέλεσμα το οποίο επετεύχθη, δηλαδή το ποσοστό της έκπτωσης (Σ.τ.Ε. 3317/89). Από τη νομοθεσία δεν προκύπτει, ότι ο κατά την κρίση της Διοίκησης μικρός αριθμός συμμετεχόντων σε διαγωνισμό συνιστά, αυτός κάθε αυτός, νόμιμο λόγο ακύρωσης της νομοτύπως διεξαχθείσης δημοπρασίας ή κριτήριο και μάλιστα αποκλειστικό θεμελίωσης της κρίσης περί της ύπαρξης συνεννόησης μεταξύ των συναγωνισθέντων, η οποία πρέπει να προκύπτει από συγκεκριμένα και νόμιμα στοιχεία 232

ΣτΕ/659/2007.Εργα ΟΤΑ. Η Δημαρχιακή Επιτροπή, όταν αποφασίζει για τα ζητήματα που αφορούν τις δημοπρασίες, μπορεί, ως Προϊσταμένη Αρχή, κατά ευρεία διακριτική ευχέρεια, να ματαιώσει το αποτέλεσμα διεξαχθέντος διαγωνισμού και να διατάξει την επανάληψή του. Η σχετική απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Πλημμελώς αιτιολογημένη η απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής στην ένδικη υπόθεση, διότι περιορίζεται στη γενική και αόριστη διαπίστωση ότι η έκπτωση του 28,28% δεν θεωρείται συμφέρουσα με το Δήμο, χωρίς αναφορά των λόγων για τους οποίους το έργο κρίνεται οικονομικά μη ικανοποιητικό για το Δήμο. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης. 233

ΥΠΕΣ/51775/15.10.2007.Αποδοχή της αρ. 342/2007 γνωμοδότησης Ν.Σ.Κ.(Τεχνικό Συμβούλιο προκειμένου να γνωμοδοτήσει για την ακύρωση διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2 β’ του Ν 3263/2004, για έργα στα οποία αναθέτουσα αρχή είναι υπηρεσία της Περιφέρειας, είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 4 παρ.1 του Π.Δ/τος 131/1998 Τεχνικό Συμβούλιο της Περιφέρειας.)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

234

113

ΣτΕ/3399/2005.Δημόσια έργα. Πότε ακυρώνεται το αποτέλεσμα των δημοπρασιών. Ο σχετικά μικρός και περιορισμένος αριθμός των διαγωνιζομένων δεν ισοδυναμεί άνευ ετέρου με ανεπαρκή συναγωνισμό. Ποσοστό έκπτωσης που κρίνεται ως μικρό δεν αρκεί από μόνο του για να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχουν ενδείξεις προσυνεννόησης των συναγωνιζομένων. Ανεπαρκώς αιτιολογείται η κρίση της Διοίκησης ότι το ποσοστό έκπτωσης κρίνεται οικονομικά μή ικανοποιητικό για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης. 235

ΝΣΚ/522/2001.Δημόσια έργα. Υποχρέωση ακύρωσης δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού. Η συμμετοχή περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαγωνισμό για την κατασκευή δημόσιου έργου, δεν συνεπάγεται –από μόνη τηςτην ακύρωση του διαγωνισμού, ο οποίος της μπορεί να ακυρωθεί, αν το αποτέλεσμα κρίνεται αιτιολογημένα όχι ικανοποιητικό για τον κύριο του έργου ή αν κατά την κρίση της Προϊσταμένης Αρχής ο συναγωνισμός υπήρξε ανεπαρκής ή υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι έγινε συνεννόηση των διαγωνιζομένων της αποφυγή πραγματικού συναγωνισμού. 236

ΣτΕ/3399/2005. Δημόσια έργα. Ο σχετικά μικρός και περιορισμένος αριθμός των διαγωνιζομένων δεν ισοδυναμεί άνευ ετέρου με ανεπαρκή συναγωνισμό. Ποσοστό έκπτωσης που κρίνεται ως μικρό δεν αρκεί από μόνο του για να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχουν ενδείξεις προσυνεννόησης των συναγωνιζομένων. Ανεπαρκώς αιτιολογείται η κρίση της Διοίκησης ότι το ποσοστό έκπτωσης κρίνεται οικονομικά μη ικανοποιητικό για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αναμορφώσει το αποτέλεσμά της ή να διατάξει την επανάληψή της από το σημείο που συντελέστηκε το 237 238 λάθος ή η παράλειψη . 4.Η προϊσταμένη αρχή μπορεί με αιτιολογημένη απόφασή της να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, αν δεν έχει πλέον ενδιαφέρον στην εκτέλεση του έργου, ή προκειμένου να δημοπρατήσει πάλι το έργο με τροποποίηση των αρχικών όρων ή να το κατασκευάσει με οποιονδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί επίσης, με αιτιολογημένη απόφασή της, να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, αν η σύμβαση δεν έχει συναφθεί ή έχει καταστεί βέβαιο ότι δεν πρόκειται να συναφθεί μέσα σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών από την ημέρα δημοσίευσης της διακήρυξης ή δεκαοκτώ (18) μηνών, στις περιπτώσεις διαγωνισμού με προεπιλογή ή με εφαρμογή του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη – κατασκευή. Το αμέσως προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση εφαρμογής του συστήματος προσφοράς για την αξιοποίηση ακινήτων από τον εργοδότη με το σύστημα της αντιπαροχής, καθώς και του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση έργου, με διάφορα ανταλλάγματα.

27.1.Η ματαίωση του διαγωνισμού. Ανάθεση στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός.

237

ΝΣΚ/607/1989.Ακύρωση από το ΣτΕ κατακυρώσεως μειοδοτικού διαγωνισμού δημοσίου έργου. Συμμόρφωση Διοικήσεως.Σε περίπτωση ακυρώσεως λόγω μη νόμιμης αιτιολογίας από το ΣτΕ της τελικής πράξεως κατακυρώσεως σε δημοπρασία για κατασκευή δημοσίου έργου, η Διοίκηση κατά συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ οφείλει να επαναλάβει τη διαδικασία από το σημείο που ακυρώθηκε, δηλ. να προχωρήσει σε επανεκτίμηση των προσφορών δεσμευόμενη από το δεδικασμένο επί του κριθέντος ζητήματος. Σε περίπτωση που γίνει κατακύρωση υπέρ του ίδιου διαγωνισθέντος πρέπει η Διοίκηση να εκδώσει νέα πράξη με νόμιμη αιτιολογία. Σε περίπτωση που γίνει κατακύρωση υπέρ του διαγωνισθέντος, ο οποίος προσέφυγε στο ΣτΕ, αυτή θα αφορά το απομένον μέρος του έργου. Ως προς τις έννομες συνέπειες για το μέχρι τώρα εκτελεσθέν τμήμα της συμβάσεως θα επακολουθήσει η δικαστική οδός, χωρίς ν αποκλείεται η εξώδικη και συμβιβαστική επίλυση των διαφορών. ΝΣΚ/86/2000(ΟΛΟΜ) .Όπως γίνεται πάγια δεκτό , για την ανάκληση των παρανόμων ατομικών διοικητικών πράξεων εφαρμογή έχουν οι σχετικές γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου , εφόσον δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις που να ρυθμίζουν διαφορετικά το ζήτημα της ανάκλησης . Σύμφωνα με τις γενικές αυτές αρχές , επιτρέπεται ελεύθερα η ανάκληση των παράνομων ή πλημμελών ατομικών διοικητικών πράξεων , με τον περιορισμό ότι σε περίπτωση που έχουν δημιουργηθεί δικαιώματα από τις πράξεις αυτές η ανάκληση τους επιτρέπεται μόνο μέσα σε εύλογο από την έκδοση τους χρόνο , ο οποίος σύμφωνα με τον α . ν . 261/1968 δεν μπορεί να είναι μικρότερος της πενταετίας , εκτός αν υπάρχει αντίθετη ειδική διάταξη . Ως παράνομες ή πλημμελείς που μπορούν να ανακληθούν θεωρούνται οι διοικητικές πράξεις , οι οποίες πάσχουν από ακυρότητα και αν προσβάλλονταν με αίτηση ακυρώσεως θα ακυρώνονταν ( βλ . Επ . Σπηλιωτόπουλου , ό . π ., παρ . 174 και 177, σελ . 178-192). Κατά συνέπεια , είναι αναμφισβήτητα ανακλητές άνευ ετέρου και οι διοικητικές πράξεις που έχουν εκδοθεί κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας , όπως συμβαίνει με την πράξη κατακυρώσεως του ως άνω διαγωνισμού . Στις διοικητικές δε πράξεις που δημιουργούν δικαιώματα και συνεπώς ανακαλούνται , εφόσον είναι πλημμελείς , μόνο εντός ευλόγου από την έκδοση τους χρόνου , συγκαταλέγονται και οι εκδιδόμενες κατά τη διαδικασία καταρτίσεως των διοικητικών συμβάσεων ατομικές διοικητικές πράξεις , όπως είναι προεχόντως η κατακυρωτική απόφαση ( βλ . Μιχ . Στασινόπουλου , Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων , 1951, παρ . 53 και 55 IV , σελ . 401 και 415-416). Επομένως , μπορεί να ανακληθεί και μετά την επέλευση της συμβατικής δέσμευσης η κατακυρωτική απόφαση του ως άνω διαγωνισμού , ως παράνομη εξαιτίας της κακής σύνθεσης της Επιτροπής Διαγωνισμού , εφόσον η ανάκληση της θα γίνει εντός του εύλογου από την έκδοση της χρόνου και όχι βάσει όρου της συμβάσεως ή βάσει διατάξεως νόμου που έχει καταστεί συμβατικός όρος , αλλά βάσει των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου περί ανακλήσεως των παράνομων ατομικών διοικητικών πράξεων και συνεπώς η ανακλητική απόφαση θα βρίσκεται έξω από το πλαίσιο της συμβατικής ρύθμισης ( βλέπ . Επ . Σπηλιωτόπουλου , ό . π ., παρ . 195, σελ . 200-201, πρβλ . Ολ . ΣτΕ 3709/87, ΣτΕ 1959/85, Ιω . Τζεβελεκάκη , Συμβάσεις της Διοικήσεως και ακυρωτικές διαφορές , Νο Β 37, σελ . 1153 επ . και ιδίως 1170). Σημειωτέον , ότι και η νομολογία του ΣτΕ δέχεται , ότι οι πράξεις με τις οποίες ανακαλούνται οι αποφάσεις κατακυρώσεως μετά την κατάρτιση της συμβάσεως αλλά κατ' εφαρμογή κανόνων του διοικητικού δικαίου ή των γενικών αρχών αυτού και όχι όρων της συμβάσεως είναι αποσπαστές από τη σύμβαση διοικητικές πράξεις για τις οποίες συντρέχει η γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του Δ /ρίου αυτού και μάλιστα οι πράξεις αυτές δεν κρίνονται παράνομες για μόνο το λόγο ότι εκδόθηκαν μετά τη σύναψη της συμβάσεως ( βλέπ . ΣτΕ 1959/85, 257/47 με την σχετική εισήγηση του Μιχ . Στασινόπουλου στην ΕΕΝ , ΙΔ , σελ . 46 επ . και ΣΤΕ 922/36. Επίσης βλεπ . Δημ . Παπανικολαϊδη , ο . π . σελ . 167 ε . π . και ιδίως 171 και 177, Ν . Μασουρίδη , Αι . διοικητικοί συμβάσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας , σελ .230-235).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

238

114

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Η Προϊσταμένη Αρχή δικαιούται, με αιτιολογημένη απόφασή της, να ανακαλέσει την Προκήρυξη και να ακυρώσει το αποτέλεσμα πριν ή μετά την κατακύρωση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του ν.3669/2008.

Οι διατάξεις του κοινοτικού δικαίου 239

-Οδηγία 2004/18/ΕΚ. Προίμνιο. (36) Η ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων απαιτεί τη δημοσιότητα σε κοινοτικό επίπεδο των σχετικών προκηρύξεων που συντάσσουν οι αναθέτουσες αρχές των κρατών μελών. … (46) Η ανάθεση της σύμβασης θα πρέπει να πραγματοποιείται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων που εξασφαλίζουν την τήρηση της αρχής της διαφάνειας, της αρχής της αποφυγής των διακρίσεων και της αρχής της ίσης μεταχείρισης και εγγυώνται την αξιολόγηση των προσφορών υπό συνθήκες πραγματικού ανταγωνισμού .(…) Για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης, τα κριτήρια ανάθεσης θα πρέπει να επιτρέπουν τη σύγκριση των προσφορών και την αντικειμενική αξιολόγησή τους. Άρθρο 41 παρ.1. «Ενημέρωση των υποψηφίων και των προσφερόντων. 1.Οι αναθέτουσες αρχές ενημερώνουν, το συντομότερο δυνατό, τους υποψήφιους και τους προσφέροντες για τις αποφάσεις που ελήφθησαν σχετικά με τη σύναψη συμφωνίας-πλαίσιο, την ανάθεση σύμβασης, ή την αποδοχή σε ένα σύστημα δυναμικών αγορών, συμπεριλαμβανομένων των λόγων για τους οποίους αποφάσισαν να μην συνάψουν συμφωνία-πλαίσιο, να μην αναθέσουν σύμβαση για την οποία υπήρξε διαγωνισμός και να αρχίσουν νέα διαδικασία ή να θέσουν σε εφαρμογή δυναμικό σύστημα αγορών· οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν τις πληροφορίες αυτές γραπτώς, κατόπιν αιτήσεως .» Άρθρο 43. Περιεχόμενο των πρακτικών. Για κάθε σύμβαση, κάθε συμφωνία-πλαίσιο και κάθε υλοποίηση δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές συντάσσουν πρακτικό το οποίο περιλαμβάνει τουλάχιστον: …..η) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή ματαίωσε την πρόθεσή της να συνάψει σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο ή να υλοποιήσει ένα δυναμικό σύστημα αγορών.

239

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΟΔΗΓΙΕΣ TOY ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΝΟΟΕΥΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΝΟΘΕΥΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΔΙΑ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ

115

Προσφορά-κάλυψη (εικονική προσφορά - cover bidding). Η υποβολή προσφορών-κάλυψης (η οποία εναλλακτικά καλείται συμπληρωματική, κατά παραχώρηση, ενδεικτική ή συμβολική) αποτελεί τη συχνότερη μορφή υλοποίησης ενός σχεδίου νόθευσης διαγωνισμών. Προκύπτει όταν ιδιώτες ή επιχειρήσεις συμφωνούν να υποβάλλουν προσφορές, οι οποίες περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα στοιχεία: (ΐ) ένας ανταγωνιστής συμφωνεί να υποβάλλει μια προσφορά που είναι υψηλότερη από την προσφορά του ορισθέντα ως επιτυχόντα μειοδότη, (2) ένας ανταγωνιστής υποβάλλει μια προσφορά που είναι πολύ υψηλή και ως εκ τούτου είναι γνωστό ότι δε μπορεί να γίνει αποδεκτή, ή (3) ένας ανταγωνιστής υποβάλλει μια προσφορά, η οποία περιέχει ειδικούς όρους, οι οποίοι, ως γνωστόν, είναι μη αποδεκτοί από τον αγοραστή. Η υποβολή εικονικής προσφοράς είναι σχεδιασμένη έτσι, ώστε να δίνει την εντύπωση ότι επικρατούν συνθήκες γνήσιου ανταγωνισμού. Καταστολή προσφοράς (bid suppression). Οι εν λόγω πρακτικές περιλαμβάνουν συμφωνίες μεταξύ ανταγωνιστών, κατά τις οποίες μία ή περισσότερες επιχειρήσεις συμφωνούν να απέχουν από τη διαδικασία υποβολής προσφορών ή να αποσύρουν μια ήδη υποβληθείσα προσφορά, ούτως ώστε να γίνει αποδεκτή η προσφορά του συμφωνηθέντος αναδόχου. Στην ουσία, η καταστολή προσφοράς ισοδυναμεί με μη υποβολή προσφοράς για τελική εξέταση. Υποβολή προσφορών εκ περιτροπής (bid rotation). Στην εν λόγω περίπτωση, οι συνωμοτούσες εταιρείες συνεχίζουν να υποβάλλουν προσφορές, ωστόσο συμφωνούν να καθίστανται εκ περιτροπής ανάδοχοι (ήτοι υποβάλλοντας εκ περιτροπής τη χαμηλότερη οικονομικοτεχνική προσφορά). Οι τρόποι εφαρμογής των συμφωνιών υποβολής προσφορών εκ περιτροπής, ποικίλλουν. Για παράδειγμα, οι συνωμότες μπορεί να επιλέξουν να κατανείμουν σε κάθε εταιρία ίση χρηματική αξία από μια συγκεκριμένη ομάδα συμβάσεων ή να κατανείμουν ποσότητες που αντιστοιχούν στο μέγεθος της κάθε εταιρείας. Κατανομή αγορών (market allocation). Οι ανταγωνιστές καταμερίζουν την αγορά, συμφωνώντας να απέχουν από την ανταγωνιστική διαδικασία σε σχέση με ορισμένους πελάτες ή ορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Οι ανταγωνιστικές εταιρείες μπορούν για παράδειγμα να αποφασίσουν την κατανομή συγκεκριμένων πελατών ή κατηγοριών πελατών σε διαφορετικές εταιρείες, ώστε οι ανταγωνιστές να μην υποβάλλουν προσφορά (ή να υποβάλλουν απλώς εικονική προσφορά), όσον αφορά σε συμβάσεις που διατίθενται από ορισμένη κατηγορία υποψηφίων πελατών, οι οποίοι έχουν κατανεμηθεί σε μια συγκεκριμένη εταιρεία. Ως αντάλλαγμα, ο εν λόγω ανταγωνιστής δε θα συμμετάσχει σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών προς μια ορισμένη κατηγορία πελατών που έχουν κατανεμηθεί σε άλλες εταιρείες-μέρη της συμφωνίας

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ερμηνεία-Νομολογία Οι λόγοι ματαίωσης του διαγωνισμού περιγράφονται αναλυτικά στο άρθρο 27 του ν.3669/2008. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι δεν απαιτείται οι αναφερόμενες περιπτώσεις να συντρέχουν σωρευτικά, η δε 240 παράθεσή τους είναι ενδεικτική. Έτσι για παράδειγμα το ΣτΕ με την απόφασή του αριθμ.498/2010 δέχεται ότι νόμιμο λόγο ακύρωσης μπορεί να αποτελεί η επιλογή της Διοίκησης να επιδιώξει την εκπόνηση της μελέτης µε άλλο νόμιμο τρόπο, καθώς και η έλλειψη πίστωσης για τη χρηματοδότηση της εκπόνησης της μελέτης, η απόφαση όμως για τη ματαίωση θα πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς µε την παράθεση των σχετικών εκτιμήσεων της Διοίκησης, ενώ στη δεύτερη από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις ματαίωσης θα 241 πρέπει να παρατίθενται συγκεκριμένα οικονομικά δεδομένα. Με άλλες αποφάσεις του το ΣτΕ έκρινε ότι ένας δε εκ των λόγων για τους οποίους δύναται πάντοτε η αναθέτουσα αρχή να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είναι η ανάγκη επαναπροκηρύξεως του διαγωνισμού με τροποποίηση των αρχικών όρων, των προϋποθέσεων αυτών διαπιστουμένων με νόμιμη και επαρκή αιτιολόγηση της σχετικής κρίσεως της αναθέτουσας αρχής. Η απόφαση για τη μη έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας ή την ακύρωσή της, πρέπει να φέρει ειδική 242 243 244 και πλήρη αιτιολογία , μη αρκούσας της αόριστης επανάληψης των ορισμών του νόμου. Η Δημοπρατούσα – Αναθέτουσα Αρχή διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίσει την ακύρωση της διαδικασίας σε οποιαδήποτε φάση της, τη μερική επανάληψή της ή τη μη ανάθεση του Συμβατικού Αντικειμένου. Κατά την σαφή έννοιά της, η τελευταία αυτή διάταξη, αναφερομένη σε «δικαίωμα» της αναθέτουσας αρχής προς ακύρωση του διαγωνισμού, χορηγεί, ως προς το ζήτημα τούτο, στην αρχή αυτή διακριτική ευχέρεια, δεν προβλέπει, όμως, περαιτέρω, κριτήρια ασκήσεως της χορηγουμένης σ’ αυτήν ευχερείας. Σύμφωνα, όμως, με γενική αρχή, η οποία διέπει όλους τους δημόσιους διαγωνισμούς και ισχύει όταν η οικεία διακήρυξη δεν 240

ΣτΕ/498/2010.Ο εργοδότης έχει µεν την ευχέρεια να προβαίνει σε ματαίωση του διαγωνισμού για την ανάθεση εκπόνησης μελέτης, εφόσον συντρέχει νόμιμος λόγος, η απόφαση όμως του αρμόδιου οργάνου για τη µη ανάθεση της μελέτης πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Τέτοιο νόμιμο λόγο ακύρωσης μπορεί να αποτελεί η επιλογή της Διοίκησης να επιδιώξει την εκπόνηση της μελέτης µε άλλο νόμιμο τρόπο, καθώς και η έλλειψη πίστωσης για τη χρηματοδότηση της εκπόνησης της μελέτης, η απόφαση όμως για τη ματαίωση θα πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς µε την παράθεση των σχετικών εκτιμήσεων της Διοίκησης, ενώ στη δεύτερη από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις ματαίωσης θα πρέπει να παρατίθενται συγκεκριμένα οικονομικά δεδομένα. Εν προκειμένω, η απόφαση περί ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης στον ΟΣΚ συνιστά απόφαση ματαίωσης της ανάθεσης της μελέτης βάσει του προκηρυχθέντος διαγωνισμού, ωστόσο η αιτιολογία της έλλειψης πίστωσης δεν κρίνεται επαρκής, σύμφωνα µε τα αναφερόμενα ανωτέρω. 241

ΣτΕ/549/2009. Διαγωνισμός για την εκπόνηση μελέτης. Αίτηση αναστολής εκτελέσεως αποφάσεως με την οποία αποφασίσθηκε η ακύρωση και επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού. Η αναθέτουσα αρχή έχει διακριτική ευχέρεια να ακυρώσει ή να ανακαλέσει τη διαγωνιστική διαδικασία και να προχωρήσει σε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, εφόσον όμως αιτιολογήσει νομίμως και επαρκώς τη σχετική κρίση της. Ένας από τους λόγους, για τους οποίους μπορεί πάντοτε η αναθέτουσα αρχή να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είναι η ανάγκη επαναπροκηρύξεως του διαγωνισμού με τροποποίηση των αρχικών όρων, εφόσον αυτό διαπιστωθεί από την αρχή με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία. Μη προδήλως παράνομη η αιτιολογία ακύρωσης του διαγωνισμού για να ορισθεί εκ νέου η Προϊσταμένη Αρχή. 242

Πράξεις Ι Τμημ Ε.Σ. 403/1991, 66/1992. Από το ΕΣ. κρίθηκε ως μη νόμιμη δαπάνη πληρωμής λογαριασμού δημοσίου έργου, διότι η επανάληψη της δημοπρασίας έγινε χωρίς να συντρέχει, ή τουλάχιστον χωρίς να γίνεται επίκληση κανενός λόγου, που να την καθιστά απαραίτητη και επί πλέον γιατί αλλοιώθηκε η ημερομηνία' έκδοσης της απόφασης του Διευθυντή Τ.Υ. που πραγματικά εξεδόθη, έτσι ώστε να φαίνεται ότι έχει εκδοθεί πριν την επανάληψη της δημοπρασίας ΣτΕ/1082/2008(ΕΑ).Οι πάγιες διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 3316/2005 αποτυπώνουν γενική αρχή τόσον του εθνικού όσον και του κοινοτικού δικαίου, η οποία διέπει όλους τους δημόσιους διαγωνισμούς (βλ. αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 2 ν. 3263/2004 Α΄ 179, σχετικά με τις συμβάσεις δημοσίων έργων), σύμφωνα με την οποία η αναθέτουσα αρχή έχει διακριτική ευχέρεια να ακυρώσει ή να ανακαλέσει τη διαγωνιστική διαδικασία και να προχωρήσει σε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, εφ` όσον όμως αιτιολογήσει νομίμως και επαρκώς τη σχετική κρίση της (πρβλ. και άρθρο 41 παρ. 1 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ). Ένας δε εκ των λόγων για τους οποίους δύναται πάντοτε η αναθέτουσα αρχή να ανακαλέσει τη διακήρυξη του διαγωνισμού, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είναι η ανάγκη επαναπροκηρύξεως του διαγωνισμού με τροποποίηση των αρχικών όρων, των προϋποθέσεων αυτών διαπιστουμένων με νόμιμη και επαρκή αιτιολόγηση της σχετικής κρίσεως της αναθέτουσας αρχής. 244

Ν.2690/1999. Άρθρο 17 – Αιτιολογία.1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία , η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοση της . 2. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής , ειδική , επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου , εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

243

116

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περιέχει ρητή διάταξη, ρυθμίζουσα άλλως το ζήτημα, έχει δε αποτυπωθεί στη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β΄ και γ΄ του ν. 3263/2004 «Μειοδοτικό σύστημα ανάθεσης των δημοσίων έργων κ.λπ.» (ΦΕΚ Α΄ 179), καθώς και στη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 12 περ. γ΄ και δ΄ του ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών κ.λπ.» (ΦΕΚ Α΄ 42), η αναθέτουσα αρχή έχει πάντοτε την ευχέρεια να ακυρώσει την διαγωνιστική διαδικασία και να χωρήσει σε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού εάν (επιφυλασσομένης της περιπτώσεως κατά την οποία εμφιλοχώρησε, κατά την διεξαγωγή της διαδικασίας, παράβαση του νόμου ή της διακηρύξεως) διαπιστώσει είτε ότι δεν επετεύχθη ικανοποιητικό επίπεδο ανταγωνισμού είτε ότι, παρά τον αναπτυχθέντα ανταγωνισμό, η τελική προσφορά δεν κρίνεται ικανοποιητική. Σε κάθε, πάντως, περίπτωση υποχρεούται να αιτιολογήσει νομίμως και επαρκώς τη σχετική κρίση της (πρβλ. και τη διάταξη του άρθρου 12 παράγραφος 2 της οδηγίας 92/50/ΕΟΚ «για το συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών», η οποία επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή να γνωστοποιεί στους διαγωνιζομένους «τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε να μην συνάψει τελικά τη σύμβαση για την οποία έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού ή να αρχίσει εκ νέου τη σχετική διαδικασία»). 245 (Βλ.ΣτΕ/ΕΑ/153/2007,156/2007 και 1137/2006)

Ανεπαρκής συναγωνισμός -μοναδική προσφορά Ως επαρκής συναγωνισμός πρέπει να θεωρηθή η εκδηλωθείσα παρά πλειόνων βούλησις εκάστου αναλήψεως της κατασκευής του έργου, δια προσφορών δεικνυουσών, αλλά και εξασφαλιζουσών την ελευθέρα και ανταποκρινόμενη εις την αντίστοιχον αγοράν διαμόρφωσιν της τιμής αναθέσεως κατασκευής του έργου εις το χαμηλότερο δυνατό ύψος αυτής, ικανοποιών, δηλαδή, πλήρως την ανάγκην αυτή. (ΝΣΚ/325/2008) Όταν, επομένως, προς αιτιολόγηση της απόφασης ματαίωσης του διαγωνισμού, γίνεται επίκληση του ανεπαρκούς του συναγωνισμού που αναπτύχθηκε, απαιτείται να εξειδικεύονται, με σαφήνεια και με τρόπο που να μην καταλείπει αμφιβολίες για την ορθότητα της κρίσης του αρμοδίου διοικητικού οργάνου. Στην περίπτωση του ανεπαρκούς συναγωνισμού διακρίνουμε δύο περιπτώσεις: α) την περίπτωση που σε ένα διαγωνισμό έχουν συμμετάσχει περισσότερες εταιρείες ,αλλά κρίνεται η έγκυρη συμμετοχή μιας μόνον εξ αυτών και β) την εξαρχής κατάθεση μιας προσφοράς. Στην πρώτη περίπτωση η τελική τύχη του διαγωνισμού εναπόκειται στην κρίση της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποφασίζει για την κατακύρωση ή μη του αποτελέσματος του διαγωνισμού και έχει το δικαίωμα να ματαιώσει ή να ακυρώσει το διαγωνισμό, με νόμιμα αιτιολογημένη απόφαση της, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα αυτού είναι μη ικανοποιητικό ή ασύμφορο για την αναθέτουσα αρχή, εάν ο ανταγωνισμός υπήρξε ανεπαρκής ή υπάρχουν ενδείξεις ότι έγινε συνεννόηση των διαγωνιζομένων προς αποφυγή πραγματικού ανταγωνισμού (Γνωμ. ΝΣΚ 86/2000, Ολομ).( 246 ΝΣΚ/455/2006)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

245

117

ΣτΕ/153/2007. Εάν η έννοια της πράξεως ακυρώσεως της διαδικασίας του διαγωνισμού είναι ότι η μόνη εγκύρως υποβληθείσα προσφορά δεν κρίνεται ικανοποιητική για την αναθέτουσα αρχή, η εν λόγω πράξη αιτιολογείται ανεπαρκώς, διότι για την διατύπωση κρίσεως τέτοιου περιεχομένου δεν αρκεί η απλή αναφορά στον αριθμό των διαγωνιζομένων, αλλά απαιτείται εκτίμηση του ουσιαστικού περιεχομένου της ελεγχομένης προσφοράς. Περαιτέρω, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι υφίσταται αδυναμία αυτοτελούς εκτιμήσεως του ουσιαστικού περιεχομένου της προσφοράς της αιτούσης εταιρείας λόγω ελλείψεως άλλων στοιχείων, διότι τέτοια στοιχεία δεν ελλείπουν παντελώς, ενόψει του ότι, για την έγκυρη συμμετοχή στον διαγωνισμό, οι διαγωνιζόμενοι πρέπει, κατά το άρθρο 22 παρ. 22.1 περ. Ε΄ του Μέρους Β΄ της προκηρύξεως, να έχουν προηγούμενη εμπειρία στην παροχή παρομοίων υπηρεσιών συντηρήσεως και λειτουργίας μεγάλων πλήρως εξοπλισμένων κτιριακών κ.λπ. εγκαταστάσεων / αθλητικών εγκαταστάσεων, καθώς και στην παροχή παρομοίων υπηρεσιών συντηρήσεως πρασίνου και αρδευτικών συστημάτων αγωνιστικών χώρων και περιβάλλοντος χώρου, προς απόδειξη δε της εμπειρίας αυτής πρέπει, κατά το άρθρο 24 παρ. 24.1.5.1 του Μέρους Β΄ της προκηρύξεως, να υποβάλουν, μεταξύ άλλων, κατάλογο των παρασχεθεισών παρομοίων υπηρεσιών, χωριστά για τις εν ενεργεία και για τις περαιωμένες συμβάσεις, όπου θα φαίνεται το τεχνικό αντικείμενο, η αξία, το χρονικό διάστημα παροχής των υπηρεσιών αυτών, καθώς και οι φορείς ανάθεσης, δημόσιοι ή ιδιωτικοί. 246

ΝΣΚ/455/2006.Ένδειξη του επιτευχθέντος ανταγωνισμού είναι κι ο αριθμός των υποψηφίων που δήλωσαν συμμετοχή και υπέβαλαν προσφορά σε ένα διαγωνισμό, ο οποίος δεν αναιρείται εκ του αποκλεισμού κατά την διαδικασία του διαγωνισμού ορισμένων εξ αυτών, λόγω παραβάσεων όρων της διακήρυξης. Συνεπώς το γεγονός του εναπομείναντος υποψηφίου και της μικρής έκπτωσης δεν αποτελούν μοναδικά στοιχεία για την εξαγωγή συμπερασμάτων υπέρ της ακυρώσεως του διαγωνισμού που δημοπρατήθηκε με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, δοθέντος ότι η έκπτωση και τα λοιπά στοιχεία της προσφοράς διαμορφώθηκαν με βάση νόμιμη διαδικασία διαγωνισμού στον οποίο υπέβαλαν προσφορά 4 υποψήφιοι. Βεβαίως η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ακυρώσει τον διαγωνισμό για ένα από τους λόγους του άρθρου 24 παρ. 26 και 2γ του Π-Δ609/85. «Εν τούτοις θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι .η πλειοψηφούσα γνώμη της Ε.Ε Α. {με την οποία συντάσσεται από το ΤΕΕ/Τ.Η.), σε αντίθεση με τη γνώμη της μειοψηφίας η οποία περιορίζεται στη διατύπωση απλώς πρότασης για επαναδημοπράτηση του έργου, η οποία πλειοψηφία με εμπεριστατωμένη αιτιολογία δικαιολογεί την ψήφο της και παρέχει στοιχείο σύμφωνα με την οποία η ανάθεση του έργου είναι συμφέρουσα για τον κύριο του έργου, ότι το ποσοστό της

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

¨Όταν συντρέχει η δεύτερη περίπτωση στην νομολογία συναντάμε αποφάσεις με τις οποίες κρίθηκε είτε 247 248 249 υποχρέωση της προϊσταμένης αρχής να ακυρώσει τον διαγωνισμό είτε αποφάσεις σύμφωνα με τις οποίες δεν αποκλείεται η κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού και στον εξαρχής μοναδικό 250 251 252 υποψήφιο . έκπτωσης είναι κατά τα φαινόμενα μόνον, μικρό (γίνεται σύγκριση με εκτελούμενα άλλα κτιριακά έργα), ότι το έργο έπρεπε να δημοπρατηθεί με μεγαλύτερο προϋπολογισμό (δρχ. 3,5 δις και όχι 2,12 δις) ότι ενδεχόμενη ακύρωση του υπόψη διαγωνισμού πέραν του χρόνου που θα απωλεσθεί δεν διασφαλίζει αν το επιτευχθησόμενο τίμημα σε ένα νέο διαγωνισμό δεν θα είναι μεγαλύτερο του ήδη επιτευχθέντος, ότι η μελέτη του προσωρινού αναδόχου είναι ικανοποιητική κ.λπ. Εν όψει των ανωτέρω το Τμήμα γνωμοδοτεί ομόφωνα ότι η διαδικασία ανάθεσης του υπόψη έργου υπήρξε νομότυπη και η κατακύρωση ή μη αυτού στον μόνο υποψήφιο ανάδοχο εναπόκειται στην ουσιαστική κρίση της αναθέτουσας αρχής» (Γνωμ .Νομ. Συμβ. του Κρ. 493/99) 247

Δ17α/253/9/2005.Απαντώντας στο αριθμ 2/45515/0026/30-8-05 έγγραφο σας σχετικά με την εφαρμογή της περίπτωσης γ της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν .3263/04 και ειδικά την περίπτωση ακύρωσης του αποτελέσματος δημοπρασίας στην οποία υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά , σας γνωρίζουμε τα εξής : α) Η παραπάνω διάταξη επαναλαμβάνει ουσιαστικά τη προϊσχύουσα σχετική ρύθμιση του άρθρου 24 του π.δ. 609/85 και προβλέπει αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής για την ακύρωση του αποτελέσματος. Η Προϊσταμένη αρχή επομένως είναι εκείνη που κρίνει αν συντρέχουν λόγοι ακύρωσης οι οποίοι και αποτελούν την αιτιολογία της ακυρωτικής απόφασης .β ) Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ( ΝΣΚ ) όπως προκύπτει από σειρά γνωμοδοτήσεων δέχεται ότι η έννοια του συναγωνισμού προϋποθέτει σύγκριση τουλάχιστον δύο προσφορών και συνεπώς σε περίπτωση κατάθεσης μόνο μιας προσφοράς ο διαγωνισμός θα πρέπει να ακυρώνεται . Αντίθετα σε περίπτωση που κατατεθούν περισσότερες προσφορές αλλά τελικά απομείνει μόνο μία έγκυρη προσφορά ( λόγω απόρριψης των υπολοίπων για τυπικούς λόγους είναι δυνατό να προχωρήσει ο διαγωνισμός κατά την κρίση της υπηρεσίας .Συμπληρωματικά σας στέλνουμε σε φωτ/φο περίληψη των σχετικών γνωμοδοτήσεων του ΝΣΚ και νομολογίας . (Δ17α /253/9/ ΦΝ 437/11 -11-2005) 248

ΝΣΚ/325/2008.Εκ τούτων προκύπτει ότι η, κατά την δημοπρασίαν, υποβληθείσα μοναδική προσφορά αποκλείει την παραδοχήν υπάρξεως συναγωνισμού, συνεπώς δε «επαρκούς συναγωνισμού», η δε παρασχεθείσα δια της μοναδικής αυτής προσφοράς τιμή, ανεξαρτήτως του συμφέροντος ή μη αυτής δια τον κύριο του έργου, είναι αδιάφορος και εκ τούτων παρίσταται ακυρωτέα η όλη δημοπρασία εις το πλαίσιο της οποίας υπεβλήθη. 249

Γνμδ.ΝΣΚ/336/1989. « Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατακύρωση του διαγωνισμού και την υπογραφή της σύμβασης είναι η ύπαρξη συναγωνισμού και μάλιστα επαρκούς. Εφόσον λοιπόν ο διαγωνισμός ακυρώνεται υποχρεωτικά σε περίπτωση ανεπάρκειας του συναγωνισμού, αυτονόητο είναι ότι ακυρώνεται επίσης στην περίπτωση που δεν υπήρξε καθόλου συναγωνισμός......Σημειώνεται, ότι όχι μόνο από τη συγκεκριμένη διάταξη [το άρθρο 24 παρ. 2 περ. γ΄ π.δ. 609/1985], αλλά από το σύνολο του νόμου 1418/1984 και του Π.Δ.609/1985, προκύπτει ότι η ανάδειξη του αναδόχου για την κατασκευή ενός δημοσίου έργου, γίνεται μέσα σε συνθήκες συναγωνισμού και σύγκρισης δύο τουλάχιστον προσφορών, αφού ο νομοθέτης χρησιμοποιεί πάντα πληθυντικό αριθμό, όπως π.χ. «συναγωνιζόμενοι», «προσφορές» κλπ. και μόνο ως εξαιρετική διαδικασία προβλέπεται, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 περ. γ’ η απευθείας ανάθεση της κατασκευής, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 86 του Ν.Δ. 321/1969, όπως ισχύει σήμερα [νυν άρθρο 83 του Ν. 2362/1995]» ΕΣ/Τ4/21/2007.Κατά την έννοια των παρατεθεισών διατάξεων, η απόφαση για τη μη έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας πρέπει να φέρει ειδική και πλήρη αιτιολογία, μη αρκούσας της αόριστης επανάληψης των ορισμών του νόμου. Όταν, επομένως, προς αιτιολόγηση της απόφασης αυτής, γίνεται επίκληση του ανεπαρκούς του συναγωνισμού που αναπτύχθηκε, απαιτείται να εξειδικεύονται, με σαφήνεια και με τρόπο που να μην καταλείπει αμφιβολίες για την ορθότητα της κρίσης του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, όλες εκείνες οι περιστάσεις που δικαιολογούν την εκτίμηση της Αναθέτουσας Αρχής για τη δυνατότητα επίτευξης καλύτερου αποτελέσματος, σε περίπτωση επαναδημοπράτησης του έργου, πολλώ δε μάλλον καθόσον δεν αποκλείεται η κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού και στον εξαρχής μοναδικό υποψήφιο, εφ’ όσον, βεβαίως, έχουν τηρηθεί οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία περί συμπαιγνίας ή προσυνεννόησης των εργοληπτών (πρβλ. Πρακτικά 24 ης Γεν. Συν./23.11.1998 Ολομ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, πάσχουν οι αιτιολογίες της απόφασης αυτής, τόσο η αρχική, όσο και εκείνη της οποίας έγινε εκ των υστέρων επίκληση, το μεν διότι η αποστολή περίληψης της διακήρυξης, προς δημοσίευση, στην οικεία Ένωση Εργοληπτών δεν συγκαταλέγεται στις οριζόμενες από το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ/τος 609/1985 διατυπώσεις δημοσιότητας του διαγωνισμού, το δε διότι η αόριστη αναφορά σε μη «υγιή» ανταγωνισμό - στο μέτρο που απλώς υπονοείται, χωρίς να εξειδικεύεται, η κατόπιν συνεννόησης των εργοληπτών αποχή τους από τη δημοπρασία, ούτε να συνεκτιμώνται αφενός η ήδη επιτευχθείσα έκπτωση, αφετέρου οι ιδιαίτερες συνθήκες του έργου που ενδεχομένως καθιστούν μη ελκυστική την ανάληψή του - δεν επαρκεί προς δικαιολόγηση της μη κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού. Το ότι, άλλωστε, η τελευταία αυτή αιτιολογία δεν ανταποκρινόταν στα πράγματα αποδείχτηκε από το γεγονός ότι στην επαναληπτική δημοπρασία δεν υποβλήθηκαν προσφορές και ότι το Νοσοκομείο ανέθεσε τελικώς το έργο με έκπτωση μικρότερη εκείνης του αρχικού διαγωνισμού. Ενόψει των ανωτέρω και ανεξαρτήτως του ότι, ως εκ της μεσολάβησης της άγονης επαναδημοπράτησης του έργου, η συμμετοχή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του μοναδικού υποψηφίου της αρχικής δημοπρασίας δεν ήταν, παρά τα περί του αντιθέτου υποστηριζόμενα από τον Επίτροπο, υποχρεωτική .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

250

118

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

27.2.Η ανάθεση στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός κατά τη νομολογία του ΔΕΚ 253 254 255

Κατά τη νομολογία του ΔΕΚ η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στον διαγωνισμό. Συνεπώς, η ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής 251

ΝΣΚ/116/2007.Από τις προεκτεθείσες διατάξεις της οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 προκύπτει ότι βασική αρχή στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων αποτελεί η ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού. Ο σκοπός, όμως, αυτός εξυπηρετείται με τη δημοσιότητα των σχετικών προκηρύξεων. Τούτο καταγράφεται ρητώς και στο προοίμιο της οδηγίας (αριθ.36), όπου ορίζεται ότι « η ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων απαιτεί τη δημοσιότητα σε κοινοτικό επίπεδο των σχετικών προκηρύξεων που συντάσσουν οι αναθέτουσες αρχές των κρατών μελών. Οι πληροφορίες που περιέχονται στις προκηρύξεις αυτές πρέπει να επιτρέπουν στους οικονομικούς φορείς της Κοινότητας να κρίνουν αν οι προτεινόμενες συμβάσεις τους ενδιαφέρουν. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να λαμβάνουν επαρκώς γνώση του αντικειμένου της προκήρυξης και των όρων που τη συνοδεύουν. Είναι λοιπόν σημαντικό να εξασφαλισθεί μεγαλύτερη προβολή των δημοσιευμένων προκηρύξεων με τα κατάλληλα μέσα ». Η ύπαρξη δε περισσότερων διαγωνιζομένων δεν αποτελεί προϋπόθεση της συνέχισης της διαδικασίας ή της ανάθεσης του διαγωνισμού (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 16ης Σεπτεμβρίου 1999, υπόθεση C-27/98, Συλλογή της Νομολογίας του Δικαστηρίου 1999, σκ. 19-20, 23-25, απόφαση ΠΕΚ της 26ης Φεβρουαρίου 2002, υπόθεση Τ-169/00, Συλλογή της Νομολογίας του Δικαστηρίου 2002, σκ. 202-203, πρακτικά της 24ης Γεν. Συνέλευσης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 23ης Νοεμβρίου 1998, Πράξη Ελεγκτικού Συνεδρίου 96/2006). Κατά δε το άρθρο 20 παρ. 2 του Π.Δ. 394/1996, ο ανταγωνισμός που αναπτύχθηκε δεν αποτελεί κρίσιμο στοιχείο αξιολογήσεως σε διαγωνισμούς με κριτήριο επιλογής την πλέον συμφέρουσα προσφορά (Επιτρ. Αναστολών ΣτΕ 57/2003) Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι στον περί ου το ερώτημα ανοικτό διαγωνισμό, με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά, για τον οποίο τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας, ενώ εκδήλωσε ενδιαφέρον και παράλαβε τη διακήρυξη, με την καταβολή μάλιστα του απαιτούμενου παραβόλου, μεγάλος αριθμός οικονομικών φορέων, μόνον ένας υπέβαλε προσφορά μέσα στη νόμιμη προθεσμία. Τούτο, όμως, δεν αποτελεί κώλυμα για τη συνέχιση της διαδικασίας του διαγωνισμού, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα. 252

ΝΣΚ/455/2006. Αυτό καθεαυτό το γεγονός της εξ αρχής καταθέσεως, μιας και μόνο προσφοράς στο διαγωνισμό δεν αναιρεί την έννοια του πλειοδοτικού διαγωνισμού και δεν κωλύει την περαιτέρω διαδικασία του. Πολύ περισσότερο στην περίπτωση κατά την οποία ο διαγωνισμός διεξάγεται και εξελίσσεται με συμμετοχή περισσοτέρων του ενός υποψηφίων, αλλά για διάφορους λόγους παραμένει και αξιολογείται κατά την κρίση της Επιτροπής Διαγωνισμού μία οικονομική προσφορά. Σε κάθε περίπτωση η τελική τύχη του διαγωνισμού εναπόκειται στην κρίση της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποφασίζει για την κατακύρωση ή μη του αποτελέσματος του διαγωνισμού και έχει το δικαίωμα να ματαιώσει ή να ακυρώσει το διαγωνισμό, με νόμιμα αιτιολογημένη απόφαση της, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα αυτού είναι μη ικανοποιητικό ή ασύμφορο για την αναθέτουσα αρχή, εάν ο ανταγωνισμός υπήρξε ανεπαρκής ή υπάρχουν ενδείξεις ότι έγινε συνεννόηση των διαγωνιζομένων προς αποφυγή πραγματικού ανταγωνισμού (Γνωμ. ΝΣΚ 86/2000, Ολομ). 253

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

C-27/98. Σκ.23-34. 23 Πρώτον, όσον αφορά τις διατάξεις της οδηγίας 93/37 που επικαλέστηκαν οι Fracasso και Leitschutz, επιβάλλεται να τονισθεί ότι το άρθρο 8, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37, το οποίο επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή να ενημερώνει το συντομότερο δυνατό τους υποψηφίους και τους προσφέροντες για τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε να μη συνάψει τελικά τη σύμβαση, ως προς την οποία υπήρχε ανταγωνισμός, ή να κινήσει εκ νέου τη διαδικασία, δεν προβλέπει ότι μια τέτοια άρνηση πρέπει να περιορίζεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις ή να στηρίζεται οπωσδήποτε σε σοβαρούς λόγους.

119

24 Ομοίως, όσον αφορά τα άρθρα 7, 18 και 30 της οδηγίας 93/37, που ρυθμίζουν τις διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να γίνεται η σύναψη των συμβάσεων δημοσίων έργων και καθορίζουν τα κριτήρια που εφαρμόζονται για την ανάθεση του έργου, αρκεί η διαπίστωση ότι από τις διατάξεις αυτές δεν προκύπτει καμία υποχρέωση συνάψεως της συμβάσεως στην περίπτωση που μία μόνο επιχείρηση έχει την απαιτούμενη ικανότητα. 25 Συνεπώς, η ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να μη συνάπτει σύμβαση για την οποία υπήρξε ανταγωνισμός ή να παραιτείται από τη διαδικασία του διαγωνισμού, την οποία σιωπηρώς δέχεται η οδηγία 93/37, δεν εξαρτάται από την προϋπόθεση της συνδρομής σοβαρών ή εξαιρετικών περιστάσεων. 26 Δεύτερον, υπενθυμίζεται ότι κατά τη δέκατη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 93/37, σκοπός της είναι η ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων (βλ. επίσης, όσον αφορά την οδηγία 71/305, απόφαση της 20ής Σεπτεμβρίου 1988, 31/87, Beentjes, Συλλογή 1987, σ. 4635, σκέψη 21). 27 Επιβάλλεται σχετικώς να τονισθεί, όπως ορθώς έπραξε η Επιτροπή, ότι το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37 ρητώς επιδιώκει την επίτευξη αυτού του σκοπού ορίζοντας ότι, όταν οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν στην κλειστή διαδικασία για τη σύναψη μιας συμβάσεως, ο αριθμός των υποψηφίων που γίνονται δεκτοί για να υποβάλουν προσφορά πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να επαρκεί προς εξασφάλιση συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

..32 Όταν όμως, μετά το πέρας μιας από τις διαδικασίες συνάψεως συμβάσεως δημοσίου έργου που καθορίζει η οδηγία 93/37, απομένει μία μόνον προσφορά, η αναθέτουσα αρχή δεν είναι σε θέση να συγκρίνει μεταξύ των τιμών ή μεταξύ των λοιπών χαρακτηριστικών διαφόρων προσφορών ώστε να προβεί στην ανάθεση του έργου σύμφωνα με τα κριτήρια του τίτλου IV, κεφάλαιο 3, της οδηγίας 93/37. 33 Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή δεν υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στον διαγωνισμό. 254

C-92/00 σκ.40-5340 Το Δικαστήριο είχε ήδη την ευκαιρία να διευκρινίσει την έκταση της υποχρεώσεως κοινοποιήσεως των λόγων της ματαιώσεως της αναθέσεως δημόσιας συμβάσεως στα πλαίσια της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1993, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων (ΕΕ L 199, σ. 54), όπως αναδιατυπώνεται με την οδηγία 97/52 (στο εξής: οδηγία 93/37), η οποία περιλαμβάνει, στο άρθρο 8, παράγραφος 2, αυτής, διάταξη ανάλογη προς εκείνη του άρθρου 12, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/50. Ειδικότερα, με την απόφαση της 16ης Σεπτεμβρίου 1999, C-27/98, Fracasso και Leitschutz (Συλλογή 1999, σ. Ι-5697, σκέψεις 23 και 25), το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι το άρθρο 8, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37 δεν προβλέπει αν η ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να μη συνάπτει σύμβαση δημοσίων έργων, στα πλαίσια της οποίας υπήρξε ανταγωνισμός, όπως δέχεται σιωπηρώς η οδηγία 93/37, περιορίζεται στις εξαιρετικές περιπτώσεις ή αν πρέπει κατ' ανάγκη να θεμελιώνεται σε σοβαρούς λόγους. 41 Επομένως, το άρθρο 12, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/50 έχει την έννοια ότι, μολονότι επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή, οσάκις αποφασίζει να ανακαλέσει την προκήρυξη διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών, να κοινοποιεί τους λόγους της αποφάσεώς της προς τους υποψηφίους και τους υποβαλόντες προσφορές, δεν συνεπάγεται, πάντως, την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ολοκληρώνει τη διαδικασία αναθέσεως της συμβάσεως. 42 Εντούτοις, αν και αληθεύει, ότι, πλην της επιταγής κοινοποιήσεως της αιτιολογίας της ανακλήσεως της προκηρύξεως διαγωνισμού, η οδηγία 92/50 δεν περιλαμβάνει καμία συγκεκριμένη διάταξη αφορώσα τις ουσιαστικές ή τυπικές προϋποθέσεις της οικείας αποφάσεως, γεγονός παραμένει ότι η απόφαση υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και ιδίως στις καθιερωθείσες με τη Συνθήκη ΕΚ αρχές που αφορούν το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. 43 Συναφώς, πρέπει να υπομνηστεί ότι, κατά πάγια νομολογία, ο σε κοινοτικό επίπεδο συντονισμός των διαδικασιών συνάψεως των δημοσίων συμβάσεων αποβλέπει στην εξάλειψη των εμποδίων της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών και των εμπορευμάτων και, συνακόλουθα, στην προστασία των συμφερόντων των εγκατεστημένων σε κράτος μέλος επιχειρηματιών που επιθυμούν να προσφέρουν αγαθά ή να παρέχουν υπηρεσίες στις εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος αναθέτουσες αρχές (βλ., ιδίως, αποφάσεις της 3ης Οκτωβρίου 2000, C-380/98, University of Cambridge, Συλλογή 2000, σ. Ι-8035, σκέψη 16, και της 18ης Οκτωβρίου 2001, C-19/00, SIAC Construction, Συλλογή 2001, σ. Ι-7725, σκέψη 32). 45 Όπως προκύπτει περαιτέρω από τη νομολογία του Δικαστηρίου, η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως, η οποία αποτελεί τη βάση των οδηγιών σχετικά με τις διαδικασίες συνάψεως των δημοσίων συμβάσεων, συνεπάγεται υποχρέωση διαφανείας, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της τηρήσεώς της (βλ., υπό την έννοια αυτή, αποφάσεις της 18ης Νοεμβρίου 1999, C-275/98, Unitron Scandinavia και 3-S, Συλλογή 1999, σ. Ι-8291, σκέψη 31, και της 7ης Δεκεμβρίου 2000, C-324/98, Telaustria και Telefonadress, Συλλογή 2000, σ. Ι-10745, σκέψη 61). 46 Συναφώς, επιβάλλεται να υπογραμμιστεί ότι η επιταγή κοινοποιήσεως των λόγων επί των οποίων στηρίζεται η απόφαση για την ανάκληση της προκηρύξεως του διαγωνισμού, όπως προβλέπει το άρθρο 12, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/50, υπαγορεύεται ακριβώς από τη μέριμνα διασφαλίσεως ενός ελάχιστου επιπέδου διαφανείας στα πλαίσια των διαδικασιών αναθέσεως των δημοσίων συμβάσεων επί των οποίων εφαρμόζεται η οδηγία και, συνακόλουθα, της τηρήσεως της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως.

48 Εφόσον, λοιπόν, η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να ανακαλέσει προκήρυξη διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών υπόκειται στους συναφείς ουσιαστικούς κανόνες του κοινοτικού δικαίου, πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι υπόκειται επίσης και στους κανόνες που προβλέπει η οδηγία 89/665 για τη διασφάλιση της τηρήσεως των επιταγών του κοινοτικού δικαίου επί θεμάτων δημοσίων συμβάσεων. 255

C-244/02 σκ.36 «36 Επομένως, στα υποβληθέντα ερωτήματα επιβάλλεται να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 93/36 έχει την έννοια ότι μια αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει κινήσει διαδικασία διαγωνισμού με κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή, μπορεί να διακόψει τη διαδικασία χωρίς να προχωρήσει σε σύναψη της σχετικής συμβάσεως όταν ανακαλύπτει, μετά την εξέταση και τη σύγκριση των προσφορών, ότι, λόγω σφαλμάτων εκτιμήσεως στα οποία υπέπεσε η ίδια η αρχή κατά την εκ μέρους της προηγούμενη αποτίμηση του περιεχομένου της προσκλήσεως, δεν είναι σε θέση να συνάψει τη σύμβαση με τον υποβάλλοντα την οικονομικότερη όσον αφορά το συνολικό κόστος προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί, όταν λαμβάνει μια τέτοια απόφαση, τους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

47 Έπεται ότι, παρά το γεγονός ότι η οδηγία 92/50 δεν διέπει συγκεκριμένα τις λεπτομέρειες ανακλήσεως προκηρύξεως διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών, πάντως, οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν, οσάκις εκδίδουν σχετική απόφαση, να τηρούν τους θεμελιώδεις κανόνες της Συνθήκης εν γένει και ειδικότερα την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγενείας (βλ., αναλογικώς, όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων παραχωρήσεως δημοσίων υπηρεσιών, προαναφερθείσα απόφαση Telaustria και Telefonadress, σκέψη 60).

120

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

να μη συνάπτει σύμβαση για την οποία υπήρξε ανταγωνισμός ή να παραιτείται από τη διαδικασία του διαγωνισμού, την οποία σιωπηρώς δέχεται η οδηγία 93/37, δεν εξαρτάται από την προϋπόθεση της συνδρομής σοβαρών ή εξαιρετικών περιστάσεων. Εξάλλου όπως παγίως γίνεται δεκτό η περιορισμένη συμμετοχή εργοληπτικών επιχειρήσεων σε διαγωνισμό κατασκευής ενός δημόσιου έργου, στον οποίο τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία διαδικασίες δημοσιότητας, δεν αποτελεί από μόνη της νομικό λόγο ακύρωσης του διαγωνισμού, εφόσον κατά τεκμήριο, με την τήρηση των κανόνων δημοσιότητας όλοι οι ενδιαφερόμενοι πληροφορήθηκαν τη διενέργεια του διαγωνισμού και μπορούσαν να συμμετάσχουν σαυτόν (Ούτω Γνωμ/σεις Ν.Σ.Κρ. 493 και 773/99), επισημαίνεται δε περαιτέρω, ότι ο διαγωνισμός μπορεί -κατά την κρίση της υπηρεσίας- να προχωρήσει και στην περίπτωση που υπήρχε μόνο μία έγκυρη, προσφορά. (Ούτω Δ.Ε.Κ. υποθ. C-27/98, Δι.Δίκη 2000. σελ. 734). Συνεπώς, η συμμετοχή δύο μόνο Κοινοπραξιών στο διαγωνισμό, δεν αποτελεί νομικό λόγο ο οποίος να παρακωλύει τις περαιτέρω διαδικασίες του διαγωνισμού (Ατομ.Γνωμ.Νομ. Συμβ.στη Γ.Γ.Δ.Ε.522/01). Οι σχετικές αποφάσεις υπόκεινται στους κανόνες του κοινοτικού δικαίου και ιδίως στις καθιερωθείσες με τη Συνθήκη αρχές ,που αφορούν το δικαίωμα εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Όπως προκύπτει περαιτέρω από τη νομολογία του Δικαστηρίου, η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως, η οποία αποτελεί τη βάση των οδηγιών σχετικά με τις διαδικασίες συνάψεως των δημοσίων συμβάσεων, συνεπάγεται υποχρέωση διαφανείας, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της τηρήσεώς της. Έπεται ότι, παρά το γεγονός ότι η οδηγία 92/50 δεν διέπει συγκεκριμένα τις λεπτομέρειες ανακλήσεως προκηρύξεως διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών, πάντως, οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν, οσάκις εκδίδουν σχετική απόφαση, να τηρούν τους θεμελιώδεις κανόνες της Συνθήκης εν γένει και ειδικότερα την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγενείας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Τέλος, σύμφωνα με την ΣτΕ/1137/2006, η αντίληψη της αναθετούσης αρχής περί του ότι η υποβολή μιας μόνον εγκύρου προσφοράς αρκεί για να αιτιολογήσει την ακύρωση της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας δεν μπορεί να βρει έρεισμα στα κριθέντα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην απόφαση επί της υποθέσεως C-27/98, Metalmeccanica Fracasso, την οποία επικαλείται η αναθέτουσα αρχή. Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως αν το επίμαχο ζήτημα της ακυρώσεως διαδικασίας αναθέσεως συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίου έργου διέπεται από τους κανόνες της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ (βλ. σχετικώς τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας), πάντως από τα κριθέντα με την απόφαση αυτή περί του ότι, κατά την οδηγία 93/37/ΕΟΚ, η αναθέτουσα αρχή ούτε υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό διαγωνιζόμενο που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό ούτε υποχρεούται να επικαλεσθεί σοβαρούς ή εξαιρετικούς λόγους για τη μη ανάθεση του έργου στον εν λόγω μοναδικό διαγωνιζόμενο, δεν μπορεί να συναχθεί, άνευ ετέρου, όπως φαίνεται να υπολαμβάνει η Διοίκηση, ότι, στην περίπτωση που η Διακήρυξη του διαγωνισμού προβλέπει ευχέρεια της αναθετούσης αρχής προς ακύρωση του διαγωνισμού και έχει υποβληθεί εγκύρως μια μόνον προσφορά, τούτο αρκεί πάντοτε, ανεξαρτήτως των συνθηκών του συγκεκριμένου διαγωνισμού, για να παράσχει αιτιολογικό έρεισμα στην πράξη ακυρώσεως του διαγωνισμού και προκηρύξεως νέου με το αυτό αντικείμενο. εν πάση δε περιπτώσει, το ζήτημα αν αυτή είναι, όντως, η έννοια της προμνησθείσης αποφάσεως του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο σχετικού προδικαστικού ερωτήματος επ’ ευκαιρία εξετάσεως του ζητήματος τούτου κατά την κρίση επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία υποχρεούνται, κατά το άρθρο 3 παράγραφος 7 του Ν. 2522/1997, να ασκήσουν οι αιτούντες προς διατήρηση του ασφαλιστικού μέτρου το οποίο διατάσσεται, κατά τα εκτιθέμενα στην επόμενη σκέψη, με την παρούσα απόφαση (βλ. σχετικώς Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, απόφαση της 24.5.1977, 107/76, Hoffmann-La Roche, Rec. 1977, p. 957 και της 27.10.1982, 35-6/82, Μorson και Jhanjan, Συλλογή 1982, σ. 3723, καθώς και Ε.Α. 400/2005, 803/2005, 240/2004, 81/2004, 684/2003, 73/1999 κ.ά ).

27.3.Η εκ των υστέρων συμπλήρωση η διευκρίνιση δικαιολογητικών 256

Διαγωνισμοί μελετών. « Περαιτέρω, η διακήρυξη του διαγωνισμού αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη και ως εκ τούτου δεσμεύει με τους κατά νόμο όρους της το Δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο που διενεργεί το διαγωνισμό καθώς και τους συμμετέχοντες σ` αυτόν, τυχόν δε παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης, είτε κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού, είτε κατά τη συνομολόγηση της σύμβασης που καταρτίζεται μετά τη 256

121

ΕλΣυν.Τμ.VI/10/18.1.2008

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διενέργεια του διαγωνισμού, είτε κατά το στάδιο εκτέλεσης αυτής, καθιστά μη νόμιμη τη σχετική διαδικασία και επάγεται ακυρότητα (βλ. Πράξεις VI Τμ.Ε.Σ. 137, 119, 78/2007 και IV Τμ.Ε.Σ. 70/2003, 105/2002, 78, 4/2001, 85/2000). Ειδικότερα, οι όροι της διακήρυξης, οι οποίοι πρέπει να είναι σαφείς και πλήρεις και να προσδιορίζουν με ακρίβεια το ζητούμενο αντικείμενο του διαγωνισμού (κατηγορία, περιγραφή, ποσότητα, τεχνικές προδιαγραφές), αποτελούν τη βάση της εκδήλωσης ενδιαφέροντος - ανάπτυξης ανταγωνισμού και της διαμόρφωσης των τεχνικών και οικονομικών προσφορών, έτσι ώστε τελικά να επιλεχθούν, σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών που θα ανταποκρίνονται καλύτερα στη χρήση για την οποία οι υπηρεσίες αυτές προορίζονται από την αναθέτουσα αρχή. Εξάλλου, δεδομένου ότι η διαδικασία των διαγωνισμών του Δημοσίου είναι αυστηρά τυπική, οι προσφορές των διαγωνιζομένων πρέπει να τηρούν απόλυτα τους όρους της διακήρυξης υπό το πλήρες περιεχόμενο, κάθε δε παράβαση των σχετικών διατάξεων αυτής συνεπάγεται ακυρότητα της προσφοράς των διαγωνιζομένων. Λόγω δε της αυστηρά τυπικής διαδικασίας, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να ερευνά και αυτεπάγγελτα την ύπαρξη παρατυπιών εκτός από εκείνες που ενδεχόμενα προβάλλονται με ενστάσεις των διαγωνιζομένων. Συνεπώς, σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας της διαδικασίας, όλες οι διατάξεις της διακήρυξης που αφορούν τους τύπους που πρέπει να τηρηθούν κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού καθιερώνουν ουσιώδεις τύπους, των οποίων η παράβαση ελέγχεται και αυτεπάγγελτα από την αναθέτουσα αρχή και οδηγεί σε ακυρότητα της προσφοράς του υποψήφιου που τις παραβίασε και σε αποκλεισμό αυτού. Εξάλλου, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση νόμιμα καταρχήν 257 υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων ή μη νόμιμα υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (ΣτΕ 2660/2004, 3526/2001, 2854/1997, Γνωμ ΝΣΚ 219/1995, και Απ.Γέροντας, Δίκαιο Δημοσίων Έργων, η Διοικητική Σύμβαση Δημόσιου Έργου, 194επ./2000, Πρ.Παυλόπουλος, Συμπλήρωση των στοιχείων της προσφοράς, Νομολογία Δημοσίων Έργων, τόμος ΙΙ, 16/1994). Ειδικότερα, η διακήρυξη που διέπει τον υπό έλεγχο διαγωνισμό ορίζει στο ….στο άρθρο 4.6. υπό τον τίτλο «Διευκρινίσεις υποβληθέντων εγγράφων», ότι, «Η Επιτροπή έχει την ευχέρεια, κατά την κρίση της και τηρώντας την αρχή της ίσης μεταχείρισης, να καλέσει με κάθε πρόσφορο μέσο τους Διαγωνιζόμενους να “αποσαφηνίσουν” ή να “συμπληρώσουν” τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου “Δικαιολογητικών Συμμετοχής” μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία. Ως “αποσαφήνιση” εννοείται η χορήγηση διευκρινίσεων για το περιεχόμενο εγγράφων που ήδη υποβλήθηκαν. Ως “συμπλήρωση” υποβληθέντων στοιχείων νοείται και η προσκόμιση νέων στοιχείων, εφόσον αποδεικνύουν σε συνδυασμό με ήδη υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου “Δικαιολογητικών Συμμετοχής” τη συνδρομή κάποιας από τις προϋποθέσεις της παρούσας…», …

257

Ελ.Συν/Τμ.6/116/2008.Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η έλλειψη αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος-υποβολής προσφοράς από το φάκελο «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» και η υποβολή των προβλεπόμενων από την Προκήρυξη υπεύθυνων δηλώσεων χωρίς θεώρηση του γνήσιου της υπογραφής συνιστούν παράβαση ουσιώδους όρου της προκήρυξης και επιφέρουν τον αποκλεισμό του διαγωνιζόμενου. Εφόσον προβλέπεται ελάχιστος χρόνος επαγγελματικής εμπειρίας ως απαραίτητη προϋπόθεση τεκμηρίωσης της ειδικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, αυτός θα πρέπει να έχει συμπληρωθεί κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού. Συγγνωστή η νομική πλάνη της αναθέτουσας αρχής ως προς το σημείο αυτό. Αλυσιτελώς προβάλλεται ως λόγος ανάκλησης το ότι η αναθέτουσα αρχή νόμιμα δεν απέκλεισε από το διαγωνισμό σύμπραξη, στην οποία μετείχε αλλοδαπή εταιρεία, η οποία, μετά από σχετική καταγγελία, υπέβαλε για τους νόμιμους εκπροσώπους της απόσπασμα ποινικού μητρώου από την αρμόδια Δικαστική Αρχή, από το οποίο δεν προκύπτει τελεσίδικη ποινική καταδίκη για τα αδικήματα που σχετίζονται με την επαγγελματική διαγωγή τους, καθόσον, το Κλιμάκιο δεν εντόπισε ρητά συγκεκριμένη νομική πλημμέλεια της υπό έλεγχο διαγωνιστικής διαδικασίας, στηρίζοντας σε αυτή την απορριπτική κρίση του, αλλά προέβη απλά σε μία επισήμανση-υπόδειξη προς την αναθέτουσα αρχή σχετικά με την ακολουθητέα διαδικασία διερεύνησης της ποινικής κατάστασης των συμμετεχόντων σε διαγωνισμούς.»

122

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ. « Άρ θρο 2 8

www.docman.gr

258

Π ρο ϋπο θ έσε ις εφ αρ μο γ ή ς τη ς α πευ θ εί ας αν άθ ε ση ς ή δ ιαγ ωνι σμο ύ με τ αξύ πε ριο ρ ισ μέ νο υ αρι θμο ύ προ σ καλο ύμ εν ων εργ ο λη πτ ικ ών ε πιχ ει ρή σε ων

Η απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπος επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημόσιου έργου, αποτελεί 259 260 εξαιρετική διαδικασία και επιτρέπεται μόνο :

258

Αντικατάσταση του άρθρου 28 του ν.3669/20018 με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 4053/2012-ΦΕΚ 44α/7.3.2012.Ισχύς από την δημοσίευσηστην εφημερίδα της κυβερνήσεως. 259

2006/C-179/02.Σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από της οδηγίες για της «δημόσιες συμβάσεις»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

260

123

ΕλΣυν/Τμ.6/463/2011.1)H επιλογή εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημόσιου έργου με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης δημοσίου έργου, που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που ορίζονται ρητώς από το νόμο, και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες σε αυτόν (νόμο) περιπτώσεις, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής σε διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ειδικότερα, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να προσφεύγει στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία, μεταξύ άλλων, όταν πρόκειται για έργα που έχουν χαρακτηριστεί ως ειδικής φύσης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται προηγούμενη απόφαση του φορέα κατασκευής του έργου, που εκδίδεται κατόπιν σχετικής γνωμοδότησης του τεχνικού συμβουλίου του φορέα κατασκευής του έργου ή, σε περίπτωση μη ύπαρξης τούτου, του φορέα που εποπτεύει τον φορέα κατασκευής. Στην απόφαση αυτή πρέπει να αιτιολογείται πλήρως ο χαρακτηρισμός του έργου ως ειδικής φύσης, ήτοι να προκύπτει, τόσο από την απόφαση όσο και από τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για την έκδοσή της, η συνδρομή εκείνων των ειδικών απαιτήσεων-ιδιαιτεροτήτων του έργου -όπως π.χ. η απαραίτητη ειδική τεχνογνωσία, οι απαιτούμενες ειδικές τεχνικές μέθοδοι κατασκευής, οι εξειδικευμένες εργασίες ή υψηλής τεχνολογίας εργασίες που από τη φύση τους μπορούν να εκτελεστούν μόνο από περιορισμένου αριθμού εργοληπτικές επιχειρήσεις που διαθέτουν την ανάλογη εμπειρία και τα αναγκαία μέσα, ο ειδικός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων που ανακύπτουν κατά την εκτέλεση του έργου- που δικαιολογούν το χαρακτηρισμό του ως ειδικής φύσης, κατ’ αντιδιαστολή με τα συνήθη εκτελούμενα δημόσια έργα (Ε.Σ. 2051/2010). Περαιτέρω, ο αναθέτων φορέας οφείλει να αιτιολογήσει ότι στο πρόσωπο των καλούμενων εργοληπτών συντρέχουν λόγοι αποκλειστικότητας, οι οποίοι καθιστούν δυνατή την εκτέλεση των ειδικής, κατά τα ανωτέρω, φύσης εργασιών μόνο από αυτούς.2). Με τη διακήρυξη του διαγωνισμού καθορίζεται το σύστημα υποβολής προσφορών των διαγωνιζομένων, μεταξύ αυτών που περιοριστικά απαριθμούνται στο άρθρο 4 του ν. 3669/2008. Η αναθέτουσα αρχή έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει κάποιο από τα συστήματα ή και συνδυασμό αυτών υπό τις ειδικότερους περιορισμούς που τίθενται για κάθε ένα εξ αυτών. Σε ό,τι αφορά στο σύστημα που περιλαμβάνει την προσφορά ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, αυτό δύναται να εφαρμοσθεί εφόσον συντρέχουν δύο σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις : α) η προμέτρηση των εργασιών του δημοπρατούμενου έργου είναι δύσκολη ή αδύνατη, γεγονός που δυνητικά συμβαίνει σε έργα συντηρήσεων, βελτιώσεων και ανακαινίσεων και β) ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας για το υπό εκτέλεση έργο δεν υπερβαίνει το όριο των 750.000 ευρώ, μέχρι του οποίου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως του Μητρώου Εμπειρίας Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. Εκ τούτων παρέπεται ότι το σύστημα του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης επιφυλάσσεται μόνο για ειδικά έργα (όπου η προμέτρηση παρουσιάζει δυσχέρειες ή καθίσταται αδύνατη), μικρής προϋπολογιζόμενης αξίας, προκειμένου στα μεγάλα έργα να συντάσσονται ακριβείς κατά το δυνατόν προϋπολογισμοί, στηριζόμενοι σε αντίστοιχες μελέτες και να αποφεύγεται η υπερτιμολόγηση έργων και η μέσω αυτής παροχή δικαιώματος συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις μεγαλύτερης τάξης. Ως εκ τούτου η (μη επιτρεπτή) επιλογή του συστήματος αυτού σε μεγάλα έργα, συνδεόμενη άμεσα με την παροχή δικαιώματος συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις μεγαλύτερες της πρώτης τάξεως, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια (Ε.Σ. 2708/2010) καθόσον προσβάλλει τις αρχές του ανταγωνισμού με την ειδικότερη μορφή της παραβίασης των κανόνων που διέπουν τη δυνατότητα συμμετοχής συγκεκριμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων (μέχρι του ορίου της πρώτης τάξεως). Τέλος, με το νέο θεσμικό πλαίσιο (ν. 3669/2008), το οποίο τιτλοφορείται «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων», η θέσπιση του συστήματος αυτού για έργα μέχρι του ορίου των 750.000 ευρώ (όπου γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξεως), καίτοι στο προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς (άρθρο 6 Π.Δ/τος 609/1985 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του Π.Δ/τος 218/1999) αναφέρονταν η τρίτη τάξη, ουδεμία ασκεί επιρροή, καθόσον πρόκειται περί νομοθετικών διατάξεων και επιλογών, οι οποίες θέτουν κανόνες δικαίου και όχι περί Προεδρικού Διατάγματος προκειμένου να δύναται να ερευνηθεί εάν οι νέες ρυθμίσεις κείνται εντός της οικείας εξουσιοδοτικής διατάξεως και της δεσμεύσεως που παράγεται από τον σκοπό της κωδικοποιήσεως. Τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι και υπό την ισχύ του π.δ/τος 609/1985, μετά την εφαρμογή του ν. 2940/2001, οι σχετικές διατάξεις ερμηνεύθηκαν ότι αφορούν σε μικρά έργα μέχρι του ποσού των 750.000 ευρώ, όπου δικαίωμα συμμετοχής έχουν εργοληπτικές επιχειρήσεις πρώτης τάξης (Πράξεις IV Τμήματος 8/2008, 141/2007, 89/2007). 3)Η παραλαβή και εξέταση των προσφορών σε ανοιχτή δημοπρασία δημοσίου έργου με προϋπολογισμό άνω του ανώτατου ορίου της 2ης τάξης, γίνεται από Επιτροπή Διαγωνισμού η οποία συγκροτείται με απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής του έργου και αποτελείται από επτά μέλη, εκ των οποίων τα τέσσερα είναι υπηρεσιακά και τα τρία εξωτερικά, ήτοι ένας εκπρόσωπος των ΟΤΑ, ένας εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων. Περαιτέρω, κατά τη διαδικασία ανάθεσης

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α)Όταν πρόκειται για σύμβαση έργου που υπάγεται στο άρθρο 118 261.Η σύμβαση χαρακτηρίζεται ως απόρρητη με απόφαση του Πρωθυπουργού . β ) Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 57 παράγραφος 1, 124 και 125

262 263



έργου από Δήμο κατόπιν διαγωνισμού, η Δημαρχιακή Επιτροπή διαθέτει ειδική και αποκλειστική αρμοδιότητα για τη συγκρότηση της επιτροπής διενέργειας αυτού. Συνεπώς, δοθέντος ότι η αρμοδιότητα που έχει ανατεθεί σε ορισμένο όργανο δεν μπορεί νόμιμα να ασκηθεί από άλλο, ούτε κατόπιν μεταβίβασης αυτής από το αρμόδιο όργανο, εκτός αν υπάρχει ρητή αντίθετη νομοθετική ρύθμιση, κανένα άλλο όργανο του Δήμου (επομένως ούτε ο Δήμαρχος) δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη Δημαρχιακή Επιτροπή στην ειδική αρμοδιότητα συγκρότησης Επιτροπών Διαγωνισμού, παρά μόνο το Δημοτικό Συμβούλιο και μόνο υπό τις προϋποθέσεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 103 του KΔΚ (βλ. Αποφ. VI Τμ 658, 705, 2014, 2729/2010). 261

Ν . 3 6 6 9 / 2 0 0 8 ( Α ΄ 1 1 6 ) ( … ) Ά ρ θ ρ ο 1 1 8 Απ ό ρ ρ η τ ε ς συ μ β ά σε ι ς ή σ υ μ β ά σε ι ς π ο υ α π α ι τ ο ύ ν ι δ ι α ί τ ε ρα μέτρα ασφαλείας Οι διατάξεις του παρόντος μέρους δεν εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων που χαρακτηρίζονται απόρρητες ή η εκτέλεση των οποίων πρέπει να συνοδεύεται από ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ή όταν το απαιτεί η προστασία των ουσιωδών συμφερόντων της χώρας. 262

Ν . 3 6 6 9 / 2 0 0 8 Ά ρ θ ρ ο 5 7 Α υ ξ ομ ε ι ώ σ ε ι ς ε ρ γ α σ ι ώ ν - Ν έ ε ς ε ρ γ α σ ί ε ς 1. Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση και τα τεύχη και σχέδια που τη συνοδεύουν. Ο φορέας κατασκευής του έργου έχει το δικαίωμα, αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, να συνάπτει σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου, με την προϋπόθεση ότι οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές ή όταν αυτές οι εργασίες, μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της αρχικής σύμβασης, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή για τη σύνταξη των τυχόν απαιτούμενων μελετών για τις συμπληρωματικές εργασίες. Η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο του έργου και, προκειμένου να υπογραφεί η σύμβαση για την εκτέλεσή τους, απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου. Για τον καθορισμό τιμών μονάδας στις εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης λαμβάνονται οι τιμές της αρχικής σύμβασης και για τον κανονισμό τιμών μονάδας στις νέες εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης εφαρμόζονται οι παράγραφοι 5, 6 και 7. 2. Κάθε σύμβαση επόμενη της αρχικής συνοδεύεται από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) που περιλαμβάνει ιδίως τις ενδείξεις των εργασιών, τις τιμές μονάδας των εργασιών, τα μεγέθη των ποσοτήτων, τις δαπάνες του προϋπολογισμού του αρχικά ανατεθέντος έργου, του προϋπολογισμού της αμέσως προηγούμενης σύμβασης και του προϋπολογισμού της προς κατάρτιση νέας σύμβασης. Περιλαμβάνει ακόμη και τις δαπάνες των απρόβλεπτων, καθώς και την προβλεπόμενη δαπάνη για αναθεώρηση και Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).

Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να μη δημοσιεύουν προκήρυξη διαγωνισμού, εάν στη διαδικασία με διαπραγμάτευση περιλαμβάνουν όλους τους προσφέροντες που πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 144 έως 151 και οι οποίοι, κατά την ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές. β) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν πρόκειται για έργα, των οποίων η φύση ή διάφοροι αστάθμητοι παράγοντες δεν επιτρέπουν το συνολικό προκαθορισμό των τιμών. γ) Για τα έργα που εκτελούνται αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, δοκιμής ή τελειοποίησης και όχι για να εξασφαλίζουν την αποδοτικότητα ή την κάλυψη των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. 2. Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, οι αναθέτουσες αρχές διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες προκειμένου αυτοί να προσαρμόζουν τις προσφορές τους στους όρους της προκήρυξης του διαγωνισμού, της συγγραφής υποχρεώσεων και των λοιπών τευχών του διαγωνισμού και προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη προσφορά, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 152 του παρόντος. 3.Κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, οι αναθέτουσες αρχές εξασφαλίζουν την ίση μεταχείριση όλων των προσφερόντων. Ειδικότερα, δεν παρέχουν, κατά τρόπο που να δημιουργεί διακρίσεις, πληροφορίες που ευνοούν ορισμένους προσφέροντες σε σχέση με άλλους. 4. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προβλέπουν στην προκήρυξη ή στη συγγραφή υποχρεώσεων ότι η διαδικασία με διαπραγμάτευση διεξάγεται σε διαδοχικές φάσεις ώστε να μειώνεται ο αριθμός των προς διαπραγμάτευση προσφορών με την εφαρμογή των προβλεπόμενων κριτηρίων ανάθεσης. (..) Ά ρ θ ρ ο 1 2 5 Δ ι α δ ι κ α σ ί α μ ε δ ι α π ρ α γ μ ά τ ε υ σ η , χ ω ρ ί ς δ η μ οσ ί ε υ σ η π ρ οκ ή ρ υ ξη ς δ ι α γ ω ν ι σ μ ού Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν τις δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν κρίνεται

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

( … ) Ά ρ θ ρ ο 1 2 4 Δ ι α δ ι κ α σ ί α μ ε δ ι α π ρ α γ μ ά τ ε υ σ η , μ ε δ η μ οσ ί ε υ σ η π ρ οκ ή ρ υ ξη ς δ ι α γ ω ν ι σ μ ού 1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, αφού προηγηθεί δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Σε περίπτωση μη κανονικών προσφορών ή κατάθεσης προσφορών που είναι απαράδεκτες σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τηρουμένων των οριζομένων στις διατάξεις των άρθρων 128, 140 έως 153 και 156 του παρόντος, έπειτα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, με την προϋπόθεση ότι οι αρχικοί όροι της σύμβασης δεν τροποποιούνται ουσιωδώς.

124

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

«γ) όταν πρόκειται για την κατασκευή μικρών έργων και εργασιών συντήρησης τα οποία εκτελούνται από τους δήμους και τους λοιπούς φορείς της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης της παρ. 1 του άρθρου 1 του ΠΔ 171/1987 (Α΄ 84) και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους δεν υπερβαίνει ορισμένα ποσά που καθορίζονται γενικά ή κατά κατηγορίες έργων με απόφαση του Υπουργού Υποδομών. Η ισχύς της περίπτωσης αυτής ανατρέχει στο χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 35 του ν 4053/2012.

264 265

κατάλληλη, ή εάν δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος, εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης και με την προϋπόθεση ότι διαβιβάζεται σχετική έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από αίτημά της. β) εάν, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα. γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλομένης σε γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού που αναφέρονται στο άρθρο 124 του παρόντος. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη. δ) όταν αφορούν συμπληρωματικά έργα που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση και τα οποία, λόγω μη προβλέψιμων περιστάσεων, κατέστησαν αναγκαία για την εκτέλεση των εργασιών, όπως περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάθεση γίνεται στον οικονομικό φορέα που εκτελεί τις εργασίες αυτές, εφόσον τα συμπληρωματικά έργα είτε δεν μπορούν, από τεχνική ή οικονομική άποψη, να διαχωρισθούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές είτε μπορούν να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, πλην όμως είναι απόλυτα αναγκαία για την ολοκλήρωσή της. Το σωρευτικό ποσό των συναπτόμενων συμβάσεων συμπληρωματικών έργων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της αρχικής σύμβασης. ε) όταν έχουν ως αντικείμενο νέα έργα που συνίστανται στην επανάληψη παρόμοιων έργων που ανατέθηκαν στον οικονομικό φορέα ανάδοχο της αρχικής σύμβασης από τις ίδιες αναθέτουσες αρχές, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα έργα είναι σύμφωνα με μία βασική μελέτη που αποτέλεσε αντικείμενο αρχικής σύμβασης και η οποία έχει συναφθεί με την ανοικτή ή την κλειστή διαδικασία. Η δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία αυτή πρέπει να επισημαίνεται ήδη κατά την αρχική προκήρυξη διαγωνισμού, και το συνολικό προβλεπόμενο ποσό για τη συνέχιση των εργασιών λαμβάνεται υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές κατά την εφαρμογή του άρθρου 114 του παρόντος. Προσφυγή στη διαδικασία αυτή επιτρέπεται μόνο επί μία τριετία μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης. 263

Δ17α/02/85/ΦΝ 443/30/5/2007 ΕΓΚ.16 -Θ Ε Μ Α : Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: α) ορθή εφαρμογή της διάταξης του ν. 3481/2006 που προβλέπει την επανάληψη διαγωνισμών που δεν διεξήχθησαν ή δεν υποβλήθηκαν προσφορές, 264

Προσθήκη στο άρθρο 28 του ν. 3669/2008 όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 35 του ν. 4053/2012 (Α΄ 44) ,περίπτωσης (γ), με τις διατάξεις της παρ.13 του άρθρου 19 του ν. 4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012

N.3852/2010, «Άρθρο 176 Αρμοδιότητες της οικονομικής επιτροπής 1. Η οικονομική επιτροπή είναι αρμόδια για: (..) γ) Για την έγκριση των δαπανών και τη διάθεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού, εκτός από εκείνες που σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις αποφασίζει το περιφερειακό συμβούλιο, καθώς επίσης αποφασίζει αιτιολογημένα και για τις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης εκτέλεσης έργων, προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005 (Α΄ 42), σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις. e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

265

125

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (…) Άρθρο 6 Ρυθμίσεις για το σύστημα διακυβέρνησης των δήμων και των περιφερειών (..)7.Οι περιφέρειες, δύνανται να αναθέτουν απευθείας ή με συνοπτική διαδικασία (πρόχειρο διαγωνισμό), παροχή υπηρεσιών, έργα και μελέτες που δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005 (Α΄ 42), σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 83 του ν. 2362/1995 (Α΄ 247), ως προς τα επιτρεπτά χρηματικά όρια, όπως αυτά καθορίζονται με τις εκάστοτε εκδιδόμενες αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών. Για την απευθείας ανάθεση απαιτείται απόφαση του περιφερειάρχη, χωρίς προηγούμενη απόφαση του συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή τα συντασσόμενα τεύχη εγκρίνονται από τον περιφερειάρχη.Για τη συνοπτική διαδικασία (πρόχειρο διαγωνισμό) απαιτείται απόφαση της οικονομικής επιτροπής που εγκρίνει και τα συντασσόμενα τεύχη.(…) 14. Όμοιες ή ομοειδείς δαπάνες, δύνανται να εγγραφούν σε ξεχωριστές πιστώσεις, κατά Ειδικό Φορέα και ΚΑΕ, στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό της Περιφέρειας ή του Δήμου και να εκτελεστούν αυτοτελώς, εφόσον αφορούν σε διαφορετικές περιφερειακές ή δημοτικές ενότητες, αντιστοίχως.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.Στο τέλος του εδαφίου α΄ της παρ . 6 του άρθρου 1 του ν . 2744/1999 ( Α΄ 222) προστίθενται τα εξής : «ή εφόσον οι δραστηριότητες της παραγράφου 4 εδάφιο α΄ του παρόντος άρθρου ασκούνται από θυγατρικές εταιρίες της ΕΥΔΑΠ μέσω προγραμματικών συμβάσεων του άρθρου 100 του ν.3852/2010 ( Α΄ 87). Στην τελευταία αυτή περίπτωση στις θυγατρικές εφαρμόζεται το σύνολο του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΥΔΑΠ , με εξαίρεση την τιμολογιακή πολιτική του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, η οποία θα καθορίζεται με τις ως άνω προγραμματικές συμβάσεις .»

28.1.Προυποθέσεις ανάθεσης με διαπραγμάτευση266 267 268 269 270 271 272 266•ΕλΣυν/Τμ.6/468/2011.Από

το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι ο διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, ως τρόπος επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημοσίου έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία, η οποία εφαρμόζεται σε ειδικές ρητώς καθοριζόμενες περιπτώσεις, όπως είναι η περίπτωση έργων, τα οποία εκτελούνται προς αποτροπή σοβαρού επικείμενου κινδύνου. Κατά τη λογική όμως και το σκοπό της ως άνω διάταξης, προϋπόθεση για τη νομιμότητα της εφαρμογής της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας, είναι αυτή να διενεργείται σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο εκδήλωσης του σοβαρού επικείμενου κινδύνου, υπό την έννοια ότι η μεσολαβούσα χρονική περίοδος δεν αρκεί ώστε να ενεργοποιηθεί και να ολοκληρωθεί η κύρια διαδικασία επιλογής, που είναι η ανοικτή δημοπρασία, ενόψει του ότι η σοβαρότητα αυτής της ειδικής περίπτωσης του επικείμενου κινδύνου, καθιστά, ως εκ της έντασής του και του επείγοντος χαρακτήρα του, αδύνατη την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν τη διενέργεια της εν λόγω κύριας διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση χρονικής απόστασης μεταξύ αυτών, κατά την οποία θα ήταν εφικτή η διενέργεια ανοικτής διαδικασίας, καταστρατηγείται έντονα η ρύθμιση αυτή του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπου επιλογής αναδόχου δημοσίου έργου •Ελ.Συν./549/2009 Ε' Κλιμακίου.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου, καθόσον η ανάθεση εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, κατ' εφαρμογή της περιπτώσεως γ' της παραγράφου 1 του άρθρου 28 του ν.3669/2008, δεν εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση.Επιπλέον στην απόφαση του Γενικού Γραμματέα, περί χαρακτηρισμού του ελεγχόμενου έργου ως «ειδικής φύσης» δεν γίνεται μνεία των συγκεκριμένων λόγων του άρθρου 125 του ν. 3669/2008, που δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία.

•Ελ.Συν./Τμ.VI/15/2009. Ανακλητέα η 515/2008 πράξη του Ε' Κλιμακίου. Νόμιμη η υπογραφή σχεδίου σύμβασης απευθείας ανάθεσης του έργου «Αποκατάσταση δημοτικού κτιρίου Δημοτικής Βιβλιοθήκης - Λειτουργική διαρρύθμιση», ως ειδικής φύσης, καθόσον κατέστη αναγκαίο λόγω απροβλέπτων περιστάσεων που συνίστανται στην αδυναμία πρόσβασης των μελετητών στα αποτυπωμένα δομικά στοιχεία του κτηρίου, κατά το χρόνο εκπόνησης της αρχικής μελέτης, λόγω της πλήρους λειτουργίας του κτηρίου, ενώ, περαιτέρω, λόγω των εργασιών που απαιτήθηκαν για την ολοκλήρωση της ως άνω πραγματικής αποτύπωσης, έχει επηρεαστεί σημαντικά η στατική επάρκεια του κτιρίου, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη την τήρηση των τασσόμενων στο νόμο προθεσμιών για τη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού (άρθρα 28 παρ. 1 περ. γ' και παρ. 3 περ. δ' του ν. 3669/2008 και 25 παρ. 1 περ. γ' του π.δ. 60/2007). 267

Ελ.Συν/Τμ.6/142/2008.Δημοτικά έργα.Διαγωνισμός με πρόσκληση περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων. Αιτιολογία απόφασης αναθέτουσας αρχής. ΙΙΙ. Ο ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α΄ 23), στο άρθρο 4 παρ. 2 ορίζει : «Τρόποι επιλογής της εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή του έργου είναι : α) ... β) ... γ) Η απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων. Ο τρόπος αυτός αποτελεί εξαιρετική διαδικασία και εφαρμόζεται όταν συντρέχει μία από τις εξαιρέσεις που προβλέπει το

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν.599/2009 Ε' Κλιμακίου.Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, διότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων στοιχείων διαπιστώθηκε ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να δικαιολογεί την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3, 28 του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» (Α' 116) (Πράξη Ι Τμήμ Ε.Σ. 17/82).Η ανάδειξη αναδόχου δημοσίων έργων με διαγωνισμό, μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία του τρόπου επιλογής και εφαρμόζεται αποκλειστικά μόνο εάν συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις. Ο εκ των υστέρων χαρακτηρισμός της δημοπρασίας ως διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να μετατεθεί ο χρόνος εκκίνησης της αναθεώρησης, είναι παράνομος (Εφετείο Θεσ/νίκης 285/90). Δεν επιτρέπεται δε η ανάθεση κατόπιν διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, αν δεν συντρέχει το στοιχείο του κατεπείγοντος (Ε.Σ. 193/91, 456/91). Ως επιβεβαιωτικό στοιχείο του επείγοντος είναι η ανάθεση να γίνεται εντός χρονικού διαστήματος «εγγυτάτου προς τον χρόνο» που ανέκυψε η επείγουσα περίπτωση.

126

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

άρθρο 86 του Ν.Δ. 321/1969 (ΦΕΚ Α΄ 205), όπως κάθε φορά ισχύει και σε ειδικές περιπτώσεις, όπως σε περίπτωση θεομηνίας, σοβαρού επικείμενου κινδύνου, μοναδικότητας του κατασκευαστή, συνέχισης εργασιών ύστερα από έκπτωση του αναδόχου ή διάλυσης της εργολαβικής σύμβασης (...)». Από τις προεκτεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι ο διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπος επιλογής αναδόχου για την κατασκευή έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, εφαρμοζόμενη στις περιπτώσεις που ορίζονται ρητά από το νόμο, μεταξύ των οποίων αναφέρεται και η απειλή επέλευσης σοβαρού κινδύνου, όπως είναι ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, ή ο κίνδυνος προκλήσεως πλημμυρών συνεπεία εντόνων βροχοπτώσεων μη οφειλομένου σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, η αποτροπή του οποίου επιβάλλει την άμεση έναρξη εκτέλεσης του έργου και την εντός σύντομου χρόνου αποπεράτωση αυτού (Πράξεις VI Τμ. 46/2007, 140/2006, 102/2005). Περαιτέρω, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου για τη διενέργεια διαγωνισμού με πρόσκληση περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως διοικητική πράξη αιτιολογητέα από τη φύση της, αφού εκδίδεται κατ’ εφαρμογή εξαιρετικών διατάξεων, πρέπει, βάσει γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, να είναι επαρκώς αιτιολογημένη, υπό την έννοια ότι οι ειδικές εκείνες περιστάσεις που δικαιολογούν την εφαρμογή της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας επιλογής αναδόχου αρκεί να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητάς της από το Δικαστήριο (Πράξη VII Τμ. 196/2006). 268

Ελ.Συν./Τμ.4/72/2008.Ανακαλείται η 122/2007 ως προς το κεφάλαιο περί μη θεώρησης του χ.ε., αναγνωρίστηκε συγγνωστή πλάνη.Έργα ειδικής φύσεως - Απευθείας ανάθεση αρχικών -συμπληρωματικών εργασιών — έννοια απρόβλεπtων περιστάσεων.Η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως κρίνεται ,μεταξύ άλλων, δικαιολογημένη όταν γίνεται για κατεπείγοντες λόγους, οφειλόμενους σε γεγονότα, τα οποία δεν δύνανται, κατ' αντικειμενική κρίση,να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή και επιπλέον να αποδοθούν σε αυτήν, εξαιτίας των οποίων δεν μπορούν να τηρηθούν οι προθεσμίες που απαιτούνται στις διαδικασίες των ανοικτών ή κλειστών διαγωνισμών. Ωσούτως η δημοπράτηση έργου με απευθείας ανάθεση επιτρέπεται όταν η κατασκευή του απαιτεί ειδικές τεχνικές μεθόδους ή ειδική τεχνογνωσία ή εξειδικευμένες εργασίες συναρτώμενες με την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων,οι οποίες δικαιολογούν το χαρακτηρισμό του ως ειδικής φύσεως, δηλαδή ως έργου που διαφοροποοιείται από τα συνήθη έργα της αυτής κατηγορίας.Τέλος,στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου μπορούν να ανατεθούν, με απευθείας ανάθεση, συμπληρωματικές εργασίες εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτών. 269

ΕΣ/Τ6/44/2007.Από τις διατάξεις αυτές (άρθρο 31 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ) συνάγεται ότι η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης για τη σύναψη σύμβασης δημόσιου έργου είναι, μεταξύ άλλων περιπτώσεων, νόμιμη μόνο όταν συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις του άρθρου 31 περ. 1 α΄ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ και ειδικότερα όταν: α) έχει προηγηθεί ανοικτή ή κλειστή διαδικασία δημοπράτησης, β) κατά τη διαδικασία αυτή δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν είναι κατάλληλη ή δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος, γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης και δ) διαβιβάζεται σχετική έκθεση στην Επιτροπή μετά από αίτημά της. Κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου αυτού, προσφορά που κατατέθηκε στην προηγηθείσα της διαπραγμάτευσης ανοικτή ή κλειστή διαδικασία διαγωνισμού νοείται ως ακατάλληλη αν είναι αντικανονική και απαράδεκτη, αλλά και αν το περιεχόμενό της δεν έχει καμία σχέση με τη σύμβαση και δεν μπορεί συνεπώς να ικανοποιήσει τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής, όπως αυτές καθορίστηκαν στα έγγραφα της σύμβασης. Η δε υποβολή τέτοιας προσφοράς εξομοιώνεται με τη μη υποβολή προσφοράς (βλ. και Δ. Σολδάτου «Δημόσια Έργα», 2002, σελ. 584, σημ. 699, όπου και σχετικές παραπομπές). 270

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΕλΣυν/Ε Κλ./10/2010.Από κανένα στοιχείο του φακέλου της ελεγχόμενης διασικασίας ανάθεσης δημοσίου έργου δεν αιτιολογείται η ανάγκη προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων (άρθρα 3 περ. γ και 28 παρ. 1 ν.3669/2008, ΦΈΚ Α', 116) σε συνδυασμό με την αδυναμία διενέργειας ανοικτής διαδικασίας, ούτε παρατίθενται τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι προσκαλούμενες εργοληπτικές επιχειρήσεις, ούτε οι λόγοι για τους οποίους προσκλήθηκαν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη διαδικασία.Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 629/2010 απόφασή του ανακάλεσε την ως άνω Πράξη και έκρινε ότι είναι νόμιμη η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία, αφού το έργο που πρόκειται να εκτελεστεί περιλαμβάνει εργασίες δοκιμαστικές εφαρμογής νέων τεχνολογιών, δεδομένου ότι η υλοποίηση των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας με την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης των συμβατικών μορφών ενέργειας και τη βέλτιστη αξιοποίηση των θετικών παραμέτρων του κλίματος και των φυσικών μορφών ενέργειας της περιοχής (βιοκλιματικός σχεδιασμός) θα στηρίζεται στη χρήση κατά το δυνατόν παθητικών και όχι ενεργειακών συστημάτων με τη χρησιμοποίηση υλικών και μηχανημάτων ειδικής τεχνογνωσίας

127

271

Ως περιπτώσεις ανωτέρας βίας πρέπει να αναγνωρίζονται μόνο εκείνες (Εγκ. 2/86 ΥΠΕΧΩΔΕ).

που

αναφέρονται

σε

σχετική

νομολογία

«Ανωτέρα βία» θεωρείται κάθε γεγονός τυχαίο και απρόβλεπτο. το οποίο δεν θα μπορούσε να προβλεφθεί, έστω και εάν είχε καταβληθεί υπερβολική επιμέλεια και σύνεση. Από τη νομολογία κρίθηκε ειδικότερα ότι, ανωτέρα βία αποτελούν τα παρακάτω γεγονότα: α) Οι διαρκείς ή ασυνήθεις ραγδαίες βροχές κατά τη θερινή περίοδο. β) Σφοδρή καταιγίδα (μπουρίνι), όταν τόσο κατά τις προηγούμενες μέρες, όσο και κατά τη μέρα εκδήλωσης της, ο καιρός ήταν αίθριος και κανένα σημείο δεν έδινε εντύπωση βροχόπτωσης αλλά ούτε και η Μετεωρολογική Υπηρεσία προέβλεψε τέτοια μεταβολή του καιρού. γ) Πυρκαϊά που συνέβη κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου, η προέλευση της οποίας αποδείχτηκε ότι δεν οφείλεται σε ανθρώπινη εγκληματική ενέργεια, αλλά προήλθε από ανάφλεξη πευκοδάσους, λόγω ξηρασίας και υψηλής θερμοκρασίας, που επεκτάθηκε λόγω ισχυρού ανέμου και στην περιοχή του έργου. Γενικά η πυρκαϊά αποτελεί περιστατικό ανωτέρας βίας, μόνο αν προκύψει ότι αυτή δεν μπορούσε να αποτραπεί και αν ακόμη είχαν ληφθεί μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Στο άρθρο 28 ρυθμίζεται η εξαιρετική περίπτωση της ανάθεσης συμβάσεων του Νόμου αυτού με διαπραγμάτευση, σύμφωνα με το πνεύμα των διατάξεων των κοινοτικών Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η διαδικασία με διαπραγμάτευση είναι εξαιρετική και γι’ αυτό πρέπει η σχετική διάταξη του Νόμου να ερμηνεύεται στενά. Οι περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται η ανάθεση συμβάσεων με διαπραγμάτευση, αναφέρονται μία προς μία στις διατάξεις του άρθρου αυτού. Στις επιμέρους παραγράφους καθορίζεται ένα ελάχιστο πλαίσιο όρων διεξαγωγής της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, ώστε να διασφαλιστεί η νομιμότητα της εφαρμογής της Από τις διατάξεις του π.δ.60/2007, με το οποίο προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών προς τις διατάξεις της οικείας κοινοτικής οδηγίας (2004/18/ΕΚ), συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι μία αναθέτουσα αρχή υποχρεούται να συνάπτει τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών κατά κανόνα με τη διαδικασία του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού και μόνο κατ’ εξαίρεση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Οι περιπτώσεις της κατ’ εξαίρεση δυνατότητας σύναψης των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκήρυξης διαγωνισμού, παρατίθενται στο άρθρο 25 του π.δ.60/2007, ενώ παράλληλα τέτοια δυνατότητα αναγνωρίζεται και στο άρθρο 24 παρ. 1 περ. α΄ εδάφιο β του ως άνω π.δ.. Κατά τα παγίως κριθέντα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Δ.Ε.Κ.), οι διατάξεις των κοινοτικών οδηγιών, όπως αυτές που αφορούν στην ανάθεση με διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, οι οποίες εισάγουν παρεκκλίσεις από την εφαρμογή των κανόνων που διέπουν την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά, το δε βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν πράγματι οι εξαιρετικές περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται (βλ. Δ.Ε.Κ.: απόφαση της 14.9.2004, Υπόθεση C-385/02, απόφαση της 18.5.1995, Υπόθεση C-57/94, απόφαση της 12.1.1994, Υπόθεση C-296/92, απόφαση της 17.11.1993, Υπόθεση C-71/02, απόφαση της 10.3.1987, Υπόθεση C-199/85). Στα πλαίσια αυτά, με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ.1 περ. α΄ του π.δ.60/2007, παρέχεται η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να χρησιμοποιούν τη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, όταν δ)Η πλημμύρα που συνέβη ύστερα από βροχόπτωση εξαιρετικής σφοδρότητας {Εφετείο Θεσ/νίκης 2648/85). Δεν αποτελούν όμως περίπτωση ανωτέρας βίας συνήθεις βροχοπτώσεις κατά τη χειμερινή περίοδο (Εφετείο Αθηνών 7816/87). Ειδικά για την περίπτωση αποζημίωσης από ανωτέρα βία, σημειώνεται ότι η αποζημίωση περιορίζεται σε ζημιές στο έργο ή στις μόνιμες εγκαταστάσεις του αναδόχου, και δεν επεκτείνεται σε υλικά ή μηχανήματα, γιατί αυτά είναι κινητά και ο συνετός ανάδοχος οφείλει να τα αποθηκεύει και να τα φυλάει σε μέρη, που δεν είναι δυνατόν να θιγούν ούτε από ανωτέρα βία. Εξάλλου, αυτά τα κινητά πράγματα (τα μηχανήματα ιδίως) ανήκουν στον ανάδοχο (ή σε πρόσωπα με τα οποία αυτός έχει συμβληθεί) και βρίσκεται έξω από τα πλαίσια της δεοντολογίας η ανάληψη ευθύνης γι' αυτά από τον κύριο του έργου (Εισ. Εκθ. Ν.1418/84). Ελ.Συν/Τμ.4/122/2007.Ανάθεση της εκτέλεσης Δημοσίου έργου χωρίς να διενεργηθεί διαγωνισμός, αλλά εφαρμόστηκε η εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με της διατάξεις της παρ. 2 περ. γ΄ του άρθρου 4 του ν.1418/1984, χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της διαδικασίας της, αλλά και των προϋποθέσεων του άρθρου 8 παρ. 3 του π.δ.334/2000 (για τη συμπληρωματική σύμβαση). Από το συνδυασμό των προπαρατιθέμενων διατάξεων, συνάγεται ότι η επιλογή εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημόσιου έργου με απευθείας ανάθεση ή με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων επιχειρήσεων αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης δημοσίου έργου, που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που ορίζονται ρητώς από το νόμο, μεταξύ δε αυτών είναι και οι περιπτώσεις έργων ειδικής φύσεως ή έργων που εκτελούνται προς αποτροπή σοβαρού επικείμενου κινδύνου, που καθιστά αδύνατη την τήρηση της διαδικασίας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού. Προκειμένου δε να εφαρμοστεί η εξαιρετική αυτή διαδικασία ανάθεσης απαιτείται προηγούμενη απόφαση του φορέα κατασκευής του έργου, που εκδίδεται κατόπιν σχετικής γνωμοδότησης του τεχνικού συμβουλίου του φορέα, στην οποία απόφαση, στις περιπτώσεις έργων ειδικής φύσης, πρέπει να αιτιολογείται πλήρως ο χαρακτηρισμός του έργου ως ειδικής φύσης, ήτοι να προκύπτει, τόσο από την απόφαση όσο και από τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για την έκδοσή της, η συνδρομή εκείνων των ειδικών απαιτήσεων-ιδιαιτεροτήτων του έργου (όπως π.χ. η απαραίτητη ειδική τεχνογνωσία, οι απαιτούμενες ειδικές τεχνικές μέθοδοι κατασκευής, οι εξειδικευμένες εργασίες που πρέπει να εκτελεστούν, ο ειδικός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων που ανακύπτουν κατά την εκτέλεση του έργου), που δικαιολογούν το χαρακτηρισμό του ως ειδικής φύσης, κατ’ αντιδιαστολή με τα συνήθη εκτελούμενα δημόσια έργα (βλ. Πράξεις IV Τμ. 105/1993, 64, 84, 91/1997, 109/1999, 126/2005, 43/2006), ενώ στις περιπτώσεις έργων που εκτελούνται προς αποτροπή σοβαρού επικείμενου κινδύνου, πρέπει να διαπιστώνεται η συνδρομή εξειδικευμένων περιστάσεων εξ αιτίας των οποίων απειλείται με βεβαιότητα η επέλευση σοβαρού κινδύνου, η αποτροπή του οποίου επιβάλει την άμεση έναρξη εκτέλεσης του έργου, που θα ήταν αδύνατη με την τήρηση της διαδικασίας διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Εξάλλου, ο σοβαρός επικείμενος κίνδυνος, η αποτροπή του οποίου δικαιολογεί την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία, δεν πρέπει να οφείλεται σε υπαιτιότητα του φορέα, ο οποίος επιλέγει την εφαρμογή της εν λόγω διαδικασίας. Τέλος, οι κρίσεις περί της συνδρομής των ανωτέρω προϋποθέσεων προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία του διαγωνισμού με απευθείας ανάθεση ή μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, δεν αποτελούν κρίσεις διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης, αλλά νομικές κρίσεις, οι οποίες υπόκεινται σε πλήρη έλεγχο ορθής εκτίμησης και χαρακτηρισμού από το Δικαστήριο τούτο (βλ. Πράξη IV Τμήμ. 47/2005, 54/2002, 8/2000, 66/1999, 43/2006 κ.ά).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

272

128

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) καμία προσφορά δεν υποβλήθηκε ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν ήταν κατάλληλη και γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης, ενώ με τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 1 περ. α΄ εδ. β΄ του ίδιου π.δ., η ίδια δυνατότητα (προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού) δίδεται στις αναθέτουσες αρχές, όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) έχει προηγηθεί προκήρυξη διαγωνισμού, β) υποβλήθηκαν μη κανονικές προσφορές ή κατατέθηκαν απαράδεκτες προσφορές, γ) δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά οι αρχικοί όροι της σύμβασης και δ) στη διαδικασία με διαπραγμάτευση περιλαμβάνονται όλοι οι προσφέροντες που πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 43 έως 50 και οι οποίοι είχαν υποβάλει παραδεκτές προσφορές κατά τον προηγηθέντα διαγωνισμό. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι προσφορά που κατατέθηκε στην προηγηθείσα της διαπραγμάτευσης ανοικτή ή κλειστή διαδικασία διαγωνισμού νοείται ως «ακατάλληλη» όταν το περιεχόμενό της δεν έχει καμία σχέση με τις υπό ανάθεση υπηρεσίες και δεν μπορεί, συνεπώς, να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής, όπως αυτές καθορίστηκαν στα έγγραφα (τεχνικές προδιαγραφές) του διαγωνισμού (βλ. Δ.Ε.Κ. απόφαση της 4.6.2009, Υπόθεση C-250/07, Πράξη VI Τμ.Ε.Σ. 44/2007), για το λόγο δε αυτό η υποβολή «ακατάλληλης» προσφοράς εξομοιώνεται με τη μη υποβολή προσφοράς. Όσον αφορά δε στην έννοια της «μη κανονικής» προσφοράς του άρθρου 24 παρ. 1 περ. α΄ του π.δ.60/2007, η υποβολή τέτοιας προσφοράς εξομοιώνεται με την υποβολή απαράδεκτης προσφοράς. Τούτο σαφώς συνάγεται από τη γραμματική ερμηνεία των ως άνω διατάξεων, καθόσον υφίσταται συνάρτηση, αφενός μεταξύ της περίπτωσης απουσίας προσφοράς και της περίπτωσης υποβολής ακατάλληλης προσφοράς, αφετέρου μεταξύ της περίπτωσης υποβολής απαράδεκτης (σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τηρουμένων των οριζομένων στις διατάξεις των άρθρων 28, 39 έως 52 και 55 του π.δ.60/2007) προσφοράς και εκείνης της υποβολής μη κανονικής προσφοράς, οι οποίες προβλέπεται ότι μπορούν, εναλλακτικά, να αποτελέσουν λόγο απευθείας ανάθεσης. Οι περιπτώσεις αυτές είναι ισοδύναμες όχι μόνον όσον αφορά στις συνέπειες που απορρέουν από αυτές, αλλά και όσον αφορά στις δυσκολίες που συνεπάγονται για τον αναθέτοντα φορέα, δεδομένου ότι είτε δεν καλύπτονται οι σχετικές με τις υπό ανάθεση υπηρεσίες ανάγκες λόγω μη συμβατότητας των υποβληθεισών προσφορών με τις τεχνικές προδιαγραφές, είτε δεν πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις που τίθενται από το νόμο ή τη διακήρυξη σχετικά με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και την υποβολή παραδεκτής προσφοράς. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συνάψει σύμβαση ανάθεσης υπηρεσιών χωρίς να ακολουθήσει τη συνήθη διαδικασία διαγωνισμού, μόνον εάν οι προσφορές που υποβλήθηκαν είναι «ακατάλληλες» ή «μη κανονικές», στην κατηγορία δε των προσφορών αυτών δεν εμπίπτουν σε καμία περίπτωση οι οικονομικά «μη συμφέρουσες» για την αναθέτουσα αρχή προσφορές. Τέλος, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να προσφύγει στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού και στην προβλεπόμενη στο άρθρο 25 παρ. 1 περ. γ΄ του π.δ.60/2007 περίπτωση κατεπείγουσας ανάγκης, μη απορρέουσας από ευθύνη της αναθέτουσας αρχής, οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα, λόγω της οποίας δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που απαιτούνται για τους ανοικτούς ή κλειστούς διαγωνισμούς ή τις προβλεπόμενες στο άρθρο 24 του ως άνω π.δ. με διαπραγμάτευση διαδικασίες με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού. Οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική της ευθύνη.(ΕλΣυν/ΤμVI/3558/2009)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

28.2.Κατάτμηση συμβάσεων 273

129

274 275

273

2006/C-179/02. Ερμηνευτική Ανακοίνωση Ε.Ε. Σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις «δημόσιες συμβάσεις» 274

Δ17γ/09/9/ΦΝ417/2006.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2004/18/ΕΚ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.ΕΓΚ.1 275•ΕΣ/Πράξη

Ε' Κλιμακίου/335/2009.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Αποκατάσταση δημοτικού κτιρίου μετά την ενίσχυσή του», διότι το έργο αυτό έχει ως αντικείμενο την αρχιτεκτονική και ηλεκτρομηχανολογική αποκατάσταση του κτηρίου Δημοτικής Βιβλιοθήκης, σε συνέχεια άλλου έργου το οποίο συνίστατο στην εκτέλεση εργασιών ενίσχυσης του φέροντα οργανισμού του ίδιου κτηρίου. Ως εκ τούτου, αποτελεί τμήμα ενός ενιαίου έργου, οι εργασίες του οποίου αποβλέπουν όλες στο αυτό, από οικονομοτεχνική άποψη, αποτέλεσμα, συνολικής (και των δύο ως άνω έργων) προϋπολογισθείσας δαπάνης το ύψος της οποίας εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του π.δ/τος 60/2007 και επομένως η παράλειψη αποστολής της διακήρυξης προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια που πλήττει το κύρος της διαγωνιστικής διαδικασίας και την καθιστά μη νόμιμη.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Η έννοια της κατάτμησης σύμβασης Τόσο στο εθνικό όσο και στο κοινοτικό δίκαιο δεν ορίζεται η έννοια της κατάτμησης.Ως κατάτμηση σύμβασης νοείται η υποδιαίρεση μιας ενιαίας σύμβασης μελέτης σε τμήματα. Η επιλογή για κατάτμηση του αντικειμένου της σύμβασης σε τμήματα πρέπει να γίνεται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει οικονομικά και τεχνικά πλεονεκτήματα στην αναθέτουσα αρχή.Η κατάτμηση μπορεί να βασίζεται σε κριτήρια τεχνικά, όταν κάθε τμήμα αποτελεί μία φυσική ενότητα, ή ακόμα και χρονικά, όπου τα επιμέρους τμήματα αντιστοιχούν στις διαφορετικές αλλεπάλληλες χρονικές φάσεις του έργου. Το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων, κατ' αρχήν, δεν απαγορεύει την εν λόγω πρακτική. Οι οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις επιτρέπουν την ανάθεση συμβάσεων με τη μορφή χωριστών παρτίδων 276. Η υποδιαίρεση των δημόσιων συμβάσεων σε παρτίδες διευκολύνει σαφώς την πρόσβαση των ΜΜΕ, τόσο από ποσοτική άποψη (το μέγεθος των παρτίδων μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στην παραγωγική ικανότητα της ΜΜΕ) όσο και από ποιοτική άποψη (το περιεχόμενο των παρτίδων μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στον εξειδικευμένο κλάδο της ΜΜΕ). Επιπλέον, η υποδιαίρεση των συμβάσεων σε παρτίδες, παρέχει με τον τρόπο αυτό περισσότερες δυνατότητες συμμετοχής στις ΜΜΕ, διευρύνει τον ανταγωνισμό, πράγμα επωφελές για τις αναθέτουσες αρχές, εφόσον κάτι τέτοιο ενδείκνυνται και είναι εφικτό εν όψει των αντίστοιχων εμπλεκόμενων εργασιών, προμηθειών και υπηρεσιών.Στο πλαίσιο αυτό, οι αναθέτουσες αρχές, μολονότι δικαιούνται να περιορίσουν τον αριθμό των παρτίδων για τις οποίες μπορούν να υποβάλουν προσφορά οι προσφέροντες, δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τη δυνατότητα αυτή κατά τρόπο που να θίγει τις συνθήκες του θεμιτού ανταγωνισμού. Η προστασία της μικρομεσαίας επιχείρησης εμπεριέχεται στο σύστημα των διατάξεων για ανάθεση δημοσίων έργων και ειδικότερα στις διατάξεις για τις τάξεις των πτυχίων.Ετσι στα έργα χαμηλού προϋπολογισμού είναι επιτρεπτή η συμμετοχή μόνον εργοληπτών που κατέχουν μελετητικό πτυχίο αντίστοιχης τάξης. Παράλληλα το κοινοτικό δίκαιο θέτει κανόνες για την κατάτμηση των συμβάσεων (Βλ την παράγραφο 5 του άρθρου 8 του Π.Δ.60/2007-ΦΕΚ 64/Α/2007 με το οποίο μεταφέρθηκαν στο εσωτερικό δίκαιο οι διατάξεις της οδηγίας 2004/18).

•Ελ.Συν./Τμ.VII/ 96/2009.Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού για την εκτέλεση β' φάσης έργου, το οποίο μολονότι αποτελεί αύξηση ποσοτήτων της α' φάσης, αποκόπηκε από αυτό, προκειμένου να ανατεθεί απευθείας, καθόσον η αύξηση αυτή οφείλεται στην μεταβολή της εδαφικής επιφάνειας εκτέλεσης του έργου σε βαθμό τέτοιο, ώστε να μην είναι δυνατή πλέον η εφαρμογή της αρχικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε διάλυση της αρχικής εργολαβίας, είτε η τήρηση της νόμιμης διαδικασίας τροποποίησης της μελέτης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί εξ αρχής το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου και να προϋπολογιστεί αυτό ενόψει των νέων δεδομένων (ν.1418/84, άρθρο 291 παρ.4 του π.δ.410/1995, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ.12 του άρθρου 19 του ν.3242/2004). •Ελ.Συν/Τμ.7/114/2006.Προμήθεια μπετόν και ασφάλτου για συντήρηση και ασφαλτόστρωση δημοτικών δρόμων. Μη νόμιμη, καθόσον έγινε επιμερισμός της σχετικής δαπάνης, της αποφυγή διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, αφού το μπετόν και η άσφαλτος θεωρούνται ομοειδή αγαθά. 276

SEC(2008)2193 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η κατάτμηση δημόσιας σύμβασης είναι επιτρεπτή και από τις εθνικές διατάξεις.Με τη διάταξη της παραγράφου 14 του άρθρου 18 του ανωτέρω Ν.3731/2008, ρυθμίζεται το θέμα της κατάτμησης των δημοτικών ή κοινοτικών έργων, έτσι ώστε στις ισχύουσες σήμερα διατάξεις του άρθρου 24 παρ.8 του Ν.3613/2007 (ΦΕΚ 263 Α’) με τις οποίες είχε καταστεί επιτρεπτή η ως άνω κατάτμηση για την εκτέλεση των απαιτούμενων έργων ανά δημοτικό διαμέρισμα, να συμπεριληφθούν και τα τοπικά διαμερίσματα των Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού.Με την ανωτέρω διάταξη επιτρέπεται η κατάτμηση των δημοτικών ή κοινοτικών έργων για την εκτέλεσή τους ανά τοπικό ή δημοτικό διαμέρισμα, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 2 και 117 του Ν.3463/2006 «Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ 114 Α’/8-6-2006), καθώς και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών προκειμένου να προσδιορισθούν

130

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επακριβώς τα επιμέρους έργα και να αναγραφούν οι αντίστοιχες κατατμημένες πιστώσεις στους οικείους 277 κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου ή της Κοινότητας. Άλλη σημαντική διάταξη που προβλέπει την κατάτμηση σύμβασης είναι η η διάταξη του άρθρου 11 του 278 π.δ.99/1992 ,σύμφωνα με την οποία «1. Οι επί μέρους εργασίες που εκτελούνται από τρίτους στα πλαίσια της εκτέλεσης του όλου έργου, με αυτεπιστασία, ανατίθενται: α) είτε κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού, εφόσον η δαπάνη κάθε είδους εργασίας δεν υπερβαίνει το διπλάσιο του ορίου του ποσού που ισχύει κάθε φορά για πρόχειρους διαγωνισμούς προμηθειών του Δημοσίου, β) είτε απευθείας από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, που εκτελεί το έργο, εφόσον η δαπάνη κάθε επί μέρους εργασίας δεν υπερβαίνει κατά εκτελούμενο έργο, το ποσό που ορίζεται κάθε φορά συμφώνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών του Δημοσίου »

«Τεχνητή» κατάτμησης δημόσιας σύμβασης279 280 281 282 283

277

•Ελ.Συν./Τμ.VII/ 392/2009.Νόμιμη η εξόφληση λογαριασμού συνεχιζόμενου έργου, καθόσον τα συνεχιζόμενα από προηγούμενα έτη έργα διατηρούν την από οικονομική και τεχνική άποψη αυτοτέλειά τους και δεν δύνανται να αποτελέσουν ενιαίο έργο, με τα νέα εκείνα, η εκτέλεση των οποίων προβλέφθηκε το πρώτον σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του τρέχοντος εκάστοτε οικονομικού έτους, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.1418/1984, του π.δ.171/1987, του ν.2539/1997. Όμοιες οι 393, 394/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος •Ελ.Συν./Τμ.VII/115/2009.Δεν συντρέχει περίπτωση κατάτμησης της δαπάνης για το έργο διαμόρφωσης χώρου εμποροπανήγυρης, καθώς αυτό παρουσιάζει αυτοτέλεια έναντι των λοιπών εργασιών και προμηθειών, έχει δε μόνιμο χαρακτήρα σε αντίθεση με τις λοιπές εργασίες που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. •Ελ.Συν./Τμ.VII/45/2009.Δεν είναι νόμιμες οι δαπάνες που αφορούν στην πληρωμή εργολάβου για την εκτέλεση τριών δημοτικών έργων, καθόσον αποτελούν κατ' ουσίαν ένα ενιαίο δημοτικό έργο, του οποίου η κατάτμηση έγινε προς αποφυγή της διαδικασίας ανοικτού διαγωνισμού, καθώς ο προϋπολογισμός της συνολικής του δαπάνης υπερβαίνει το όριο της απευθείας ανάθεσης δημοτικών έργων, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 17 παρ.4 του ν.2539/1997.Όμοιες οι πράξεις 264, 276/2009 του ιδίου Τμήματος •Ελ.Συν./Τμ.VII/51/2009.Δαπάνη εξόφλησης 1ου λογαριασμού του έργου «Διάνοιξη αγροτικού δρόμου». Νόμιμη η κατάτμηση δημοτικών έργων, όταν παρουσιάζουν μεταξύ τους αυτοτέλεια. Νόμιμη η απευθείας ανάθεση, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου, δεν υπερβαίνει το όριο που τίθεται με την ΕΔ2α/04/40/ΕΝ294/1986 απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ. Νόμιμη η απευθείας ανάθεση με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής (άρθρο 31 παρ. 9 του ν.3731/2008). 278

ΕλΣυν/Τμ.5/1/2010.Αρχαιολογικά έργα.Με βάση τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (II σκέψη), το Τμήμα κρίνει αφενός μεν ότι πρόκειται για έργο και όχι για υπηρεσίες δεδομένου ότι τα αποτελέσματα των ανωτέρω εργασιών συνάπτονται σταθερά και άμεσα με το έδαφος και δεν μπορούν αποσυνδεθούν χωρίς βλάβη αυτού, αφετέρου δε ότι κατά παράβαση του διπλασίου, προβλεπόμενου στην προαναφερθείσα 171/7446/14.1.2002 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης, χρηματικού ορίου των 45.000 ευρώ για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή μετά από κατάτμηση της συνολικής δαπάνης προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διενέργειας τριών (3) πρόχειρων διαγωνισμών για το σχετικό έργο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

279

131

Ελ.Συν./Τμ. VII /19/2010 Μη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής Δήμου που αφορούν σε καταβολή χρηματικών ποσών σε εταιρείες για εξόφληση έργων. Η διαδικασία που πρέπει να τηρηθεί για την ανάδειξη αναδόχου εργοληπτικής εταιρείας για την κατασκευή ενός δημοτικού έργου τελεί κάθε φορά σε συνάρτηση με την σπουδαιότητα και την εξειδικευμένη φύση του ανατιθέμενου έργου, καθώς και με το ύψος της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για την κατασκευή του. Το ενιαίο του έργου κρίνεται κατά περίπτωση με βάση λειτουργικά κριτήρια και ειδικότερα την οικονομικοτεχνική λειτουργία των ανατιθέμενων μερικότερων έργων, το είδος των απαιτούμενων για την κατασκευή καθενός από τα έργα αυτά εργασιών, την ύπαρξη μιας αναδόχου εργοληπτικής εταιρείας ή περισσοτέρων ασχολούμενων με το αυτό αντικείμενο, την ταυτόχρονη ανάθεση της κατασκευής των μερικότερων έργων, την ομοιότητα των μελετών, τη δυνατότητα πραγματοποίησης του συνόλου των εργασιών από μία και μόνο επιχείρηση, τη χρονική διάρκεια κατασκευής τους, την ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, εντός του οποίου θα εκτελεστούν τα ανατιθέμενα έργα. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον δεν είναι νόμιμη η κατάτμηση του ενιαίου έργου σε τέσσερα επιμέρους έργα με το χαρακτηρισμό αυτών ως αυτοτελών «μικρών έργων», με σκοπό την αποφυγή διενέργειας δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού και την προσφυγή αφενός στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (για τα τρία εξ αυτών) και αφετέρου στην εξαιρετική διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού (για το τέταρτο έργο). 280

ΕΣ/Τ4/57/2007Μη νόμιμος ο επιμερισμός διαφόρων εργασιών διαρρύθμισης Ακτινολογικού εργαστηρίου Νοσοκομείου ( αναδιαμόρφωση χώρων , αποκατάσταση υδραυλικών εγκαταστάσεων , εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού ), συνολικού

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ο κοινοτικός νομοθέτης καθιέρωσε Με τις κοινοτικές Οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων ο κοινοτικός νομοθέτης καθιέρωσε ρητή απαγόρευση, σύμφωνα με την οποία η αναθέτουσα αρχή δεν μπορεί να παρακάμπτει το κοινοτικό δίκαιο κατατέμνοντας «τεχνητά» μια δημόσια σύμβαση. 284

Στο άρθρο 9 παρ. 3 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ ορίζεται: «Κανένα σχέδιο έργου και κανένα σχέδιο αγοράς για την απόκτηση συγκεκριμένης ποσότητας προμηθειών ή/και υπηρεσιών δεν μπορεί να κατατέμνεται προς 285 αποφυγή της εφαρμογής της παρούσας οδηγίας»

ποσού 104.839 ευρώ και η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ή του πρόχειρου διαγωνισμού και όχι αυτή του τακτικού , καθόσον όλες οι επί μέρους εργασίες συνιστούσαν ενιαίο έργο , αφού εκτελέστηκαν στον ίδιο χώρο και απέβλεπαν στο αυτό αποτέλεσμα και ανατέθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα. 281

Ελ.Συν./Τμ.IV/18/2007, η οποία κρίθηκε μη ανακλητέα από την 57/2007 όμοια. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1 παρ .3 ( όπως ισχύει ), 4 παρ .2 του ν.1418/1984 ( ΦΕΚ 23 Α ') και της Δ17γ/14/7/ΦΝ294/20.2.2002 απόφασης του Υπουργού ΠΕ . ΧΩ . Δ . Ε . ( Β ' 233), συνάγεται ότι ο τρόπος επιλογής του αναδόχου δημοσίου έργου συναρτάται με το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και , κατ ' επέκταση , τη σοβαρότητα του αντικειμένου του έργου , ούτως ώστε , για τα πλέον σημαντικά από αυτά , να επιτυγχάνεται , με την προσέλευση μεγάλου ή , πάντως , ικανού αριθμού υποψηφίων και την ελεύθερη ανάπτυξη του ανταγωνισμού , η καλύτερη , για την Αναθέτουσα Αρχή , προσφορά . Απαγορεύεται ο επιμερισμός των προς εκτέλεση εργασιών σε μικρότερες κατηγορίες και η χωριστή ανάθεση τους , είτε απευθείας , είτε με πρόχειρο διαγωνισμό , στο μέτρο που , όχι μόνον είναι δυνατόν , αλλά και επιβάλλεται , για το οικονομοτεχνικώς άρτιο του έργου , αυτές να αποτελέσουν αντικείμενο ενιαίας δημοπρασίας . Το εάν δε οι επιμέρους κατηγορίες συνιστούν ή όχι ενιαίο έργο κρίνεται επί τη βάσει λειτουργικών κριτηρίων ( οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος στο οποίο αποβλέπουν οι ανατιθέμενες εργασίες ) λαμβανομένων υπόψη και στοιχείων , όπως είναι , ιδίως , η ταυτόχρονη έναρξη των διαδικασιών ανάθεσης τους και η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου , εντός του οποίου πρόκειται αυτές να εκτελεστούν ( Σχετ . 133/2004, 26/2005 Πράξεις IV Τμήματος Ελ . Συν .). 282

Ελ.Συν./Τμ.VII/326/2009.Η δαπάνη εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών καθαρισμού αγροτικών δρόμων (με τη χρήση μηχανήματος διαμορφωτήρα - grader - και φορτωτή), η οποία δεν αφορά σε δημόσιο τεχνικό έργο, δεν είναι νόμιμη, διότι η ανάθεση των εργασιών δεν έγινε κατόπιν διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, όπως επιτάσσει το π.δ. 60/2007, αλλά με απευθείας ανάθεση, κατόπιν μη νόμιμης κατάτμησης των όμοιων εργασιών, αφού η επιτρεπτή κατά νόμο κατάτμηση των πιστώσεων ανά δημοτικό διαμέρισμα αφορά μόνο στα έργα και όχι στις εργασίες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 14 του ν. 3731/2008. 283

ΥΠΕΣ/71377/2007.Εφαρμογή διατάξεων του Ν.3613/2007.-Κατάτμηση δημοτικών έργων «Επιτρέπεται η κατάτμηση των δημοτικών ή κοινοτικών έργων και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών, με αναγραφή στον προϋπολογισμό του Δήμου ή της Κοινότητας κατατμημένων πιστώσεων για την εκτέλεση αυτών, ανά δημοτικό διαμέρισμα.» ΕλΣυν./Τμ.6/264/2011.Από τις ως άνω διατάξεις (Π.Δ. 59/2007- άρθρο 2 παρ.2 περ.β) , άρθρο 16 , άρθρο 17 ) συνάγεται ότι όταν ένα έργο, η ύπαρξη του οποίου εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των οικείων εργασιών, μπορεί να διαιρεθεί σε περισσότερα τμήματα και το άθροισμα της προϋπολογισθείσας αξίας των επιμέρους τμημάτων εγγίζει ή υπερβαίνει το όριο των 4.845.000 ευρώ που είναι το κατώτατο, ισχύον όριο εφαρμογής του Π.Δ/τος 59/2007, οι διατάξεις αυτού εφαρμόζονται σε όλα τα τμήματα (υποέργα). Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα υποέργα συνέχονται σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο από κάθε άποψη και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιούνται λειτουργικά κριτήρια και δή : η χωροθέτηση του έργου, η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, το είδος των απαιτουμένων για την κατασκευή καθενός από τα έργα αυτά, εργασιών, η ταυτόχρονη ανάθεση της κατασκευής των μερικότερων έργων, η ταυτόχρονη έναρξη της διαδικασίας των περισσοτέρων συμβάσεων, η ομοιότητα των μελετών και η χρονική διάρκεια της κατασκευής τους. Η διαπίστωση της τεχνητής, μη επιτρεπτής κατατμήσεως ενός ενιαίου έργου σε τμήματα, παρά τη συνδρομή των ως άνω κριτηρίων, παραβιάζει τους κανόνες του κοινοτικού δικαίου που επιβάλλουν τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού και τη δημοσίευση της οικείας προκηρύξεως στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ακολούθως, η μη εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου ως προς το σύνολο των υποέργων του ενιαίου έργου, ιδία με την αποστολή της προκηρύξεως αυτών προς δημοσίευση, συνιστά πλημμέλεια, η οποία καθιστά μη νόμιμη την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού διότι η παράλειψη των διατυπώσεων δημοσιότητας οδηγεί σε αποκλεισμό των δραστηριοποιουμένων στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, εργοληπτικών επιχειρήσεων και ως εκ τούτου πλήττονται οι αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, της προσβάσεως στις διαδικασίες αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων και της διαφάνειας (Απόφαση ΔΕΚ της 5.10.2000 στη C-16/1998, Επιτροπή κατά Γαλλίας, σελ. Ι-8315, Αποφάσεις VI Τμήματος 3741/2009, 3740/2009, 3730/2009, Πράξεις VI Τμήματος 49/2006, 33/2006, Πράξεις Ε΄ Κλιμακίου 565/2009, 562/2009, 555/2009, 148/2006, 42/2004, 41/2004, 4/2004, 365/2003, 363/2003, 359/2003). Τέλος, σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας, η κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε επιμέρους τμήματα οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 102 του Ν. 3669/2008 αναφορικά με τις καλούμενες τάξεις πτυχίων εργοληπτικών επιχειρήσεων διότι η δημοπράτηση του ενιαίου έργου συνεπάγεται την κλήση εργοληπτικών επιχειρήσεων διαφορετικής (μεγαλύτερης) τάξεως σε σχέση με αυτές που καλούνται όταν δημοπρατούνται χωριστά τμήματα του έργου, καθόσον ο προϋπολογισμός των τμημάτων είναι προδήλως μικρότερος αυτού του ενιαίου έργου. Κατά τη γνώμη όμως ενός μέλους του Τμήματος με συμβουλευτική ψήφο, της Παρέδρου, Ευαγγελίας Σεραφή, το κοινοτικό δίκαιο δεν απαγορεύει (εφόσον υπάρχει δυνατότητα συνάψεως χωριστών συμβάσεων) τον επιμερισμό του ενιαίου έργου σε περισσότερα τμήματα,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

284

132

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αρκεί σε κάθε ένα από αυτά να εφαρμόζονται οι κανόνες του κοινοτικού δικαίου, ιδία δε η δημοσίευση των διακηρύξεων των υποέργων στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Περαιτέρω, από καμία διάταξη του εθνικού δικαίου δεν απαγορεύεται η κατάτμηση των ενιαίων έργων σε περισσότερα, μικρότερα έργα, στα οποία η καλούμενη τάξη εργοληπτικών πτυχίων προσδιορίζεται από τον προϋπολογισμό τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 102 του Ν. 3669/2008. Η μη νομιμότητα της κατατμήσεως στη διαδικασία δημοπρατήσεως έργων έχει την έννοια της απαγορεύσεως καταστρατηγήσεως των κοινοτικών διατάξεων που οδηγούν στον αποκλεισμό των εργοληπτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε κάποιο από τα κράτη μέλη ή των εθνικών διατάξεων που ρυθμίζουν τη διαδικασία αναθέσεως δημοσίων έργων (π.χ. κατάτμηση για την αποφυγή διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού ή για την αποφυγή υποβολής των συμβάσεων στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου). Υπό την προϋπόθεση της τηρήσεως των διατάξεων του κοινοτικού και του εθνικού δικαίου, δεν γεννάται ζήτημα καταστρατηγήσεως των διατάξεων που ρυθμίζουν τις καλούμενες τάξεις πτυχίων των εργοληπτών (άρθρο 102 του Ν. 3669/2008), καθόσον δι’ αυτών απλώς ορίζεται αυτοτελώς το δικαίωμα συμμετοχής, το οποίο εξαρτάται από τον προϋπολογισμό κάθε υποέργου. Ελ.Συν/Τμ.4/49/2010.Κριτήρια για τον καθορισμό της φύσεως των περισσοτέρων έργων ως ενιαίου αποτελεί ο προορισμός αυτών να επιτελέσουν μία οικονομική και τεχνική λειτουργία, η εκτέλεσή τους εντός του ίδιου γεωγραφικού πλαισίου και η δημοπράτησή τους την αυτή χρονική περίοδο (Πράξεις IV Τμ. 149/2008, 13/2008, VII Τμ. 45/2009, πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 5.10.2000 στην υπόθεση C-16/1998). Ενδείξεις, οι οποίες, συντρεχόντων των ως άνω κριτηρίων, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός ενιαίου έργου αποτελούν η απευθείας ανάθεση των περισσοτέρων έργων από τον ίδιο φορέα, η επιλογή μίας εργοληπτικής επιχειρήσεως ως αναδόχου, καθώς και το ομοειδές των απαιτουμένων για την κατασκευή τους εργασιών. Προκειμένου περί ενιαίου έργου, ο επιμερισμός της κατασκευής του σε μικρότερα έργα, χαμηλού προϋπολογισμού, ώστε να είναι δυνατή η απευθείας ανάθεσή τους, συνιστά περιγραφή των διατάξεων περί διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού, ο οποίος μόνον διασφαλίζει την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και εγγυάται, με την προσέλευση περισσοτέρων υποψηφίων, την επίτευξη της καλύτερης για την αναθέτουσα αρχή, προσφοράς Ελ.Συν./Τμ.4/5/2008.Κατάτμηση- Κριτήρια. Δεν επιτρέπεται η κατάτμηση (επιμερισμός) εργασιών που αποτελούν τμήμα ενιαίου έργου αναθέσεως τους με τη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, στο μέτρο που, όχι μόνο είναι δυνατόν, αλλά και επιβάλλεται, για το οικονομοτεχνικούς άρτιο του έργου να αποτελέσουν αντικείμενο ενιαίου ανοικτού διαγωνισμού. Τούτο κρίνεται επί τη βάσει λειτουργικών κριτηρίων και δη επί τη βάσει της οικονομοτεχνικής λειτουργίας του αποτελέσματος στο οποίο αυτές αποβλέπουν, λαμβανομένων υπόψη στοιχείων, όπως είναι ιδίως η ταυτόχρονη έναρξη των διαδικασιών αναθέσεως τους και η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου εντός του οποίου πρόκειται αυτές να εκτελεστούν. Νόμιμος ο επιμερισμός δαπάνης για εργασίες διαμόρφωσης χώρων δύο διαφορετικών υποκαταστημάτων του ΙΚΑ εντός της Αττικής. Ελ.Συν./Τμ.4/121/2008 .Ανακάλεσε εν μέρει την 13/2008 ως προς την παραδοχή κατάτμησης Κριτήριο χρονικής ενότητας ανάθεσης - τεχνική και λειτουργική σχέση των εργασιών Ανακαλείται μερικώς η 13/2008 πράξη του IV Τμήματος (Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου,καθώς έγινε δεκτό,ότι η ενότητα του τεχνικού και λειτουργικού αντικειμένου κρίνεται κατά περίπτωση και εξετάζεται ενόψει της κάθε φορά αναγκαιότητας που υπηρετεί η εκτέλεση ενός δημόσιου έργου, ενώ η συνδρομή του κριτηρίου της χρονικής ενότητας προϋποθέτει την προηγούμενη κρίση,ότι υφίσταται διάσπαση του τεχνικού και λειτουργικού αντικειμένου του ενιαίου έργου (ν. 1418/1984 όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με το ν.2229/1994).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ελ.Συν./Τμ.4/88/2008 .Υδραυλικέ -ηλεκτρολογικές ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες Επιμέρους πρόχειροι διαγωνισμοί. Μη νόμιμη η απευθείας ανάθεση της εκτέλεσης εργασιών στο χώρο των πλυντηρίων Νοσοκομείου, διότι οι εν λόγω εργασίες, αν και δεν υπερβαίνουν καθεμία τους το ποσό των 60.000 ευρώ, συνιστούν στο σύνολο τους ενιαίο έργο που υπερβαίνει το ως άνω ποσό, ενώ επιπλέον ο ανάδοχος ανήκε στην 6η τάξη του Μ.Ε.Ε.Π,με αποτέλεσμα να μην μπορεί νομίμως να αναλάβει έργα της συγκεκριμένης κατηγορίας. Αριθμός 160/2008 .Δεν ανακαλείται η 88/2008. Κατάτμησηδιαδοχικές αναθέσεις μέσω πρόχειρων διαγωνισμών. Κατάτμηση δαπάνης. Τάξεις ΜΕΕΠ- Κατώτερο όριο. Μη προσκομιδή νέων στοιχείων. Μη προβολή βάσιμων λόγων.

133

Ελ.Συν/Τμ.4/149/2008.Λειτουργική και χωρική ενότητα παρεμφερών ή και ίδιων εργασιών (οικοδομικών, ηλεκτρολογικών, υδραυλικών) - ενιαίο έργο. Η αλλαγή του οικονομικού έτους της έγκρισης της διαδικασίας ανάθεσης των μερικότερων εργασιών ενιαίου έργου δεν αρκεί για να μεταβάλει το χαρακτήρα του ως ένα ενιαίο έργο, Προληπτικός έλεγχος χ.ε.πληρωμής Νοσοκομείου..που αφορούσαν στην καταβολή δαπάνης διαμόρφωσης χώρων του νοσοκομείου. Οι λόγοι διαφωνίας της Επιτρόπου: α)οι επίμαχες εργασίες συναθροιζόμενες με παρεμφερείς εργασίες ήδη εξοφληθείσες συνιστούν ενιαίο έργο που δεν έπρεπε να ανατεθεί χωριστά, β)δεν επισυνάπτεται η απαιτούμενη έγκριση της εκτέλεσης των εργασιών από το αρμόδιο όργανο (Διοικητή ΔΥΠΕ). Έννοια κατάτμησης δαπάνης. Έγκριση από το αρμόδιο όργανο. Μη νόμιμη η δαπάνη, θεωρητέο το χ.ε.λόγω συγγνωστής πλάνης(αντίθετη μειοψηφία). 285

Στο άρθρο 17 παρ. 2 της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ ορίζεται : «Οι αναθέτοντες φορείς δεν μπορούν να καταστρατηγούν την παρούσα οδηγία κατατέμνοντας τα σχέδια έργων ή τις προτεινόμενες αγορές για την απόκτηση συγκεκριμένης ποσότητας προμηθειών και/ή υπηρεσιών ή χρησιμοποιώντας ειδικές μεθόδους υπολογισμού της αξίας των συμβάσεων».Στη νέα Οδηγία 2009/81/EK για τις συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας ορίζεται παράνομη η κατάτμηση στην περίπτωση που αποσκοπείται με τη διαδικασία αυτή «η δημιουργία κατ΄ουσίαν πανομοιότυπων χωριστών μερικών συμβάσεων» (άρθρο 9 παρ. 3).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Κατάτμηση ενιαίας σύμβασης σημαίνει κατάτμηση του προϋπολογισμού της 286 287.Η διαπίστωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι ο προϋπολογιζόμενη αξία της σύμβασης αποτελεί το βασικό κριτήριο υπαγωγής της στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων. Επομένως, ο τρόπος και η διαδικασία επιλογής του αναδόχου εξαρτώνται, καταρχήν, από το ύψος της συνολικής δαπάνης. Για να αποφεύγεται η μη εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου μέσω τεχνητής υποτίμησης της αξίας της σύμβασης αλλά και να επιλέγεται η ορθή διαδικασία δημοπράτησης, οι Oδηγίες προβλέπουν συγκεκριμένο τρόπο υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας της κατατμηθείσας σύμβασης. Σε περίπτωση κατάτμησης, η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται να συνεκτιμά την εκτιμώμενη αξία όλων των επιμέρους συμβάσεων, προκειμένου να καθοριστεί ο ακριβής προϋπολογισμός της και να εξακριβωθεί εάν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των κοινοτικών Οδηγιών. Παράλληλα το ίδιο άρθρο της Οδηγίας εισάγει και την μοναδική εξαίρεση από τον κανόνα του συνυπολογισμού των επιμέρους συμβάσεων:Οι αναθέτουσες αρχές δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν τους κοινοτικούς κανόνες μόνο για εκείνα τα τμήματα των οποίων η εκτιμώμενη αξία (εκτός ΦΠΑ) είναι μικρότερη των 80 000 ΕΥΡΩ για τις υπηρεσίες και τις προμήθειες και του 1 εκατομμυρίου ΕΥΡΩ για τα έργα, υπό τον όρο ότι το συνολικό ποσό των συγκεκριμένων τμημάτων δεν υπερβαίνει το 20% της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων. Η τεχνητή κατάτμηση έχει ως στόχο κατά κύριο λόγο την αποφυγή διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας και δευτερευόντως την αποφυγή διενέργειας διεθνούς διαγωνισμού(δημοσιότητα,δικαστική προστασία) και του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελ.Συνέδριο. Ως στοιχεία που υποδηλώνουν κατάτμηση μιας ενιαίας σύμβασης 288 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ορίσει (βλέπετε απόφαση C-16/98 Επιτροπή κατά Γαλλίας) την ταυτόχρονη 286

Κουτούπα-Ρεγκάκου Ε., Το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων, 1995, σελ. 69, όπου η τεχνητή κατάτμηση χαρακτηρίζεται και «ως τεχνητή υποτίμηση της αξίας της σύμβασης». Μητκίδης Χ. Συμβάσεις Δημοσίων Έργων, 106, όπου η κατάτμηση της σύμβασης αναφέρεται στο κεφάλαιο με τον γενικό τίτλο «Κατάτμηση προϋπολογισμού». 287

ΕλΣυν/Κλ.Ε/439/2010.Κατά την έννοια των άνω διατάξεων(Π.Δ. 59/2007- άρθρο 2 παρ.2 περ.β) η ύπαρξη ενός έργου πρέπει να εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των οικείων εργασιών (βλ Απόφαση ΔΕΚ C-16/98). Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα τμήματα αποτελούν ενιαίο έργο, δηλ. ολοκληρωμένο από κάθε άποψη και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, ως κριτήρια χρησιμοποιούνται η χωροθέτηση του έργου, η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, στο οποίο αναφέρονται οι οικείες προκηρύξεις, η ύπαρξη συνολικής μελέτης, η έκδοση μιας απόφασης για τη συνολική χρηματοδότηση του έργου (πρβλ Αποφ. ΔΕΚ C-16/98, ΕΑ ΣτΕ 86/2000). Συνέπεια της διαπίστωσης της τεχνητής (μη επιτρεπτής) κατάτμησης ενός ενιαίου έργου σε τμήματα είναι η υποχρεωτική τήρηση των κανόνων δημοσιότητας (άρθρο 32 Π.Δ. 59/2007 και παράρτημα XX σημ. 1 στοιχεία α και β) με δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης του ή των διαγωνισμών όλων των τμημάτων σε κοινοτικό επίπεδο, αφού με τον τρόπο αυτό εξυπηρετείται ο σκοπός της Οδηγίας 2004/17, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση του ότι επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών θα είναι σε θέση να υποβάλλουν προσφορά για διαγωνισμούς για κατάρτιση σύμβασης ή συνόλου συμβάσεων που μπορεί να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για αντικειμενικούς λόγους σχετικούς με την αξία τους(βλ σκέψη 44 της Απόφασης ΔΕΚ C-16/98). Κατ΄ ακολουθία η παράλειψη αποστολής για δημοσίευση της διακήρυξης τμήματος ενιαίου έργου στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου του συγκεκριμένου τμήματος του έργου (βλ. Πρ VI Τμ. 33,49/2006, Ε΄ Κλιμ. 359, 363, 365/2003, 4, 41, 42/2004, 148/2006, 565/2009). Περαιτέρω, σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας, η κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε επιμέρους τμήματα οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 102 του ν.3669/2008 σχετικά με τις καλούμενες τάξεις εργοληπτικών επιχειρήσεων με βάση τα όρια προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων, αφού η δημοπράτηση του ενιαίου έργου θα είχε ως συνέπεια τη κλήση εργοληπτικών επιχειρήσεων διαφορετικών τάξεων σε σχέση με αυτές της χωριστής δημοπράτησης των τμημάτων αυτού. ΔΕΚ/C-16/1998-Κατάτμηση. 1.Προκειμένου να κριθεί αν υπάρχει τεχνητή κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε πλείονες συμβάσεις, υπό την έννοια του άρθρου 14, παράγραφος 13, της οδηγίας 93/38, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, η διάταξη αυτή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε συνδυασμό με την παράγραφο 10, πρώτο εδάφιο, του άρθρου αυτού. Συναφώς, από τον ορισμό του έργου στο άρθρο 14, παράγραφος 10, πρώτο εδάφιο, δεύτερη περίοδος, της οδηγίας 93/38 προκύπτει ότι η ύπαρξη ενός έργου πρέπει να εκτιμάται βάσει της οικονομικής και τεχνικής λειτουργίας του αποτελέσματος των οικείων εργασιών. Επομένως, προκειμένου περί σειράς συγκεκριμένων εργασιών συντηρήσεως και επεκτάσεως οι οποίες αφορούν τα υφιστάμενα δίκτυα διανομής ηλεκτρισμού και φωτισμού δημοσίων χώρων και των οποίων το αποτέλεσμα, όταν ολοκληρωθούν, θα αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργίας την οποία εκπληρώνουν τα αντίστοιχα δίκτυα, η εκτίμηση περί της υπάρξεως ενός έργου πρέπει να πραγματοποιηθεί βάσει της οικονομικής και τεχνικής λειτουργίας την οποία εκπληρώνουν τα εν λόγω δίκτυα διανομής ηλεκτρισμού και φωτισμού δημοσίων χώρων. Ένα δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού έχει ως προορισμό, από τεχνικής απόψεως, να μεταφέρει τον ηλεκτρισμό που παράγει ένας προμηθευτής στον τελικό συγκεκριμένο καταναλωτή· ο καταναλωτής αυτός υποχρεούται, σε οικονομικό επίπεδο, να πληρώνει τον προμηθευτή αναλόγως της καταναλώσεώς του. Αντιθέτως, ένα δίκτυο φωτισμού δημοσίων χώρων έχει ως προορισμό, από τεχνικής απόψεως, να φωτίζει τους δημοσίους χώρους χρησιμοποιώντας προς τούτο την ηλεκτρική ενέργεια που παρέχει το δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού. Η αρχή η οποία διασφαλίζει τον φωτισμό δημοσίων χώρων φέρει η ίδια το κόστος του φωτισμού αυτού, εκτός αν αναζητεί στη συνέχεια τα καταβληθέντα ποσά από τον εξυπηρετούμενο πληθυσμό, χωρίς να προσαρμόζει τα απαιτούμενα ποσά αναλόγως του οφέλους που αντλούν οι ενδιαφερόμενοι. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ένα δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού έχει διαφορετική οικονομική

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

288

134

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έναρξη της διαδικασίας των συμβάσεων, όταν παράλληλα συντρέχουν και οι εξής όροι: ομοιότητα των προκηρύξεων των συμβάσεων, ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου εντός του οποίου κινήθηκαν οι διαδικασίες των συμβάσεων αυτών, ανάθεση από τον ίδιο φορέα ή ακόμα και από ένα φορέα που συντονίζει τις διαδικασίες ανάθεσης.

Η προσφυγή της 9ης Δεκεμβρίου 2010 — Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας(Υπόθεση C-574/10) Κατά το Δικαστήριο, η ενιαία οικονομική και τεχνική λειτουργία των εξατομικευμένων τμημάτων μιας συμβάσεως αποτελεί ένδειξη ότι πρόκειται περί μιας και της αυτής συμφωνίας. Μολονότι το στηριζόμενο στην επιτελούμενη λειτουργία κριτήριο αναπτύχθηκε σε σχέση με τις δημόσιες συμβάσεις έργων, η Επιτροπή φρονεί ότι το κριτήριο αυτό ισχύει και επί δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών. Εν προκειμένω, το κριτήριο της τεχνικής και οικονομικής ενότητας των υπηρεσιών τεχνικών μελετών για τα επιμέρους τμήματα του κτιρίου πληρούται, δεδομένου ότι πρόκειται περί της ανακαινίσεως ενός και του αυτού οικοδομήματος. Με τη σχεδόν κατά βούληση κατάτμηση των συμβάσεων θίγεται η πρακτική αποτελεσματικότητα της οδηγίας. Με την κατάτμηση αυτή, συχνά η αξία της συμβάσεως συγκρατείται τεχνηέντως κάτω από τα όρια με συνέπεια να περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Το Δικαστήριο κατά πάγια νομολογία υπογραμμίζει τη σημασία των οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων για την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και τον δίκαιο ανταγωνισμό σε επίπεδο Ένωσης. Ο αυθαίρετος και παράτυπος "διαμελισμός" δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών που έχουν ενιαίο αντικείμενο διακυβεύει την επίτευξη αυτών των σκοπών. Ο τεχνητός κατακερματισμός της αξίας συμβάσεως με ενιαίο αντικείμενο δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από λόγους δημοσιονομικής διαχειρίσεως οι οποίοι επιβάλλουν την κατάτμηση σε επιμέρους έργα. Μια ενιαία συμφωνία, η οποία εκτελείται σε περισσότερα στάδια για αμιγώς δημοσιονομικούς λόγους, δεν μπορεί για αυτόν και μόνο τον λόγο να λογίζεται ως πλειάδα εξατομικευμένων συμβάσεων, με συνέπεια να περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, διότι αυτό δεν συνάδει προς τον σκοπό των ευρωπαϊκών οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων. Το άρθρο 9, παράγραφος 3, της οδηγίας απαγορεύει μια τέτοια τεχνητή κατάτμηση συμφωνίας που έχει ενιαίο αντικείμενο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Συνοψίζοντας, διαπιστώνεται πως οι επίμαχες συμβάσεις συγκροτούν μια ενιαία συμφωνία, η αξία της οποίας κατά τον χρόνο της αναθέσεως υπερέβαινε το καθοριζόμενο στην οδηγία κατώτατο όριο. Για τη σύναψη της συμβάσεως έπρεπε λοιπόν να προηγηθεί διαγωνισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να τηρηθούν οι προβλεπόμενες στην ως άνω οδηγία διαδικασίες. Αυτό δεν συνέβη και, ως εκ τούτου, η καθής παρέβη την οδηγία 2004/18/ΕΚ.

135

και τεχνική λειτουργία απ' ό,τι ένα δίκτυο φωτισμού δημοσίων χώρων και ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι εργασίες που αφορούν τα δίκτυα αυτά αποτελούν τμήματα ενός ενιαίου έργου το οποίο κατατμήθηκε τεχνητώς κατά παράβαση του άρθρου 14, παράγραφοι 10, πρώτο εδάφιο, και 13, της οδηγίας.( βλ. σκέψεις 31, 36-38, 52-56 ) 2. Μολονότι η ύπαρξη ενός και μόνου αναθέτοντος φορέα και η δυνατότητα μιας και μόνης επιχειρήσεως της Κοινότητας να πραγματοποιήσει όλες τις εργασίες τις οποίες αφορούν οι οικείες συμβάσεις μπορούν, αναλόγως των συνθηκών, να αποτελέσουν ενδείξεις που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός έργου υπό την έννοια της οδηγίας 93/38, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, δεν μπορούν, αντιθέτως, να αποτελέσουν κριτήρια καθοριστικά προς τούτο. Έτσι, το ότι υπάρχουν πλείονες αναθέτοντες φορείς και το ότι είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν όλες οι σχετικές εργασίες από μία και μόνη επιχείρηση δεν μπορούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη ενός έργου, οσάκις το συμπέρασμα αυτό επιβάλλεται κατ' εφαρμογήν των λειτουργικών κριτηρίων που καθορίζει το άρθρο 14, παράγραφος 10, πρώτο εδάφιο, δεύτερη περίοδος, της οδηγίας. ράγματι, ο ορισμός της εννοίας του έργου τον οποίο περιέχει η διάταξη αυτή δεν εξαρτά την ύπαρξη ενός έργου από στοιχεία όπως ο αριθμός των αναθετόντων φορέων ή η δυνατότητα πραγματοποιήσεως του συνόλου των εργασιών από μία και μόνη επιχείρηση.( βλ. σκέψεις 42-43 ) 3. Η αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων μεταξύ των προσφερόντων, που διατυπώνεται στο άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/38, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, έχει εφαρμογή σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας συνάψεως δημόσιας συμβάσεως και όχι μόνον από τη στιγμή που ένας επιχειρηματίας έχει υποβάλει προσφορά. Η ερμηνεία αυτή είναι σύμφωνη προς τον σκοπό της οδηγίας που συνίσταται στο άνοιγμα στον κοινοτικό ανταγωνισμό των αγορών στις οποίες η οδηγία αυτή έχει εφαρμογή. πράγματι, ο σκοπός αυτός θα θιγόταν αν ένας αναθέτων φορέας μπορούσε να οργανώσει διαδικασία συνάψεως έτσι ώστε οι επιχειρηματίες των άλλων κρατών μελών, πλην αυτού εντός του οποίου συνάπτονται οι συμβάσεις, να αποτραπούν από την υποβολή προσφοράς. Επομένως, το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας, απαγορεύοντας κάθε διάκριση μεταξύ των προσφερόντων προστατεύει και αυτούς που απετράπησαν από την υποβολή προσφορών διότι περιήλθαν σε μειονεκτική θέση λόγω των λεπτομερειών της διαδικασίας που ακολούθησε ένας αναθέτων φορέας.( βλ. σκέψεις 107-109 )

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

28.3.Η περίπτωση της «κατεπείγουσας ανάγκης 289

www.docman.gr

290

Η περίπτωση αυτή αναφέρεται σε διαγωνισµούς δηµοσίων συµβάσεων έργων, προµηθειών και υπηρεσιών, όταν η επιτακτικά επείγουσα ανάγκη (η κατεπείγουσα ανάγκη) που προκύπτει από γεγονότα απρόβλεπτα για την Αναθέτουσα Αρχή, δεν επιτρέπει την τήρηση των προθεσµιών που προβλέπονται από τις άλλες διαδικασίες.Οι περιστάσεις που επικαλείται η Αναθέτουσα Αρχή για την αιτιολόγηση της επιτακτικής επείγουσας ανάγκης, δεν θα πρέπει σε καµία περίπτωση να απορρέουν από δική της ευθύνη.Ως απρόβλεπτα γεγονότα θεωρούνται τα γεγονότα που ξεφεύγουν από το πεδίο της συνήθους οικονοµικής και κοινωνικής δραστηριότητας, όπως για παράδειγµα οι περιπτώσεις πληµµυρών και σεισµών, που απαιτούν άµεσες παρεµβατικές ενέργειες αποκαταστάσεων και βοήθειας των θιγοµένων.Πρέπει να σηµειώσουµε ότι η επίκληση της περίπτωσης αυτής επιτρέπεται για την προκήρυξη µόνο εκείνων των έργων, προµηθειών και υπηρεσιών που είναι αναγκαίες για την άµεση εξυπηρέτηση και ανακούφιση των παραπάνω αναγκών που προέκυψαν από τα απρόβλεπτα γεγονότα και όχι αφορµή για να καλυφθούν πρόσθετες ανάγκες.Επειδή η επίκληση της περίπτωσης των απροβλέπτων γεγονότων είναι σύνηθες φαινόµενο των Αναθετουσών Αρχών που εξυπηρετούνται µε «απ΄ ευθείας αναθέσεις» για να καλύψουν τις ανάγκες τους, µε αποφυγή εφαρµογής των κλασσικών διαδικασιών των κοινοτικών οδηγιών (ανοικτές και κλειστές διαδικασίες κλπ) που επιβάλλουν συγκεκριµένους περιοριστικούς όρους 289

Ελ.Συν/Τμ.6/88/2007.Προϋποθέσεις απευθείας ανάθεσης λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε απρόβλεπτες για την αναθέτουσα αρχή περιστάσεις. Ειδικότερα, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφύγουν στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, όταν, πλην άλλων, αδυνατούν να τηρήσουν τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση προκήρυξης, μόνο όμως στην περίπτωση που συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις : α) όταν οι εν λόγω υπηρεσίες πρέπει να παρασχεθούν κατεπειγόντως και β) όταν η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη για την παροχή των υπηρεσιών οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι σε έκτακτα πραγματικά γεγονότα, τα οποία αφ’ ενός μεν δεν αποδίδονται σε παραλείψεις ή έλλειψη προγραμματισμού και επιμέλειας της αναθέτουσας αρχής αφ’ ετέρου δεν ήταν δυνατόν, κατά τα διδάγματα της ανθρώπινης πείρας και λογικής, να προβλεφθούν. Ως εκ της φύσεως μάλιστα της σχετικής απόφασης για την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, επιβάλλεται να προκύπτουν με σαφήνεια και πληρότητα από τα στοιχεία του φακέλου οι ειδικότεροι εκείνοι λόγοι που την αιτιολογούν. Αν δεν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, η διαδικασία ανάθεσης και η συναπτόμενη κατά τη διαδικασία αυτή σύμβαση παροχής υπηρεσιών δεν είναι νόμιμη (πρβλ. Πράξεις 4/2006 και 114/2005 IV Τμήματος, 58/2004 VI Τμήματος Ελ. ΕΣ/Τ6/46/2007.ΙΙΙ. Ο ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α΄ 23), στο άρθρο 4 παρ. 2 ορίζει : «Τρόποι επιλογής της εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή του έργου είναι : α) ... β) ... γ) Η απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων. Ο τρόπος αυτός αποτελεί εξαιρετική διαδικασία και εφαρμόζεται όταν συντρέχει μία από τις εξαιρέσεις που προβλέπει το άρθρο 86 του Ν.Δ. 321/1969 (ΦΕΚ Α΄ 205), όπως κάθε φορά ισχύει και σε ειδικές περιπτώσεις, όπως σε περίπτωση θεομηνίας, σοβαρού επικείμενου κινδύνου, μοναδικότητας του κατασκευαστή, συνέχισης εργασιών ύστερα από έκπτωση του αναδόχου ή διάλυσης της εργολαβικής σύμβασης (...)». Περαιτέρω, η διάταξη του άρθρου 86 του ν.δ/τος 321/1969 καταργήθηκε με το άρθρο 17 παράγραφος 1 περ. β’ του ν. 1797/1988, ενώ η παράγραφος 2 της 2043748/519/0026/22.5.1989 απόφασης του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ Β΄ 388), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 1881/1990 (ΦΕΚ Α΄ 42), αναφέρει : «Ειδικές διατάξεις που παραπέμπουν στα άρθρα 86 του ν.δ. 321/1969 (…), νοούνται εφεξής ότι παραπέμπουν στα κατ’ ιδίαν άρθρα του ν. 1797/1988». Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 4 παράγραφος 2 εδ. γ΄ του ν. 1418/1984, η οποία παρέπεμπε στο άρθρο 86 του ν.δ/τος 321/1969, παραπέμπει πλέον στις ανάλογες διατάξεις περί αναθέσεως προμηθειών με διαπραγμάτευση του ν. 2286/1995 «Προμήθειες του δημοσίου τομέα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α΄ 19), ο οποίος ισχύει μετά την κατάργηση του ν. 1797/1988 και ορίζει στο άρθρο 2 ότι : «(…) 12. Οι διαδικασίες συνάψεως συμβάσεων προμηθειών διακρίνονται σε συνοπτικές, ανοικτές, κλειστές και με διαπραγμάτευση : (…) δ) Με διαπραγμάτευση (εξαιρετική ή απευθείας ανάθεση) είναι η διαδικασία που οι επί μέρους φορείς προσφεύγουν στους προμηθευτές της επιλογής τους και διαπραγματεύονται τους όρους των υπό σύναψη συμβάσεων με έναν ή περισσότερους από αυτούς, με ή χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού». Από το συνδυασμό των προεκτεθεισών διατάξεων συνάγεται ότι ο διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπος επιλογής αναδόχου για την κατασκευή έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, εφαρμοζόμενη στις περιπτώσεις που ορίζονται ρητά από το νόμο, μεταξύ των οποίων αναφέρεται και η απειλή επέλευσης σοβαρού κινδύνου, όπως είναι ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, μη οφειλομένου σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, η αποτροπή του οποίου επιβάλλει την άμεση έναρξη εκτέλεσης του έργου και την εντός σύντομου χρόνου αποπεράτωση αυτού (Πράξεις VI Τμ. 140/2006, 102/2005). Περαιτέρω, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου για τη διενέργεια διαγωνισμού με πρόσκληση περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως διοικητική πράξη αιτιολογητέα από τη φύση της, αφού εκδίδεται κατ’ εφαρμογή εξαιρετικών διατάξεων, πρέπει, βάσει γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, να είναι επαρκώς αιτιολογημένη, υπό την έννοια ότι οι ειδικές εκείνες περιστάσεις που δικαιολογούν την εφαρμογή της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας επιλογής αναδόχου αρκεί να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητάς της από το Δικαστήριο (Πράξη VII Τμ. 196/2006).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

290

136

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιλογής και ανάθεσης και συγκεκριµένους χρόνους προθεσµιών, ο κοινοτικός νοµοθέτης είναι ιδιαίτερα αυστηρός στην εφαρµογή και ερµηνεία των κοινοτικών προβλέψεων για τις περιπτώσεις αυτές.Οι Αναθέτουσες Αρχές θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψη τους ότι οι ελάχιστες προθεσµίες που θέτουν τόσο οι κοινοτικές οδηγίες όσο και το εθνικό δίκαιο µεταγραφής για επείγουσες περιπτώσεις «λόγω απροβλέπτων γεγονότων» ενδέχεται να καλύπτουν τις απαιτήσεις τους χωρίς να είναι αναγκαία η προσφυγή στην περίπτωση της «κατεπείγουσας ανάγκης» της παραγράφου αυτής.Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι η επίκληση της «κατεπείγουσας ανάγκης» δικαιολογείται για ενέργειες της Αναθέτουσας Αρχής χρονικά περιορισµένες (µικρότερες από τις ελάχιστες των κλασσικών διαδικασιών που αναφέρονται σε περιπτώσεις επείγοντος). Για έργα, υπηρεσίες και προµήθειες που απαιτούνται µετά από την περίοδο αυτή οι Αναθέτουσες Αρχές έχουν επαρκή χρόνο για δηµοσίευση προκήρυξης και ανάθεση συµβάσεων µε τις κλασσικές διαδικασίες (ανοικτές ή κλειστές κλπ.). (Περίπτωση C-24/91, Commission v Spain, [1992] ECR I-1989, όπου το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο θεώρησε ασυµβίβαστο το επιχείρηµα της Ισπανικής Κυβέρνησης περί κατεπείγοντος διότι τα χρονικά όρια που έθετε ξεπερνούσαν τις προθεσµίες των κοινοτικών οδηγιών για τις επείγουσες περιπτώσεις).

28.4.Η ουσιώδης τροποποίηση των αρχικών όρων της σύµβασης 291 Στην έννοια των «αρχικών όρων» της σύµβασης περιλαµβάνονται όλοι οι τεχνικοί, διοικητικοί, χρηµατοοικονοµικοί κλπ όροι που περιέχονται στα έγγραφα του διαγωνισµού .Οι εν λόγω όροι του αρχικού 292 διαγωνισµού πρέπει να µην «τροποποιούνται ουσιωδώς» κατά την διαδικασία της διαπραγµάτευσης,διότι η δεύτερη αυτή διαγωνιστική διαδικασία αποτελεί ουσιαστικά συνέχιση της προηγούµενης ανοικτής ή κλειστής 291

Κυπριακή Δημοκρατία.Οδηγός βέλτιστων πρακτικών σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων. Βλέπε και [Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Οδηγός για τις Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων Ε.Ε., 1997].

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

292

137

•Ελ.Συν./Τμ.VI/289/2008.Διαδικασία διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση νέας προκήρυξης, εφόσον δεν υποβλήθηκε καμία κατάλληλη προσφορά και δεν τροποποιούνται ουσιωδώς οι όροι της αρχικής διαδικασίας. Έννοια κατάλληλης προσφοράς. Πότε μία τροποποίηση είναι ουσιώδης «... Β) Επιπλέον, το άρθρο 25 του π.δ. 60/2007 ορίζει ότι: «Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν τις δημόσιες συμβάσεις τους προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1) Προκειμένου για δημόσιες συμβάσεις... υπηρεσιών: α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν κρίνεται κατάλληλη ή εάν δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος, εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης...». Από τις διατάξεις αυτές, οι οποίες αποτελούν μεταφορά στην εθνική έννομη τάξη των διατάξεων της οδηγίας 2004/18/ΕΚ και κατατείνουν στη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών και στην προαγωγή του ανόθευτου ανταγωνισμού μεταξύ ικανών να προσφέρουν τη δημοπρατούμενη υπηρεσία οικονομικών παραγόντων (ΔΕΚ υπόθεση C-26/03 Stadt Halle και RPL Lochau, απόφαση της 11.1.2005), συνάγεται ότι οι δημόσιες αρχές μπορούν να προσφύγουν στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (νέας) προκήρυξης, εφόσον αφενός προηγήθηκε ανοικτή ή κλειστή διαδικασία (δηλαδή, διαγωνισμός), η οποία ματαιώθηκε, διότι κατά την εκτίμηση της αναθέτουσας αρχής δεν υποβλήθηκε καμία κατάλληλη (δηλαδή, πλήρης και σύμφωνη με τους όρους της διακήρυξης) προσφορά και αφετέρου δεν τροποποιούνται ουσιωδώς οι όροι της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας. Μια τροποποίηση είναι δε ουσιώδης, όταν προστίθενται όροι, οι οποίοι αν είχαν γνωστοποιηθεί στο πλαίσιο της αρχικής διαδικασίας του (ανοικτού) διαγωνισμού, θα είχαν ίσως ως αποτέλεσμα, να επιτραπεί η συμμετοχή στη διαδικασία άλλων διαγωνιζομένων, από εκείνους που αρχικά έγιναν δεκτοί ή να επιλεγεί προσφορά διαφορετική από εκείνη που επελέγη. Υπό το πρίσμα αυτό μια τροποποίηση μπορεί να θεωρηθεί ουσιώδης, όταν μεταβάλλει την (αρχική) οικονομική ισορροπία της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης υπέρ του (τελικά) επιλεγέντος μειοδότη κατά τρόπο μη προβλεπόμενο από την αρχική διαδικασία (πρβλ. ΔΕΚ υπόθεση C-454/06). Στην προκειμένη περίπτωση, η δημοσιευόμενη με τη διακήρυξη του (ανοικτού) διαγωνισμού δαπάνη, η διαδικασία του οποίου κηρύχθηκε άγονη λόγω μη προσκόμισης από το μοναδικό συμμετέχοντα κάποιων από τα απαιτούμενα στην προκήρυξη δικαιολογητικά και μη βεβαίωσης του ιδιόκτητου όλων των χρησιμοποιούμενων για τη μεταφορά των μαθητών οχημάτων, ανήλθε στο ποσό των 1.647.734,40 συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Μετά τη ματαίωση του διαγωνισμού και ενόψει του κατεπείγοντος της δημοπρατούμενης υπηρεσίας, η Ν.Α….. προσέφυγε νομίμως στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (νέας) προκήρυξης. Κατά τη διαδικασία αυτή προσκάλεσε ως μειοδότη μόνο την « ……», στην οποία και κατακύρωσε το αποτέλεσμα της υπηρεσίας αντί του ποσού των 2.050.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Με τον τρόπο όμως, αυτό προχώρησε κατά παράβαση του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007 σε ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, υπό την έννοια ότι κατακύρωσε σε ποσό που υπερβαίνει την αρχικά προϋπολογιζόμενη δαπάνη κατά 402.265,6 ευρώ και συνεπώς, ενόψει της παρούσας οικονομικής συγκυρίας και τους είδους της δημοπρατούμενης υπηρεσίας, κρίνεται ότι αν το νεώτερο αυτό αντάλλαγμα είχε γνωστοποιηθεί με την αρχική διακήρυξη ενδεχομένως να είχαν προσέλθει και άλλοι ενδιαφερόμενοι ή να είχε επιλεγεί διαφορετικός μειοδότης από αυτόν που τελικά επελέγη. Η ουσιώδης αυτή τροποποίηση του δημοπρατούμενου αντικειμένου συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, που καθιστά πλημμελή την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού και κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διαδικασίας και όχι ένα νέο διαγωνισµό.Η έννοια της ουσιώδους τροποποίησης είναι αφηρηµένη νοµική έννοια και χρησιµοποιείται ευρέως από το κοινοτικό δίκαιο των δηµοσίων συµβάσεων. Θεωρείται δε ως ουσιώδης κάθε τροποποίηση που ενδέχεται να παραβιάσει ορισµένη αρχή του κοινοτικού δικαίου, ιδίως δε την αρχή του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισµού, την αρχή της ίσης µεταχείρισης των υποψηφίων ή κυρίως την αρχή της πρακτικής αποτελεσµατικότητας των κοινοτικών διατάξεων.Τροποποιήσεις για παράδειγµα που αφορούν τις τεχνικές προδιαγραφές, τον τρόπο χρηµατοδότησης της σύµβασης ή πληρωµής του αναδόχου, τις προθεσµίες εκτέλεσης, τις προϋποθέσεις παραλαβής των παραδοτέων ή τις τεχνικές κατασκευής ενός έργου συγκαταλέγονται µεταξύ των «ουσιωδών τροποποιήσεων» Το ∆ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είχε την ευκαιρία να επισηµάνει ότι µεταξύ των αρχικών όρων της σύµβασης των οποίων απαγορεύεται η ουσιώδης τροποποίηση κατά την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγµάτευσης περιλαµβάνεται και η τιµή. Υπέρβαση για παράδειγµα της προεκτιµώµενης αξίας της αρχικής σύµβασης, ακόµη και εάν δεν υπερβαίνει το 10% του αρχικού προϋπολογισµού, συνιστά για το ∆ΕΚ ουσιώδη τροποποίηση, η οποία δεν 293 επιτρέπει την προσφυγή στην διαδικασία µε διαπραγµάτευση [∆ΕΚ της 13.01.05, C-84/03 , Επιτροπή / Ισπανία, αδηµ. (σκέψη 47επ.)].Η επιχειρηµατολογία του ∆ικαστηρίου είναι σαφής. Η διαδικασία µε διαπραγµάτευση αποτελεί εξαιρετική διαδικασία και πρέπει να χρησιµοποιείται µόνο στις περιοριστικά αναφερόµενες από τις οδηγίες περιπτώσεις. Λόγω ακριβώς του εξαιρετικού αυτού χαρακτήρα, οι σχετικές κοινοτικές διατάξεις πρέπει να ερµηνεύονται συσταλτικά, ενώ το βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν πράγµατι οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει πάντοτε αυτός που επικαλείται τις εν λόγω 294 295 διατάξεις, δηλαδή η Αναθέτουσα Αρχή [∆ΕΚ C-385/02 , Επιτροπή/Ιταλία, αδηµ., σκ. 19, C-126/03 , C-84/03.1.Εθνική ρύθμιση αφορώσα τις δημόσιες συμβάσεις η οποία αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της τους φορείς ιδιωτικού δικαίου ακόμη και αν αυτοί πληρούν τις σωρευτικές προϋποθέσεις έναντι των οποίων ορίζεται η έννοια του «οργανισμού δημοσίου δικαίου» και οι οποίες διατυπώνονται στο άρθρο 1, στοιχείο β΄, δεύτερο εδάφιο, των οδηγιών 93/36, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, και 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, συνιστά εσφαλμένη μεταφορά της εν λόγω εννοίας του «οργανισμού δημοσίου δικαίου» και επομένως αυτής της «αναθέτουσας αρχής» που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο της εν λόγω διατάξεως. Συγκεκριμένα, προκειμένου να επιλυθεί το ζήτημα του ενδεχομένου χαρακτηρισμού ως οργανισμού δημοσίου δικαίου ενός φορέα ιδιωτικού δικαίου, πρέπει να εξετασθεί μόνον αν ο φορέας αυτός πληροί τις εν λόγω προϋποθέσεις, δεδομένου ότι το καθεστώς ιδιωτικού δικαίου του φορέα αυτού δεν συνιστά κριτήριο ικανό να αποκλείσει τον χαρακτηρισμό του ως αναθέτουσας αρχής υπό την έννοια των εν λόγω οδηγιών. (βλ. σκέψεις 27-28, 31 και διατακτ.) 2. Συνιστά εσφαλμένη μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο των οδηγιών 93/36, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, και 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, εθνική κανονιστική ρύθμιση στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων η οποία αποκλείει a priori από το πεδίο εφαρμογής της τις συμφωνίες συνεργασίας που συνάπτονται μεταξύ των δημοσίων διοικητικών αρχών και των λοιπών δημοσίων φορέων και, συνεπώς, επίσης τις συμφωνίες που αποτελούν δημόσιες συμβάσεις υπό την έννοια των εν λόγω οδηγιών. Πράγματι, για να υπάρχει σύμβαση δημόσιων προμηθειών ή δημόσιων έργων υπό την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο α΄, των εν λόγω οδηγιών, αρκεί, κατ’ αρχήν, η σύμβαση να έχει συναφθεί μεταξύ, αφενός, οργανισμού τοπικής αυτοδιοικήσεως και, αφετέρου, ενός προσώπου το οποίο διακρίνεται νομικώς από τον οργανισμό αυτό. Διαφορετική περίπτωση συντρέχει μόνον αν, συγχρόνως, ο οργανισμός τοπικής αυτοδιοικήσεως ασκεί επί του εν λόγω προσώπου έλεγχο ανάλογο προς εκείνον που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών και αν το πρόσωπο αυτό πραγματοποιεί το ουσιώδες της δραστηριότητάς του με τον ή τους οργανισμούς που το ελέγχουν. (βλ. σκέψεις 38, 40 και διατακτ.) 3. Οι εξαιρέσεις από τους κανόνες που αποσκοπούν στη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των αναγνωριζομένων από τη Συνθήκη δικαιωμάτων στον τομέα των συμβάσεων δημοσίων προμηθειών και δημοσίων έργων πρέπει να αποτελούν αντικείμενο στενής ερμηνείας. Με τον κίνδυνο να στερηθούν της πρακτικής αποτελεσματικότητάς τους οι οδηγίες 93/36, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, και 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, τα κράτη μέλη δεν μπορούν, επομένως, να προβλέπουν περιπτώσεις προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση που δεν προβλέπονται από τις εν λόγω οδηγίες ή να συνοδεύουν τις ρητώς προβλεπόμενες από τις οδηγίες αυτές περιπτώσεις με νέους όρους που έχουν ως αποτέλεσμα να καθιστούν ευκολότερη την προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία. (βλ. σκέψεις 48, 58 και διατακτ.) 294

C-385/02. 1.Οι διατάξεις του άρθρου 7, παράγραφος 3, της οδηγίας 93/37, περί συντoνισμoύ των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημoσίων έργων, οι οποίες επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τους κανόνες που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της δυνατότητας ασκήσεως των αναγνωριζόμενων από τη Συνθήκη δικαιωμάτων στον τομέα των συμβάσεων δημοσίων έργων, πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικώς, ενώ το βάρος αποδείξεως του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει αυτός που επικαλείται τις εν λόγω διατάξεις. Από το γράμμα του άρθρου 7, παράγραφος 3, στοιχείο β΄, της εν λόγω οδηγίας, κατά το οποίο οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις έργων προσφεύγοντας στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγηθεί δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, «για τα έργα η εκτέλεση των οποίων, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, είναι δυνατόν να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο εργολήπτη»,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

293

138

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

296

Επιτροπή/Γερµανία, αδηµ., σκ. 23, C-394/02 προγενέστερες αποφάσεις].

, Επιτροπή/Ελλάδα, αδηµ., σκ. 33, όπου και αναφορά σε

προκύπτει ότι ένα κράτος μέλος οφείλει να αποδεικνύει ότι τεχνικοί λόγοι καθιστούν αναγκαία τη σύναψη των επίμαχων συμβάσεων με τον εργολήπτη της αρχικής συμβάσεως. Βεβαίως, ο σκοπός εξασφαλίσεως της συνέχειας των έργων που εντάσσονται στο πλαίσιο περίπλοκων σχεδίων περί αντιπλημμυρικής προστασίας μιας περιοχής συνιστά παράμετρο τεχνικής φύσεως, της οποίας η σημασία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Εντούτοις, ο ισχυρισμός και μόνον περί του περίπλοκου και δυσχερούς χαρακτήρα ενός συνόλου έργων δεν αρκεί προς απόδειξη του ότι οι εργασίες αυτές πρέπει να ανατεθούν σε ένα μόνον εργολήπτη, ιδίως δε όταν τα έργα αυτά εκτελούνται τμηματικώς κατά τη διάρκεια πλειόνων ετών. (βλ. σκέψεις 19-21) 2. Το άρθρο 7, παράγραφος 3, της οδηγίας 93/37, περί συντoνισμoύ των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημoσίων έργων, επιτρέπει την προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να έχει προηγηθεί δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού, για τα νέα έργα που συνίστανται στην επανάληψη άλλων παρομοίων τα οποία ανατέθηκαν στην επιχείρηση που είχε συνάψει μια πρώτη σύμβαση μόνον «επί μια τριετία από τη σύναψη της αρχικής συμβάσεως». Από τη σύγκριση των γλωσσικών αποδόσεων της διατάξεως αυτής προκύπτει ότι η φράση «σύναψη της αρχικής συμβάσεως» πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια της συνάψεως της συμβάσεως για την ανάθεση του αρχικού έργου και όχι υπό την έννοια της ολοκληρώσεως του έργου αυτού. Υπέρ της ερμηνείας αυτής συνηγορεί το αντικείμενο της επίμαχης διατάξεως και η θέση της στην οικονομία της οδηγίας. Αφενός, όταν πρόκειται για διάταξη εισάγουσα παρέκκλιση, η οποία πρέπει να ερμηνεύεται συσταλτικώς, επιβάλλεται να γίνεται δεκτή η ερμηνεία που περιορίζει το χρονικό διάστημα ισχύος της παρεκκλίσεως και όχι η ερμηνεία που το επιμηκύνει. Ως εκ τούτου, πρέπει εν προκειμένω να γίνει δεκτή η ερμηνεία που λαμβάνει ως αφετηρία τον χρόνο συνάψεως της αρχικής συμβάσεως και όχι τον οπωσδήποτε μεταγενέστερο χρόνο ολοκληρώσεως των έργων που αποτελούν το αντικείμενό της. Αφετέρου, η ευκταία στις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων ασφάλεια δικαίου επιτάσσει η αφετηρία της επίμαχης χρονικής περιόδου να μπορεί να καθορισθεί κατά τρόπο βέβαιο και αντικειμενικό. Ο χρόνος συνάψεως μιας συμβάσεως είναι βέβαιος, ενώ, αντιθέτως, πλείονα χρονικά σημεία μπορούν να εκληφθούν ως δηλούντα την ολοκλήρωση των έργων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αβεβαιότητας. Επιπλέον, ο χρόνος συνάψεως της συμβάσεως είναι εξαρχής δεδομένος, ενώ το χρονικό σημείο ολοκληρώσεως των έργων, όποιος ορισμός και αν γίνει δεκτός, μπορεί να μεταβληθεί από τυχαίους παράγοντες ή εκουσίως καθ’ όλη τη διάρκεια της εκτελέσεως της συμβάσεως. (βλ. σκέψεις 33-34, 36-38) 3. Η διαδικασία λόγω παραβάσεως κράτους μέλους καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό της ακριβούς εκτάσεως των υποχρεώσεων των κρατών μελών σε περίπτωση ερμηνευτικών αποκλίσεων και συνίσταται στην αντικειμενική διαπίστωση της αθετήσεως εκ μέρους κράτους μέλους των υποχρεώσεων που υπέχει από τη Συνθήκη ή από πράξη του παραγώγου δικαίου. Συνεπώς, ένα κράτος μέλος δεν δύναται να επικαλείται συγγνωστή πλάνη προς δικαιολόγηση παραβάσεως των υποχρεώσεων που υπέχει από κοινοτική οδηγία.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

295

139

C-126/03.Το άρθρο 8 της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τα άρθρα 1, στοιχεία α΄ και β΄, και 11, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει ότι οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας, που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ ενός παρέχοντος υπηρεσίες και μιας αναθέτουσας αρχής πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο ανοιχτής, κλειστής ή με διαπραγμάτευση διαδικασίας υπό την έννοια της εν λόγω οδηγίας, εφόσον έχουν ως αντικείμενο υπηρεσίες απαριθμούμενες στο παράρτημα Ι Α της οδηγίας αυτής. Συναφώς, το γεγονός ότι μια σύμβαση δεν εντάσσεται στο πλαίσιο δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος του εν λόγω οργανισμού τοπικής αυτοδιοικήσεως, αλλά στο πλαίσιο ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας, σαφώς διακρινόμενης και υπαγόμενης στον ανταγωνισμό, δεν μπορεί να εμποδίσει τον χαρακτηρισμό της συμβάσεως αυτής ως δημόσιας συμβάσεως υπό την έννοια των άρθρων 8 και 11 της οδηγίας 92/50. Πράγματι, το άρθρο 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής δεν προβαίνει σε διάκριση μεταξύ των συμβάσεων που συνάπτονται από αναθέτουσα αρχή για την εκπλήρωση της αποστολής της ικανοποιήσεως των αναγκών γενικού συμφέροντος και των συμβάσεων που δεν έχουν σχέση με την αποστολή αυτή. Ομοίως, είναι αμελητέο το γεγονός ότι η αναθέτουσα αρχή σκοπεί να δράσει η ίδια ως παρέχων υπηρεσίες και η επίδικη σύμβαση σκοπεί, στο πλαίσιο αυτό, την ανάθεση με υπεργολαβία μέρους των δραστηριοτήτων σε τρίτο. 296

C-394/02. 1.Η Επιτροπή, στο πλαίσιο της ασκήσεως των εκ του άρθρου 226 ΕΚ αρμοδιοτήτων της, δεν υποχρεούται να αποδεικνύει την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος. Πράγματι, αποστολή της Επιτροπής είναι να μεριμνά αυτεπαγγέλτως και προς το γενικό συμφέρον για την εκ μέρους των κρατών μελών εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου και για την αναγνώριση της υπάρξεως τυχόν παραβάσεων των εξ αυτού απορρεουσών υποχρεώσεων, με σκοπό την παύση τους. Συνεπώς, σκοπός του άρθρου 226 ΕΚ δεν είναι η προστασία των δικαιωμάτων του ίδιου του θεσμικού οργάνου. Στο όργανο και μόνον εναπόκειται να αποφασίσει κατά πόσον είναι σκόπιμη η κίνηση διαδικασίας διαπιστώσεως παραβάσεως και να καθορίσει, ενδεχομένως, την ενέργεια ή την παράβαση λόγω της οποίας πρέπει να κινηθεί η διαδικασία αυτή. (βλ. σκέψεις 14-16) 2. Στο πλαίσιο προσφυγής λόγω παραβάσεως, η αιτιολογημένη γνώμη πρέπει μεν να εκθέτει κατά τρόπο συνεπή και λεπτομερή τους λόγους που οδήγησαν την Επιτροπή να σχηματίσει την πεποίθηση ότι το κράτος μέλος παρέβη κάποια από τις υποχρεώσεις που υπέχει από τη Συνθήκη, η Επιτροπή, ωστόσο, δεν έχει την υποχρέωση να υποδείξει, με τη γνώμη αυτή, τα μέτρα που θα επέτρεπαν την εξάλειψη της προσαπτομένης στο κράτος παραβάσεως

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Εποµένως και η έννοια της «µη ουσιώδους τροποποίησης» πρέπει να «αποτελεί αντικείµενο στενής ερµηνείας» [∆ΕΚ της 13.01.05, C-84/03, Επιτροπή / Ισπανία, αδηµ., σκέψη 48], άλλως οι κοινοτικές οδηγίες κινδυνεύουν να στερηθούν την πρακτική αποτελεσµατικότητά τους. Ουσιώδης θεωρείται κατά συνέπεια κάθε τροποποίηση όρου του αρχικού διαγωνισµού που «αποδυναµώνει το περιεχόµενο και τον εξαιρετικό χαρακτήρα» των άρθρων 30 και 31 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ [∆ΕΚ της 13.01.05, C-84/03, Επιτροπή / Ισπανία, αδηµ., σκέψη 49].

Άρ θρο 2 9 Π ρό χε ιρο ς Δ ιαγ ωνι σμό ς – Π ρο φ ο ρ ική Δη μο πρα σία 1. Αν πρόκειται για έργο που ο προϋπολογισμός του είναι μεγαλύτερος από το όριο που επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση και μέχρι του ποσού που καθορίζεται κάθε φορά, σύμφωνα με της διατάξεις του β΄ εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 83 του ν. 2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α΄), μπορεί να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός ή προφορική δημοπρασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα της επόμενες παραγράφους. 2. Ο πρόχειρος διαγωνισμός διενεργείται με συνοπτική διαδικασία από τριμελή επιτροπή.

Πράγματι, ο σκοπός της προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασίας έγκειται στον προσδιορισμό του αντικειμένου της προσφυγής λόγω παραβάσεως, ώστε να παρασχεθεί στο εν λόγω κράτος μέλος η δυνατότητα να συμμορφωθεί προς τις εκ του κοινοτικού δικαίου υποχρεώσεις του και να προβάλει λυσιτελώς τους αμυντικούς ισχυρισμούς του κατά των αιτιάσεων που διατυπώνει η Επιτροπή. Κατά συνέπεια, μόνον όταν προτίθεται να ασκήσει προσφυγή λόγω παραβάσεως με αντικείμενο την παράλειψη της θεσπίσεως των μέτρων που θα καθιστούσαν δυνατή την εξάλειψη της προσαπτομένης στο κράτος μέλος παραβάσεως οφείλει η Επιτροπή να εξειδικεύσει τα μέτρα αυτά με την αιτιολογημένη γνώμη. (βλ. σκέψεις 21-23) 3. Η διαδικασία ευθείας παρεμβάσεως, που καθιερώνεται από το άρθρο 8 της οδηγίας 92/13, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων φορέων οι οποίοι λειτουργούν στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, και από το άρθρο 3 της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, δυνάμει της οποίας η Επιτροπή μπορεί να παρεμβαίνει σε κράτος μέλος αν θεωρεί ότι έχει διαπραχθεί σαφής και πρόδηλη παράβαση των κοινοτικών διατάξεων περί συνάψεως δημοσίων συμβάσεων, αποτελεί προληπτικό μέτρο το οποίο δεν μπορεί ούτε να παρεκκλίνει από τις εκ του άρθρου 226 ΕΚ αρμοδιότητες της Επιτροπής ούτε να τις υποκαταστήσει, οπότε το ότι η Επιτροπή έκανε ή δεν έκανε χρήση της εν λόγω διαδικασίας δεν ασκεί επιρροή επί της εκτιμήσεως του παραδεκτού προσφυγής λόγω παραβάσεως. Η επιλογή μεταξύ των δύο διαδικασιών εμπίπτει στη διακριτική ευχέρειά της. (βλ. σκέψεις 27-28) 4. Οι διατάξεις του άρθρου 20, παράγραφος 2, στοιχεία γ΄ και δ΄, της οδηγίας 93/38, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, που επιτρέπουν σε ορισμένες περιπτώσεις στους αναθέτοντες φορείς να χρησιμοποιήσουν διαδικασία χωρίς προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού, πρέπει, ως παρεκκλίνουσες από τους κανόνες περί των διαδικασιών αναθέσεως των δημοσίων συμβάσεων, να ερμηνεύονται συσταλτικώς. Εξάλλου, το βάρος αποδείξεως φέρει ο προτιθέμενος να κάνει χρήση των διατάξεων αυτών. Όσον αφορά, πρώτον, το άρθρο 20, παράγραφος 2, στοιχείο γ΄, της εν λόγω οδηγίας, η εφαρμογή της εξαρτάται από τη συνδρομή δύο σωρευτικώς εφαρμοζομένων προϋποθέσεων, ήτοι, αφενός, της προϋποθέσεως της τεχνικής ιδιομορφίας των έργων που αποτελούν το αντικείμενο της συμβάσεως και, αφετέρου, της προϋποθέσεως να καθιστά η τεχνική αυτή ιδιομορφία απολύτως αναγκαία την ανάθεση της εν λόγω συμβάσεως σε συγκεκριμένη επιχείρηση. Όσον αφορά, δεύτερον, την παρέκκλιση την οποία προβλέπει το άρθρο 20, παράγραφος 2, στοιχείο δ΄, της εν λόγω οδηγίας, η εφαρμογή της εξαρτάται από τη συνδρομή τριών σωρευτικών προϋποθέσεων, ήτοι της υπάρξεως απρόβλεπτου γεγονότος, της υπάρξεως κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβιβαζόμενης με τις προθεσμίες που επιβάλλει η προκήρυξη διαγωνισμού και της υπάρξεως αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του απρόβλεπτου γεγονότος και της εξ αυτού ανακύψασας κατεπείγουσας ανάγκης. Η εκ μέρους της αρχής που πρέπει να εγκρίνει το συγκεκριμένο σχέδιο ενδεχόμενη επιβολή προθεσμιών αποτελεί συναφώς προβλέψιμο στοιχείο της διαδικασίας εγκρίσεως του εν λόγω σχεδίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η προφορική δημοπρασία διενεργείται με προφορικές προσφορές ποσοστού έκπτωσης ενώπιον της επιτροπής διεξαγωγής της. Η επιτροπή καταγράφει στο πρακτικό τα στοιχεία του κάθε διαγωνιζόμενου και την έκπτωση που δηλώνει. Καθένας απ’ της που συμμετέχει στη δημοπρασία μπορεί, μετά την εκφώνηση και καταγραφή από άλλο συμμετέχοντα, ευνοϊκότερης προσφοράς για τον κύριο του έργου, να προσφέρει ξανά μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης. Το πρακτικό, μόλις τελειώσει ο διαγωνισμός, κλείνει και προσυπογράφεται από τον τελευταίο μειοδότη. Της προφορικές δημοπρασίες κάθε διαγωνιζόμενος

140

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προσφέρει ενιαίο ποσοστό έκπτωσης για της της τιμές του τιμολογίου της υπηρεσίας σε ακέραιες μονάδες επί τοις εκατό (%). 4. Οι προφορικές δημοπρασίες της προηγούμενης παραγράφου διενεργούνται με βάση κείμενο των όρων και τιμών που εγκρίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. 5. Ανακοίνωση για τη δημοπρασία δημοσιεύεται σε μια ημερήσια τοπική εφημερίδα πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δημοπρασία και τοιχοκολλάται πριν από την ίδια προθεσμία στο χώρο ανακοινώσεων της υπηρεσίας που διενεργεί τη δημοπρασία. Αν δεν εκδίδεται στα όρια του Νομού τέτοια εφημερίδα αρκεί η πιο πάνω τοιχοκόλληση. Παράλληλα μπορεί πάντοτε κατά την κρίση της υπηρεσίας να ακολουθηθεί και οποιοσδήποτε της πρόσφορος τρόπος γνωστοποίησης της δημοπρασίας. 6. Η προσφορά δεσμεύει αυτόν που την υποβάλλει επί ένα (1) μήνα από τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. Μέσα σε αυτό το μήνα πρέπει να υπογραφεί η σχετική σύμβαση. 7. Η έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας γίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. 8. Κατά τα λοιπά για την εγγύηση συμμετοχής, την επιτροπή διεξαγωγής της δημοπρασίας και την κατάρτιση της σύμβασης εφαρμόζονται ανάλογα οι σχετικές διατάξεις του παρόντος κώδικα.

ΜΕ ΡΟ Σ Ι Ι ΣΥ Μ ΒΑ Σ Η Κ ΑΤ Α Σ ΚΕ Υ Η Σ ΤΟΥ Ε ΡΓ ΟΥ Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Α΄ ΕΡ ΓΟ Λ Α Β Ι ΚΗ ΣΥ Μ Β Α ΣΗ Άρ θρο 3 0 Σύν α ψη σύ μβ αση ς 1. Η σύμβαση κατασκευής του έργου, όταν αυτή αποτελεί συνέχεια δημοπρασίας, συνάπτεται με την κοινοποίηση της τον ανακηρυχθέντα ως ανάδοχο, της εγκριτικής του αποτελέσματος της δημοπρασίας 297 απόφασης της προϊσταμένης αρχής . Οι συμβατικοί όροι περιέχονται στην αντίστοιχη διακήρυξη, στα τεύχη και σχέδια που την συνοδεύουν, της οικείες εγκεκριμένες μελέτες, καθώς και στα τεύχη και σχέδια, στα οποία γίνεται παραπομπή ή αναφορά. Το, αποδεικτικού χαρακτήρα, έγγραφο συμφωνητικό που πρέπει να υπογράφεται μεταξύ των συμβαλλομένων μερών ύστερα από την σύναψη της σύμβασης, απαγορεύεται να 298 μεταβάλει της συμβατικούς όρους . Σε κάθε άλλη περίπτωση η σύμβαση συνάπτεται με την υπογραφή του 299 σχετικού εγγράφου .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

297

141

Δ17α/68/7/1999 .Αποπεράτωση δημόσιου έργου μετά την ακύρωση της εγκριτικής απόφασης δημοπράτησής του. Μετά την έκδοση αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας που ακυρώνει την απόφαση, με την οποία εγκρίθηκε το αποτέλεσμα διαγωνισμού ανάθεσης δημοσίου έργου, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η σύμβαση που υπογράφτηκε ουδέποτε καταρτίσθηκε και ως εκ τούτου η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να «κλείσει» την εργολαβία και να αναθέσει την εκτέλεση των υπολειπομένων εργασιών με ένα των νομίμων τρόπων ανάθεσης εκτέλεσης των δημοσίων έργων, χωρίς να μπορεί να υποχρεώσει τον ανάδοχο να συνεχίσει της εργασίες ολοκλήρωσης του έργου. Σχ.η αριθμ.369/1999 γνωμ.ΝΣΚ. 298

ΕλΣυν/Τμ.6/3674/2009.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, διότι αυτό περιλαμβάνει τους ως άνω όρους, οι οποίοι αντίκεινται στις δεσμευτικές για τα συμβαλλόμενα μέρη διατάξεις των τευχών της διακήρυξης και της ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων και συνεπώς είναι μη νόμιμοι. Ειδικότερα, διαπιστώνονται τροποποιήσεις ουσιωδών όρων της διακήρυξης και της ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων (ΕΣΥ) καθώς και προσθήκη όρων οι οποίοι δεν προβλέπονται από τα εν λόγω συμβατικά τεύχη, δεσμεύουν υπέρμετρα την αναθέτουσα αρχή και αποβαίνουν έτσι σε βάρος της. Ενόψει τούτων και δοθέντος ότι σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΕΣΥ, αντικείμενο της είναι η διατύπωση των συμβατικών όρων σύμφωνα με τους οποίους πρόκειται να κατασκευασθεί

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2. α) Πριν από την εκ μέρους του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης έργου, προϋπολογισμού δαπάνης, χωρίς συνυπολογισμό του αναλογούντος 300 φόρου προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), μεγαλύτερου του ποσού του της εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ , διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας της από κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αν δεν διενεργηθεί έλεγχος, η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη. Για το σκοπό αυτόν υποβάλλεται από την προϊσταμένη αρχή φάκελος με όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία, ιδίως δε αυτά των οποίων η έλλειψη επιφέρει κατά την κειμένη νομοθεσία τον αποκλεισμό της συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Αν ο έλεγχος αποβεί αρνητικός η σύμβαση δεν συνάπτεται. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση της το Ελεγκτικό Συνέδριο του φακέλου. Β) Ο προβλεπόμενος από την περίπτωση α΄ της παρούσας παραγράφου έλεγχος νομιμότητας επί των συγχρηματοδοτούμενων συμβάσεων εκτέλεσης έργων διενεργείται υποχρεωτικά πριν από τη σύναψή της από κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Ο έλεγχος της περατώνεται εντός τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από την κατάθεση του σχετικού φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο διαπιστωθεί έλλειψη στοιχείων, αυτά ζητούνται από τον αρμόδιο φορέα κατά τρόπο πλήρη και εξαντλητικό πριν την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μετά την κατάθεση και των συμπληρωματικών στοιχείων σε κάθε περίπτωση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την καταθέση αυτών. Εάν παρέλθουν οι ανωτέρω προθεσμίες χωρίς το σχέδιο σύμβασης να έχει απορριφθεί με αιτιολογημένη πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου τούτο θεωρείται εγκεκριμένο. και να λειτουργήσει κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσής του το έργο, σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους όρους της διακήρυξης και των λοιπών συμβατικών τευχών, τα ως άνω άρθρα του σχεδίου σύμβασης, τα οποία είτε έρχονται σε αντίθεση με την ΕΣΥ και τη διακήρυξη είτε περιέχουν όρους που δεν προβλέπονται ή με τους οποίους ουσιαστικά καταστρατηγούνται τα οριζόμενα στην ΕΣΥ και τη διακήρυξη, είναι μη νόμιμα και συνεπώς απορριπτέοι ως αβάσιμοι είναι οι ισχυρισμοί της αιτούσας περί της νομιμότητας αυτών και της μη ορθότητας των παρατηρήσεων του Κλιμακίου. ΝΣΚ/86/2000. Όπως γίνεται πάγια δεκτό, για την ανάκληση των παρανόμων ατομικών διοικητικών πράξεων εφαρμογή έχουν οι σχετικές γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, εφόσον δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις που να ρυθμίζουν διαφορετικά το ζήτημα της ανάκλησης. Σύμφωνα με τις γενικές αυτές αρχές, επιτρέπεται ελεύθερα η ανάκληση των παράνομων ή πλημμελών ατομικών διοικητικών πράξεων, με τον περιορισμό ότι σε περίπτωση που έχουν δημιουργηθεί δικαιώματα από τις πράξεις αυτές η ανάκληση τους επιτρέπεται μόνο μέσα σε εύλογο από την έκδοση τους χρόνο, ο οποίος σύμφωνα με τον α.ν. 261/1968 δεν μπορεί να είναι μικρότερος της πενταετίας, εκτός αν υπάρχει αντίθετη ειδική διάταξη. Ως παράνομες ή πλημμελείς που μπορούν να ανακληθούν θεωρούνται οι διοικητικές πράξεις, οι οποίες πάσχουν από ακυρότητα και αν προσβάλλονταν με αίτηση ακυρώσεως θα ακυρώνονταν (βλ. Επ. Σπηλιωτόπουλου, ό.π., παρ. 174 και 177, σελ. 178192). Κατά συνέπεια, είναι αναμφισβήτητα ανακλητές άνευ ετέρου και οι διοικητικές πράξεις που έχουν εκδοθεί κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, όπως συμβαίνει με την πράξη κατακυρώσεως του ως άνω διαγωνισμού. Στις διοικητικές δε πράξεις που δημιουργούν δικαιώματα και συνεπώς ανακαλούνται, εφόσον είναι πλημμελείς, μόνο εντός ευλόγου από την έκδοση τους χρόνου, συγκαταλέγονται και οι εκδιδόμενες κατά τη διαδικασία καταρτίσεως των διοικητικών συμβάσεων ατομικές διοικητικές πράξεις, όπως είναι προεχόντως η κατακυρωτική απόφαση (βλ. Μιχ. Στασινόπουλου, Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων, 1951, παρ. 53 και 55 IV, σελ. 401 και 415-416). Επομένως, μπορεί να ανακληθεί και μετά την επέλευση της συμβατικής δέσμευσης η κατακυρωτική απόφαση του ως άνω διαγωνισμού, ως παράνομη εξαιτίας της κακής σύνθεσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, εφόσον η ανάκληση της θα γίνει εντός του εύλογου από την έκδοση της χρόνου και όχι βάσει όρου της συμβάσεως ή βάσει διατάξεως νόμου που έχει καταστεί συμβατικός όρος, αλλά βάσει των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου περί ανακλήσεως των παράνομων ατομικών διοικητικών πράξεων και συνεπώς η ανακλητική απόφαση θα βρίσκεται έξω από το πλαίσιο της συμβατικής ρύθμισης (βλέπ. Επ. Σπηλιωτόπουλου, ό.π., παρ. 195, σελ. 200-201, πρβλ. Ολ. ΣτΕ 3709/87, ΣτΕ 1959/85, Ιω. Τζεβελεκάκη, Συμβάσεις της Διοικήσεως και ακυρωτικές διαφορές, Νο Β 37, σελ. 1153 επ. και ιδίως 1170). Σημειωτέον, ότι και η νομολογία του ΣτΕ δέχεται, ότι οι πράξεις με τις οποίες ανακαλούνται οι αποφάσεις κατακυρώσεως μετά την κατάρτιση της συμβάσεως αλλά κατ' εφαρμογή κανόνων του διοικητικού δικαίου ή των γενικών αρχών αυτού και όχι όρων της συμβάσεως είναι αποσπαστές από τη σύμβαση διοικητικές πράξεις για τις οποίες συντρέχει η γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του Δ/ρίου αυτού και μάλιστα οι πράξεις αυτές δεν κρίνονται παράνομες για μόνο το λόγο ότι εκδόθηκαν μετά τη σύναψη της συμβάσεως (βλέπ. ΣτΕ 1959/85, 257/47 με την σχετική εισήγηση του Μιχ. Στασινόπουλου στην ΕΕΝ,ΙΔ, σελ. 46 επ. και ΣΤΕ 922/36. Επίσης βλεπ. Δημ. Παπανικολαϊδη, ο.π. σελ. 167 ε.π. και ιδίως 171 και 177,Ν. Μασουρίδη, Αι. διοικητικοί συμβάσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σελ.230-235). 300

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (..) Άρθρο 9 Οικονομικά ζητήματα των δήμων.(…)2.Η παρ. 1 του άρθρου 278 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού άνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψή τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους.» Σημ.Πριν την τροποποίηση της ανωτέρω διατάξης το όριο του προληπτικού ελέγχου ήταν 100.000 ευρώ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

299

142

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Γ) Οι προγραμματικές συμβάσεις, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, της αυτές 301 ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 1 του ν. 3316/ 2005 (ΦΕΚ 42 Α΄) , και αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, δεν εμπίπτουν στον προβλεπόμενο από την περίπτωση α΄ έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον το ύψος του προϋπολογισμού των έργων τα οποία αφορά η 302 προγραμματική σύμβαση είναι κατώτερο των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ . Για της συμβάσεις ανάθεσης έργων που συνάπτονται στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την περίπτωση β΄. 3. Μετά τον κατά ανωτέρω έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο και 303 304 305 πριν από τη σύναψη της σύμβασης , ακολουθείται η διαδικασία της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του παρόντος. 4. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων 2 και 3 εφαρμόζονται υποχρεωτικά και στην περίπτωση διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού επιχειρήσεων, όταν η ανάθεση γίνεται επί τη βάσει της οικονομικής προσφοράς των διαγωνιζομένων. 5. Για την υπογραφή του εγγράφου συμφωνητικού καλείται ο ανάδοχος σε ορισμένο τόπο και σε ορισμένη προθεσμία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δεκαπέντε (15) ημέρες. Η έγγραφη πρόσκληση γίνεται συγχρόνως με την κοινοποίηση της τον ανάδοχο της αντίστοιχης εγκριτικής του αποτελέσματος της δημοπρασίας απόφασης της προϊσταμένης αρχής. Μέσα στην τασσόμενη προθεσμία ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει της σχετικές εγγυήσεις και όλα τα απαιτούμενα από τη σύμβαση έγγραφα. 6. Αν ο ανάδοχος δεν προσέλθει για την υπογραφή του εγγράφου συμφωνητικού ή δεν προσκομίσει τα απαιτούμενα από την προηγούμενη παράγραφο στοιχεία και η σύμβαση έχει κατά τα παραπάνω ήδη συναφθεί, κηρύσσεται έκπτωτος από αυτήν, χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη κοινοποίηση ειδικής πρόσκλησης και καταπίπτει υπέρ του κυρίου του έργου η εγγύηση συμμετοχής στη δημοπρασία, ως ειδική ποινή. Η έκπτωση κηρύσσεται με απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας και κατ’ της ο ανάδοχος δικαιούται να υποβάλει ένσταση εντός δέκα (10) ημερών από την παραλαβή της. Η εμπρόθεσμη υποβολή ένστασης αναστέλλει την επιβληθείσα έκπτωση από τη σύμβαση. Επί της ενστάσεως αποφασίζει οριστικά η προϊσταμένη αρχή.

301

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ν.3316/2005 –Άρθρο 1….παρ.9.. «Αναθέτουσες Αρχές» είναι το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) όλων των βαθμών, οι δημοτικές, νομαρχιακές και δημόσιες επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις κάθε νομικής μορφής που συγκροτούνται από τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα. «Οργανισμός δημοσίου δικαίου» είναι κάθε νομικό πρόσωπο το οποίο: α) Έχει συσταθεί με συγκεκριμένο σκοπό την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος που δεν εμπίπτουν στο βιομηχανικό ή εμπορικό τομέα. Β) Η δραστηριότητα του χρηματοδοτείται κατά το μεγαλύτερο μέρος από το ελληνικό δημόσιο ή από οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλο οργανισμό δημοσίου δικαίου ή η διαχείριση του υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από της οργανισμούς της ή περισσότερα από τα μισά των μελών του διοικητικού, του διευθυντικού ή του εποπτικού του συμβουλίου διορίζονται από το ελληνικό δημόσιο ή οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή της οργανισμούς δημοσίου δικαίου. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Κατά την παρ.4 άρθρου 34 Ν.3448/2006,ΦΕΚ Α 57/15.3.2006: «Η «Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης» (Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.) δεν υπάγεται της δημοτικές επιχειρήσεις της παρ. 9 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α΄)».

143

302

Δ17γ/05/15/4.2008 – ΕΓΚ. 2.Παρέχονται οδηγίες α) για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3614/07 (περί ΕΣΠΑ) που αφορούν της συμβάσεις μελετών και έργων και β) την δημοσιοποίηση προκηρύξεων που δεν υπόκεινται της Οδηγίες 2004/17 και 2004/18 περί δημοσίων συμβάσεων. (Αυξάνεται το όριο του προσυμβατικού ελέγχου στα 10.000.000,00 Ευρώ) 303

Δ17γ/10/200/2010.Θ Ε Μ Α : Εφαρμογή νέου νόμου 3886/2010, στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων και μελετών.ΕΓΚ.23 304

Ν.3886/2010.Δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων . Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 (L395) και την Οδηγία 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992 (L 76), όπως τροποποιήθηκαν με την Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 (L 335). 305

47324/ΕΥΘΥ2027/2010. Εκδοση νόμου 3886/2010 (ΦΕΚ Α 173) περί δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

7. Η σύμβαση, εκ μέρους του κυρίου του έργου, υπογράφεται, αν δεν ορίζεται διαφορετικά στην εγκριτική του αποτελέσματος της δημοπρασίας απόφαση της προϊσταμένης αρχής, από τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας και αναγράφει πάντοτε τον κύριο του έργου. 306 8. Κατά την υπογραφή του εγγράφου συμφωνητικού ο ανάδοχος δηλώνει την έδρα του και την ακριβή διεύθυνσή του. Μέχρι την πλήρη εκκαθάριση της εργολαβικής σύμβασης κάθε μεταβολή των στοιχείων αυτών δηλώνεται υποχρεωτικά και χωρίς καθυστέρηση στη διευθύνουσα υπηρεσία. Διαφορετικά κάθε κοινοποίηση που γίνεται στην παλαιότερη διεύθυνση που έχει δηλώσει ο ανάδοχος, επιφέρει όλα τα νόμιμα αποτελέσματά της. 9. Ο ανάδοχος, κατά τον ίδιο παραπάνω χρόνο, δηλώνει εγγράφως αντίκλητο, κάτοικο της έδρας της διευθύνουσας υπηρεσίας. Ο αντίκλητος πρέπει να είναι αποδεκτός από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Η δήλωση του αναδόχου συνοδεύεται από δήλωση και του οριζομένου ως αντικλήτου ότι αποδέχεται τον γενόμενο διορισμό του. Κάθε κοινοποίηση της τον αντίκλητο θεωρείται ότι γίνεται της τον ανάδοχο. Αντικατάσταση του αντικλήτου είναι δυνατή με ανάλογη εφαρμογή της παραπάνω διαδικασίας. Η αντικατάσταση ισχύει μόνο μετά την αποδοχή του νέου αντικλήτου από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Η διευθύνουσα υπηρεσία έχει πάντοτε το δικαίωμα να ζητά την αντικατάσταση του αντικλήτου, αν της αρνηθεί την παραλαβή εγγράφων ή απουσιάζει συστηματικά από την έδρα του ή γενικά κριθεί ακατάλληλος. Στην περίπτωση αυτή ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να ορίσει χωρίς καμιά καθυστέρηση νέο αντίκλητο. 10. Κατά την υπογραφή της σύμβασης κατασκευής έργου, ύστερα από διαγωνισμό, επανυπολογίζονται, σε συνδυασμό με την έκπτωση, οι προβλεπόμενες δαπάνες για το φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), την αναθεώρηση και γενικά οτιδήποτε προβλέπεται πέραν της δαπάνης κατασκευής του έργου.

30.1.Ο έλεγχος των αποφάσεων ΟΤΑ α βαθμού. N. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α/7-6-2010) : Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης.….Άρθρο 225 Υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας

2. Η απόφαση αποστέλλεται για έλεγχο νομιμότητας συνοδευόμενη από αντίγραφο του αποδεικτικού δημοσίευσης και από τα έγγραφα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη νόμιμη έκδοσή της, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη συνεδρίαση του συλλογικού οργάνου. Οι δήμοι, οι περιφέρειες και οι ανωτέρω επιχειρήσεις τους υποχρεούνται να διαβιβάζουν και κάθε επιπλέον στοιχείο που ζητείται από την Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α..

306

Π.Δ.113/2010- ΦΕΚ 194/τ.Α΄/22.11.2010 (ΔΙΟΡ.ΣΦΑΛΜ.ΦΕΚ 209/Α/10.12.2010) (…) Άρθρο 4 Τρόπος ανάληψης (…) 3. Οι συμβάσεις που συνάπτονται για λογαριασμό του Δημοσίου περιλαμβάνουν απαραίτητα τον αριθμό και τη χρονολογία της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, καθώς και τον αριθμό καταχώρισής της στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής. Αν οι συμβάσεις καταρτίζονται με χωριστά έγγραφα, τα στοιχεία του προηγούμενου εδαφίου σημειώνονται στην πρόταση του διατάκτη για κατάρτιση της σύμβασης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των δήμων και των περιφερειών αποστέλλονται υποχρεωτικά για έλεγχο νομιμότητας στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α., εφόσον αφορούν: α) ρυθμίσεις κανονιστικού περιεχομένου, β) την ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών, γ) την αγορά και εκποίηση ακινήτων, δ) την κήρυξη αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, ε) την επιβολή φόρων, τελών, δικαιωμάτων, στ) τη σύναψη κάθε μορφής συμβάσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και εκείνες που προβλέπονται από ειδικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, ζ) τη σύναψη δανείων, η) τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος όταν τούτο προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία και θ) τις διαδικασίες κατάρτισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Επίσης αποστέλλονται προς έλεγχο νομιμότητας οι αποφάσεις των επιχειρήσεων των δήμων και των περιφερειών, εκτός από τις αποφάσεις των ανωνύμων εταιρειών στις οποίες οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχουν την πλειοψηφία, που αφορούν: α) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, β) εκποίηση παγίων περιουσιακών στοιχείων και γ) λήψη δανείων.

144

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας ελέγχει τη νομιμότητα της απόφασης μέσα σε αποκλειστική προθεσμία σαράντα (40) ημερών από την περιέλευσή της στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α. και εκδίδει υποχρεωτικά ειδική πράξη. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η απόφαση είναι παράνομη, τότε αυτή ακυρώνεται.

30.2.Έλεγχοι διαχειριστικής αρχής. Ν. 3614 - ΦΕΚ A 267/3.12.2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013.»«Άρθρο 3-Διαχειριστική Αρχή ..«(ιδ) προβαίνει σε εξέταση της διαδικασίας διακήρυξης και τροποποίησης δημοσίων συμβάσεων. Για όσες συμβάσεις εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων προβαίνει επιπλέον σε εξέταση κατά τη διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης. Η διαχειριστική αρχή εκφράζει τη γνώμη της εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από τη λήψη των σχετικών στοιχείων. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας, λογίζεται ότι η διαχειριστική αρχή έχει παράσχει σύμφωνη γνώμη, φέρουσα τη σχετική ευθύνη για τη σύμφωνη αυτή γνώμη. Η σύμφωνη γνώμη της διαχειριστικής αρχής ή η κατά το προηγούμενο εδάφιο τεκμαιρόμενη σύμφωνη γνώμη αυτής, αποτελεί όρο για τη χρηματοδότηση της πράξης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21. Σε περίπτωση δημόσιας σύμβασης που έχει ήδη συναφθεί κατά την ένταξη της σχετικής πράξης, καθώς και στις περιπτώσεις δημοσίων συμβάσεων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων, η εξέταση της διαδικασίας ανάθεσης διενεργείται πριν από την καταχώριση δαπανών στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα,».

30.3.Ο προσυμβατικός έ λεγχος από το ελεγκτικό Συνέδριο I) Σύμφωνα με την Πράξη αριθμ. 174/2007 του VI τμήματος του Ελ.Συνεδρίου «Ο κατοχυρωμένος και 307 308 309 310 311 συνταγματικά έλεγχος των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας που συνάπτει το Δημόσιο ή

307

Με την αναθεώρηση του ελληνικού Συντάγματος το 2001 προστέθηκε στις αρμοδιότητες του 'Ελεγκτικού Συνεδρίου ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως νόμος ορίζει. Με την προσθήκη αυτή του εδαφίου β' στο άρθρο 98 παρ. 1 του Συντάγματος το νομοθετικό κεκτημένο που υπήρχε από το 1993 με το άρθρο 15 του νόμου 2145/1993 (Φ.Ε.Κ. Α' 88) υπό τη μορφή της απλής δυνατότητας ελέγχου καθιερώθηκε πλέον ως συνταγματική επιταγή. 308

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ελ.Συν/Τμ.VI/138/2006 .Στο άρθρο 98 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α) ... β) Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο, ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως νόμος ορίζει γ) ... δ) ... ε) ... στ) ... ζ) ... 2. Οι αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει. Στις περιπτώσεις των στοιχείων α' έως δ' της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3. 3. Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για υποθέσεις της παραγράφου 1 δεν υπόκεινται στον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας».

145

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (Α.Ε.Δ.), ερμηνεύοντας τις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος, έκρινε, με την 20/2005 απόφαση του, η οποία από της δημοσιεύσεως της δεσμεύει τα ανώτατα δικαστήρια (ΣτΕ, Ε.Σ., Α.Π. αρθρ. 51 παρ. 1 ν. 345/1976), μεταξύ άλλων, ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον έλεγχο συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται από την άποψη αυτή, με το Δημόσιο, δεν ασκεί δικαιοδοτική λειτουργία ούτε ενεργεί ως Δικαστήριο ούτε διεξάγει δίκη ούτε επιλύει διαφορές υποκαθιστάμενο στη δικαιοδοσία άλλων δικαστηρίων, αλλά ασκεί διοικητικές αρμοδιότητες, οι δε πράξεις των Κλιμακίων και των Τμημάτων και τα Πρακτικά Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά την άσκηση ελέγχου των μεγάλης αξίας οικονομικών συμβάσεων, δεν αποτελούν δικαστικές αποφάσεις που πρέπει να απαγγέλλονται σε δημόσια συνεδρίαση και να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένες, αλλά πράξεις που λαμβάνονται και απαγγέλλονται σε μη δημόσια συνεδρίαση και που μπορούν να μην είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένες. Ακολούθως, οι Πράξεις που εκδίδονται από το Τμήμα τούτο, κατά τη διαδικασία του άρθρου 2 του ν. 3060/2002, όπως ισχύει, επί αιτήσεων ανακλήσεων κατά των Πράξεων των αρμοδίων Κλιμακίων, με τις οποίες αυτά αποφαίνονται για τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, χωρίς να τηρούνται οι διατυπώσεις δημοσιότητας του άρθρου 93 παρ. 2 και 3 του Συντάγματος αποτελούν, κατά τα αναφερόμενα ανωτέρω, διοικητικές πράξεις εκδιδόμενες κατά την άσκηση προληπτικού δικαστικού ελέγχου, οι οποίες δεν παράγουν δεδικασμένο, δεν υπόκεινται σε οιαδήποτε ένδικα μέσα και δεν

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

312

άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή , με σκοπό προεχόντως την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος την ενίσχυση της διαφάνειας, την εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού, την έχουν το χαρακτήρα οριστικών δικαστικών αποφάσεων, οι οποίες και μόνο, σύμφωνα με το άρθρο 85 της Δικονομίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ. 1225/1981) δεν μπορούν να ανακληθούν. Κατά συνέπεια, μπορεί κατ' αρχήν αυτές να ανακληθούν κατ' ανάλογη εφαρμογή των γενικών αρχών του διοικητικού δικαίου για την ανάκληση των διοικητικών πράξεων. Η ανάκληση των Πράξεων του Τμήματος είναι επιτρεπτή, πλην άλλων περιπτώσεων, και όταν κατά την έκδοση τους εμφιλοχώρησε νομική ή πραγματική πλάνη, σε κάθε περίπτωση όμως, εφόσον γίνεται επίκληση νέων στοιχείων που δικαιολογούν την ανάκληση (βλ. και αρθρ. 29 παρ. 3δ π.δ. 774/80). Ως νέα στοιχεία που μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκληση νοούνται στοιχεία, που είτε προέκυψαν μετά την έκδοση της πράξης, της οποίας ζητείται η ανάκληση, είτε προϋπήρχαν και ήταν άγνωστα ή δεν ελήφθησαν υπόψη από το Τμήμα κατά την έκδοση της. Είναι δε απαράδεκτη η αίτηση ανάκλησης, όταν με βάση τα ίδια νομικά και πραγματικά δεδομένα ζητείται νέα διαφορετική εκτίμηση και κρίση. Της ανάκλησης των Πράξεων αυτών και της εκ νέου έρευνας της υποθέσεως επιλαμβάνεται το Τμήμα που εξέδωσε την υπό ανάκληση Πράξη, είτε αυτεπαγγέλτως, κατόπιν εγγράφου του Προέδρου του, είτε εξ αφορμής αίτησης της αναθέτουσας αρχής ή τρίτου έχοντος έννομο συμφέρον, (βλ. Πράξεις VI Τμήματος 7,81/2006). 309

ΕΣ/Ζ Κλ/174/2009.Στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. β΄ του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε με το από 6.4.2001 Ψήφισμα της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής (ΦΕΚ Α΄ 84/17.4.2001), ορίζεται ότι «1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α) ... β) Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή όπως νόμος ορίζει ...». Από την προαναφερόμενη διάταξη συνάγεται ότι σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπάγονται, πλέον, όλες ανεξαιρέτως οι συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, στις οποίες αντισυμβαλλόμενοι είναι το Δημόσιο ή άλλο Νομικό Πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως οι συμβάσεις αυτές ειδικότερα θα καθοριστούν από το νόμο (κατά κατηγορία - είδος συμβάσεων ή ύψος ποσού) και τέτοιες είναι οι συμβάσεις που συνάπτονται είτε μεταξύ διαφόρων φορέων της δημόσιας διοίκησης (ομοιογενείς συμβάσεις) είτε μεταξύ ενός φορέα της δημόσιας διοίκησης (ανεξαρτήτως της μορφής της νομικής του οργάνωσης) και ενός ιδιώτη (ετερογενείς συμβάσεις). Αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εμπίπτουν μόνο οι εξ’ επαχθούς αιτίας συμβάσεις, ήτοι οι συμβάσεις εκείνες κατά τις οποίες α) ο δημόσιος φορέας και ο αντισυμβαλλόμενός του συνομολογούν την ανταλλαγή παροχών (αμφοτεροβαρείς συμβάσεις), β) προέχον κίνητρο για τον ως άνω αντισυμβαλλόμενο είναι το κέρδος και γ) ο εν λόγω αντισυμβαλλόμενος αναλαμβάνει στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας τον εκ των πράξεων και επιλογών του οικονομικό - επιχειρηματικό κίνδυνο, δε βρίσκει έρεισμα στο γράμμα αλλά ούτε και στη βούληση του συνταγματικού νομοθέτη, σκοπός του οποίου είναι η εξασφάλιση της νομιμότητας και της διαφάνειας στην εν γένει συμβατική δραστηριότητα του Δημοσίου και των άλλων φορέων της δημόσιας διοίκησης, από την άσκηση της οποίας αναλαμβάνονται σημαντικές οικονομικές υποχρεώσεις σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ή των ειδικότερων προϋπολογισμών τους. Για την άσκηση, όμως, της ως άνω γενικής επί όλων των ανωτέρω συμβάσεων αρμοδιότητας ελέγχου που ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο με την ως άνω διάταξη του Συντάγματος, δηλαδή της αρμοδιότητας πέραν αυτής που ανατέθηκε στο Συνέδριο για τον έλεγχο συμβάσεων προμηθειών αγαθών, εκτέλεσης έργου και παροχής υπηρεσιών με το άρθρο 8 παρ. 1 ν. 2741/1999, όπως αυτή ισχύει, απαιτείται, περαιτέρω, η έκδοση νόμου εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος, με τον οποίο θα επεκτείνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και σε άλλες κατηγορίες συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας υπό τον όρο ότι η ευχέρεια αυτή του κοινού νομοθέτη δεν μπορεί να επεκταθεί σε σημείο που να καταλυθεί η γενική ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η διατήρηση της οποίας τίθεται ως όριο στη σχετική νομοθετική ευχέρεια (βλ. Πράξεις VI Τμ. 70/2003 και Ζ΄ Κλιμ. 140/2009, 42, 159/2008). 310

Ο όρος «συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας» είναι αόριστη και ευρύτατη νομική έννοια. Η εξειδίκευση τους εναπόκειται στον κοινό νομοθέτη που διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια. Στην κατηγορία των συμβάσεων που εξαιρούνται του ελέγχου ανήκουν ενδεικτικά α) οι συμβάσεις προμηθειών μεγάλης οικονομικής αξίας αρμοδιότητας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, β) οι συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας για αγορά, πώληση ή μίσθωση ακινήτων από το δημόσιο ή νομικά πρόσωπα που εξομοιώνονται με αυτό, γ) οι συμβάσεις του άρθρου 2 του νόμου 3060/2002 ποσού κάτω των ορίων που θέτει ο νόμος αυτός, δ) οι συμβάσεις εξωτερικού και εσωτερικού δανεισμού της χώρας που συνάπτει το ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους», για λογαριασμό του Δημοσίου, κατά το άρθρο 1 παρ. 2 του νόμου 2628/1998. 312

Ως προς τα εξομοιούμενα προς το Δημόσιο πρόσωπα, η έννοια είναι το ίδιο πολύ γενική και ο προσδιορισμός του εύρους της ανατίθεται ρητώς στο νόμο, ώστε αυτός να την εξειδικεύσει. Τέτοιας φύσεως νομικά πρόσωπα είναι καταρχήν οι ΟΤΑ και τα ν.π.δ.δ., καθώς και οι δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμοί, τα αμιγώς κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και οι μικτές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις μικτής οικονομίας. Ο έλεγχος όμως με το άρθρο 98 παρ. 1 στοιχ. β' του Συντάγματος επεκτείνεται σε όλα τα νομικά πρόσωπα, δημοσίου αλλά και ιδιωτικού δικαίου, κάθε ειδικότερης μορφής. Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται υπάγονται ενδεικτικά οι συμβάσεις προμηθειών , παροχής υπηρεσιών, και εκτέλεσης έργων που συνάπτουν ο ΟΣΚ ΑΕ ( Βλ.ΣΤ' Κλιμακίο Ελ.Συν. 32/2002, 29/2005), ο ΟΛΠ ΑΕ (Βλ.. VI Τμ. Ελ.Συν. 20/2004), ο Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (Βλ. Ε' Κλ.Ελ.Συν. 125/2004, και Ζ' Κλ.Ελ.Συν. 249/2003),ο ΟΑΣΑ ΑΕ (Βλ.στ Κλ.30/2009) ο ΟΑΣΘ. (Βλ.. VI Τμ. ΕλΣυν 121/2006), η ΑΜΕΛΑΕ (Βλ. VI Τμ. ΕλΣυν 64/2004), η ΚΕΔ (Βλ.. Ε' Κλ. ΕλΣυν 8/2000, 60/2008) ο Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού ΑΕ, (Βλ.Ζ' Κλιμακίου ΕλΣυν 352/2007), ο ΟΣΕ ΑΕ (Βλ. ΣΤ' Κλιμ. ΕλΣυν 25/2005), τα ΕΛΤΑ ΑΕ (Βλ. ΣΤ' Κλιμ. ΕλΣυν 8/2005) , η ΕΤΑ ΑΕ( Βλ. Ζ' Κλιμ. ΕλΣυν 352/2007) καθώς και η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ (Βλ. Ε' Κλ. ΕλΣυν 107/2005) Δεν υπάγονται 1)το Μουσείο Μπενάκη (βλ. Ε' Κλ. Ελ Συν 218/2002) «διότι δεν εμπίπτει στην έννοια της δημόσιας επιχείρησης ή οργανισμού και κατά

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

311

146

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εμπέδωση της εμπιστοσύνης των διοικούμενων και την διασφάλιση των συμφερόντων των συμβαλλομένων. Ο έλεγχος αυτός αφορά στην έρευνα της νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και στην διαπίστωση 313 ύπαρξης ή μη κωλύματος για την υπογραφή της οικείας συμβάσεως , περιλαμβάνει, δε, δύο βαθμούς κρίσεως. Ο πρώτος βαθμός κρίσεως, στον οποίο υποβάλλονται τα σχέδια συμβάσεων των ως άνω φορέων μετά των σχετικών φακέλων, εφόσον υπερβαίνουν το προβλεπόμενο από τις οικείες διατάξεις ανά κατηγορία συμβάσεων 314 315 ανώτατο όριο ,εκφέρεται από Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου με πράξη αυτού εντός αποκλειστικής συνέπεια το Κλιμάκιο δεν μπορεί να επιληφθεί του ελέγχου της διαδικασίας αναδείξεως αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου λόγω ελλείψεως σχετικής αρμοδιότητας" 2) ο ΟΠΑΠ ΑΕ (Βλ. Ζ' Κλιμ. ΕλΣυν 21/2005), «διότι αναλαμβάνει κατόπιν συμβάσεων την παροχή έναντι αμοιβής εξειδικευμένων υπηρεσιών που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την προαγωγή σκοπού δημοσίου συμφέροντος και δεν αποτελεί δημόσια επιχείρηση κατά την έννοια που προσδίδει στον όρο αυτό το κοινοτικό δίκαιο», και 3) η ΕΑΒ ΑΕ, διότι έχει βιομηχανικό και εμπορικό χαρακτήρα (Βλ. VI Τμ. ΕλΣυν 20/2005). 313

ΕλΣυν/ΚΛ.Ζ/141/2008.Κατά την έννοια των προαναφερόμενων διατάξεων, το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει υποχρεωτικά τη νομιμότητα των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών που συνάπτει το Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και οι δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμοί πριν από την υπογραφή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ. Κατά τη διενέργεια του ως άνω ελέγχου, ο οποίος αποσκοπεί στη διαπίστωση των ουσιωδών νομικών πλημμελειών των εκδιδομένων στα πλαίσια της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου πράξεων, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν υποκαθιστά τα αρμόδια διοικητικά όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων, ούτε εξετάζει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας αυτής, αρκούμενο στον έλεγχο της αιτιολογίας των σχετικών διοικητικών πράξεων, καθώς και στον έλεγχο της υπέρβασης ή μη από τα διοικητικά όργανα των άκρων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας. Εξάλλου, με τις προαναφερόμενες διατάξεις γίνεται έντονη υπόμνηση ταχείας διεκπεραίωσης του ελέγχου νομιμότητας, η δε τριακονθήμερη προθεσμία που τάσσεται για την ολοκλήρωση του δεν έχει αποκλειστικό, αλλά ενδεικτικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου η τυχόν υπέρβαση της δεν συνεπάγεται ακυρότητα της πράξης του Κλιμακίου (βλ. πράξεις Ζ' Κλιμ. 158/2005, 31/2006, 134/2007 κ.ά.). Περαιτέρω, στον ανωτέρω έλεγχο υπάγονται και οι συμπληρωματικές συμβάσεις των αρχικών (κύριων) συμβάσεων, οι οποίες (αρχικές) δεν έχουν υποβληθεί λόγω ποσού, σε έλεγχο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον το ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης αθροιζόμενο με αυτό της αρχικής (κύριας) υπερβαίνει το όριο που τίθεται από τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ.774/1980, όπως ισχύει, για την υποχρεωτική υπαγωγή των συμβάσεων στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και τούτο για να μην δίδεται η ευχέρεια στη Διοίκηση να συνάπτει ανέλεγκτα συμβάσεις με τη μέθοδο της κατάτμησης των πιστώσεων (βλ. Πράξη VI Τμ. 48/2003).Τέλος, για την υπαγωγή στον ως άνω έλεγχο συμβάσεων μελετών που ανατίθενται με απευθείας επιλογή σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 7 του ν. 716/1977, λαμβάνεται υπόψη το εγκεκριμένο κατά το στάδιο της προμελέτης συνολικό ποσό της συμβατικής αμοιβής της μελέτης χωρίς Φ.Π.Α. και όχι το ποσό της προεκτιμώμενης αμοιβής που αναφέρεται στο άρθρο 11 παρ. 3 του ν. 716/1977 (βλ. Πράξη VI Τμ 100/2006).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

314

147

ΕλΣυν/Τμ.VI/707/2010.Η ορθή έννοια του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ Α΄ 189), όσον αφορά τις προϋποθέσεις ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, είναι ότι ο έλεγχος νομιμότητας που καταλείπεται στο Δικαστήριο επεκτείνεται και στην περίπτωση συμπληρωματικών, της κύριας, συμβάσεων, ανεξαρτήτως ποσού. Τούτο, διότι σκοπός της προαναφερόμενης διάταξης είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα συμπληρωματικές συμβάσεις. Περαιτέρω, οι συμπληρωματικές αυτές συμβάσεις, στη σύναψη των οποίων προβαίνουν οι αναθέτουσες αρχές, αποτελούν παρακολούθημα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, δεν έχουν το χαρακτήρα αυτοτελών συμβάσεων με ιδιαίτερο οικονομικό αντικείμενο, για τις οποίες, προκειμένου να θεμελιωθεί η αρμοδιότητα ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, απαιτείται η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους να υπερβαίνει το ποσό που θεσπίζεται από το νόμο για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι συμπληρωματικές συμβάσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν σε ποσοστό 50% το ποσό της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, εάν τεθεί ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων (1.000.000,00 ευρώ ή 5.000.000,00 ευρώ, σε περίπτωση που οι συμβάσεις αφορούν σε δημόσια έργα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως εν προκειμένω, βλ. άρθρο 25 του ν. 3614/2007, ΦΕΚ Α΄267), μεγάλο μέρος των συμπληρωματικών αυτών συμβάσεων, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, θα μείνει, τελικώς, ανέλεγκτο, γεγονός που υπερακοντίζει το σκοπό του νομοθέτη, ο οποίος ήθελε και οι συμβάσεις αυτές, ανεξαρτήτως ποσού, να υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενόψει και του ότι η ανάθεση των συμβάσεων αυτών γίνεται συνήθως χωρίς προηγούμενη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, αλλά κατόπιν εξαιρετικών διαδικασιών (διαπραγματεύσεις, απευθείας ανάθεση κλ.π.). Επομένως, η υπό κρίση αίτηση, είναι τυπικά δεκτή και εξεταστέα περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της. •ΕλΣυν/ΚΛΙΜ Ζ/19/2009.Στην περίπτωση, όμως, που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση, παρόλο που έχει συναφθεί σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης ως υποχρεωτικού του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν υπήχθη για οποιοδήποτε λόγο στον έλεγχο αυτό, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τούτο, διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης, όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη, αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους, επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού θα έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν μεν υπό την ισχύ της, πλην δεν υπήχθησαν στον εν λόγω έλεγχο, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία, αν και συναφθείσα μετά την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια αλλά ούτε και η τροποποιητική της (πρβλ. Πρ. VΙ Τμ. 36/2008, βλ. Πρ. Ζ΄ Κλιμακίου 153, 171/2008, ΣΤ ΄ Κλιμακίου 167, 94, 85, 45, 31/2008 και Ε΄ Κλιμακίου 231/2008) •ΕΣ/Τ6/39/2008.Κατά συνέπεια, στον ως άνω προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται οι συμβάσεις εκείνες που δεν έχουν ακόμη συναφθεί, των οποίων η προϋπολογισθείσα δαπάνη υπερβαίνει το εκάστοτε προβλεπόμενο από την ισχύουσα νομοθεσία χρηματικό όριο υπαγωγής στον εν λόγω έλεγχο και στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης (πρβλ. Πράξη 261/2007 VI Τμ. Ε.Σ.) και δεν προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικειμένου τέτοια που να υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο (πρβλ. Πράξη 48/2003 VI Τμ. Ε.Σ.). •ΕλΣυν/Τμ.VII/53/2008.Αμοιβή εταιρείας από Δήμο για την εξόφληση λογαριασμού του έργου «Καθαριότητα Δήμου …». Μη νόμιμη, καθόσον η σύμβαση που σύναψε ο Δήμος με την ανωτέρω εταιρεία δεν υπήχθη πριν την υπογραφή της στον έλεγχο του αρμοδίου Κλιμακίου του Ελ.Σ., δεδομένου ότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτής (1.472.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) συνυπολογιζομένου και του ποσού των 702.000 ευρώ, που θα δαπανηθεί μετά την ενάσκηση του δικαιώματος προαίρεσης (δηλ. 2.174.000 ευρώ) υπερέβαινε το χρηματικό όριο των 1.500.000 ευρώ (άρθρ. 19 παρ. 7 του π.δ. 774/80). Μη νόμιμη επίσης η απευθείας ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στην ήδη ανάδοχο εταιρεία, διότι έγινε κατά παράβαση των διατάξεων της Κοινοτικής Οδηγίας 92/50/ΕΟΚ (άρθρ. 9 παρ. 3 π.δ. 346/98). Συγγνωστή πλάνη. •ΕλΣυν/Τμ.VII/118/2008.Μη νόμιμη η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου«Ασφαλτόστρωση εσωτερικής οδοποιΐας Δημοτικών Διαμερισμάτων…», χωρίς να έχει υπαχθεί, πριν την υπογραφή της, στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ' εφαρμογή του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980, καθόσον το ποσό αυτής (299.203,12 ευρώ), αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (997.478,99 ευρώ), υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ, που ίσχυε κατά το χρόνο υπογραφής της συμπληρωματικής αυτής σύμβασης. •Ελ.Συν/Τμ.VII/148/2008.Εξόφληση 9ου λογαριασμού του έργου «Ενδοδημοτική Οδοποϊα». Μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για συμπληρωματική σύμβαση του ως άνω έργου, η οποία πριν την υπογραφή της δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι το ποσό αυτής (523.000 ευρώ με το Φ.Π.Α.), αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.003.205,07 ευρώ με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το χρηματικό όριο ελέγχου που τίθεται από τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 και ίσχυε κατά το χρόνο κατάρτισης της συμπληρωματικής σύμβασης.

•ΕλΣυν/Τμ.VII/115/2007-Συμπληρωματικές συμβάσεις.«Περαιτέρω, όμως, με δεδομένο ότι σκοπός του νομοθέτη ήταν η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα τέτοιου είδους συμβάσεις με τη μέθοδο της κατάτμησης των πιστώσεων, συνάγεται ότι στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται οι συμπληρωματικές των αρχικών (κύριων) συμβάσεων, οι οποίες (αρχικές) δεν έχουν υποβληθεί λόγω ποσού στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στην περίπτωση που το ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της κύριας υπερβαίνει το όριο που τίθεται από τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ/τος 774/1980 για την υπαγωγή των συμβάσεων στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. Πρ. VI Τμ. 48/2003, VII Τμ. 8, 13/2007, IV Τμ. 56/2002, 194/2004).» 315

Δ17γ/9/154/ΦΝ437/2010-ΕΓΚ.17-ΘΕΜΑ:1.Προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας των νέων συμπληρωματικών Συμβάσεων εργασιών (Σ.Σ.Ε.). 2. Έλεγχος γνησιότητας εγγυητικών επιστολών συμμετοχής και καλής εκτέλεσης. «Σας ενημερώνουμε ότι εκδόθηκε πρόσφατα η απόφαση αρ. 707/2010 του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ( και κατόπιν αυτής οι πράξεις αρ. 203/2010 και 204/2010 του Ε΄ κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου), από την οποία

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/Τμ.VII/0067/2007.H επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία υπογράφηκε στις 3.7.2006 (ημερομηνία προγενέστερη από την 3η Δεκεμβρίου 2007, από την οποία και ισχύει το νέο χρηματικό όριο για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο που θεσπίζει ο ν.3614/2007), έπρεπε να υποβληθεί στον ως άνω έλεγχο λόγω του νομικού καθεστώτος, από το οποίο διεπόταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας σύναψής της, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της μη υποβληθείσας στον ως άνω έλεγχο αρχικής σύμβασης (1.746.000 ευρώ), ανέρχεται στο ποσό των 2.166.168,07 ευρώ, υπερβαίνει δηλαδή το τιθέμενο κατά το χρόνο της υπογραφής της, από τον ισχύοντα νόμο 3310/2005, όριο του 1.000.000 ευρώ.

148

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

316

προθεσμίας τριάντα ημερών .Ο δεύτερος βαθμός κρίσης εκφέρεται από ανώτερο δικαστικό σχηματισμό, το αρμόδιο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εντός καθορισμένης προθεσμίας, μετά από άσκηση αίτησης 317 ανακλήσεως κατά των ως άνω πράξεων του Κλιμακίου εντός ανατρεπτικής προθεσμίας δεκαπέντε ημερών προκύπτει ότι στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται όχι μόνο οι Συμπληρωματικές Συμβάσεις που υπερβαίνουν το νόμιμο όριο που τίθεται στην παρ.2 του άρθρου 30 του Ν.3669/2008, αλλά όλες οι Συμπληρωματικές Συμβάσεις, ανεξαρτήτως ποσού, όταν η αρχική έχει ήδη υποστεί τον προσυμβατικό έλεγχο.» 316

ΕλΣυν/ΚΛ.Ζ./226/2006.Περαιτέρω, με τις ίδιες διατάξεις γίνεται έντονη υπόδειξη ταχείας διεκπεραίωσης του ελέγχου νομιμότητας και η τριακονθήμερη προθεσμία, που τάσσεται για την ολοκλήρωσή του, δεν έχει αποκλειστικό αλλά ενδεικτικό χαρακτήρα, πράγμα που σημαίνει ότι η τυχόν παραβίασή της δεν συνεπάγεται ακυρότητα της πράξης του Κλιμακίου

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

317

149

Π.Δ. 774/ 21.7/22.8.1980 (ΦΕΚ Α' 189) Άρθρο 19Α. (όπως προστέθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 3932/2011 –ΦΕΚ 49/Α/10 Μαρτίου 2011) Κατά των αποφάσεων του Τμήματος, που δικάζει σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 19 του παρόντος προεδρικού διατάγματος αιτήσεις ανάκλησης κατά των πράξεων των Κλιμακίων, χωρεί αίτηση αναθεώρησης που μπορεί να ασκηθεί ή από το Δημόσιο ή τον αναθέτοντα φορέα ή αυτόν που είχε παρέμβει κατά την εκδίκαση της αίτησης ανάκλησης ή από τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας, για παράβαση της διαδικασίας που προβλέπεται κατά τη σύναψη της σύμβασης, για εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή του νόμου, καθώς και σε περίπτωση πλάνης περί τα πραγματικά περιστατικά ή προσαγωγής νέων κρίσιμων στοιχείων κατά την έννοια του άρθρου 29 παράγραφος 3 του παρόντος προεδρικού διατάγματος. 2.Η αίτηση αναθεώρησης κατατίθεται στη γραμματεία του κατά την παράγραφο 4 Τμήματος, μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης απόφασης, με επιμέλεια της γραμματείας του δικάσαντος την αίτηση ανάκλησης Τμήματος, σε όλους τους διαδίκους που συμμετείχαν στη συζήτηση ενώπιον αυτού του Τμήματος. Για τη συζήτηση της αίτησης αναθεώρησης απαιτείται η κατάθεση παραβόλου, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 56 του παρόντος προεδρικού διατάγματος, που εφαρμόζονται αναλόγως. 3.Η αίτηση αναθεώρησης κοινοποιείται χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, με επιμέλεια του αιτούντος, στο Δημόσιο και σε όσους είχαν μετάσχει στην εκδίκαση της αίτησης ανάκλησης. Ο Πρόεδρος του κατά την επόμενη παράγραφο αρμόδιου Τμήματος μπορεί να διατάξει τη γνωστοποίηση με οποιονδήποτε τρόπο της αίτησης αναθεώρησης και σε άλλους που έχουν κατά την κρίση του έννομο συμφέρον. Δεύτερη αίτηση αναθεώρησης κατά της ίδιας απόφασης δεν επιτρέπεται. 4.Η κατά τις προηγούμενες παραγράφους αίτηση αναθεώρησης εκδικάζεται από Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου μείζονος . επταμελούς σύνθεσης, το οποίο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και έξι (6) μέλη, τα οποία ορίζονται από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου μεταξύ των αρχαιότερων συμβούλων με ισάριθμους αναπληρωματικούς. Η συμμετοχή στη σύνθεση του Κλιμακίου και του Τμήματος που εξέδωσε την προσβαλλόμενη με την αίτηση αναθεώρησης απόφαση αποτελεί κώλυμα συμμετοχής στην εκδίκαση της αίτησης αναθεώρησης. Τα μέλη του Τμήματος επικουρούνται από υπηρετούντες στο Ελεγκτικό Συνέδριο δικαστικούς λειτουργούς που έχουν το βαθμό εισηγητή. 5.Το Τμήμα επταμελούς σύνθεσης δικάζει την αίτηση αναθεώρησης σε δημόσια συνεδρίαση, επιτρέπεται δε μία μόνο αναβολή της συζήτησης. Όποιος έχει σπουδαίο έννομο συμφέρον μπορεί να ασκήσει εγγράφως ή προφορικά παρέμβαση μέχρι τη συζήτηση της αίτησης αναθεώρησης στο ακροατήριο. Οι διάδικοι μπορούν να υποβάλλουν υπόμνημα μέσα σε τρεις (3) ημέρες από τη συζήτηση στο ακροατήριο της αίτησης αναθεώρησης. 6.Η έκδοση μη οριστικής απόφασης επιτρέπεται μία μόνο φορά. Αν εκδοθεί αναβλητική απόφαση λόγω έλλειψης στοιχείων, ορίζεται προθεσμία που δεν υπερβαίνει τις δεκαπέντε (15) ημέρες, εντός της οποίας πρέπει να συμπληρωθούν τα στοιχεία του φακέλου. Μετά την πάροδο της ορισθείσας προθεσμίας η υπόθεση εισάγεται προς συζήτηση στην αμέσως επόμενη δικάσιμο. Η απόφαση για την αίτηση αναθεώρησης εκδίδεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη συζήτησή της. 7.Οι ρυθμίσεις των προηγούμενων παραγράφων 5 και 6 εφαρμόζονται και κατά την εκδίκαση των αιτήσεων ανάκλησης που υποβάλλονται σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 19 του παρόντος προεδρικού διατάγματος, ενώ η ρύθμιση της ως άνω παραγράφου 6 εφαρμόζεται και στη διαδικασία ενώπιον του Κλιμακίου. Σε περίπτωση που δεν εκδοθεί Πράξη του Κλιμακίου ή απόφαση του Τμήματος μετά την πάροδο της προθεσμίας των τριάντα (30) ημερών, η υπόθεση μπορεί να εισάγεται για νέα συζήτηση με Πράξη του Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Τμήμα επταμελούς σύνθεσης. Κατά της απόφασης αυτής δεν χωρεί αίτηση αναθεώρησης. 8. Αν γίνει δεκτή η αίτηση αναθεώρησης, το Τμήμα αποφασίζει οριστικά για την ελεγχόμενη σύμβαση. Κατά της απόφασης του Τμήματος επί της αίτησης αναθεώρησης δεν επιτρέπεται η άσκηση οποιουδήποτε άλλου ένδικου μέσου. 9. Η αμφισβήτηση για την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, που γεννώνται από την έκδοση αντίθετων Πράξεων ή Πρακτικών Κλιμακίων ή αντίθετων αποφάσεων του κατά την παράγραφο 7 του άρθρου 19 του παρόντος προεδρικού διατάγματος Τμήματος που δικάζει αιτήσεις ανάκλησης, καθώς και η αμφιβολία για την έννοια των διατάξεων αυτών σε εκκρεμείς υποθέσεις, αίρονται από το ίδιο Τμήμα επταμελούς σύνθεσης. Η αμφισβήτηση φέρεται προς εκδίκαση ενώπιον του ανωτέρω Τμήματος αυτεπάγγελτα από τον Πρόεδρο του οικείου Κλιμακίου ή του Τμήματος ή από τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή με πρωτοβουλία αυτού που έχει σπουδαίο έννομο συμφέρον. Σε περίπτωση αμφιβολίας η οικεία σύνθεση του Κλιμακίου ή του Τμήματος παραπέμπει αμέσως το ζήτημα στο Τμήμα επταμελούς σύνθεσης με πρακτικό της. Το Τμήμα οφείλει να εκδώσει απόφαση άρσης της αμφισβήτησης ή της αμφιβολίας μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την κατάθεση αυτής στη Γραμματεία του. 10.Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, παύει η προβλεπόμενη στην παράγραφο 7 του άρθρου 19 του παρόντος προεδρικού διατάγματος αρμοδιότητα της άρσης αμφισβήτησης από το προβλεπόμενο στη διάταξη αυτή Τμήμα. Η αρμοδιότητα αυτή ασκείται εφεξής από το Τμήμα επταμελούς σύνθεσης. 11.Εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, το Δημόσιο και οι αναθέτουσες αρχές έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ενώπιον του ως άνω Τμήματος επταμελούς σύνθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για λόγους εξαιρετικούς και συνδεόμενους με το δημόσιο συμφέρον, αίτηση επανελέγχου συμβάσεων, οι οποίες έχουν ήδη ελεγχθεί από τα αρμόδια Κλιμάκια ή το Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 7 του παρόντος προεδρικού διατάγματος, υπό την

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

από τον έχοντα σπουδαίο έννομο συμφέρον, το οποίο πρέπει να αιτιολογείται σαφώς και ειδικώς, ή από το Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Κατά συνέπεια, δεν νοείται σύναψη συμβάσεως, για την οποία το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της, προτού εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης αιτήσεως ανακλήσεως κατ’ αυτής ή προτού εκδοθεί από το Τμήμα σχετική πράξη, σε περίπτωση άσκησης αιτήσεως ανακλήσεως, γιατί τούτο άγει σε κατάργηση του δεύτερου βαθμού κρίσης του συνταγματικά κατοχυρωμένου, όπως προεκτέθηκε, ελέγχου των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, ο οποίος ασκείται προδήλως χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Η παράλειψη, δε, διενέργειας του προαναφερόμενου ελέγχου επί των ως άνω συμβάσεων που κατά ρητή διάταξη του νόμου επάγεται την ακυρότητα αυτών δεν αφορά, κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, αποκλειστικά και μόνο στην εκφορά του πρώτου βαθμού κρίσης αλλά περιλαμβάνει και τον δεύτερο βαθμό κρίσεως, ως ενιαίο σύνολο. Άλλωστε και οι αρχές της χρηστής διοίκησης επιβάλλουν, ενόψει και της συνταγματικής κατοχύρωσης του ως άνω ελέγχου, την κατ’ αρχήν υποχρέωση αποχής της Αναθέτουσας Δημόσιας Αρχής από την κατάρτιση της σύμβασης, εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται νομική δυνατότητα ανατροπής της εξαχθείσας σε πρώτο βαθμό κρίσης και μάλιστα εντός συντόμου χρονικού διαστήματος, καθόσον οι διατάξεις που ρυθμίζουν την αίτηση ανάκλησης προβλέπουν ιδιαιτέρως σύντομες προθεσμίες τόσο για την άσκησή της όσο και για την εκδίκασή της και την έκδοση σχετικής πράξης. (βλ. Πρακτ. Ολ. Ελ.Σ. 23ης Γ.Σ./29.4.2004/Β΄). 318

Από τις προπαρατιθέμενες διατάξεις του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ/τος 774/1980 , όπως ισχύουν, προκύπτει ειδικότερα ότι η 15νθήμερη προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ανακλήσεως κατά πράξεως του Κλιμακίου που προϋπόθεση αφ’ ενός ότι δεν έχουν ακόμη υπογραφεί τα οικεία σχέδια των συμβάσεων αυτών και αφ’ ετέρου ότι έχουν περιέλθει με οποιονδήποτε τρόπο σε γνώση του Δημοσίου ή της αναθέτουσας αρχής νέα στοιχεία σχετικά με την υπό κατάρτιση σύμβαση ή με άλλη σύμβαση οποιουδήποτε αντικειμένου με τον ίδιο συμβαλλόμενο. Για την εκδίκαση και συζήτηση της αίτησης επανελέγχου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παραγράφων 2 εδάφιο τελευταίο, 3, 5 και 6. 318

Εάν δεν διενεργηθεί ο έλεγχος, η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη. Για το σκοπό του ελέγχου υποβάλλεται στο Κλιμάκιο από τον αρμόδιο Υπουργό ή φορέα ο φάκελος με όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία, ιδίως δε αυτά των οποίων η έλλειψη επιφέρει κατά την κείμενη νομοθεσία τον αποκλεισμό της συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Ο αρμόδιος Υπουργός ή φορέας μπορεί να ζητεί τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας και για επί μέρους φάσεις της σχετικής διαδικασίας που προηγούνται της σύναψης της οικείας συμβάσεως. Ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση σε αυτό του σχετικού φακέλου. Τα Κλιμάκια συγκροτούνται από έναν Σύμβουλο και δύο Παρέδρους. «Τον Πάρεδρο μπορεί να αναπληρώνει εισηγητής με τριετή τουλάχιστον υπηρεσία, στην οποία συνυπολογίζεται και η υπηρεσία του, ως δόκιμου εισηγητή.» Αιτήσεις ανακλήσεως των Πράξεων των Κλιμακίων σε περίπτωση πλάνης περί τα πράγματα ή το νόμο υποβάλλονται στη γραμματεία του αρμόδιου τμήματος από αυτόν που έχει σπουδαίο έννομο συμφέρον προς τούτο ή από τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας χάριν του δημοσίου συμφέροντος, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την κοινοποίηση της Πράξεως του Κλιμακίου στον οικείο φορέα και στον Γενικό Επίτροπο.Η αίτηση ανακλήσεως κοινοποιείται χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, με επιμέλεια του αιτούντος, σε καθέναν που έχει έννομο συμφέρον. Ο Πρόεδρος του Τμήματος μπορεί να διατάξει τη γνωστοποίηση με οποιονδήποτε τρόπο της αιτήσεως ανακλήσεως και σε άλλους που έχουν κατά την κρίση του έννομο συμφέρον.Στις περιπτώσεις ασκήσεως αιτήσεως ανακλήσεως έχουν δικαίωμα να υποβάλουν σημειώματα και αυτοί που έχουν έννομο συμφέρον μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την κατάθεση των αιτήσεων στη Γραμματεία του αρμόδιου Τμήματος. Η προθεσμία για την υποβολή σημειωμάτων μπορεί να παραταθεί για τρεις (3) ακόμη εργάσιμες ημέρες. Τις αιτήσεις ανακλήσεως εξετάζει Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο και αποφαίνεται επ’ αυτών μέσα σε τριάντα (30) εργάσιμες ημέρες από την κατάθεσή τους. Άλλη αίτηση ανακλήσεως δεν επιτρέπεται.Το ίδιο Τμήμα εκδικάζει και την άρση της αμφισβήτησης για την έννοια των διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι’ αυτές αντίθετες Πράξεις ή Πρακτικά Κλιμακίων ή συνθέσεων αυτών ή υπάρχει αμφιβολία για την αληθινή έννοια αυτών. Η αμφισβήτηση φέρεται ενώπιον του Τμήματος με πρωτοβουλία αυτού που έχει έννομο συμφέρον ή αυτεπαγγέλτως από τον προεδρεύοντα του οικείου Κλιμακίου ή από τον Πρόεδρο ή τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε περίπτωση αμφιβολίας η οικεία σύνθεση του Κλιμακίου παραπέμπει αμέσως το ζήτημα στο Τμήμα με πρακτικό της. «Το Τμήμα οφείλει να εκδώσει πράξη άρσεως της αμφισβήτησης ή της αμφιβολίας μέσα σε τριάντα (30) εργάσιμες ημέρες από την κατάθεση αυτής στη Γραμματεία του»"Για τα Ολυμπιακά έργα και τα έργα υποδομής, που αναφέρονται στα προεδρικά διατάγματα 158/2000 (ΦΕΚ 139 Α), 159/2000 (ΦΕΚ 139 Α) και 220/2000 (ΦΕΚ 190 Α), όπως αυτά εκάστοτε ισχύουν, καθώς και για τις υπηρεσίες και προμήθειες που συνδέονται με τα έργα αυτά, οι προθεσμίες που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή για την ολοκλήρωση του ελέγχου των οικείων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τη σύναψή τους, συντέμνονται σε τριάντα (30) ημέρες αντίστοιχα."

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Π.Δ. 774/1980 . Άρθρο 19. Όργανα ασκήσεως ελέγχου ….Παρ. [7. Για τις προμήθειες αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/ 1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ, καθώς και για την εκτέλεση έργων από το Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου (1.000.000.000) δραχμών ή δύο εκατομμυρίων εννιακοσίων χιλιάδων (2.900.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας της οικείας συμβάσεως, πριν από τη σύναψή της, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το προηγούμενο εδάφιο ισχύει και στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όταν το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ.

150

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διενήργησε προσυμβατικό έλεγχο σε πρώτο βαθμό, είναι αποκλειστική, άρχεται δε για όλους τους νομιμοποιούμενους, ως έχοντες σπουδαίο έννομο συμφέρον, στην άσκηση αυτής, πλήν του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας, από την κοινοποίηση της σχετικής πράξεως στον οικείο φορέα (Αναθέτουσα Αρχή), καθόσον τούτο συνάδει προς τον επιδιωκόμενο από το νομοθέτη σκοπό της ταχείας περαίωσης του ελέγχου και συνακόλουθα της μη παρακωλύσεως υπερβολικά της συναλλακτικής δράσεως της Διοικήσεως, η οποία θα κινδύνευε να ματαιωθεί αν γινόταν δεκτή η δυνατότητα ανακλήσεως πράξεων των Κλιμακίων χωρίς την τήρηση της προρρηθείσης προθεσμίας. Άλλωστε κάθε νομιμοποιούμενος προς άσκηση αιτήσεως ανακλήσεως για την ανατροπή της εις βάρος του κρίσεως του Κλιμακίου οφείλει να επιδεικνύει τη δέουσα επιμέλεια και το εύλογο από τις περιστάσεις ενδιαφέρον, ώστε να λαμβάνει γνώση της κοινοποιηθείσης στην Αναθέτουσα Αρχή Πράξεως (βλ. Πρακτ. Ολ. Ελ. Σ. 25ης Γ.Σ./26.10.2005 Α΄). Εξυπακούεται, βέβαια, ότι η εκκινούσα την προθεσμία αιτήσεως ανακλήσεως κοινοποίηση στην Αναθέτουσα Αρχή πρέπει να είναι έγκυρη, άλλως η προθεσμία αυτή δεν άρχεται. Για την εν λόγω κοινοποίηση εφαρμόζονται, κατά την κρατήσασα στο Τμήμα άποψη, αναλόγως οι διατάξεις του π.δ/τος 1225/1981, περί επιδόσεων (αρθρ. 33 επ.), δεδομένου ότι, όπως γίνεται νομολογιακώς δεκτό, η ενώπιον του παρόντος Τμήματος διαδικασία διέπεται από τις δικονομικές διατάξεις του π.δ/τος 1225/1981, αναλόγως εφαρμοζόμενες (βλ. πράξη VI Τμ. 34/2007). ΄Ετσι σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 4 του π.δ/τος 1225/1981 η επίδοση (εγγράφου) προς ν.π.δ.δ. γίνεται προς τον κατά νόμο και το καταστατικό ή τον οργανισμό αυτών, εκπρόσωπό τους. Στο αποδεικτικό, συνεπώς, έγκυρης επιδόσεως πρέπει να αναφέρεται το ονοματεπώνυμο και η ιδιότης ως νομίμου εκπροσώπου του οικείου ν.π.δ.δ. του προσώπου στο οποίο παραδίδεται το επιδοτέο έγγραφο. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ. 2 του ιδίου π. δ/τος, οι επιδόσεις των οποίων την επιμέλεια έχει η Γραμματεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως εν προκειμένω, γίνονται δια δικαστικού επιμελητού ή δια παντός άλλου δημοσίου οργάνου, όπως δημοσίου υπαλλήλου κλπ. Κατά την γνώμη όμως του Προέδρου του Τμήματος Αντωνίου Τομαρά, που μειοψήφησε, οι διατάξεις του π.δ/τος 1225/1981 δεν εφαρμόζονται στην προκειμένη περίπτωση και τούτο διότι αυτές αφορούν στην έκδοση δικαστικών αποφάσεως, ενώ το Τμήμα αυτό σύμφωνα με το ν. 3060/2002 (ΦΕΚ Α 242) και κατά τη διαδικασία αυτή εκδίδει διοικητικές πράξεις. Από τον ως άνω νόμο δεν προβλέπεται όμως ειδικός τρόπος επίδοσης και για το λόγο αυτό αυτή (επίδοση) είναι νόμιμη και συνεπώς ορθά έχει αρχίσει η δεκαπενθήμερη προθεσμία από της επιδόσεως.»

II)ΤΟ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

319

Α. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

-Γενική ελεγκτική αρμοδιότητα των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο (άρθρο 320 98 παρ. 1 εδ. β' του Συντάγματος) .

151

(Σημείωση 1. Ν. 3310/05, ΦΕΚ-30 Α’ παρ. 27 του άρθρου 12 : «α) Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 19 του Π.Δ. 774/1980 «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου ισχυουσών διατάξεων κ.λπ.» (ΦΕΚ 189 Α΄), όπως αυτή προστέθηκε με την πρώτη περίοδο του άρθρου 15 του Ν. 2145/ 1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της από την παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) και την τροποποίησή της από το άρθρο 2 του Ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) και το άρθρο 9 του Ν. 3090/ 2002 (ΦΕΚ 329 Α΄), έλεγχος νομιμότητας επί των συμβάσεων προμήθειας αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), παροχής υπηρεσιών και για την εκτέλεση έργων διενεργείται υποχρεωτικά, πριν από τη σύναψή τους, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. β) Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής δεν θίγουν την κατά τις κείμενες διατάξεις αρμοδιότητα των Κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς τους φορείς που υπάγονται στον προληπτικό του έλεγχο». ) (Σημείωση 2. Ν. 3193/03, ΦΕΚ-266 Α’, άρθρο 19 : «Η αληθής έννοια των δύο πρώτων εδαφίων της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) με τα οποία αντικαταστάθηκε εν μέρει η παράγραφος 7 του άρθρου 19 του Π.Δ. 774/1980 "περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου ισχυουσών διατάξεων κ.λπ." (ΦΕΚ 189 Α΄), όπως προστέθηκε με το άρθρο 15 του Ν. 2145/1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και τροποποιήθηκε με τα δύο πρώτα εδάφια της παραγράφου μόνης του άρθρου 2 του Ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) είναι ότι για τον προσδιορισμό του ποσού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των οικείων συμβάσεων δεν λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.). Η ισχύς της παρούσας ανατρέχει στο χρόνο έναρξης ισχύος των διατάξεων του προηγούμενου εδαφίου»). 319

Ευάγγελος Καραθανασόπουλος Πάρεδρος Ελ.Συνεδρίου. «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

-Υπαγωγή στον έλεγχο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 19 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ Α' 189), η οποία προστέθηκε με το άρθρο 15 του ν.2145/1993 (ΦΕΚ Α' 88) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της με τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν.2741/1999 (ΦΕΚ Α' 199) και την τροποποίησή της με τις διατάξεις των άρθρων 2 του ν.3060/2002 (ΦΕΚ Α' 242), 9 του ν.3090/2002 (ΦΕΚ Α' 329), 12 παρ. 27 (α) του ν.3310/2005 (ΦΕΚ Α' 30) 321 και 21 του ν.3345/2005 (ΦΕΚ Α' 138), καθώς και τις διατάξεις του ν.3414/2005 (ΦΕΚ Α' 279) . 322 -Αδυναμία ελέγχου πριν από την έκδοση του εκτελεστικού της διάταξης του Συντάγματος τυπικού νόμου . 320

ΕλΣυν/Κλ.Ζ/140/2009.Στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. β΄ του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε με το από 6.4.2001 Ψήφισμα της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής (ΦΕΚ Α΄ 84/17.4.2001), ορίζεται ότι «1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α) ... β) Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή όπως νόμος ορίζει ...». Από την προαναφερόμενη διάταξη συνάγεται ότι σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο υπάγονται, πλέον, όλες ανεξαιρέτως οι συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενοι είναι το Δημόσιο ή άλλο Νομικό Πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως οι συμβάσεις αυτές ειδικότερα θα καθοριστούν από το νόμο (κατά κατηγορία - είδος συμβάσεων ή ύψος ποσού) και τέτοιες είναι οι συμβάσεις που συνάπτονται είτε μεταξύ διαφόρων φορέων της δημόσιας διοίκησης (ομοιογενείς συμβάσεις) είτε μεταξύ ενός φορέα της δημόσιας διοίκησης (ανεξαρτήτως της μορφής της νομικής του οργάνωσης) και ενός ιδιώτη (ετερογενείς συμβάσεις). Αντίθετη άποψη σύμφωνα με την οποία στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εμπίπτουν μόνο οι εξ’ επαχθούς αιτίας συμβάσεις, ήτοι οι συμβάσεις εκείνες κατά τις οποίες α) ο δημόσιος φορέας και ο αντισυμβαλλόμενός του συνομολογούν στην ανταλλαγή παροχών (αμφοτεροβαρείς συμβάσεις), β) προέχον κίνητρο για τον ως άνω αντισυμβαλλόμενο είναι το κέρδος και γ) ο εν λόγω αντισυμβαλλόμενος αναλαμβάνει στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας τον εκ των πράξεων και επιλογών του οικονομικό - επιχειρηματικό κίνδυνο δε βρίσκει έρεισμα στο γράμμα αλλά ούτε και στη βούληση του συνταγματικού νομοθέτη, σκοπός του οποίου είναι η εξασφάλιση της νομιμότητας και της διαφάνειας στην εν γένει συμβατική δραστηριότητα του Δημοσίου και των άλλων φορέων της δημόσιας διοίκησης, από την άσκηση της οποίας αναλαμβάνονται σημαντικές οικονομικές υποχρεώσεις σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ή των ειδικότερων προϋπολογισμών τους. Για την άσκηση, όμως, της ως άνω γενικής επί όλων των ανωτέρω συμβάσεων αρμοδιότητας ελέγχου που ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο με την ως άνω διάταξη του Συντάγματος δηλαδή της αρμοδιότητας πέραν αυτής που ανατέθηκε στο Συνέδριο για τον έλεγχο συμβάσεων προμηθειών αγαθών, εκτέλεσης έργου και παροχής υπηρεσιών με το άρθρο 8 παρ. 1 ν. 2741/1999, όπως αυτή ισχύει, απαιτείται, περαιτέρω, η έκδοση νόμου εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος με τον οποίο θα επεκτείνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και σε άλλες κατηγορίες συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας υπό τον όρο ότι η ευχέρεια αυτή του κοινού νομοθέτη δεν μπορεί να επεκταθεί σε σημείο που να καταλυθεί η γενική ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η διατήρηση της οποίας τίθεται ως όριο στη σχετική νομοθετική ευχέρεια (Πράξη VI Τμ. 70/2003, Ζ΄ Κλιμ. 42, 159/2008). ΕλΣυν/Τμ.6/172/2007.Ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης, και όχι υπηρεσίες οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, εφόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Εξάλλου, από τις ίδιες ως άνω διατάξεις σαφώς συνάγεται ότι η μη προηγούμενη διενέργεια του ελέγχου συνεπάγεται την αυτοδίκαιη ακυρότητα της σχετικής σύμβασης, η οποία (ακυρότητα), μάλιστα, δεν θεραπεύεται με την εκ των υστέρων, μετά, δηλαδή, την έναρξη εκτέλεσης της σύμβασης, υποβολή αυτής προς έλεγχο, καθόσον διαφορετικά ο σκοπός θέσπισης του ουσιώδους αυτού τύπου δεν θα ικανοποιείτο, αφού ούτε η κατάρτιση συμβάσεων ερειδόμενων σε νομικώς πλημμελείς διαδικασίες επιλογής του αναδόχου θα αποτρεπόταν, ούτε τα ενδεχομένως βελτιωτικά αποτελέσματα του ελέγχου θα μπορούσαν να ενσωματωθούν και να αποτελέσουν περιεχόμενο της συμβατικής σχέσης των μερών. Όπως έχει γίνει δε δεκτό, ο εκ των υστέρων έλεγχος δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι δυνατός μόνο μετά από ειδική νομοθετική ρύθμιση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος που αφορά σε συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων συμβάσεων (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 11/2006, 15/2005). Ενόψει των ανωτέρω, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση, η οποία έχει υπογραφεί και έχει ήδη αρχίσει να εκτελείται, υφίσταται παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και το Κλιμάκιο στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο και οφείλει να απόσχει αυτού (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ε.Σ. 71, 38/2007, 233, 227, 225, 177, 158, 46/2006, 35/2005) . 322

Ελ.Συν/Ζ Κλ/174/2009.(Βλ.και Ζ Κλ.140/2009,159/2008).Οι συμβάσεις του άρθρου 25 του ν. 3649/2008 έχουν ένα ειδικό αντικείμενο, που συνίσταται στην υλοποίηση των υποχρεώσεων του Υπουργείου Εσωτερικών από την ανάληψη της Προεδρίας του 3ου Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη (Global Forum on Migration and Development - GFMD). Η ως άνω κατηγορία συμβάσεων υπάγεται, κατ’ αρχάς, σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεδομένου ότι από τη διάταξη του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ του ισχύοντος Συντάγματος θεσπίζεται, πλέον, γενική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για όλες τις συμβάσεις που συνάπτουν, μεταξύ άλλων, οι Ο.Τ.Α., ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο αντικείμενό τους και την ειδικότερη κατηγορία στην οποία εντάσσονται. Πλην όμως, ο έλεγχος αυτός δεν δύναται να ενεργοποιηθεί πριν από την έκδοση του εκτελεστικού της διάταξης αυτής του Συντάγματος τυπικού νόμου, με τον οποίο ρητά θα υπάγεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο η συγκεκριμένη κατηγορία συμβάσεων (πρβλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 140/2009). Εξάλλου, οι υπό κρίση συμβάσεις δεν υπάγονται σε όσα ρυθμίζονται στο άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄/11.10.2002), όπως αυτό ισχύει, το οποίο έχει μεν εκδοθεί μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος και την ισχύ του αναθεωρημένου άρθρου 98 παρ. 1 εδ. β΄ αυτού (17-4-2001), συνιστά δε ρύθμιση, με την οποία

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

321

152

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

-Επέκταση του ελέγχου στους Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα βάσει του άρθρου 278 του ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α' 87).

Β. ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΖΟΜΕΝΗ ΔΑΠΑΝΗ

323

-Το καθ' ύλην αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργεί υποχρεωτικά, πριν τη σύναψή τους, έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων των οποίων η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, χωρίς Φ.Π.Α. (βλ. άρθρο 19 του 324 ν.3193/2003, ΦΕΚ Α' 266), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ . Επίσης, το 325 ανωτέρω Κλιμάκιο, για τις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις διενεργεί έλεγχο νομιμότητας όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των πέντε (5) εκατομμυρίων (5.000.000,00) ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. 326 (άρθρο 25 του ν. 3614/2007, ΦΕΚ Α' 267) . τροποποιείται υφιστάμενο και πριν από την αναθεώρηση του Συντάγματος νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο ανατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητας συγκεκριμένων τριών κατηγοριών συμβάσεων και ορισμένου καθ’ ύψος οικονομικού αντικειμένου. Συνεπώς, το Κλιμάκιο πρέπει να απέχει από τον έλεγχο νομιμότητας των ως άνω σχεδίων συμβάσεων. 323

Απόφ. Ολομ. ΕλΣ ΦΓ8/1605/13.10.1999, με την οποία συστάθηκαν τα Ε', ΣΤ' και Ζ' Κλιμάκια και καθορίστηκαν οι αρμοδιότητές τους.

324

ΕλΣυν/Ζ.Κλ/365/2009 "2. Το άρθρο 19 παρ. 7 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (π.δ/μα 774/1980, ΦΕΚ 189 Α΄), όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 15 του ν. 2145/1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της από το άρθρο 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) και την τροποποίησή της από το άρθρο 2 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) ορίζει ότι: «Για τις προμήθειες αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ, καθώς και για την εκτέλεση έργων από το Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. και τις δημόσιες επιχειρήσεις ή Οργανισμούς, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου (1.000.000.000) δραχμών ή δύο εκατομμυρίων εννιακοσίων χιλιάδων (2.900.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά έλεγχος νομιμότητας της οικείας συμβάσεως, πριν από τη σύναψή της, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το προηγούμενο εδάφιο ισχύει και στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όταν το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων εκατομμυρίων (500.000.000) δραχμών ή ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ.». Εν συνεχεία, με το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α΄), ορίστηκε ότι «α) Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 19 του Π.δ. 774/1980 ... έλεγχος νομιμότητας επί των συμβάσεων προμήθειας αγαθών του άρθρου 1 του ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α'), παροχής υπηρεσιών και για την εκτέλεση έργων διενεργείται υποχρεωτικά, πριν από τη σύναψή τους, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ.» Εξάλλου, το άρθρο 19 του ν. 3193/2003 (ΦΕΚ 266 Α΄) ορίζει ότι «...για τον προσδιορισμό του ποσού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των οικείων συμβάσεων δεν λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) ...». 3. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει, πριν από την υπογραφή τους, τη νομιμότητα των δημοσίων συμβάσεων, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Συνεπώς, δημόσιες συμβάσεις, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων είναι κατώτερη του ανωτέρω ποσού, απαραδέκτως υποβάλλονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας και το αρμόδιο Κλιμάκιο, στο οποίο εισήχθη η υπόθεση, οφείλει να απόσχει να αποφανθεί επ’ αυτής (βλ. 275, 135, 104, 81/2006 πράξεις παρόντος Κλιμακίου)." 325

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Πρ. VI Τμήμ. 61/2008.

153

326

ΕλΣυν/Ε Κλμ./45/2011.Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(3669/2008,3852/2010) συνάγονται τα ακόλουθα : α) Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται πριν από τη σύναψή τους, μεταξύ άλλων, και οι συμβάσεις των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους χωρίς ΦΠΑ είναι μεγαλύτερη από τα χρηματικά όρια που θέτουν οι προμνησθείσες διατάξεις. Συγκεκριμένα, το χρηματικό αυτό όριο, όταν το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους, ήταν μέχρι 31.12.2010 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μετά την 1.1.2011 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Στην τελευταία περίπτωση αρμοδιότητα διενέργειας του προσυμβατικού ελέγχου έχει ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις προϋπολογιζόμενης δαπάνης από 100.000 έως 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω από 500.000 ευρώ. β) Στις περιπτώσεις συμβάσεων δημοσίων έργων των ως άνω νομικών προσώπων, οι οποίες συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ (Πρ. VI Τμ. 255/2007, Ε΄ Κλιμ. 430/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα του αν πρόκειται για αυτοτελές έργο ή για υποέργο, η εκτέλεση του οποίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτελέσεως περισσότερων υποέργων (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 318/2010, 580, 581/2009, 424/2008, 277/2008, 136/2008, VI Τμ.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

327

-Περαιτέρω, το Ζ' Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων και των συμβάσεων υλοποίησης των διετών προγραμμάτων δράσης των κοινωφελών επιχειρήσεων που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα διενεργεί έλεγχο νομιμότητας όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (200.0000) ευρώ, ενώ ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργεί έλεγχο νομιμότητας για τις ίδιες συμβάσεις στους Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, στα οποία είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φ.Π.Α., ποσού εκατό χιλιάδων (100.000,00) ευρώ και μέχρι ποσού πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ. -Ως προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο πρέπει να νοηθεί αυτή της διακήρυξης με βάση την οποία δημοπρατήθηκε το έργο, που αποτελεί, κατά κανόνα, το ανώτατο όριο προσφοράς εκ μέρους των διαγωνιζομένων και συναρτάται με τους όρους διενέργειας της δημοπρασίας, ενώ, μόνον στην εξαιρετική περίπτωση που η διακήρυξη έχει ρητώς ορίσει ότι επιτρέπονται μεγαλύτερες προσφορές ή αρνητικές εκπτώσεις, κρίσιμο αποβαίνει, εφόσον υπερβαίνει τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας, 328 329 το ποσό της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού . -Στον έλεγχο των Κλιμακίων του Έλεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται και οι συμβάσεις σε επέκταση, βάσει όρου της διακήρυξης, αρχικών (κύριων) συμβάσεων, οι οποίες υπολείπονται του ποσού του 1.000.000 ευρώ και των οποίων οι αρχικές δεν έχουν υποβληθεί, λόγω ποσού επίσης, στον έλεγχο του Έλεγκτικού Συνεδρίου, αθροιζόμενες όμως με την κύρια και τις τυχόν λοιπές σε επέκταση αυτής συμβάσεις υπερβαίνουν το ύψος του 330 1.000.000,00 ευρώ .

68/2008). Η διάταξη αυτή του άρθρου 30 παρ. 2 περ. β του ν. 3669/2008 ως αφορώσα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα είναι ειδική και κατισχύει της προμνησθείσας διάταξης του άρθρου 278 του ν.3852/2010. Άλλωστε η τελευταία αυτή διάταξη, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση επί αυτής (βλ. σελ. 154), τροποποίησε το ισχύον μέχρι τότε χρηματικό όριο (προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ) υπαγωγής των συμβάσεων των δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήταν 1.000.000 ευρώ, και καθόρισε πλέον το όριο αυτό στις 100.000 ευρώ. 327

N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 (..) Άρθρο 9 Οικονομικά ζητήματα των δήμων.(…)2.Η παρ. 1 του άρθρου 278 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού άνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψή τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους.» ΕλΣυν./Τμ.4/174/2010.Κρίσιμος χρόνος για την υποβολή της σύμβασης προς έλεγχο είναι το στάδιο που προηγείται της ανακοίνωσης, στον ανάδοχο, της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ. 2 του Κανονισμού Προμηθειών Δημοσίου (π.δ. 394/1996), ο οποίος εφαρμόζεται αναλογικά στις διαδικασίες για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών/εκτέλεσης εργασιών τροποποίηση ουσιωδών όρων (26/2010 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.), με την ανακοίνωση αυτή ολοκληρώνεται η διαγωνιστική διαδικασία και η σύμβαση θεωρείται έκτοτε συναφθείσα. Ως εκ τούτου, το αναφερόμενο στον προϋπολογισμό της προμήθειας χρηματικό όριο, πέραν του οποίου είναι, επί ποινή ακυρότητας, υποχρεωτική η υπαγωγή στον έλεγχο, συναρτάται με το χρόνο έκδοσης της κατακυρωτικής απόφασης και, για μεν τις διαγωνιστικές διαδικασίες υπηρεσιών των οποίων η απόφαση αυτή έχει εκδοθεί κατά τη διάρκεια της αναστολής της ισχύος του άρθρου 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 (7.6.2005 - 10.11.2005), ανέρχεται, όπως και υπό το προηγούμενο του νόμου αυτού καθεστώς, σε 1.500.000,00 ευρώ, ενώ για εκείνες των οποίων η διαδικασία ανάθεσής τους ολοκληρώνεται μετά την 10.11.2005, σε 1.000.000,00 ευρώ, μη συνυπολογιζομένου, και στις δύο περιπτώσεις, του Φ.Π.Α. (βλ. την 46/2006 Πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. και τις 173/2006, 16/2007, 79/2008 Πράξεις ΙV Τμ. Ελ. Συν.). 329

Πρ. VI Τμήμ. 15/2005.

330

ΕλΣυν/Ζ κλιμ/264/2010.Επιπροσθέτως, καθίσταται σαφές ότι η ορθή έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980 είναι ότι στον έλεγχο των Κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται και οι συμβάσεις σε επέκταση, βάσει όρου της διακήρυξης, αρχικών (κύριων) συμβάσεων, οι οποίες υπολείπονται του ποσού του 1.000.000 ευρώ και των οποίων οι αρχικές δεν έχουν υποβληθεί, λόγω ποσού επίσης, στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αθροιζόμενες όμως με την κύρια και τις τυχόν λοιπές σε επέκταση αυτής συμβάσεις υπερβαίνουν το ύψος των 1.000.000 ευρώ. Τούτο, διότι σκοπός της προαναφερόμενης διάταξης είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα τέτοιου είδους συμβάσεις με τη δυνατότητα κατάτμησης του συνολικού συμβατικού αντικειμένου, κατά συνέπεια δε και των πιστώσεων, ανά διαδοχικά επιμέρους χρονικά διαστήματα (βλ. σχετ., ως προς τις συμπληρωματικές συμβάσεις, πράξη VI Τμ. ΕλΣυν 48/2003).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

328

154

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

-Ανεξαρτήτως ποσού, όταν το αντικείμενο της σύμβασης που συνάπτεται ύστερα από επαναληπτικό διαγωνισμό ή απευθείας ανάθεση ήταν αντικείμενο του αρχικού διαγωνισμού, ο οποίος υπαγόταν λόγω ποσού 331 στον έλεγχο του Έλεγκτικού Συνεδρίου . -Ανεξαρτήτως του χαρακτηρισμού τους, ακόμη και αυτές οι συμβάσεις που ρητά έχουν εξαιρεθεί ως απόρρητες (από το ν.2286/1995 και το π.δ. 370/1995), εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, χωρίς Φ.Π.Α., 332 υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ . Γ. ΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ -Καθολικός, αυτεπάγγελτος και πλήρης ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας από το Έλεγκτικό Συνέδριο

333

.

-Ο έλεγχος αποβλέπει στη διαπίστωση τυχόν ουσιωδών νομικών πλημμελειών στις πράξεις της διαδικασίας που προηγείται της σύναψης της σχετικής σύμβασης. Στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού το αρμόδιο όργανο ελέγχου δεν υποκαθιστά τα αρμόδια διοικητικά όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων,ούτε ελέγχει 334 την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας, αρκούμενο στον έλεγχο της αιτιολογίας των σχετικών διοικητικών πράξεων, καθώς και στον έλεγχο της υπέρβασης ή μη από τα διοικητικά 335 όργανα των άκρων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας . -Απαραδέκτως υποβάλλεται αυτοτελώς για έλεγχο σχέδιο σύμβασης, όταν πρόκειται για σύναψη σύμβασης κατ' 336 ενάσκηση δικαιώματος προαίρεσης που δεν έχει συνυπολογισθεί στην αρχική σύμβαση . 331

ΕλΣυν/Ζ.Κλ./280/2008.Από τις ανωτέρω διατάξεις , κατά την ομόφωνη κρίση του Κλιμακίου, προκύπτει, ότι ο έλεγχος νομιμότητας που διενεργείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο επεκτείνεται και στην περίπτωση συμβάσεων, που συνάπτονται ύστερα από επαναληπτικό διαγωνισμό ή απευθείας ανάθεση ανεξαρτήτως ποσού, όταν ο αρχικός διαγωνισμός, ο οποίος υπαγόταν λόγω ποσού του προϋπολογισμού του στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, περιελάμβανε και το αντικείμενο του επαναληπτικού (διαγωνισμού) ή της απευθείας ανάθεσης . Τούτο διότι, σκοπός των προαναφερόμενων διατάξεων είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων , ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που βάσει ειδικών διατάξεων παρέχεται στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει συμβάσεις με απευθείας ανάθεση σε περίπτωση κηρύξεως αγόνου μέρους μόνο του αντικειμένου του διαγωνισμού (αρχικού ή επαναληπτικού). 332

ΕλΣυν/Κλ.Ζ/85/2009.Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τη νομιμότητα των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, πριν την υπογραφή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (βλ. άρθρο 19 του ν. 3193/2003), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, ανεξαρτήτως του χαρακτηρισμού τους, ακόμη δηλαδή και αυτές που ρητά έχουν εξαιρεθεί από τις ρυθμίσεις των λοιπών διατάξεων του νόμου αυτού (βλ. σχετ. πρακτ. 27ης Γεν.Συν./29.11.2000 της Ολομ. Ελ. Συν., πράξ. ΣΤ‘ Κλιμ.31/2001).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

333

155

ΕλΣυν/Τμ.6/89/2008.Απορριπτέος ως αβάσιμος είναι ο προβαλλόμενος με τις υπό κρίση αιτήσεις ισχυρισμός ότι τόσο το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου όσο και το παρόν Τμήμα δεσμεύονται από το παραγόμενο, από την 11467/2008 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, δεδικασμένο. Τούτο, διότι το νομικό μας σύστημα έχει καθιερώσει, όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, πέραν της προσωρινής και οριστικής δικαστικής προστασίας των συμφερόντων των φυσικών ή νομικών προσώπων που συμμετέχουν στις διαδικασίες ανάδειξης αναδόχων αυτών, διπλό, παράλληλο, αυτοτελή και ανεξάρτητο έλεγχο των ενεργειών/πράξεων της αναθέτουσας αρχής. Ειδικότερα, το διπλό αυτό σύστημα ελέγχου περιλαμβάνει αφενός τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος, αποβλέποντας κατά κύριο λόγο στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, είναι πλήρης, καθολικός και αυτεπάγγελτος, εκτείνεται δηλαδή στο σύνολο της διαδικασίας, χωρίς να περιορίζεται στην έρευνα συγκεκριμένων λόγων ή αιτιάσεων ή από προϋποθέσεις παραδεκτού ή άλλους δικονομικούς κανόνες, αφετέρου δε την προσωρινή (αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων του ν.2522/1997) και οριστική δικαστική προστασία (αίτηση ακύρωσης ή κύρια αγωγή) που παρέχεται από τα πολιτικά Δικαστήρια ή το Συμβούλιο της Επικρατείας (ανάλογα με την υπαγωγή της σύμβασης στο ιδιωτικό ή στο δημόσιο δίκαιο) και η οποία, αποσκοπώντας στην προάσπιση των συμφερόντων των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις της αναθέτουσας αρχής, παρέχεται, σε αντίθεση με τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μόνο στο μέτρο που ζητείται, ήτοι περιορίζεται μόνο στην έρευνα των λόγων και των αιτιάσεων που προβάλλονται με τα σχετικά δικόγραφα και υπόκειται σε περιορισμούς παραδεκτού και άλλους δικονομικούς περιορισμούς. 334

ΕλΣυν/Τμ.6/2012/2010

335

ΕλΣυν/Τμ.6/2495/2009

336

ΕλΣυν/Ζ.κλ./140/2010.Εξάλλου, στην παρ. 1 του άρθρου 8 του π.δ. 60/2007 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ "περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών", όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2005/51/ΕΚ της Επιτροπής και την Οδηγία 2005/75/ΕΚ

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

-Πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου η μη δέσμευση από το προσωρινό δεδικασμένο απόφασης ασφαλιστικών μέτρων, κατά την εξέταση των παρεμπιπτόντως αναφυομένων ζητημάτων. Αντιθέτως, δεσμεύεται από το δεδικασμένο που τυχόν υφίσταται από τελεσίδικες αποφάσεις δικαστηρίων που έχουν κατά 337 το Σύνταγμα δικαιοδοσία προς επίλυση των σχετικών ζητημάτων . -Ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο (Κλιμάκιο ή Τμήμα) βάσει του ν.3060/2002, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, είναι αυτοτελής και ανεξάρτητος από τον έλεγχο που ασκείται στα πλαίσια αίτησης προσωρινής (αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατ' εφαρμογή του ν.2522/1997) ή οριστικής δικαστικής προστασίας (αίτηση ακύρωσης 338 ενώπιον του ΣτΕ) . -Απαραδέκτως ζητείται, εκ νέου, ο έλεγχος νομιμότητας, ως σχεδίου (σύμβασης), που αφορά καθαριότητα των κοινοχρήστων χώρων και αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων των Ο.Τ.Α., διότι δεν είναι δυνατόν μία πλήρως καταρτισμένη σύμβαση, παράγουσα από της υπογραφής της τις σχετικές έννομες συνέπειες, η οποία έχει ήδη υποβληθεί προς έλεγχο νομιμότητας και το Κλιμάκιο έχει εκφέρει οριστική κρίση επ' αυτού, απέχοντας του ελέγχου λόγω του ότι αυτή ήταν ήδη υπογεγραμμένη, να επανυποβάλλεται ως σχέδιο σύμβασης, κατά 339 καταστρατήγηση των διατάξεων περί προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου . Δ. EΚΤΕΛΕΣΘΕΙΣΕΣ ΣΥΜΒΑΣΈΙΣ -Ο προσυμβατικός έλεγχος ασκείται, σε κάθε περίπτωση, κατά το στάδιο προ της έναρξης εκτέλεσης των συμβάσεων, αποσκοπεί δε στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και άρα στην αποφυγή σύναψης άκυρων συμβάσεων. Προϋποθέτει, δηλαδή, υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία ανάθεσης της οικείας σύμβασης κι όχι υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, καθόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις σχετικές διατάξεις. Υπό την αντίθετη, άλλωστε, εκδοχή θα στερούντο παντελώς ουσίας οι, κατά καιρούς, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2005» (ΦΕΚ Α΄ 64) ορίζεται ότι «Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας δημόσιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, εκτός ΦΠΑ, όπως προσδιορίζεται από την αναθέτουσα αρχή. Στον υπολογισμό αυτό, λαμβάνεται υπόψη το εκτιμώμενο συνολικό ποσό, συμπεριλαμβανομένων τόσο του τυχόν προβλεπόμενου δικαιώματος προαιρέσεως όσο και των τυχόν παρατάσεων της σύμβασης. …» (βλ. και άρθρο 9 παρ.1 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ). Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τη νομιμότητα των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, πριν την υπογραφή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (βλ. άρθρο 19 του ν.3193/2003), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Σε περίπτωση δε σύναψης σύμβασης στην οποία επιφυλάσσεται δικαίωμα προαιρέσεως υπέρ της Αναθέτουσας Αρχής, στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπόκειται, κατά την έννοια της διάταξης της παρ. 19 του άρθρου 7 του π.δ.774/1980, όπως ισχύει, η σύμβαση στο σύνολό της, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος προαιρέσεως. Προς τούτο, σε περίπτωση που η Αναθέτουσα Αρχή, μη συνυπολογίζοντας την οικονομική αξία του δικαιώματος προαίρεσης, δεν υποβάλει το αρχικό σχέδιο για έλεγχο, απαραδέκτως υποβάλλει αυτοτελώς στη συνέχεια και δη μετά την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης, το εκτελεστικό του σχετικού δικαιώματος σχέδιο σύμβασης για έλεγχο νομιμότητας (βλ. πράξεις Ζ΄ Κλιμακίου 22, 32, 33 και 34/2007). Συνεπώς, δεν υπάγονται το πρώτον ή εκ νέου στον κατά τις ως άνω διατάξεις προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας τυχόν πρόσθετες συμφωνίες μεταξύ αναθέτουσας αρχής και αναδόχου σε εκτέλεση συμβατικού όρου ή κατά ενεργοποίηση σχετικού δικαιώματος προαίρεσης, που έχει περιληφθεί σε ήδη υφιστάμενη σύμβαση (πρβλ Πρ Ζ’ Κλιμ ΕλΣυν 302/2008, 123/2010). ΕλΣυν/Τμ.6/1470/2009.Εξ άλλου, ο προβαλλόμενος από την παρεμβαίνουσα εταιρεία «….» ισχυρισμός ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν έχει δικαιοδοσία να ελέγξει τη νομιμότητα της ως άνω βεβαίωσης, καθ’ όσον αυτή δεν προσεβλήθη στα αρμόδια δικαστήρια και συνεπώς καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας των διοικητικών πράξεων, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι ο προβλεπόμενος από το άρθρο 98 παρ.1 εδ. β΄ του Συντάγματος έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκτείνεται επί του συνόλου των πράξεων που συνθέτουν τις επί μέρους φάσεις της διαδικασίας, η οποία προηγείται της σύναψης της σχετικής σύμβασης, χωρίς να εξαρτάται από το αν υπήρξαν ή όχι αμφισβητήσεις κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού ή να περιορίζεται αποκλειστικά στα ζητήματα εκείνα που τίθενται από την πλευρά του φορέα του ελεγχόμενου έργου, ενώ, περαιτέρω, ως έλεγχος καθολικός, εκτεινόμενος και στα αμέσως συναπτόμενα με την εν λόγω διαδικασία παρεμπιπτόντως αναφυόμενα ζητήματα, υπό την προϋπόθεση ότι τα τελευταία δεν έχουν κριθεί τελεσίδικα με απόφαση του αρμόδιου Δικαστηρίου (βλ. άρθρο 17 παρ. 3 του π.δ. 774/1980), δεν εμποδίζεται ούτε από το γενικώς ισχύον για τις ατομικές διοικητικές πράξεις τεκμήριο νομιμότητας, άλλως θα καθίστατο αλυσιτελής, εάν η ελεγχόμενη σύμβαση μπορούσε να συναφθεί και συνεπώς το δημόσιο χρήμα να εκταμιευθεί ελεύθερα με βάση παράνομες ατομικές διοικητικές πράξεις (πρβλ. Πρακτικά 14ης Γ.Σ./20.05.1992 της Ολομ. του Ελ. Συν., Πράξεις IV Τμ. 48/2001, 72/1997, VI Τμήμα 245, 177/2007 και 232, 236/2006). 338

ΕλΣυν/Τμ.6/2703/2010

339

ΕλΣυν/Κλ.Ζ/16/2010

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

337

156

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εισαχθείσες ειδικές ρυθμίσεις που έχουν επιτρέψει, όλως εξαιρετικώς και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος, την εκ των υστέρων διενέργεια του έλεγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συγκεκριμένων, πάντοτε, κατηγοριών δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί στον εν λόγω έλεγχο (βλ. άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 2778/1999, ΦΕΚ 295 Α', άρθρο 3 του ν. 3060/2002, ΦΕΚ 242 Α', άρθρο 9 του ν. 3279/2004, ΦΕΚ 205 Α', άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 3335/2005, ΦΕΚ 95 Α'). Κατ' ακολουθίαν τούτων, σε περίπτωση που σύμβαση παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο, της οποίας η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας μετά την, έστω και μερική, εκτέλεσή της, το Κλιμάκιο δεν μπορεί πλέον να επιληφθεί 340 του ελέγχου της, λόγω ελλείψεως ελεγκτικής αρμοδιότητας και οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού .

Ε. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ -Ο έλεγχος επιμέρους φάσεων της διαδικασίας του διαγωνισμού, ήτοι κάθε διακριτού τμήματος της δημοπρασίας, αρχίζει, το πρώτον, με την ενεργοποίηση του διαγωνισμού (μέσω της έγκρισης της σχετικής διακήρυξης από τα αρμόδια όργανα του φορέα και την τήρηση των απαιτουμένων διατυπώσεων δημοσιότητας) 341

.

-Το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον προσυμβατικό έλεγχο, δεν αποφαίνεται επί παντός ανακύψαντος νομικού ζητήματος στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού, που θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί, χωρίς να 342 υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης .

340

ΕλΣυν./Τμ.6/30/2009.Με τις διατάξεις αυτές, οι οποίες έχουν πλέον αποκτήσει και συνταγματικό έρεισμα (βλ. άρθρο 98 παρ. 1 περ β΄ του Συντάγματος, όπως ισχύει μετά την αναθεώρησή του με το από 6.4.2001 Ψήφισμα της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, ΦΕΚ 84 Α΄), καθιερώνεται, όπως έχει κριθεί (βλ. πρακτικά 7ης/7.3.2001 γενικής συνέλευσης Ολομ. Ελ.Συν.), «προληπτικός έλεγχος της νομιμότητας» των ανωτέρω συμβάσεων. Συνεπώς, ο ως άνω έλεγχος ασκείται, σε κάθε περίπτωση, κατά το στάδιο προ της έναρξης εκτέλεσης των συμβάσεων, αποσκοπεί δε στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και άρα στην αποφυγή σύναψης άκυρων συμβάσεων. Προϋποθέτει, δηλαδή, υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία ανάθεσης της οικείας σύμβασης κι όχι υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, καθόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Υπό την αντίθετη, άλλωστε, εκδοχή θα στερούντο παντελώς ουσίας οι, κατά καιρούς, εισαχθείσες ειδικές ρυθμίσεις που έχουν επιτρέψει, όλως εξαιρετικώς και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος, την εκ των υστέρων διενέργεια του έλεγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συγκεκριμένων, πάντοτε, κατηγοριών δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί στον εν λόγω έλεγχο (βλ. άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 2778/1999, ΦΕΚ 295 Α΄, άρθρο 3 του ν. 3060/2002, ΦΕΚ 242 Α΄, άρθρο 9 του ν. 3279/2004, ΦΕΚ 205 Α΄, άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 3335/2005, ΦΕΚ 95 Α΄). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, σε περίπτωση που σύμβαση παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο, της οποίας η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας μετά την, έστω και μερική, εκτέλεσή της, το Κλιμάκιο δεν μπορεί πλέον να επιληφθεί του ελέγχου της, λόγω ελλείψεως ελεγκτικής αρμοδιότητας και οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού (βλ. 172, 71/2007, 233, 227, 225, 184, 177, 158/2006, 80, 35, 15/2005 Πράξεις VI Τμήματος Ελ.Συν.).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

341

157

ΕλΣυν/Κλιμ.Ζ/172/2009.Στην περίπτωση δε που πρόκειται για επιμέρους φάσεις της διαδικασίας του διαγωνισμού, ήτοι κάθε διακριτού τμήματος της δημοπρασίας, που αρχίζει, το πρώτον, με την ενεργοποίηση του διαγωνισμού (μέσω της έγκρισης της σχετικής διακήρυξης από τα αρμόδια όργανα του φορέα και την τήρηση των απαιτουμένων διατυπώσεων δημοσιότητας) και ολοκληρώνεται με την έκδοση ορισμένης διοικητικής πράξης, προβλεπόμενης για το στάδιο αυτό, βάσει των κειμένων διατάξεων, ακολουθείται δε από το επόμενο στάδιο – φάση και ούτω καθ’ εξής, μέχρι την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, τότε για τη διενέργεια του σχετικού ελέγχου νομιμότητας, απαιτούνται όλα τα έγγραφα και λοιπά στοιχεία που απαρτίζουν και αφορούν την εν λόγω ελεγχόμενη επιμέρους φάση, πριν από την υποβολή των οποίων δεν μπορεί να ζητηθεί ούτε να ασκηθεί η ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. πράξη Ε΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 415/2003). Εξάλλου, η υιοθέτηση, ως προς τις ανωτέρω διατάξεις, της ερμηνευτικής εκδοχής ότι οι δημόσιοι φορείς δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμη και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, προκειμένου να αποφαίνεται το οικείο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί ανακύψαντος νομικού ζητήματος, θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξεις ΣΤ΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 109/2005 και 22/2006). 342

ΕλΣυν/Κλιμ.Ζ/172/2009.Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού το Κλιμάκιο δεν υποκαθιστά τα αρμόδια διοικητικά όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων, ούτε ελέγχει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας, αρκούμενο στον έλεγχο της αιτιολογίας των σχετικών διοικητικών πράξεων, καθώς και στον έλεγχο της υπέρβασης ή μη από τα διοικητικά όργανα των άκρων ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας. Εξάλλου, η υιοθέτηση, ως προς τις ανωτέρω διατάξεις, της ερμηνευτικής εκδοχής ότι οι δημόσιοι φορείς δύνανται να ζητούν την άσκηση ελέγχου νομιμότητας για κάθε φάση της όλης διαδικασίας χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ακόμη και πριν από την ενεργοποίηση του διαγωνισμού, προκειμένου να αποφαίνεται το οικείο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΣΤ. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ -Ο νομοθέτης θέλησε προληπτικό και όχι κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων και εξέφρασε μάλιστα τη βούλησή του αυτή ρητά, ορίζοντας ότι ο έλεγχος νομιμότητας της οικείας σύμβασης 343 διενεργείται «πριν από τη σύναψή της» . Κατά συνέπεια, στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης και δεν προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικειμένου τέτοια που να υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις 344 χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο . -Δεν καταλείπεται πεδίο προσυμβατικού ελέγχου της τροποποιητικής σύμβασης, αφού αυτή, αφενός μεν λαμβάνει χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης και ήδη ελεγχθείσας από το Δικαστήριο σύμβασης, αφετέρου δε η επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου (κατά 900.000 ευρώ με Φ.Π.Α.), που επιφέρει στην τροποποιούμενη σύμβαση (αρχική) δεν είναι τέτοια, που να υπερβαίνει το θεσπιζόμενο από 345 τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο . Ζ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ -Οι προγραμματικές συμβάσεις αποτελούν συμφωνίες που θέτουν το γενικό πλαίσιο για την οργάνωση και διαχείριση δημοσίων υπηρεσιών και την άσκηση κρατικών δραστηριοτήτων διά μέσου των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης ή της καθ' ύλην αποκεντρωμένης διοίκησης, με τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής και την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους. Τα νομικά εκείνα πρόσωπα που μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους και με φορείς του δημόσιου τομέα του άρθρου 1 παρ. 6 του ν.1256/1982, προσδιορίζονται ειδικά και περιοριστικά στο πρώτο εδάφιο της 346 παραγράφου 1 του άρθρου 225 του ν. 3463/2006 (ΦΕΚ Α' 114/8.6.2006) . ανακύψαντος νομικού ζητήματος, θα είχε ως συνέπεια να μεταβληθεί το Κλιμάκιο, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο νόμο, σε γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης, καλούμενο να εκφέρει γνώμη επί οποιουδήποτε νομικού ζητήματος ανέκυπτε στο πλαίσιο της διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξεις ΣΤ΄ Κλιμ. Ελ. Συν. 109/2005 και 22/2006 ). 343

Πρακτ. Ολ. ΕλΣ 7ης Γεν. Συν./7.3.2001, Θέμα Δ'

344

ΕλΣυν./Κλ.Ζ/226/2010.Όπως έχει δε ήδη κριθεί, στον ως άνω προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας υπάγονται και οι τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στον ανωτέρω έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης, στις περιπτώσεις που τούτο επιτρέπεται, και προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικειμένου τέτοια που να υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον έλεγχο νομιμότητας (βλ. σχετ. 39/2008 πράξη VI ΤμΕλΣυν, 111/2010, 373/2009, 310, 309, 304, 251, 216, 152, 107 και 100/2008 πράξεις του Ζ΄ ΚλιμΕλΣυν). Επομένως, σχέδιο σύμβασης που αφορά στην τροποποίηση, μετά τη σύναψή της, υποβληθείσας στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας δημόσιας σύμβασης, με την οποία (τροποποίηση) δεν προκαλείται καμία αύξηση του οικονομικού αντικειμένου της τροποποιούμενης σύμβασης, απαραδέκτως υποβάλλεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο νομιμότητας και το αρμόδιο Κλιμάκιο, στο οποίο έχει εισαχθεί η υπόθεση, οφείλει να απόσχει του ελέγχου. 345

ΕλΣυν/Κλιμ.Ζ/19/2010.Κατά συνέπεια, στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης (πρβλ. Πράξη 261/2007 VI Τμ. Ε.Σ.) το δε οικονομικό τους αντικείμενο δεν υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο (Πράξη 39/2008 VI Τμ. Ε.Σ.). Εξάλλου, αν λάβουν χώρα επανειλημμένες τροποποιητικές συμβάσεις, η επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου που επιφέρουν θα υπολογίζεται αθροιστικά προκειμένου να κριθεί αν υπάγονται σε προσυμβατικό έλεγχο ή όχι. ΕλΣυν/κλ.Ζ/136/2010.Τα νομικά εκείνα πρόσωπα που μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους και με φορείς του δημόσιου τομέα του άρθρου 1 παρ. 6 του ν.1256/1982, προσδιορίζονται ειδικά και περιοριστικά στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 225 του Δ.Κ.Κ.. Ειδικότερα, την ικανότητα αυτή έχουν οι Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, οι Σύνδεσμοι Δήμων και Κοινοτήτων, οι Τ.Ε.Δ.Κ., η Ε.Ν.Α.Ε., η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., τα Ν.Π.Δ.Δ., τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι οργανισμοί και φορείς, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης και τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα. Περαιτέρω, με το δεύτερο εδάφιο της ιδίας ως άνω παραγράφου παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής στις κατά τα ανωτέρω συναπτόμενες προγραμματικές συμβάσεις σε ευρύ κύκλο φορέων (ως εκ τρίτου συμβαλλομένων), οι οποίοι καθορίζονται μόνο κατ’ έννοια γένους, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τις αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες. Κατά συνέπεια, οι εταιρείες αυτές ως προς τις οποίες επιτρέπεται κατ΄ εξαίρεση η συμμετοχή στις προγραμματικές συμβάσεις (βλ. σχετικά άρθρο 265 παρ.4 του ιδίου ως άνω Κώδικα), δεν μπορούν να συμμετέχουν σε αυτές ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, αλλά μόνο από κοινού με τα νομικά πρόσωπα του πρώτου εδαφίου, στα οποία και μόνο αναγνωρίζεται η ικανότητα να συνάπτουν προγραμματικές συμφωνίες. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα σήμαινε ότι και οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες θα περιλαμβάνονταν στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1, οπότε θα καθίστατο περιττή η προσθήκη του δεύτερου εδαφίου στην ερμηνευόμενη διάταξη, δεδομένου ότι θα αρκούσε απλώς η διεύρυνση των νομικών προσώπων του πρώτου εδαφίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

346

158

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

-Στο άρθρο 100 του ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α' 87) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης», η ισχύς του οποίου (άρθρου) άρχεται από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, ήτοι από 7.6.2010, προβλέπονται οι φορείς που δύνανται να συνάπτουν ή να συμμετέχουν σε προγραμματικές συμβάσεις, υπό το νέο θεσπισθέν καθεστώς, στις δε γενικές μεταβατικές διατάξεις προβλέπεται ότι οι υπό κατάργηση νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις εξακολουθούν να ασκούν τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους, επομένως και να συνάπτουν ή να συμμετέχουν σε προγραμματικές συμβάσεις, μέχρι την εγκατάσταση των αιρετών οργάνων που θα προκύψουν από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2010. Μέχρι την εγκατάσταση των αιρετών οργάνων των περιφερειών, ήτοι μέχρι την 1.1.2011, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις εξακολουθούν να είναι αρμόδιες για τη σύναψη ή συμμετοχή σε προγραμματικές συμβάσεις, 347 κατ' άρθρο 225 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν.3463/2006, ΦΕΚ Α' 114) .» Τροποποιητικές συμβάσεις προγραμματικών: Το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου όταν η τροποποίηση λαμβάνει χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης και δεν προκαλεί αύξηση του οικονομικού 348. της αντικειμένου, τέτοια που να υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας Τέτοια 349 περίπτωση αποτελεί η παράταση της διάρκειας ισχύος της προγραμματικής σύμβασης .

III)Σύμφωνα με τις Πράξεις αριθμ 55/2007 και 89/2008 του VI Τμ.του Ελ.Συνεδρίου,«Το νομικό μας σύστημα, αποβλέποντας στην ενίσχυση των αρχών της διαφάνειας, της διασφάλισης υγιούς και ανόθευτου ανταγωνισμού, της εμπέδωσης της εμπιστοσύνης των διοικουμένων και της προάσπισης του δημοσίου συμφέροντος, έχει καθιερώσει, όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, πέραν της προσωρινής και οριστικής δικαστικής προστασίας των συμφερόντων των φυσικών ή νομικών προσώπων που συμμετέχουν στις διαδικασίες ανάδειξης αναδόχων δημοσίων συμβάσεων, διπλό, παράλληλο, αυτοτελή και ανεξάρτητο έλεγχο των ενεργειών/πράξεων της αναθέτουσας αρχής. Ειδικότερα, το διπλό αυτό 350 351 σύστημα ελέγχου περιλαμβάνει αφενός μεν τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου , ο 347

ΕλΣυν/Τμ.6/2648/2010.

348

ΕλΣυν/Κλιμ.Ζ/19/2010.Κατά συνέπεια, στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης (πρβλ. Πράξη 261/2007 VI Τμ. Ε.Σ.) το δε οικονομικό τους αντικείμενο δεν υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο (Πράξη 39/2008 VI Τμ. Ε.Σ.). Εξάλλου, αν λάβουν χώρα επανειλημμένες τροποποιητικές συμβάσεις, η επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου που επιφέρουν θα υπολογίζεται αθροιστικά προκειμένου να κριθεί αν υπάγονται σε προσυμβατικό έλεγχο ή όχι. 349

ΕλΣυν/Τμ.6/39/2008.Κατά συνέπεια, στον ως άνω προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται οι συμβάσεις εκείνες που δεν έχουν ακόμη συναφθεί, των οποίων η προϋπολογισθείσα δαπάνη υπερβαίνει το εκάστοτε προβλεπόμενο από την ισχύουσα νομοθεσία χρηματικό όριο υπαγωγής στον εν λόγω έλεγχο και στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης (πρβλ. Πράξη 261/2007 VI Τμ. Ε.Σ.) και δεν προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικειμένου τέτοια που να υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο (πρβλ. Πράξη 48/2003 VI Τμ. Ε.Σ.).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

350

159

Το 1993 με το άρθρο 15 του νόμου 2145/1993 (Φ.Ε.Κ. Α' 88) που πρόσθεσε μία έβδομη παράγραφο στο άρθρο 19 του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου ,προβλέφθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα προληπτικού ελέγχου νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων, δαπάνης άνω του 1 δισεκατομμυρίου δραχμών, μετά από πρόταση του αρμόδιου υπουργού, από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν από την υπογραφή τους, κατά τη διαδικασία των άρθρων 85 του νόμου 1892/1990 (Φ.Ε.Κ Α' 101) και 77 του νόμου 1943/1991 (Φ.Ε.Κ. Α' 50). Ειδικά για την περίπτωση της χρηματοδότησης από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, το άρθρο 16 του ίδιου νόμου, προέβλεψε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο θα διεξάγει ελέγχους για κάθε διαχείριση που αφορά έργο, προμήθεια, επιχορήγηση κ.λ.π. και γενικά κάθε πρόγραμμα που χρηματοδοτείται είτε ολικά είτε μερικά από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού της Δικαιοσύνης.Στη συνέχεια, το άρθρο 8 παρ.1 του νόμου Ν.2741/1999 (Φ.Ε.Κ. Α' 199) αντικατέστησε τη ρύθμιση του άρθρου 15 του νόμου 2145/1993 και επηρέασε σημαντικά το όλο σύστημα ελέγχου, καθιστώντας τον έλεγχο αυτό υποχρεωτικό, επεκτείνοντας την προθεσμία διεξαγωγής του αλλά και ρητώς πλέον υπάγοντας στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, έργων και υπηρεσιών. Με την παράγραφο 27 του άρθρου 12 του Ν. 3310/05, επιβάλλεται προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις δημόσιες συμβάσεις η προϋπολογιζόμενη δαπάνη ( προϋπολογισμός υπηρεσίας χωρίς ΦΠΑ ) των οποίων υπερβαίνει το ποσόν του 1.000.000 ΕΥΡΩ . O Ν. 3310/05 ανεστάλη πριν την ισχύ του , με το Ν.3345/05, μέχρι τις 31-10-2005. Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ( ΠΝΠ ) της 31-10-2005 ( ΦΕΚ Α '270), η αναστολή παρατάθηκε μέχρι τις 15-11- 2005. Τέλος με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν.3414/2005 αναμορφώθηκαν και επανήλθαν σε ισχύ οι διατάξεις του ν.3310/2005. 351

Δ17α /05/171/2005-ΕΓΚ. 39 .Εφαρμογή των διατάξεων του ν.3414/2005.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

οποίος, αποβλέποντας κατά κύριο λόγο στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, είναι πλήρης, καθολικός και αυτεπάγγελτος, εκτείνεται δηλαδή στο σύνολο της διαδικασίας, χωρίς να περιορίζεται στην έρευνα συγκεκριμένων λόγων ή αιτιάσεων ή από προϋποθέσεις παραδεκτού ή άλλους δικονομικούς κανόνες, αφετέρου δε την προσωρινή (αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν.2522/1997) και οριστική δικαστική προστασία (αίτηση ακύρωσης ή κύρια αγωγή) που παρέχεται από τα πολιτικά δικαστήρια ή το ΣτΕ (ανάλογα με την υπαγωγή της σύμβασης στο ιδιωτικό ή στο δημόσιο δίκαιο) και η οποία, αποβλέποντας στην προάσπιση των συμφερόντων των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις της αναθέτουσας αρχής, παρέχεται, σε αντίθεση με τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μόνο στο μέτρο που ζητείται, περιορίζεται δηλαδή μόνο στην έρευνα των λόγων και των αιτιάσεων που προβάλλονται με τα σχετικά δικόγραφα και υπόκειται σε περιορισμούς παραδεκτού και άλλους δικονομικούς περιορισμούς. Κατά συνέπεια, η αναθέτουσα αρχή δεσμεύεται διττώς στο μέτρο που στο πλαίσιο εκάστου των προαναφερόμενων συστημάτων ελέγχου και κατ’ εφαρμογή ενός εκάστου των δύο αυτών ιδιαίτερων πλεγμάτων διατάξεων ασκούνται οι αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή η δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων και του ΣτΕ. Ενόψει δε της αυτοτέλειας των ως άνω συστημάτων ελέγχου, το Ελεγκτικό Συνέδριο (Κλιμάκιο ή Τμήμα) κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των δημόσιων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, δεν δεσμεύεται από το προσωρινό δεδικασμένο απόφασης Μονομελούς 352 Πρωτοδικείου ή της Επιτροπής Αναστολών του Σ.τ.Ε. , χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι, κατά την εξέταση των παρεμπιπτόντως αναφυομένων ζητημάτων κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου ή του προληπτικού ελέγχου των δαπανών δεν δεσμεύεται και από το δεδικασμένο που τυχόν υφίσταται από αποφάσεις των δικαστηρίων που έχουν κατά το Σύνταγμα δικαιοδοσία προς επίλυσή τους.»

30.4.Προσυμβατικός έλεγχος συγχρηματοδοτούμενα έργων -Προσυμβατικός έλεγχος συμβάσεων ΟΤΑ Προσυμβατικός έλεγχος συγχρηματοδοτούμενα έργων Ν.3614/2007-ΦΕΚ/A/267/3.12.2007.«Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013. » .Άρθρο 25-Επιτάχυνση της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων .1.2….3. Ο προβλεπόμενος, από τη διάταξη της παρ. 27 του άρθρου 12 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α΄), έλεγχος νομιμότητας επί των συγχρηματοδοτούμενων συμβάσεων προμηθειών αγαθών, παροχής υπηρεσιών και εκτέλεσης έργων διενεργείται υποχρεωτικά πριν από τη σύναψή τους από κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου ΕλΣυν/Τμ.IV/35/2008. Ενόψει δε αφενός του σκοπού της προαναφερόμενης Οδηγίας, (89/665/ΕΟΚ) με την οποία ο κοινοτικός νομοθέτης απέβλεψε στην καθιέρωση αποτελεσματικών διαδικασιών προσφυγής σε περίπτωση παράβασης του περί δημοσίων συμβάσεων δικαίου (βλ. ΔΕΚ απόφαση της 19ης Σεπτεμβρίου 1996, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, ΔΕΚ/C-236/1995 ), αφετέρου του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει ως ατομικό δικαίωμα την αποτελεσματική προσωρινή δικαστική προστασία, η πρόδηλη έννοια των διατάξεων αυτών είναι ότι το κώλυμα σύναψης της σύμβασης εξακολουθεί να υφίσταται εφ' όσον τελικώς ασκηθεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, οπότε η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να αναμείνει την επ' αυτής έκδοση απόφασης, με μόνη εξαίρεση την περίπτωση που το τυχόν υποβληθέν αίτημα για τη χορήγηση προσωρινής διαταγής απορριφθεί από τον αρμόδιο προς τούτο δικαστή (βλ. Ε.Α. ΣτΕ 82/2003). Κατά μείζονα λόγο, η σύναψη της σύμβασης δεν επιτρέπεται όταν, με προσωρινή διαταγή ή απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, διαταχθεί η αναστολή της εκτέλεσης της κατακυρωτικής απόφασης και, εάν η Αναθέτουσα Αρχή προβεί σε αυτήν, εκτίθεται στον κίνδυνο, σε περίπτωση ευδοκίμησης του κυρίου ενδίκου βοηθήματος, όχι μόνον ανατροπής της, παρά την αναστολή, συναφθείσας σύμβασης, η οποία θεωρείται ως μηδέποτε γενόμενη (βλ. Χ. Χρυσανθάκη Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ, Τεύχος 1 ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ, Ημίτομος Β΄, σελ. 92), αλλά και αποζημίωσης του θιγόμενου ιδιώτη. Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση που, ενόσω διαρκεί το - είτε εκ του νόμου προβλεπόμενο, είτε, ως συνέπεια απόφασης ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινής διαταγής, επερχόμενο κώλυμα σύναψης της σύμβασης, εκδοθεί Πράξη Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία το τελευταίο, στο πλαίσιο της καθιερούμενης από το άρθρο 98 παρ. 1(β) του Συντάγματος αρμοδιότητας ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, αποφαίνεται υπέρ της νομιμότητας της οικείας διαδικασίας ανάθεσης. Τούτο διότι, κατά την άσκηση της αρμοδιότητάς του αυτής, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν υποκαθιστά το δικαστικό έλεγχο, τον οποίον, όσον αφορά τη διαδικασία που απολήγει στη σύναψη διοικητικών συμβάσεων, ασκεί το Συμβούλιο της Επικρατείας (βλ. ΑΕΔ 20/2005), η δε θετική κρίση του Κλιμακίου, ως αναγνωριστική μόνον της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης (πρβλ. Πρακτικά 3η/23.2.2005 Γεν.συν. Ολομ. Ελ. Συν.), δεν επιβάλλει στην Αναθέτουσα Αρχή τη σύναψη της σχετικής σύμβασης, ούτε θίγει τη διάπλαση της έννομης κατάστασης των μερών που συνεπάγεται το εκάστοτε διατασσόμενο ασφαλιστικό μέτρο. (…)η δε, εξ αιτίας της δικαστικής αυτής εμπλοκής, μη έγκαιρη περαίωση του σχετικώς διενεργηθέντος διαγωνισμού συνιστά εξαιρετική περίσταση δυνάμενη να δικαιολογήσει την επίμαχη απευθείας ανάθεση, αφού ούτε γνωστή στην Αναθέτουσα Αρχή θα μπορούσε να είναι, ούτε στη σφαίρα της επιρροής της αναγόταν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

352

160

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των πέντε (5) εκατομμυρίων ευρώ, (χωρίς Φ.Π.Α.). Ο έλεγχος αυτός περατώνεται εντός τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από της κατάθεσης του σχετικού φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο διαπιστωθεί έλλειψη στοιχείων, αυτά ζητούνται από τον αρμόδιο φορέα κατά τρόπο πλήρη και εξαντλητικό πριν την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μετά την κατάθεση και των συμπληρωματικών στοιχείων σε κάθε περίπτωση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από της καταθέσεως αυτών. Εάν παρέλθουν οι ανωτέρω προθεσμίες χωρίς το σχέδιο σύμβασης να έχει απορριφθεί με αιτιολογημένη πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τούτο θεωρείται εγκεκριμένο. 4. Οι προγραμματικές συμβάσεις, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 9 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, και αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, δεν εμπίπτουν στον προβλεπόμενο από την παρ. 27 του άρθρου 12 του ν. 3310/2005, όπως ισχύει, έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον το ύψος του προϋπολογισμού των έργων τα οποία αφορά η προγραμματική σύμβαση είναι κατώτερο των δέκα (10) εκατομμυρίων ευρώ. Για τις συμβάσεις ανάθεσης έργων προμηθειών και υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων και των μελετών που συνάπτονται στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.»

Προσυμβατικός έλεγχος συμβάσεων ΟΤΑ N. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α/7-6-2010) : Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης. «….Άρθρο 278 Προληπτικός Έλεγχος Συμβάσεων «1. Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού άνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψή τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον 353 προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους.» 2. Για τις συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό, χωρίς Φ.Π.Α., των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά, πριν τη σύναψή τους, έλεγχος νομιμότητας από το καθ’ ύλην αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει. 3. Ο αρμόδιος φορέας μπορεί να ζητεί τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας και για επί μέρους φάσεις της σχε¬τικής διαδικασίας που προηγούνται της σύναψης της οικείας σύμβασης. 4. Ο έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση σε αυτό του σχετικού φακέλου. Εάν δεν διενερ¬γηθεί ο έλεγχος νομιμότητας η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Άρθρο 279 -Αίτηση Ανάκλησης

161

Κατά των Πράξεων των Επιτρόπων και των Κλιμακίων, επιτρέπονται αιτήσεις ανάκλησης, σε περίπτωση πλάνης περί τα πράγματα ή το νόμο, οι οποίες εκδικάζονται από το αρμόδιο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τους όρους, προθεσμίες και τη διαδικασία που ορίζνται στο τελευταίο εδάφιο του άρθρου 2 του ν. 3060/2002 από τις φράσεις «υποβάλλονται στη γραμματεία του αρμοδίου τμήματος» έως τις φράσεις «από την κατάθεση αυτής στη Γραμματεία του», που εφαρμόζονται αναλόγως.»

Άρ θρο 3 1 Ασυ μβ ίβ ασ τε ς ιδ ιό τη τ ες

353

Η παρ.1 αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 9 του N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης, είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις κατασκευής έργων, εφόσον συντρέχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραγράφου 4. Σε περίπτωση που βασικός μέτοχος ή εταίρος της επιχείρησης είναι νομικό πρόσωπο, η ασυμβίβαστη ιδιότητα καταλαμβάνει και τα μέλη του οργάνου διοίκησης και τα διευθυντικά στελέχη του νομικού αυτού προσώπου, εφόσον συντρέχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραγράφου 4. 2. Η ασυμβίβαστη ιδιότητα της προηγούμενης παραγράφου καταλαμβάνει της και τα παρένθετα πρόσωπα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης ή επιχείρησης που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις κατασκευής έργων, καθώς και κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο μέσω χρηματοδότησης ή συμφωνίας, εξαιρουμένων των δανείων από αναγνωρισμένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, ελέγχει επιχείρηση μέσων ενημέρωσης ή επιχείρηση που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις κατασκευής έργων ή ασκεί επιρροή στη λήψη αποφάσεων, που λαμβάνονται από τα όργανα διοίκησης ή τα διευθυντικά στελέχη, σχετικά με τη διοίκηση και την εν γένει λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών, εφόσον συντρέχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραγράφου 4. 3. Σε περίπτωση που σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργων συμμετέχει ένωση προσώπων ή κοινοπραξία ή οποιασδήποτε της μορφής οντότητα, η συνδρομή ασυμβίβαστης ιδιότητας του παρόντος άρθρου ερευνάται αυτοτελώς για κάθε μέλος της, εφόσον συντρέχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της παραγράφου 4.

5. Σε περίπτωση που εκδοθεί, κατά τα ως άνω, οριστική καταδικαστική απόφαση, με ισχύ δεδικασμένου, που να διαπιστώνει το αδίκημα της ενεργητικής διαφθοράς, εάν μεν συνεχίζεται η διαγωνιστική διαδικασία ή η διαδικασία ανάθεσης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου, ο υποψήφιος στη διαδικασία αυτή αποκλείεται, εάν δε συνεχίζεται η εκτέλεση της σύμβασης, ο ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος. Εάν η εκτέλεση της σύμβασης κατασκευής έργου έχει ανατεθεί σε κοινοπραξία, της οποίας ένα ή περισσότερα μέλη έχουν καταδικαστεί, κατά τα ως άνω, για τη διάπραξη του αδικήματος της ενεργητικής διαφθοράς ως φυσικοί ή ηθικοί αυτουργοί, τα μέλη αυτά κηρύσσονται έκπτωτα και τα υπόλοιπα μέλη συνεχίζουν την εκτέλεση της σύμβασης, είτε μεταξύ της είτε υποκαθιστώντας τα έκπτωτα μέλη, υπό την προϋπόθεση ότι συναινεί η αναθέτουσα αρχή. Ο καταδικασθείς υποψήφιος ή ανάδοχος δεν επιτρέπεται να συμμετέχει σε διαγωνιστική διαδικασία ή σε διαδικασία ανάθεσης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου για χρονικό διάστημα της έτους από την έκδοση της σχετικής καταδικαστικής απόφασης. Σε περίπτωση υποτροπής, το ανωτέρω χρονικό διάστημα αποκλεισμού ορίζεται σε πέντε (5) έτη. Οι αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής για τον αποκλεισμό του υποψηφίου από τη διαγωνιστική διαδικασία ή τη διαδικασία ανάθεσης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου, καθώς και οι αποφάσεις της αρχής που, κατά το άρθρο 33 του παρόντος, είναι αρμόδια για τη διαδικασία ελέγχου, υπόκεινται σε προσφυγή, σύμφωνα με της διατάξεις του εδαφίου α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 2522/1997 (ΦΕΚ 178 Α΄), της ισχύει, καθώς και, ανεξάρτητα από την άσκηση ή μη αιτήσεως ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με της διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 3 του ίδιου νόμου. 6. Για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 31 έως 34 του παρόντος λαμβάνονται υπόψη οι ορισμοί του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, της ισχύει μετά το άρθρο 2 του ν. 3414/2005 (ΦΕΚ 279 Α΄).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4.Η διαπίστωση της ασυμβίβαστης ιδιότητας γίνεται, ξεχωριστά, για κάθε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης από την αναθέτουσα αρχή και ελέγχεται, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 33 του παρόντος, εφόσον, λόγω της συνδρομής της κατά τα ως άνω ασυμβίβαστης ιδιότητας, αποδειχθεί με οριστική δικαστική απόφαση που έχει ισχύ δεδικασμένου ότι συντρέχει περίπτωση αποκλεισμού, εξαιτίας ενεργητικής διαφθοράς, κατά την έννοια του εδαφίου β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 144 του παρόντος (άρθρο 45 παρ.1 εδάφ.β΄ της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ της 31.3.2004). Ενεργητική διαφθορά στοιχειοθετείται όταν οποιοσδήποτε, εκ προθέσεως, υπόσχεται ή παρέχει σε υπάλληλο της αναθέτουσας αρχής, άμεσα ή με τη μεσολάβηση τρίτου, οποιασδήποτε φύσεως ωφέλημα για τον εαυτό του ή για τρίτο, προκειμένου ο υπάλληλος να τελέσει ή να μην τελέσει πράξη εκ των καθηκόντων του, ή κατά την άσκηση των καθηκόντων του κατά παράβαση των νόμιμων καθηκόντων του. Με την οριστική καταδικαστική απόφαση που έχει ισχύ δεδικασμένου πρέπει να διαπιστώνεται η ανωτέρω αξιόποινη πράξη της επιχείρησης Μ.Μ.Ε. με την οποία συνδέεται ο υποψήφιος, εξαιτίας της κατά τα ως άνω συνδρομής των ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και απαγορεύσεων του παρόντος και του επόμενου άρθρου και να αποδεικνύεται η τέλεση της αξιόποινης πράξης του υποψηφίου αυτού και η ιδιότητά του ως φυσικού αυτουργού ή ηθικού αυτουργού ή συναυτουργού ή άμεσου συνεργού στην τέλεση του αδικήματος της ενεργητικής διαφθοράς.

162

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

31.1.Ο έλεγχος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ( Ε . Σ . Ρ .) Βασικό στοιχείο των διατάξεων του νέου νόμου (3414/2005) , που τροποποίησε το Ν . 3310/05, είναι οι διατάξεις της παρ . 4 του άρθρου 3, οι οποίες ορίζουν ότι ασυμβίβαστη ιδιότητα ( συμμετοχή συγχρόνως σε Επιχείρηση Μέσων Ενημέρωσης ( ΕΜΕ ) και επιχείρηση που αναλαμβάνει δημόσια έργα ή μελέτες ) συνιστά η έκδοση οριστικής καταδικαστικής απόφασης , με ισχύ δεδικασμένου, κατά ΕΜΕ με την οποία συνδέεται η επιχείρηση που συμμετέχει σε διαδικασία σύναψης σύμβασης έργου ή μελέτης με έναν από τους τρόπους που ορίζει ο νόμος αυτός στο άρθρο 3, για το αδίκημα της ενεργητικής διαφθοράς υπαλλήλου της Αναθέτουσας Αρχής , όπως το αδίκημα αυτό ορίζεται ειδικότερα στις ως άνω διατάξεις . Αν εκδοθεί τέτοια απόφαση όσο η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη ο υποψήφιος αποκλείεται , ενώ αν στο μεταξύ έχει αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης , κηρύσσεται έκπτωτος . Αν το πρόσωπο στο οποίο συντρέχει το κώλυμα με την ως άνω μορφή είναι μέλος κοινοπραξίας , κηρύσσεται , έκπτωτος και τη σύμβαση συνεχίζουν τα υπόλοιπα μέλη . Το κώλυμα συμμετοχής στους διαγωνισμούς λόγω της ως άνω καταδίκης ισχύει για ένα χρόνο 354 από την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης και σε περίπτωση υποτροπής για πέντε χρόνια . 355

Μετά την έκδοση της απόφασης του Υπουργού ανάπτυξης αριθμ.20977/2007-ΦΕΚ B 1673/23.8.2007 «Δικαιολογητικά για την τήρηση των μητρώων του ν. 3310/ 2005, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3414/2005» οι επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, αρκεί να προσκομίζουν, δια των νομίμων εκπροσώπων τους, μόνον στην Αναθέτουσα Αρχή, πριν την υπογραφή της σύμβασης, υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, όπως ισχύει, ότι δεν έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση κατά την έννοια του άρθρου 3 του ν. 3310/2005, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του ν. 3414/2005.

Άρ θρο 3 2 Α παγ ό ρ ευση σύν α ψη ς δ η μο σ ίων συ μβ άσ ε ων κ ατασ κε υή ς έργ ων 1. Απαγορεύεται η σύναψη δημοσίων συμβάσεων κατασκευής έργων με επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης. Η ίδια απαγόρευση ισχύει και για της εταίρους, της βασικούς μετόχους, τα μέλη των οργάνων διοίκησης και τα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων αυτών, εφόσον διαπιστωθεί η συνδρομή του ασυμβίβαστου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 31 του παρόντος. Απαγορεύεται της η σύναψη δημοσίων συμβάσεων κατασκευής έργων με επιχειρήσεις των οποίων οι εταίροι ή οι βασικοί μέτοχοι ή τα μέλη οργάνων διοίκησης ή τα διευθυντικά στελέχη είναι επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης ή εταίροι ή βασικοί μέτοχοι ή μέλη οργάνων διοίκησης ή τα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων μέσων ενημέρωσης, εφόσον διαπιστωθεί η συνδρομή του ασυμβιβάστου κατά τα οριζόμενα της στο άρθρο 31 του παρόντος. 2. Η απαγόρευση της παραγράφου 1 καταλαμβάνει και: 354

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δ17α/05/171/17.11.2005 -Εγκ 39. Εφαρμογή του Ν.3414/2005.- Διαδικασία ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων. Πιστοποιητικό διαφάνειας.

163

355

Υ.Α.20977/2007. Δικαιολογητικά για την τήρηση των μητρώων του ν. 3310/ 2005, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3414/2005«1. Καθορίζουμε τα δικαιολογητικά που κατατίθενται ενώπιον του Τμήματος Ελέγχου Διαφάνειας του ΕΣΡ για την τήρηση του προβλεπόμενου από τις διατάξεις του ν. 3310/2005, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3414/2005, μητρώου των επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και των Επιχειρήσεων που συνάπτουν Δημόσιες Συμβάσεις ως ακολούθως: Ι.ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ….ΙΙ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΡΙΘΜΗΜΕΝΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 2 ΠΑΡ. 5 ΤΟΥ Ν. 3310/2005, ΟΠΩΣ ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΠΑΡ. 3 ΤΟΥ Ν. 3414/2005. Για την εφαρμογή του άρθρου 5 του ν. 3310/2005, όπως τούτο τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του ν. 3414/2005, ενόψει της υπογραφής της σχετικής σύμβασης, οι επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, αρκεί να προσκομίζουν, δια των νομίμων εκπροσώπων τους, μόνον στην Αναθέτουσα Αρχή, πριν την υπογραφή της σύμβασης, υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, όπως ισχύει, ότι δεν έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση κατά την έννοια του άρθρου 3 του ν. 3310/2005, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του ν. 3414/2005. 2….»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) τα παρένθετα πρόσωπα των φυσικών ή νομικών προσώπων που υπάγονται στην παράγραφο 1, β) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, από το οποίο εξαρτάται οικονομικά, μέσω χρηματοδότησης, εξαιρουμένων των δανείων από αναγνωρισμένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ή καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο, επιχείρηση μέσων ενημέρωσης, ή ασκεί επιρροή στη λήψη των αποφάσεων που λαμβάνονται, από τα όργανα διοίκησης ή τα διευθυντικά στελέχη, σχετικά με τη διοίκηση και την εν γένει λειτουργία της επιχείρησης της. 3. Από την απαγόρευση του παρόντος εξαιρούνται οι δημόσιες συμβάσεις, των οποίων το αντικείμενο έχει άμεση ή έμμεση σχέση με το αντικείμενο των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων μέσων ενημέρωσης. Της, εξαιρούνται οι δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται με επιχειρήσεις των οποίων βασικός μέτοχος είναι πολιτικό κόμμα που χρηματοδοτείται από τον τακτικό προϋπολογισμό ή εκπρόσωπος αυτού, εκτός εάν της επιχειρήσεις αυτές συμμετέχει της βασικός μέτοχος που κατέχει της ασυμβίβαστες ιδιότητες του άρθρου 31 του παρόντος. 4. α) Απαγορεύεται η σύναψη δημοσίων συμβάσεων με εξωχώριες εταιρείες, σύμφωνα με της διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της περίπτωσης στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 2238/1994 (ΦΕΚ 151 Α΄), 356 που προστέθηκε με την παράγραφο 7 του άρθρου 5 του ν. 3091/2002 (ΦΕΚ 330 Α΄) . Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών καθορίζονται οι χώρες της οποίες λειτουργούν εξωχώριες 357 εταιρείες με βάση το σχετικό κατάλογο χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.). Οι εξωχώριες εταιρείες απαγορεύεται, της, να συμμετέχουν με ποσοστό μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό (1%) επί του μετοχικού κεφαλαίου ή να κατέχουν εταιρικά μερίδια ή να είναι εταίροι των εταίρων σε επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 2 του ν. 3310/ 2005, της ισχύει μετά το ν. 3414/2005. Η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου ισχύει και για της εξωχώριες εταιρείες, οι οποίες συμμετέχουν σε άλλα νομικά πρόσωπα που είναι μέτοχοι επιχειρήσεων που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις ή μέτοχοι των μετόχων αυτών και ούτω καθεξής, και οι οποίες είναι κάτοχοι ποσοστού μετοχών, το οποίο συνυπολογιζόμενο και αναγόμενο σε ποσοστό μετοχών στην επιχείρηση που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις αντιστοιχεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό (1%) επί του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, της ισχύει μετά το ν. 3414/2005.

Γ) Σε περίπτωση παράβασης των ανωτέρω διατάξεων με τα στοιχεία α΄ και β΄ της παραγράφου της, η επιχείρηση που πρόκειται να συμμετάσχει ή συμμετέχει σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ή η επιχείρηση μέσων ενημέρωσης υποχρεούνται να καλέσει την εξωχώρια εταιρεία να εκποιήσει το σύνολο των εταιρικών μεριδίων που κατέχει ή το συνολικό ή υπερβαίνοντα κατά περίπτωση αριθμό μετοχών, βάσει των οποίων χαρακτηρίστηκε εταίρος ή εταίρος των εταίρων ή βασικός μέτοχος της αντίστοιχης επιχείρησης, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από τη γνώση της παράβασης εκ μέρους της επιχείρησης. Μετά την πάροδο της προθεσμίας της, οι μετοχές της εξωχώριας εταιρείας θεωρούνται αυτοδικαίως άκυρες και η επιχείρηση ή, εάν πρόκειται για μετοχές εισηγμένες σε ημεδαπό χρηματιστήριο, το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών, οφείλει να διαγράψει την εξωχώρια εταιρεία από τα βιβλία μετόχων ή της βάσεις δεδομένων του Συστήματος Άυλων Τίτλων (Σ.Α.Τ.) αντίστοιχα. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του στοιχείου ε΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του κ.ν. 358 2190/1920 , του προϊόντος της εκποίησης αποδιδόμενου στον κύριο των ακυρουμένων μετοχών.

356

Ν. 2238/1994 (ΦΕΚ 151 Α΄), Τελευταίο εδαφίουτης περίπτωσης στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 2238/1994 (ΦΕΚ 151 Α΄), που προστέθηκε με την παράγραφο 7 του άρθρου 5 του ν. 3091/2002 (ΦΕΚ 330 Α΄). « Για της σκοπούς του Κώδικα αυτού εξωχώρια εταιρία εννοείται η εταιρία που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χώρα και με βάση τη νομοθεσία της οποίας δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε της χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.» 357

1108437/2565/15.11.2005 –ΦΕΚ: 1590/Β «Καθορισμός Χωρών της οποίες λειτουργούν εξωχώριες εταιρείες.»

358

Ν.2190/1920 « Περί Ανωνύμων Εταιρειών» Αρθρον 12. «Μερική καταβολή κεφαλαίου» «1. Μερική καταβολή του μετοχικού κεφαλαίου, κατά την έννοια αυτού του Νόμου, θεωρείται η καταβολή κατά τη σύσταση της εταιρείας, καθώς και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Β) Απαγορεύεται εξωχώρια εταιρεία να συμμετέχει με ποσοστό μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό (1%) επί του μετοχικού κεφαλαίου ή να κατέχει εταιρικά μερίδια ή να είναι εταίρος του εταίρου επιχείρησης μέσων ενημέρωσης, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, της ισχύει μετά το ν. 3414/2005. Η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου ισχύει και για της εξωχώριες εταιρείες, οι οποίες συμμετέχουν σε άλλα νομικά πρόσωπα που είναι μέτοχοι επιχείρησης μέσων ενημέρωσης ή μέτοχοι των μετόχων αυτών και ούτω καθεξής και οι οποίες είναι κάτοχοι ποσοστού μετοχών, το οποίο συνυπολογιζόμενο και αναγόμενο σε ποσοστό μετοχών στην επιχείρηση μέσων ενημέρωσης αντιστοιχεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό (1%) επί του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, της ισχύει μετά το ν. 3414/2005.

164

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

32.1.Προυποθέσεις συμμετοχής Ανωνύμων εται ρει ών σε διαγωνισμούς με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ.

«Στην παρ. 9 του άρθρου 14 του Συντάγματος 1975/1986, όπως ισχύει μετά από το Ψήφισμα της Ζ' Αναθεωρητικής Βουλής (ΦΕΚ Α' 84/17.4.2001), ορίζεται ότι: «(...) Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που αναλαμβάνει έναντι του Δημοσίου ή νομικού προσώπου του ευρύτερου δημόσιου τομέα την εκτέλεση έργων ή προμηθειών ή την παροχή υπηρεσιών. Η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και κάθε είδους παρένθετα πρόσωπα (...) Νόμος ορίζει τις ειδικότερες ρυθμίσεις, τις κυρώσεις που μπορεί να φθάνουν (...) και μέχρι την απαγόρευση σύναψης ή την ακύρωση της σχετικής σύμβασης, καθώς και τους τρόπους ελέγχου και τις εγγυήσεις αποτροπής των καταστρατηγήσεων των προηγούμενων εδαφίων».

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κατ' εφαρμογή των ανωτέρω συνταγματικών διατάξεων εκδόθηκε ο ν. 2328/1995 «Νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνίας, ρύθμιση θεμάτων της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α' 159), στο άρθρο 15 του οποίου, όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 14 του ν. 2414/1996 (ΦΕΚ Α' 135) και ενδέκατο παράγραφος 2 του ν. 2372/1996 (ΦΕΚ Α' 29), ορίζεται ότι: «1. Οι μετοχές των ελληνικών ανωνύμων εταιρειών που μετέχουν στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται από τα άρθρα 9 παρ. 1 του ν. 1232/1982 και 1 παρ. 6 του ν. 1256/1982, ύψους μεγαλύτερου του ενός δισεκατομμυρίου (1.000.000.000) δραχμών, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές. Στα έργα ή τις προμήθειες περιλαμβάνεται και η προσφορά

165

η καταβολή σε κάθε αύξηση του κεφαλαίου της, τμήματος της ονομαστικής αξίας της μετοχής με ταυτόχρονη ανάληψη, από κάθε μέτοχο, της υποχρέωσης για καταβολή της υπόλοιπης αξίας της μετοχής, σύμφωνα με της διατάξεις του καταστατικού. «Μερική καταβολή του μετοχικού κεφαλαίου δεν επιτρέπεται σε περίπτωση εισφοράς σε είδος, καθώς και επί εταιρειών με μετοχές εισηγμένες σε χρηματιστήριο.» 2. Εν περιπτώσει ορισμού τοιαύτης καταβολής ισχύουσιν υποχρεωτικώς τα επόμενα: «α) Ο χρόνος, κατά τον οποίο η αξία μετοχής μπορεί να παραμένει εν μέρει μόνο καταβεβλημένη, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη.» «β. Το τμήμα της αξίας κάθε μετοχής που έχει καταβληθεί δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το ένα τέταρτο (1/4) της ονομαστικής αξίας. Αν προβλέπεται έκδοση μετοχών πάνω από το άρτιο, η πάνω από το άρτιο διαφορά καταβάλλεται ολόκληρη εφάπαξ κατά την καταβολή της πρώτης δόσης». Γ) Αι μετοχαί μέχρι της αποπληρωμής αυτών δέον να είναι ονομαστικαί. Η μεταβίβασις των τίτλων τούτων ενεργείται κατά τας διατάξεις του άρθρου 8β. δ) Ο μεταβιβάζων μετοχήν τινα αυτού, μήπω πληρωθείσαν εξ ολοκλήρου, ευθύνεται αλληλεγγύως μετά του νέου της κυρίου δια το οφειλόμενον έτι τμήμα της μετοχής επί μίαν διετίαν από της χρονολογίας, αφ` ης ενηργήθη η κατά το προηγούμενον εδάφιον εγγραφή εις τα βιβλία της εταιρίας. Ε) Μετά πάροδον τριμήνου από της λήξεως πάσης προθεσμίας, ταχθείσης δια δημοσιεύσεως εις δύο τουλάχιστον ημερησίας εφημερίδας της καταβολήν τμήματος της αξίας των μετοχών, αι μετοχαί, εφ` ων δεν κατεβλήθη η ζητηθείσα δόσις καθίστανται αυτοδικαίως άκυροι, η δε εταιρεία υποχρεούται, ίνα, εντός μηνός από της λήξεως του ως άνω τριμήνου, προβή εις πώλησιν νέων μετοχών, ίσων κατ` αριθμόν της τας ακυρωθείσας. Η πώλησις αύτη ενεργείται χρηματιστηριακώς εν τω Χρηματιστηρίω Αθηνών υπό χρηματιστού, διοριζομένου υπό της εταιρίας, καθ` ημέραν και ώραν, οριζομένην προ πέντε πλήρων ημερών, δια δημοσιεύσεως εις δύο ημερησίας εφημερίδας και δια τοιχοκολλήσεως εν τη αιθούση του Χρηματιστηρίου. Περί της τοιαύτης εκποιήσεως ειδοποιείται εγγράφως κατά την αυτήν πενθήμερον προθεσμίαν και ο οφειλέτης, της της αυτόν κοινοποιήσεως δυναμένης να γίνη εν περιπτώσει απουσίας του, και της τον Γραμματέα του Πρωτοδικείου της περιφερείας, εν ή εδρεύει η εταιρεία. Η εκποίησις αύτη ενεργείται δια λογαριασμόν των οφειλετών μετόχων, εις ους καταβάλλεται παν προκύπτον πλεόνασμα μετά την αφαίρεσιν πάντων των εξόδων και καθ` ως η εταιρεία δύναται ν` αξιώση πάσαν προκύψουσαν ζημίαν. Αποτυχούσης τυχόν της τοιαύτης εκποιήσως εν όλω ή εν μέρει, αύτη επαναλαμβάνεται, τηρουμένων πασών των ανωτέρω διατάξεων, εντός δέκα πέντε ημερών από της αποτυχίας, εν η δε περιπτώσει και αύθις δεν επιτευχθή η συνολική εκποίησις, η εταιρεία υποχρεούται να προβή εις μείωσιν του εταιρικού κεφαλαίου κατά το ποσόν των μη εκποιηθεισών μετοχών δια της πρώτης μετά την εκποίησιν συγκληθησομένης γενικής συνελεύσεως. Η ούτω λαμβανομένη απόφασις περί μειώσεως του εταιρικού κεφαλαίου δεν απαλλάσσει της οφειλέτας μετόχους πάσης της την εταιρίαν οφειλής εκ της λυθείσης μετοχικής σχέσεως. Στ) Επί της ετέρας όψεως εκάστης μετοχής αναγράφονται αι διατάξεις του παρόντος άρθρου, ως και αι σχετικαί διατάξεις του καταστατικού. Ζ) Εν παντί εντύπω, διαφημίσει, δημοσιεύματι ή άλλω εγγράφω, εν τω οποίω αναφέρεται το ονομαστικόν κεφάλαιον, δέον απαραιτήτως να μνημονεύηται αμέσως παρ` αυτώ και το καταβεβλημένον κεφάλαιον. «η) Καμία αύξηση κεφαλαίου δεν μπορεί να αποφασισθεί πριν από τη δημοσίευση, κατά το εδάφιο ε` της πρόσκλησης για πληρωμή της τελευταίας οφειλόμενης δόσεως, εκτός αν πρόκειται για αύξηση επιβαλλόμενη από διάταξη νόμου».

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

υπηρεσιών. Εφόσον μέτοχος είναι άλλη ανώνυμη εταιρεία και οι μετοχές αυτής της εταιρείας πρέπει να είναι ονομαστικές και ούτω καθεξής μέχρι φυσικού προσώπου (...) Η ονομαστικοποίηση των μετοχών είναι προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή της εταιρείας ή κοινοπραξίας, στην οποία μετέχει η εταιρεία αυτή, στη σχετική διαδικασία (...) 3. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Εμπορίου ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. Με αυτό το προεδρικό διάταγμα ρυθμίζονται μεταξύ άλλων: α) Η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, β) η νομική κατάσταση των μετοχών που μετά την ονομαστικοποίηση δεν φέρονται να ανήκουν σε προσδιορισμένο μέχρι φυσικού προσώπου κύριο λόγω ευρείας διασποράς των μετοχών και χωρίς ευθύνη των εταιρικών οργάνων, γ) ο τρόπος παρακολούθησης της ονομαστικοποίησης από το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και την Ανώνυμη Εταιρία αποθετηρίων εγγράφων, δ) κάθε άλλο συναφές ζήτημα». Το άρθρο αυτό καταργήθηκε μεν με το άρθρο 12 παρ. 16 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ Α' 30), αλλά επανήλθε σε ισχύ από 7.6.2005 έως 15.11.2005, εξ αιτίας της αναστολής ισχύος του ν. 3310/2005 που επήλθε με τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν. 3345/2005 (ΦΕΚ Α' 138) και την από 31.10.2005 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α' 270).

3. Εφόσον από την κατάσταση των μετόχων της παραγράφου 2 β' προκύπτει ότι μέτοχοι της Εταιρείας είναι άλλες ανώνυμες εταιρείες, αυτές πρέπει να έχουν, βάσει του καταστατικού τους, ονομαστικές μετοχές και να έχουν προσκομίσει στην Εταιρεία βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοι τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, ΕΠΕ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και αυτών των ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να έχουν ονομαστικές μετοχές και να προσκομίσουν αντίστοιχη βεβαίωση περί του ότι οι μέτοχοι τους είναι φυσικά πρόσωπα, προσωπικές εταιρείες, ΕΠΕ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικά πρόσωπα, πλην ανωνύμων εταιρειών. Αν μέτοχοι και των τελευταίων ανωνύμων εταιρειών είναι ανώνυμες εταιρείες, πρέπει και οι τελευταίες να προσκομίσουν βεβαίωση περί του ότι οι μετοχές τους είναι ονομαστικές και βεβαιώσεις για τους μετόχους τους, αντίστοιχα με όσα ορίζονται παραπάνω, έως ότου προσδιορισθούν μέχρι φυσικού προσώπου ή προσωπικής εταιρείας ή ΕΠΕ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής νομικού προσώπου πλην ανωνύμου εταιρείας οι τελικοί μέτοχοι όλων των ανωνύμων εταιρειών. Για τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου, η Εταιρεία τηρεί επιπλέον ειδικό μετοχολόγιο για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. Στο ειδικό αυτό μετοχολόγιο η Εταιρεία καταχωρεί όλα τα στοιχεία που αφορούν τους μετόχους κάθε ανώνυμης εταιρείας που είναι μέτοχος της Εταιρείας κ.ο.κ., μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια της παρούσας παραγράφου. Οι ανώνυμες εταιρείες που είναι μέτοχοι της Εταιρείας αναλαμβάνουν γραπτώς έναντι της Εταιρείας την υποχρέωση να την ενημερώνουν αμέσως για κάθε αλλαγή στο μετοχολόγιό τους ή στο μετοχολόγιο μετόχου των που είναι ανώνυμη εταιρεία κ.ο.κ.. Η Εταιρεία καταχωρεί αμέσως τα στοιχεία αυτά στο ειδικό της μετοχολόγιο, το οποίο τηρεί για τους μετόχους της που είναι ανώνυμες εταιρείες. 4. Αν μέτοχοι της Εταιρείας είναι ανώνυμες εταιρείες, των οποίων, κατά την υποβολή της προσφοράς σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 1, δεν είναι δυνατό να προσδιορισθούν οι τελικοί μέτοχοι μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 1, η Εταιρεία πρέπει να προσκομίσει στον αρμόδιο φορέα των

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κατ' εξουσιοδότηση της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 15 του ν. 2328/1995, εκδόθηκε το π.δ. 82/1996 «Ονομαστικοποίηση των μετοχών Ελληνικών Ανωνύμων Εταιρειών που μετέχουν στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα» (ΦΕΚ Α' 66), το οποίο, στις διατάξεις του άρθρου 1, όπως αυτές τροποποιήθηκαν με το άρθρο 109 του ν. 2533/1997 (ΦΕΚ Α' 228), ορίζει ότι: «1. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες που μετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, συμπεριλαμβανομένης και της προσφοράς υπηρεσιών, και εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν.2328/95 (ΦΕΚ Α' 159), όπως αυτό ισχύει, υποχρεούνται κατά την υποβολή της προσφοράς για τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς ανάληψης έργων ή προμηθειών να έχουν ονομαστικοποιήσει τις μετοχές τους μέχρι φυσικού προσώπου σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο παρόν διάταγμα. 2. Η υποχρέωση για την ανωτέρω ονομαστικοποίηση των μετοχών εταιρείας που εμπίπτει στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν.2328/95 θεωρείται ότι εκπληρώθηκε εφόσον η Εταιρεία, κατά την υποβολή της προσφοράς για τη συμμετοχή της στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, εκτός των άλλων στοιχείων που προβλέπονται από άλλες διατάξεις νόμων ή από την προκήρυξη του διαγωνισμού, υποβάλλει στον αρμόδιο φορέα: α) Πιστοποιητικό της αρμόδιας αρχής, που εποπτεύει σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 την Εταιρεία, από το οποίο προκύπτει ότι οι μετοχές της, με βάση το ισχύον καταστατικό της, είναι ονομαστικές. (...) β) Αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της Εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της Εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς.

166

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

διαγωνισμών ή των προμηθειών υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/86, με την οποία ο νόμιμος εκπρόσωπος της βεβαιώνει ότι η Εταιρεία προσκάλεσε τις ανώνυμες αυτές εταιρείες με συστημένη επί αποδείξει επιστολή, την οποία απέστειλε στη διεύθυνση που αυτές έχουν δηλώσει στην Εταιρεία, να της παράσχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τον μέχρι φυσικού προσώπου προσδιορισμό των μετόχων τους, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 1, καθώς και ότι τους ανακοίνωσε τις συνέπειες της μη συμμόρφωσης με αυτήν την υποχρέωση. 5. Ελληνικές ανώνυμες εταιρείες οι οποίες έχουν την πρόθεση να συμμετέχουν, είτε οι ίδιες είτε ως μέλη κοινοπραξιών, στις διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών, ούτως ώστε να εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 1 5 του Ν.2328/1995, και των οποίων οι μετοχές, είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ανακοινώνουν την πρόθεση τους αυτή στο Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών τουλάχιστον δέκα εργάσιμες ημέρες πριν από την υποβολή της πρώτης προσφοράς που εμπίπτει στις διατάξεις της παραπάνω διάταξης και την γνωστοποιούν μέσω του τύπου, μέσα στην ίδια προθεσμία, με δημοσίευση σε τρεις τουλάχιστον ημερήσιες πολιτικές και τρεις τουλάχιστον ημερήσιες οικονομικές εφημερίδες που εκδίδονται στην Αθήνα και έχουν ευρεία κυκλοφορία. Με τις δημοσιεύσεις αυτές ανακοινώνονται και οι προβλεπόμενες στο άρθρο 2 παράγραφος 3 του παρόντος κυρώσεις για τους μετόχους των εταιρειών αυτών που είναι ανώνυμες εταιρείες και δεν έχουν προβεί στην μέχρι φυσικού προσώπου, κατά την έννοια του παρόντος διατάγματος, ονομαστικοποίηση των μετοχών τους. Οι κυρώσεις αυτές αποτελούν επίσης περιεχόμενο κάθε ενημερωτικού δελτίου που δημοσιεύεται από τις εταιρείες αυτές σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 348/1985 (ΦΕΚ Α 125). 6. (...)».

167

Στη συνέχεια, εκδόθηκε ο ν. 3310/2005 (ΦΕΚ Α' 30/14.2.2005), στο άρθρο 8 του οποίου ορίζεται ότι: «1. Οι μετοχές των ανωνύμων εταιρειών που συμμετέχουν, αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή ένωση προσώπων ή σε οποιασδήποτε μορφής οντότητα, σε διαγωνιστική διαδικασία ή διαδικασία ανάθεσης κατασκευής έργων ή προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών και μελετών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται με τις διατάξεις του νόμου αυτού, με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα ανώτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές. Εφόσον μέτοχος είναι άλλη ανώνυμη εταιρεία με ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον ένα τοις εκατό (1%) οι μετοχές της εταιρείας αυτής είναι υποχρεωτικά ονομαστικές στο σύνολο τους μέχρι φυσικού προσώπου. Σε περίπτωση συμμετοχής εταιρειών άλλης νομικής μορφής, πλην των ανωνύμων, στις οποίες συμμετέχουν ή κατέχουν εταιρικά μερίδια ανώνυμες εταιρείες, με ποσοστό συμμετοχής στο εταιρικό κεφάλαιο τουλάχιστον ένα τοις εκατό (1%), οι μετοχές τους είναι υποχρεωτικά ονομαστικές μέχρι και του τελευταίου φυσικού προσώπου. 2. Οι υποχρεώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού ισχύουν και για τις αλλοδαπές ανώνυμες εταιρείες, υπό την προϋπόθεση ότι το δίκαιο της χώρας, στην οποία έχουν την έδρα τους, επιβάλλει για το σύνολο της δραστηριότητας τους ή για συγκεκριμένη δραστηριότητα, την ονομαστικοποίηση των μετοχών τους στο σύνολο τους μέχρι φυσικού προσώπου. Εφόσον υπάρχει αδυναμία ονομαστικοποίησης των μετοχών κατά το δίκαιο της χώρας, στην οποία έχουν την έδρα τους, προσκομίζεται σχετική βεβαίωση από αρμόδια αρχή της χώρας αυτής. Στην περίπτωση αυτή η Αναθέτουσα Αρχή υποχρεούται να ζητήσει από τον υποψήφιο κάθε αναγκαίο στοιχείο από το οποίο θα προκύπτει η σύνθεση του μετοχικού του κεφαλαίου. Σε περίπτωση αρνήσεως ή αδυναμίας του υποψηφίου να προσκομίσει τα στοιχεία αυτά αποκλείεται από τη συμμετοχή του στη διαδικασία. 3. (...) 4. Οι υποχρεώσεις των παραγράφων 1 έως 3 του άρθρου αυτού αποτελούν προϋποθέσεις για την παραδεκτή συμμετοχή της εταιρείας ή κοινοπραξίας ή ένωσης προσώπων ή οποιασδήποτε άλλης μορφής οντότητας στη σχετική διαδικασία. (...) Η κήρυξη του απαραδέκτου γίνεται από την Αναθέτουσα Αρχή αμέσως μετά το άνοιγμα του υποφακέλου των δικαιολογητικών των συμμετεχόντων. 5. (...) 6. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης ρυθμίζονται μεταξύ άλλων: α) η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για την ονομαστικοποίηση των μετοχών, β) ο τρόπος παρακολούθησης της ονομαστικοποίησης από το Χρηματιστήριο Αθηνών και την ανώνυμη εταιρεία Αποθετηρίων Εγγράφων, με την επιφύλαξη της προβλεπόμενης στην παράγραφο 3 του άρθρου αυτού εξαίρεσης, γ) κάθε άλλο συναφές ζήτημα σε σχέση με την ονομαστικοποίηση των μετοχών ή με την απαγόρευση συμμετοχής των εξωχώριων εταιρειών 359, καθώς και κάθε λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. 7. Μέχρι την έκδοση του Π.Δ. της προηγούμενης παραγράφου παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις του Π.Δ. 82/1996 (ΦΕΚ 66 Α'), εξαιρουμένων των διατάξεων των άρθρων 1 παρ. 4, 2 παρ. 1 αυτού, οι οποίες καταργούνται δια του νόμου αυτού. (...) 8. (...) 9. (...) 10. Η Αναθέτουσα Αρχή υποχρεούται στη σχετική προκήρυξη ή στη σχετική πρόσκληση για τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας ή της διαδικασίας ανάθεσης να αναφέρει όλα τα αναγκαία στοιχεία για την εφαρμογή του άρθρου αυτού».

359

1108437/2565/2005. «Καθορισμός Χωρών στις οποίες λειτουργούν εξωχώριες εταιρείες.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

360

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι διατηρείται σε ισχύ το π.δ. 82/1996 μέχρι την έκδοση νέου εκτελεστικού διατάγματος, με εξαίρεση τις παραγράφους 4 του άρθρου 1 και Ιτου άρθρου 2 αυτού, που ίσχυαν πάντως και αυτές κατά τη διάρκεια της προαναφερόμενης αναστολής ισχύος του ν. 3310/2005, ήτοι από 7.6.2005 έως 15.11.2005. Κατόπιν, στις 10.11.2005 δημοσιεύθηκε ο ν. 3414/2005 «Περί τροποποίησης του ν. 3310/2005», στις διατάξεις του άρθρου 12 του οποίου ορίζεται ότι: «Οι διαγωνιστικές διαδικασίες ή οι διαδικασίες ανάθεσης για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, που προκηρύχθηκαν πριν τη δημοσίευση του νόμου αυτού και παραμένουν εκκρεμείς, υπάγονται και ολοκληρώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου», πλην όμως ο νόμος αυτός δεν τροποποίησε ως προς την ουσία τους τις κρίσιμες, εν προκειμένω, διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3310/2005, ενώ δεν μετέβαλε ούτε τις διατάξεις της παρ. 7 του ίδιου άρθρου, με τις οποίες διατηρείται ρητώς σε ισχύ το π.δ. 82/1996 που αναφέρεται στις υποχρεώσεις ονομαστικοποίησης και τήρησης μετοχολογίου εκ μέρους των ανωνύμων εταιρειών που αναλαμβάνουν δημόσια έργα, προμήθειες και παροχή υπηρεσιών. Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων συνάγεται ότι το π.δ. 82/1996 που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 15 του ν. 2328/1995 διατηρείται σε ισχύ από τους νόμους 3310/2005 και 3414/2005 και εφαρμόζεται επί όλων των εκκρεμών διαγωνιστικών διαδικασιών, καθ' όσον δεν έχει ακόμα εκδοθεί νέο όμοιο εκτελεστικό προεδρικό διάταγμα. Σύμφωνα δε με το προεδρικό αυτό διάταγμα (82/1996), οι ελληνικές ανώνυμες εταιρείες που μετέχουν σε διαδικασίες για την ανάληψη έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων του ευρύτερου δημοσίου τομέα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης μεγαλύτερης του ενός εκατομμυρίου ευρώ (1.000.000), υποχρεούνται να υποβάλλουν, με την προσφορά τους, στον αρμόδιο φορέα: α) πιστοποιητικό ονομαστικοποίησης και β) αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων της Εταιρείας και τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο 361 μετόχων της Εταιρείας, το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς. Περαιτέρω, εάν μέτοχοι της ανώνυμης εταιρείας (Α.Ε.) που μετέχει σε διαγωνισμό του Δημοσίου με την ευρεία έννοια είναι άλλες ανώνυμες εταιρείες, τότε υφίστανται και πρόσθετες υποχρεώσεις αυτής. 362

Η υποχρέωση τήρησης όλων των ανωτέρω στοιχείων και κατάθεσης των σχετικών δικαιολογητικών στην επιτροπή διαγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς απορρέει ευθέως από τις ανωτέρω διατάξεις, ακόμα και αν δεν μνημονεύεται ρητώς στη διακήρυξη του διαγωνισμού και συνιστά, κατά την έννοια του νόμου, 363 ουσιώδη τυπική προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό (βλ. Πράξη VI Τμήματος Ε.Σ. 221/2006) . η (Πράξη του VI Τμήματος του Ελ.Συν. αριθμ.83/ Συν/ση 24 / 7-5-2007.) π.δ.82/1996 .Ονομαστικοποίηση μετοχών Α.Ε που μετέχουν σε διαδικασίες ανάληψης έργων ή προμηθειών του Δημοσίου ή των ΝΠ του ευρύτερου Δημ. Τομέα 361 ΝΣΚ/495/2006. Ζητήματα που τίθενται από την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για την ονομαστικοποίηση των μετοχών των εταιρειών που συμμετέχουν σε ανοικτούς διαγωνισμούς προμήθειας αγαθών άνω του 1.000.000 ευρώ. α) Η έλλειψη θεώρησης μετοχολογίου από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. και η συνακόλουθη έλλειψη αναγραφής στην αναλυτική κατάσταση του άρθρου 1 παρ. 2β' του Π.Δ/τος 82/96, με τα στοιχεία των μετόχων της ανώνυμης εταιρείας, της πράξης θεώρησης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. καθιστά απαράδεκτη την προσφορά της. β) Η εξαίρεση από την υποχρέωση της περαιτέρω ονομαστικοποίησης μέχρι φυσικού προσώπου, για τις εισηγμένες στα Χρηματιστήρια Κρατών-μελών της Ε.Ε. ή του Ο.Ο.Σ.Α. ανώνυμες εταιρείες, αποδεικνύεται με την προσκόμιση πιστοποιητικού του οικείου Χρηματιστηρίου, η έλλειψη του οποίου καθιστά απαράδεκτη την προσφορά της υποψήφιας προμηθεύτριας εταιρείας. γ) Η μη τήρηση εκ μέρους ελληνικών ανωνύμων εταιρειών, που συμμετέχουν σε διαγωνισμό προμήθειας αγαθών, της προβλεπομένης από τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 5 του Π.Δ/τος 82/1996 διαδικασίας αποτελεί λόγο αποκλεισμού αυτών. δ) Οι εισηγμένες στα Χρηματιστήρια Κρατών-μελών της Ε.Ε. ή του Ο.Ο.Σ.Α. ανώνυμες εταιρείες, οι οποίες συμμετέχουν αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή ένωση προσώπων σε διαγωνισμό προμήθειας, με αντικείμενο άνω του 1.000.000 ευρώ, δεν εκφεύγουν της υποχρέωσης ονομαστικοποίησης των μετοχών τους και απαιτείται, για την παραδεκτή συμμετοχή τους η προσκόμιση των δικαιολογητικών του άρθρου 1 του Π.Δ/τος 82/96. Αντιθέτως οι εισηγμένες στα ίδια Χρηματιστήρια ανώνυμες εταιρείες, μέτοχοι των συμμετεχουσών στο διαγωνισμό αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή ένωση προσώπων ανωνύμων εταιρειών, δεν έχουν υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών τους. ε) Οι προσφορές των υποψηφίων αναδόχων (ανωνύμων εταιρειών) των οποίων τα υποβληθέντα μετοχολόγια φέρουν ημερομηνία προγενέστερη των 30 εργασίμων ημερών πριν από την ημέρα υποβολής της προσφοράς πρέπει να αποκλείονται από τη συνέχιση του διαγωνισμού. 362

Δ17α/05/171/17.11.2005-Εγκ.39. Εφαρμογή του Ν.3414/2005.-Διαδικασία ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων

363

Ελ.Συν./Τμ.6/116/2008.Ονομαστικοποίηση μετοχών. Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή των ανωνύμων εταιρειών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, ύψους μεγαλύτερου του 1.000.000 ευρώ, συνιστά η υποβολή, μαζί με την προσφορά, των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών. Η ως άνω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, αφού απορρέει ευθέως από το νόμο και αν ακόμα δεν μνημονεύεται ρητά στη διακήρυξη. Περαιτέρω η ως άνω υποχρέωση είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των αντίστοιχων

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

360

168

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 3 3 Δι αδ ι κασ ία ελ έγ χ ο υ 1. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ.) ελέγχει κατά τη διαδικασία του παρόντος άρθρου, εάν συντρέχει σε επιχείρηση που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις κατασκευής έργων ασυμβίβαστη ιδιότητα ή απαγόρευση, κατά την έννοια και υπό της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος. Ο έλεγχός της είναι διαρκής και καταλαμβάνει το χρονικό διάστημα από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου έως και την ολοκλήρωση εκτέλεσής της. Ο έλεγχος και οι συνέπειες της συνδρομής ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και των απαγορεύσεων του ν. 3310/2005 της ισχύει μετά το ν. 3414/2005 αναφέρονται υποχρεωτικά σε της της προκηρύξεις και προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος που εκδίδονται από της αναθέτουσες αρχές. 2.Πριν από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου με οικονομικό αντικείμενο ή αντάλλαγμα μεγαλύτερο του της εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, απαιτείται η υποβολή από την επιχείρηση στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ., αίτησης για την έκδοση πιστοποιητικού μη συνδρομής ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και απαγορεύσεων, κατά την έννοια και υπό της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος. Στην αίτηση αυτή αναγράφονται τα στοιχεία της αναθέτουσας αρχής και του αντικειμένου της διαγωνιστικής διαδικασίας ή της διαδικασίας ανάθεσης. Με την αίτηση συνυποβάλλονται τα έγγραφα που απαιτούνται για τον έλεγχο των ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και των απαγορεύσεων των προηγούμενων άρθρων. Σε περίπτωση έκδοσης, πριν από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης, οριστικής καταδικαστικής απόφασης που έχει ισχύ δεδικασμένου, με την οποία διαπιστώνεται κατά τα ως άνω η τέλεση του αδικήματος της ενεργητικής διαφθοράς, η αναθέτουσα αρχή οφείλει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να υποβάλει την απόφασή της περί αποκλεισμού του υποψηφίου στο Ε.Σ.Ρ. προκειμένου να ελεγχθεί, το αργότερο πριν από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης, ο αποκλεισμός του. 3. Οι επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, της ισχύει υποβάλλουν τα προβλεπόμενα από την υπ’ αριθμ. 20977/23.8.2007 (ΦΕΚ 1673 Β΄) απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επικρατείας έγγραφα. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρμοδιότητες του Υπουργού Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ύστερα από γνώμη του Ε.Σ.Ρ. καθορίζονται, συμπληρώνονται ή τροποποιούνται τα απαιτούμενα ως άνω έγγραφα, τα οποία πρέπει να αναφέρουν τα αναγκαία στοιχεία για την εφαρμογή του ν. 3310/2005, της ισχύει.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Μετά τη σύναψη δημόσιας σύμβασης κατασκευής έργου, η επιχείρηση υποχρεούται να γνωστοποιεί στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. οποιαδήποτε αλλαγή των φυσικών ή νομικών προσώπων που εμπίπτουν της ασυμβίβαστες ιδιότητες ή της απαγορεύσεις, κατά την έννοια και της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος, καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της δημόσιας σύμβασης και έως την ολοκλήρωση της εκτέλεσής της. Σε περίπτωση έκδοσης, μετά από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης, οριστικής καταδικαστικής απόφασης που έχει ισχύ δεδικασμένου, με την οποία διαπιστώνεται κατά τα ως άνω η τέλεση του αδικήματος της ενεργητικής διαφθοράς, η αναθέτουσα αρχή οφείλει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να προσκομίσει την απόφασή της περί εκπτώσεως του αναδόχου στο Ε.Σ.Ρ., προκειμένου να ελεγχθεί η έκπτωσή του.

169

Άρ θρο 3 4 Συν έ πε ιε ς ε λέγ χ ο υ Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχουν οι ασυμβίβαστες ιδιότητες ή απαγορεύσεις κατά την έννοια και της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος, ο Πρόεδρος του Ε.Σ.Ρ. ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν μέλος του εκδίδει, μετά από απόφαση του Ε.Σ.Ρ., το σχετικό πιστοποιητικό δικαιολογητικών στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. πριν από την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεδομένου του διαφορετικού σκοπού που επιδιώκεται από τις δύο διαδικασίες στην πρώτη, πληρότητα από τον υποψήφιο ανάδοχο των απαιτήσεων του νόμου κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ενώ στην δεύτερη, αποτροπή σύναψης σύμβασης με ανάδοχο που, στο διάστημα μεταξύ διενέργειας του διαγωνισμού και υπογραφής της σύμβασης, δεν πληροί πλέον τις ανωτέρω απαιτήσεις του νόμου(Ελ.Σ.Πράξεις VIΤμ.35/2007,77/2007).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την υποβολή του αιτήματος του ενδιαφερομένου σε αυτό. Στο πιστοποιητικό αναγράφονται τα στοιχεία της συγκεκριμένης διαγωνιστικής διαδικασίας ή διαδικασίας ανάθεσης, στην οποία αφορά το πιστοποιητικό, καθώς και τα στοιχεία της αναθέτουσας αρχής στην οποία απευθύνεται. Το πιστοποιητικό εκδίδεται σε τέσσερα (4) πρωτότυπα. Το ένα πρωτότυπο φυλάσσεται σε ειδικό φάκελο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ., το άλλο αποστέλλεται της την αναθέτουσα αρχή, η οποία διενεργεί τη συγκεκριμένη διαγωνιστική διαδικασία ή τη διαδικασία ανάθεσης, στην οποία αφορά το πιστοποιητικό και τα άλλα δύο χορηγούνται στον ενδιαφερόμενο, προκειμένου να επισυναφθούν στο σώμα της δημόσιας σύμβασης, στο κείμενο της οποίας αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός πρωτοκόλλου που φέρει το πιστοποιητικό. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητά από το Ε.Σ.Ρ. την έκδοση του πιστοποιητικού σε μεγαλύτερο αριθμό πρωτοτύπων ανάλογα με τον αριθμό των συμβαλλομένων. Η ανωτέρω αποκλειστική προθεσμία των τριάντα (30) ημερών μπορεί να παραταθεί για αποκλειστική προθεσμία έως δεκαπέντε (15) το πολύ ημέρες, ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση της Ολομέλειας του Ε.Σ.Ρ., η οποία κοινοποιείται και στην αναθέτουσα αρχή. 2. Εάν το Ε.Σ.Ρ. διαπιστώσει ότι συντρέχει ασυμβίβαστη ιδιότητα ή απαγόρευση κατά την έννοια και της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος, ο Πρόεδρος του Ε.Σ.Ρ. ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν μέλος του εκδίδει, μετά από τη σχετική απόφαση της Ολομέλειας του Ε.Σ.Ρ., και εντός της προαναφερόμενης αποκλειστικής προθεσμίας, σχετική απορριπτική πράξη, που είναι πλήρως και ειδικώς αιτιολογημένη. Η απορριπτική πράξη κοινοποιείται χωρίς καθυστέρηση στην αναθέτουσα αρχή. Στην περίπτωση αυτή η αναθέτουσα αρχή ανακηρύσσει ανάδοχο τον αμέσως επόμενο κατά σειρά υποψήφιο, ο οποίος και υποχρεούται στην τήρηση της σχετικής διαδικασίας για την έκδοση του πιστοποιητικού από το Ε.Σ.Ρ., με την επιφύλαξη εφαρμογής της διάταξης της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 7 του άρθρου 7 του ν. 3310/2005, της ισχύει. 3. Αν παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω αποκλειστική προθεσμία, η αναθέτουσα αρχή, με την επιφύλαξη των οριζομένων της παραγράφους 5, 6 και 7, προβαίνει στην κατάρτιση της δημόσιας σύμβασης ωσάν να είχε εκδοθεί σχετικό πιστοποιητικό. 4. Εάν μετά τη σύναψη της δημόσιας σύμβασης εκτέλεσης έργου και κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής της διαπιστωθεί από την Ολομέλεια του Ε.Σ.Ρ., μετά από αιτιολογημένη εισήγηση του Τμήματος Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ., η συνδρομή σχετικά με τον ανάδοχο μιας από της προαναφερθείσες ασυμβίβαστες ιδιότητες και απαγορεύσεις, κατά την έννοια και υπό της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες στο άρθρο 7 του ν. 3310/2005, της ισχύει μετά το ν. 3414/2005, κυρώσεις. 5. Η κρίση που διατυπώνει το Ε.Σ.Ρ για τη συνδρομή ή μη των ασυμβίβαστων ιδιοτήτων ή απαγορεύσεων, που προβλέπονται κατά την έννοια και υπό της προϋποθέσεις των άρθρων 31 και 32 του παρόντος, με την έκδοση ρητής διοικητικής πράξης, δεσμεύει τα όργανα που ελέγχουν τη νομιμότητα της κατάρτισης των δημοσίων συμβάσεων σε οποιοδήποτε στάδιο της, με εξαίρεση τον έλεγχο που διενεργείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τη διαδικασία της παραγράφου 7 του άρθρου 19 του π.δ. 774/1980, της κάθε φορά ισχύει.

7. Η σύναψη δημόσιας σύμβασης χωρίς προηγουμένως να έχει τηρηθεί η διοικητική διαδικασία του άρθρου αυτού ή κατά παράβαση της εκδοθείσας, εντός της οριζόμενης προθεσμίας, απόφασης του Ε.Σ.Ρ. ή κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού, είναι άκυρη, και επισύρει για τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής, τα οποία προβαίνουν εν γνώσει της στην ανωτέρω σύναψη, την ποινή της φυλάκισης τουλάχιστον της (1) έτους. 8.Σε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή κατακυρώσει το διαγωνισμό ή αναθέσει την εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης στον αμέσως επόμενο κατά σειρά υποψήφιο για της λόγους που αναφέρονται της διατάξεις της παραγράφου 2, ο αποκλεισθείς ή ο εκπεσών ανάδοχος, πέραν των κυρώσεων, που προβλέπονται στο άρθρο αυτό, οφείλει έναντι της αναθέτουσας αρχής να καταβάλει τη διαφορά του ανταλλάγματος που τυχόν προκύπτει από την κατακύρωση της σύμβασης ή την ανάθεση της εκτέλεσής της στον αμέσως επόμενο κατά σειρά υποψήφιο. Εάν η αναθέτουσα αρχή είναι το Δημόσιο, η είσπραξη της κατά τα ως άνω διαφοράς του ανταλλάγματος βεβαιώνεται από την αρμόδια ΤΗΣ, κατόπιν σχετικής πράξης της αναθέτουσας αρχής, με την οποία εκκαθαρίζεται η απαίτηση. Η πράξη της αρμόδιας ΤΗΣ αποτελεί νόμιμο τίτλο για την είσπραξή

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6. Οι πράξεις του Ε.Σ.Ρ. που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου αυτού αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Όποιος έχει έννομο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένου και του Δημοσίου, ασκεί ενώπιον του Ε.Σ.Ρ. προσφυγή, σύμφωνα με της διατάξεις του εδαφίου α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 2522/1997 ( ΦΕΚ 178 Α΄), της ισχύει κάθε φορά, καθώς και ανεξάρτητα από την προηγούμενη άσκηση αίτησης ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με της διατάξεις της παραγράφου 3 του ιδίου άρθρου του παραπάνω νόμου.

170

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

του ως δημοσίου εσόδου κατά της διατάξεις του ΚΕΔΕ. Εάν αναθέτουσα αρχή είναι νομικό πρόσωπο του ευρύτερου δημόσιου τομέα, η σχετική απαίτηση επιδιώκεται δικαστικώς, εφόσον γι’ αυτά τα νομικά πρόσωπα δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΚΕΔΕ.

Άρ θρο 3 5 Εγ γ υή σ ει ς Κα λή ς Ε κτ έλ εση ς 1. Για την ανάληψη της κατασκευής του έργου απαιτείται η παροχή εγγύησης καλής εκτέλεσης του έργου. Η εγγύηση κατατίθεται κατά την υπογραφή του ιδιωτικού συμφωνητικού της σύμβασης και το ύψος της ανέρχεται γενικά σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) του προϋπολογισμού της υπηρεσίας. Στον προϋπολογισμό περιλαμβάνεται το κονδύλιο των απροβλέπτων και δεν περιλαμβάνονται τα κονδύλια της αναθεώρησης και του Φ.Π.Α.. Της περιπτώσεις ειδικών ή σημαντικών έργων ή αν ο χρόνος εκτέλεσης του έργου έχει ιδιαίτερη σημασία, η διακήρυξη μπορεί να ορίζει μεγαλύτερο ποσοστό εγγύησης, όχι της πέραν του δέκα τοις εκατό (10%) του προϋπολογισμού της υπηρεσίας. Σε περίπτωση απευθείας ανάθεσης ή διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού επιχειρήσεων, ορίζεται ομοίως με τη σύμβαση εγγύηση μέχρι του ποσοστού του προηγούμενου εδαφίου. 2. Σε κάθε διακήρυξη έργου που εφαρμόζεται η παράγραφος 1 του άρθρου 26 του παρόντος, ορίζεται υποχρεωτικά ένα όριο ποσοστού έκπτωσης, πάνω από το οποίο ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσκομίζει, επιπλέον της εγγύησης της προηγούμενης παραγράφου, πρόσθετη εγγύηση καλής εκτέλεσης ως ακολούθως: για της πρώτες δέκα εκατοστιαίες μονάδες έκπτωσης μετά το ως άνω όριο, μισή (0,5) εκατοστιαία μονάδα εγγύησης για κάθε μονάδα έκπτωσης. Για της επόμενες δέκα εκατοστιαίες μονάδες έκπτωσης, μία (1) μονάδα για κάθε μονάδα έκπτωσης. Τέλος, για της επόμενες μονάδες έκπτωσης, μιάμιση (1,5) μονάδα εγγύησης για κάθε μονάδα έκπτωσης έως ότου συμπληρωθεί συνολικό ποσοστό πρόσθετης 364 εγγύησης τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) του προϋπολογισμού της υπηρεσίας, της της ορίζεται πιο πάνω . 3. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, που εκδίδεται μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημόσιων Έργων, ορίζεται για όλα τα εκτελούμενα στη χώρα δημόσια έργα ενιαίο όριο ανά κατηγορία και είδος έργου, άνω του οποίου ισχύει υποχρεωτικά η παράγραφος 2. Μέχρι την έκδοση της απόφασης το ποσοστό αυτό ορίζεται κατά την παράγραφο 2. Σε ορισμένους νομούς που παρουσιάζουν, για διάφορους λόγους, ιδιαίτερες δυσχέρειες στην εκτέλεση των έργων και για έργα προϋπολογισμού μέχρι του ανώτατου ορίου της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ., είναι δυνατός ο ορισμός, με την ίδια απόφαση, μεγαλύτερου ορίου εφαρμογής της παραγράφου 2, ανά κατηγορία και είδος έργου, για της εργοληπτικές επιχειρήσεις που έχουν την έδρα της στο νομό όπου εκτελείται το έργο. Για έργα που εκτελούνται σε νησιωτικές περιοχές το παραπάνω εδάφιο εφαρμόζεται υποχρεωτικά.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Για τα έργα που ανήκουν της κατηγορίες οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών και πρασίνου το ανωτέρω ποσοστό έκπτωσης ορίζεται γενικά σε δώδεκα τοις εκατό (12%). Για τα έργα προϋπολογισμού μέχρι του ανωτάτου ορίου της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ. που εκτελούνται σε νησιωτικές περιοχές και για της εργοληπτικές επιχειρήσεις που έχουν έδρα στο νομό όπου οι περιοχές αυτές υπάγονται, το όριο καθορίζεται σε δεκαπέντε τοις εκατό (15%) για της ανωτέρω κατηγορίες.

171

5. Αν, για λόγους που αφορούν τον κύριο του έργου, δεν είναι δυνατή η έναρξη των εργασιών μετά την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος, πέραν της, κατά της κείμενες διατάξεις, αποζημίωσής του για της θετικές ζημίες μετά την υποβολή έγγραφης όχλησης, μπορεί να υποβάλει αίτηση της τη διευθύνουσα υπηρεσία για επιστροφή της πρόσθετης εγγύησης της παραγράφου 2. Επί της αιτήσεως αποφασίζει αιτιολογημένα η προϊσταμένη αρχή, εντός μηνός από την υποβολή της, κατόπιν εισηγήσεως της διευθύνουσας υπηρεσίας. Ο ανάδοχος υποχρεούται να προσκομίσει εκ νέου την πρόσθετη εγγύηση, όταν καταστεί δυνατή η έναρξη των εργασιών στο έργο και εντός δεκαπέντε (15) ημερών από της εγγράφου σχετικής προσκλήσεως της διευθύνουσας υπηρεσίας, άλλως κηρύσσεται υποχρεωτικά έκπτωτος, εκτός αν έχει κινηθεί η διαδικασία διάλυσης από τον ανάδοχο. Κατά τα λοιπά ως της τη διαδικασία της έκπτωσης, της συνέπειες και τη συνέχιση και ολοκλήρωση του έργου έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 61 του παρόντος. 364

Δ17α/02/109/26.7.2005 – ΕΓΚ 27.Οδηγίες για το ανώτατο όριο των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης που κατατίθενται από της αναδόχους των δημοσίων έργων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

6. Για της τυχόν συμπληρωματικές συμβάσεις που υπογράφονται στα πλαίσια της αρχικής σύμβασης, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να καταθέσει πριν την υπογραφή, συμπληρωματική εγγύηση, το ποσοστό της οποίας υπολογίζεται στο ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης και ισούται με το γενικό ποσοστό που αναφέρεται στην παράγραφο 1, στο οποίο προστίθεται το ήμισυ του ποσοστού που ενδεχομένως προκύπτει κατά την παράγραφο 2. 7. Οι εγγυήσεις που προβλέπονται της προηγούμενες παραγράφους, οι εγγυήσεις για τη συμμετοχή της διαγωνισμούς, καθώς και οι εγγυήσεις για την τυχόν λαμβανόμενη προκαταβολή, παρέχονται με εγγυητικές επιστολές του Ταμείου Συντάξεων Μηχανικών Εργοληπτών Δημόσιων Έργων (Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.), ή τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα ή οποιοδήποτε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) ή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε.), συνοδευόμενες από επίσημη μετάφρασή της στην ελληνική γλώσσα. Μπορεί της να παρέχονται και με γραμμάτιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων για παρακατάθεση σε αυτό του αντίστοιχου χρηματικού ποσού ή χρεογράφων που προβλέπεται η τέτοια χρήση της και με την τιμή που προβλέπουν για αυτά οι ειδικές διατάξεις. Οι ως άνω εγγυητικές επιστολές πρέπει, προκειμένου να γίνουν αποδεκτές από την υπηρεσία, να απευθύνονται στην αρχή που διεξάγει το διαγωνισμό, ή στο φορέα κατασκευής ή στον κύριο του έργου, να αναφέρουν σαφώς τα στοιχεία της επιχείρησης υπέρ της οποίας παρέχονται, τον τίτλο του έργου, το ποσό για το οποίο παρέχεται η εγγύηση και το χρόνο ισχύος, της αυτά προβλέπονται στη διακήρυξη, επιπλέον δε να περιλαμβάνουν παραίτηση του εγγυητή από το δικαίωμα διζήσεως και υπόσχεση για την απροφάσιστη καταβολή του ποσού, εντός πέντε (5) ημερών από την ημέρα λήψεως της σχετικής ειδοποιήσεως. 8. Οι εγγυήσεις των προηγούμενων παραγράφων καταπίπτουν πάντοτε υπέρ του κυρίου του έργου και καλύπτουν στο σύνολό της και χωρίς καμία διάκριση την πλήρη και πιστή εφαρμογή όλων ανεξαιρέτως των όρων της σύμβασης από τον ανάδοχο και κάθε απαίτηση του κυρίου απέναντι στον ανάδοχο που προκύπτει από την εκτέλεση ή και εξαιτίας του έργου. Η κατάπτωση γίνεται με αιτιολογημένη απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας. Η τυχόν υποβολή ενστάσεως κατά της αποφάσεως της δεν αναστέλλει τη 365 366 διαδικασία είσπραξης της εγγύησης . 9. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης συμπληρώνεται με κρατήσεις που γίνονται σε κάθε πληρωμή της τον ανάδοχο. Οι κρατήσεις ανέρχονται σε πέντε τοις εκατό (5%) στην πιστοποιούμενη αξία των εργασιών και σε δέκα τοις εκατό (10%) στην αξία των υλικών που περιλαμβάνονται προσωρινά στην πιστοποίηση, μέχρις ότου αυτά ενσωματωθούν της εργασίες. Οι κρατήσεις μπορεί να αντικατασταθούν οποτεδήποτε από τον ανάδοχο, μερικά ή ολικά, με ισόποση εγγυητική επιστολή. Οι εγγυήσεις της παραγράφου της περιορίζονται κατά ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) επί της αξίας των εργασιών που περιλαμβάνονται της εγκεκριμένες από την υπηρεσία επιμετρήσεις. Η μείωση αποφασίζεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία, ύστερα από αίτηση του αναδόχου, συνοδευόμενη από ειδικό απολογισμό των εργασιών των οποίων έχουν εγκριθεί οι επιμετρήσεις. 10. Αν αποφασισθεί από τον κύριο ή το φορέα κατασκευής του έργου μείωση των εργασιών της σύμβασης, που συνεπάγεται και μείωση του της καταβολή συμβατικού ποσού, η εγγύηση καλής εκτέλεσης του έργου μειώνεται αναλόγως με τη μείωση του συμβατικού ποσού. Η μείωση των εγγυήσεων αποφασίζεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία του έργου, κατόπιν αιτήσεως του αναδόχου.

365

ΝΣΚ/551/2002.Δημόσια έργα. Επιστροφή εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης του έργου.Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιστροφή στον Ανάδοχο των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης της δημοσίου έργου είναι η συντέλεση της οριστικής παραλαβής, και η μετά από αυτή, σύνταξη και έγκριση του «τελικού λογαριασμού». ΝΣΚ/157/2001 Δημόσια έργα. Υποκατάσταση αναδόχου. Κατάπτωση εγγυητικών επιστολών.α) Είναι δυνατή η κατάπτωση των ευρισκομένων εις χείρας του Δημοσίου εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης του έργου, εργοληπτικής επιχείρησης, η οποία υποκαταστάθηκε νόμιμα με απαλλαγή της από την ευθύνη έναντι του κυρίου του έργου, για το αναφερόμενο στη σχετική απόφαση τμήμα του, για οφειλές της της τον κύριο του έργου, οι οποίες προέκυψαν κατά τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού, μετά την οριστική παραλαβή του κατασκευασθέντος από αυτή τμήματος του έργου, έστω και αν στο μεταξύ κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης. Β) Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός από τον κύριο του έργου του ποσού που οφείλει –κατά τη σύνταξη των τελικών λογαριασμών- στην υποκαταστήσασα την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, για το τμήμα που κατασκευάσθηκε από αυτή, με απαίτηση που έχει κατά της υποκατασταθείσας Εταιρείας, ομοίως για το τμήμα που αυτή (αρχική ανάδοχος) κατασκεύασε. Γ) Για τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού του τμήματος το οποίο κατασκεύασε η υποκαταστήσασα την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, θα εφαρμοσθούν οι γενικώς ισχύουσες διατάξεις περί κατασκευής των δημοσίων έργων. Δ) Δεν είναι δυνατή η παρακράτηση από τον κύριο του έργου των οφειλομένων στο ΙΚΑ ασφαλιστικών εισφορών, από την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, η οποία πριν την οριστική παραλαβή του έργου κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης, από της ευρισκόμενες εις χείρας του (κυρίου του έργου) εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης του έργου, στην περίπτωση που από τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού προέκυψε χρεωστικό υπόλοιπο σε βάρος της πτωχεύσασας αρχικής αναδόχου Εταιρείας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

366

172

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Με την ολοκλήρωση της εκτέλεσης και πιστοποίησης εργασιών που ανέρχονται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της αρχικής ή συμπληρωματικής σύμβασης, επιστρέφεται, με αίτηση του αναδόχου και σχετική απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας, ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της τυχόν πρόσθετης εγγύησης. Εν συνεχεία κάθε φορά που αυξάνονται οι εκτελεσθείσες και πιστοποιηθείσες εργασίες κατά δέκα (10) ποσοστιαίες μονάδες, επιστρέφεται ανάλογο ποσοστό της τυχόν πρόσθετης εγγύησης, ενώ με την έκδοση της βεβαίωσης περάτωσης του έργου επιστρέφεται το σύνολό της. Η εγγύηση της παραγράφου 1 περιορίζεται σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) της αρχικής εγγύησης, της τυχόν συμπληρώθηκε κατόπιν της υπογραφής συμπληρωματικών συμβάσεων, αμέσως μετά την έγκριση του Πρωτοκόλλου Προσωρινής Παραλαβής. Το σύνολο της εγγύησης της παραγράφου 1 επιστρέφεται χωρίς καθυστέρηση, αμέσως μετά την έγκριση του Πρωτοκόλλου Οριστικής Παραλαβής και τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού του έργου.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Β΄ ΔΙ Ο Ι ΚΗ ΣΗ – ΔΙ Α Χ Ε ΙΡ Ι ΣΗ ΤΟΥ Ε ΡΓ ΟΥ Άρ θρο 3 6 Διο ίκη ση το υ έργ ο υ – Ε πίβ λε ψη – Υ πε ρη μ ερ ία κυρίο υ το υ έργ ο υ 1. Η παρακολούθηση, ο έλεγχος και η διοίκηση των έργων ασκούνται από την αρμόδια τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου (διευθύνουσα ή επιβλέπουσα υπηρεσία), η οποία ορίζει της τεχνικούς υπαλλήλους που θα ασχοληθούν ειδικότερα με την επίβλεψη, προσδιορίζει τα καθήκοντά της όταν είναι περισσότεροι από έναν, παρακολουθεί το έργο της και γενικά προβαίνει σε κάθε νόμιμη ενέργεια και ενεργεί ό,τι απαιτείται για την καλή και έγκαιρη εκτέλεση των έργων. «2. Η διευθύνουσα υπηρεσία ορίζει ως επιβλέποντες και βοηθούς αυτών για το έργο ή τμήματά του ή είδη εργασιών τεχνικούς υπαλλήλους, οι οποίοι κατά προτίμηση έχουν την κατάλληλη ειδικότητα, ανάλογα με τα στελέχη που διαθέτει, τις υπηρεσιακές ανάγκες και την αξιολόγηση του έργου και του προσωπικού, καθώς και τριμελή επιτροπή τεχνικών υπαλλήλων για την παραλαβή των αφανών εργασιών και τη σύνταξη των σχετικών πρωτοκόλλων.»367 Οι επιβλέποντες αποτελούν της άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται με το έργο, της αυτά ορίζονται της επί μέρους διατάξεις του παρόντος Κώδικα. Δεν αποκλείεται η άσκηση της επίβλεψης από τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Στα καθήκοντα των επιβλεπόντων περιλαμβάνονται η παρακολούθηση και ο έλεγχος της ποιότητας και ποσότητας των εργασιών και γενικά η τήρηση των όρων της σύμβασης από τον ανάδοχο. Οι βοηθοί των επιβλεπόντων ασκούν τα καθήκοντα που της ανατίθενται και έχουν ανάλογες ευθύνες.

173

4. Στην περίπτωση κατασκευής έργου με ανάθεση σε ανάδοχο η επίβλεψη αποσκοπεί στην πιστή εκπλήρωση από τον ανάδοχο των όρων της σύμβασης και στην κατασκευή του έργου σύμφωνα με της κανόνες της τέχνης, ώστε να ανταποκρίνεται στον προορισμό του.

367

Με τις διατάξεις της παραγρ.1 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012 αντικαταστάθηκε το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) ως ανωτέρω .Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Η διευθύνουσα υπηρεσία ορίζει ως επιβλέποντες και βοηθούς αυτών για το έργο ή τμήματά του ή είδη εργασιών τεχνικούς υπαλλήλους, που έχουν την αντίστοιχη δυνατότητα, ανάλογα με τα στελέχη που διαθέτει, της υπηρεσιακές ανάγκες και την αξιολόγηση του έργου και του προσωπικού.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Στην περίπτωση κατασκευής έργου με αυτεπιστασία, η επίβλεψη οργανώνει και διευθύνει τα μέσα που έχει στη διάθεσή της κατά τον οικονομοτεχνικά προσφορότερο τρόπο, για να επιτύχει την κατασκευή του έργου σύμφωνα με της προδιαγραφές και της κανόνες της τέχνης, ώστε να ανταποκρίνεται στον προορισμό του. 5. Η υποχρέωση της επίβλεψης να προβαίνει σε κάθε ενέργεια για την πιστή εκπλήρωση των όρων της σύμβασης από τον ανάδοχο, δεν μειώνει σε καμιά περίπτωση της ευθύνες του αναδόχου, σύμφωνα με της ισχύουσες διατάξεις και τη σύμβαση. 6. Η επίβλεψη μπορεί να ασκηθεί εκτός από τον τόπο των έργων και σε όλους της χώρους που κατασκευάζονται τμήματα του έργου. 7. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζονται κατηγορίες μεγάλων ή ειδικών έργων, στην ομάδα επίβλεψης των οποίων μετέχει απαραίτητα και ο μελετητής του έργου. Με την ίδια απόφαση ρυθμίζεται κάθε σχετική λεπτομέρεια, ιδίως ο τρόπος καθορισμού της τυχόν αμοιβής του και η διαδικασία ανάθεσης των σχετικών υπηρεσιών. 8. Η διευθύνουσα υπηρεσία κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου συντάσσει και στέλνει στην προϊσταμένη αρχή κάθε δίμηνο συνοπτικές εκθέσεις για την πορεία του έργου και τα σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με την κατασκευή του. 9. Σε περιπτώσεις μεγάλων ή ειδικών ή σημαντικών έργων η επίβλεψη μπορεί να γίνει με κλιμάκιο της διευθύνουσας υπηρεσίας, που έχει επικεφαλής τεχνικό κατηγορίας ΠΕ και τον απαιτούμενο αριθμό βοηθών και άλλου τεχνικού και διοικητικού προσωπικού. Το κλιμάκιο επίβλεψης μπορεί να εγκατασταθεί στην έδρα της διευθύνουσας υπηρεσίας ή με απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων στον τόπο των έργων. 10. Όταν παρίσταται ανάγκη διαπίστωσης πραγματικών περιστατικών, η αρμόδια υπηρεσία μπορεί να προβαίνει σε αυτοψία που ενεργείται από κατάλληλο τεχνικό υπάλληλο ή επιτροπή από τεχνικούς υπαλλήλους που συντάσσουν σχετική έκθεση. Όταν γίνονται τέτοιες αυτοψίες καλείται να παραστεί και ο ανάδοχος, αν συντρέχει περίπτωση. 11. Αν ο κύριος του έργου καταστεί υπερήμερος ως της την εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεών του, 368 369 370 ο ανάδοχος δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση μόνο για της θετικές του ζημιές που προκαλούνται

368

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/479/2010.Συμπληρωματική σύμβαση.Αποζημίωση για σταλίες μηχανημάτων.Μη νόμιμη η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, που αφορά στην καταβολή δαπανών καθυστερήσεων, μειωμένης απόδοσης και μετακινήσεων μηχανημάτων και προσωπικού, λόγω των εμποδίων στην εκτέλεση του έργου που προκύπτουν από τις ανασκαφικές εργασίες που εκτελεί η προσληφθείσα αρχαιολόγος, καθόσον σε άρθρο του τιμολογίου της μελέτης ορίζεται ότι οι εν λόγω δαπάνες περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο των τιμών του τιμολογίου και κατά συνέπεια είχαν συνυπολογιστεί στον αρχικό προϋπολογισμό του έργου. Και αν θεωρηθεί ότι η υπό κρίση σύμβαση αφορά στην καταβολή αποζημίωσης στον ανάδοχο για τυχόν ζημίες που προκύπτουν από την αναμονή των μηχανημάτων και των εργατών κατά την εκτέλεση των ανασκαφικών εργασιών (σταλίες), η δαπάνη αυτή, πέραν του ότι γίνεται χωρίς να προκύπτει η τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 36 παρ. 11 ν. 3669/2008 (υπερημερία του κυρίου του έργου, ύπαρξη θετικής ζημίας, έγγραφη όχληση αναδόχου), δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. ΣτΕ/769/2011.Κατά συνέπειαν, εν όψει των προεκτεθέντων, τα ανωτέρω από 1.6.1992 και 25.6.1992 έγγραφα, τα οποία επικαλείται η αναιρεσείουσα εταιρεία, πληρούν τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως «οχλήσεως», κατά την έννοια του άρθρου 7 παρ. 2 του ν. 1418/1984, από την επίδοση της οποίας στον κύριο του έργου θεμελιώνεται δικαίωμα αποζημιώσεως μόνον για την θετική ζημία, η οποία προκαλείται μετά από αυτήν (την επίδοση), λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου περί την εκπλήρωση των συμβατικών ή νομίμων υποχρεώσεών του (βλ. ΣτΕ 1009/2009). Επομένως, τα ως άνω έγγραφα ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, άρα μη νομίμως δεν ελήφθησαν υπ’ όψιν και δεν εξετιμήθησαν από το δικάσαν Εφετείο, η απόφαση του οποίου παρίσταται, κατά τούτο, πλημμελώς ητιολογημένη, κατ’ αποδοχήν ως βασίμου του σχετικού μόνου λόγου αναιρέσεως (πρβλ. ΣτΕ 1375/2007). 370

Δ.Εφ.Αθ./500/1998-(Β.Κωτσοβίνος-ΚΔΕ).Επειδή, στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ίδιου νόμου (Ν. 1418/1984) προβλέπονται τα εξής: Αν ο κύριος του έργου καταστεί υπερήμερος ως προς την εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων, ο ανάδοχος δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση μόνο για τις θετικές του ζημίες που προκαλούνται μετά την επίδοση από αυτόν σχετικής έγγραφης όχλησης. Από τις προεκτιθέμενες διατάξεις συνάγεται με σαφήνεια ότι το θέμα της αποζημίωσης του αναδόχου δημόσιου έργου, λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου, ρυθμίζεται ειδικά στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ν. 1418/1984. Συνεπώς, δεν υπάρχει περιθώριο εφαρμογής κανόνων ενοχικού δικαίου, που προβλέπονται στον ΑΚ για το ίδιο θέμα. Σύμφωνα λοιπόν με τη διάταξη της παραγράφου αυτής, δεν είναι παραδεκτή η αίτηση αποζημίωσης του αναδόχου που επικαλείται υπερημερία του κυρίου του έργου, αν ο ανάδοχος δεν έχει προηγουμένως υποβάλει σχετική όχληση στον τελευταίο. Και περαιτέρω, όταν, αργότερα ο εργολήπτης ασκήσει το αποζημιωτικό του

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

369

174

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

μετά την επίδοση από αυτόν σχετικής έγγραφης όχλησης. Σε περίπτωση υπερημερίας από καθυστέρηση πληρωμής οι θετικές ζημιές οφείλονται κατά το μέτρο που υπερβαίνουν τον τόκο υπερημερίας.

Άρ θρο 3 7 Γε νικ ές υ πο χ ρε ώσ ει ς το υ αν αδ ό χ ο υ 1. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να κατασκευάσει το έργο κατά της όρους της σύμβασης και της σύμφωνες της αυτή και το νόμο έγγραφες εντολές του φορέα κατασκευής του έργου. 2. Ο ανάδοχος έχει την υποχρέωση να τηρεί με ακρίβεια τη διάταξη και της διαστάσεις των διαφόρων μερών του έργου, της προκύπτουν από τα εγκεκριμένα σχέδια ή άλλα στοιχεία της μελέτης. 3. Οι έγγραφες εντολές που δίνονται από το αρμόδιο όργανο για συμπλήρωση ή τροποποίηση των στοιχείων της μελέτης, σύμφωνα με της παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 57 του παρόντος, καθώς και η εκτέλεση των εγκεκριμένων συμπληρωματικών εργασιών, είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο. Ο ανάδοχος δεν δικαιούται να λάβει αποζημίωση ή αύξηση τιμών για μεταβολές στα έργα που έγιναν χωρίς έγγραφη διαταγή, έστω και 371 372 373 374 375 αν αυτές βελτιώνουν το έργο . Αν η χωρίς έγκριση μεταβολή επιφέρει μείωση ποσοτήτων ή δικαίωμα αυτό, στη σχετική αίτησή του μπορεί να περιλάβει παραδεκτώς μόνο τις θετικές ζημίες του, οι οποίες προκλήθηκαν μετά την υποβολή της όχλησης αυτής. 371

ΣτΕ/86/2005Δημόσια έργα. Ο ανάδοχος δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για μή προβλεπόμενες εργασίες κατά ποσότητα ή είδος των οποίων η δαπάνη υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού. Δικαιούται όμως τα ανωτέρω αν προέβη σε εκτέλεσή τους κατόπιν έγγραφης εντολής της υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής στον τόπο εκτέλεσης του έργου, που καταχωρήθηκε στο ημερολόγιό του έργου. Κατ’ εξαίρεση, όμως, από τον κανόνα αυτό ο ανάδοχος δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις ως άνω εργασίες, στην περίπτωση που προέβη στην εκτέλεσή τους κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής της Υπηρεσίας, στον τόπο εκτελέσεως του έργου, καταχωρισθείσης στο ημερολόγιο αυτού (ΣτΕ 1170, 3039/2003, 2029, 2626/2004). 372

Δ.Εφ.Αθ.71/2007.Ο ανάδοχος δε δικαιούται να ζητήσει την καταβολή της αξίας εργασιών, πέραν εκείνων που προβλέπονται από τη σύμβαση, τις οποίες εξετέλεσε χωρίς προηγούμενη έγκρισή τους, με τη σύνταξη συγκριτικού πίνακα και, ενδεχομένως, πρωτοκόλλου καθορισμού νέων τιμών ή χωρίς έγγραφη διαταγή της Υπηρεσίας ή προφορική, καταχωρημένη στο ημερολόγιο του έργου (ΣτΕ 347/2005, 667, 125720/03, 2710/02, 1838/1998). Μεταξύ των στοιχείων που προσκομίστηκαν στη δικογραφία δεν υπάρχει έγγραφη διαταγή της Υπηρεσίας ή προφορική καταχωρημένη στο ημερολόγιο του έργου για όλες τις υπόλοιπες εργασίες, όπως βάσιμα προβάλλεται από το Ελληνικό Δημόσιο, ο αντίθετος δε λόγος της κρινόμενης προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η αναγνώριση αποζημίωσης για τις εργασίες αυτές, αφού εκτελέστηκαν από τον ανάδοχο χωρίς να προηγηθεί έγγραφη διαταγή της Υπηρεσίας και σύνταξη Σ.Π.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

373

175

ΝΣΚ/471/2004.Έγκριση των τελικών επιμετρήσεων δημοσίου έργου – Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών (ΑΠΕ) – Συμπληρωματική σύμβαση.α) Στην τελική επιμέτρηση δεν επιτρέπεται να περιληφθούν, νέες μη τιμολογημένες εργασίες. (ομόφωνα) β) Δεν επιτρέπεται κατ’ αρχήν να συμπεριληφθούν στον ΑΠΕ για το κλείσιμο της εργολαβίας, νέες μη τιμολογημένες εργασίες που έχουν εκτελεσθεί, εκτός αν, συντρέχουν: αα) Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που τάσσονται από το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 8 του Ν 1418/84, σε συνδυασμό με της περιπτ. Δ, δ1 και δ2 της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 23/1993 (και ήδη με την περίπτ. Δ της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 334/2000), ββ) Είχε προηγηθεί της εκτελέσεώς της έγκριση της Προϊσταμένης Αρχής, ύστερα από τεχνική περιγραφή των εργασιών εκ μέρους της Δ/νουσας Υπηρεσίας, με αιτιολόγηση του επείγοντος και εκτίμηση της δαπάνης, με βάση της συμβατικές τιμές μονάδας ή ενδεικτικές τιμές για της νέες εργασίες και ο ΑΠΕ στον οποίο περιλαμβάνονται είναι ο επόμενος της εκτελέσεώς της και, γγ) Ως της της νέες εργασίες που περιλαμβάνονται στον ΑΠΕ, εφ’ όσον συνοδεύεται ο τελευταίος από ΠΚΤΜΝΕ που κανονίζει της τιμές για της εργασίες αυτές και συντάσσεται υποχρεωτικά με την εφαρμογή των κατά περίπτωση οριζομένων στην παρ.3 του άρθρου 43 του ΠΔ 609/85. (ομόφωνα) γ) Δεν επιτρέπεται η υπογραφή συμπληρωματικής συμβάσεως για πρόσθετες εργασίες (νέες ή υπερσυμβατικές) μετά την εκτέλεσή της, εκτός αν, συντρέχουν, οι της προϋποθέσεις υπό της οποίες επιτρέπεται και η σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ, στον οποίο περιλαμβάνονται πρόσθετες εργασίες μετά την εκτέλεσή της και εφ’ όσον προηγηθεί της καταρτίσεως της συμβάσεως, η σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στο δεύτερο υποερώτημα. (πλειοψ.) 374

Στε/2017/2006.Εξ άλλου, όπως έχει, επίσης, κριθεί, από τις διατάξεις των άρθρων 8 παρ. 1 του ανωτέρω ν. 1418/1984 και 34 παρ. 2 του π.δ/τος 609/1985 (φ. 223), συνάγεται ότι σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές, με εξαίρεση την περίπτωση που ο ανάδοχος εκτέλεσε τις ως άνω εργασίες κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διαστάσεων, καταβάλλεται μόνο η αξία των ποσοτήτων των εργασιών που έχουν πράγματι εκτελεσθεί χωρίς να αποκλείεται εφαρμογή των διατάξεων για κακοτεχνία. 4. Σε επείγουσες περιπτώσεις η διαταγή για τροποποιήσεις ή συμπληρώσεις δίνεται προφορικά στον τόπο των έργων και καταχωρείται στο ημερολόγιο. Αν τη διαταγή αυτή δίνει ο επιβλέπων, οφείλει να ενημερώσει προφορικής εντολής της Υπηρεσίας στον τόπο εκτέλεσης του έργου, καταχωρηθείσης στο ημερολόγιο αυτού (βλ. ΣτΕ 3039, 1170/2003, 578/2004 ). ΣτΕ/2001/2005 .Σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημίωσης για τις εργασίες αυτές, αν η δαπάνη αυτών υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, εκτός αν προηγήθηκε έγγραφη εντολή της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, προφορική εντολή, που καταχωρήθηκε στο ημερολόγιο του έργου. ΣτΕ/1170/2003 Αν ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50 % του συνολικού συμβατικού ποσού, χωρίς έγγραφη εντολή της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, χωρίς να έχει δοθεί στον τόπο εκτελέσεως τού έργου και να έχει καταχωρισθεί στο ημερολόγιο αυτού προφορική εντολή της Υπηρεσίας για την εκτέλεσή τους, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές ούτε αποδόσεως της ωφελείας του λήπτη βάσει των διατάξεων περί αδικαιολογήτου πλουτισμού, (άρθρα 904 επ. Α.Κ. – βλ. Σ.Ε. 3218-9/2002 ). Κατά τη γνώμη όμως του Συμβούλου Φιλ. Αρναούτογλου, εφόσον ο νομοθέτης θεσπίζει, με το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 1418/1984, απόλυτο και ανεπίδεκτο εξαιρέσεων κανόνα περί του ότι η δαπάνη των μη προβλεπομένων στην σύμβαση εργασιών δεν επιτρέπεται ποτέ να υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, (Σ.Ε. 619/2002), η διάταξη του άρθρου 34 παρ. 2 του Π.Δ. 609/1985 δεν μπορεί, παρά να αναφέρεται στην εντός του ως άνω ορίου δαπάνη, μη επιτρέποντας υπέρβαση του 50% ούτε με έγγραφη εντολή της Υπηρεσίας ή με καταχώριση προφορικής εντολής στο ημερολόγιο σε επείγουσες περιπτώσεις. Συνεπώς, κατά την άποψη αυτή, σε περίπτωση εκτελέσεως υπό του αναδόχου εργασιών μη προβλεπομένων από την σύμβαση, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ως άνω όριο, αντί να απόσχει αυτών εν όψει του ως άνω κανόνα, δεν δικαιούται σε καμιά περίπτωση αμοιβής ή αποζημιώσεως γι' αυτές, ούτε βάσει των αρχών του αδικαιολογήτου πλουτισμού, (Σ.Ε. 619/2002), τούτο δε ανεξαρτήτως του κατά πόσον υπήρχε ή όχι έγγραφη εντολή της Υπηρεσίας ή καταχώριση προφορικής εντολής στο ημερολόγιο λόγω επείγοντος. 375

Κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου προέκυψε η ανάγκη εκτελέσεως διαφόρων νέων εργασιών, για τις οποίες συντάχθηκαν και εγκρίθηκαν τρεις (3) συγκριτικοί πίνακες. Ο 3ος (τελικός) Συγκριτικός Πίνακας είναι επί έλαττον του 2ου Συγκριτικού Πίνακα και συντάχθηκε για να περιλάβει αυξομειώσεις εργασιών βάσει των Πρωτοκόλλων Παραλαβής Αφανών Εργασιών, με τελική αύξηση του αρχικού συμβατικού ποσού κατά 50%. Τελικά, η εταιρεία υπέβαλε στις 27.11.1998 στη διευθύνουσα Υπηρεσία για πληρωμή τον 10ο (τελικό) λογαριασμό, βάσει του οποίου προέκυπτε υπόλοιπο από πιστοποιήσεις για πληρωμή ποσού 36.273.587 δραχμών+ΦΠΑ (18%) 6.529.246 δραχμών, δηλαδή συνολικό ποσό 42.802.833 δραχμών, ο οποίος όμως επιστράφηκε απλήρωτος με το 11070/10.12.1998 έγγραφο της Υπηρεσίας, με την αιτιολογία ότι σ΄ αυτόν περιλαμβάνονται μη εγκεκριμένες ποσότητες εργασιών. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την 702/3.2.1999 απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, η οποία εκδόθηκε επί της ως άνω ενστάσεως της αναιρεσίβλητης, αλλά και την 2813/6.7.1999 εισήγηση της Υπηρεσίας επί της αίτησης θεραπείας, η άποψη της Υπηρεσίας είναι ότι οι εργασίες για τις οποίες δεν εγκρίθηκε η πληρωμή, επιμετρήθηκαν μεν, γιατί δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τις υπόλοιπες εργασίες, δεν περιλαμβάνονται όμως σε εγκεκριμένους συγκριτικούς πίνακες (ήδη ανακεφαλαιωτικούς πίνακες εργασιών) ούτε θα μπορούσαν να περιληφθούν, γιατί η εργολαβία έχει φθάσει ήδη στο ανώτατο επιτρεπόμενο όριο αύξησης των συμβατικών εργασιών κατά 50% και ότι ουδέποτε η Υπηρεσία ενημερώθηκε από την καθής κατά την εκτέλεση των εργασιών αυτών ότι γίνεται υπέρβαση του ποσοστού αυτού. Το Διοικητικό Εφετείο δέχθηκε την προσφυγή κρίνοντας ότι οι ως άνω εξωσυμβατικές (κυρίως χωματουργικές) περιλαμβάνονταν στο αντικείμενο των συμβατικών υποχρεώσεων της εταιρείας, ήταν απαραίτητες για τη λειτουργικότητα του έργου, εκτελέστηκαν καλόπιστα απ΄ αυτήν, χωρίς αντίρρηση ή επιφύλαξη των αρμόδιων οργάνων της Υπηρεσίας, ενώ, εξάλλου, οι εργασίες αυτές είχαν επιμετρηθεί από τον επιβλέποντα μηχανικό και περιελήφθησαν στα προαναφερόμενα ΠΠΑΕ και την Τελική Επιμέτρηση και θεωρήθηκαν και ελέγχθηκαν από την Υπηρεσία. Με τα δεδομένα αυτά η εταιρεία, καίτοι δεν μπορούσε να απαιτήσει την απόδοση των σχετικών κονδυλίων με βάση τη σύμβαση, διατηρούσε πάντως, κατά της Ν.Α. Ευβοίας αξίωση για την πληρωμή του σχετικού ποσού, σύμφωνα με τις επικαλούμενες στην προσφυγή-αγωγή διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού, αφού η τελευταία ωφελήθηκε από τις παραπάνω εργασίες χωρίς νόμιμη αιτία και, ως εκ τούτου, είναι υποχρεωμένη να αποδώσει την ωφέλεια. Η κρίση αυτή του Διοικητικού Εφετείου δεν είναι νόμιμη όπως βασίμως προβάλλεται με το σχετικό λόγο αναιρέσεως, διότι όπως είχε ισχυρισθεί το Δημόσιο ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου οι εργασίες αυτές που υπερέβαιναν το 50% του εργολαβικού ανταλλάγματος, δεν είχαν εγκριθεί εγγράφως ή προφορικώς από την Υπηρεσία, όπως απαιτείται κατά τις σχετικές διατάξεις που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, ούτε δύναται να θεωρηθεί ως έγκρισή τους η απλή επιμέτρησή τους από τον επιβλέποντα μηχανικό και ο έλεγχος και θεώρησή τους από την Υπηρεσία, αφού αυτό έγινε, όπως δέχεται και η αναιρεσιβαλλόμενη λόγω αδυναμίας διαχωρισμού τους από τις υπόλοιπες εργασίες. Συνεπώς, θα πρέπει η προσβαλλόμενη απόφαση να αναιρεθεί και η υπόθεση που χρειάζεται διευκρίνηση κατά το πραγματικό να αναπεμφθεί στο εκδόν την αναιρεθείσα απόφαση δικαστήριο για νέα νόμιμη κρίση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΣτΕ/578/2004 .Δημόσια έργα. Αν ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, χωρίς έγγραφη εντολή της υπηρεσίας ή σε επείγουσες περιπτώσεις προφορική εντολή, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές ούτε αποδόσεως της ωφελείας του λήπτη βάσει των διατάξεων του αδικαιολογήτου πλουτισμού. Δεκτή η αναίρεση για παραβίαση ουσιαστικού δικαίου .

176

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αμέσως εγγράφως τη διευθύνουσα υπηρεσία, για την έκδοση κανονικής διαταγής. Αν η διαταγή αυτή διαφοροποιεί μερικά ή ολικά της εντολές του επιβλέποντα, ο ανάδοχος αποζημιώνεται για της εργασίες που έχει εκτελέσει σύμφωνα με την εντολή της επίβλεψης μέχρι τη λήψη της εντολής της διευθύνουσας υπηρεσίας. 5.Αν δεν ορίζεται διαφορετικά στη σύμβαση, ο ανάδοχος υποχρεούται να διαθέσει για το έργο όλο το απαιτούμενο προσωπικό, υλικά, μηχανήματα, οχήματα, αποθηκευτικούς χώρους, εργαλεία και οποιαδήποτε άλλα μέσα. Ο ανάδοχος σε κάθε περίπτωση βαρύνεται με της της απαιτούμενες δαπάνες για την ολοκλήρωση του έργου, της είναι οι δαπάνες των μισθών και ημερομισθίων του προσωπικού, οι δαπάνες όλων των εργοδοτικών επιβαρύνσεων, οι δαπάνες για τη μετακίνηση του προσωπικού του, οι δαπάνες των υλικών και της μεταφοράς, διαλογής, φύλαξης, φθοράς της κ.λπ., οι δαπάνες λειτουργίας, συντήρησης, απόσβεσης, μίσθωσης μηχανημάτων και οχημάτων, οι φόροι, τέλη, δασμοί, ασφαλιστικές κρατήσεις ή επιβαρύνσεις, οι δαπάνες εφαρμογής των σχεδίων κατασκευής των σταθερών σημείων, καταμετρήσεων, δοκιμών, προσπελάσεων της το έργο και της θέσεις για τη λήψη υλικών, σύστασης και διάλυσης εργοταξίων, οι δαπάνες αποζημιώσεων ζημιών στο προσωπικό του, στον κύριο του έργου ή σε οποιονδήποτε τρίτο και γενικά κάθε είδους δαπάνη απαραίτητη για την καλή και έντεχνη εκτέλεση του έργου. 6.Οι φόροι, τέλη, δασμοί, κρατήσεις και οποιεσδήποτε της νόμιμες επιβαρύνσεις βαρύνουν τον ανάδοχο, 376 όπως ισχύουν κατά το χρόνο που δημιουργείται η υποχρέωση καταβολής της . Κατ’ εξαίρεση άλλοι φόροι του Δημοσίου που βαρύνουν άμεσα το εργολαβικό αντάλλαγμα, βαρύνουν τον ανάδοχο μόνο στο μέτρο που ίσχυαν κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς. Τυχόν μεταγενέστερες αυξομειώσεις, αυξομειώνουν αντίστοιχα το οφειλόμενο εργολαβικό αντάλλαγμα. Τα δύο προηγούμενα εδάφια δεν ισχύουν για το φόρο εισοδήματος ή της τυχόν παρακρατήσεις έναντι του φόρου αυτού. 7. Ο ανάδοχος έχει την υποχρέωση για την τήρηση των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, των διατάξεων 377 και κανονισμών για την πρόληψη ατυχημάτων στο προσωπικό του , ή στο προσωπικό του φορέα του έργου, ή σε οποιονδήποτε τρίτο και για τη λήψη μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. Σχετικά με τη λήψη μέτρων ασφαλείας είναι υποχρεωμένος να εκπονεί με ευθύνη του κάθε σχετική μελέτη (στατική ικριωμάτων, μελέτη προσωρινής σήμανσης έργων κ.λπ.) και να λαμβάνει όλα τα σχετικά μέτρα. 8. Ανεξάρτητα από την υποχρέωση του αναδόχου να διαθέτει όλο το προσωπικό που απαιτείται για τη διεύθυνση της κατασκευής και την κατασκευή του έργου, η σύμβαση μπορεί να ορίζει κατ’ εκτίμηση τον αριθμό τεχνικού προσωπικού κατά ειδικότητα και βαθμίδα εκπαίδευσης, που πρέπει να διαθέτει ο ανάδοχος κατά την εκτέλεση της σύμβασής του. Ο αριθμός της προσαρμόζεται σύμφωνα με της απαιτήσεις του έργου με βάση το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του. Ο ανάδοχος οφείλει να λαμβάνει μέτρα προστασίας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στο Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ), της αυτό ρυθμίζεται με της αποφάσεις 376

•ΝΣΚ/597/2006 .Για τις κρατήσεις υπέρ ΤΣΜΕΔΕ, ισχύουν απολύτως και για της κρατήσεις υπέρ ΕΜΠ. Έτσι, κατά την ομόφωνη γνώμη της Ολομελείας, της κρατήσεις αυτές, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιβολής της, υποχρεούνται να καταβάλλουν εργολάβοι και εργοληπτικές εταιρείες της οποίες ανατίθενται έργα, εκτός από το Δημόσιο, ΟΤΑ και Ν.Π.Δ.Δ., και από δημόσια νομικά πρόσωπα (επομένως και ανώνυμες εταιρείες που ανήκουν στο Δημόσιο) εφόσον επιδιώκουν σκοπούς κοινής ωφέλειας. •ΝΣΚ/472/2001.Η ΥΔΕ στο Δήμο Αθηναίων δεν θα πρέπει να εκδόσει ένταλμα καταβολής οποιουδήποτε χρηματικού ποσού υπέρ της εργολήπτριας εταιρείας ΕΛΤΕΚ ΑΕ ως επιστροφή των παρακρατηθεισών κατά το άρθρο 27 παρ . 34 του Ν . 2166/93 κρατήσεων 6% ο υπέρ ΤΣΜΕΔΕ μέχρι να εκδοθεί απόφαση από το ΣτΕ επί της αιτήσεως αναιρέσεως του Δημοσίου κατά της 4696/98 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών , οπότε και σε περίπτωση απορρίψεως της αιτήσεως αναιρέσεως του Δημοσίου η πιο πάνω ΥΔΕ θα πρέπει να επανέλθει επί της υποθέσεως .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

377

177

ΝΣΚ/552/2002.Δημόσια έργα. Αρμοδιότητες και υποχρεώσεις του επιβλέποντα Μηχανικού και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας Δημ. Έργου, που κατασκευάζεται από Ανάδοχο Εργοληπτική Επιχείρηση, ως προς τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας των εργαζομένων σε αυτό. Περί εκτελέσεως δημόσιου έργου, για τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια των εργαζομένων και τη πρόληψη των ατυχημάτων, ο ανάδοχος που έχει καθ όλη τη διάρκεια του έργου τη διεύθυνση αυτού, και η οποία ασκείται στους τόπους κατασκευής από τεχνικούς υπαλλήλους του αναδόχου που έχουν τα κατάλληλα προσόντα, έχει αποκλειστικά την υποχρέωση δια του υπευθύνου του «επί τόπου του έργου μηχανικού» να τηρεί όλα τα αναγκαία μέτρα ασφάλειας που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τη σύμβαση και να εκπονεί με δική του ευθύνη κάθε σχετική μελέτη (στατική ικριωμάτων, μελέτη προσωρινής σήμανσης του έργου). Πέραν όμως των υποχρεώσεων αυτών του αναδόχου και ο επιβλέπων μηχανικός του έργου που έχει ορισθεί από την Διευθύνουσα Υπηρεσία, έχει την υποχρέωση να ασκεί συστηματικά και ουσιαστικό έλεγχο στη λήψη και τήρηση των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας από την ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση, όπως αυτά προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τη σύμβαση και να υποδεικνύει στον ανάδοχο τη λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου στην περίπτωση που το έργο εκτελείται χωρίς να τηρούνται αυτά. Η εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων εμπίπτει στα καθήκοντα του επιβλέποντα μηχανικού επί δημοσίου έργου, όπως αυτά προσδιορίζονται στις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 6 του Ν 1418/84 και 28 του ΠΔ 609/85

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ΔΙΠΑΔ/οικ.177/ 2.3.2001 (ΦΕΚ 266 378 379 380 Β΄) , ΔΕΕΠΠ/85/ 14.5.2001 (ΦΕΚ 686 Β΄) και ΔΙΠΑΔ/οικ889/ 27.11.2002 (ΦΕΚ 16 Β΄) , στο χρονοδιάγραμμα των εργασιών, καθώς και της ενδεχόμενες τροποποιήσεις ή της αναγκαίες αναπροσαρμογές των μελετών κατά τη φάση της μελέτης και της κατασκευής του έργου. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί πάντα να διατάσσει την απομάκρυνση του προσωπικού που κρίνεται δικαιολογημένα ακατάλληλο ή την ενίσχυση των συνεργείων του αναδόχου. 381 382

9. Αν ο ανάδοχος καθυστερεί της πληρωμές των αποδοχών του προσωπικού που χρησιμοποιεί στο έργο, η διευθύνουσα υπηρεσία μετά από γραπτή όχληση των ενδιαφερομένων, καλεί τον ανάδοχο να εξοφλήσει της δικαιούχους μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες. Αν ο ανάδοχος δεν εξοφλήσει της δικαιούχους, τότε η διευθύνουσα υπηρεσία συντάσσει καταστάσεις πληρωμής των οφειλομένων και πληρώνει απευθείας της δικαιούχους από της πιστώσεις του έργου, για λογαριασμό του αναδόχου και έναντι του λαβείν του. Σε εφαρμογή της παραγράφου της μπορεί να πληρωθούν οι αποδοχές μέχρι τριών (3) το πολύ μηνών πριν από την όχληση των ενδιαφερομένων. 10. Ο ανάδοχος έχει όλη την ευθύνη για την ανεύρεση και χρησιμοποίηση πηγών αδρανών υλικών ή άλλων υλικών, που δεν προέρχονται από το εμπόριο, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από τη σύμβαση. Οι πηγές αυτές πριν από τη χρησιμοποίησή της πρέπει να εγκριθούν από τη διευθύνουσα υπηρεσία, που μπορεί να απαγορεύσει τη χρήση ακατάλληλων ή απρόσφορων για τα έργα πηγών. Αν διαπιστωθεί ότι ο ανάδοχος εμπορεύεται τα εξορυσσόμενα για την εκτέλεση του έργου αδρανή υλικά κηρύσσεται έκπτωτος με απόφαση 378

ΔΙΠΑΔ/177/2.3.2001–ΦΕΚ: 266/Β .Πρόληψη εργασιακού κινδύνου κατά τη μελέτη του έργου.

379

ΔΕΕΠΠ/85/14.5.2001–ΦΕΚ: 686/Β/7.6.2001.Καθιέρωση του Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) ως απαραίτητων στοιχείων για την έγκριση μελέτης στο στάδιο της οριστικής μελέτης ή/και της μελέτης εφαρμογής σε κάθε Δημόσιο Έργο. 380

•ΔΙΠΑΔ/889/27.11.2002–ΦΕΚ: 16/Β .Πρόληψη και αντιμετώπιση του εργασιακού κινδύνου κατά την κατασκευή Δημοσίων Έργων (ΣΑΥ και ΦΑΥ). •ΔΙΠΑΔ/οικ215/31.3.2008.Διευκρινίσεις σχετικά με την εκπόνηση Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και την κατάρτιση Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) των Δημοσίων Έργων. ΓνΝΣΚ (Τμ.Γ).184/1999.Δημόσια έργα. Δυνατότητα και προϋποθέσεις του κυρίου του έργου περιορισμού του ποσού του εργολαβικού ανταλλάγματος, το οποίο μπορεί να εκχωρήσει ο ανάδοχος κατασκευής ενός δημοσίου έργου σε Τράπεζες ή Ν.Π.Δ.Δ.1.α) Αν κατά τη διάρκεια κατασκευής ενός δημοσίου έργου ο ανάδοχος προέβη στην εκχώρηση του εργολαβικού ανταλλάγματος σε αναγνωρισμένη Τράπεζα ή Ν.Π.Δ.Δ. και τηρώντας τη νόμιμη διαδικασία ανήγγειλε αυτή στο Δημόσιο, οι εργαζόμενοι στην κατασκευή του έργου ή οι προμηθευτές υλικών δεν μπορούν να επιτύχουν την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους, με την προβλεπόμενη από τα άρθρα 4 και 5 του Ν.4694/30 διαδικασία, αν η αναγγελία της κατασχέσεως εις χείρας του Δημοσίου ως τρίτου έλαβε χώρα μετά την αναγγελία της εκχωρήσεως. β) Αντιθέτως, αν η αναγγελία της κατασχέσεως εις χείρας του Δημοσίου (ως τρίτου) από τους εργαζομένους στην κατασκευή του έργου ή τους προμηθευτές υλικών, προηγήθηκε της αναγγελίας της εκχωρήσεως, το Δημόσιο υποχρεούται να καταβάλλει στους κατασχόντες, ολόκληρο το ποσό του εργολαβικού ανταλλάγματος το οποίο (τυχόν) όφειλε στον ανάδοχο κατά τον παραπάνω χρόνο, αν ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο για το οποίο έγινε η κατάσχεση, άλλως το ποσό για το οποίο έγινε η κατάσχεση. γ) Ειδικά, οι αποδοχές των εργαζομένων οι οποίοι απασχολούνται στην κατασκευή του έργου, για τις οποίες συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 34 παρ.7 του ΠΔ 609/85, ικανοποιούνται απευθείας από τον κύριο του έργου, αν ο ανάδοχος δεν προβεί στην εξόφλησή τους, εντός δεκαπέντε ημερών, από τη γνωστοποίηση της σχετικής όχλησης των εργαζομένων από τον κύριο του έργου προς τον ανάδοχο, ανεξαρτήτως της προηγηθείσας αναγγελίας της εκχωρήσεως του εργολαβικού ανταλλάγματος σε Τράπεζα ή Ν.Π.Δ.Δ., υπό την αυτονόητη βέβαια προϋπόθεση, ότι υπάρχει οφειλή του κυρίου του έργου εκ της κατασκευής του. 2. Για τον προσδιορισμό (και περιορισμό) του ποσού του εργολαβικού ανταλλάγματος το οποίο (μόνο) μπορεί να εκχωρηθεί σε Τράπεζες ή Ν.Π.Δ.Δ. από τον ανάδοχο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πρόκειται για "ειδικό έργο" ή "ειδική κατηγορία έργων" να προηγηθεί γνωμοδότηση του Συμβουλίου Δημοσίων Εργων, και να εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Δημοσίων Εργων με την οποία να καθορίζεται το ποσό αυτό κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων και ο σχετικός όρος να περιληφθεί στα τεύχη δημοπράτησης. 382

ΝΣΚ/167/2010.Εφαρμογή ή μη του άρθρου 34 παρ. 7 του ΠΔ 609/1985, για την πληρωμή από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία των αποδοχών του προσωπικού του αναδόχου. Αδυναμία είσπραξης εγκεκριμένου λογαριασμού από τον ανάδοχο λόγω μη φορολογικής-ασφαλιστικής ενημερότητας. Η πληρωμή από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία των αποδοχών του προσωπικού του αναδόχου, σε εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 34 παρ. 7 του Π.Δ. 609/1985, είναι ανεξάρτητη από την έλλειψη φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας του αναδόχου, δικαιολογητικών απαραίτητων για την από τον ανάδοχο είσπραξη εγκεκριμένου λογαριασμού. Το ποσό όμως της εν λόγω καταβολής, το οποίο συνιστά ανταπαίτηση του εργοδότη κατά του αναδόχου, δεν μπορεί να συμψηφιστεί σε ήδη εγκριθέντα λογαριασμό, αφού αυτός πλέον μετά την έγκρισή του δεν μπορεί να τροποποιηθεί, αλλά θα αφαιρεθεί από τον επόμενο λογαριασμό μέσω της διαδικασίας εγκρίσεώς του από την Διευθύνουσα Υπηρεσία.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

381

178

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Με την ίδια απόφαση μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο μέχρι εβδομήντα τέσσερις χιλιάδες (74.000) ευρώ, το οποίο εισπράττεται υπέρ του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας (Τ.Ε.Ο. Α.Ε.), σύμφωνα με της διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων. 11. Τα υλικά που συναντώνται κατά την κατασκευή του έργου ή προέρχονται από καθαίρεση παλιών έργων, ανήκουν στον κύριο του έργου. Ο ανάδοχος αποζημιώνεται για της δαπάνες εξαγωγής ή διαφύλαξής της, αν η σύμβαση δεν ορίζει διαφορετικά και οφείλει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα, για να αποτραπεί ή να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη η βλάβη των υλικών κατά την εξαγωγή της. Χρησιμοποίηση των υλικών από τον ανάδοχο γίνεται μετά από διαταγή της υπηρεσίας και αφού συνταχθεί σχετικό πρωτόκολλο μεταξύ του επιβλέποντος και του αναδόχου. 12.Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να ειδοποιήσει αμέσως τη διευθύνουσα υπηρεσία αν τυχόν κατά την κατασκευή των έργων βρεθούν αρχαιότητες ή οποιαδήποτε έργα τέχνης. Οι διατάξεις για της αρχαιότητες εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή. Για την καθυστέρηση των έργων ή τυχόν διακοπή της από αυτή την αιτία, έχουν εφαρμογή οι σχετικές διατάξεις του παρόντος κώδικα. 13.Ο ανάδοχος έχει την υποχρέωση να μην παρεμποδίζει την εκτέλεση οποιωνδήποτε άλλων έργων ή εργασιών φορέα του δημόσιου τομέα, που είναι δυνατόν να επηρεάζονται από της εργασίες της εργολαβίας του, να προστατεύει της υπάρχουσες κατασκευές και εκμεταλλεύσεις από κάθε βλάβη ή διακοπή λειτουργίας της και χωρίς μείωση της ευθύνης του να αποκαθιστά ή να συμβάλει στην άμεση αποκατάσταση των τυχόν βλαβών ή διακοπών. 14.Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη άσκηση της επίβλεψης στα εργοστάσια που τυχόν κατασκευάζονται τμήματα του έργου και γενικά σε όλους της χώρους που κρίνει απαραίτητο η διευθύνουσα υπηρεσία. Ο διευθύνων από μέρους της αναδόχου επιχείρησης τα έργα υποχρεούται, μετά από ειδοποίηση της υπηρεσίας, να συνοδεύει της υπαλλήλους που επιβλέπουν, διευθύνουν ή επιθεωρούν τα έργα, κατά της μεταβάσεις για επίβλεψη, έλεγχο ή επιθεώρηση στον τόπο των έργων ή στους άλλους τόπους παραγωγής.

Άρ θρο 3 8

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δι εύθυ νση έργ ο υ α πό τη ν π λευ ρά το υ α ναδ ό χο υ

179

Η διεύθυνση των έργων από την πλευρά του αναδόχου της τόπους κατασκευής της γίνεται από τεχνικούς που έχουν τα κατάλληλα προσόντα και είναι αποδεκτοί από την Υπηρεσία. Η επί τόπου των έργων παρουσία τεχνικού στελέχους ή τεχνικού υπαλλήλου της εργοληπτικής επιχείρησης είναι υποχρεωτική και ανάλογη με τη φύση και το μέγεθος του κατασκευαζόμενου έργου. Προκειμένου για έργα προϋπολογισμού πάνω από τρία εκατομμύρια (3.000.000,00) ευρώ, η αναλογία αυτή καθορίζεται τουλάχιστον σε τρεις (3) τεχνικούς ανάλογων προσόντων και πείρας, από της οποίους της (1) πρέπει να είναι διπλωματούχος ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) και της (1) πτυχιούχος τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύματος (Τ.Ε.Ι.). Η ελάχιστη τεχνική στελέχωση του εργοταξίου σε κάθε έργο μπορεί πάντα να αλλάζει με απόφαση του κυρίου ή του φορέα κατασκευής του έργου, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη. Για το προσωπικό που αποτελεί την ελάχιστη στελέχωση, απαιτείται προσκόμιση στη διευθύνουσα υπηρεσία βεβαίωσης του οικείου ασφαλιστικού φορέα, στην οποία θα αναγράφεται και ο χρόνος ασφάλισης των εργαζομένων. Η παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα για την εργοληπτική επιχείρηση, τα στελέχη και της υπαλλήλους της, καθώς και για της υπαλλήλους της διευθύνουσας υπηρεσίας. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να αναπροσαρμόζεται ο αριθμός των τεχνικών επί τόπου των έργων, ανάλογα με τον προϋπολογισμό και τη φύση του εκτελούμενου έργου.

Άρ θρο 3 9 Υπο χρ ε ώσε ις μ ελ ών ανα δ ό χ ο υ κο ι νο πρα ξ ίας 1. Οι εγγυήσεις εκτέλεσης του έργου πρέπει να είναι κοινές υπέρ όλων των μελών της κοινοπραξίας. 2. Τα μέλη της αναδόχου κοινοπραξίας ευθύνονται έναντι του κυρίου του έργου εις ολόκληρο για κάθε υποχρέωση που απορρέει από τη σύμβαση ή από το νόμο.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Όλα τα μέλη της κοινοπραξίας οφείλουν κατά την κατάρτιση και υπογραφή της σύμβασης να καταθέσουν συμβολαιογραφική πράξη διορισμού κοινού εκπροσώπου της κοινοπραξίας έναντι του κυρίου του έργου και των υπηρεσιών. Με την ίδια πράξη ορίζεται υποχρεωτικά και ο αναπληρωτής του εκπροσώπου. Ο αναπληρωτής εκπροσωπεί την κοινοπραξία σε κάθε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του εκπροσώπου, καθώς και σε περιπτώσεις θανάτου ή ανικανότητας αυτού. Ο εκπρόσωπος και ο αναπληρωτής του πρέπει να είναι φυσικό πρόσωπο από τα μέλη της κοινοπραξίας ή από της νόμιμους εκπροσώπους των εταιριών που κοινοπρακτούν. Ο εκπρόσωπος ή ο αναπληρωτής του μπορούν να διορίζουν της πληρεξούσιους για τη διενέργεια συγκεκριμένων πράξεων κατά την εκπροσώπηση της κοινοπραξίας, εφόσον δόθηκε σε της τέτοια εξουσία με την πράξη διορισμού της. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της επόμενης παραγράφου ο διορισμός του εκπροσώπου και του αναπληρωτού και η αποδοχή του από της διαρκούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου και μέχρι την πλήρη εκκαθάριση των σχέσεων της κοινοπραξίας με τον κύριο του έργου. Μαζί με την πράξη διορισμού κατατίθενται κατά την υπογραφή της σύμβασης και δηλώσεις αποδοχής του διορισμού της από τον εκπρόσωπο και από τον αναπληρωτή του. Ο διορισμός του εκπροσώπου και του αναπληρωτή του και οι δηλώσεις αποδοχής πρέπει να είναι χωρίς αίρεση ή όρους και να εκτείνονται σε όλα τα θέματα που αφορούν την εκτέλεση της σύμβασης, στα οποία περιλαμβάνεται και η είσπραξη του εργολαβικού ανταλλάγματος και ο διορισμός αντικλήτου. 4. Αντικατάσταση του εκπροσώπου ή του αναπληρωτή του ή και των δύο γίνεται μόνο από κοινού από όλα τα μέλη της κοινοπραξίας με συμβολαιογραφική πράξη. Μόνο μετά την κοινοποίηση της πράξης της και των δηλώσεων αποδοχής του διορισμού της από της διοριζόμενους παύει η εξουσία εκπροσώπησης αυτών που είχαν διορισθεί πριν.

Άρ θρο 4 0 Π ει θαρ χι κέ ς ευ θύν ες δ ι ο ικη τ ικ ών ο ργ άν ων 1. Η υπαίτια παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας από όργανα του φορέα κατασκευής του έργου αποτελεί πειθαρχική παράβαση. 2. Ιδίως αποτελούν πειθαρχικές παραβάσεις: α) Για της επιβλέποντες το έργο: η υπαίτια καθυστέρηση στην ενημέρωση του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας για την εκ μέρους του αναδόχου παραβίαση του χρονοδιαγράμματος κατασκευής ή την κατασκευή ελαττωματικών εργασιών ή την ενσωμάτωση ελαττωματικών υλικών ή την παράλειψη τήρησης των νόμιμων μέτρων ασφάλειας ή προστασίας του περιβάλλοντος. Β) Για τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας: η παράλειψη κίνησης και διεκπεραίωσης της διαδικασίας έκπτωσης του αναδόχου παρά τη συνδρομή των αναγκαίων προϋποθέσεων, η παράλειψη έγκαιρης έγκρισης των επιμετρήσεων και των λογαριασμών του έργου και η χορήγηση εντολών για εκτέλεση εργασιών οι οποίες δεν προβλέπονται από την αρχική ή εγκεκριμένη συμπληρωματική σύμβαση, ούτε άλλως πως είναι επιτρεπτή η εκτέλεσή της κατά της κείμενες διατάξεις.

3. Για της παραβάσεις των προηγούμενων παραγράφων ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή το αρμόδιο όργανο των άλλων φορέων που εκτελούν δημόσια έργα είτε επιβάλλει εις βάρος των υπαιτίων, ανάλογα με τη βαρύτητά της, την πειθαρχική ποινή του προστίμου μέχρι ποσού αντίστοιχου του μισθού των έξι (6) μηνών είτε της παραπέμπει στο οικείο πειθαρχικό όργανο για την επιβολή των κατά της κείμενες διατάξεις προβλεπόμενων πειθαρχικών ποινών.

Άρ θρο 4 1 Σύ μβ ο υλο ι

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Γ) Για τον προϊστάμενο και τα όργανα της προϊσταμένης αρχής: η παράλειψη έγκαιρης έγκρισης των Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων και των Πρωτοκόλλων προσωρινής και οριστικής παραλαβής, η χορήγηση παράτασης προθεσμίας χωρίς να υφίστανται οι νόμιμες προϋποθέσεις και η παράλειψη έκδοσης απόφασης σε ένσταση του αναδόχου κατά απόφασης κήρυξης έκπτωσης, εντός της δίμηνης προθεσμίας της παραγράφου 8 του άρθρου 62 του παρόντος.

180

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1.Όταν πρόκειται να εκτελεσθούν δημόσια έργα προβλεπόμενου συνολικού κόστους μεγαλύτερου των τριάντα εκατομμυρίων (30.000.000) ευρώ είτε κατά το σύστημα της αντιπαροχής είτε κατά το σύστημα παροχής άλλων ανταλλαγμάτων είτε κατά οποιοδήποτε άλλο σύστημα προβλεπόμενο από την ισχύουσα νομοθεσία, επιτρέπεται η ανάθεση καθηκόντων συμβούλου οποιασδήποτε ειδικότητας (τεχνικού, οικονομικού συμβούλου, συμβούλου οργανώσεως κ.λπ.) σε ημεδαπά ή αλλοδαπά, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για να παράσχουν της υπηρεσίες της, που απαιτούνται για την υλοποίηση και εκτέλεση των έργων αυτών. Η ανάθεση γίνεται με σύμβαση. Ο τρόπος ανάθεσης, οι παρεχόμενες από τον σύμβουλο υπηρεσίες, οι όροι της σύμβασης και η αμοιβή καθορίζονται με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, χωρίς δέσμευση από οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη. Η αμοιβή του συμβούλου μπορεί της να βαρύνει τον προϋπολογισμό του Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων (Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.) ή τον προϋπολογισμό του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας (Τ.Ε.Ο.), κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μετά από σύμφωνη γνώμη των διοικητικών της συμβουλίων. 2. Για την εκτέλεση (μελέτη – κατασκευή) του έργου ή μέρους αυτού και ειδικότερα για το σχεδιασμό, μελέτη, έλεγχο μελέτης, διοίκηση και επίβλεψη του έργου της κάθε Ειδικής Υπηρεσίας Δημόσιων Έργων, καθώς και για της ανάγκες μηχανογράφησης των υπηρεσιών της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, επιτρέπεται η ανάθεση καθηκόντων συμβούλου οποιασδήποτε ειδικότητας (τεχνικού, οικονομικού συμβούλου, συμβούλου οργανώσεως), σε ημεδαπά ή αλλοδαπά, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για να παράσχουν της υπηρεσίες της, που απαιτούνται για την υλοποίηση και εκτέλεση των έργων αυτών. Η ανάθεση γίνεται με σύμβαση, ύστερα από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημόσιων Έργων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, στην οποία προσδιορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις ανάθεσης, οι παρεχόμενες από τον σύμβουλο υπηρεσίες και η σχετική αμοιβή, κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη και από της διατάξεις για της αμοιβές των μηχανικών. Οι σχετικές δαπάνες βαρύνουν της πιστώσεις του έργου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, μπορεί να εφαρμόζονται οι διατάξεις των δύο προηγούμενων εδαφίων, ολικά ή μερικά, σε συγκεκριμένο έργο ή τμήμα έργου ή ομάδα έργων, εθνικού ή διανομαρχιακού ή νομαρχιακού επιπέδου, που εκτελούνται από το Δημόσιο ή φορείς του δημόσιου τομέα και να ρυθμίζονται όλα τα σχετικά θέματα. 3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων 1 και 2 που αφορούν στη διαδικασία πρόσληψης συμβούλου εφαρμόζονται μόνο για της συμβάσεις με προεκτιμώμενη αμοιβή κάτω του εκάστοτε ορίου εφαρμογής της 383 Οδηγίας 2004/18 ΕΚ .

383

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

► Κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις τα οποία εφαρμόζονται από 1-1-2012:Σύμφωνα με τον ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΕΚ) αριθ. 1251/2011 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Νοεμβρίου 2011 για την τροποποίηση των οδηγιών 2004/17/ΕΚ, 2004/18/ΕΚ και 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ισχύουν τα ακόλουθα κατώτατα όρια:

181

•Oδηγία 2004/18/ΕΚ.Περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Π.∆. 60/2007-ΦΕΚ 64 Α/16-3-2007):Προκειμένου για φορείς πλην των κεντρικών κυβερνητικών αρχών η ανωτέρω οδηγία εφαρμόζεται για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων διαγωνισμών μελετών, όσον αφορά το συνολικό ύψος των χρηματικών βραβείων συμμετοχής στους διαγωνισμούς και των ποσών που καταβάλλονται στους συμμετέχοντες) των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ίση ή ανώτερη με το ποσό των 200.000 €.. Για τις κεντρικές αναθέτουσες αρχές το αντίστοιχο όριο είναι 130.000 €. Για δημόσιες συμβάσεις έργων (συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων παραχώρησης δημοσίων έργων) το χρηματικό όριο είναι 5.000.000 €. Το ανωτέρω όριο ισχύει και για τις κεντρικές αναθέτουσες αρχές. Επισημαίνεται ότι για την εφαρμογή των παραπάνω ορίων οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και το ποσό που αντιστοιχεί σε τυχόν δικαιώματα προαίρεσης που προτίθενται να συμπεριλάβουν στην σύμβαση ανεξάρτητα αν ασκήσουν αυτά. Στα παραπάνω ποσά δεν συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. και ειδικότερα σύμφωνα με την Δ11δ/o/15/121/2009 εγκύκλιο του υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων/Γ.Γ.∆.Ε. για τα δημόσια έργα συμπεριλαμβάνονται τα απρόβλεπτα και η αναθεώρηση.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 4 2 Ε μπ ει ρο γ ν ώμο νε ς Σε περιπτώσεις ειδικών ή μεγάλων έργων υποδομής ή έργων στα οποία εφαρμόζονται μη διαδεδομένες ειδικές μέθοδοι μελέτης και κατασκευής, ιδίως σε θέματα ασφάλειας ή αντιμετώπισης και αποτροπής κινδύνου, μπορεί, με απόφαση της προϊσταμένης αρχής, που λαμβάνεται κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου του φορέα κατασκευής του έργου να ορίζεται ως ειδικός εμπειρογνώμονας για την επίλυση συγκεκριμένου τεχνικού προβλήματος και για ολιγοήμερη απασχόληση, επιστήμονας εγνωσμένου κύρους και φήμης και μεγάλης εμπειρίας σχετικής με το της επίλυση θέμα, σύμφωνα με της διατάξεις του 384 άρθρου 38 του ν. 3316/2005 .

Άρ θρο 4 3 Συ μβ ο υλ ευτ ική Ε π ιτρο π ή Π αρ ακο λο ύθη σ η ς το υ έργ ο υ 1. Σε περίπτωση κατασκευής σημαντικών έργων συγκροτείται επιτροπή παρακολούθησης του έργου. Η επιτροπή έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και παρακολουθεί την εφαρμογή της μελέτης ή την αιτιολογημένη αποδοχή προτεινόμενων τροποποιήσεων της, την τήρηση του χρονοδιαγράμματος κατασκευής, τη διαμόρφωση του κόστους, την τήρηση κανόνων ασφαλείας και υγιεινής του χώρου εργασίας, την τήρηση των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος και γενικά την πορεία του έργου.

•Oδηγία 2004/17/ΕΚ περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών (που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Π.∆. 59/2007 - ΦΕΚ 63 Α/16-3-2007): Η ανωτέρω οδηγία εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων διαγωνισμών μελετών, όσον αφορά το συνολικό ύψος των χρηματικών βραβείων συμμετοχής στους διαγωνισμούς και των ποσών που καταβάλλονται στους συμμετέχοντες) των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ίση ή ανώτερη με το ποσό των 400.000 €. Για δημόσιες συμβάσεις έργων το χρηματικό όριο των 5.000.000 €.. Ν.3316/22.2.2005–ΦΕΚ 42/Α/25A.2.2005.Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και της διατάξεις-………Άρθρο 38 Εμπειρογνώμονες 1. Σε περιπτώσεις ειδικών ή μεγάλων έργων υποδομής ή έργων στα οποία εφαρμόζονται μη διαδεδομένες ειδικές μέθοδοι μελέτης και κατασκευής, ιδίως σε θέματα ασφάλειας ή αντιμετώπισης και αποτροπής κινδύνου, μπορεί, με απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, που λαμβάνεται κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου του φορέα κατασκευής του έργου να ορίζεται ως ειδικός εμπειρογνώμονας για την επίλυση συγκεκριμένου τεχνικού προβλήματος και για ολιγοήμερη απασχόληση, επιστήμονας εγνωσμένου κύρους και φήμης και μεγάλης εμπειρίας σχετικής με το της επίλυση θέμα, χωρίς να απαιτείται να είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Μελετητών. Η αμοιβή του βαρύνει της πιστώσεις του έργου ή της μελέτης και καθορίζεται με την απόφαση ορισμού του, επί τη βάσει ημερήσιας αποζημίωσης που προκύπτει από πίνακα κλάσεων εμπειρογνωμόνων, ο οποίος εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 2. Με της προϋποθέσεις της παραγράφου 1, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να αναθέτει απευθείας σε έναν ή περισσότερους εμπειρογνώμονες, της αυτοί ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο, την υποστήριξη των υπηρεσιών του εργοδότη με σύμβαση παροχής υπηρεσιών. Αν η συμβατική αμοιβή ισούται ή υπερβαίνει το εκάστοτε όριο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας για της υπηρεσίες, απευθείας ανάθεση επιτρέπεται μόνο αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των περιπτώσεων β’ και γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 10. 3. Η ανάθεση των καθηκόντων της παραγράφου 2 αποφασίζεται από την Προϊσταμένη Αρχή ύστερα από εισήγηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου, όταν πρόκειται ιδίως: α) Για έργα πολύ μεγάλης κλίμακας, η πολυπλοκότητα των οποίων απαιτεί την εκτός των άλλων δυνατοτήτων της ιδιαίτερη υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Β) Για εξειδικευμένα έργα ή για έκτακτα περιστατικά για τα οποία η διαθέσιμη εμπειρία κατά την κρίσιμη φάση της αντιμετώπισης της είναι μικρή. Γ) Για έργα που εμφανίζουν σημαντικές αβεβαιότητες ή ιδιαίτερες κατασκευαστικές δυσχέρειες ή υψηλή επικινδυνότητα. 4. Η σύμβαση της παραγράφου 2 συνάπτεται ύστερα από απόφαση της αναθέτουσας Αρχής και μπορεί να λυθεί οποτεδήποτε μονομερώς και αζημίως για τον εργοδότη. Όταν οι υπηρεσίες Εμπειρογνώμονα ανατίθενται σε ομάδα, η απόφαση έγκρισης της ανάθεσης και περαιτέρω η σύμβαση καθορίζει λεπτομέρειες για τη διαμόρφωση και διατύπωση της γνώμης της ομάδας.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

384

182

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2. Ο χαρακτηρισμός των έργων ως «σημαντικών έργων» για την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου γίνεται από τον κύριο του έργου, ο οποίος και συγκροτεί την επιτροπή. Της περιπτώσεις έργων του Δημοσίου ο χαρακτηρισμός του έργου σαν σημαντικού και η ταυτόχρονη σύσταση και συγκρότηση της επιτροπής γίνεται από τον Νομάρχη για τα έργα νομαρχιακού επιπέδου και από τον αρμόδιο Υπουργό για τα άλλα έργα. Για τα έργα των άλλων φορέων του δημόσιου τομέα ο χαρακτηρισμός και η σύσταση και συγκρότηση της επιτροπής γίνεται από το αρμόδιο όργανο του κυρίου του έργου. Η προβλεπόμενη από το νόμο δυνατότητα του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων να χαρακτηρίσει το έργο σαν σημαντικό και να συστήσει και συγκροτήσει της σχετικές επιτροπές, έχει εφαρμογή και της περιπτώσεις έργων νομαρχιακού επιπέδου για όλους της φορείς του δημόσιου τομέα. 3. H επιτροπή συνιστάται και συγκροτείται για κάθε συγκεκριμένο έργο ή ομάδα έργων, ακόμη και από το στάδιο της μελέτης για την άσκηση αναλόγων καθηκόντων κατά το στάδιο αυτό. 4.H επιτροπή αποτελείται από όργανα της υπηρεσίας και από εκπροσώπους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των φορέων που θα χρησιμοποιήσουν τα έργα ή και τυχόν άλλων κοινωνικών φορέων. Με την απόφαση συγκρότησης ορίζεται ο πρόεδρος της επιτροπής και ο αναπληρωτής του, καθώς και τα μέλη που δεν μπορεί να είναι περισσότερα από πέντε (5) όταν πρόκειται για έργα νομαρχιακού επιπέδου και επτά (7) για τα άλλα έργα. 5. Με μέριμνα του Προέδρου η επιτροπή ορίζει ένα μέλος της, ως σύνδεσμο με τον φορέα κατασκευής. Ο σύνδεσμος ανακοινώνεται στον φορέα κατασκευής του έργου, που του παρέχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για ενημέρωση της επιτροπής στα θέματα αρμοδιότητάς της της αυτά προβλέπονται της σχετικές διατάξεις του νόμου. Η επιτροπή μπορεί πάντα να προβαίνει στην αντικατάσταση του συνδέσμου. 6.Οι συνεδριάσεις και λοιπές ενέργειες της επιτροπής δεν ακολουθούν ορισμένο τύπο. Κάθε φορά που η επιτροπή ή ορισμένα μέλη της το θεωρούν σκόπιμο και τουλάχιστον στο τέλος του κάθε ημερολογιακού τριμήνου, συντάσσονται εκθέσεις που περιλαμβάνουν τα συμπεράσματα των συζητήσεων και τη γνώμη της επιτροπής στα θέματα της αρμοδιότητάς της. Σε περίπτωση που διαμορφώνονται περισσότερες από μία γνώμες, καταχωρούνται της οι γνώμες στην έκθεση, με αναφορά των μελών που τάσσονται με την κάθε γνώμη. Η καταχώρηση γίνεται με πρώτη τη γνώμη που συγκεντρώνει την υποστήριξη των περισσότερων μελών και ακολουθούν στη σειρά με την ίδια βάση οι υπόλοιπες γνώμες. Οι εκθέσεις υπογράφονται από τον πρόεδρο και το σύνδεσμο, κοινοποιούνται στον κύριο του έργου και τον φορέα κατασκευής (διευθύνουσα υπηρεσία – προϊσταμένη αρχή) και ανακοινώνονται στη Γ.Γ.Δ.Ε.. Όταν η επιτροπή έχει συγκροτηθεί για ομάδα έργων, οι εκθέσεις μπορεί να συντάσσονται και χωριστά για καθένα έργο. Στον ανάδοχο μπορεί να κοινοποιούνται, αν το ζητήσει, τα μέρη των εκθέσεων που τυχόν περιλαμβάνουν κρίσεις γι’ αυτόν. 7. Η διευθύνουσα υπηρεσία ανακοινώνει υποχρεωτικά στον πρόεδρο της επιτροπής τη σύμβαση, της σχετικές αποφάσεις τροποποιήσεων της σύμβασης, εκπτώσεων ή διαλύσεων εργολαβίας, την έκδοση βεβαίωσης περάτωσης του έργου και της αποφάσεις συγκρότησης των επιτροπών παραλαβής. Αν η επιτροπή έχει συγκροτηθεί από το στάδιο εκπόνησης της μελέτης, ανακοινώνονται της οι αποφάσεις επιλογής μελετητών, έγκρισης σταδίων ή φάσεων μελέτης και τελικών εγκρίσεων της μελέτης. Η επιτροπή ενεργεί και λειτουργεί σύμφωνα με όσα ορίζονται με προεδρικό διάταγμα.

Άρ θρο 4 4

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Κο ι νο πο ίη ση στο ν αν άδ ο χ ο – εκ π ρο σώ πη ση

183

1.Οι κοινοποιήσεις εγγράφων της υπηρεσίας της τον ανάδοχο ή τον αντίκλητό του γίνονται με όργανο της υπηρεσίας ή με οποιοδήποτε άλλο δημόσιο όργανο ή με δικαστικό επιμελητή. Για την κοινοποίηση συντάσσεται σχετικό αποδεικτικό. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι οικείες διατάξεις του κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ο ανάδοχος γνωστοποιεί στη διευθύνουσα υπηρεσία τη νόμιμη εκπροσώπησή του ή της τυχόν πληρεξούσιους. 2. Όταν πρόκειται για υπογραφή του χρονοδιαγράμματος, των επιμετρήσεων, των πρωτοκόλλων αφανών εργασιών, των πρωτοκόλλων κανονισμού τιμών μονάδος νέων εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.) των Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων, συμπληρωματικών συμβάσεων, των πιστοποιήσεων και της επί τόπου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

παρακολούθησης και διοίκησης κατασκευής του έργου, ο ανάδοχος μπορεί να αντιπροσωπευθεί από τεχνικό στέλεχος της επιχείρησης ή άλλο τεχνικό που έχει τα νόμιμα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Ο ανωτέρω τεχνικός μπορεί να είναι ολικά ή μερικά και πληρεξούσιος ή εκπρόσωπος του αναδόχου.

Άρ θρο 4 5 Σύ μ πρα ξη στη ν κα τασ κ ευή το υ μ ελ ετη τή - Π ρ ό σθε τε ς εγ γ υή σε ις – Ευ θύνη 1.Όταν η μελέτη του έργου έχει εκπονηθεί από ιδιωτικό μελετητικό γραφείο, η διευθύνουσα υπηρεσία ειδοποιεί εγγράφως τον μελετητή για την έναρξη κατασκευής του έργου που έχει μελετήσει και για κάθε τροποποίηση της μελέτης εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 2. Οι της διατάξεις εφαρμόζονται για έργα προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο προϋπολογισμού έργων, που μπορούν να αναλαμβάνουν εργοληπτικές επιχειρήσεις της Α2 τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί το ποσό αυτό να αναπροσαρμόζεται και να αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη τάξη. Για έργα μικρότερου προϋπολογισμού, της της κάθε φορά ισχύει, μπορούν να εφαρμόζονται οι ανωτέρω διατάξεις, εφόσον προβλέπεται στη σχετική διακήρυξη και με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με όμοια απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 2. Επιτρέπεται η τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, για τη διόρθωση σφαλμάτων της ή τη συμπλήρωση ελλείψεών της ή για λόγους που υπαγορεύονται από απρόβλεπτες περιστάσεις. Της τούτο υποβάλλεται πρόταση της διευθύνουσας υπηρεσίας του έργου της την προϊσταμένη αρχή, η οποία αποφασίζει ύστερα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου κατασκευών. Αν η τροποποίηση αποδίδεται σε σφάλματα και ελλείψεις της μελέτης και ο μελετητής αποδέχεται την 385 ευθύνη του, τροποποιεί τη μελέτη κατά την παράγραφο 4 του άρθρου 31 του ν. 3316/ 2005 , εφόσον δεν Ν.3316/22.2.2005–ΦΕΚ 42/Α/25A.2.2005.Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και της διατάξεις-………Άρθρο 31 Υποχρεώσεις του αναδόχου 1. Ο ανάδοχος εκτελεί τη σύμβαση σύμφωνα με της όρους της, της ισχύουσες προδιαγραφές και της κανόνες της επιστήμης και της τέχνης και φέρει την πλήρη ευθύνη για την αρτιότητα του αντικειμένου της παροχής του. Οι αξιώσεις του εργοδότη κατά του αναδόχου λόγω πλημμελούς εκπλήρωσης της παροχής του παραγράφονται έξι (6) έτη μετά την παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης ή τη λύση της με οποιονδήποτε τρόπο. 2. Ο ανάδοχος υποχρεούται να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία που του παρέχει ο εργοδότης, αν τούτο ορίζεται στη σύμβαση. Αν τα στοιχεία είναι ανακριβή, ασαφή ή γενικώς ανεπαρκή και επηρεάζουν την αρτιότητα ή την εμπρόθεσμη εκτέλεση της σύμβασης και εφόσον ο ανάδοχος μπορεί να το διαπιστώσει, ειδοποιεί εγγράφως και χωρίς υπαίτια καθυστέρηση τον εργοδότη. 3. Ο ανάδοχος υποχρεούται να χρησιμοποιήσει για την εκτέλεση της σύμβασης την ομάδα που δήλωσε κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού και να δηλώσει άμεσα την αποχώρηση οποιουδήποτε μέλους της ομάδας από την εκτέλεση της σύμβασης, για οποιονδήποτε λόγο. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία ερευνά της λόγους της αποχώρησης και μπορεί να εγκρίνει την αναπλήρωση του με αντίστοιχο στέλεχος ίσης τουλάχιστον εμπειρίας, αν η αποχώρηση οφείλεται σε σπουδαίο λόγο. Αν το μέλος αποχώρησε από την ομάδα χωρίς σπουδαίο λόγο, δεν επιτρέπεται να συμμετάσχει στο δυναμικό της εταιρείας και δεν δικαιούται να λαμβάνει ατομικά μέρος σε διαγωνισμούς για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών, από την έκδοση της απόφασης της Δ.Υ. περί της αναπλήρωσης του. Αν η αποχώρηση έγινε με ευθύνη του αναδόχου και δεν κριθεί δικαιολογημένη, μπορεί της να κηρυχθεί έκπτωτος. 4. Ελαττώματα ή ελλείψεις του αντικειμένου της σύμβασης, που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της, αλλά και μετά την οριστική παραλαβή της και μέχρι την παραγραφή των αξιώσεων του εργοδότη, αποκαθιστώνται από τον ανάδοχο με δικές του δαπάνες. Αν διαπιστωθούν ελαττώματα ή ελλείψεις μέχρι την έναρξη της κατασκευής του έργου, η Διευθύνουσα Υπηρεσία καλεί τον ανάδοχο της μελέτης προκειμένου να τη διορθώσει ή και συμπληρώσει και εφόσον δεν συμμορφωθεί εκδίδει και κοινοποιεί στον ανάδοχο Πρόσκληση στην οποία: α) αναφέρεται ότι η διαδικασία κινείται κατ’ εφαρμογή του άρθρου τούτου, β) περιγράφονται τα ελαττώματα και οι ελλείψεις της μελέτης ή της υπηρεσίας, γ) χορηγείται εύλογη προθεσμία για την αποκατάσταση, δ) επισημαίνεται ότι η Πρόσκληση μπορεί να προσβληθεί με ένσταση ενώπιον της Προϊσταμένης Αρχής και μέσα στη νόμιμη προθεσμία. Η ένσταση του αναδόχου δεν αναστέλλει την υποχρέωση συμμόρφωσης του στην Πρόσκληση. Αν αποδειχθεί ότι ο ανάδοχος δεν ευθύνεται, η δαπάνη αποκατάστασης των ελλείψεων ή ελαττωμάτων βαρύνει τον κύριο του έργου. Αν ο ανάδοχος αρνηθεί να αποκαταστήσει το ελάττωμα ή την έλλειψη μέσα στην ταχθείσα προθεσμία, αποκαθίσταται από τον εργοδότη σε βάρος και για λογαριασμό του, με απευθείας ανάθεση των σχετικών εργασιών σε μελετητή που έχει τα νόμιμα προσόντα. 5. Επιτρέπεται η τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, για τη διόρθωση σφαλμάτων της ή τη συμπλήρωση ελλείψεων της ή για λόγους που υπαγορεύονται από απρόβλεπτες περιστάσεις. Της τούτο υποβάλλεται πρόταση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας του έργου της την Προϊσταμένη Αρχή, η οποία αποφασίζει ύστερα από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου κατασκευών. Αν η τροποποίηση αποδίδεται σε σφάλματα και ελλείψεις της μελέτης και ο μελετητής αποδέχεται την ευθύνη του, τροποποιεί τη μελέτη κατά την παράγραφο 4, εφόσον δεν έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του εργοδότη. Σε κάθε άλλη

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

385

184

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του εργοδότη. Σε κάθε άλλη περίπτωση την τροποποίηση αναλαμβάνει ο ανάδοχος του έργου σε συνεργασία με μελετητή που διαθέτει τα νόμιμα προσόντα. Για να εισαχθεί το θέμα στο Τεχνικό Συμβούλιο πρέπει η τροποποιητική μελέτη να είναι σε στάδιο αντίστοιχο με την της τροποποίηση και να έχει τεθεί υπόψη του αρχικού μελετητή που διατυπώνει εγγράφως σε εύλογη προθεσμία τη γνώμη του. Κατά τη συζήτηση στο συμβούλιο καλούνται της ακρόαση ο αρχικός μελετητής, ο ανάδοχος του έργου ή εκπρόσωποί της και εκπρόσωπος της υπηρεσίας που ενέκρινε την αρχική μελέτη, οι οποίοι υποβάλλουν γραπτό υπόμνημα. Η προϊσταμένη αρχή εκδίδει την απόφαση περί αποδοχής της πρότασης τροποποίησης της μελέτης, μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της γνωμοδότησης του συμβουλίου και η κοινοποίηση της απόφασης στην υπηρεσία τήρησης των μητρώων, αποτελεί προϋπόθεση για την πληρωμή των εργασιών της τροποποιητικής μελέτης. Αν η ανάγκη τροποποίησης της μελέτης αποδίδεται σε σφάλματα ή ελλείψεις της και δεν έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του κυρίου του έργου κατά του μελετητή, εφαρμόζονται οι διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 31 του ν. 3316/2005. Ο μελετητής της αρχικής μελέτης μπορεί να ασκήσει αίτηση θεραπείας κατά της απόφασης περί τροποποίησης της μελέτης, αν αυτή αποδίδεται σε σφάλματα ή παραλείψεις της μελέτης. Η άσκηση αίτησης θεραπείας αναστέλλει της εις βάρος του μελετητή οικονομικές συνέπειες και την έναρξη της πειθαρχικής διαδικασίας, όχι της την εφαρμογή της τροποποιημένης μελέτης. Η απόφαση κοινοποιείται στα αρμόδια για την κίνηση της πειθαρχικής διαδικασίας κατά του μελετητή και των υπαιτίων υπαλλήλων όργανα, αν η ανάγκη τροποποίησης οφείλεται σε λάθη ή παραλείψεις της μελέτης. 3. Αν δεν έχει περάσει η εξαετία που προβλέπεται από την παράγραφο 1 του άρθρου 31 του ν. 3316/2005 για την παραγραφή των αξιώσεων του εργοδότη κατά του μελετητή, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 4 του αυτού άρθρου 31. 4. Για την πληρότητα των εκπονούμενων μελετών, τον αρτιότερο σχεδιασμό, την καλύτερη διοίκηση και επίβλεψη και την έντεχνη κατασκευή του έργου, υποχρεούνται ο μελετητής, ο ανάδοχος κατασκευής του έργου και ο τεχνικός σύμβουλος να ασφαλίζουν τη μελέτη, την κατασκευή του έργου και της υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου αντίστοιχα. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Ανάπτυξης, ορίζονται η έναρξη εφαρμογής της παραγράφου της, οι μελέτες, τα έργα και οι υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου που εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης και ρυθμίζονται τα σχετικά θέματα εφαρμογής της διάταξης της και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Ανάπτυξης καθορίζονται, ειδικά, τα ελάχιστα όρια ασφαλιστικών καλύψεων, οι αποδεκτές εξαιρέσεις και οι μέγιστες απαλλαγές από της ασφαλιστικές καλύψεις.

Άρ θρο 4 6

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Χρο νο δ ιάγ ρα μ μα κατ ασ κευή ς

185

περίπτωση την τροποποίηση αναλαμβάνει ο ανάδοχος του έργου σε συνεργασία με μελετητή που διαθέτει τα νόμιμα προσόντα. Για να εισαχθεί το θέμα στο τεχνικό συμβούλιο πρέπει η τροποποιητική μελέτη να είναι σε στάδιο αντίστοιχο με την της τροποποίηση και να έχει τεθεί υπόψη του αρχικού μελετητή που διατυπώνει εγγράφως σε εύλογη προθεσμία τη γνώμη του. Κατά τη συζήτηση στο συμβούλιο καλούνται της ακρόαση ο αρχικός μελετητής, ο ανάδοχος του έργου ή εκπρόσωποι της και εκπρόσωπος της υπηρεσίας που ενέκρινε την αρχική μελέτη, οι οποίοι υποβάλλουν γραπτό υπόμνημα. Η Προϊσταμένη Αρχή εκδίδει την απόφαση περί αποδοχής της πρότασης τροποποίησης της μελέτης μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της γνωμοδότησης του συμβουλίου και η κοινοποίηση της απόφασης στην υπηρεσία τήρησης των μητρώων αποτελεί προϋπόθεση για την πληρωμή των εργασιών της τροποποιητικής μελέτης. Αν η ανάγκη τροποποίησης της μελέτης αποδίδεται σε σφάλματα ή ελλείψεις της και δεν έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις του κυρίου του έργου κατά του μελετητή, εφαρμόζονται οι διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4. Ο μελετητής της αρχικής μελέτης μπορεί να ασκήσει αίτηση θεραπείας κατά της απόφασης περί τροποποίησης της μελέτης, αν αυτή αποδίδεται σε σφάλματα ή παραλείψεις της μελέτης. Η άσκηση αίτησης θεραπείας αναστέλλει της εις βάρος του μελετητή οικονομικές συνέπειες και την έναρξη της πειθαρχικής διαδικασίας, όχι της και την εφαρμογή της τροποποιημένης μελέτης. Η απόφαση κοινοποιείται στα αρμόδια για την κίνηση της πειθαρχικής διαδικασίας κατά του μελετητή και των υπαιτίων υπαλλήλων όργανα, αν η ανάγκη τροποποίησης οφείλεται σε λάθη ή παραλείψεις της μελέτης. 6. Ως της της εν γένει υποχρεώσεις του αναδόχου από τη σύμβαση εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Σε κάθε σύμβαση κατασκευής έργου ορίζεται προθεσμία για την περάτωσή του στο σύνολο και κατά τμήματα. Μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος με βάση την ολική και της τμηματικές προθεσμίες, συντάσσει και υποβάλλει στη διευθύνουσα υπηρεσία το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου. 2. Η διευθύνουσα υπηρεσία εγκρίνει μέσα σε δέκα (10) ημέρες το χρονοδιάγραμμα και μπορεί να τροποποιήσει της προτάσεις του αναδόχου σχετικά με τη σειρά και τη διάρκεια κατασκευής των έργων, ανάλογα με της δυνατότητες χρονικής κλιμάκωσης των πιστώσεων, μέσα στα όρια των συμβατικών προθεσμιών. Το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αποτελεί συμβατικό στοιχείο του έργου. Αν η έγκριση δεν γίνει μέσα στην πιο πάνω προθεσμία, ή αν μέσα στην προθεσμία αυτή δεν ζητήσει γραπτά η διευθύνουσα υπηρεσία διευκρινίσεις ή αναμορφώσεις ή συμπληρώσεις, το χρονοδιάγραμμα θεωρείται ότι έχει εγκριθεί. Αναπροσαρμογές του χρονοδιαγράμματος εγκρίνονται όταν μεταβληθούν οι προθεσμίες, το αντικείμενο ή οι ποσότητες των εργασιών. Η έναρξη των εργασιών του έργου από μέρους του αναδόχου δεν μπορεί να καθυστερήσει πέρα των τριάντα (30) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης. Η μη τήρηση των ανωτέρω προθεσμιών με υπαιτιότητα του αναδόχου συνεπάγεται την επιβολή των διοικητικών και παρεπόμενων χρηματικών κυρώσεων, αποτελεί λόγο έκπτωσης του αναδόχου και για τα αρμόδια όργανα του φορέα κατασκευής αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της διατάξεις του άρθρου 40 του παρόντος. 3. Το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αποτελεί το αναλυτικό πρόγραμμα κατασκευής του έργου. Το χρονοδιάγραμμα αναλύει ανά μονάδα χρόνου και πάντως ανά ημερολογιακό τρίμηνο της εργασίες που προβλέπεται να εκτελεσθούν. Το χρονοδιάγραμμα συντάσσεται με τη μορφή τετραγωνικού πίνακα που περιλαμβάνει την πιο πάνω χρονική ανάλυση των ποσοτήτων ανά εργασία ή ομάδα εργασιών και συνοδεύεται από γραμμικό διάγραμμα και σχετική έκθεση. Σε σημαντικά έργα μπορεί να προβλέπεται η σύνταξη τευχών ή διαγραμμάτων με τη μέθοδο της δικτυωτής ανάλυσης. 4. O ανάδοχος κατασκευής του έργου υποχρεούται της μέσα σε έναν (1) μήνα από την υπογραφή της σύμβασης να συντάξει και να υποβάλει οργανόγραμμα του εργοταξίου, στο οποίο θα περιγράφονται λεπτομερώς τα πλήρη στοιχεία στελεχών, εξοπλισμού και μηχανημάτων που θα περιλαμβάνει η εργοταξιακή ανάπτυξη για την εκτέλεση του έργου. 5. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζονται σε συμβάσεις έργων που της δημοπρασίες της καλούνται να συμμετάσχουν, σύμφωνα με της κείμενες διατάξεις και επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στα νομαρχιακά μητρώα. Της περιπτώσεις αυτές η διευθύνουσα υπηρεσία κοινοποιεί έγκαιρα στον ανάδοχο πίνακες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν. Ο πρώτος πίνακας κοινοποιείται κατά την υπογραφή της σύμβασης.

Άρ θρο 4 7

1. Για κάθε εργολαβία, με μέριμνα του αναδόχου τηρείται ημερολόγιο σε βιβλιοδετημένα διπλότυπα αριθμημένα φύλλα. Το ημερολόγιο συμπληρώνεται καθημερινά και αναγράφονται, με συνοπτικό τρόπο, σε αυτό στοιχεία για της καιρικές συνθήκες που επικρατούν, αριθμητικά στοιχεία για το απασχολούμενο προσωπικό κατά κατηγορίες, τα χρησιμοποιούμενα μηχανήματα, τα προσκομιζόμενα υλικά, της εκτελούμενες εργασίες, της εργαστηριακές εξετάσεις, της εντολές και παρατηρήσεις των οργάνων επίβλεψης, τυχόν έκτακτα περιστατικά και κάθε άλλο σχετικό με το έργο σημαντικό πληροφοριακό στοιχείο. 2. Το ημερολόγιο υπογράφεται από εντεταλμένο όργανο της επίβλεψης και τον εκπρόσωπο του αναδόχου. Το ένα αποκοπτόμενο φύλλο περιέρχεται στη διευθύνουσα υπηρεσία. Οι εγγραφές στο ημερολόγιο αποτελούν πληροφοριακά στοιχεία για της καιρικές συνθήκες, τη δύναμη απασχολούμενου προσωπικού και μηχανημάτων και γενικά για την παροχή εικόνας προόδου του έργου. 3. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί πάντα να ορίσει την εγγραφή στο ημερολόγιο συμπληρωματικών πληροφοριών ή άλλων στοιχείων που προσιδιάζουν στο συγκεκριμένο έργο ή να ζητήσει από τον ανάδοχο την τήρηση και άλλων στατιστικών στοιχείων. Της περιπτώσεις μικρών έργων μπορεί η διευθύνουσα υπηρεσία να ορίσει την τήρηση του ημερολογίου κατά άλλο συνοπτικότερο τρόπο, την τήρησή του κατά εβδομάδα ή άλλο χρονικό διάστημα ή και τη μη τήρηση ημερολογίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η με ρο λό γ ιο το υ έργ ο υ

186

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 4 8 Π ρο θ εσμ ίε ς 1. Κάθε σύμβαση, εκτός από την προθεσμία για την περάτωση του συνόλου του έργου (συνολική προθεσμία), περιλαμβάνει και προθεσμίες για την ολοκλήρωση συγκεκριμένων τμημάτων αυτού (τμηματικές προθεσμίες). Σε περιπτώσεις μικρών έργων ή έργων που από τη φύση της δεν επιδέχονται προσδιορισμό τμημάτων ή χαρακτηριστικών επί μέρους δραστηριοτήτων, μπορεί η σύμβαση να μην προβλέπει τμηματικές προθεσμίες. 2. Της οι προθεσμίες (συνολική και τμηματικές) αρχίζουν από την υπογραφή της σύμβασης, εκτός αν στα συμβατικά τεύχη ορίζεται διαφορετικά. 3. Μέσα στη συνολική προθεσμία πρέπει να έχουν τελειώσει της οι επί μέρους εργασίες του έργου και να 386 έχουν ολοκληρωθεί οι τυχόν προβλεπόμενες από τη σύμβαση δοκιμές . Το ίδιο ισχύει αναλογικά και για της τμηματικές προθεσμίες. 4. Τμηματικές προθεσμίες ορίζονται από τη σύμβαση: α. Για παράδοση τμημάτων του έργου που η έγκαιρη αποπεράτωσή της έχει ιδιαίτερη σημασία για τον κύριο του έργου, της είναι η κατασκευή τμημάτων του έργου που μπορεί να χρησιμοποιηθούν αυτοτελώς, η συμπλήρωση εργασιών που αποτελούν προϋπόθεση ή συνδυάζονται με της εργασίες άλλου έργου, εκτός της εργολαβίας στην οποία αναφέρεται η συγκεκριμένη σύμβαση, η εκτέλεση εργασιών για εξασφάλιση του έργου από καιρικές συνθήκες (αποκλειστικές τμηματικές προθεσμίες). Β. Ως σταθμοί ενδιάμεσου ελέγχου της προόδου του έργου (ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες). 5. Της οι καθοριζόμενες τμηματικές προθεσμίες θεωρούνται ως ενδεικτικές, εκτός αν ρητώς ορίζονται από τη σύμβαση ως αποκλειστικές. 6. Υποχρεωτικά καθορίζονται στα συμβατικά τεύχη και για την περίοδο έναρξης των εργασιών εκτέλεσης ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες ανά έναν (1) ή το πολύ δύο (2) μήνες ανάλογα με το μέγεθος του έργου και της συνθήκες εκτέλεσης. Οι ως άνω υποχρεωτικές ενδεικτικές προθεσμίες τίθενται για το διάστημα από την υπογραφή της σύμβασης μέχρι το πέρας του της τετάρτου (1/4) της αρχικής συμβατικής προθεσμίας περαίωσης. Το χρονικό αυτό διάστημα δεν μπορεί να είναι μικρότερο από έξι (6) μήνες. 7.Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να συνεχίσει την κατασκευή του έργου για επιπλέον της συνολικής προθεσμίας χρονικό διάστημα, ίσο της το ένα τρίτο (1/3) της και πάντως όχι μικρότερο των τριών (3) μηνών (οριακή προθεσμία). Η συνολική προθεσμία υπολογίζεται με βάση την αρχική συμβατική προθεσμία και της τυχόν παρατάσεις που εγκρίθηκαν ύστερα από σχετικό αίτημα του αναδόχου μέσα στην αρχική συμβατική προθεσμία και δεν οφείλονται σε υπαιτιότητά του. 8. Παράταση της συνολικής ή των τμηματικών προθεσμιών εγκρίνεται

387 388 389

:

Ελ.Συν./VII/103/2009.Η εξόφληση του 1ου λογαριασμού των εργασιών δημοτικού έργου είναι μη νόμιμη, καθόσον οι εργασίες αυτές εκτελέστηκαν μετά την ημερομηνία λήξης της συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου, κατά παράβαση των διατάξεων του ν.1418/1984.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

386

187

Ελ.Συν./VII/300/2009.Πληρωμή 1ου λογαριασμού έργου. Μη νόμιμη δαπάνη, διότι ο καθορισμός στο συμβατικό κείμενο ως συνολικής προθεσμίας περάτωσης του έργου εκείνης των 365 ημερών αντί της αρχικώς προβλεπόμενης στη διακήρυξη των 90 ημερών, που έχει ως συνέπεια τη χρονική διεύρυνση της διάρκειας εκτέλεσης του έργου δεν παράγει έννομα αποτελέσματα και δεν δεσμεύει τα συμβαλλόμενα μέρη (ν.1418/1984 και π.δ.609/1985). 387

388

Δ17γ/04/65/30.5.2008.Παράταση προθεσμίας εκτέλεσης δημοσίων έργων.

389

Ελ.Συν/Τμ.VII /316/2009.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού στο φερόμενο ως δικαιούχο πολιτικό μηχανικό για εξόφληση λογαριασμού συμπληρωματικής σύμβασης έργου. Νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων έργων. Συμπληρωματικές εργασίες δημόσιου έργου νομίμως εκτελούνται μετά την έγκριση και υπογραφή σχετικής συμπληρωματικής σύμβασης μόνο εφόσον δεν έχει ακόμη εξαντληθεί η συμβατική προθεσμία περάτωσης του έργου ή η νόμιμη παράταση αυτής. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) Είτε «με αναθεώρηση», όταν η καθυστέρηση του συνόλου των εργασιών του έργου ή του αντίστοιχου τμήματος δεν οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου ή προκύπτει από αύξηση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου. Β) Είτε «χωρίς αναθεώρηση», για το σύνολο ή μέρος των υπολειπόμενων εργασιών, όταν η παράταση κρίνεται σκόπιμη για το συμφέρον του έργου, έστω και αν η καθυστέρηση του συνόλου ή μέρους των υπολειπόμενων εργασιών οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου. Σε περίπτωση έγκρισης παράτασης προθεσμίας «χωρίς αναθεώρηση» για το σύνολο των υπολειπόμενων εργασιών του έργου ή μιας τμηματικής προθεσμίας του, επιβάλλονται οι σχετικές ποινικές ρήτρες, ανεξάρτητα από την έγκριση της παράτασης της. 9.Κατά την έγκριση των παρατάσεων της συνολικής ή των τμηματικών προθεσμιών, εκτιμάται και προσδιορίζεται πάντοτε το υπαίτιο για την επιμήκυνση του χρόνου συμβαλλόμενο μέρος, για το σύνολο ή για μέρος των έργων ή κατά κονδύλια εργασιών. Οι διατάξεις της περίπτωσης της δεν επηρεάζουν την κατάπτωση των ποινικών ρητρών, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της. 390 391 392

10. Η έγκριση των παρατάσεων προθεσμιών γίνεται από την προϊσταμένη αρχή , ύστερα από αίτηση του αναδόχου. Παράταση μπορεί να εγκριθεί και χωρίς αίτηση του αναδόχου, αν αυτή δεν υπερβαίνει την προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον η ανάθεση εργασιών που αποτέλεσαν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης είναι μη νόμιμη διότι αφενός, η ανάγκη εκτέλεσης τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις αλλά σε πλημμελή εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου, σε κάθε περίπτωση πρόκειται για νέες εργασίες οι οποίες στην ουσία επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενο του έργου. 2/83812/0026/2000 «Παράταση συμβατικής προθεσμίας περάτωσης δημοσίου έργου και αναθεώρηση τιμών συμβατικών εργασιών ». Κοινοποίηση της αριθμ.332/2000 πράξης του IV Τμ. Του Ελ.Συν. « Επειδή, στη διάταξη του άρθρου 10 του ν.1418/1984 ορίζεται ότι «οι συμβατικές τιμές κάθε σύμβασης δημοσίου έργου αναθεωρούνται κατά ημερολογιακό τρίμηνο (αναθεωρητική περίοδο) ¨» (παρ. 1, όπως αυτή τροποποιήθηκε από το άρθρο 6 παρ. 21α΄ του ν. 2052/1992, ΦΕΚ Α΄, 94). «¨Κατά την έγκριση παρατάσεων της συνολικής ή των τμηματικών προθεσμιών των συμβάσεων των δημοσίων έργων εκτιμάται και προσδιορίζεται πάντοτε το υπαίτιο για την επιμήκυνση του χρόνου συμβαλλόμενο μέρος για το σύνολο ή για μέρος των έργων ή κατά κονδύλια εργασιών ¨» (παρ. 3).Περαιτέρω, στη διάταξη του άρθρου 36 παρ. 6 του Π.Δ/τος 609/1985 ορίζεται ότι «παράταση της συνολικής ή των τμηματικών προθεσμιών εγκρίνεται ¨: α) είτε «με αναθεώρηση» όταν η καθυστέρηση του συνόλου των εργασιών του έργου ή του αντίστοιχου τμήματος δεν οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου (άρθρο 5 παραγρ. 4 του ν.1418/84) ¨ β) είτε «χωρίς αναθεώρηση» ¨ όταν η παράταση κρίνεται σκόπιμη για το συμφέρον του έργου, έστω και αν η καθυστέρηση του συνόλου ή μέρους των υπολειπομένων εργασιών οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου (άρθρ. 10 παρ. 2 και 3 του ν. 1418/1984)». Από τις παρατεθείσες διατάξεις συνάγεται σε περίπτωση παρατάσεως της συμβατικής (συνολικής ή τμηματικής) προθεσμίας εκτελέσεως ενός δημοσίου έργου, αυτή γίνεται με αναθεώρηση των τιμών των εκτελεσθεισών εργασιών όταν η καθυστέρηση εκτελέσεως του έργου δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου ή χωρίς αναθεώρηση όταν η καθυστέρηση οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου, πλην όμως η παράταση κρίνεται σκόπιμο για το συμφέρον του έργου. Σε περίπτωση όμως που στην εγκριτική απόφαση της προϊσταμένης αρχής για την παράταση της συμβάσεως δεν αναφέρεται αν γίνεται με αναθεώρηση ή χωρίς αναθεώρηση, θα πρέπει στην εγκριτική της παρατάσεως απόφαση της προϊσταμένης αρχής να αναφέρεται ότι ο ανάδοχος δεν είναι υπαίτιος για την επιμήκυνση του χρόνου ολοκληρώσεως του έργου ή τουλάχιστον αυτό να προκύπτει από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου οπότε τεκμαίρεται ότι η προϊσταμένη αρχή σιωπηρά αποδέχθηκε ότι δεν υπάρχει υπαιτιότητα του αναδόχου. Επειδή όμως, η καταβολή δαπάνης αναθεώρησης επιβαρύνει τις πιστώσεις του εκτελούμενου δημόσιου έργου, πρέπει η απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία εγκρίνεται παράταση της συμβατικής προθεσμίας και στην οποία προβλέπεται ή σιωπηρά συνάγεται η καταβολή αναθεώρησης, να είναι ειδικά αιτιολογημένη ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας του αναδόχου. Συγκεκριμένα, πρέπει είτε να παρατίθενται στο σώμα αυτής είτε να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά τη διαμόρφωση της κρίσης της προϊσταμένης αρχής.» 2/1949/0026/2003. ΘΕΜΑ : Αποστολή οδηγιών εκκαθάρισης δαπανών Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.Οπως ανωτέρω οδηγός συμπληρώθηκε με την αριθμ.2/11529/0026/26.2.2007 εγκύκλιο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 56-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ..Η απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής, περί παράτασης της συμβατικής προθεσμίας, πρέπει να εκδίδεται πριν από τη λήξη της αρχικής ή της νόμιμα παραταθείσας προθεσμίας περάτωσης του έργου. Παράταση της προθεσμίας, που χορηγήθηκε μετά τη λήξη της προηγούμενης, δεν αποτελεί όντως παράταση αυτής, αλλά χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία δεν προβλέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων. Αν δε σ' αυτή την απόφαση χορήγησης νέας προθεσμίας, ορισθεί ότι η ισχύς της ανατρέχει στο χρόνο λήξης της προηγούμενης προθεσμίας, ο σχετικός όρος αυτής δεν είναι νόμιμος, καθόσον κατά γενική αρχή του Διοικητικού Δικαίου, η οποία κάμπτεται μόνο με αντίθετη ρύθμιση νόμου, οι διοικητικές πράξεις -και τέτοια είναι η πράξη χορήγησης προθεσμίας- δεν μπορούν να έχουν αναδρομική ισχύ. Συνεπώς, εξωσυμβατικές εργασίες που εκτελούνται μετά την λήξη της συμβατικής προθεσμίας ή μη νόμιμα χορηγηθεισών παρατάσεων αυτής, είναι μη νόμιμες. (Πράξεις IV Τμημ. ΕΣ. 38/92, 140/94, 67/95, 2/96).Η καταβολή δαπάνης αναθεώρησης τιμών για συμβατικές εργασίες που εκτελούνται κατά την περίοδο παράτασης της αρχικής συμβατικής προθεσμίας (άρθρο 36 παρ. 6 Π.Δ. 609/85), είναι δυνατή εφόσον η

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

390

188

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

οριακή προθεσμία. Η αίτηση, αν υπάρχει, κατατίθεται στη διευθύνουσα υπηρεσία που διατυπώνει πάντοτε τη γνώμη της της την προϊσταμένη αρχή. Όταν πρόκειται για παράταση «χωρίς αναθεώρηση», ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας, σε αντιπαράσταση με τον ανάδοχο, καταρτίζει πίνακα διαχωρισμού των εργασιών, σε εκείνες που μπορούσαν να εκτελεσθούν σε προηγούμενη αναθεωρητική περίοδο και της λοιπές εργασίες. Οι πρώτες διαχωρίζονται και κατά αναθεωρητική περίοδο, μέσα στην οποία μπορούσε και έπρεπε να εκτελεσθούν. Ο πίνακας αποτελεί πράξη της διευθύνουσας υπηρεσίας και ο ανάδοχος δικαιούται να υποβάλει ένσταση κατά του πίνακα διαχωρισμού, μόνο αν τον υπογράψει με επιφύλαξη. Σε περίπτωση άρνησης του αναδόχου να συμπράξει στην κατάρτιση ή να υπογράψει τον πίνακα, εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 57 του παρόντος.

Άρ θρο 4 9 Π ο ινι κέ ς ρή τρ ες γ ια π α ραβ ί αση προ θε σμ ιώ ν έ ρ γ ο υ 1. Με τη σύμβαση ορίζονται οι ποινικές ρήτρες οι οποίες καταπίπτουν υπέρ του κυρίου του έργου, αν ο ανάδοχος υπερβεί, με υπαιτιότητά του, τη συνολική και της τυχόν τεθείσες τμηματικές προθεσμίες κατασκευής του έργου. Οι ποινικές ρήτρες καταπίπτουν με αιτιολογημένη απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας και παρακρατούνται από τον αμέσως επόμενο λογαριασμό του έργου. Η κατάπτωση των ποινικών ρητρών για υπέρβαση της συνολικής και των αποκλειστικών τμηματικών προθεσμιών δεν ανακαλείται. Οι ποινικές ρήτρες για υπέρβαση των ενδεικτικών τμηματικών προθεσμιών ανακαλούνται υποχρεωτικά, αν το έργο περατωθεί μέσα στη συνολική προθεσμία και της εγκεκριμένες παρατάσεις της. 2. Η ποινική ρήτρα που επιβάλλεται στον ανάδοχο για κάθε ημέρα υπέρβασης της συνολικής προθεσμίας ορίζεται σε δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της μέσης ημερήσιας αξίας του έργου και επιβάλλεται για αριθμό ημερών ίσο με το είκοσι τοις εκατό (20%) της προβλεπόμενης από τη σύμβαση αρχικής συνολικής προθεσμίας. Για της επόμενες ημέρες μέχρι ακόμα δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της αρχικής συνολικής προθεσμίας, η ποινική ρήτρα για κάθε ημέρα ορίζεται σε είκοσι τοις εκατό (20%) της μέσης ημερήσιας αξίας του έργου. Ως μέση ημερήσια αξία νοείται το πηλίκο του συνολικού χρηματικού ποσού της σύμβασης, μαζί με το ποσό των τυχόν συμπληρωματικών συμβάσεων και χωρίς την αναθεώρηση και το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), της τη συνολική προθεσμία του έργου. Οι ποινικές ρήτρες που επιβάλλονται για την υπέρβαση της συνολικής προθεσμίας δεν επιτρέπεται να υπερβούν συνολικά ποσοστό έξι τοις εκατό (6%) του συνολικού ποσού της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α.. Εφόσον στη σύμβαση ορίζονται τμηματικές προθεσμίες, ορίζεται υποχρεωτικά και το ποσοστό των ποινικών ρητρών ανά ημέρα υπέρβασης, καθώς και ο συνολικός χρόνος για την επιβολή της. Το συνολικό ποσό της ποινικής ρήτρας για υπέρβαση των τμηματικών προθεσμιών δεν μπορεί να ξεπεράσει σε ποσοστό το τρία τοις εκατό (3%) του ποσού της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α..

εγκριτική, της παράτασης, απόφαση της προϊσταμένης αρχής, για την επιμήκυνση του χρόνου ολοκλήρωσης του έργου, είναι ειδικά αιτιολογική ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας του αναδόχου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

391

189

ΕΣ/Τ7/19/2006.Παράταση της προθεσμίας χορηγηθείσα μετά τη λήξη της αρχικής ή της νόμιμα παραταθείσης προθεσμίας δεν αποτελεί όντως παράταση αυτής, αλλά χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία όμως δεν προβλέπεται από τις προαναφερθείσες διατάξεις. Κατά συνέπεια, δαπάνες που αφορούν σε συμπληρωματικές εργασίες δημόσιου έργου, οι οποίες έχουν εκτελεσθεί κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων, δηλαδή μετά την εκπνοή της συμβατικής προθεσμίας εκτελέσεως του έργου ή των νόμιμα χορηγηθεισών παρατάσεων αυτής, δεν είναι νόμιμες. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα οδηγούσε σε αποδοχή της δυνατότητας καταστρατηγήσεως των σχετικών περί προθεσμιών διατάξεων, η τήρηση των οποίων, υπαγορεύεται από λόγους δημόσιας τάξεως, εφόσον συνδέονται άμεσα με το δημόσιο συμφέρον ολοκληρώσεως του έργου και παραδόσεώς του στην θεραπεία δημοσίου σκοπού (βλ. Πράξεις IV Τμ.67/1995, 35/1998). 392

2/26857/0026/11.8.03 Γ.Λ.Κ.).Δεν είναι νόμιμη η παράταση, που χορηγείται, μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας καθώς κι η κατά τη διάρκεια της παράνομης αυτής παράτασης, εκτέλεση εργασιών (Σχετ. πράξ. 116/1993 και 21/1993 του IV Τμήματος του Ε.Σ.). Επομένως, δεν είναι σύννομη η έγκριση παράτασης της συνολικής προθεσμίας και υπογραφή της Σ.Σ., μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Όταν ο χρόνος αποπεράτωσης της έργου έχει ιδιαίτερη σημασία για τον κύριο του έργου και εφόσον προβλέπεται σχετικά στα συμβατικά τεύχη, μπορεί με τη σύμβαση να περιοριστούν οι ανωτέρω χρόνοι για την επιβολή των ποινικών ρητρών μέχρι το μισό, με ανάλογη αύξηση του ποσοστού της ημερήσιας ποινικής ρήτρας, διατηρουμένου του ανωτάτου ορίου της ποινικής ρήτρας.

Άρ θρο 5 0 Ε πι τάχυ νση εργ α σι ών – Ρή τρ α πρό σ θετ η ς κα τ αβ ο λή ς (π ρι μ) 1. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής για την κάλυψη ή περιορισμό των καθυστερήσεων του έργου, στην περίπτωση που ευθύνεται γι’ αυτές ο ανάδοχος, μπορεί να δώσει εντολή στον ανάδοχο να επιταχύνει της εργασίες, εκτελώντας της απαραίτητες πρόσθετες εργασίες και παίρνοντας τα απαραίτητα πρόσθετα μέτρα, χωρίς καμία επιπλέον αποζημίωση. Οι διατάξεις της παραγράφου της εφαρμόζονται και στα έργα που κατασκευάζονται με μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση. 2. Εφόσον η ταχύτερη, σε σχέση με τη συμβατική προθεσμία, εκτέλεση του έργου ή τμήματος αυτού, έχει ιδιαίτερη σημασία και, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη διακήρυξη δημοπράτησης του έργου ή στην απόφαση απευθείας ανάθεσης ή στην πρόσκληση διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, καταβάλλεται στον ανάδοχο πρόσθετη καταβολή (πριμ). Η πρόσθετη καταβολή υπολογίζεται ως ποσοστό του αρχικού συμβατικού αντικειμένου και το συνολικό ύψος της δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του έργου και μπορεί να προβλέπεται η κατανομή των σχετικών ποσών, κατά χρονική μονάδα ταχύτερης παράδοσης του έργου ή του κρίσιμου τμήματος, της και κάθε θέμα που σχετίζεται με την αναγνώριση των προϋποθέσεων για την πραγματοποίηση της πρόσθετης καταβολής. Η πρόσθετη καταβολή θεωρείται συμπληρωματικό εργολαβικό αντάλλαγμα και περιλαμβάνεται της σχετικές πιστοποιήσεις του έργου. 3. Της περιπτώσεις που προβλέπεται πρόσθετη καταβολή για ταχύτερη περάτωση του έργου, οι αποφάσεις για παρατάσεις προθεσμιών ρυθμίζουν πάντοτε κάθε θέμα που σχετίζεται με την πρόσθετη αυτή καταβολή και ιδιαίτερα, αν μετατίθεται, μερικά ή ολικά, ο κρίσιμος, για την πρόσθετη καταβολή, χρόνος.

Άρ θρο 5 1 Π ρο κα ταβ ο λ ές

2. Η προκαταβολή που προβλέπεται από τη διακήρυξη καταβάλλεται στον ανάδοχο ύστερα από αίτησή του στο σύνολο ή τμηματικά. 393

Ελ.Συν./Τμ.1/.260/1992.Εάν στη διακήρυξη ή στα συμβατικά τεύχη και τα σχέδια (ειδική συγγραφή υποχρεώσεων) αναφέρεται ότι στον ανάδοχο χορηγείται προκαταβολή, είναι νόμιμη η χορήγηση προκαταβολής στον ανάδοχο, έστω και αν αυτό δεν αναφέρεται ρητά στην διακήρυξη και στη σύμβαση, αλλά μόνο στην ειδική συγγραφή υποχρεώσεων. Τούτο δε επειδή η μεν ειδική συγγραφή υποχρεώσεων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διακήρυξης, η δε σύμβαση έχει αποδεικτικό και όχι συστατικό χαρακτήρα (άρθρο 25 παρ. 1 Π.Δ. 609/85), καταρτίζεται δε με βάση τους όρους της διακήρυξης των συμβατικών τευχών και σχεδίων που την συνοδεύουν, χωρίς να μπορεί να περιέχει όρους αντίθετους από αυτούς που αναφέρονται στη διακήρυξη, τα συμβατικά τεύχη και τα σχέδια

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

393

1. Αν προβλέπεται από τη διακήρυξη , χορηγείται στον ανάδοχο προκαταβολή μέχρι του δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του ολικού ποσού της σύμβασης. Η χορήγηση οποιασδήποτε προκαταβολής γίνεται μετά την εγκατάσταση εργοταξίου από τον ανάδοχο επί τόπου του έργου. Για το ποσό αυτό βαρύνεται ο ανάδοχος με τόκο. Το ποσοστό του επιτοκίου καθορίζεται ειδικά και ανέρχεται σε ποσοστό ίσο με το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας προσαυξημένο κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες και αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

190

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Η διακήρυξη μπορεί να προβλέπει προκαταβολές: α) Μέχρι πέντε τοις εκατό (5%) του αρχικού συμβατικού αντικειμένου, για δαπάνες πρώτων εγκαταστάσεων, μελέτες και άλλα έξοδα εκκίνησης του έργου. Η προκαταβολή αυτή μπορεί να οριστεί μέχρι δέκα τοις εκατό (10%) της περιπτώσεις έργων με σημαντικές μελέτες ή σημαντικές εγκαταστάσεις, προσκομίσεις μηχανικού εξοπλισμού και της παρόμοιες περιπτώσεις μεγάλων αρχικών δαπανών. Β) Μέχρι δέκα τοις εκατό (10%) του αρχικού συμβατικού αντικειμένου, για δαπάνες προμηθειών υλικών ή μηχανημάτων που εγκαθίστανται ή ενσωματώνονται στο έργο. Σε κάθε περίπτωση το άθροισμα των προβλεπόμενων προκαταβολών δεν μπορεί να είναι ανώτερο του δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του αρχικού συμβατικού χρηματικού αντικειμένου. 4. Για τη λήψη της προκαταβολής ή μέρους της, πρέπει από τον ανάδοχο να κατατεθεί εγγυητική επιστολή που να καλύπτει το ποσό της προκαταβολής, αυξημένο με της τόκους της υπολογισμένους για χρονικό διάστημα ίσο με το μισό της συνολικής προθεσμίας του έργου και με επιτόκιο αυτό που ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1. Η εγγυητική επιστολή αποδεσμεύεται τμηματικά με την πρόοδο απόσβεσης της προκαταβολής. 5. Η απόσβεση της προκαταβολής γίνεται τμηματικά με παρακράτηση από κάθε πληρωμή της τον ανάδοχο, μεταγενέστερη του χρόνου λήψης της προκαταβολής εκατοστιαίου ποσοστού (Π%), που εφαρμόζεται στο ποσό της πληρωμής και προκύπτει από τη σχέση: Π = ρ/Σ x 100 x 1,10 όπου: ρ είναι το ποσό της προκαταβολής σε ευρώ και Σ, πάλι σε ευρώ, το μέρος του συμβατικού ποσού που δεν έχει ακόμα πληρωθεί στον ανάδοχο κατά τη χορήγηση της προκαταβολής. Αν διάφορα ποσά ρ1, ρ2, ρ3 κ.λπ. χορηγηθούν ως τμηματική παροχή της προκαταβολής, τότε το ποσοστό παρακράτησης προκύπτει από τη σχέση: Π = 100 x 1,10 x (ρ1/Σ1 + ρ2/Σ2 + ρ3/Σ3 + ...) όπου Σ1, Σ2, Σ3 κ.λπ. είναι τα αντίστοιχα με το Σ ποσά όταν χορηγήθηκαν τμηματικά οι προκαταβολές ρ1, ρ2, ρ3 κ.λπ.. 6. Μαζί με την παρακράτηση για τμηματική απόσβεση της προκαταβολής γίνεται και παρακράτηση των δεδουλευμένων τόκων στο μέχρι τότε αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής. Οι τόκοι υπολογίζονται μέχρι την ημερομηνία υποβολής του σχετικού λογαριασμού για ακέραιο αριθμό μηνών. Κλάσμα μήνα θεωρείται ως 394 395 396 ακέραιος μήνας .

394

2/51557/0026/2001.Περί καθορισμού επιτοκίου των προκαταβολών για προμήθεια προϊόντων, παροχή υπηρεσιών ή εκτέλεση έργων. ΝΣΚ/137/2006.Το ύψος του επιτοκίου για τις χορηγούμενες στους αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων προκαταβολές, εξακολουθεί να ρυθμίζεται με την 248/3-7-95 Π.Υ.Σ. και ακολουθεί τη διακύμανση του επιτοκίου των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας και μετά την έκδοση της 2/51557/0026/1Ο-9-01 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών. 395

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δ17α/103/3/2006/Ε12.Αποδοχή της αριθμ. 137/2006 γνωμοδότησης του ΝΣΚ για το επιτόκιο προκαταβολής στην κατασκευή των δημοσίων έργων.

191

ΝΣΚ/137/2006.Ύψος του επιτοκίου με το οποίο επιβαρύνονται οι χορηγούμενες της αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων προκαταβολές.Το ύψος του επιτοκίου για της χορηγούμενες της αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων προκαταβολές, εξακολουθεί να ρυθμίζεται με την 248/3-7-95 Π.Υ.Σ. και ακολουθεί τη διακύμανση του επιτοκίου των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας και μετά την έκδοση της 2/51557/0026/10-9-01 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών. (πλειοψ.) 396

ΓνΝΣΚ (Τμ.Γ) 670/1995.Δημόσια έργα. Συμβάσεις. Επιτόκιο προκαταβολών.Το, δια της υπ αριθμ.248/3-7-95 ΠΥΣ, καθοριζόμενο επιτόκιο, με το οποίο επιβαρύνονται οι χορηγούμενες από το Δημόσιο προκαταβολές, στους εργολήπτες δημοσίων έργων, εφαρμόζεται και στις εργολαβίες που βρισκόντουσαν σε εξέλιξη, κατά τη δημοσίευση της ΠΥΣ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ανεξαρτήτως του χρόνου δημοπρατήσεως ή αναθέσεώς τους και καλύπτει, το, μη αποσβεσθέν, τμήμα της προκαταβολής. Το επιτόκιο, με το οποίο επιβαρύνονται, οι χορηγούμενες από το Δημόσιο προκαταβολές, σε εργολήπτες δημοσίων έργων, δεν είναι σταθερό, αλλά ακολουθεί τη διακύμανση του επιτοκίου των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας, ως προς όλες τις συνέπειες διότι, άλλως, θα έπρεπε να αναφέρεται στην ΠΥΣ, ότι ισχύει το ανωτέρω επιτόκιο, όπως είχε διαμορφωθεί, κατά την ημέρα δημοσιεύσεως της ΠΥΣ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ή σε άλλη συγκεκριμένη ημερομηνία.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

7. Η προκαταβολή απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί για δαπάνες που δεν σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το έργο. Στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 3 ο ανάδοχος υποχρεούται να δίνει στην υπηρεσία στο τέλος κάθε μήνα συνοπτική κατάσταση για της καταβολές που έχει πραγματοποιήσει σε βάρος της προκαταβολής και το υπόλοιπό της με ένδειξη του τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο είναι κατατεθειμένο. 8. Η προκαταβολή της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 3 κατατίθεται υποχρεωτικά σε δεσμευμένο τραπεζικό λογαριασμό και χρησιμοποιείται μόνο για την πληρωμή της προμήθειας των υλικών ή μηχανημάτων, για τα οποία έχει χορηγηθεί και για τα οποία έχουν κατατεθεί πριν από τη χορήγησή της σχετικά προτιμολόγια. Οι πληρωμές από το δεσμευμένο αυτόν λογαριασμό γίνονται με επιταγές του αναδόχου, θεωρημένες από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Η θεώρηση των επιταγών γίνεται με βάση τα προσκομιζόμενα οριστικά τιμολόγια ή άλλα έγγραφα και αποδεικτικά στοιχεία δαπανών (φορτωτικές, εκκαθαρίσεις δασμών κ.λπ.) ή για την επιστροφή της προκαταβολής ή μέρους της που δεν χρησιμοποιήθηκε. Η σύμβαση μπορεί να ορίζει στην περίπτωση της προκαταβολής της και της συμπληρωματικούς όρους για την παρακολούθηση της διάθεσης των υλικών και μηχανημάτων που αγοράστηκαν με αυτή. 9. Ο ανάδοχος μπορεί πάντα να ζητήσει ταχύτερη απόσβεση της προκαταβολής, από αυτή που προβλέπεται στην παράγραφο 5. 10. Εάν η σύμβαση διαλυθεί με υπαιτιότητα του αναδόχου, το τυχόν αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής πρέπει να επιστραφεί, το αργότερο σε τρεις (3) μήνες από τη διάλυση της σύμβασης. Μετά την προθεσμία αυτή στο αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής οφείλεται ο νόμιμος τόκος υπερημερίας, αντί του ειδικού τόκου που ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1. Αν η σύμβαση διαλυθεί ή περιοριστεί με υπαιτιότητα του εργοδότη, το τυχόν αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής, που δεν συμψηφίζεται της εκκαθαρισμένες απαιτήσεις του αναδόχου κατά του κυρίου του έργου επιστρέφεται, μέσα σε έξι (6) μήνες από τη διάλυση ή τη λήξη των λοιπών εργασιών στην περίπτωση περιορισμού του έργου. Κατά το εξάμηνο αυτό διάστημα δεν υπολογίζεται τόκος στο αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής, μετά την παρέλευσή του της, οφείλεται και στην περίπτωση αυτή ο νόμιμος τόκος υπερημερίας.

Άρ θρο 5 2 Ε πι με τρή σ ει ς «1. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου λαμβάνονται όλα τα αναγκαία στοιχεία για την επιμέτρηση των ποσοτήτων των εκτελούμενων εργασιών. Τα επιμετρητικά στοιχεία λαμβάνονται από κοινού από τον επιβλέποντα και τον εκπρόσωπο του αναδόχου, καταχωρούνται σε επιμετρητικά φύλλα εις διπλούν, που υπογράφονται από τα δύο μέρη και καθένα παίρνει από ένα αντίγραφο. Ειδικά για την περίπτωση της παραλαβής φυσικού εδάφους, η Προϊσταμένη Αρχή συγκροτεί Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν υποχρεωτικά ο Προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας και ο επιβλέπων.» 397

Οι επιμετρήσεις, συνοδευόμενες από τα αναγκαία επιμετρητικά στοιχεία και σχέδια, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, υποβάλλονται, από τον ανάδοχο στη διευθύνουσα υπηρεσία για έλεγχο το αργότερο

397

Με τις διατάξεις της παραγρ. 2 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 52 του ν. 3669/2008 ως ως ανωτέρω .Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «1. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου λαμβάνονται όλα τα αναγκαία στοιχεία για την επιμέτρηση των ποσοτήτων των εκτελούμενων εργασιών. Οι επιμετρήσεις συντάσσονται με μέριμνα και δαπάνη του αναδόχου και υπόκεινται στον έλεγχο της υπηρεσίας. Τα επιμετρητικά στοιχεία λαμβάνονται από κοινού από τον επιβλέποντα και τον εκπρόσωπο του αναδόχου, καταχωρούνται σε επιμετρητικά φύλλα εις διπλούν, που υπογράφονται από τα δύο μέρη και καθένα παίρνει από ένα αντίγραφο.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

«2. Στο τέλος κάθε μήνα ο ανάδοχος συντάσσει επιμετρήσεις κατά διακριτά μέρη του έργου για τις εργασίες που εκτελέσθηκαν τον προηγούμενο μήνα. Η επιμέτρηση περιλαμβάνει για κάθε εργασία συνοπτική περιγραφή της με ένδειξη του αντίστοιχου άρθρου του τιμολογίου ή των πρωτοκόλλων κανονισμού τιμών μονάδας νέων εργασιών που εκτελέσθηκαν και τα αναγκαία γι’ αυτό επιμετρητικά σχέδια, στοιχεία και διαγράμματα, με βάση τα στοιχεία απευθείας καταμέτρησης των εργασιών ή των πρωτοκόλλων της παραγράφου 3.

192

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

είκοσι ημέρες μετά το τέλος του επομένου της εκτελέσεώς τους μηνός, αφού υπογραφούν από αυτόν με την ένδειξη «όπως συντάχθηκαν από τον ανάδοχο». Οι επιμετρήσεις συντάσσονται με μέριμνα και δαπάνη του αναδόχου και υπόκεινται στον έλεγχο της διευθύνουσας υπηρεσίας, ο οποίος ολοκληρώνεται με την εγκριτική απόφαση της τελευταίας. Η διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή των επιμετρήσεων από τον ανάδοχο, έχει την υποχρέωση να προβεί σε έλεγχο και διόρθωση των υπολογισμών, να εγκρίνει τις επιμετρήσεις και να κοινοποιήσει στον ανάδοχο τις επιμετρήσεις που έχουν ελεγχθεί και διορθωθεί. Η κοινοποίηση αυτή θεωρείται πράξη της διευθύνουσας υπηρεσίας κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 76 και ο ανάδοχος, εάν δεν αποδέχεται τις διορθώσεις, μπορεί να ασκήσει το προβλεπόμενο δικαίωμα της ένστασης. Εάν οι υποβαλλόμενες επιμετρήσεις παρουσιάζουν ελλείψεις, που καθιστούν αδύνατο τον έλεγχο ή τη διόρθωσή τους, η διευθύνουσα υπηρεσία επιστρέφει τις επιμετρήσεις στον ανάδοχο μέσα στην πιο πάνω τρίμηνη προθεσμία και τον καλεί για τη συμπλήρωση των συγκεκριμένων ελλείψεων. Τα στοιχεία που λείπουν και κρίνονται απαραίτητα από τη διευθύνουσα υπηρεσία πρέπει να αναφέρονται στην πρόσκληση συγκεκριμένα και αριθμημένα. Ο ανάδοχος, μέσα σε ένα μήνα, υποχρεούται να επανυποβάλει τις επιμετρήσεις συμπληρώνοντας όλα τα στοιχεία που του ζητήθηκαν με την πρόσκληση. Μετά την πιο πάνω επανυποβολή των επιμετρήσεων, η διευθύνουσα υπηρεσία δεν μπορεί να τις επιστρέψει εκ νέου στον ανάδοχο προς συμπλήρωση, αλλά υποχρεούται μέσα σε ένα μήνα να τις ελέγξει, να τις διορθώσει, να τις εγκρίνει και να τις κοινοποιήσει στον ανάδοχο. Οι επιμετρήσεις, εάν δεν επιστραφούν εγκεκριμένες ή διορθωμένες ή για συμπλήρωση μέσα στην πιο πάνω τρίμηνη προθεσμία, ή εάν, μετά την επανυποβολή τους, αυτές δεν ελεγχθούν, διορθωθούν, εγκριθούν και κοινοποιηθούν στον ανάδοχο, μέσα στην πιο πάνω μηνιαία προθεσμία, θεωρούνται αυτοδίκαια εγκεκριμένες, μόνο υπό την έννοια ότι μπορούν να συμπεριληφθούν από τον ανάδοχο σε επόμενο λογαριασμό. Οι επιμετρήσεις του έργου, εγκεκριμένες από τη διευθύνουσα υπηρεσία ή αυτοδίκαια εγκεκριμένες, μπορεί να ελεγχθούν εκ νέου από την επιτροπή προσωρινής παραλαβής και αν διαπιστωθεί η ύπαρξη αχρεωστήτως καταβληθέντος εργολαβικού ανταλλάγματος, αυτό είναι επιστρεπτέο ύστερα από σύνταξη αρνητικού λογαριασμού, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 8 του άρθρου 53. Οι αυτοδίκαια εγκεκριμένες επιμετρήσεις υπόκεινται στον έλεγχο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας σε επόμενο λογαριασμό.» 398

Νομολογία-εγκύκλιοι επί των αντικατασταθέντων διατάξεων.399 400 401 402

398

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Με τις διατάξεις της παραγρ. 3 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 2 του άρθρου 52 του ν. 3669/2008 ως ανωτέρω .Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «2. Στο τέλος κάθε μήνα ο ανάδοχος συντάσσει επιμετρήσεις κατά διακριτά μέρη του έργου για της εργασίες που εκτελέσθηκαν τον προηγούμενο μήνα. Η επιμέτρηση περιλαμβάνει για κάθε εργασία συνοπτική περιγραφή της με ένδειξη του αντίστοιχου άρθρου του τιμολογίου ή των πρωτοκόλλων κανονισμού τιμών μονάδας νέων εργασιών, που εκτελέσθηκαν και τα αναγκαία γι’ αυτό επιμετρητικά σχέδια και διαγράμματα, με βάση τα στοιχεία απευθείας καταμέτρησης των εργασιών ή των πρωτοκόλλων της επόμενης παραγράφου. Οι επιμετρήσεις, συνοδευόμενες από τα αναγκαία επιμετρητικά σχέδια, υποβάλλονται από τον ανάδοχο στη διευθύνουσα υπηρεσία για έλεγχο, αφού υπογραφούν από αυτόν με την ένδειξη «της συντάχθηκαν από τον ανάδοχο». Η διευθύνουσα υπηρεσία μετά την παραβολή της τα επιμετρητικά στοιχεία, τον έλεγχο και τυχόν διόρθωση των υπολογισμών, εγκρίνει της επιμετρήσεις και της κοινοποιεί στον ανάδοχο. Η κοινοποίηση αυτή θεωρείται πράξη της διευθύνουσας υπηρεσίας κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 76 του παρόντος και ο ανάδοχος αν δεν αποδέχεται της διορθώσεις μπορεί να ασκήσει το προβλεπόμενο δικαίωμα της ένστασης.»

193

399

ΝΣΚ/471/2004.Έγκριση των τελικών επιμετρήσεων δημοσίου έργου – Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών (ΑΠΕ) – Συμπληρωματική σύμβαση.α) Στην τελική επιμέτρηση δεν επιτρέπεται να περιληφθούν, νέες μη τιμολογημένες εργασίες. (ομόφωνα) β) Δεν επιτρέπεται κατ’ αρχήν να συμπεριληφθούν στον ΑΠΕ για το κλείσιμο της εργολαβίας, νέες μη τιμολογημένες εργασίες που έχουν εκτελεσθεί, εκτός αν, συντρέχουν: αα) Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που τάσσονται από το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 8 του Ν 1418/84, σε συνδυασμό με της περιπτ. Δ, δ1 και δ2 της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 23/1993 (και ήδη με την περίπτ. Δ της παρ.3 του άρθρου 8 του ΠΔ 334/2000), ββ) Είχε προηγηθεί της εκτελέσεώς της έγκριση της Προϊσταμένης Αρχής, ύστερα από τεχνική περιγραφή των εργασιών εκ μέρους της Δ/νουσας Υπηρεσίας, με αιτιολόγηση του επείγοντος και εκτίμηση της δαπάνης, με βάση της συμβατικές τιμές μονάδας ή ενδεικτικές τιμές για της νέες εργασίες και ο ΑΠΕ στον οποίο περιλαμβάνονται είναι ο επόμενος της εκτελέσεώς της και, γγ) Ως της της νέες εργασίες που περιλαμβάνονται στον ΑΠΕ, εφ’ όσον συνοδεύεται ο τελευταίος από ΠΚΤΜΝΕ που κανονίζει της τιμές για της εργασίες αυτές και συντάσσεται υποχρεωτικά με την εφαρμογή των κατά περίπτωση οριζομένων στην παρ.3 του άρθρου 43 του ΠΔ 609/85. (ομόφωνα) γ) Δεν επιτρέπεται η υπογραφή συμπληρωματικής συμβάσεως για πρόσθετες εργασίες (νέες ή υπερσυμβατικές) μετά την εκτέλεσή της, εκτός αν, συντρέχουν, οι της προϋποθέσεις υπό της οποίες επιτρέπεται και η

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ, στον οποίο περιλαμβάνονται πρόσθετες εργασίες μετά την εκτέλεσή της και εφ’ όσον προηγηθεί της καταρτίσεως της συμβάσεως, η σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στο δεύτερο υποερώτημα. (πλειοψ.) 1779/2005 Απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, «…. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων [άρθρα 7 παρ. 1 του ν.δ. 1266/1972, 31, 32 και 50 του Π.Δ. 475/1976] προκύπτει ότι στους λογαριασμούς περιλαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο ποσότητες εργασιών που προβλέπονται τόσο αυτές όσο και οι ποσότητες από τα συμβατικά τεύχη, καθώς και ποσότητες εργασιών που έχουν περιληφθεί σε εγκριθέντα συγκριτικό πίνακα, συνοδευόμενο, εφ’ όσον περιλαμβάνει και νέες εργασίες, από εγκεκριμένο σχετικό πρωτόκολλο καθορισμού των τιμών μονάδος τους, οι οποίες έχουν εκτελεστεί κατά την περίοδο στην οποία αναφέρεται ο λογαριασμός. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι σε περίπτωση εκτελέσεως συμβατικών εργασιών σε ποσότητες επί πλέον των συμβατικών ή εκτελέσεως νέων εργασιών, στοιχεία νομιμότητας του συντασσόμενου γι’ αυτές λογαριασμού αποτελεί η προηγούμενη περίληψη των εργασιών αυτών σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και ο καθορισμός των τιμών μονάδος των νέων εργασιών με εγκεκριμένο αρμοδίως πρωτόκολλο. Συνεπώς, τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν.Δ/τος 1266/1972 για τη μηνιαία προθεσμία ελέγχου, διορθώσεως και εγκρίσεως των λογαριασμών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, μετά την άπρακτη πάροδο της οποίας η υποβληθείσα πιστοποίηση θεωρείται εγκεκριμένη (ΑΕΔ 8/2004), καθώς και για το δικαίωμα του αναδόχου προς απαίτηση τόκων για καθυστέρηση πληρωμής πέραν του μηνός από τη μηνιαία προθεσμία εγκρίσεώς του τυγχάνουν εφαρμογής μόνον επί λογαριασμών που, άσχετα από τη βασιμότητα των καθέκαστα στοιχείων τους, πληρούν τους προαναφερόμενους όρους νομιμότητάς τους, ενώ δεν εφαρμόζονται για λογαριασμούς που δεν έχουν όλα τα στοιχεία νομιμότητάς τους και συνεπώς και για λογαριασμούς που περιλαμβάνουν αξία ποσοτήτων συμβατικών εργασιών επί πλέον των συμβατικών που δεν έχουν περιληφθεί σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και αξία ποσοτήτων νέων εργασιών που δεν έχουν περιληφθεί σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και δεν έχουν καθορισθεί οι τιμές μονάδος τους με εγκεκριμένο πρωτόκολλο καθορισμού τους …….». 400

Δ17γ/07/19/ΦΝ439/6/2/2009 ΕΓΚ.1.-ΘΕΜΑ :Αυτοδίκαιη έγκριση λογαριασμών δημοσίων έργων και μελετών.(..) 5.

Επίσης τονίζεται ότι, κατά τη νομολογία, η συμπερίληψη εργασιών σε αναλυτική τμηματική επιμέτρηση αποτελεί μεν προϋπόθεση για την έγκριση των σχετικών κονδυλίων του λογαριασμού, αλλά δεν υποχρεώνει τον εργοδότη στην έγκριση των σχετικών κονδυλίων, αν λ.χ. οι εργασίες δεν περιλαμβάνονται σε σύμβαση (αρχική ή συμπληρωματική). Συνεπώς εφόσον στο λογαριασμό περιλαμβάνονται και τέτοιες εργασίες νομίμως περικόπτονται. 6.Τέλος, οι υπηρεσίες δεν πρέπει να δέχονται να υποβάλλεται ταυτόχρονα επιμέτρηση και λογαριασμός για τις ίδιες εργασίες, (εκτός αν κρίνουν ότι είναι σε θέση να ελέγξουν και εγκρίνουν την επιμέτρηση και κατόπιν το λογαριασμό εντός του μηνός) δεδομένου ότι η συμπερίληψη εργασίας σε λογαριασμό προϋποθέτει ότι η εργασία αυτή περιλαμβάνεται σε εγκεκριμένη επιμέτρηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να επιστρέφεται ο λογαριασμός με το αιτιολογικό ότι δεν στηρίζεται σε εγκεκριμένη επιμέτρηση.”

“Ε. Με την προσφάτως εκδοθείσα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμό 1154/2006 κρίθηκε ότι οι τμηματικές επιμετρήσεις (του άρθρου 38 του π.δ. 609/85) που υποβάλλονται από τον ανάδοχο θεωρούνται αυτοδικαίως εγκεκριμένες αν παρέλθει από της υποβολής τους άπρακτο χρονικό διάστημα τριών μηνών, με συνέπεια να μην είναι δυνατή στη συνέχεια η διόρθωσή τους, ούτε επ΄ ευκαιρία της υποβολής και έγκρισης της Τελικής Επιμέτρησης, αλλά ούτε και στο στάδιο της Προσωρινής Παραλαβής του έργου. Για την πλήρη ενημέρωσή σας επί του θέματος παρατίθενται πλήρεις οι κρίσιμες σκέψεις της δικαστικής απόφασης: Στο άρθρο 38 του π.δ. 609/1985 που αφορά τις επιμετρήσεις δεν τάσσεται προθεσμία στην Διευθύνουσα Υπηρεσία για τον έλεγχο και την έγκριση των υποβαλλομένων τμηματικών επιμετρήσεων, όπως αντιθέτως τάσσεται για τον έλεγχο και την έγκριση της τελικής επιμετρήσεως. Εφόσον, όμως, η πληρωμή του αναδόχου, η καθυστέρηση της οποίας πέραν του διμήνου επιφέρει υπέρ αυτού τις συνέπειες της παρ. 8 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, προϋποθέτει προηγούμενη καταμέτρηση των εκτελεσθεισών εργασιών, καθώς και έλεγχο και έγκριση των υποβληθεισών επιμετρήσεων, ο χρόνος της εγκρίσεως των εν λόγω επιμετρήσεων έχει ιδιαίτερη σημασία. Για το λόγο αυτό, και προς τον σκοπό να επιλύονται οριστικώς και επικαίρως διαφορές μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου που ενδεχομένως ανακύπτουν στα διάφορα στάδια εκτελέσεως του έργου, ώστε να γνωρίζουν και οι δύο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και να μην επικρατεί αβεβαιότητα, ( πράγμα που εξυπηρετεί και την ανάγκη ταχείας περατώσεως των δημοσίων έργων) η έγκριση ή η άρνηση εγκρίσεως ή η διόρθωση των τμηματικών επιμετρήσεων δεν είναι απρόθεσμη, αλλά αντιθέτως πρέπει να ενεργείται εντός ευλόγου χρόνου, τέτοιος δε χρόνος, ελλείψει σχετικής προβλέψεως, θεωρείται το τρίμηνο από την υποβολή τους προς έγκριση. Συνεπώς, με την άπρακτη πάροδο τριμήνου από την υποβολή τους, οι τμηματικές επιμετρήσεις θεωρούνται, ανεξαρτήτως τυχόν πλημμελειών τους, αυτοδικαίως εγκεκριμένες και η Διευθύνουσα Υπηρεσία δεν δύναται πλέον να τις διορθώσει ούτε κατά το στάδιο ελέγχου της τελικής επιμετρήσεως, με την οποία απλώς ανακεφαλαιώνονται οι ποσότητες των τμηματικών επιμετρήσεων, όπως ρητώς ορίζει η παρ. 4 του άρθρου 38 του π.δ. 609/1985 στο εδάφιο α΄, ούτε με το πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής (πρβλ. Σ.τ.Ε. 619/2003, 3819/2000, 1674, 3305/1997, 1921/1993, 472/1992). Η διάταξη δε της παρ. 2 του άρθρου 53 του π.δ. 609/1985, που ορίζει ότι η αρμόδια για τη διενέργεια της προσωρινής παραλαβής του έργου επιτροπή

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δ17α/02/85/30.5.2007 – ΕΓΚ.16-ΚΕΦ. Ε. “Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: α) …δ) αυτοδίκαιη έγκριση αναλυτικών επιμετρήσεων έργων.

194

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

«3. Όταν πρόκειται για εργασίες, η ποσοτική επαλήθευση των οποίων δεν είναι δυνατή στην τελική μορφή του έργου, όπως εργασίες που πρόκειται να επικαλυφθούν από άλλες και δεν είναι τελικά εμφανείς, ποσότητες που παραλαμβάνονται με ζύγιση ή άλλα παρόμοια, ο ανάδοχος υποχρεούται να καλέσει την επιτροπή της παραγράφου 2 του άρθρου 36 και τον επιβλέποντα, προκειμένου να προβούν από κοινού στην καταμέτρηση ή ζύγιση και να συντάξουν πρωτόκολλο παραλαβής αφανών εργασιών ή πρωτόκολλο ζυγίσεως αντίστοιχα. Το πρωτόκολλο αυτό, υπογραφόμενο από τον ανάδοχο, τον επιβλέποντα και τα μέλη της επιτροπής, αποτελεί προϋπόθεση για την πιστοποίηση των σχετικών εργασιών.» 403 4. Ειδικώς ο χαρακτηρισμός των εδαφών που κατασκευάζεται το έργο, γίνεται από δύο ή περισσότερους τεχνικούς υπαλλήλους, που ορίζονται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Ο ορισμός της επιτροπής της ανακοινώνεται στην προϊσταμένη αρχή, η οποία μπορεί να ορίσει και άλλον υπάλληλο να συμμετέχει στο έργο της επιτροπής. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί σε κάθε περίπτωση να ορίσει άλλη επιτροπή για επανέλεγχο και χαρακτηρισμό εδαφών. Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το τεχνικό προσωπικό ή σε περίπτωση αδυναμίας να ληφθεί απόφαση, λόγω διαφωνίας των υπαλλήλων που ορίζονται σε άρτιο αριθμό, ο ανωτέρω χαρακτηρισμός εδαφών γίνεται κατά τον προσφορότερο τρόπο με απόφαση της προϊσταμένης αρχής. 5. Δύο (2) μήνες το αργότερο μετά τη βεβαιωμένη περάτωση του έργου ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να υποβάλει στη διευθύνουσα υπηρεσία τυχόν επί μέρους επιμετρήσεις που λείπουν και την «τελική

«ελέγχει κατά το δυνατό την επιμέτρηση με γενικές ή σποραδικές καταμετρήσεις, καταγράφει στο πρωτόκολλο τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης όπως τυχόν διορθώνονται από τους ελέγχους που γίνονται», δεν έχει την έννοια ότι με το πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής μπορούν να αμφισβητηθούν εργασίες που περιελήφθησαν σε τμηματικές επιμετρήσεις, οι οποίες είτε εγκρίθηκαν ρητώς είτε θεωρούνται ως σιωπηρώς εγκριθείσες λόγω παρόδου απράκτου τριμήνου από την υποβολή τους προς έγκριση στην Διευθύνουσα Υπηρεσία (πρβλ. Σ.τ.Ε. 3819/2000). Κατόπιν των ανωτέρω εφιστάται η προσοχή στους αρμόδιους κατά νόμο Προϊσταμένους των Διευθυνουσών Υπηρεσιών που εκτελούν έργα των φορέων του δημόσιου τομέα, να εγκρίνουν έγκαιρα τις επιμετρήσεις, ασκώντας το δικαίωμά τους σε διορθώσεις, τροποποιήσεις κ.λ.π., αλλιώς, αν το τρίμηνο από της υποβολής των επιμετρήσεων παρέλθει άπρακτο, στερούνται του σχετικού δικαιώματος και πλέον δεν επανορθώνεται η τυχόν διαμορφωθείσα σε βάρος του φορέα κατάσταση επ΄ ευκαιρία έγκριση είτε της Τελικής Επιμέτρησης, είτε του Πρωτοκόλλου Προσωρινής Παραλαβής.” 401

ΣτΕ/1154/2006.Εφόσον, όμως, η πληρωμή του αναδόχου – η καθυστέρηση της οποίας πέραν του διμήνου επιφέρει υπέρ αυτού τις συνέπειες της παρ. 8 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984 – προϋποθέτει προηγούμενη καταμέτρηση των εκτελεσθεισών εργασιών, καθώς και έλεγχο και έγκριση των υποβληθεισών επιμετρήσεων, ο χρόνος της εγκρίσεως των εν λόγω επιμετρήσεων έχει ιδιαίτερη σημασία. Για το λόγο αυτό, και προς τον σκοπό να επιλύονται οριστικώς και επικαίρως διαφορές μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου που ενδεχομένως ανακύπτουν στα διάφορα στάδια εκτελέσεως του έργου, ώστε να γνωρίζουν και οι δύο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και να μην επικρατεί αβεβαιότης, – πράγμα που εξυπηρετεί και την ανάγκη ταχείας περατώσεως των δημοσίων έργων – η έγκριση ή η άρνηση εγκρίσεως ή η διόρθωση των τμηματικών επιμετρήσεων δεν είναι απρόθεσμη, αλλά αντιθέτως πρέπει να ενεργείται εντός ευλόγου χρόνου, τέτοιος δε χρόνος, ελλείψει σχετικής προβλέψεως, θεωρείται το τρίμηνο από την υποβολή τους προς έγκριση. Συνεπώς, με την άπρακτη πάροδο τριμήνου από την υποβολή τους, οι τμηματικές επιμετρήσεις θεωρούνται, ανεξαρτήτως τυχόν πλημμελειών τους, αυτοδικαίως εγκεκριμένες και η Διευθύνουσα Υπηρεσία δεν δύναται πλέον να τις διορθώσει ούτε κατά το στάδιο ελέγχου της τελικής επιμετρήσεως, με την οποία απλώς ανακεφαλαιώνονται οι ποσότητες των τμηματικών επιμετρήσεων, όπως ρητώς ορίζει η παρ. 4 του άρθρου 38 του π.δ. 609/1985 στο εδάφιο α΄, ούτε με το πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής (πρβλ. Σ.τ.Ε. 619/2003, 3819/2000, 1674, 3305/1997, 1921/1993, 472/1992).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

402

195

ΣτΕ/2091/2004.Δεν είναι επιτρεπτή, με ευκαιρία μεταγενέστερων επιμετρήσεων, ακόμη και των τελικών, η περικοπή και αμφισβήτηση εργασιών που εγκρίθηκαν και πληρώθηκαν με προγενέστερο λογαριασμό, δεδομένου του ανακεφαλαιωτικού χαρακτήρα των επιμετρήσεων και λογαριασμών. 403

Με τις διατάξεις της παραγρ. 4 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 3 του άρθρου 52 του ν. 3669/2008 ως ανωτέρω .Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «3. Όταν πρόκειται για εργασίες που η ποσοτική της επαλήθευση δεν θα είναι δυνατή στην τελική μορφή του έργου, της εργασίες που πρόκειται να επικαλυφθούν από της και δεν θα είναι τελικά εμφανείς, ποσότητες που παραλαμβάνονται με ζύγιση ή άλλα παρόμοια, ο ανάδοχος υποχρεούται να καλέσει τον επιβλέποντα να προβούν από κοινού στην καταμέτρηση ή ζύγιση και να συντάξουν πρωτόκολλο παραλαβής αφανών εργασιών ή πρωτόκολλο ζυγίσεως αντίστοιχα. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί σε σοβαρές περιπτώσεις να ορίσει επιτροπή για την παραλαβή των εργασιών και τη σύνταξη των πιο πάνω πρωτοκόλλων. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί της και η προϊσταμένη αρχή να παραγγείλει τη συγκρότηση τέτοιων επιτροπών.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

404

επιμέτρηση », δηλαδή τελικό συνοπτικό πίνακα που ανακεφαλαιώνει της ποσότητες όλων των τμηματικών επιμετρήσεων και των πρωτοκόλλων της παραγράφου 3. Αν αυτές έχουν ελεγχθεί από τη διευθύνουσα υπηρεσία, οι ποσότητες τίθενται όπως διορθώθηκαν, έστω και αν εκκρεμούν κατ’ αυτών ενστάσεις του αναδόχου ή αιτήσεις θεραπείας. Η καταχώρηση αυτή στην τελική επιμέτρηση δεν αποτελεί παραίτηση του αναδόχου από τέτοιες αιτήσεις ή ενστάσεις που έχουν ασκηθεί νόμιμα, ούτε παρέχει το δικαίωμα σε αυτόν να υποβάλει νέες. «Για τις επί μέρους επιμετρήσεις,που δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί από την υπηρεσία, καταχωρούνται οι ποσότητες των επιμετρήσεων όπως συντάχθηκαν από τον ανάδοχο πριν από τον έλεγχο της υπηρεσίας.»405 Η τελική επιμέτρηση υπογράφεται από τον ανάδοχο με την ένδειξη «της συντάχθηκε από τον ανάδοχο». Η διευθύνουσα υπηρεσία έχει υποχρέωση να προβεί στον έλεγχο της τελικής επιμέτρησης, μέσα σε δύο (2) μήνες από την υποβολή της και να κοινοποιήσει στον ανάδοχο την ελεγμένη και τυχόν διορθωμένη επιμέτρηση. Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 2 έχει εφαρμογή για την τελική επιμέτρηση. 6. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα από τον ανάδοχο η τελική επιμέτρηση επιβάλλεται σε βάρος του, για κάθε συμπληρωμένο μήνα καθυστέρησης, ειδική ποινική ρήτρα ποσοστού δύο χιλιοστών (2%ο) επί του συνολικού ποσού που έχει καταβληθεί στον ανάδοχο μέχρι τότε για την όλη σύμβαση. Η ποινική ρήτρα επιβάλλεται με απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας και για έξι (6) το πολύ μήνες καθυστέρησης. Ανεξάρτητα από την επιβολή της ποινικής ρήτρας και μετά την πάροδο του χρόνου επιβολής της, η τελική επιμέτρηση συντάσσεται από την υπηρεσία που μπορεί να χρησιμοποιήσει γι’ αυτό ιδιώτες τεχνικούς και συνεργεία καταλογίζοντας τη σχετική δαπάνη σε βάρος του αναδόχου. Η τελική επιμέτρηση που συντάσσεται με αυτόν τον τρόπο κοινοποιείται στον ανάδοχο. «7. Μαζί με την τελική επιμέτρηση ο ανάδοχος μπορεί να υποβάλει και κάθε άλλο αίτημά του που σχετίζεται με δικαίωμά του από την εκτέλεση της σύμβασης, αν αυτό δεν έχει αποσβεστεί και η σχετική αξίωση παραγραφεί, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 75Α ή αν το σχετικό δικαίωμα δεν έχει αποσβεστεί ή χαθεί από κάποια άλλη αιτία. Μετά την υποβολή της τελικής επιμέτρησης, ο ανάδοχος μπορεί να εγείρει σχετικές απαιτήσεις μόνο για οψιγενείς αιτίες.»406 407

404

ΝΣΚ/353/2008.Αυτοδίκαιη έγκριση τελικής επιμετρήσεως δημοσίου έργου. θεωρείται ως αυτοδικαίως εγκεκριμένη, στην περίπτωση κατά την οποία η Διευθύνουσα Υπηρεσία του έργου δεν προβεί στον έλεγχο, τυχόν διόρθωση και έγκριση αυτής, μέσα σε δύο μήνες από την υποβολή της, όπως έχει υποχρέωση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο του άρθρου 38 παρ.4 του Π.Δ/τος 609/1985. 405Με

τις διατάξεις της παραγρ. 5 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε το τέταρτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 52 του ν. 3669/2008 ,ως ανωτέρω .Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Για της επί μέρους επιμετρήσεις που δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί από την υπηρεσία ή γι’ αυτές που τυχόν

υποβάλλονται για πρώτη φορά μαζί με την τελική επιμέτρηση, καταχωρούνται οι ποσότητες των επιμετρήσεων όπως συντάχθηκαν από τον ανάδοχο πριν από τον έλεγχο της υπηρεσίας».

τις διατάξεις της παραγρ. 6 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 7 του άρθρου 52 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «7. Μαζί με

την τελική επιμέτρηση ο ανάδοχος μπορεί να υποβάλει και κάθε άλλο αίτημά του, που σχετίζεται με την εκτέλεση της σύμβασης, για το οποίο δεν έχει χάσει το σχετικό δικαίωμα από κάποια άλλη αιτία. Μετά την υποβολή της τελικής επιμέτρησης, μόνο για οψιγενείς αιτίες μπορεί ο ανάδοχος να εγείρει σχετικές απαιτήσεις.» 407

ΣτΕ/3039/2003.Από τις διατάξεις αυτές(άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 1418/84 , άρθρο 34 παρ. 2 του Π.Δ. 609/85 ) συνάγεται ότι , σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση , κατά ποσότητα ή είδος , η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού , δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές (ΣΕ 619/02). Εξαίρεση , όμως , από τον κανόμα αυτό αποτελεί η περίπτωση που ανάδοχος εκτέλεσε τις ως άνω εργασίες κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή , σε επείγουσες περιπτώσεις , κατόπιν προφορικής εντολής της Υπηρεσίας , στον τόπο εκτέλεσης του έργου , καταχωρηθείσης στο ημερολόγιο αυτού (ΣΕ 1170/03 , 3219/02) . Εν όψει δε των βεβαιουμένων στην προσβαλλόμενη απόφαση και ότι οι ένδικες εργασίες συντηρήσεως του πρασίνου έγιναν κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου (δηλαδή μετά την υποβολή της τελικήε επιμέτρησης) ο λόγος αναιρέσεως περί

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

406Με

196

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

8. Της περιπτώσεις συμβάσεων που προβλέπουν πληρωμή με κατ’ αποκοπή τίμημα, τελική επιμέτρηση είναι η επιβεβαίωση κατασκευής των επί μέρους εργασιών ποιοτικά και ποσοτικά, της προβλέπονται στη σύμβαση. Για την πραγματοποίηση των τμηματικών πληρωμών εφαρμόζονται επί μέρους ποσοστά εκτέλεσης εργασιών κατά τμήματα του έργου, της ορίζεται στη σύμβαση.

Άρ θρο 5 3 Λο γ α ρι ασ μο ί – Π ισ το πο ιή σε ις 1)Η πληρωμή στον ανάδοχο του εργολαβικού ανταλλάγματος γίνεται τμηματικά, με βάση της πιστοποιήσεις 408 των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί μέσα στα όρια του χρονοδιαγράμματος εργασιών. Αν από τον ανάδοχο κατασκευασθούν εργασίες πέρα από της προβλεπόμενες στο χρονοδιάγραμμα, ο κύριος του έργου έχει το δικαίωμα να αναβάλει την πληρωμή των επιπλέον εργασιών, ώστε να συμπέσει με τα προβλεπόμενα στο χρονοδιάγραμμα. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζεται όταν στη σύμβαση προβλέπεται πρόσθετη καταβολή (πριμ) στον ανάδοχο για τη γρηγορότερη περάτωση του έργου. 2. Η πραγματοποίηση τόσο των τμηματικών πληρωμών όσο και της οριστικής πληρωμής του εργολαβικού ανταλλάγματος, καθώς και η εκκαθάριση όλων των αμοιβαίων απαιτήσεων από την εργολαβική σύμβαση, γίνεται με βάση της λογαριασμούς και της πιστοποιήσεις. «3. Μετά τη λήξη κάθε μήνα ή άλλης χρονικής περιόδου που ορίζει η σύμβαση για τις τμηματικές πληρωμές, ο ανάδοχος συντάσσει λογαριασμό των ποσών από εργασίες που εκτελέσθηκαν, τα οποία οφείλονται σ΄ αυτόν. Οι λογαριασμοί αυτοί στηρίζονται στις επιμετρήσεις των εργασιών και στα πρωτόκολλα παραλαβής αφανών εργασιών. Απαγορεύεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες που δεν έχουν επιμετρηθεί. Κατ’ εξαίρεση, για τμήματα του έργου, για τα οποία, κατά την κρίση του επιβλέποντος μηχανικού, δεν ήταν δυνατή η σύνταξη επιμετρήσεων κατά διακριτά και αυτοτελώς επιμετρήσιμα τμήματα του έργου, επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες βάσει προσωρινών επιμετρήσεων, για τις οποίες όμως έχουν ληφθεί επιμετρητικά στοιχεία. Η αξία των εργασιών που πιστοποιούνται βάσει προσωρινών επιμετρήσεων απαγορεύεται να υπερβαίνει το 20% της αξίας του συνόλου των εργασιών του λογαριασμού».409

αναιτιολογήτου της κρίσεως του δικαστηρίου της ουσίας ως προς το οψιγενές των ένδικων εργασιών , είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

408

197

ΝΣΚ//496/2000.Δημόσια έργα. ΝΣΚ/496/2000.Δημόσια έργα. Υποχρέωση και προϋποθέσεις επιστροφής από τον ανάδοχο κατασκευής ενός δημοσίου έργου, αχρεωστήτως εισπραχθέντων χρηματικών ποσών έντοκα και προσδιορισμός του επιτοκίου.Στην περίπτωση κατά την οποία ο ανάδοχος κατασκευής ενός δημοσίου έργου, εισέπραξε αχρεωστήτως χρηματικό ποσό και κατά του κοινοποιηθέντος Σ.Πίνακα και μειωτικού λογαριασμού από τη Διευθύνουσα το έργο Υπηρεσία, άσκησε ένσταση και η προθεσμία για την έκδοση απόφασης από την Προϊσταμένη Αρχή παρήλθε άπρακτη και ο ανάδοχος δεν άσκησε στη συνέχεια, μέσα στις νόμιμες προθεσμίες, αίτηση θεραπείας και προσφυγή στο Δικαστήριο, υποχρεούται να επιστρέψει τα οικεία χρηματικά ποσά, έντοκα από τότε που γνώριζε ή πληροφορήθηκε, ότι τα έλαβε αχρεώστητα με το οριζόμενο με Π.Υ.Σ. επιτόκιο, ύστερα από πρόταση του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος. 409

Με τις διατάξεις της παραγρ. 1 του άρθρου 134 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 3 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: 3. Μετά τη λήξη κάθε μήνα ή της χρονικής περιόδου που τυχόν ορίζει η σύμβαση για της τμηματικές πληρωμές, ο ανάδοχος συντάσσει λογαριασμό των οφειλόμενων σε αυτόν ποσών από εργασίες που εκτελέσθηκαν. Οι λογαριασμοί αυτοί στηρίζονται της καταμετρήσεις των εργασιών και στα πρωτόκολλα παραλαβής αφανών εργασιών. Κατ’ αρχήν απαγορεύεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες που δεν έχουν καταμετρηθεί. Για τμήματα του έργου που, κατά την κρίση του επιβλέποντα μηχανικού, δεν ήταν δυνατή η σύνταξη επιμετρήσεων κατά διακριτά και αυτοτελώς επιμετρήσιμα τμήματα του έργου, επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες βάσει προσωρινών επιμετρήσεων, για τις οποίες όμως έχουν ληφθεί επιμετρητικά στοιχεία. Η τελευταία αυτή εξαίρεση γίνεται μόνο για τον πρώτο μήνα, μετά την εκτέλεση της εργασίας.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Νομολογία-Εγκύκλιοι επί των διατάξεων που αντικαταστάθηκαν.410 411 412

410

Δ17α/07/116/ΦΝ294/2004–ΕΓΚ.30/22-11-2004.ΘΕΜΑ: Τήρηση προθεσμιών για την έγκριση λογαριασμών, ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ στην εκτέλεση των δημοσίων έργων. «Σας κοινοποιούμε την απόφαση αρ. 8/22.9.04 του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (Α.Ε.Δ.) η οποία ερμηνεύοντας τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 1 του ν.δ. 1266/72 (στα πλαίσια άρσης αμφισβήτησης που δημιούργησαν αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου) δέχτηκε ότι "....Η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή εκ μέρους του αναδόχου του έργου της πιστοποίησης να προβεί στην έγκριση της, γιατί διαφορετικά, αν η ανωτέρω μηνιαία προθεσμία παρέλθει άπρακτη θεωρείται η πιστοποίηση που υποβλήθηκε εγκεκριμένη", "...τυχόν δε μεταγενεστέρως γενόμενη έγκριση της είναι τυπική επιβεβαιώνουσα απλώς τη με την πάροδο της προθεσμίας χωρήσασα έγκριση της υποβληθείσας πιστοποίησης. Η διευθύνουσα υπηρεσία δεν δύναται πλέον να τροποποιήσει την ήδη αυτοδικαίως με την πάροδο του μήνα από την υποβολή της εγκριθείσα πιστοποίηση, διότι εκδιδόμενη αναρμοδίως κατά χρόνο είναι παράνομη". Δεδομένου ότι οι σχετικές διατάξεις του ισχύοντος δικαίου (άρθρο 5 παρ. 10 του ν. 1418/84) έχουν όμοιο περιεχόμενο με αυτές του ν.δ. 1266/72 και οι αποφάσεις του ΑΕΔ είναι αμετάκλητες και υποχρεωτικές για οποιοδήποτε δικαστήριο επιληφθεί μελλοντικά με την ερμηνεία των παραπάνω διατάξεων, εφιστάται η προσοχή των υπηρεσιών που κατασκευάζουν δημόσια έργα στην πιστή τήρηση όλων των σχετικών διατάξεων.Ειδικότερα επιβάλλεται ο έλεγχος και η διόρθωση των λογαριασμών να διενεργείται μέσα στην προβλεπόμενη μηνιαία προθεσμία και σε περίπτωση που περιέχουν ασάφειες ή ανακρίβειες που καθιστούν δυσχερή τη διόρθωση να επιστρέφονται οπωσδήποτε στον ανάδοχο για ανασύνταξη και επανυποβολή (άρθρο 40 π.δ/τος 609/85).Σε αντίθετη περίπτωση όχι μόνο θα θεωρούνται, μετά την παρέλευση της προθεσμίας, αυτοδίκαια εγκριθέντες αλλά δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα διόρθωσης τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.Τέλος, με αφορμή τα παραπάνω επισημαίνεται ότι υποχρέωση απαρέγκλιτης τήρησης υφίσταται για όλες τις προθεσμίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία των δημοσίων έργων και οποιαδήποτε σχετική αμέλεια συνιστά πειθαρχικό αδίκημα των εμπλεκομένων υπαλλήλων. Συγκεκριμένα υπενθυμίζουμε την (νομολογιακά προσδιορισμένη) τρίμηνη προθεσμία έγκρισης υποβληθέντων Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων Εργασιών (Α.Π.Ε.) και Πρωτοκόλλων Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών (ΠΚΤΜΝΕ), μετά την πάροδο της οποίας θεωρείται ότι εγκρίθηκαν αυτοδίκαια (Αποφάσεις Συμβουλίου Επικρατείας αρ. 619/03, 1674/97,1921/93, 472/92, 3305/97).» ΑΕΔ/8/2004. Κατά την κρατήσασα γνώμη στο δικαστήριο αυτό, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 1 του ν. 1266/1972 συνάγεται ότι ο χρόνος της εκ μέρους της διευθύνουσας υπηρεσίας εγκρίσεως της πιστοποίησης έχει ιδιαίτερη σημασία με έννομες συνέπειες και η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή εκ μέρους του αναδόχου του έργου της πιστοποίησης να προβεί στην έγκρισή της, γιατί διαφορετικά, αν η ανωτέρω μηνιαία προθεσμία παρέλθει άπρακτη θεωρείται η πιστοποίηση που υποβλήθηκε εγκεκριμένη. Επομένως, πρέπει να γίνουν δεκτές η αίτηση και η πρόσθετη παρέμβαση, ως βάσιμες και στην ουσία και να αρθεί η επίδικη αμφισβήτηση υπέρ της αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αν και, κατά τη γνώμη των μελών του Δικαστηρίου Γεωργίου Κάπου και Ιωάννη Βερέτσου, η ορθή ερμηνεία της επίμαχης διάταξης είναι η ακόλουθη: H διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 7 εισάγει υποχρέωση του κυρίου του έργου για τμηματική πληρωμή της αμοιβής του αναδόχου εντός μηνός από της υποβολής της πιστοποιήσεως, ρυθμίζει δε συγχρόνως τις συνέπειες της μη εμπρόθεσμης πληρωμής, που είναι : α) η υποχρέωση καταβολής τόκου αν η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου, β) το δικαίωμα του αναδόχου να διακόψει τις εργασίες μετά από έγγραφη γνωστοποίηση και γ) η αξίωση διαλύσεως της συμβάσεως, αν η καθυστέρηση της πληρωμής συνεχίζεται επί δίμηνο μετά τη γνωστοποίηση αυτή. Η πρόβλεψη δε της ίδιας διατάξεως ότι η πληρωμή της πιστοποιήσεως γίνεται "μετ΄ έλεγχον και επισημειωματικήν έγκρισιν της διευθύνουσας υπηρεσίας" δεν αξιώνεται ως αναγκαίος όρος της ως άνω πληρωμής, αφού, και αν ρητώς ο κύριος του έργου αρνηθεί την έγκριση εντός της μηνιαίας προθεσμίας πληρωμής, οι προαναφερθείσες συνέπειες επέρχονται ως απότοκοι της υποβολής της πιστοποιήσεως και της μη πληρωμής αυτής εντός μηνός.Τούτο άλλωστε προκύπτει και απο τις συμπληρωματικές του άρθρου αυτού διατάξεις των άρθρων 50 και 51 του Πρ. Δ/τος 475/1976, που εκδόθηκε κατ΄ εξουσιοδότηση του άρθρου 19 παρ. 2 του άνω ν.δ. 1266/1972, τα οποία προβλέπουν τη διαδικασία των κατά το άρθρο 7 του ν δ/τος αυτού πιστοποιήσεων και πληρωμών. Ορίζουν δε, πλην άλλων, οι διατάξεις αυτές ότι : α) η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται, μετά τον προσήκοντα έλεγχο των στοιχείων που συνοδεύουν την πιστοποίηση και την ενδεχόμενη διόρθωση, να προβεί σε έγκριση και εν συνεχεία σύνταξη εντολής πληρωμής του αναδόχου εντός μηνός, β) σε περίπτωση ανακριβούς επιμετρήσεως ή πιστοποιήσεως σε βαθμό που δεν είναι δυνατή η διόρθωση, η διευθύνουσα υπηρεσία παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή, οπότε η μηνιαία προθεσμία πληρωμής αρχίζει από την επανυποβολή και γ) οι κατά τη διάρκεια της εκτελέσεως των εργασιών εκδιδόμενες εντολές πληρωμής αποτελούν πάντοτε καταβολές έναντι του εργολαβικού ανταλλάγματος. Τις γενόμενες δε κατά το άρθρο 7 του άνω ν.δ/τος 1266/1972 επιμετρήσεις, που συνοδεύουν τις πιστοποιήσεις, ακολουθούν τελικές επιμετρήσεις και τελικός συνοπτικός επιμετρητικός πίνακας (άρθρο 49 του άνω πρ. Δ/τος). Ενόψει τούτων η παράλειψη της εγκρίσεως της πιστοποιήσεως εντός της μηνιαίας προθεσμίας, αυτή καθ΄εαυτή, δεν επάγεται ιδιαίτερες ένννομες συνέπειες πέραν των ως άνω προβλεπομένων για τη μη πληρωμή εντός της μηνιαίας προθεσμίας - και συνεπώς ούτε θεωρείται ως εγκεκριμένη η πιστοποίηση όπως κρίθηκε με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ούτε η παράλειψη θεωρείται ως σιωπηρή άρνηση εγκρίσεως που σε περίπτωση αδράνειας στην άσκηση προσφυγής επάγεται την απόσβεση των αξιώσεων εκ της πιστοποιήσεως, όπως κρίθηκε με την απόφαση του Αρείου Πάγου. Επειδή το δικαστήριο, εκτιμώντας τις περιστάσεις της υπόθεσης, κρίνει ότι δεν πρέπει να επιβάλλει δικαστική δαπάνη υπέρ του αιτούντος και του προσθέτως παρεμβαίνοντος (άρθρο 22 παρ. 3 κώδικα ΑΕΔ) 412

Δ17α/04/78/Φ.Ν 460/2011.Θέμα: ΄Eγκριση επιμετρήσεων και λογαριασμών σε δημόσια έργα.Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ 7

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

411

198

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Αν δεν προβλέπεται διαφορετικά στη σύμβαση, ημιτελείς εργασίες μπορεί να περιληφθούν στο λογαριασμό με έγκριση της υπηρεσίας, αν η φύση της είναι τέτοια που, τυχόν διακοπή του έργου, δε θα κατέστρεφε την ημιτελή εργασία. Οι εργασίες αυτές καταχωρούνται σε χωριστό μέρος του λογαριασμού και περιλαμβάνονται με προσωρινή τιμή μειωμένη, ώστε να είναι δυνατή η αυτοτελής αποπεράτωση της εργασίας με το υπόλοιπο της προβλεπόμενης τιμής. 413

5. Στο λογαριασμό μπορεί να περιληφθούν, της, τα υλικά που εισκομίσθηκαν με έγκριση της υπηρεσίας 414 στα εργοτάξια ή σε αποθήκες που δηλώθηκαν και εγκρίθηκαν. Οι ποσότητες των υλικών αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνουν αυτές που απαιτούνται για την εκτέλεση των προσεχών εργασιών του εγκεκριμένου προγράμματος, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στη σύμβαση. Οι ποσότητες των υλικών περιλαμβάνονται χωριστά στο συνοπτικό πίνακα εργασιών που συνοδεύει το λογαριασμό, στον οποίο αναφέρονται της και οι θέσεις αποθήκευσης των υλικών. Για τα περιλαμβανόμενα της λογαριασμούς υλικά ο ανάδοχος έχει ακέραιη την ευθύνη, μέχρι την ενσωμάτωσή της και την παραλαβή του έργου. Τα υλικά περιλαμβάνονται σε χωριστό τμήμα των λογαριασμών, με τιμές που δεν μπορεί να είναι ανώτερες των τιμών πρακτικού της Επιτροπής Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) του χρόνου της δημοπρασίας και που βρίσκονται σε συνάρτηση της την αντίστοιχη συμβατική τιμή, ώστε το υπόλοιπο μέρος της τιμής να αρκεί για την ολοκλήρωση της εργασίας, στην οποία θα ενσωματωθούν τα υλικά. Ποσοστά γενικών εξόδων και οφέλους της επόμενης παραγράφου δεν υπολογίζονται στα υλικά. 6. Της λογαριασμούς περιλαμβάνονται της η αναθεώρηση τιμών, αποζημιώσεις κάθε είδους που έχουν εγκριθεί, αντίτιμο απολογιστικών εργασιών που εκτελέσθηκαν μέσω της εργολαβίας και κάθε άλλη εγκεκριμένη δαπάνη που καταβάλλεται στον ανάδοχο. Στο λογαριασμό περιλαμβάνεται ακόμη και το ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους του εργολάβου της παραγράφου 7 του άρθρου 17 του παρόντος, αν αυτό δεν περιλαμβάνεται της συμβατικές τιμές, και το σύνολο μειώνεται κατά το ποσοστό έκπτωσης της δημοπρασίας, αν συντρέχει περίπτωση. Από της λογαριασμούς αφαιρούνται της οι εκκαθαρισμένες απαιτήσεις του εργοδότη και ιδίως ποινικές ρήτρες, περικοπές τιμών των άρθρων 60 και 73 του παρόντος, συμπληρωματική κράτηση εγγύησης, αν γι’ αυτή δεν έχουν κατατεθεί εγγυητικές επιστολές, οπότε γίνεται σχετική μνεία, απόσβεση προκαταβολών, παρακράτηση αξίας τυχόν χορηγούμενων υλικών, πληρωμές που έγιναν σε βάρος και για λογαριασμό του αναδόχου και γενικά κάθε απαίτηση του εργοδότη που δεν έχει ικανοποιηθεί με άλλον τρόπο. 7. Οι λογαριασμοί συντάσσονται πάντοτε ανακεφαλαιωτικοί και για την πληρωμή συνοδεύονται μόνο από ανακεφαλαιωτικό συνοπτικό πίνακα των εργασιών που εκτελέσθηκαν από την αρχή του έργου, τα παραστατικά στοιχεία των τυχόν απολογιστικών εργασιών, το συνοπτικό πίνακα του υπολογισμού της αναθεώρησης και από της αποφάσεις που αναγνωρίζουν αποζημιώσεις ή επιβάλλουν ποινικές ρήτρες ή 415 περικοπές ή της απαιτήσεις του εργοδότη . 413

ΝΣΚ/1005/1987 .Εναρξη τόκων υπερημερίας εις βάρος εργολάβου δημοσίων έργων για την επιστροφή της αξίας υλικών που δεν χρησιμοποιήθηκαν στο έργο.Εργολάβος δημοσίων έργων που έλαβε χρήματα για υλικά που δεν εισκόμισε στο έργο ή χάθηκαν από υπαιτιότητά του, υποχρεούται να τα επιστρέψει έντοκα και με αφετηρία της τοκοδοσίας το χρονικό σημείο που γνώριζε ή πληροφορήθηκε την αχρεώστητη είσπραξη των χρημάτων. 414

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

415

199

Ο τρόπος φύλαξης των υλικών ορίζεται αναλυτικά στην Εγκύκλιο ΥΠΕΧΩΔΕ/Ε.23/1979.

ΣτΕ/546/2004.Όπως συνάγεται από τις διατάξεις των άρθρων 49 παρ. 8, 9 και 50 παρ. 5 του Π.Δ. 475/76 (Α΄172), κονδύλια που περιελήφθησαν σε εγκριθείσες τμηματικές πιστοποιήσεις δε μπορούν να μεταβληθούν από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία κατά τον πραγματοποιούμενο μεταγενεστέρως τελικό έλεγχο, όταν η ενέργεια αυτή οφείλεται αποκλειστικώς σε μεταβολή των απόψεων της υπηρεσίας αυτής ως προς τη νομιμότητα των κονδυλίων αυτών, μη εφαρμοζομένων στην περίπτωση αυτή, λόγω της ειδικής από το νομοθέτη ρυθμίσεως, των περί ανακλήσεως των διοικητικών πράξεων γενικών αρχών. Και ναι μεν, κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου, οι λογαριασμοί συντάσσονται πάντοτε ανακεφαλαιωτικοί, από αυτούς δε αφαιρούνται μόνο τα χρηματικά ποσά, τα οποία ήδη πληρώθηκαν επί τη βάσει προγενέστερων λογαριασμών, πλην από αυτό δεν προκύπτει ότι οι λογαριασμοί χάνουν την αυτοτέλειά τους, διότι ο εν λόγω ανακεφαλαιωτικός χαρακτήρας των λογαριασμών αποσκοπεί στη λογιστική εμφάνιση των οφειλόμενων και καταβαλλόμενων έναντι του εργολαβικού ανταλλάγματος ποσών και, ως εκ τούτου, δεν αίρει την αυτοτέλεια των λογαριασμών αυτών (ΣΕ 1472/00, 3232/98, 4079/96). ΣτΕ/1497/2006.Η κρίση αυτή του δικάσαντος δικαστηρίου, ως προς την αυτοδίκαιη έγκριση της 2ης εντολής – πιστοποίησης, με την πάροδο μηνός από την υποβολή της, είναι, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, όπως αυτές ερμηνεύτηκαν στην προηγούμενη παράγραφο, νόμιμη και επαρκώς αιτιολογημένη, απορριπτομένου του περί του αντιθέτου λόγου αναιρέσεως. Ειδικότερα, ο ισχυρισμός, ότι δεν είναι νομίμως αιτιολογημένη η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας ότι επήλθε η αυτοδίκαιη έγκριση της 2ης εντολής - πιστοποίησης, διότι αυτή υπεβλήθη από τους αναιρεσιβλήτους σε αναρμόδια αρχή, δηλαδή το νοσοκομείο και, επομένως, δεν άρχισε να τρέχει η μηνιαία προθεσμία του νόμου προς έγκρισή της, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, διότι, εν όψει της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, που αποτελεί ήδη ρύθμιση του Κώδικα Διοικητικής Δικαιοσύνης (άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 2690/99, Α΄ 45), θα έπρεπε το αναιρεσείον νοσοκομείο, κρίνοντας

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

«Από κάθε νεότερο λογαριασμό αφαιρούνται τα ποσά που πληρώθηκαν με τους προηγούμενους λογαριασμούς, καθώς και ποσά που δεν αντιστοιχούν σε εγκεκριμένες επιμετρήσεις ή αφορούν σε λάθη εγκεκριμένων λογαριασμών»416.

«8. Οι λογαριασμοί υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία που τους ελέγχει και τους διορθώνει μέσα σε ένα μήνα. Αν ο λογαριασμός που έχει υποβληθεί έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθμό που να είναι δυσχερής η διόρθωσή του, η διευθύνουσα υπηρεσία, με εντολή της προς τον ανάδοχο, επισημαίνει τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο και παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή του. Στην περίπτωση αυτή η οριζόμενη μηνιαία προθεσμία για τον έλεγχο του λογαριασμού αρχίζει από την επανυποβολή, ύστερα από την ανασύνταξη από τον ανάδοχο. Ο έλεγχος του λογαριασμού μπορεί να γίνει και από συνεργείο της υπηρεσίας, στο οποίο συμμετέχει ο επιβλέπων το έργο. Ο επιβλέπων υπογράφει το λογαριασμό, βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύμφωνες με τις επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά στοιχεία, οι τιμές σύμφωνες με τη σύμβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασμό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόμο και την εφαρμογή της σύμβασης. Ο λογαριασμός, μετά τον έλεγχο, εγκρίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Ο εγκεκριμένος λογαριασμός αποτελεί την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου («πληρωτέο εργολαβικό αντάλλαγμα»). Λογαριασμός που πληρώθηκε χωρίς έλεγχο, λόγω παρέλευσης της πιο πάνω μηνιαίας προθεσμίας (πλασματική έγκριση), ελέγχεται, διορθώνεται και εγκρίνεται μέσα σε προθεσμία τριών μηνών από την υποβολή ή επανυποβολή του και οι τυχόν προκύπτουσες διαφοροποιήσεις λαμβάνονται υπόψη σε επόμενο λογαριασμό. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να εγκρίνει τον λογαριασμό και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντος. Όταν συντρέχει περίπτωση σύνταξης αρνητικού λογαριασμού, αυτός μπορεί να συνταχθεί από τη διευθύνουσα υπηρεσία και το ποσό του πρέπει να καταβληθεί από τον ανάδοχο μέσα σε ένα μήνα από την κοινοποίηση του λογαριασμού σε αυτόν, άλλως καταπίπτει αναλόγως σε βάρος του η εγγυητική επιστολή. Αν ασκηθεί ένσταση κατά του αρνητικού λογαριασμού, η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής αναστέλλεται μέχρι την έκδοση απόφασης επ΄ αυτής».417

ΣτΕ/1153/2006. Σε περίπτωση που προηγούμενος λογαριασμός έχει αυτοδίκαια εγκριθεί, ο εργολήπτης από την ημερομηνία αυτοδίκαιης έγκρισης του δικαιούται να εντάξει το ποσό αυτού σε επόμενο λογαριασμό, δεδομένου, ότι η διευθύνουσα υπηρεσία δεν μπορεί πλέον να τον τροποποιήσει Κατόπιν τούτου το διοικητικό εφετείο έκρινε ότι ο επίμαχος 6ος λογαριασμός είχε αυτοδικαίως εγκριθεί με την πάροδο άπρακτης της κατά το άρθρο 5 παρ. 8 του ν. 1418/1984 μηνιαίας προθεσμίας, ως εκ τούτου δε αναγνώρισε το δικαίωμα της αναιρεσίβλητης να λάβει το ποσό των …. δρχ. .., που περιείχετο μεν στον υποβληθέντα 6ο λογαριασμό, αλλά είχε περικοπεί από την Διευθύνουσα Υπηρεσία με την διόρθωση του εν λόγω λογαριασμό μετά την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας. Περαιτέρω, όμως, το διοικητικό εφετείο απέρριψε το αίτημα της αναιρεσίβλητης να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Δημοσίου να της καταβάλει ποσό πέραν του ανωτέρω ως αντάλλαγμα για εργασίες που, κατ’ αυτήν, είχαν εκτελεσθεί και είχαν περιληφθεί σε επιμετρήσεις αυτοδικαίως εγκεκριμένες, με την αιτιολογία ότι οποιαδήποτε αμφισβήτηση του αναδόχου που αφορά το εργολαβικό αντάλλαγμα μπορεί να προβληθεί μόνον κατά του σχετικού λογαριασμού – πιστοποιήσεως, με την κρινόμενη δε προσφυγή προσβάλλεται μόνον ο συγκεκριμένος 6ος λογαριασμός, με τον οποίο η αναιρεσίβλητη είχε ζητήσει την πληρωμή μόνον του ανωτέρω ποσού των …. δρχ.. 416Με

τις διατάξεις της παραγρ. 2 του άρθρου 134 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε το δεύτερο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Από κάθε

νεότερο λογαριασμό αφαιρούνται τα ποσά που πληρώθηκαν με της προηγούμενους λογαριασμούς» 417Με

τις διατάξεις της παραγρ. 3 του άρθρου 134 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 8 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «8. Οι λογαριασμοί υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία που τους ελέγχει και τους διορθώνει , αν είναι ανάγκη, μέσα σε έναν (1) μήνα. Αν ο λογαριασμός που έχει υποβληθεί έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθμό που να είναι δυσχερής η διόρθωσή του, η διευθύνουσα υπηρεσία, με διαταγή της της τον ανάδοχο, επισημαίνει της ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο και παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή του. Στην περίπτωση αυτή η οριζόμενη μηνιαία προθεσμία για τον έλεγχο του λογαριασμού αρχίζει από την επανυποβολή, ύστερα από την ανασύνταξη

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

εαυτό αναρμόδιο, να παραπέμψει, μέσα σε 5 ημέρες, την εν λόγω πιστοποίηση στην αρμόδια Υπηρεσία (ΣΕ 203/06). Εξ άλλου, ναι μεν κατά το άρθρο 10.8 της ως άνω συμβάσεως, όπως το περιεχόμενό της μνημονεύεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, ορίζεται ότι όλοι οι πίνακες των αμοιβών και οι αντίστοιχες πιστοποιήσεις, πριν την πληρωμή τους, πρέπει να εγκρίνονται από το Δ.Σ. του αναιρεσείοντος νοσοκομείου, πάντως, η έγκριση αυτή πρέπει, εν όψει της σύντομης προθεσμίας που τάσσει η ανωτέρω διάταξη, να γίνεται αμέσως και να διαβιβάζεται, στη συνέχεια, η πιστοποίηση αμελητί στη Διευθύνουσα Υπηρεσία, ώστε να γίνεται ο έλεγχος και η θεώρησή της από την εν λόγω Υπηρεσία μέσα στη νόμιμη προθεσμία του ενός μηνός (πρβλ. ΣΕ 1266/04).

200

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

Νομολογία-εγκύκλιοι επι των διατάξεων που αντικαταστάθηκαν 418

www.docman.gr

419 420 421 422 423

από τον ανάδοχο. Ο έλεγχος του λογαριασμού μπορεί να γίνει από συνεργείο της υπηρεσίας, στο οποίο συμμετέχει ο επιβλέπων το έργο. Ο επιβλέπων υπογράφει το λογαριασμό, βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύμφωνες με της επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά στοιχεία, οι τιμές σύμφωνες με τη σύμβαση και της σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασμό της οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόμο και την εφαρμογή της σύμβασης. Ο λογαριασμός, μετά τον έλεγχο, εγκρίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία και έτσι εγκεκριμένος αποτελεί την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου. Η έγκριση του λογαριασμού από τη διευθύνουσα υπηρεσία είναι δυνατή και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντα.» 418

Δ.Εφ.Αθ.1779/2005.«Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων [άρθρα 7 παρ. 1 του ν.δ. 1266/1972, 31, 32 και 50 του Π.Δ. 475/1976] προκύπτει ότι στους λογαριασμούς περιλαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο ποσότητες εργασιών που προβλέπονται τόσο αυτές όσο και οι ποσότητες από τα συμβατικά τεύχη, καθώς και ποσότητες εργασιών που έχουν περιληφθεί σε εγκριθέντα συγκριτικό πίνακα, συνοδευόμενο, εφ’ όσον περιλαμβάνει και νέες εργασίες, από εγκεκριμένο σχετικό πρωτόκολλο καθορισμού των τιμών μονάδος τους, οι οποίες έχουν εκτελεστεί κατά την περίοδο στην οποία αναφέρεται ο λογαριασμός. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι σε περίπτωση εκτελέσεως συμβατικών εργασιών σε ποσότητες επί πλέον των συμβατικών ή εκτελέσεως νέων εργασιών, στοιχεία νομιμότητας του συντασσόμενου γι’ αυτές λογαριασμού αποτελεί η προηγούμενη περίληψη των εργασιών αυτών σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και ο καθορισμός των τιμών μονάδος των νέων εργασιών με εγκεκριμένο αρμοδίως πρωτόκολλο. Συνεπώς, τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν.Δ/τος 1266/1972 για τη μηνιαία προθεσμία ελέγχου, διορθώσεως και εγκρίσεως των λογαριασμών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, μετά την άπρακτη πάροδο της οποίας η υποβληθείσα πιστοποίηση θεωρείται εγκεκριμένη (ΑΕΔ 8/2004), καθώς και για το δικαίωμα του αναδόχου προς απαίτηση τόκων για καθυστέρηση πληρωμής πέραν του μηνός από τη μηνιαία προθεσμία εγκρίσεώς του τυγχάνουν εφαρμογής μόνον επί λογαριασμών που, άσχετα από τη βασιμότητα των καθέκαστα στοιχείων τους, πληρούν τους προαναφερόμενους όρους νομιμότητάς τους, ενώ δεν εφαρμόζονται για λογαριασμούς που δεν έχουν όλα τα στοιχεία νομιμότητάς τους και συνεπώς και για λογαριασμούς που περιλαμβάνουν αξία ποσοτήτων συμβατικών εργασιών επί πλέον των συμβατικών που δεν έχουν περιληφθεί σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και αξία ποσοτήτων νέων εργασιών που δεν έχουν περιληφθεί σε εγκεκριμένο συγκριτικό πίνακα και δεν έχουν καθορισθεί οι τιμές μονάδος τους με εγκεκριμένο πρωτόκολλο καθορισμού τους …….». 419

ΑΠ/1127/2006 ΙΙ.- Τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984 και στην παρ. 7 του άρθρου 40 του πδ 609/1985 για την μηνιαία προθεσμία ελέγχου, διορθώσεως και εγκρίσεως των λογαριασμών από την Δ/σα Υπηρεσία, για δικαίωμα του αναδόχου προς απαίτηση τόκων για καθυστέρηση πληρωμής πέραν του μηνός από την μηνιαία προθεσμία εγκρίσεώς του, η άπρακτη πάροδος της οποίας συνεπάγεται τη σιωπηρή έκκριση του οικείου λογαριασμού (ΑΕΔ 8/2004), και για δικαίωμα διακοπής των εργασιών, τυγχάνουν εφαρμογής μόνον επί λογαριασμών που, άσχετα από την ουσιαστική βασιμότητα των καθέκαστα στοιχείων τους, πληρούν τους όρους νομιμότητάς τους, ενώ δεν εφαρμόζονται για λογαριασμούς που δεν έχουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για τη νομιμότητά τους (ΑΠ 1107/1997). (Σχετική και η 2079/1999 ΣτΕ) Π.Δ. 171/1987 (άρθρο 13 παρ. 1) οι καταβολές του εργολαβικού ανταλλάγματος στον ανάδοχο γίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Β.Δ. της 17. 5/17. 6. 1959 «περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων» απαιτείται, προηγουμένως, να έχουν τηρηθεί οι όροι και διατυπώσεις που προβλέπονται στο Β.Δ. της 17. 5/17. 6. 1959. Σύμφωνα με τις διατάξεις του προαναφερθέντος Β. Δ/τος «περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων», ο έλεγχος του λογαριασμού περιλαμβάνει τον έλεγχο της «νομιμότητος των επισυναπτομένων κεκανονισμένων δικαιολογητικών και τον προσδιορισμόν του δικαιώματος του δικαιούχου, συντασσομένης επί των σχετικών καταστάσεων τιμολογίων, πιστοποιήσεων ή λογαριασμών πράξεως ……» (άρθρο 22 παρ. 1), στα δε δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πληρωμή εργολαβιών περιλαμβάνεται, πέραν του τιμολογίου, «πιστοποίησις εις διπλούν συντασσομένη παρά του επιβλέποντος μηχανικού δια πλήρως τετελεσμένας εργασίας» (άρθρο 26 παρ. 7 εδ. α΄).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

420

201

ΝΣΚ/358/2007. Εκκαθάριση εκκρεμούντων λογαριασμών δημόσιου έργου. Ανάδοχος εταιρεία υπό ειδική εκκαθάριση άρθρου 46 Ν 1892/1990.Η εξόφληση εκκρεμούντων λογαριασμών δημόσιου έργου της την τεθείσα σε ειδική εκκαθάριση ανάδοχο εταιρεία θα γίνει της την εκκαθαρίστρια εταιρεία με παρακράτηση φόρου 3% επί του καταβλητέου ποσού και προσκόμιση από αυτήν νόμιμης εξοφλητικής απόδειξης (περιέχουσας τα αναγκαία για την εξατομίκευση του εξοφλούμενου χρέους στοιχεία) χωρίς να απαιτείται της τούτο η προσκόμιση πιστοποιητικού φορολογικής ή ασφαλιστικής ενημερότητας. Δυνατότητα συμψηφισμού ανταπαιτήσεων του Δημοσίου. Προϋποθέσεις. 421

ΝΣΚ/15/1990ΓνΝΥΔ Γνωμοδοτών: Θ.Ρεντζεπέρης..Ικανοποίηση απαιτήσεων του Δημοσίου και του ΙΚΑ κατά εργολάβου δημοσίων έργων.α) Μπορεί να γίνει κατάπτωση των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης για ικανοποίηση απαιτήσεων του ΙΚΑ, προερχομένων από μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. β) Προηγείται των ανωτέρω απαιτήσεων του ΙΚΑ, η εξόφληση των οφειλών του εργολάβου προς το Δημόσιο, που προέρχονται από την εκτέλεση του ίδιου έργου. γ) Η ικανοποίηση των απαιτήσεων του Δημοσίου μπορεί να επιδιωχθεί με την κατάπτωση της εγγυήσεως καλής εκτέλεσης, αλλά και σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ. δ) Σε περίπτωση που ο εργολάβος αμελεί στην υποβολή των δικαιολογητικών για την είσπραξη των χρημάτων που του οφείλονται δεν μπορεί το Δημόσιο να προβεί σε κατάπτωση των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, υπέρ του ΙΚΑ. 422

ΝΣΚ/253/1987 Διαδικασία εισπράξεως από το Δημόσιο ποσών που καταβλήθηκαν αχρεώστητα σε εργολάβο.Για την ικανοποίηση χρηματικής απαιτήσεώς του κατά εργολάβου δημοσίων έργων, σε περίπτωση που του κατέβαλε χρήματα

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

9. Αν η πληρωμή της λογαριασμού καθυστερήσει χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, πέρα του διμήνου από 424 425 την υποβολή του , οφείλεται, αν υποβληθεί έγγραφη όχληση και από την ημερομηνία υποβολής της, 426 427 428 429 430 τόκος υπερημερίας που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ. 166/2003 (ΦΕΚ 38 Α ΄)

περισσότερα από αυτά που όφειλε, το Δημόσιο μπορεί να προβεί σε κατάπτωση των εγγυητικών επιστολών που εκδόθηκαν για το συγκεκριμένο έργο, αλλά όχι και αυτών που εκδόθηκαν από τον ίδιο εργολάβο για άλλο έργο. Αν, μετά την κατάπτωση των εγγυήσεων, απομένει υπόλοιπο οφειλής, το Δημόσιο μπορεί να ασκήσει αγωγή κατά του εργολάβου ή να προβεί στην έκδοση αποφάσεως από την οποία θα προκύπτει η αιτία και το ποσό της οφειλής, την οποία θα στείλει στο αρμόδιο Δημόσιο Ταμείο, για να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για την είσπραξη της οφειλής. 423

ΣτΕ/3474/2006.Υποχρέωση του αναδόχου για τακτοποίηση των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών «..ο ανάδοχος του έργου δικαιούται τόκων υπερημερίας μόνον εάν ο κύριος του έργου καθυστερήση, άνευ υπαιτιότητος του αναδόχου, να ενεργήση την πληρωμήν επί τη βάσει πιστοποιήσεως υποβληθείσης προς έγκρισιν, θεωρείται δε ότι συντρέχει καθυστέρησις διενεργείας πληρωμών, με συνέπειαν την οφειλήν τόκων υπερημείας, μόνον εάν παρέλθει δίμηνον από της υποβολής της πιστοποιήσεως προς έγκρισιν (ΣΕ 136/2004, 461/2004, 1009/2005 κ.ά.) ….. δεν υφίσταται υπαιτιότης του κυρίου του έργου οργανισμού τοπικής αυτοδιοικήσεως η νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου εκ της μη πληρωμής υποβληθέντος λογαριασμού, όταν ο λογαριασμός ούτος δεν συνοδεύεται υπό βεβαιώσεως περί καταβολής των υπό του αναδόχου οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών (πρβλ. ΣΕ 9079/1999) και, κατά συνέπειαν, δεν γεννάται υποχρέωσις αυτού προς καταβολήν τόκων υπερημερίας επί των καθυστερουμένων ποσών καθ` όλον το χρονικόν διάστημα κατά το οποίον διαρκεί η παράλειψις του αναδόχου να υποβάλη την κατά τα ανωτέρω απόδειξιν περί καταβολής των υπέρ του Ι.Κ.Α. ασφαλιστικών εισφορών»).. 424

Δ.Εφ.Αθ./66/2010.Ο κύριος του έργου υποχρεούται σε εξόφληση των λογαριασμών που έχουν εγκριθεί από τη διευθύνουσα το έργο υπηρεσία με το επιτόκιο που ορίζεται από την Κεντρική Τράπεζα προσαυξημένο κατά 7 εκατοστιαίες μονάδες. Δεν καταβάλλονται τόκοι υπερημερίας και επί του αναλογούντος Φ.Π.Α.. 425

Δ.Εφ.Αθ./260/2010.Τόκους υπερημερίας δικαιούται ο ανάδοχος του έργου μόνο αν ο κύριος του έργου, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, καθυστέρησε να ενεργήσει πληρωμές με βάση εγκριθείσα πιστοποίηση και μόνον από την υποβολή έγγραφης όχλησης προς τη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία (όχληση) αποτελεί πρόσθετη ουσιαστική προϋπόθεση της καταβολής τόκων υπερημερίας επί της εργολαβικής αμοιβής. Αντίκεινται στις συνταγματικές διατάξεις και στο ΠΠΠΕΣΔΑ, οι διατάξεις περί προσδιορισμού του επιτοκίου υπερημερίας του δήμου, σημαντικά υπολειπομένου του αντίστοιχου ποσοστού του γενικώς ισχύοντος επιτοκίου, στην περίπτωση πληρωμής αναδόχου δημοσίου έργου για τις εργασίες που έχουν εκτελεσθεί από αυτόν. Οι συμβάσεις εκτέλεσης δημοσίων έργων δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του π.δ.166/2003 (αντίθετη ως προς την εφαρμογή του π.δ.166/2003 στις συμβάσεις εκτέλεσης δημοσίων έργων η προηγούμενη απόφαση 66/2010 του ΔΕφΑθηνών). 1021797/10432/0012/2.11.2007 Οι τόκοι υπερημερίας που καταβάλλει το Δημόσιο, μετά από δικαστική απόφαση, σε εργολάβο δημοσίων έργων αποτελούν εισόδημα από κινητές αξίες.-Παρακράτηση φόρου 20%) Δ.Σταματόπουλος-κώδικας Βιβλίων και στοιχείων σελ. 878. Τόκοι υπερημερίας. Έκδοση τιμολογίου χωρίς ΦΠΑ. Κρίση περί χαρτοσήμου. N.3091/2002 άρθρο 19 παρ,2 Τροπ/ση του άρθρου 19 παρ.4 του Ν.2859/2000. Η αξία των πωλουμένων αγαθών ή η αμοιβή των προσφερομένων υπηρεσιών καθώς και τα παρεπόμενα έξοδα με τα οποία επιβαρύνει ο αγοραστής τον πωλητή, καθώς και οι τόκοι των επί πιστώσει πωλήσεων συμπεριλαμβάνονται στην φορολογητέα αξία ως προς το ΦΠΑ. (Άρθρο 19 παρ. 4 Ν. 2859/2000).Δηλαδή, συμπεριλαμβάνεται στη φορολογητέα αξία πέραν της αξίας του αγαθού και οποιοδήποτε ποσό, συμφωνηθεί πριν από την παράδοση του αγαθού {π.χ. τόκοι λόγω εξόφλησης του τιμήματος σε δόσεις}. Αντίθετα με τις διατάξεις του ίδιου άρθρου από 24-12-2002 δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία οι τόκοι που επιβάλλονται μετά την παράδοση του αγαθού λόγω χορήγησης πίστωσης{π.χ. τόκοι υπερημερίας λόγω καθυστερημένης εξόφλησης του τιμήματος}.Τα ποσά που χρεώνονται στους πελάτες μετά την παράδοση των αγαθών και συνδέονται με το χρόνο εξόφλησης του τιμήματος αυτών , αφορούν τις πιστώσεις που χορηγούνται σε αυτούς και απαλλάσσονται σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 1 περ. κγ΄ του ΦΠΑ και κατά συνέπεια δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία.Κατά την είσπραξη ή πίστωση των τόκων υπερημερίας , εκδίδεται τιμολόγιο χωρίς ΦΠΑ. Η απαλλαγή από ΦΠΑ των τόκων υπερημερίας καθιερώθηκε με το Ν.3091/2002, άρθρο 19 παρ. 2, από 24-12-2002 {τροποποιήθηκε το άρθρο 19 παρ. 4 του Κώδικα ΦΠΑ}.Για όποιες πράξεις εντάσσονται στο ΦΠΑ, είτε ως υπαγόμενες είτε ως απαλλασσόμενες δεν μπορεί να επιβληθούν τέλη χαρτοσήμου με ισχύουσα τη διάταξη του άρθρου 63 παρ. 1β΄ του Κώδικα ΦΠΑ {Ν.2859/2000} και για το λόγο αυτό οι τόκοι υπερημερίας δεν επιβαρύνονται με χαρτόσημο. Επίσημη άποψη της διοίκησης με την 1076861/702/Τ.&Ε.Φ./ΠΟΛ.1099/2004 "Τέλος χαρτοσήμου τόκων υπερημερίας που απορρέουν από σχέσεις που υπάγονται στο Φ.Π.Α.": “Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 3091/2002 "Απλουστεύσεις και βελτιώσεις στη φορολογία εισοδήματος και κεφαλαίου και άλλες διατάξεις" (Φ.Ε.K. Α΄ 330/24-12-2002), από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της διάταξης αυτής (24-12-2002) οι τόκοι υπερημερίας λόγω της μη έγκαιρης εξόφλησης του τιμήματος πώλησης ή αμοιβής παροχής υπηρεσίας που συμφωνήθηκε στους συγκεκριμένους χρόνους και προθεσμίες, δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία για την επιβολή του Φ.Π.Α. Επομένως από την ημερομηνία αυτή, στα σχετικά τιμολόγια που εκδίδονται, δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α., (Σχετική η εγκύκλιος 1003624/191/ Α0014/ΠΟΛ 1006/14-1-2003 της 14ης Διεύθυνσης Φ.Π.Α.),

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

426

202

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1β του άρθρου 57 του ν. 1642/1986 (νυν άρθρου 63 του κώδικα Φ.Π.Α. που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2859/2000) έχουν καταργηθεί τα τέλη χαρτοσήμου για τις πράξεις τις οποίες προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 2 του νόμου αυτού. Μετά την ανωτέρω ρύθμιση της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 3091/2002, οι τόκοι υπερημερίας που απορρέουν από σχέσεις που υπάγονται στο Φ.Π.Α., δεν είναι αντικείμενο του φόρου αυτού. Επομένως αποτελούν αντικείμενο της φορολογίας χαρτοσήμου και για την εξόφληση αυτών επιβάλλεται το τέλος χαρτοσήμου που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 13 του κώδικα χαρτοσήμου (3% πλέον εισφοράς υπέρ ΟΓΑ 20% επί του χαρτοσήμου), αφού δεν καλύπτονται πλέον από την απαλλακτική διάταξη της παρ. 1β του άρθρου 63 του κώδικα Φ.Π.Α. Ειδικότερα, κατά πάγια νομολογία, η απαλλαγή από τα τέλη χαρτοσήμου μιας σύμβασης, σχέσης κ.τ.λ. δεν συνεπάγεται απαλλαγή και των τόκων που απορρέουν από αυτή, εφόσον στην απαλλακτική διάταξη δεν γίνεται ρητή μνεία για απαλλαγή και των τόκων.” 427

ΝΣΚ/484/2000. Δημόσια έργα. Καταβολή τόκου υπερημερίας για καθυστέρηση πληρωμής αμοιβής. Υπολογισμός.Για τον υπολογισμό του καταβλητέου τόκου επί του οφειλομένου ποσού για διαφορά αμοιβής μελέτης δημοσίου έργου από το Ελληνικό Δημόσιο στον ανάδοχο μελετητή (τεχνικό γραφείο), ενόψει των αιτιολογιών της υπ αρ. 440/2000 αποφάσεως του Εφετείου Αθηνών και της υπ αρ. 780/1999 Γνωμοδοτήσεως του Γ Τμήματος Ν.Σ.Κ., εφαρμοστέα τυγχάνουν τα επιτόκια του τόκου υπερημερίας από της επιδόσεως της προσφυγής μέχρις εξοφλήσεως κλιμακωτά, όπως προκύπτουν από την Κατάσταση Εξωτραπεζικών Επιτοκίων της Τραπέζης Ελλάδος. ΝΣΚ/780/1999 Δημόσια έργα. Καθυστέρηση πληρωμής εγκεκριμένων πιστοποιήσεων σε ανάδοχο, χωρίς υπαιτιότητά του. Καταβολή τόκου υπερημερίας. Υπολογισμός αυτού. Επί καθυστερήσεως πληρωμής στον ανάδοχο δημοσίου έργου, άνευ υπαιτιότητος αυτού, των εγκεκριμένων πιστοποιήσεων εκτελεσθεισών εργασιών οφείλεται τόκος υπερημερίας. Ο τόκος αυτός καθορίζεται: α) Με το άρθρο 7 του ΝΔ 1266/72 σε ποσοστό 6% ετησίως, β) Με το άρθρο 12 παρ.2 του Ν.889/1979, (το οποίο ετροποποίησε το άρθρο 7 ΝΔ 1266/1972, ήτοι από 17.4.1979 στο ποσοστό του εκάστοτε ισχύοντος τόκου υπερημερίας, όπως αυτός καθορίζεται με Π.Υ.Σ. ή με Π.Δ./Τ.Ε. ή με Π.Σ.Ν.Π., γ) Με το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984 στο ποσοστό του ισχύοντος για τις οφειλές γενικά του δημοσίου τόκου υπερημερίας (δηλ.6%), δ) Με το άρθρο 18 του Ν.1947/1991, το οποίο ετροποποίησε το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, ήτοι από 14.5.1991, σε ποσοστό 85% των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου ή, σε περίπτωση παύσεως της εκδόσεως τέτοιων εντόκων γραμματίων, όπως καθορίζεται με Π.Υ.Σ. Το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, όμως, όπως ορίζεται στο άρθρο 27 παρ.2 του ιδίου νόμου, σε συνδυασμό προς το άρθρο 15 παρ.4 και 5 του Ν.1561/1985, εφαρμόζεται επί συμβάσεων, οι οποίες καταρτίσθηκαν με βάση προσφορές υποβληθείσες μετά την 31.12.1985, ενώ επί των προγενεστέρων συμβάσεων εξακολουθούν να ισχύουν οι προϊσχύσασες διατάξεις μέχρι την αποπεράτωση και εκκαθάρισή τους. Και το άρθρο 18 του Ν.1947/1991, αφού αντικατέστησε εν μέρει τη διάταξη του άρθρου 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, διέπεται από την ίδια ειδική μεταβατική ρύθμιση του άρθρου 27 παρ.2 του Ν.1418/1984, ήτοι εφαρμόζεται μόνο επί συμβάσεων, που καταρτίσθηκαν με βάση προσφορές υποβληθείσες μετά την 31.12.1985. Για το συγκεκριμένο έργο: "Αποπεράτωση Νέας Κεντρικής Λαχαναγοράς Πατρών", η περί του οποίου σύμβαση καταρτίσθηκε τον Δεκέμβριο του 1982, με βάση προσφορά υποβληθείσα τον Οκτώβριο του 1982, (ήτοι προ της 31.12.1985), ο υπολογισμός θα γίνει σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παρ.1 του Ν.889/1979. Για τον υπολογισμό θα ληφθούν υπόψη τα επιτόκια, όπως αναφέρονται στην Κατάσταση Εξωτραπεζικών Επιτοκίων της Τραπέζης Ελλάδος. 428

ΕΣ/Τ4/123/2007.Για την εξόφληση απαιτήσεων (εργασιών και τόκων υπερημερίας )που αναγνωρίσθηκαν με δικαστική απόφαση απαιτείται α) Προσκόμιση τιμολογίου β) Παραστατικά απόδοσης κρατήσεων υπέρ τρίτων και γ)απόδοση οφειλομένων φόρων στη διαφορά της δαπάνης της εκτελεσθείσας εργασίας που κρίθηκε ότι οφείλεται επιπλέον και δ) φορολογική ενημερότητα. 429

ΣτΕ/1151/2006 .Συμβάσεις δημοσίων έργων – Καθυστέρηση πληρωμής πιστοποιήσεως δημοσίου έργου – Τόκος υπερημερίας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

430

203

ΝΣΚ/181/2001.Δημόσια έργα.Προσφυγή αναδόχου.Κοινοπραξίας. Ανατοκισμός. Τόκοι υπερημερίας. Νομιμότητα αποφάσεων.α) Η απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής που δέχθηκε το αίτημα του ανατοκισμού της αναδόχου Κ/Ξ δεν είναι ανεκτή κατά νόμο. Εν προκειμένω δεν συνέτρεξε καμία των, ως άνω, προϋποθέσεων ανατοκισμού, ενώ αντιθέτως συνέτρεξε αρνητικός όρος αυτής, όπως η κατάθεση (άσκηση) της προσφυγής της αναδόχου Κ/Ξ (προσφυγής χωρίς ειδικό και συγκεκριμένο, περί ανατοκισμού, αίτημα) πριν από την πάροδο της προαπαιτούμενης ελάχιστης χρονικής περιόδου δεδουλευμένων τόκων υπερημερίας (ημερομηνία καταθέσεως της προσφυγής: 19-4-95, έναρξη τόκων υπερημερίας: 16-694). Β) Η προσφυγή της αναδόχου Κ/Ξ καθίσταται, δυνάμει ειδικώς θεσμοθετημένου δικαίου, ένδικο βοήθημα (μέσο) που τελεί υπό δικονομική και ουσιαστική ισοδυναμία με την αγωγή, κατά τη δικαιοτελεστική της λειτουργία και της, εκ της ασκήσεώς της (καταθέσεως), συνέπειες, στο πλαίσιο δίκης σχετικής με διαφορές από σύμβαση εκτελέσεως δημοσίων έργων. Γ) Η αριθ. 416/98 δικαστική απόφαση, αποφαίνεται στο εύρος του, και προδικαστικώς (δια της ενστάσεως και αιτήσεως θεραπείας) νομιμοποιουμένου αιτήματος της προσφυγής, επί του οποίου δεν διαλαμβάνει καμιά διάταξη περί ανατοκισμού, αλλά μόνο διάταξη περί καταβολής οφειλομένων, από συγκεκριμένη ημερομηνία, τόκων υπερημερίας, προφανώς του Ν 1947/91, σύμφωνα με το αίτημα και τη νόμιμη προδικασία της προσφυγής καθ όσον, άλλως, αν δηλαδή δεν ταυτίζεται το σχετικό, περί τόκων υπερημερίας, αίτημα της προσφυγής της αυτό της ενστάσεως και αιτήσεως θεραπείας, το προβαλλόμενο με την προσφυγή αίτημα κρίνεται απαράδεκτο, ως μη νομιμοποιημένο, κατά τα απαιτούμενα στην ενδικοφανή διαδικασία. Δ) Αν ασκηθεί εκ μέρους του φορέα –κυρίου του εκτελουμένου έργου αίτηση θεραπείας, της πράγματι ασκήθηκε στην περίπτωση του ζητήματος, τότε αναστέλλεται η εκτελεστότητα της αποφάσεως της Προϊσταμένης Αρχής, μέχρις ότου εκδοθεί η, επί της αιτήσεως θεραπείας, απόφαση του αρμοδίου Υπουργού. Συνεπώς, εξ αυτού του αρκούντος λόγου, η Προϊσταμένη Αρχή δεν δικαιούται να διατάξει την διευθύνουσα Υπηρεσία να προβεί στην εκτέλεση της σχετικής, με τον

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

431

και ο ανάδοχος μπορεί να διακόψει της εργασίες, αφού κοινοποιήσει στη διευθύνουσα υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση. 10. Για την πληρωμή της δαπάνης κατασκευής του έργου επιτρέπεται πάντοτε η έκδοση ενταλμάτων προπληρωμής, χωρίς να εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή άλλη σχετική γενική ή ειδική διάταξη. «11. Απαγορεύεται η εκχώρηση του εργολαβικού ανταλλάγματος ή η κατάσχεσή του στα χέρια του κυρίου του έργου, καθ΄ όλη τη διάρκεια της εκτέλεσής του και για ένα μήνα μετά την περαίωσή του. Κατ΄ εξαίρεση επιτρέπονται: α) η αρχική ή η εκ των υστέρων εκχώρηση, εν όλω ή εν μέρει, του πληρωτέου εργολαβικού ανταλλάγματος, όπως αυτό προσδιορίζεται στους λογαριασμούς που υποβάλλονται και εγκρίνονται, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 8, κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του έργου, όταν πρόκειται για την κάλυψη οφειλής του αναδόχου από την προμήθεια υλικών και μηχανημάτων προς εκτέλεση του έργου ή από παροχή εργασίας που παρασχέθηκε από εργάτες ή υπαλλήλους αυτού, στην εκτέλεση του έργου, ή σε αναγνωρισμένες τράπεζες ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και β) η κατάσχεση του εργολαβικού ανταλλάγματος από τους προμηθευτές υλικών και μηχανημάτων του έργου ή από τους εργάτες και τους υπαλλήλους του, όπως και τους υπεργολάβους που αποδεδειγμένα χρησιμοποιούνται στο έργο από τον ανάδοχο. Επιτρέπεται επίσης ο συμψηφισμός εκκαθαρισμένων απαιτήσεων του κυρίου του έργου κατά του αναδόχου, που προέρχονται από την εκτέλεση άλλων έργων και μέχρι ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) από κάθε πιστοποίηση του εκτελούμενου έργου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, μπορεί να ορίζεται ότι επιτρέπεται η εκχώρηση από μέρους του αναδόχου απαίτησης από εγκεκριμένη πιστοποίηση ή μέρους της προς τον κύριο του έργου για την εξόφληση οποιασδήποτε οφειλής του προς αυτόν και να καθορίζονται οι όροι και η διαδικασία αυτής».432

Νομολογία-εγκύκλιοι επί των διατάξεων που αντικαταστάθηκαν.433 434 435 436

437 438

ανατοκισμό, αποφάσεως, μη υφισταμένης επί τούτου σχετικής υποχρεώσεως της διευθύνουσας Υπηρεσίας. Υπό άλλη εκδοχή, κατά τη συμπληρωματική εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 25 παρ.1,4 του Ν 2683/99 η, ως άνω, Υπηρεσία, αν περί της νομιμότητας των αναγκαίων ενεργειών της είχε επιφύλαξη, θα όφειλε να τη διατυπώσει εγγράφως, προκειμένου να απαλλαγεί των τυχόν ευθυνών της, και να προβεί ακολούθως, της οφειλόμενες, ως αναγκαίες, ενέργειες της αρμοδιότητάς της. Ε) Με την ιστορηθείσα προσφυγή ζητήθηκαν οι τόκοι υπερημερίας, αποκλειστικώς, βάσει του Ν 1947/91, και ότι το ίδιο αίτημα είχε υποβληθεί με τα βοηθήματα της ενδικοφανούς διαδικασίας, που προηγήθηκε της προσφυγής, και επ αυτού του αιτήματος (ευνοούντος προφανώς τον κύριο του έργου) αποφάνθηκε το Δ.Εφ. Πατρών με την αριθ. 416/98 απόφασή του. Ενόψει των ανωτέρω, καταβολή τόκων υπερημερίας βάσει του νομοθετικού καθεστώτος που προηγήθηκε, κατ ισχύ, των Ν 1418/84 και 1947/91, δεν αντιστοιχεί σε αίτημα της προσφυγής και της αιτήσεως θεραπείας ούτε καλύπτεται, περαιτέρω, από της διατάξεις της, ως άνω, δικαστικής αποφάσεως, μη δυνάμενο συνακολούθως, να ικανοποιηθεί βάσει της της αποφάσεως. 431

Δ.Εφ.Αθ./1042/2009 Περίληψη : Σε περίπτωση ύπαρξης περισσοτέρων χρεών, εάν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να ορίσει κατά την καταβολή το χρέος που θέλει να εξοφληθεί. Το ίδιο δικαίωμα έχει ο οφειλέτης και αν το χρέος αποτελείται από κεφάλαιο, τόκους και έξοδα. Εάν στην περίπτωση αυτή ο οφειλέτης δεν ορίσει διαφορετικά κατά την καταβολή, η παροχή καταλογίζεται πρώτα στα έξοδα, έπειτα στους τόκους και τελευταία στο κεφάλαιο, ενώ αν ο οφειλέτης ορίσει άλλη σειρά, διαφορετική από αυτήν, ο δανειστής μπορεί να αρνηθεί την αποδοχή της παροχής, αν όμως έλαβε και κράτησε την παροχή, όπως όρισε τον καταλογισμό της ο οφειλέτης, είναι υποχρεωμένος να την καταλογίσει σύμφωνα με τη θέληση του οφειλέτη. Καταβολή εργοληπτικού ανταλλάγματος νομιμοτόκως. 432

Για την κατάσχεση και εκχώρηση του εργολαβικού ανταλλάγματος, εφαρμόζονται οι ισχύουσες διατάξεις. Κατ’ εξαίρεση κατά της απαιτήσεως του εργολαβικού ανταλλάγματος, μπορεί πάντα να συμψηφίζονται εκκαθαρισμένες απαιτήσεις του κυρίου του έργου κατά του αναδόχου, προερχόμενες από την εκτέλεση άλλων έργων και μέχρι ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) από κάθε πιστοποίηση του εκτελούμενου έργου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί να ορισθεί η δυνατότητα και η διαδικασία εκχώρησης από μέρους του αναδόχου απαίτησης από εγκεκριμένη πιστοποίηση ή μέρους της της τον κύριο του έργου για την εξόφληση οποιασδήποτε οφειλής του της αυτόν.» 433

Δ17α/02/137/23.12.2004 -ΕΓΚ.33.Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων για τα δημόσια έργα. Εκχώρηση εργολαβικού ανταλλάγματος. 434

Ν.2362/23.11.1995(ΦΕΚ 247/ Α'-27.11.1995).«Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (…) Άρθρο 95. Κατάσχεση εις χείρας του Δημοσίου και εκχώρηση 1. Η κατάσχεση χρηματικής απαιτήσεως εις

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Με τις διατάξεις της παραγρ. 4 του άρθρου 134 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε η παράγραφος11 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «11. Επιτρέπεται η εκ μέρους του αναδόχου του έργου εκχώρηση χρηματικής απαίτησης, για την οποία έχει συνταχθεί και εγκριθεί πιστοποίηση εκ της κατασκευής έργου, σε αναγνωρισμένες τράπεζεςή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή προμηθευτές υλικών και μηχανημάτων για την εκτέλεση του έργου εκ του οποίου προέρχεται η απαίτηση ή εργάτες και υπαλλήλους που χρησιμοποιήθηκαν ή χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του.

204

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

12. Της οι πληρωμές που γίνονται στον ανάδοχο κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου με βάση της πιστοποιήσεις αποτελούν πάντοτε καταβολές έναντι του εργολαβικού ανταλλάγματος που εκκαθαρίζεται μετά την οριστική παραλαβή. 13. Μετά τη διενέργεια της προσωρινής παραλαβής ο ανάδοχος συντάσσει και υποβάλλει «προτελικό λογαριασμό», με βάση της ποσότητες που περιλαμβάνονται στο σχετικό πρωτόκολλο. Μετά τη διενέργεια της οριστικής παραλαβής και την έγκριση του πρωτοκόλλου ο ανάδοχος συντάσσει και υποβάλλει «τελικό λογαριασμό». Για τον προτελικό και τελικό λογαριασμό εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου αυτού. χείρας του Δημοσίου, ως τρίτου, γίνεται, τηρουμένων και των λοιπών όρων και προϋποθέσεων οι οποίες προβλέπονται από την κειμένη νομοθεσία, με κοινοποίηση του κατασχετηρίου σωρευτικώς: α) στον υπουργό, ο οποίος είναι καθ ύλην αρμόδιος εν σχέσει προς την αιτία της οφειλής του Δημοσίου, β) στην αρμόδια για την πληρωμή της συγκεκριμένης οφειλής του! Δημοσίου Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία ή στην οικεία χρηματική διαχείριση. γ) στην αρμόδια για τη συγκεκριμένη οφειλή του Δημοσίου Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου, δ) στις αρμόδιες για τη φορολογία τόσο του καθ' ου η κατάσχεση (δανειστή του Δημοσίου), όσο και του κατάσχοντας, Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες. 2.Στο κατασχετήριο εις χείρας ταυ Δημοσίου, πρέπει αναγκαίως να αναφέρεται σαφώς η ακριβής αιτία της οφειλής του Δημοσίου, το πρόσωπο του δικαιούχου της σχετικής απαιτήσεως με την ακριβή διεύθυνση του και το ποσό αυτής. 3.Η κατάσχεση εις χείρας του Δημοσίου ολοκληρώνεται μόνο από της χρονολογίας της έγκυρης κοινοποιήσεως του κατασχετηρίου στον κατά την παράγραφο 1 του παρόντος αρμόδιο υπουργό, η οποία όμως, για να είναι έγκυρη, πρέπει αναγκαίως αφ' ενός να γίνει χρονικά τελευταία από τις αναφερόμενες στην ίδια παράγραφο λοιπές κοινοποιήσεις και αφ' ετέρου να συνοδεύεται από νόμιμα υπό αρμοδίου Δικαστικού Επιμελητή επικυρωμένα αντίγραφα των επιδοτηρίων όλων των κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου αναγκαίων προηγουμένων εγκύρων επιδόσεων του κατασχετηρίου αυτού στις λοιπές υπηρεσίες ή χρηματικές διαχειρίσεις. 4.Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται ανάλογα και επί αναγγελίας εκχωρήσεως απαιτήσεως κατά του Δημοσίου. Η αναγγελία τοιαύτης εκχωρήσεως πρέπει, επί ποινή ακυρότητας αυτής, να καταχωρίζεται στο κάτω μέρος του νόμιμα συντεταγμένου πρωτοτύπου ή επικυρωμένου αντιγράφου του εκχωρητηρίου εγγράφου.5.Η μη τήρηση των διατάξεων του παρόντος άρθρου επάγεται την ακυρότητα της εις χείρας του Δημοσίου κατασχέσεως ή της προς αυτό αναγγελίας εκχωρήσεως απαιτήσεως, λαμβανομένων υπόψη υπό των δικαστηρίων και αυτεπάγγελτα. Επί άκυρης εις χείρας του κατάσχεσης, το Δημόσιο δεν υποχρεούται σε καμία δήλωση. 435

Ν.Δ. 496 της 17/19.7.1974: Περί Λογιστικού των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.-(Α' 204).(…)Αρθρον 53. 1.Δια πάσαν κατάσχεσιν χρηματικής απαιτήσεως εις χείρας του ν.π. ως τρίτου, το κατασχετήριον ως και η αναγγελία επί εκχωρήσεως χρηματικής απαιτήσεως κατά του ν.π. κοινοποιούνται εις την αρμοδίαν δια την πληρωμήν υπηρεσίαν του ν.π. και εις το αρμόδιον δια την αναγνώρισιν της δαπάνης όργανον αυτού.Το κατασχετήριον κοινοποιείται εις το Δημόσιον Ταμείον εις ο υπάγεται φορολογικώς ο καθ' ου η κατάσχεσις και εις την αρμοδίαν δια την εκκαθάρισιν και εντολήν πληρωμής της δαπάνης, Υπηρεσίαν εντός δέκα πέντε ημερών από της επιδόσεώς του εις την αρμοδίαν δια την πληρωμήν Υπηρεσίαν.2.Πάσα κατάσχεσις ή εκχώρησις, δια την οποίαν δεν ετηρήθησαν αι ως άνω διατυπώσεις, είναι άκυρος. 436

Ν.Δ. 31/28.11.1968 (ΦΕΚ Α' 281/2.12.1968).Περί προστασίας της περιουσίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και ρυθμίσεως ετέρων τινών θεμάτων (…) 'Αρθρο 4 1.Πάντα τα επί των πολιτικών ποινικών και διοικητικών υποθέσεων δικονομικά προνόμια του Δημοσίου, τα αναγνωριζόμενα υπό του Κώδικος Νόμων περί Δικών του Δημοσίου και υπό ετέρων γενικών ή ειδικών διατάξεων, εφαρμόζονται αναλόγως και επί των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, εφ' όσον ούτοι δεν απολαύουν μέχρι τούδε ευνοικωτέρων και ευρυτέρων προνομίων υπό της κειμένης Νομοθεσίας. 2.Κατασχέσεις εις χείρας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως ως τρίτων δύναται να επιβληθή μόνον κατόπιν αδείας του κατά τόπον αρμοδίου μονομελούς Πρωτοδικείου και υπό τας λοιπάς ισχυούσας εκάστοτε δια το Δημόσιον προϋποθέσεις.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

437

205

Σχετικά με την ενεχύραση του λογαριασμού απαιτούνται μια σειρά από κοινοποιήσεις της πράξης ενεχύρασης, οι οποίες είναι διαφορετικές για κάθε φορέα ( π.χ. Ν.Δ. 496/74 για τα ΝΠΔΔ,2362/1995 για το Δημόσιο). Σχετική η ΑΠ 480/2006. 438

Θ.Τερζάκης,Δικηγόρος, «Το εργολαβικό αντάλλαγνα στα Δημόσια έργα». Η δυνατότητα που παρέχεται στον ανάδοχο να εκχωρήσει με την βούληση του το αντάλλαγμα ,αφορά μόνο όμως σε αυτούς τους οποίους η διάταξη ορίζει, δηλαδή σε Τράπεζες, -για τις οποίες υπάρχει ο περιορισμός του 1651/16-6-1998 εγγράφου της ΓΓΔΕ, με το οποίο ενεχυράζεται μεν ο λογαριασμός, όχι όμως για όλο το ποσό του αλλά αφού αφαιρεθούν τα εργατικά και η αξία των υλικών εμπορίου- σε ΝΠΔΔ, σε προμηθευτές υλικών και μηχανημάτων του συγκεκριμένου έργου και στους εργαζόμενους του συγκεκριμένου έργου. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 4694/1930 άρθρο 4, ο οποίος διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εφαρμογή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στον οποίο ορίζονται γενικά τα περί κατάσχεσης, οι διατάξεις δε του νόμου αυτού ως ειδικότερου, υπερισχύουν του κώδικα όταν ρυθμίζουν ίδια θέματα, ο δε κώδικας εφαρμόζεται μόνο συμπληρωματικά. Με τις διατάξεις αυτές ισχύει κατ’ αρχή το ακατάσχετο και ανεκχώρητο., όπως ορίζει η παρ. 1 του άρθρου 4.: «Απαγορεύεται η εκχώρησις ή κατάσχεσις των προς εργολάβους οφειλομένων, εις αντάλλαγμα της κατασκευής έργου, προς εκτέλεσιν του οποίου ο εργολάβος χρησιμοποιεί την εργασίαν τρίτων, ως επίσης και των οφειλομένων εις αντάλλαγμα προμηθείας υλικών, ειδών μηχανημάτων ή εργαλείων προς εκτέλεσιν έργων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

«Με την έγκριση του τελικού λογαριασμού εκκαθαρίζονται οι εκατέρωθεν απαιτήσεις από την σύμβαση εκτέλεσης, εκτός από τις απαιτήσεις που προκύπτουν από μεταγενέστερες διαδικασίες διοικητικής, συμβιβαστικής ή δικαστικής επίλυσης διαφορών.»439

53.1.Αυτοδίκαιη έγκριση λογαρι ασμών δημοσί ων έργων και μελετών. Αριθ. Πρωτ. Δ17γ/07/19/ΦΝ 439- Αθήνα, 6/2/2009- ΕΓΚ. 1.Αυτοδίκαιη έγκριση λογαριασμών δημοσίων έργων και μελετών. Με αφορμή αιτήματα μελετητικών οργανώσεων που έχουν υποβληθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με τα οποία ζητούν να διευκρινισθεί ότι η Εγκύκλιος 30/2004 (Δ17α/07/116/ΦΝ294/2004 ), που εκδόθηκε μετά την απόφαση 8/2004 του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) και αφορά την αυτοδίκαιη έγκριση λογαριασμών δημοσίων έργων, αν οι λογαριασμοί δεν εγκριθούν από την υπηρεσία εντός μηνός από της υποβολής τους, ισχύει και για τις συμβάσεις εκπόνησης μελετών, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες προς τους φορείς εκτέλεσης συμβάσεων έργων και μελετών: 1. Στις παραγράφους 7, 8 και 9 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ 116 Α΄) «Κύρωση της Κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων», που κωδικοποιεί χωρίς να τροποποιεί τις ισχύουσες διατάξεις του ν. 1418/84, του π.δ. 609/85 κ.ά., ορίζονται τα ακόλουθα σχετικά με την έγκριση και πληρωμή των λογαριασμών δημοσίων έργων: « 7. Οι λογαριασμοί συντάσσονται πάντοτε ανακεφαλαιωτικοί και για την πληρωμή συνοδεύονται μόνο από ανακεφαλαιωτικό συνοπτικό πίνακα των εργασιών που εκτελέσθηκαν απ’ την αρχή του έργου, τα παραστατικά στοιχεία των τυχόν απολογιστικών εργασιών, το συνοπτικό πίνακα του υπολογισμού της αναθεώρησης και από τις αποφάσεις που αναγνωρίζουν αποζημιώσεις ή επιβάλλουν ποινικές ρήτρες ή περικοπές ή άλλες απαιτήσεις του εργοδότη. Από κάθε νεότερο λογαριασμό αφαιρούνται τα ποσά που πληρώθηκαν με τους προηγούμενους λογαριασμούς.

9.Αν η πληρωμή ενός λογαριασμού καθυστερήσει χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, πέρα του διμήνου από την υποβολή του, οφείλεται, αν υποβληθεί έγγραφη όχληση και από την ημερομηνία υποβολής της, τόκος υπερημερίας που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ. 166/2003 (ΦΕΚ Α΄38) και ο ανάδοχος μπορεί να διακόψει τις εργασίες, αφού κοινοποιήσει στη διευθύνουσα υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση.» 2.Τα ισχύοντα για τους λογαριασμούς στις συμβάσεις έργων ίσχυαν πάντοτε και ανάλογα για τις συμβάσεις μελετών, σχετικά με τις οποίες η υπ’ αριθ. 1497/06 απόφαση του ΣτΕ ορίζει επί λέξει ότι «η Δ.Υ. οφείλει να ελέγξει την υποβληθείσα από το μελετητή πιστοποίηση μέσα σε ένα μήνα, εγκρίνοντας ή μη εγκρίνοντας ή διορθώνοντας ή αναπέμποντάς την στον μελετητή προς διόρθωση. Αν η Υπηρεσία δεν ενεργήσει μέσα στο μήνα από την υποβολή της πιστοποιήσεως, αυτή θεωρείται ότι εγκρίθηκε αυτοδικαίως (πρβλ. ΑΕΔ 8/04, ΣΕ 2226-7/02), 439

Με τις διατάξεις της παραγρ. 5 του άρθρου 134 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012, αντικαταστάθηκε το τελευταίο εδάφιο της παρ. 13 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008, ως ανωτέρω. Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Με τον τελικό λογαριασμό γίνεται εκκαθάριση του εργολαβικού ανταλλάγματος και όλων των αμοιβαίων απαιτήσεων που έχουν σχέση με την εκτέλεση της σύμβασης.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8.Οι λογαριασμοί υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία που τους ελέγχει και τους διορθώνει, αν είναι ανάγκη, μέσα σε ένα (1) μήνα. Αν ο λογαριασμός που έχει υποβληθεί έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθμό που να είναι δυσχερής η διόρθωσή του, η διευθύνουσα υπηρεσία, με διαταγή της προς τον ανάδοχο, επισημαίνει τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο και παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή του. Στην περίπτωση αυτή η οριζόμενη μηνιαία προθεσμία για τον έλεγχο του λογαριασμού αρχίζει από την επανυποβολή, ύστερα από την ανασύνταξη από τον ανάδοχο. Ο έλεγχος του λογαριασμού μπορεί να γίνει από συνεργείο της υπηρεσίας, στο οποίο συμμετέχει ο επιβλέπων το έργο. Ο επιβλέπων υπογράφει το λογαριασμό, βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύμφωνες με τις επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά στοιχεία, οι τιμές σύμφωνες με τη σύμβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασμό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόμο και την εφαρμογή της σύμβασης. Ο λογαριασμός, μετά τον έλεγχο, εγκρίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία και έτσι εγκεκριμένος αποτελεί την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου. Η έγκριση του λογαριασμού από τη διευθύνουσα υπηρεσία είναι δυνατή και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντα.

206

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

τυχόν δε μεταγενεστέρως εκδιδόμενη απόφαση, εάν μεν εγκρίνει απλώς την πιστοποίηση, όπως αυτή υποβλήθηκε από το μελετητή, είναι επιβεβαιωτική της, ενώ αν την τροποποιεί ή δεν την εγκρίνει ή την αναπέμπει προς διόρθωση, είναι παράνομη, ως αναρμοδίως κατά χρόνο εκδοθείσα». 3.Κατά συνέπεια της ανωτέρω νομολογίας, η οποία αφορά εξ ίσου τις συμβάσεις μελετών και έργων, οι αρμόδιες υπηρεσίες (Διευθύνουσες Υπηρεσίες των συμβάσεων έργων και μελετών) και οι ιδίως οι κατά νόμον αρμόδιοι (Επιβλέποντες και Προϊστάμενοι της Δ.Υ.) οφείλουν να ενεργούν άμεσα όταν κατατίθεται λογαριασμός του αναδόχου και αφού προβαίνουν σε λεπτομερή έλεγχο και στη συνέχεια είτε α) να επιστρέφουν το λογαριασμό αρνούμενοι την πληρωμή αν δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις υποβολής του (π.χ. αν περιέχει κονδύλια για εργασίες που δεν είναι συμβατικά τακτοποιημένες, ή κονδύλια που περιλαμβάνονται σε μη εγκεκριμένη πιστοποίηση), είτε β) να τον διορθώνουν και να πιστοποιούν μέρος του συνολικού ποσού, το οποίο αφορά κονδύλια που δεν αμφισβητεί η υπηρεσία (δεν είναι νόμιμος λόγος επιστροφής η εντολή επανασύνταξης του λογαριασμού για να τεθούν καθαρογραμμένα τα ποσά όπως τα αποδέχεται η υπηρεσία), είτε γ) να τον επιστρέφουν για επανασύνταξη, αλλά μόνο στην περίπτωση που περιέχει τέτοιες ασάφειες και ανακρίβειες, ώστε να είναι δυσχερής η διόρθωσή του (αν είναι ευχερής η διόρθωση τότε πρέπει να τηρείται η ανωτέρω περίπτωση β΄), ή τέλος δ) να εγκρίνουν το λογαριασμό ως έχει, αν δεν υπάρχουν αντιρρήσεις για το περιεχόμενό του. 4.Τονίζεται ότι η ανυπαρξία ή η ανάγκη έγκρισης πίστωσης δεν αποτελεί λόγο άρνησης έγκρισης του λογαριασμού, εφόσον υφίσταται σύμβαση η οποία προβλέπει την εκτέλεση των εργασιών που περιλαμβάνονται στο λογαριασμό. Είναι απ΄αυτή την άποψη προτιμότερο να διορθωθεί ο λογαριασμός ώστε να οριστικοποιηθεί το περιεχόμενο που αποδέχεται η υπηρεσία, έστω κι αν οφείλονται τόκοι για καθυστερημένη πληρωμή στη συνέχεια, παρά να εγκριθεί αυτοδικαίως και να μην μπορεί πλέον η υπηρεσία να τον διορθώσει, αφού και στη δεύτερη αυτή περίπτωση πάλι θα αρχίσει η τοκοφορία αν δεν πληρωθεί εντός μηνός από την αυτοδίκαιη έγκρισή του. 5.Επίσης τονίζεται ότι, κατά τη νομολογία, η συμπερίληψη εργασιών σε αναλυτική τμηματική επιμέτρηση αποτελεί μεν προϋπόθεση για την έγκριση των σχετικών κονδυλίων του λογαριασμού, αλλά δεν υποχρεώνει τον εργοδότη στην έγκριση των σχετικών κονδυλίων, αν λ.χ. οι εργασίες δεν περιλαμβάνονται σε σύμβαση (αρχική ή συμπληρωματική). Συνεπώς εφόσον στο λογαριασμό περιλαμβάνονται και τέτοιες εργασίες νομίμως περικόπτονται.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6.Τέλος, οι υπηρεσίες δεν πρέπει να δέχονται να υποβάλλεται ταυτόχρονα επιμέτρηση και λογαριασμός για τις ίδιες εργασίες, (εκτός αν κρίνουν ότι είναι σε θέση να ελέγξουν και εγκρίνουν την επιμέτρηση και κατόπιν το λογαριασμό εντός του μηνός) δεδομένου ότι η συμπερίληψη εργασίας σε λογαριασμό προϋποθέτει ότι η εργασία αυτή περιλαμβάνεται σε εγκεκριμένη επιμέτρηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να επιστρέφεται ο λογαριασμός με το αιτιολογικό ότι δεν στηρίζεται σε εγκεκριμένη επιμέτρηση.»

207

•ΥΠΕΧΩΔΕ Αρ.Πρωτ. Δ17α/07/116/ΦΝ 294 –ΕΓΚ.30/2004-Αθήνα, 22-11-2004. Τήρηση προθεσμιών για την έγκριση λογαριασμών, ΑΠΕ και ΠΚΤΜΝΕ στην εκτέλεση των δημοσίων έργων.«Σας κοινοποιούμε την απόφαση αρ. 8/22.9.04 του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (Α.Ε.Δ.) η οποία ερμηνεύοντας τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 1 του ν.δ. 1266/72 (στα πλαίσια άρσης αμφισβήτησης που δημιούργησαν αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου) δέχτηκε ότι "....Η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή εκ μέρους του αναδόχου του έργου της πιστοποίησης να προβεί στην έγκριση της, γιατί διαφορετικά, αν η ανωτέρω μηνιαία προθεσμία παρέλθει άπρακτη θεωρείται η πιστοποίηση 440 που υποβλήθηκε εγκεκριμένη" , "...τυχόν δε μεταγενεστέρως γενόμενη έγκριση της είναι τυπική 440

ΣτΕ/3615/2008. Η αυτοδίκαιη έγκριση λογαριασμού μετά την άπρακτη παρέλευση μηνός από την υποβολή του είναι αυτοτελής και απολύτως ανεξάρτητη της ύπαρξης εγκεκριμένου Α.Π.Ε. για τις εργασίες που περιλαμβάνει ο λογαριασμός καθώς και της προηγούμενης έγκρισης αναλυτικών επιμετρήσεων για τις εργασίες αυτές. Εάν παρέλθει άπρακτος ο μήνας από την υποβολή του λογαριασμού, ο λογαριασμός θεωρείται αυτοδικαίως εγκεκριμένος, έστω και αν δεν υπάρχει Α.Π.Ε. ή εγκεκριμένες αναλυτικές επιμετρήσεις για τις εργασίες που έχουν τιμολογηθεί με τον λογαριασμό. Τα πολιτικά δικαστήρια, πάντως, δεν φαίνεται να υιοθετούν την άποψη της άνευ ετέρου αυτοδίκαιης έγκρισης του λογαριασμού λόγω άπρακτης παρέλευσης της μηνιαίας προθεσμίας από την υποβολή του. Με διαφορετικό σκεπτικό κάθε φορά, κατατείνουν στη μη αποδοχή της αυτοδίκαιης έγκρισης του λογαριασμού λόγω της άπρακτης παρέλευσης της μηνιαίας προθεσμίας, εάν δεν συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις [π.χ. ύπαρξη εγκεκριμένου Α.Π.Ε. για τις εργασίες του λογαριασμού, βλ. ΜονΠρωτΑθ 1949/2009 (αδημ.)].

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιβεβαιώνουσα απλώς τη με την πάροδο της προθεσμίας χωρήσασα έγκριση της υποβληθείσας πιστοποίησης. Η διευθύνουσα υπηρεσία δεν δύναται πλέον να τροποποιήσει την ήδη αυτοδικαίως με την πάροδο του μήνα από την υποβολή της εγκριθείσα πιστοποίηση, διότι εκδιδόμενη αναρμοδίως κατά χρόνο είναι παράνομη". Δεδομένου ότι οι σχετικές διατάξεις του ισχύοντος δικαίου (άρθρο 5 παρ. 10 του ν. 1418/84) έχουν όμοιο περιεχόμενο με αυτές του ν.δ. 1266/72 και οι αποφάσεις του ΑΕΔ είναι αμετάκλητες και υποχρεωτικές για οποιοδήποτε δικαστήριο επιληφθεί μελλοντικά με την ερμηνεία των παραπάνω διατάξεων, εφιστάται η προσοχή των υπηρεσιών που κατασκευάζουν δημόσια έργα στην πιστή τήρηση όλων των σχετικών διατάξεων. Ειδικότερα επιβάλλεται ο έλεγχος και η διόρθωση των λογαριασμών να διενεργείται μέσα στην προβλεπόμενη μηνιαία προθεσμία και σε περίπτωση που περιέχουν ασάφειες ή ανακρίβειες που καθιστούν δυσχερή τη διόρθωση να επιστρέφονται οπωσδήποτε στον ανάδοχο για ανασύνταξη και επανυποβολή (άρθρο 40 π.δ/τος 609/85). Σε αντίθετη περίπτωση όχι μόνο θα θεωρούνται, μετά την παρέλευση της προθεσμίας, αυτοδίκαια εγκριθέντες αλλά δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα διόρθωσης τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Τέλος, με αφορμή τα παραπάνω επισημαίνεται ότι υποχρέωση απαρέγκλιτης τήρησης υφίσταται για όλες τις προθεσμίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία των δημοσίων έργων και οποιαδήποτε σχετική αμέλεια συνιστά πειθαρχικό αδίκημα των εμπλεκομένων υπαλλήλων. Συγκεκριμένα υπενθυμίζουμε την (νομολογιακά προσδιορισμένη) τρίμηνη προθεσμία έγκρισης υποβληθέντων Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων Εργασιών (Α.Π.Ε.) και Πρωτοκόλλων Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών (ΠΚΤΜΝΕ), μετά την πάροδο της οποίας θεωρείται ότι εγκρίθηκαν αυτοδίκαια (Αποφάσεις Συμβουλίου Επικρατείας αρ. 619/03, 1674/97,1921/93, 472/92, 3305/97).»

5 3 .2 . Ε πι τό κιο υ π ε ρη μ ε ρί ας . Σύμφωνα με την παράγραφπ 6 του άρθρου 30 «Αν η πληρωμή λογαριασμού καθυστερήσει, χωρίς υπαιτιότητα 441 442 του αναδόχου, πέρα από έναν μήνα, μετά τη ρητή ή αυτοδίκαιη έγκριση του, οφείλεται τόκος υπερημερίας 443 που υπολογίζεται κατά το άρθρο 4 του Π.Δ. 166/ 2003 (ΦΕΚ 38 Α').» Τόκοι υπερημερίας. Έκδοση τιμολογίου χωρίς ΦΠΑ. Κρίση περί χαρτοσήμου. N.3091/2002 άρθρο 19 παρ,2 Τροπ/ση του άρθρου 19 παρ.4 του Ν.2859/2000.Η αξία των πωλουμένων αγαθών ή η αμοιβή των προσφερομένων υπηρεσιών καθώς και τα παρεπόμενα έξοδα με τα οποία επιβαρύνει ο αγοραστής τον πωλητή, καθώς και οι τόκοι των επί πιστώσει πωλήσεων συμπεριλαμβάνονται στην φορολογητέα αξία ως προς το ΦΠΑ. (Άρθρο 19 παρ. 4 Ν. 2859/2000).Δηλαδή, συμπεριλαμβάνεται στη φορολογητέα αξία πέραν της αξίας του αγαθού και οποιοδήποτε ποσό, συμφωνηθεί πριν από την παράδοση του αγαθού {π.χ. τόκοι λόγω εξόφλησης του τιμήματος σε δόσεις}. Αντίθετα με τις διατάξεις του ίδιου άρθρου από 24-12-2002 δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία οι τόκοι που επιβάλλονται μετά την παράδοση του αγαθού λόγω χορήγησης πίστωσης{π.χ. τόκοι υπερημερίας λόγω καθυστερημένης εξόφλησης του τιμήματος}.Τα ποσά που χρεώνονται στους πελάτες μετά την παράδοση των αγαθών και συνδέονται με το χρόνο εξόφλησης του τιμήματος αυτών , αφορούν τις πιστώσεις που χορηγούνται σε αυτούς και απαλλάσσονται σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 1 περ. κγ΄ του ΦΠΑ και κατά συνέπεια δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία.Κατά την είσπραξη ή πίστωση των τόκων υπερημερίας , εκδίδεται τιμολόγιο χωρίς ΦΠΑ. Η απαλλαγή από ΦΠΑ των τόκων υπερημερίας καθιερώθηκε με το Ν.3091/2002, άρθρο 19 παρ. 2, από 24-12-2002 {τροποποιήθηκε το άρθρο 19 παρ. 4 του Κώδικα ΦΠΑ}.Για όποιες πράξεις εντάσσονται στο ΦΠΑ, είτε ως υπαγόμενες είτε ως απαλλασσόμενες δεν μπορεί να επιβληθούν τέλη χαρτοσήμου με ισχύουσα τη διάταξη του άρθρου 63 παρ. 1β΄ του Κώδικα ΦΠΑ {Ν.2859/2000} και για το λόγο αυτό οι τόκοι υπερημερίας δεν επιβαρύνονται με χαρτόσημο. 442

Απόφ.Ολομ. 744/2010.Αποζημιωπκή αγωγή. Ύψος επιτοκίου όχι σε ποσοστό 6%, αλλά το ποσοστό του ισχύοντος επιτοκίου υπερημερίας. Η διάταξη του άρθρου 21 του κωδ. δ/τος 26.6/10.7.1944 ως προς το θεσπιζόμενο ύψος του επιτοκίου είναι ανίσχυρη, αφού αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1, 20 παρ. 1, 25 παρ. Συντ., 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και 1 του ΠΠΠ αυτής. • ΣτΕ/1663/2009/ΟΛΟΜ.Υπερημερία του δημοσίου και οφειλόμενος τόκος κατά το οριζόμενο στο άρθρο 21 του ΚΝΔΔ ποσοστό επιτοκίου. Ο νόμιμος τόκος επί του ποσού που επιδικάζεται στο νικήσαντα διάδικο με δικαστική απόφαση εμπίπτει στην έννοια της περιουσίας που προστατεύεται από το άρθρο 1 του πρώτου προσθέτου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Όταν το

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

441

208

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Με τοο Π.Δ. 166/2003, μεταφέρθηκε η κοινοτική Οδηγία 2000/35 /ΕΚ «για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές» στην εσωτερική έννομη τάξη. Η ισχύς του ανωτέρω π.δ. (σύμφωνα με το άρθρο 9 αυτού) αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εξαιρούνται του παρόντος οι συμβάσεις που έχουν συναφθεί πριν από την ημερομηνία ισχύος 444 του . 445 Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο τόκος υπερημερίας , που οφείλει το Δημόσιο σε περίπτωση μη έγκαιρης δημόσιο οφείλει σε ιδιώτη χρηματική παροχή, η φύση της υποκείμενης αιτίας ως ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου έχει σημασία για να εκτιμηθεί αν είναι ανεκτή η εφαρμογή κρατικών προνομίων και η διαφορετική μεταχείριση δημοσίου και ιδιώτη οφειλέτη. Μόνο το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου δεν ταυτίζεται με το δημόσιο συμφέρον και δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παραβίαση του δικαιώματος του ενδιαφερομένου για προστασία της περιουσίας του (βλ. Ε.Δ.Δ.Α. Μεϊδάνης κατά Ελλάδος, σκέψεις 30, 31) Τέτοια περίπτωση δεν συντρέχει επί αποζημίωσης που επιδικάζεται εις βάρος του δημοσίου κατά το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ. Η διάταξη του άρθρου 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου, με την οποία θεσπίζεται, για τις οφειλές του Δημοσίου, επιτόκιο νόμιμο και υπερημερίας σε ποσοστό μικρότερο από το ποσοστό του γενικώς ισχύοντος αντίστοιχου επιτοκίου, αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αντίθετη μειοψηφία. (Βλ.και ΣτΕ 3651/2002, 1151/2006 ) (Σημ.Σύμφωνα με την 3/2006 απόφαση της Ολ.του ΑΠ το προνομοιακό επιτόκιο του Δημοσίου δεν αντίκειται στο σύνταγμα και την ΕΣΔΑ) •ΝΣΚ/351/1998.Φ.Π.Α. Ανατοκισμός (ΑΚ 296 παρ. 1).Προϋποθέσεις επιβολής και υπολογισμός ΦΠΑ στην παροχή υπηρεσιών των ασκούντων ελευθέριο επάγγελμα, όπως είναι οι ιδιώτες μελετητές και τα ιδιωτικά γραφεία μελετών. Ο ανατοκισμός είναι επιτρεπτός υπό τον εξής τριπλό περιορισμό: α) ότι καθυστερούνται απαιτητοί τόκοι τουλάχιστον ενός έτους, β) ότι έγινε ειδική συμφωνία μεταξύ δανειστή και οφειλέτη ή ότι ασκήθηκε καταψηφιστική αγωγή από το δανειστή και γ) ότι η συμφωνία καταρτίστηκε ή η αγωγή ασκήθηκε αφού συμπληρώθηκε ήδη κατά την κατάρτιση της συμφωνίας ή την άσκηση της αγωγής ετήσια χρήση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δεδουλευμένοι τόκοι ενός τουλάχιστον έτους. Επομένως, εάν καθυστερούνται τόκοι ενός έτους και μηνών, εγκύρως η συμφωνία κλείεται ή η αγωγή εγείρεται για όλους τους τόκους και του έτους και των μηνών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

443

209

Π.Δ. 66/29.5.2003 –ΦΕΚ 138/Α/5.6.2003 Άρθρο 4 1. «Τόκος υπερημερίας οφείλεται από την ημέρα που ακολουθεί την ημερομηνία πληρωμής ή το τέλος την περιόδου πληρωμής που ορίζει η σύμβαση. 2. Εάν δεν συμφωνήθηκε ορισμένη ημέρα ή προθεσμία πληρωμής της αμοιβής, ο οφειλέτης γίνετε υπερήμερος, χωρίς να απαιτείται όχληση, και οφείλει τόκους: α. Εάν παρέλαβε το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο για πληρωμή έγγραφο μέχρι το χρόνο της παραλαβής των αγαθών ή της παροχής των υπηρεσιών ή αν δεν παρέλαβε ή δεν είναι βέβαιο πότε παρέλαβε τέτοιο έγγραφο, μόλις περάσουν 30 ημέρες από την παραλαβή των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών. β. Εάν από τον νόμο ή τη σύμβαση προβλέπεται διαδικασία αποδοχής ή ελέγχου για την επαλήθευση της αντιστοιχίας συμφωνημένων και παραλαμβανομένων αγαθών ή υπηρεσιών, μόλις περάσουν 30 ημέρες από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποδοχής ή ελέγχου, εφόσον παρέλαβε το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο για πληρωμή έγγραφο μέχρι την ολοκλήρωση της εν λόγω διαδικασίας. γ. Εάν η παραλαβή των αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών ή η διαδικασία αποδοχής ή ελέγχου έχει προηγηθεί, μόλις περάσουν 30 ημέρες από το χρόνο παραλαβής του τιμολογίου ή άλλου ισοδύναμου για πληρωμή εγγράφου. δ. Στις συμβάσεις μεταξύ των επιχειρήσεων και δημοσίων αρχών της παραγράφου 1 α του άρθρου 3 του παρόντος, η προθεσμία καταβολής τόκων σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, ορίζεται αποκλειστικώς σε 60 ημέρες. 3. Ο δανειστής δικαιούται τόκους, εφόσον α) έχει εκπληρώσει τις συμβατικές και νόμιμες υποχρεώσεις του και β) δεν έχει εισπράξει εγκαίρως το οφειλόμενο ποσό, εκτός, εάν δεν υπάρχει ευθύνη του οφειλέτη για την καθυστέρηση. 4. Το ύψος του τόκου υπερημερίας που είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει ο οφειλέτης υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου («επιτόκιο αναφοράς») προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες («περιθώριο»), εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στην σύμβαση. Το επιτόκιο αναφοράς το οποίο ισχύει στην πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, εφαρμόζεται και για τους επόμενους έξι μήνες. 5. Ο δανειστής, εκτός από τους τόκους, έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από τον υπερήμερο οφειλέτη και εύλογη αποζημίωση για τα έξοδα είσπραξης της οφειλόμενης αμοιβής. Τα έξοδα αυτά υπόκεινται σε σχέση με την οφειλόμενη αμοιβή στις αρχές της διαφάνειας και της αναλογικότητας». 444

Στ. Σ. Σταμόπουλος, Νομικός Σύμβουλος.Υλοποίηση των συμβάσεων. Επίβλεψη – Παρακολούθηση των έργων. Ευθύνες και θεσμική προστασία. Οι παραπάνω ρυθμίσεις καταλαμβάνουν μόνο τις συμβάσεις που υπογράφηκαν μετά την 8.8.2002, ημερομηνία έναρξης άμεσης εφαρμογής της Οδηγίας 2000/35/ΕΚ, δεδομένου ότι, πρώτον, αυτή ήταν η καταληκτική ημερομηνία εναρμονίσεως της εθνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της, το δε ελληνικό κράτος είχε παραλείψει να προβεί στην εναρμόνιση μέχρι την ημερομηνία εκείνη και δεύτερον, η ανωτέρω οδηγία παρέσχε την ευχέρεια στις εθνικές αρχές να εξαιρέσουν της εφαρμογής της συμβάσεις που είχαν συναφθεί μέχρι 8.8.2002, όχι όμως και μεταγενέστερες της ημερομηνίας αυτής. 445

1021797/10432/0012/2.11.2007.Όπως έχει γίνει δεκτό με την αριθ. πρωτ: 11885/191/ΠΟΛ: 141/ 14.8.1985 διαταγή μας και εξ αφορμής των αριθ. 300/82 και 1718/84 αποφάσεων του Σ.τ.Ε, οι τόκοι που καταβάλλονται από το Δημόσιο, μετά από δικαστική απόφαση, σε εργολάβο δημοσίων έργων, λόγω καθυστέρησης καταβολής του εργολαβικού ανταλλάγματος

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εξόφλησης εγκεκριμένου λογαριασμού στο πλαίσιο εκτέλεσης σύμβασης μελέτης , υπολογίζεται πλέον με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου [«επιτόκιο αναφοράς»] προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες [«περιθώριο»], εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στην σύμβαση. Το επιτόκιο αυτό δεν ταυτίζεται με το επιτόκιο υπερημερίας επί ιδιωτικών συναλλαγών, δεδομένου ότι στις ιδιωτικές συναλλαγές ως επιτόκιο αναφοράς υπολογίζεται το επιτόκιο EYRIBOR, το οποίο είναι συνήθως ανώτερο από το επιτόκιο της ΕΚΤ.

53.3. Ο Έλεγχος των δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο Το άρθρο 17 παρ. 1 περ. β΄ και παρ. 3 του π.δ/τος 774/1980 «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου ισχυουσών διατάξεων υπό τον τίτλον «Οργανισμός Ελεγκτικού Συνεδρίου» (Α΄ 189) ορίζει: «Το Ελεγκτικόν Συνέδριον α … β. ασκεί τον κατά το άρθρον 98 του Συντάγματος έλεγχον των δαπανών του Κράτους, ως και των δι’ ειδικών νόμων εις τον έλεγχον αυτού υπαγομένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως ή άλλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου επί τω τέλει της βεβαιώσεως ότι υπάρχει δια ταύτας νομίμως κεχορηγημένη πίστωσις και ότι κατά την πραγματοποίησιν τούτων ετηρήθησαν αι διατάξεις 446 του κώδικος περί «δημοσίου λογιστικού» και παντός άλλου νόμου ή διατάγματος ή κανονιστικής αποφάσεως… Το άρθρο 26 παρ.2 εδ. α΄ και β΄ του ν.2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 247), το οποίο εφαρμόζεται ανάλογα και επί των δαπανών των Ο.Τ.Α., ελλείψει σχετικής ειδικής διάταξης στο β.δ. της 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 114), ορίζει: «Ο έλεγχος επί των…δαπανών συνίσταται σε αποτελούν εισόδημα από κινητές αξίες, καθόσον για να χαρακτηρισθούν οι τόκοι ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις πρέπει η συναλλαγή να έχει λάβει χώρα μεταξύ εμπόρων, ιδιότητα την οποία δεν έχει το Δημόσιο. Κατά συνέπεια, οι τόκοι που καταβάλλει το Δημόσιο, μετά από δικαστική απόφαση σε εργοληπτική εταιρεία, εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται ως εισόδημα από κινητές αξίες και επομένως, υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 20%, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 54 του Κ.Φ.Ε.

Ν.2362/23.11.1995 (ΦΕΚ 247/ Α'-27.11.1995 )«Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» όπως τροποποιήθηκε από τις διατάξεια του ν.3871/2010-ΦΕΚ 141/17.8.2010 … «Άρθρο 26 Έλεγχος, εκκαθάριση και εντολή πληρωμής των δαπανών του Δημοσίου 1. Οι δαπάνες του Δημοσίου ελέγχονται, εκκαθαρίζονται και εντέλλονται από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου, βάσει νόμιμων δικαιολογητικών που αποστέλλονται από τους Διατάκτες και τα οποία αποδεικνύουν την απαίτηση κατά του Δημοσίου. Τα απαιτούμενα κατά κατηγορία δαπάνης δικαιολογητικά καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 2. Ο έλεγχος επί των ανωτέρω δαπανών συνίσταται σε έλεγχο νομιμότητας και κανονικότητας αυτών. Νόμιμη είναι η δαπάνη εφόσον: α) προβλέπεται από διάταξη τυπικού νόμου ή κανονιστικής διοικητικής πράξης ή εξυπηρετεί τους σκοπούς του οικείου φορέα και β) υπάρχει εγγεγραμμένη στον Προϋπολογισμό σχετική πίστωση. Κανονική είναι η δαπάνη, που έχει νόμιμα αναληφθεί, επισυνάπτονται τα νόμιμα δικαιολογητικά και η σχετική απαίτηση δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή. Κατά τον ασκούμενο από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου έλεγχο εξετάζονται και τα παρεμπιπτόντως αναφυόμενα ζητήματα. 3. Τον έλεγχο ακολουθεί η πράξη εκκαθάρισης, με την οποία προσδιορίζονται τα δικαιώματα των πιστωτών του Δημοσίου και εκδίδεται τίτλος πληρωμής. 4. Η εκκαθάριση και εντολή πληρωμής των δαπανών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας ενεργείται σύμφωνα με τη νομοθεσία που το διέπει. 5. Εάν, κατά την άσκηση του ελέγχου γεννηθούν βάσιμες αμφιβολίες ως προς το ουσιαστικό μέρος της δαπάνης, η Υπηρεσία αναφέρει την περίπτωση στον Υπουργό Οικονομικών και τον Διατάκτη. Επί όλων των δαπανών του Δημοσίου καθώς και επί των δαπανών λοιπών φορέων που ελέγχονται και εκκαθαρίζονται από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου, δύναται να ασκείται και επιτόπιος έλεγχος που διατάσσεται από τον Υπουργό Οικονομικών ή εξουσιοδοτημένο όργανό του με μέριμνα της αρμόδιας Διεύθυνσης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Η άσκηση, του κατά το προηγούμενο εδάφιο, ελέγχου δεν αναστέλλει την πληρωμή των συγκεκριμένων δαπανών, εκτός αν δοθεί αντίθετη εντολή του Υπουργού Οικονομικών με αιτιολογημένη απόφασή του. Τα αρμόδια για τον επί τόπου έλεγχο όργανα δύνανται για ζητήματα τεχνικής φύσης να ζητούν τη συνδρομή και τη γνώμη υπαλλήλων του Δημοσίου ή υπαλλήλων του ευρύτερου δημόσιου τομέα της οικείας ειδικότητας ή εμπειρίας, οι οποίοι δεν έχουν λάβει μέρος με οποιονδήποτε τρόπο στη διαδικασία πραγματοποίησης της δαπάνης. Στους υπαλλήλους αυτούς, που τίθενται υποχρεωτικά στη διάθεση των ελεγκτικών οργάνων από τις υπηρεσίες που ανήκουν, δύναται να καταβάλλεται αποζημίωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Εφόσον κατά τον διενεργηθέντα έλεγχο διαπιστωθούν αξιόποινες πράξεις ή παραλείψεις, η σχετική έκθεση αποστέλλεται στον Εισαγγελέα από τον διατάξαντα τον έλεγχο και εφόσον διαπιστωθεί έλλειμμα, η σχετική έκθεση διαβιβάζεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

446

210

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έλεγχο νομιμότητας και κανονικότητας αυτών. Νόμιμη είναι η δαπάνη εφόσον: α) προβλέπεται από διάταξη νόμου και β) υπάρχει εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό σχετική πίστωση. Κανονική είναι η δαπάνη, εφόσον έχει νόμιμα αναληφθεί, επισυνάπτονται τα νόμιμα δικαιολογητικά και η σχετική απαίτηση δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή». Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι, κατά το συντακτικό νομοθέτη, στην ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγεται αφενός μεν ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) ή άλλων νομικών προσώπων που υπάγονται με ειδική διάταξη νόμου στο καθεστώς αυτό, ο οποίος συνιστά τον προληπτικό έλεγχο που διενεργείται πριν από την εκταμίευση του δημοσίου χρήματος, με την ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης, καθώς και την εκκαθάριση της αντίστοιχης δαπάνης (έλεγχος διατακτών), αφετέρου δε ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των υπολόγων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο, ο οποίος συνιστά τον κατασταλτικό έλεγχο που διενεργείται μετά την εκταμίευση του δημοσίου χρήματος (έλεγχος υπολόγων). Οι ως άνω ελεγκτικές διαδικασίες (προληπτικός και κατασταλτικός έλεγχος δαπανών) είναι αυτοτελείς και σαφώς διακριτές μεταξύ τους, ούτως ώστε, το γεγονός ότι στο πλαίσιο της διαδικασίας του κατασταλτικού ελέγχου (η οποία, άλλωστε, είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα σε σχέση με αυτή του προληπτικού) εκκρεμεί πρόταση καταλογισμού των υπολόγων για δαπάνη που αφορά στην εξόφληση του 1ου λογαριασμού ενός έργου, δεν κωλύει την πρόοδο της διαδικασίας του προληπτικού ελέγχου δαπάνης για την εξόφληση επόμενου λογαριασμού του ίδιου έργου. Περαιτέρω, ο προληπτικός έλεγχος της νομιμότητας των δαπανών συνίσταται σε έλεγχο νομιμότητας και κανονικότητας αυτών, η δε δαπάνη είναι νόμιμη, εφόσον προβλέπεται από διάταξη νόμου και υπάρχει εγγεγραμμένη στον οικείο προϋπολογισμό σχετική πίστωση, ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης των χρημάτων, με τα οποία η εν λόγω πίστωση τροφοδοτείται, και κανονική, εφόσον έχει νόμιμα αναληφθεί, επισυνάπτονται τα νόμιμα δικαιολογητικά και η σχετική απαίτηση δεν 447 έχει υποπέσει σε παραγραφή . Κατά τον υπό του Συνεδρίου ασκούμενον έλεγχον επιτρέπεται η εξέτασις και των παρεμπιπτόντως 448 449 450 451 αναφυομένων ζητημάτων, επιφυλασσομένων των περί δεδικασμένου διατάξεων ». Σύμφωνα με την 447

ΕΣ/T7/74/2006.Το άρθρο 3 του ν.δ/τος 31/1968 «Περί προστασίας της περιουσίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και ρυθμίσεως ετέρων τινών θεμάτων» (ΦΕΚ 281, Α΄) ορίζει ότι: «Αι υπό των Αστικών εν γένει Νόμων και των ουσιαστικών διατάξεων περί δικών του Δημοσίου αναγνωριζόμεναι εις το δημόσιον προνομίαι ή τεθεσπισμέναι ειδικαί προστατευτικαί διατάξεις, εφαρμόζονται αναλόγως και επί των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως, εφ’ όσον οι τυχόν υφιστάμεναι αντίστοιχοι διά τους οργανισμούς τούτους προνομίαι εν γένει δεν είναι ευρύτεροι ή ευνοϊκότεραι των επί του Δημοσίου ισχυουσών». Σύμφωνα δε με το άρθρο 304 του π.δ/τος 410/1995 (ΦΕΚ Α΄ 231), όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 29 του ν. 3202/2003 (ΦΕΚ Α΄ 284), «…Για την παραγραφή των αξιώσεων κατά των Ο.Τ.Α. έχουν εφαρμογή οι διατάξεις που διέπουν την παραγραφή των αξιώσεων κατά του Δημοσίου …».Η αξίωση του εργολάβου για την καταβολή της, κατά τη σύμβαση, οφειλόμενης αμοιβής του υπόκειται σε πενταετή παραγραφή που αρχίζει από το τέλος του έτους κατά το οποίο συντελέσθηκε η οριστική παραλαβή του έργου, είτε αυτή διενεργήθηκε από την επιτροπή με τη σύνταξη σχετικού πρωτοκόλλου (πραγματική παραλαβή) είτε έγινε αυτοδικαίως (πλασματική παραλαβή). Η οριστική, δε, παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδικαίως εάν παρέλθει άπρακτο δίμηνο από τη συμπλήρωση του χρόνου της εγγύησης του έργου και πάντως μετά την πάροδο 30 ημερών από τότε που ο ανάδοχος θα απευθύνει προς την υπηρεσία ειδική περί τούτου όχληση, χωρίς την οποία δεν επέρχεται η συντέλεση της (πλασματικής) οριστικής παραλαβής (πρβλ. πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 271, 388/1992 και απ. ΣτΕ 3489, 4195/1996).Aπό τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει, ανεξαρτήτως του χρόνου λήξεως της εγγύησης των έργων, ότι έγινε ειδική όχληση του αναδόχου προς ενέργεια της οριστικής παραλαβής τους, δε συντρέχει περίπτωση συντελέσεως αυτοδίκαιης παραλαβής, ούτε εξάλλου έχουν συνταχθεί πρωτόκολλα οριστικής παραλαβής. Συνεπώς, οι αξιώσεις του αναδόχου από τις ανωτέρω εργολαβικές συμβάσεις δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή, 448

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Βλ. ν. 2915/2001 άρθρο 24 . Διάταξη, με την οποία αίρεται το απόρρητο των τραπεζικών καταθέσεων έναντι όσων έχουν δικαίωμα κατάσχεσης της περιουσίας του δικαιούχου της τραπεζικής κατάθεσης.

211

•ΜΠρΑθ/733/2011.Αναγκαστική κατάσχεση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 982 επ. του ΚΠολΔ και το άρθρο 24 του Ν 2915/2001 στα χέρια των καθ' ων Τραπεζών, ως τρίτων, την τραπεζική κατάθεση των χρημάτων του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο είναι οφειλέτης της. Οι καθ' ων Τράπεζες με δηλώσεις τους στον Ειρηνοδίκη Αθηνών…., βεβαίωσαν σύμφωνα με το άρθρο 985 ΚΠολΔ ότι έχουν στα χέρια τους το ποσό των …. και ότι άλλη κατάσχεση για το ποσό αυτό από άλλον δεν έχει επιβληθεί. Η κατάσχεση στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης έχει ρυθμιστεί ειδικότερα με τα άρθρα 87-94 του νδ της 177/13-8-1923 «Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών», του οποίου η ισχύς διατηρήθηκε με το άρθρο 52 αρ. 3 ΕισΝΚΠολΔ. Συμπληρωματικά εφαρμόζονται οι γενικές ρυθμίσεις των άρθρων 982 επ. που ισχύουν άμεσα, όπου υπάρχουν κενά, σύμφωνα με τα άρθρα 42 § 3 και 53 § του πιο πάνω νδ. Οταν υποβάλλεται καταφατική δήλωση, η Τράπεζα αποκτά δυνάμει του άρθρου 87 § 1 του πιο πάνω νδ το δικαίωμα, είτε να παρακαταθέσει τα κατασχεθέντα, απαλλασσόμενη ούτω πάσης ευθύνης και έναντι του κατασχόντος και έναντι του δικαιούχου, είτε να ζητήσει από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών την άρση της κατασχέσεως με ή και χωρίς εγγύηση. Αν πρόκειται για την ....... της ....... ΑΕ, η κατάθεση μπορεί να γίνει στην ίδια ή σε ειδικό λογαριασμό όψεως. Η ανάληψη από τον κατασχόντα του ποσού, που κατασχέθηκε, γίνεται κατά το άρθρο 88 του νδ με άδεια του Προέδρου Πρωτοδικών. Οι διατάξεις των άρθρων 87 και 88 του πιο πάνω νδ έχουν διατηρηθεί σε ισχύ και δεν καταργήθηκαν με την εισαγωγή του ΚΠολΔ, που είναι νεώτερο νομοθέτημα, γιατί οι γενικές διατάξεις του ΚΠολΔ δεν μπορούν να καταργήσουν τις ειδικές του νδ. Οπου αυτό έχει συμβεί, ορίζεται ρητά στον ΚΠολΔ ή στον ΕισΝΚΠολΔ. Η διάταξη του άρθρου 88 δεν προσκρούει στο Σύνταγμα, εφόσον δεν εισάγει ανεπίτρεπτη διάκριση υπέρ της καθ' ης Τράπεζας

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

και δεν θεσπίζει ανεπίτρεπτο εμπόδιο εκτέλεσης τελεσίδικης απόφασης. Περαιτέρω στο άρθρο 3 § 2 ΕισΝΚΠολΔ ορίζεται, ότι «2. Στις περιπτώσεις που διατάξεις του ΑΚ ή άλλου νόμου παραπέμπουν στην αρμοδιότητα και στην επ' αναφορά διαδικασία γενικά του προέδρου πρωτοδικών ..... από την εισαγωγή του ΚΠολΔ είναι αρμόδιο το μονομελές πρωτοδικείο, δικάζοντας κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ ΚΠολΔ, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά». •ΜΠρΘΕσ/33296/2009 Με την ΚΠολΔ 724 §1 ορίζεται ότι ο δανειστής μπορεί με βάση διαταγή πληρωμής χρηματικών απαιτήσεων να επιβάλει συντηρητική κατάσχεση στα χέρια του οφειλέτη ή τρίτου για το ποσό που ορίζεται με τη διαταγή πληρωμής, ότι πρέπει να καταβληθεί. Ο σκοπός της καθιερώσεως της διαταγής πληρωμής και ως τίτλου επιβολής συντηρητικής κατασχέσεως είναι συνακόλουθος με το σκοπό της εισαγωγής της διαδικασίας της διαταγής πληρωμής, η οποία συνιστά μέτρον που προάγει κατ" εξοχήν την ταχύτητα κατά την απονομή της δικαιοσύνης (βλ. !. Καστριώτη, Η κατάσχεσις εις χείρας τρίτου, τομ. Δεύτερος (1986) σ. 553, όπου και περαιτέρω παραπομπές στην υποσ. 20). Το γεγονός και μόνο ότι ο νόμος παρέχει ευχέρεια επιβολής αναγκαστικής κατασχέσεως με βάση τη διαταγή πληρωμής, δεν καθιστά περιττή τη δυνατότητα συντηρητικής κατασχέσεως, ενόψει και του ότι σύμφωνα με το άρθρο 632 §2 ΚΠολΔ το δικαστήριο που εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής, μπορεί κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ. να χορηγήσει αναστολή, ώσπου να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση για την ανακοπή. Επομένως, συντηρητική κατάσχεση , επιβαλλόμενη βάσει διαταγής πληρωμής, είναι νοητή και δυνατή κατά το διάστημα της αναστολής του άρθρου 632 §2 ΚΠολΔ, το οποίο εκτείνεται μέχρι την τελεσιδικία της αποφάσεως επί της ασκηθείσας ανακοπής (βλ. I. Καστριώτη ό.π. σ. 559, Κ. Μπέη Δ 10. 350, βλ. όμως και Σ. Ματθία Δ 10. 347 επ). Ο ΚΠολΔ σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει επί της συντηρητής κατασχέσεως, που διατάσσεται από το Δικαστήριο (αρθρ. 722 §2) δεν ορίζει τίποτε σχετικά με τη δυνατότητα και το χρόνο μεταβίβασης της κατασχεθείσας απαίτησης προς τον κατασχόντα συντηρητικώς στα- χέρια τρίτου, βάσει διαταγής πληρωμής, θα πρέπει όμως να γίνει δεκτό ότι η αναγκαστική εκχώρηση λαβαίνει χώρα από την επέλευση της τελεσιδικίας της επί της ασκηθείσας ανακοπής αποφάσεως, οπότε η επιβληθείσα συντηρητική κατάσχεση τρέπεται σε αναγκαστική και παύει η ευχέρεια του δανειστή να επιβάλει συντηρητική κατάσχεση (βλ. Ι Καστριώτη ο.π. σ. 561, 562 πρβλ. και Θ. Λιβαθηνό, ΝοΒ 20. 1131, ΕφΑΘ 10153/1985 ΕλλΔνη 1985. 1150). •Ν.3943/2011-ΦΕΚ 66/Α-Αρθρο 49 .παρ.3. «3.Η επιβολή κατασχέσεως κατά δήμου ή συνδέσμου δήμων ή περιφέρειας επί των Κ.Α.Π. ή επί δανείων του δήμου ή συνδέσμου δήμων ή περιφέρειας εις χείρας του Τ.Π.Δ. ως τρίτου, η προθεσμία προς υποβολή δηλώσεως από το Τ.Π.Δ. επί της κατασχέσεως, η προθεσμία ασκήσεως ανακοπής και η άσκηση ανακοπής κατά της κατασχέσεως ή της δηλώσεως του Τ.Π.Δ. δεν αναστέλλουν την απόδοση των Κ.Α.Π. ή των δανείων προς το δήμο ή το σύνδεσμο δήμων ή την περιφέρεια από το Τ.Π.Δ.. Η ικανοποίηση του κατασχόντος πραγματοποιείται, εφόσον υπάρξει τελεσίδικη δικαστική απόφαση απο¬δοχής της ανακοπής του, για τα ποσά, τα οποία θα αποδοθούν στον ίδιο δήμο ή σύνδεσμο δήμων ή την περιφέρεια δια του Τ.Π.Δ. μετά την έκδοση της ανωτέρω δικαστικής απόφασης. 449

ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/3η/2011.Με βάση τα ανωτέρω, όταν για την αξίωση του φερομένου ως δικαιούχου δαπάνης σε βάρος του Δημοσίου ή ο.τ.α. ή ν.π.δ.δ., το δικαίωμα αυτού για την πραγματοποίηση της δαπάνης στηρίζεται στον εκτελεστό τίτλο της διαταγής πληρωμής, η οποία, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 633 παρ. 1 και 2 του Κ.Πολ.Δ., κατέστη τελεσίδικη, εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση και παράγει δεδικασμένο, το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά το γενόμενο υπ' αυτού έλεγχο υποχρεούται σε θεώρηση του χρηματικού εντάλματος που εκδίδεται υπέρ του αιτηθέντος την έκδοση διαταγής πληρωμής και σε συμμόρφωση προς αυτήν, αφού και το Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει να συμμορφωθεί με αυτήν, διότι δεν αποτελεί κατά την έννοια της παρ. 3 του άρθρου 17 του π.δ. 774/1980 παρεμπιπτόντως αναφυόμενο ζήτημα κατά τον ασκούμενο έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ο έλεγχος της ορθότητας ή μη της απόφασης επί της προσωρινής διαταγής, ο οποίος, σε κάθε περίπτωση, κατά τα προαναφερθέντα, ανήκει στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων και μάλιστα ανεξαρτήτως του ζητήματος εάν τα τελευταία έχουν δικαιοδοσία εκδόσεως διαταγής πληρωμής σε περίπτωση που η χρηματική απαίτηση προέρχεται από υποκείμενη σχέση δημοσίου δικαίου. 450

Βλ. ν.3481/2006 άρθρ. 4 § 3 .θέσπιση δυνατότητας απευθείας αγωγής σε περίπτωση εκκαθαρισμένων απαιτήσεων του αναδόχου κατά του κυρίου του έργου (εγκεκριμένοι λογαριασμοί), χωρίς προηγούμενη τήρηση της ενδικοφανούς προδικασίας (ένσταση & αίτηση θεραπείας). •ΑΠ/2347/2009. Αντίθετη με διατάξεις του Συντάγματος, της ΕΣΔΑ και του ΔΣΑΠΔ η νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 20 ν. 3301/2004 που αποκλείει την εκτέλεση εναντίον του Δημοσίου κλπ ορισμένων εκτελεστών τίτλων μεταξύ των οποίων και οι διαταγές πληρωμής και ως εκ τούτου είναι δυνατή, η από τον αρμόδιο πολιτικό δικαστή (ειρηνοδίκη ή δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου) έκδοση διαταγής πληρωμής, συντρεχουσών των προς τούτο προϋποθέσεων εις βάρος του Δημοσίου, ΟΤΑ και ν.π.δ.δ., και αν ακόμη η υποκείμενη σχέση, από την οποία απορρέει η χρηματική απαίτηση προς πληρωμή της οποίας ζητείται η έκδοση διαταγής πληρωμής, υπάγεται στη δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων, όπως συμβαίνει επί διαφοράς από σύμβαση δημόσιου έργου. •Ελ.Συν./Τμ.7/250/2009.Τα Ν.Π.Δ.Δ, στα οποία περιλαμβάνονται και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποχρεούνται να συμμορφώνονται στις εκτελεστές αποφάσεις των δικαστηρίων. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση που η απαίτηση πιστωτή Ο.Τ.Α. στηρίζεται σε τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου και ο Ο.Τ.Α., σε συμμόρφωση στην απόφαση αυτή, την εκτελεί εκούσια, ενταλματοποιώντας την σχετική δαπάνη για να εξοφλήσει την απαίτηση αυτή, το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τον ενεργούμενο απ’ αυτό έλεγχο της ως άνω δαπάνης υποχρεούται, αφού διαπιστώσει ότι υφίσταται τυπικά ο επικαλούμενος εκτελεστός τίτλος, να προβεί στη θεώρηση του σχετικού χρηματικού εντάλματος, καθόσον ο εκτελεστός αυτός τίτλος αποτελεί νόμιμο και επαρκές δικαιολογητικό. (πρβλ. Πρακτικά 7ης/19.3.2003 Γενικής Συνεδρίασης Ολομέλειας Ελ.Συν. Θέμα Α΄, βλ. Πράξη VΙΙ Τμήματος 203/2007, Πράξη Ι Τμήματος 142/2006).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

451

212

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έννοια της ως άνω διάταξης, το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά την άσκηση του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών του Κράτους, των Ο.Τ.Α. και των Ν.Π.Δ.Δ., έχει τη δυνατότητα να διενεργεί παρεμπίπτοντα έλεγχο των ζητημάτων που άπτονται της νομιμότητας και κανονικότητας της ελεγχόμενης δαπάνης, 452 δεσμευόμενο μόνο από το δεδικασμένο , το οποίο απορρέει από δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο διαγνωστικής δίκης (πράξη VII Τμ. 418/2006). Το Ελεγκτικό Συνέδριο, διενεργώντας παρεμπίπτοντα έλεγχο νομιμότητας των ατομικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες αποτελούν έρεισμα της ελεγχόμενης δαπάνης, ακόμα και στην περίπτωση που αυτές δεν έχουν ανακληθεί ή ακυρωθεί και, επομένως, καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν προβαίνει στην ακύρωση των πράξεων αυτών, αλλά στην αποδυνάμωσή τους από τις δημοσιονομικές συνέπειες που μπορούν να επιφέρουν (πράξη VII Τμ. 61, 125/2007).

53.4.Διαδικασία πληρωμής Δικαιολογητικά πληρωμών Δ ημοσί ων Έ ργων που εκτελούνται έπειτα από ανοικτό διαγ ωνισμό ( Έργα που εκτελούνται από το Δημόσιο ,τα ΝΠΔΔ και τους ΟΤΑ. 453

Ο οδηγός αυτός συντάχθηκε με βάση τα αριθμ. 2/11529/0026/2004 ,2/378/0026/8.1.1999 έγγραφα του Γεν. 454 455 Λογιστηρίου του Κράτους και το αριθμ.59774/1986 έγγραφο του ΥΠΕΣ προσαρμοσμένα στις ισχύουσες διατάξεις.

452

Ελ.Συν./Πρακτικά/Συν.3η/17.2.2009 .Όπως είναι προφανές, η ισχύς αυτή του δεδικασμένου, στα πλαίσια του ασκούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου, είναι αποτέλεσμα της διαγνωστικής διαδικασίας για το νόμω και ουσία βάσιμο της απαίτησης που προηγείται δια της σχετικής δικαστικής απόφασης. Δοθέντος, περαιτέρω, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 197 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (πρβλ. τα άρθρα 321 επομ. Κ.Πολ.Δικ), με την ισχύ του δεδικασμένου περιβάλλεται η τελεσίδικη κρίση του δικαστηρίου περί του παραδεκτού και της υπόστασης ή όχι του ουσιαστικού δικαιώματος, που κατέστη αντικείμενο της δίκης με την υποβολή αίτησης παροχής εννόμου προστασίας ως προς αυτό, η έκταση του δεδικασμένου και της συναφούς δέσμευσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου προσδιορίζονται από το περιεχόμενο του αιτήματος που απευθύνθηκε στο δικαστήριο, καλύπτει δε και τη διάταξη για την εκπλήρωση της παροχής, όπως αυτή περιγράφεται στην απόφαση, ως προς το χρόνο, τον τόπο και τους λοιπούς όρους της εκπλήρωσής της (βλ. την 101/2006 Πράξη VII Τμ. Ελ. Συν.). 453

2/378/0026/1999. Κατευθύνσεις Δημοσιονομικού ελέγχου.(Συμπληρώθηκε από το αριθμ. 2/9709/0026/1999 έγγραφο)

454

ΥΠΕΣ/59774/1986.Αποστολή πινάκων που περιέχουν τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τα Χ.Ε.Π. που εκδίδουν οι Ο.Τ.Α. και τις κρατήσεις που γίνονται σ’ αυτά

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

455

213

Π.Δ.171/1987(ΦΕΚ Α' 84) : Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων που εκτελούνται από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και άλλες σχετικές διατάξεις (..) Άρθρο 13 : Πληρωμές - Δικαιολογητικά 1.Για τις πληρωμές των έργων που εκτελούνται σύμφωνα με το παρόν δ/γμα, εφαρμόζονται οι διατάξεις "περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων".2.Στην περίπτωση έργου που εκτελείται με διαγωνισμό η απευθείας ανάθεση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το χρηματικό ένταλμα πληρωμής του αναδόχου υπογράφεται από τον επιβλέποντα και θεωρείται από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας μόνο ο οικείος λογαριασμός (πιστοποίηση).3.Στα δικαιολογητικά που συνοδεύουν κάθε χρηματικό ένταλμα πληρωμής έργου που εκτελείται με αυτεπιστασία επισυνάπτεται συγκεντρωτική κατάσταση στην οποία αναφέρονται τα δικαιολογητικά πληρωμής και το αντίστοιχο ποσό. Η κατάσταση αυτή και μόνο υπογράφεται από τον επιβλέποντα και θεωρείται από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 3 του άρθρου 15 του παρόντος.4. Η ανωτέρω υπογραφή και θεώρηση έχει την έννοια ότι τα υλικά των οποίων έγινε προμήθεια και οι μεταφορές τους είναι απαραίτητα για την εκτέλεση του έργου και ότι η αξία της εργασίας που έγινε με ημερομίσθια ανταποκρίνεται προς το ολικό ποσό της αντίστοιχης κατάστασης, καθώς και ότι οι τιμές ημερομισθίων δεν υπερβαίνουν αυτές των συλλογικών συμβάσεων ή τις τιμές της μελέτης, οι Δε τιμές υλικών δεν υπερβαίνουν τις τιμές της μελέτης ή εκείνες που ισχύουν σύμφωνα με τις τιμαριθμικές του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Έργων (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) κατά το χρόνο πληρωμής. Για την εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία επιτρέπεται η σύνταξη του τιμολογίου της μελέτης να γίνεται με βάση τις τιμές ημερομισθίων και υλικών, όπως αυτές διαμορφώνονται από τις επικρατούσες τοπικές συνθήκες.5.Τα δικαιολογητικά απόδοσης λογαριασμού των ενταλμάτων προπληρωμής που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα θεωρούνται όπως ορίζεται στις παρ. 2 και 3 του παρόντος άρθρου.6.Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου πλην των παρ. 2, 3 και 4 αυτού, δεν εφαρμόζονται για τα έργα επιχειρήσεων για τις οποίες ισχύουν οι διατάξεις που ρυθμίζουν τα θέματα της οικονομικής τους διοίκησης

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

53.4.1.Προσυμβατικό στάδιο •Απόφαση ένταξης του έργου στο ΠΔΕ ή στο πρόγραμμα εκτελεστέων έργων ή στο τεχνικό πρόγραμμα • Απόφαση έγκρισης της δαπάνης και διάθεσης της σχετικής πίστωσης .

456

.

457 458 459 460 461

456

Ν.3669/2008-Αρθρο 1 ,παρ.5.Τα έργα προγραμματίζονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και ορίζεται για κάθε έργο ή ομάδα έργων, το ύψος και η πηγή προέλευσης των πιστώσεων για τη χρηματοδότηση της κατασκευής. 457

Ν.2362/23.11.1995 (ΦΕΚ 247/ Α'-27.11.1995) «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (..) «Άρθρο 1Β Ορισμοί .Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου, οι κατωτέρω όροι έχουν την ακόλουθη έννοια: 1.Δημόσιος τομέας: περιλαμβάνει την Γενική Κυβέρνηση και τις δημόσιες επιχειρήσεις κατά την έννοια των παραγράφων 1, 2 και 3, καθώς και τους δημόσιους οργανισμούς κατά την έννοια της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του ν. 3429/2005 (ΦΕΚ 314 Α΄). 2.Γενική Κυβέρνηση: περιλαμβάνει την Κεντρική Κυβέρνηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού (ΟΤΑ) και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ΕΣΟΛ). 3. Κεντρική Κυβέρνηση: περιλαμβάνει την Κεντρική Διοίκηση και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ελέγχονται και χρηματοδοτούνται κυρίως από την Κεντρική Διοίκηση, εκτός ΟΤΑ και ΟΚΑ. 4. Κεντρική Διοίκηση ή Δημόσιο ή Κράτος: περιλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας, τα Υπουργεία και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, καθώς και τις Ανεξάρτητες Αρχές. «Άρθρο 21 Ανάληψη υποχρεώσεων 1. Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση). 2. Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση). 3. Για την ανάληψη υποχρεώσεων που προβλέπεται ότι θα βαρύνουν είτε τμηματικά είτε εξ ολοκλήρου τα επόμενα οικονομικά έτη του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής συμπεριλαμβανομένων και των μισθώσεων ακινήτων, απαιτείται προηγούμενη έγκριση του Υπουργού Οικονομικών για τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και του εποπτεύοντος Υπουργού για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Το συνολικό ποσό και η διάρκεια της επιβάρυνσης αναφέρονται: (α) στη διοικητική πράξη ανάληψης της υποχρέωσης και (β) στο διαπιστωτικό έγγραφο της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας του φορέα που εξετάζει τη νομιμότητα και κανονικότητα της δαπάνης. 4. ...11……Για καταβολή δαπανών καθ' υπέρβαση των εγκεκριμένων πιστώσεων ο φορέας της Γενικής Κυβέρνησης ευθύνεται μόνο βάσει των διατάξεων περί αδικαιολόγητου πλουτισμού.» 458

Π.Δ.113/2010. Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες. Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής 1. Οι διατάξεις του παρόντος π.δ. εφαρμόζονται σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Όπου στις διατάξεις αυτές αναφέρεται Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.), νοείται, όσον αφορά σε φορείς που δεν λειτουργεί τέτοια υπηρεσία, η αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα. 2. Οι ανωτέρω διατάξεις έχουν ανάλογη εφαρμογή στις πιστώσεις που μεταβιβάζονται από τους κυρίους στους δευτερεύοντες διατάκτες και στις δαπάνες των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρθρο 2 1. Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση -άρθρο 21. παρ. 1, ν. 2362/1995).2. Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευσηάρθρο 21, παρ. 2, ν. 2362/1995). Ελ.Συν./Τμ.VII/70/2010.Εξόφληση λογαριασμού έργου. Η πληρωμή συγκεκριμένης δαπάνης πρέπει να γίνεται σε βάρος ειδικά προβλεφθείσας για το σκοπό αυτό πίστωσης και, επομένως, πριν από την έναρξη της οποιασδήποτε διαδικασίας για την ανάθεση δημοτικού έργου πρέπει να έχει εξασφαλιστεί και να υπάρχει εγγεγραμμένη σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του αναθέτοντος Δήμου για το τμήμα τουλάχιστον του έργου που πρόκειται να εκτελεστεί μέχρι το τέλος τους έτους. Εφόσον από τη σχετική σύμβαση προκύπτει ότι ο χρόνος, μέσα στον οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο, δεν εκτείνεται πέραν της λήξης του οικείου οικονομικού έτους, η νομιμότητα της εν λόγω δαπάνης προϋποθέτει τη σύνταξη έκθεσης ανάληψης για τη συνολική δαπάνη αυτού. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον το αντικείμενο της σύμβασης αφορά σε εκτέλεση έργου, αφού πρόκειται για εργασίες επισκευής και συντήρησης κτιρίων, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, επιπλέον δε για την εκτέλεσή τους απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι καθώς και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. 460

ΕλΣυν/Τμ.VII/192/2009.Για την υλοποίηση του ως άνω έργου δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις των εδαφ. β', γ' και δ' της παρ. 1 του άρθρου 12 του π.δ. 171/1987 και για την πληρωμή του έργου, δεν ενεγράφη εκ νέου στον προϋπολογισμό του έτους 2008 σε ιδιαίτερο κεφάλαιο με τίτλο «έξοδα εκ παρελθόντων οικονομικών ετών», εφόσον δεν πληρώθηκε εντός του οικονομικού έτους 2007, στον προϋπολογισμό εξόδων του οποίου είχε αρχικά εγγραφεί, κατά παράβαση του άρθρου 1 του β.δ. της 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α' 114, διόρθ. ΦΕΚ Α' 145 και 197). Όμοια η 196/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

459

214

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

•Μελέτη του έργου

www.docman.gr

462 463 464

, εγκεκριμένη από το αρμόδιο όργανο, συνοδευόμενη από τα συμβατικά τεύχη (Τεχνική περιγραφή, Προϋπολογισμός, Τιμολόγιο εφαρμογής, Ειδική- Γενική συγγραφή υποχρεώσεων). (άρθρα 2 και 17 ν. 3669/2008 ) •Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (άρθρο 14 ν.3669/2008 ) και λοιπές αδειοδοτήσεις (οικοδομική άδεια,

άδειες εκτέλεσης λιμενικών έργων ) •Για την επιλογή του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Κατασκευών της 465 Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. •Απόφαση για τον καθορισμό του τρόπου εκτέλεσης του έργου. (Άρθρο 2 ν.3669/2008) •Όταν πρόκειται για έργο που χρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους, επιπλέον τεχνικό δελτίο και απόφαση

ένταξης του σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα

466

.

461

Ν.3861/2010 -ΦΕΚ:112/Α/2010 .Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια» και άλλες διατάξεις. 462

Αριθ. 20554/ΕΥΣ 3430/2010.Καθορισμός προδιαγραφών και διαδικασίας ελέγχου και επικαιροποίησης μελετών τεχνικών έργων.(..) Άρθρο 1.Μελέτες που υπάγονται στη διαδικασία .1. Οι φορείς που προτίθενται να προτείνουν τεχνικά έργα για υλοποίηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ με μελέτες που εκπονήθηκαν υπό το καθεστώς του ν.716/1977 (ΦΕΚ259/Α΄) «Περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως μελετών», οφείλουν αρχικά να ερευνήσουν τα ακόλουθα: α) Το χρόνο που ολοκληρώθηκε η μελέτη. Μελέτες που έχουν εκπονηθεί πριν από το έτος 1993 δεν είναι αποδεκτές. β) Το στάδιο εκπόνησης των μελετών, οι οποίες δεν είναι ολοκληρωμένες. Σε περίπτωση μελετών, οι οποίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο (δηλαδή προκαταρκτικής μελέτης για οδικά έργα ή ανάλογο στάδιο για τις άλλες κατηγορίες έργων), η διαδικασία εκπόνησης δεν μπορεί να συνεχισθεί με εφαρμογή των διατάξεων του ν.716/1977, αλλά πρέπει να διακοπεί η εκτέλεση της μελέτης και να εκπονηθούν τα υπόλοιπα στάδια αυτής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν.3840/2010. •Ν.3621/2007-Άρθρο τέταρτο παρ.2. Μελέτες ή κατηγορίες ή στάδια αυτών για έργα που πρόκειται να ενταχθούν στα επιχειρησιακά προγράμματα της προγραμματικής περιόδου 2007-2013, οι οποίες καταρτίσθηκαν βάσει του νομικού πλαισίου που ίσχυε πριν από την εφαρμογή του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42/Α΄), ελέγχονται υποχρεωτικά προκειμένου να διαπιστωθεί η πληρότητα, αρτιότητα και εν γένει εφαρμοσιμότητά τους και αναθεωρούνται, επικαιροποιούνται ή συμπληρώνονται, πριν τη διαδικασία δημοπράτησης των έργων. 463

ΕλΣυν/Τμ.VI/114/2003.Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων επομένως απαραίτητο στοιχείο, πλην άλλων, της δημοπράτησης ενός δημοσίου έργου είναι α) η προηγούμενη εκπόνηση των «σχετικών μελετών», αφού με αυτές προσδιορίζεται το συμβατικό, τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου, δεδομένου ότι η κατάρτιση των συμβατικών τευχών (τεχνική περιγραφή, Ε.Σ.Υ., Γ.Σ.Υ., το τιμολόγιο και ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας), που συνοδεύουν τη διακήρυξη, στηρίζονται σε στοιχεία που δίνονται από την εκπονηθείσα μελέτη του έργου. β) Για την εκτέλεση έργου οδοποιΐας δεν απαιτείται αποκλειστικά οριστική μελέτη, αφού ο βαθμός ωριμότητας της εκπονηθείσας μελέτης δεν προσδιορίζεται από το νόμο, στον οποίο γίνεται αναφορά μόνον σε «σχετική μελέτη» και όχι σε «πλήρη ή οριστική μελέτη» αρκούσης δηλαδή και της προμελέτης, εφόσον αυτή επιτρέπει τον με σαφήνεια και πληρότητα προσδιορισμό του οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

464

215

Ν.3669/2008-Αρθρο 8.παρ.2.Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή του συστήματος προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή πέρα από τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, είναι η ύπαρξη εγκεκριμένης προμελέτης και οικονομοτεχνικής μελέτης της υπηρεσίας για τον καθορισμό του προϋπολογισμού υπηρεσίας. Τα τεύχη δημοπράτησης περιλαμβάνουν μεταξύ των άλλων «Κανονισμό Μελετών Έργου» και «Πρότυπα Κατασκευής Έργου», τα οποία συντάσσονται ειδικά για το προς δημοπράτηση έργο ή υπάρχουν και εφαρμόστηκαν σε παρόμοια έργα. Μετά την έγκριση της προκαταρκτικής μελέτης της υπηρεσίας και προ της έγκρισης της προμελέτης προηγείται η εκπόνηση όλων των αναγκαίων καλούμενων «υποστηρικτικών μελετών», όπως π.χ. είναι οι μελέτες των συνθηκών του έργου και όλες οι απαραίτητες πράξεις ή αποφάσεις που επιτρέπουν την ακώλυτη εφαρμογή της σύμβασης, όπως π.χ. αδειοδοτήσεις συναρμόδιων φορέων. 465

•Ελ.Συν/Τμ.6/250/2007.Κατασκευή δημοσίου έργου από ΟΤΑ (Κοινότητα) με σύστημα υποβολής προσφορών που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή. Δοθέντος ότι η διακήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 17/2/2006, υπό το καθεστώς δηλαδή του ν.3316/2005, όφειλε να έχει προηγηθεί της απόφασης του Κοινοτικού Συμβουλίου απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. 466

Ν.3614/2007 ΦΕΚ A 267/3.12.2007.Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013. …Άρθρο 7-Ένταξη πράξεων .1. Με απόφαση του Γενικού ή Ειδικού Γραμματέα στον

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Απόφαση έγκρισης των όρων της δημοπράτησης από την προϊσταμένη αρχή. (ν.3669/2008 - άρθρο 15 παρ.1). •Διακήρυξη της δημοπρασίας .(Άρθρο 15 ν.3669/2008) •Ειδικά για τις πράξεις που συγχηματοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους, σύμφωνη γνώμη της Διαχειριστικής 467 Αρχής όπως προβλέπεται από της διατάξεις του άρθρου 3 παρ.2δ του ν.3614/2007 . •Αντίγραφα των δημοσιεύσεων της περίληψης της διακήρυξης.

468

469

α) στην Εφημερίδα των Ε.Κ. αν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης (προυπολογισμός) υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ , σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ 1 περιπτ. Β του ΠΔ 60/2007 και το άρθρο 16 του π.Δ. 59/2007. ( Τα ανωτέρω όρια έχουν αναπροσαρμοσθεί με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1177/2009 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Νοεμβρίου 2009 για την τροποποίηση των οδηγιών 2004/17/ΕΚ, 2004/18/ΕΚ και 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ) β) στο Τεύχος Δημοσίων Συμβάσεων της ΕτΚ

470

. (Ν. 3469/2006 ) 471

472

γ) τις εθνικές εφημερίδες που έχουν δικαίωμα δημοσίευσης περιλήψεων δημοσίων συμβάσεων . Υπενθυμίζεται η αριθμ. Αριθμ. 16820/2010-ΦΕΚ 1515/2010.»Καθορισμός ημερήσιων και εβδομαδιαίων οποίο υπάγεται η ειδική υπηρεσία διαχείρισης του επιχειρησιακού προγράμματος ή του Γενικού Γραμματέα στον οποίο υπάγεται η ενδιάμεση διαχειριστική αρχή σύμφωνα με το άρθρο 5 ή του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας σύμφωνα με το άρθρο 6, διενεργείται η ένταξη των πράξεων στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ή η ανάκληση αυτής, με την επιφύλαξη του άρθρου 4. Αναπόσπαστο τμήμα της απόφασης ένταξης πράξης, εξαιρουμένων των πράξεων κρατικών ενισχύσεων, αποτελεί σύμφωνο αποδοχής των όρων της απόφασης ένταξης υπογεγραμμένο από το νόμιμο εκπρόσωπο του δικαιούχου. Οι αποφάσεις ένταξης δημοσιεύονται στην οικεία ιστοσελίδα της ειδικής υπηρεσίας. 467

Ν.3614/2007.Αρθρο 3-παρ.2ιδ.(όπωςτροποποιήθηκε με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ν.. 3840/30.3.2010- ΦΕΚ A 53/31.3.2010) «(ιδ) προβαίνει σε εξέταση της διαδικασίας διακήρυξης και τροποποίησης δημοσίων συμβάσεων. Για όσες συμβάσεις εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων προβαίνει επιπλέον σε εξέταση κατά τη διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης. Η διαχειριστική αρχή εκφράζει τη γνώμη της εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από τη λήψη των σχετικών στοιχείων. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας, λογίζεται ότι η διαχειριστική αρχή έχει παράσχει σύμφωνη γνώμη, φέρουσα τη σχετική ευθύνη για τη σύμφωνη αυτή γνώμη. Η σύμφωνη γνώμη της διαχειριστικής αρχής ή η κατά το προηγούμενο εδάφιο τεκμαιρόμενη σύμφωνη γνώμη αυτής, αποτελεί όρο για τη χρηματοδότηση της πράξης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21. Σε περίπτωση δημόσιας σύμβασης που έχει ήδη συναφθεί κατά την ένταξη της σχετικής πράξης, καθώς και στις περιπτώσεις δημοσίων συμβάσεων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων, η εξέταση της διαδικασίας ανάθεσης διενεργείται πριν από την καταχώριση δαπανών στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα,». 468

Για της απαιτούμενες δημοσιεύσεις βλέπε τις εγκυκλίους :

•Δ17α/01/87/2006. ΕΓΚ.13.Δημοσίευση περίληψης διακήρυξης έργων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας. •ΥΠΕΧΩΔΕ αριθμ. Δ17α/02/85/30.5.2007. ΕΓΚ.16.Παρέχονται οδηγίες σχετικά με τα ακόλουθα θέματα δημοσίων έργων: α) ..γ) εφαρμογή διατάξεων ν. 3548/07 για δημοσίευση προκηρύξεων στο νομαρχιακό και τοπικό τύπο,

469Δ11δ/ο/3/72/2011.ΘΕΜΑ:

Κανονισμός (ΕΚ) 842/2011 “περί καταρτίσεως τυποποιημένων εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και περί κατάργησης του Κανονισμού 1564/2005” - Διευκρινήσεις σχετικά με την «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια». 470

Ως ημερομηνία δημοσίευσης του ΦΕΚ θεωρείται η ημερομηνία της πραγματικής κυκλοφορίας του φύλλου της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως» και όχι η ημερομηνία που φέρει το ΦΕΚ (παρ 3 Άρθρο 13 N. 3469/06) 471

Για το τιμολόγιο των δημοσιεύσεων βλ. την αριθμ 2/82452/0020/2008 ΚΥΑ «Καθορισμός της τιμής των καταχωρουμένων στον τύπο υπηρεσιακών δημοσιευμάτων του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ.». Ισχύει της 1/1/2009. 472

•Με τις διατάξεις του 3801/3.9.2009 ΦΕΚ A 163/4.9.2009 ορίσθηκε: «Άρθρο 46 Πληρωμή δαπάνης δημοσίευσης. Στο άρθρο 4 του ν. 3548/2007 προστίθεται παράγραφος 3 ως εξής:«3. Οι δαπάνες δημοσίευσης της διακήρυξης, τα κηρύκεια και τα λοιπά έξοδα της δημοπρασίας, αρχικής και επαναληπτικής, θα καταβάλλονται σε κάθε περίπτωση από τον εργολάβο ή τον προμηθευτή που ανακηρύχθηκε ανάδοχος με τη διαδικασία, με την προσκόμιση των νόμιμων παραστατικών. Οι εκκρεμείς

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Δ17γ/05/15/4.2.2008 –ΕΓΚ. 2. Παρέχονται οδηγίες α)…β) την δημοσιοποίηση προκηρύξεων που δεν υπόκεινται της Οδηγίες 2004/17 και 2004/18 περί δημοσίων συμβάσεων

216

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

νομαρχιακών και τοπικών εφημερίδων που έχουν τη δυνατότητα καταχώρησης δημοσιεύσεων των φορέων του Δημοσίου.» δ) στο διαδίκτυο

473

•Απόφαση συγκρότησης της Επιτροπής διαγωνισμού , ανάλογα με την τάξη στην οποία ανήκουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που γίνονται δεκτές της σχετικούς διαγωνισμούς. (άρθρο 21 ν.3669/2008 και άρθρα 13-15 Ν. 2690/1999 ) •Πρωτότυπες προσφορές μονογραμμένες από τα μέλη της επιτροπής διαγωνισμού. •Τυχόν ενστάσεις και πρακτικά έγκρισης ή απόρριψής τoυς από τα αρμόδια όργανα (άρθρο 25 ν.3669/2008). •Πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού (άρθρο 22 παρ.7 3669/2008) •Απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού από το αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας Αρχής (Άρθρο 27 ν.3669/2008). •Κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στους λοιπούς συμμετέχοντες (εκτός του αναδόχου) •Συμφωνητικό (άρθρο 30 ν.3669/2008)

474 475 476 477 478 479 480 481

κατά τη δημοσίευση του παρόντος διακηρύξεις δημοπρασιών συνεχίζουν και ολοκληρώνονται με το προγενέστερο νομικό καθεστώς.» •ΝΣΚ/204/2010 .H ρύθμιση του άρθρου 46 του Ν. 3801/2009 (ΦΕΚ 163 Α') με την οποία προστέθηκε παρ. 3 στο άρθρο 4 του Ν. 3548/2007 (ΦΕΚ 68 Α'), αφορά το σύνολο των προβλεπομένων υποχρεωτικών δημοσιεύσεων διαγωνισμού προμήθειας ΟΤΑ Α' βαθμού και λοιπών φορέων που διέπονται από τις διατάξεις της ΥΑ 11389/1993 (ΕΚΠΟΤΑ) και όχι μόνο στις δημοσιεύσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν. 3548/2007. 473

2/64386/0026/2010.Κοινοποίηση διατάξεων του 3861/2010 «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια» και άλλες διατάξεις». 474

Αρ. πρωτ: 23313/2011.Θέμα: Περιεχόμενο φάκελοι ανάθεσης δημοσίου έργων και προγραμματικών συμβάσεων έργων, που υποβάλλονται για προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ AΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ε' ΚΛΙΜΑΚΙΟ

217

Ενόψει της διάταξης του άρθρου 14 παρ. 7 του ν.3932/2001 (ΦΕΚ Α'. 49), με την οποία προβλέπεται δυνατότητα έκδοσης μόνο μίας αναβλητικής Πράξης από τα Κλιμάκια του Ελεγκτικού συνεδρίου, τα οποία διενεργούν έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων ταυ Δημοσίου, των ΟTA (και των νομικών τους προσώπων), των λοιπών ΝΠΔΔ, των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, αλλά και της έγκαιρης ολοκλήρωσης του ελέγχου αυτού, σας γνωρίζουμε τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει ο φάκελος, που υποβάλλεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο και συνοδεύει το σχέδιο, (αρχικής ή συμπληρωματικής) σύμβασης ανάθεσης εκτέλεσης δημοσίου έργου, καθώς και προγραμματικής σύμβασης. Ειδικότερα, ο φάκελος σχεδίου σύμβασης δημοσίου έργου, που υποβάλλεται για προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο και ανατίθεται η εκτέλεση του, είτε μετά από διαγωνιστική διαδικασία είτε μετά από εξαιρετική διαδικασία πρέπει να περιλαμβάνει: √ Τα τεύχη δημοπράτησης √ Την απόφαση έγκρισης τεχνικής μελέτης √ Στοιχεία χρηματοδότησης του έργου √ Περιβαλλοντική αδειοδότηση /οικοδομική αδεία (όπου χρειάζεται) √ Τις αποφάσεις αρχαιολογικής υπηρεσίας (για έργα εντός χαρακτηρισμένων χώρων).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

√ Το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου (προκείμενου περί Δήμων) √ Τις εγκρίσεις για λιμενικά έργα √ Την απόφαση του Υπουργού Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων (για πρόσθετους όρους) √ Την απόφαση του Υπουργού Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων (για κλειστό διαγωνισμό) √ Τη γνωμοδότηση τεχνικού συμβουλίου (για κλειστό διαγωνισμό) √ Την απόφαση του Υπουργού Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων (για το σύστημα μελέτη - κατασκευή) √ Τη γνωμοδότηση συμβουλίου κατασκευών (για μελέτη -κατασκευή) √ Την απόφαση φορέα ΥΠΕΣΔΑ για το χαρακτηρισμό ενός έργου ως ειδικού (για την ανάθεση του έργου με εφαρμογή εξαιρετικής διαδικασίας) √ Τη γνωμοδότηση τεχνικού συμβουλίου για χαρακτηρισμό ειδικού έργου (για την ανάθεση του έργου με εφαρμογή εξαιρετικής διαδικασίας) √ Την απόφαση έγκρισης τρόπου δημοπράτησης √ Την απόφαση κατάρτισης/έγκρισης τευχών δημοπράτησης √ Τις δημοσιεύσεις περίληψης της διακήρυξης (ΦΕΚ- τύπος- «διαύγεια») √ Σε περίπτωση επανάληψης: κατάλογος με όσους παρέλαβαν τα τεύχη δημοπράτησης και στοιχεία κοινοποίησης σε αυτούς της μεταβολής ημερομηνίας διαγωνισμού √ Σε περίπτωση επαναδημοπράτησης ή ουσιώδους τροποποίησης των όρων της διακήρυξης: νέες δημοσιεύσεις (ΦΕΚτύπος- «διαύγεια») √ Την απόφαση συγκρότησης επιτροπής διαγωνισμού («διαύγεια») √ Τις αποφάσεις/έγγραφα ορισμού εξωτερικών μελών (εκπρ. εργολ. επιχειρήσεων κτλ) √ Τις προσκλήσεις μελών επιτροπής (εφόσον δεν παρέστησαν όλα τα μέλη) √ Τα δικαιολογητικά όλων των συμμετεχόντων (πρωτότυπα ή με ισχύ πρωτοτύπων) √ Τις οικονομικές προσφορές όλων των συμμετεχόντων (πρωτότυπες ή με ισχύ πρωτοτύπων) √ Τις τεχνικές προσφορές (ανάλογα με το σύστημα) √ Το Πρακτικό διενέργειας του διαγωνισμού. √ Την πράξη ανάρτησης του πρακτικού √ Τα φύλλα ελέγχου ομαλότητας (ανάλογα με το σύστημα) √ Τα Πρακτικά τεχνικής και οικονομικής αξιολόγησης και πράξεις ανάρτησης αυτών (για το σύστημα μελέτη-κατασκευή) √ Τις τυχόν υποβληθείσες ενστάσεις/προσφυγές και αποφάσεις επ' αυτών (μαζί με τις σχετικές εισηγήσεις της επιτροπής διαγωνισμού) √ Την εισήγηση της επιτροπής διαγωνισμού για κατακύρωση του αποτελέσματος √ Την κατακυρωτική απόφαση √ Τα στοιχεία κοινοποίησης της κατακυρωτικής σε όλους πλην του αναδόχου («διαύγεια»)

√ Τις αποφάσεις διοικητικών αρχών επί των άνω ενστάσεων/προσφυγών, και δικαστικές αποφάσεις επί των ανωτέρω αιτήσεων και τη βεβαίωση της αναθέτουσας αρχής ότι δεν εκκρεμούν ή δεν έχουν ασκηθεί. √ Το σχέδιο σύμβασης Όταν υποβάλλεται για τον ως άνω έλεγχο σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης , τότε ο φάκελος πρέπει να περιλαμβάνει: √ Την αρχική σύμβαση √ Τα τεύχη δημοπράτησης √ Την απόφαση αρμοδίου οργάνου περί σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης √ Τον Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (ΑΠΕ) √ Την αιτιολογική έκθεση

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

√ Τις τυχόν υποβληθείσες ενστάσεις/προσφυγές, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων/ αναστολής/ προσωρινής διαταγής

218

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

√ Στοιχεία, κατά την κρίση του φορέα, τα οποία δικαιολογούν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και παρατίθενται συνοπτικά στην αιτιολογική έκθεση. √ Το ΠΚ ΤΜΝΕ √ Το σχέδιο σύμβασης √ Βεβαίωση περί μη εκτελέσεως των εργασιών και περί μη υπογραφής της σύμβασης Τέλος, στις περιπτώσεις υποβολής για έλεγχο σχεδίου σύναψης προγραμματικής σύμβασης ο φάκελος πρέπει να περιλαμβάνει: √ Τις εγκριτικές αποφάσεις σύναψης της σύμβασης των συμβαλλομένων μερών. √ Το σχέδια της προγραμματικής σύμβασης. Επισημαίνεται ότι ο εισηγητής της υπόθεσης (Πάρεδρος ή Εισηγητής) μπορεί να ζητήσει οπουδήποτε στοιχείο πέραν των ανωτέρω κρίνει απαραίτητο για την ολοκλήρωση του ελέγχου του. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε' KΛΙΜΑΚΙOY 475

N.3852/10 (ΦΕΚ 87 Α/7-6-2010) :Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης. (,,) Άρθρο 278 Προληπτικός Έλεγχος Συμβάσεων. «1. Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού άνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψή τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους.» Σημ.Η παρ.1 αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 9 του N.4071/11.4.2012 –ΦΕΚ 85 Α/11.4.2012 2.Για τις συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό, χωρίς Φ.Π.Α., των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά, πριν τη σύναψή τους, έλεγχος νομιμότητας από το καθ’ ύλην αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει.3.Ο αρμόδιος φορέας μπορεί να ζητεί τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας και για επί μέρους φάσεις της σχετικής διαδικασίας που προηγούνται της σύναψης της οικείας σύμβασης.4.Ο έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση σε αυτό του σχετικού φακέλου. Εάν δεν διενεργηθεί ο έλεγχος νομιμότητας η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη. 476

Οι επιχειρήσεις που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 3310/2005, όπως ισχύει υποβάλλουν τα προβλεπόμενα από την υπ’ αριθμ. 20977/23.8.2007 (ΦΕΚ 1673 Β΄) απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επικρατείας έγγραφα. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρμοδιότητες του Υπουργού Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ύστερα από γνώμη του Ε.Σ.Ρ. καθορίζονται, συμπληρώνονται ή τροποποιούνται τα απαιτούμενα ως άνω έγγραφα, τα οποία πρέπει να αναφέρουν τα αναγκαία στοιχεία για την εφαρμογή του ν. 3310/2005, όπως ισχύει. 477

ΥΠΕΧΩΔΕ /Δ17α/05/171/2005.Ονομαστικοποίηση μετοχών Ανωνύμων Εταιρειών. (Άρθρο 8 ν.3310/2005). Μέχρι την έκδοση του Π.Δ. της παρ.6 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 εφαρμόζονται οι διατάξεις του π.δ. 82/1996 οι οποίες προβλέπουν ότι οι περιπτώσεις ονομαστικοποίησης

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

478

219

Η σύμβαση συνάπτεται εφόσον ο προσυμβατικός έλεγχος από το αρμόδιο κλιμάκιο έχει αποβεί θετικός . (ΠΡΟΣΟΧΗ: Με την παρ. 27 του άρθρου 12 του Ν. 3310/05, ΦΕΚ-30 Α’ ορίζεται ότι : «α) Ο προβλεπόμενος από τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 19 του Π.Δ. 774/1980 «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου ισχυουσών διατάξεων κ.λπ.» (ΦΕΚ 189 Α΄), όπως αυτή προστέθηκε με την πρώτη περίοδο του άρθρου 15 του Ν. 2145/ 1993 (ΦΕΚ 88 Α΄) και ισχύει μετά την αντικατάστασή της από την παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 2741/1999 (ΦΕΚ 199 Α΄) και την τροποποίησή της από το άρθρο 2 του Ν. 3060/2002 (ΦΕΚ 242 Α΄) και το άρθρο 9 του Ν. 3090/ 2002 (ΦΕΚ 329 Α΄), έλεγχος νομιμότητας επί των συμβάσεων προμήθειας αγαθών του άρθρου 1 του Ν. 2286/1995 (ΦΕΚ 19 Α΄), παροχής υπηρεσιών και για την εκτέλεση έργων διενεργείται υποχρεωτικά, πριν από τη σύναψή τους, από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. β) Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής δεν θίγουν την κατά τις κείμενες διατάξεις αρμοδιότητα των Κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς τους φορείς που υπάγονται στον προληπτικό του έλεγχο»). (Βλ. σχετικά , την αριθμ. Πρωτ. Δ17γ/05/15/4.2.2008 – «Παρέχονται οδηγίες α) για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3614/07 (περί ΕΣΠΑ) που αφορούν τις συμβάσεις μελετών και έργων και β) την δημοσιοποίηση προκηρύξεων που δεν υπόκεινται στις Οδηγίες 2004/17 και 2004/18 περί δημοσίων συμβάσεων. ΕΓΚ. 2» και την εγκύκλιο αριθμ. Δ17α/05/171/2005 Διαδικασία ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων. Πιστοποιητικό διαφάνειας. Προσυμβατικός έλεγχος Ελεγκτικού Συνεδρίου-Εγκ 39) 479

Με τις διατάξεις των παραγράφων 1,3 και 4 του άρθρου 25 του ν. 3614- ΦΕΚ A 267/3.12.2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013» ορίζεται : ( .Άρθρο 25-Επιτάχυνση της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων 1. Για τη συμμετοχή στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών που υπόκεινται στις διατάξεις του π.δ. 59/2007 και του π.δ. 60/2007, οι υποψήφιοι υποβάλλουν υπεύθυνη

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Επικαιροποιημένα, τα δικαιολογητικά συμμετοχής που προσκομίσθηκαν στο διαγωνισμό εάν έχει τυχόν λήξει ο χρόνος ισχύος τους, επιπλέον δε, σε κάθε περίπτωση, πιστοποιητικό περί μη κηρύξεως σε πτώχευση, εκκαθάριση και αναγκαστική διαχείριση (Άρθρο 26 ν.3669/2008). •Αντίγραφο της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης (άρθρο 35 ν.3669/2008)

53.4.2.Στον πρώτο λογαριασμό 482 483 484

δήλωση περί μη συνδρομής λόγων αποκλεισμού στο πρόσωπό τους από τους αναφερόμενους στο άρθρο 45 της Οδηγίας 18/2004. Πριν από την κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στον ανάδοχο, ο υποψήφιος που ανακηρύσσεται ανάδοχος της σύμβασης προσκομίζει για τη σύναψή της, εντός προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από τη σχετική πρόσκληση της αναθέτουσας αρχής, τα επί μέρους δικαιολογητικά και έγγραφα σε σχέση με τα οποία υποβλήθηκε υπεύθυνη δήλωση. Σε αντίθετη περίπτωση αποκλείεται και η σύμβαση συνάπτεται με τον επόμενο κατά σειρά υποψήφιο με τις ίδιες προϋποθέσεις. (..)4. Οι προγραμματικές συμβάσεις, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 9 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, και αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, δεν εμπίπτουν στον προβλεπόμενο από την παρ. 27 του άρθρου 12 του ν. 3310/2005, όπως ισχύει, έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον το ύψος του προϋπολογισμού των έργων τα οποία αφορά η προγραμματική σύμβαση είναι κατώτερο των δέκα (10) εκατομμυρίων ευρώ. Για τις συμβάσεις ανάθεσης έργων προμηθειών και υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων και των μελετών που συνάπτονται στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.) 480

Βλέπε διατάξεις του ν.3886/2010-ΦΕΚ 173/Α.Δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 (L395) και την Οδηγία 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992 (L 76), όπως τροποποιήθηκαν με την Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 (L 335). 481

Αν ο προϋπολογισμός του έργου υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Κοινοτικών Οδηγιών 2004/18/ΕΚ τη 2004/17/ΕΚ, αποστέλλεται μέσα σε προθεσμία σαράντα οκτώ (48) ημερών , γνωστοποίηση με τα αποτελέσματα της διαδικασίας σύναψης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συντάσσεται κατά τα αντίστοιχα υποδείγματα που περιέχονται στα Παραρτήματα των Οδηγιών. ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ Ειδικότερα : I. Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει το ανωτέρω θέμα , ορίζεται από τις διατάξεις του ν.2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού» ,του ΠΔ 151/1998 -ΦΕΚ 116/Α «Διαδικασία ελέγχου, εκκαθάρισης και εντολής πληρωμής των δαπανών του Δημοσίου» που εκδόθηκε κατ εξουσιοδότηση του ανωτέρω νόμου και από τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών που ορίζουν τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά για κάθε κατηγορία δαπανών. (Για τα ΝΠΔΔ ισχύουν οι διατάξεις του ΝΔ 496/1974 και του ΠΔ.471/1975) Ειδικότερα οι διατάξεις του Π.Δ.151/1998 ορίζουν : «Ως νόμιμα δικαιολογητικά θεωρούνται τα προβλεπόμενα, κατά περίπτωση, από τις κείμενες διατάξεις και τις εκδιδόμενες κανονιστικές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, με την επιφύλαξη της παρ. 1 του άρθρου 112 του Ν. 2362/95. Τα εν λόγω δικαιολογητικά πρέπει να είναι πρωτότυπα και χωρίς αλλοιώσεις. Ειδικά για τη δικαιολόγηση απορρήτων δαπανών ισχύουν οι προβλεπόμενες, κατά περίπτωση, ειδικές διατάξεις. Κατ' εξαίρεση όταν τα πρωτότυπα υποβάλλονται υποχρεωτικά ή φυλάσσονται σε άλλη δημόσια αρχή, γίνονται δεκτά αντίγραφα επικυρωμένα από την αρχή αυτή.» Σημειώνουμε ότι οι διατάξεις του άρθρου 34 του ν.2362/1995 που αναφέρονται στην απώλεια αποδεικτικών εισπράξεως, γραμματίων, δικαιολογητικών πληρωμής δαπανών και τίτλων πληρωμής ,προβλέπουν ειδική διαδικασία (Απόφαση Υπουργού Οικονομικών μετά από διενέργεια ένορκης διοικητικής εξετάσεως από αρμόδιο επιθεωρητή ) για την αντικατάσταση των πρωτοτύπων δικαιολογητικών με αντίγραφα αρμοδίως θεωρημένα. II ) Με τις διατάξεις του άρθρου 11 παράγρ. 3 και 4 του ΚΩΔΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ( ν .2690/1999 - ΦΕ Κ 45 Α '/1999) ορίζεται : «Άρθρο 11 -Βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής - Επικύρωση των αντιγράφων…. « 3. Τα επικυρωμένα κατά τα ανωτέρω αντίγραφα εγγράφων που εξέδωσε διοικητική αρχή , καθώς και τα απλά αντίγραφα εγγράφων που εξέδωσε διοικητική αρχή που συνοδεύονται από την κατά την παρ . 5 του άρθρου 3 υπεύθυνη δήλωση , στην οποία ο ενδιαφερόμενος βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων , γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά από τη Διοίκηση , όπως τα πρωτότυπα» « 4. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών , Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και του κάθε φορά αρμόδιου Υπουργού μπορεί να ορίζεται , κατά περίπτωση , εξαίρεση εγγράφων ή διαδικασιών από τις ρυθμίσεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου αυτού , εφόσον το επιβάλλουν ειδικοί λόγοι που αναφέρονται ρητώς σε αυτήν» .» Από τις ανωτέρω διατάξεις σαφώς προκύπτει ότι υποχρεωτικά δεκτά από τη Διοίκηση γίνονται μόνον τα απλά αντίγραφα εγγράφων που εξέδωσε διοικητική αρχή ,συνοδευόμενα από υπεύθυνη δήλωση. Συνεπώς τα ιδιωτικά έγγραφα επειδή δεν είναι αντίγραφα εγγράφων που εξέδωσε Διοικητική αρχή δεν γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά. Για το θέμα αυτό σχετικά είναι και τα αριθμ ΔΙΣΚΠΟ/ Φ22 / 5583 / 22.3.2005, ΔΙΣΚΠΟ /Φ.15/οικ. / 13143 / 1.7.2005, ΔΙΣΚΠΟ/ Φ15 / 16280, σχετ: 15860 / 1.9.2005 έγγραφα του ΥΠΕΣ σύμφωνα με τα οποία : “Η Διοίκηση υποχρεούται να αποδέχεται, όπως τα πρωτότυπα, τα επικυρωμένα αντίγραφα εγγράφων καθώς και τα απλά αντίγραφα εγγράφων που εξέδωσε διοικητική αρχή και συνοδεύονται από την κατά την παρ. 5 του άρθρου 3 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας υπεύθυνη δήλωση, στην οποία ο ενδιαφερόμενος βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων. Στην περίπτωση, που φωτοαντίγραφα μη επικυρώσιμων εγγράφων (ιδιωτικών, δικαστικών, εκδοθέντων από αλλοδαπές αρχές

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

482

220

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Τα δικαιολογητικά του προσυμβατικού σταδίου •Βεβαίωση εγγραφής του αναδόχου στο μητρώο εργοληπτικών (ΥΠΟΙΚ/44318/441/1987, ΥΠΕΧΩΔΕ/33493/3638/1987.ΕΓΚ 53)

επιχειρήσεων

του

ΥΠΕΧΩΔΕ.

κ.ά.) υποβάλλονται στη Διοίκηση, συνοδευόμενα από υπεύθυνη δήλωση, με την οποία βεβαιώνεται η ακρίβεια των υποβαλλομένων στοιχείων, η Διοίκηση δεν είναι υποχρεωμένη να τα κάνει αποδεκτά, βάσει του άρθρου 11 του Κώδικα. Εναπόκειται, όμως, στη διακριτική της ευχέρεια να τα κάνει αποδεκτά. Είναι αυτονόητο ότι διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης δε σημαίνει παράβαση των κείμενων διατάξεων. Αντίθετα, η ευχέρεια αυτή νοείται μόνο εφόσον το επιτρέπουν οι ισχύουσες, κάθε φορά, διατάξεις.” IΙΙ) Παρά τα ισχύοντα από τις διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 11 του ν.2690/199 ,όταν από άλλες διατάξεις π.χ. Δημόσιο Λογιστικό, προβλέπεται η προσκόμιση πρωτοτύπων εγγράφων ,τίθεται το ερώτημα ποιες διατάξεις θα εφαρμοσθούν. Οι ειδικές, του αυξημένης τυπικής ισχύος Ν.2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού» , ή οι γενικές του Ν.2690/1999. Για το θέμα αυτό στο εγχειρίδιο απαντήσεων που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Φορολογικών και Τελωνιακών θεμάτων στο Κεφάλαιο ΙΙ- Επικύρωση αντιγράφων εγγράφων παρ.6 αναφέρεται : “6.- Τα επικυρωμένα αντίγραφα διοικητικών εγγράφων γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά από τη Διοίκηση; Τα επικυρωμένα αντίγραφα, που εξέδωσε διοικητική αρχή, γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά από τη Διοίκηση (παρ. 3 άρθρου 11 Ν.2690/1999, όπως αντικαταστάθηκε από τις διατάξεις της παρ. 6 άρθρου 16 Ν. 3345/2005).Όμως, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 14 του Ν. 1599/86, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 33 του Ν. 2690/99, τυχόν υφιστάμενες ειδικές διατάξεις που προβλέπουν την υποβολή πρωτότυπων στοιχείων, εξακολουθούν να ισχύουν (Π.χ. για τη χορήγηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος απαιτείται η υποβολή στο πρωτότυπο του πιστοποιητικού Πανεπιστημίων ή Τ.Ε.Ι., βλ. και αριθ. 1020146/ 215/ 0006Δ /27.2.2006 έγγραφό μας στο Παράρτημα 5), εκτός αν καταργηθούν με κοινή απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και του καθ’ ύλην αρμόδιου υπουργού.” Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι οι διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού που προβλέπουν προσκόμιση πρωτοτύπων δικαιολογητικών ,εξακολουθούν να ισχύουν. 483

Νομολογία του Ελ.Συν. που αναφέρεται στην προσκόμιση πρωτοτύπων παραστατικών και στην απώλεια δικαιολογητικών: -Απαραίτητα δικαιολογητικά εκκαθάρισης και πληρωμής δαπανών που αφορούν σε προμήθειες αγαθών για λογαριασμό νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου , αποτελούν τα προβλεπόμενα από το άρθρο 11 παρ .1 του π . δ . 186/1992 ( Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων , ΦΕΚ 84 Α ') πρωτότυπα δελτία αποστολής των προμηθευόμενων αγαθών , σε καμία δε περίπτωση τα , επικυρωμένα έστω , φωτοαντίγραφα των στελεχών των δελτίων αυτών . Πράξη IV Τμήματος 28/2007. -Από τις διατάξεις των άρθρων 13 παρ .1, 9 του ν . δ .496/1974 ( ΦΕΚ 204 Α ) και 5 παρ .1 του π . δ . 584/1975 ( ΦΕΚ 188 Α'), συνάγεται ότι οι δαπάνες των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου εκκαθαρίζονται και πληρώνονται πάντοτε επί τη βάση σχετικών πρωτότυπων δικαιολογητικών και όχι επί τη - βάση αντιγράφων τους , έστω και επικυρωμένων , προς αποφυγή πληρωμής εξοφλημένου ήδη χρέους , ( βλ . Πρακτικά Ολ . Ε.Σ. 24ης Συν./27.6.1979, 27ης Συν ./27.7.1978, Πράξεις IV Τμ . Ε .Σ . 63, 20/1999, 98, 48/1997, 129/1995, Πρακτικά IV Τμ . Ε.Σ . 23ης Συν ./1994, θέμα Β ', και 13ης Συν ./1994, Θέμα Β '). Πράξη IV Τμήματος 28/2007. -Σε περίπτωση που τα πρωτότυπα δικαιολογητικά προμήθειας έχουν απωλεσθεί πριν την ενταλματοποίηση της δαπάνης με υπαιτιότητα του φερόμενου ως δικαιούχου πιστωτή , προκειμένου να πραγματοποιηθεί η πληρωμή πρέπει τα απωλεσθέντα πρωτότυπα να αντικατασταθούν με άλλα πρωτότυπα από τον ίδιο το δικαιούχο , ο οποίος φέρει κα την ευθύνη για την τακτοποίηση της σχετικής φορολογικής ανωμαλίας ( βλ . Πράξεις IV Τμ . Ε.Σ. 20/1999, 98/1997 αλλά και 38792/382/22.4.1987 Εγκύκλιο Υπ . Οικονομικών ). Πράξη IV Τμήματος 28/2007.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

484

221

•Μεταφράσεις αλλοδαπών εγγράφων. (ΥΠΕΞ/3333/2009)«Τα άρθρα 1,2 παρ 2 του Ν 3712/2008, δίδουν τον ορισμό της «επισήμου μεταφράσεως» και καθορίζουν την Υπηρεσία και τα πρόσωπα που δικαιούνται να διενεργούν επίσημες μεταφράσεις , βάσει των άρθρων 2 , 16 του Ν 3712/2008. Σημειώνεται ότι κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη θα καταργηθεί , αφού εκδοθεί η Υ . Α. της παρ 2 του άρθρου 47, βάσει του άρθρου 48 παρ θ του ανωτέρω Νόμου , με την εξαίρεση των αναφερομένων στον Κώδικα περί Δικηγόρων . Επίσης , μέχρι την έκδοση της ανωτέρω Υ.Α εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 22 του Οργανισμού ΥΠΕΞ (Ν 3566/2007).» •Ν.Δ.3026/1954-ΦΕΚ 235/Α Περί του Κώδικος των Δικηγόρων … Άρθρον 52 : 1. Ο Δικηγόρος έχει το δικαίωμα να εκδίδη επικεκυρωμένα υπ αυτού αντίγραφα των παρ αυτώ υπαρχόντων παντός είδους εγγράφων, ων υπεύθυνος περί της ακριβείας αυτών. 2. Τα τοιαύτα αντίγραφα έχουσι πλήρη ισχύν αντιπεφωνημένου αντιγράφου. 3. Δημόσιος υπάλληλος (δικαστής, διοικητικός, στρατιωτικός, αστυνομικός, κλπ.), αρνούμενος να δεχθή και σεβασθή τοιούτον αντίγραφον τιμωρείται: α)επί παραβάσει καθήκοντος αυτεπαγγέλτως ή τη εγκλήσει του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου και β)πειθαρχικώς τουλάχιστον δια προσωρινής παύσεως. (Εξαίρεσις της άνω διατάξεως εθεσπίσθη δια του άρθρ.2 Ν.Δ.3342/55 όσον αφορά δικαιολογητικά προσκομιζόμενα δια την εξόφλησιν τίτλων εν γένει πληρωμής εις βάρος του Δημοσίου. Ταύτα πρέπει να είναι εκδεδομένα και κεκυρωμένα απ' ευθείας υπό της εκδούσης το πρωτότυπον αρχής, παρ' η φυλάσσεται το πρωτότυπον). Γενική αρμοδιότητα βεβαίωσης γνησίου υπογραφής έχουν μόνο οι διοικητικές αρχές και τα ΚΕΠ και όχι οι δικηγόροι (ΥΠΟΙΚ 1085209/1091/2005,ΕΣ/Τ4/150/2007

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Απόφαση ορισμού επιβλέποντος ή κλιμακίου για μεγάλα ή σημαντικά ή ειδικά έργα (άρθρο 36 ν.3669/2008) •Εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης εργασιών (Άρθρο 44 ν.3669/2008) •Λογαριασμός (πιστοποίηση εργασιών) εγκεκριμένος από τη Δ/σα Υπηρεσία. (Άρθρο 53 ν.3669/2008)

485 486 487

•Ανακεφαλαιωτικός συνοπτικός πίνακας των εργασιών που εκτελέσθηκαν από την αρχή του έργου (Άρθρο 53 ν.3669/2008) •Συνοπτική επιμέτρηση εργασιών (Προσωρινή μόνο για τον πρώτο λογ/σμό) υπογεγραμμένη από τον επιβλέποντα μηχανικό του έργου και τον εργολάβο, θεωρημένη από την προϊσταμένη αρχή και υπογεγραμμένη κατά σελίδα από όλους που έχουν υπογράψει την επιμέτρηση. •Βεβαίωση της επιβλέπουσας αρχής για την εμπρόθεσμη εκτέλεση των εργασιών . •Απόφαση Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας για συγκρότηση της επιτροπής παραλαβής (για Δημοτικά έργα).

Ο λογαριασμός συνοδεύεται από: •Κατάσταση πληρωμής εις διπλούν θεωρημένη από το αρμόδιο όργανο για την αναγνώριση αυτής .(Αναγνώριση δαπάνης μόνο για τις αναθέτουσες αρχές που διέπονται από τις διατάξεις του ΝΔ 496/1974 -Περί λογιστικού 488 ΝΠΔΔ) •Πρωτότυπο Τιμολόγιο

489 490 491 492 493 494 495

485

Ελ.Συν/τμ.IV/123/2007.Από τις διατάξεις των άρθρων 1, 7 του ν . δ .1266/1972 ( ΦΕΚ 198 Α '), 23 παρ .4, 50, 51 του π . δ .475/1976 ( ΦΕΚ 172 Α '), 2 πσρ .1 και 3, 3 παρ .2 και 12 του π . δ .186/1992 ( ΦΕΚ 84 Α '), 26 του ν . 1882/1990 ( ΦΕΚ 43 Α '), 39 παρ .7 του ν .2065/1992 ( ΦΕΚ 113 Α '), συνάγεται ότι για την πληρωμή δαπάνης εκτέλεσης δημοσίου έργου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής τους , κατά τη διάρκεια της κατασκευής του και μέχρι και τη σύνταξη της τελικής εντολής πληρωμής για την οριστική παραλαβή του , συντάσσονται από τον ανάδοχο πιστοποιήσεις εργασιών , με βάση τις συμφωνημένες τιμές μονάδος και προηγούμενη επιμέτρηση των εργασιών που έχει εκτελέσει και υποβάλλονται προς έγκριση στην διευθύνουσα υπηρεσία του κυρίου του έργου . Στη δε εκάστοτε συντασσόμενη και εγκρινόμενη πιστοποίηση περιλαμβάνονται και οι τυχόν οφειλόμενοι τόκοι υπερημερίας . Επίσης απαιτείται α ) έκδοση τιμολογίου , β ) αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο καθώς και βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας για τις οφειλές προς το ΙΚΑ γ ) αποδεικτικό καταβολής των υπέρ τρίτων κρατήσεων και δ ) αποδεικτικό παρακράτησης φόρου 3% επί της αξίας του έργου υπέρ του Δημοσίου ( άρθρο 55 παρ . 1β του ν .2238/1994 ( ΦΕΚ 151 Α '). 486

Ελ.Συν./Τμ.VII/45/2008.Εξόφληση 2ου και τελικού λογαριασμού.Μη νόμιμη, καθόσον δεν επισυνάπτεται το προβλεπόμενο από τα άρθρα 52, 53 και 55 του π.δ. 609/1985 και 16 του π.δ. 171/1987 πρωτόκολλο προσωρινής και οριστικής παραλαβής του έργου από την αρμόδια επιτροπή και συνεπώς δεν προκύπτει, ότι έλαβε χώρα η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή των εργασιών που αναφέρονται στην τελική επιμέτρηση. Η βεβαίωση εμπρόθεσμης περάτωσης των εργασιών δεν δύναται να αναπληρώσει την προσωρινή ή την οριστική παραλαβή.. Ανακλήθηκε με την 237/2008 πράξη του ιδίου Τμήματος, καθόσον προσκομίστηκε το πρωτόκολλο προσωρινής και οριστικής παραλαβής του ως άνω έργου (νέο κρίσιμο στοιχείο). Ελ.Συν/Τμ.V/21/2009. Πληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος στον ανάδοχο δημοσίου έργου. Αίρεται η διαφωνία που ανέκυψε κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών απόδοσης λογαριασμού ως προς τη νομιμότητα δαπάνης υπέρ των απόψεων της ΥΔΕ στο ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς μη νομίμως η ΕΥΔΕ προέβη στην ανασύνταξη του συνταχθέντος από τον ανάδοχο και ήδη εγκριθέντος από την ίδια αρχικού λογαριασμού, δεδομένου ότι αυτός δε μπορούσε να αναβιώσει κατόπιν της έγκρισής του. 488

Π.Δ.171/1987 - (άρθρο 13 παρ. 1) Οι καταβολές του εργολαβικού ανταλλάγματος στον ανάδοχο γίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Β.Δ. της 17. 5/17. 6. 1959 «περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων». Ο έλεγχος του λογαριασμού περιλαμβάνει τον έλεγχο της «νομιμότητος των επισυναπτομένων κεκανονισμένων δικαιολογητικών και τον προσδιορισμόν του δικαιώματος του δικαιούχου, συντασσομένης επί των σχετικών καταστάσεων τιμολογίων, πιστοποιήσεων ή λογαριασμών πράξεως ……» (άρθρο 22 παρ. 1), στα δε δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πληρωμή εργολαβιών περιλαμβάνεται, πέραν του τιμολογίου, «πιστοποίησις εις διπλούν συντασσομένη παρά του επιβλέποντος μηχανικού δια πλήρως τετελεσμένας εργασίας» (άρθρο 26 παρ. 7 εδ. α΄). 489

•1118148/936/1992.Χρόνος έκδοσης τιμολογίου τεχνικών έργων.

•1054325/421/0015/8.8.2006 ΘΕΜΑ: Έκδοση φορολογικού στοιχείου για την εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου – Επιβολή ή μη ισόποσου προστίμου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

487

222

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•ΥΠΟΙΚ/1024316/Β0012/9.7.2008 –ΠΟΛ 1097 -Χρόνος κτήσης εισοδήματος υπεργολάβου δημόσιου τεχνικού έργου. •ΠΟΛ 1082/4.6.2010.Χρόνος έκδοσης τιμολογίου από υπεργολάβο για Δημόσιο Τεχνικό έργο. 490

14084/2005 Οι αποζημιώσεις , γενικά , αλλά και οι νόμιμοι τόκοι επί του τιμολογίου αποζημιώσεων , είναι εκτός πεδίου εφαρμογής ΦΠΑ •1003624/2003-ΠΟΛ.1006.Μετά την 24/12/2002 λόγω της μη έγκαιρης εξόφλησης του συμφωνηθέντος τιμήματος στους συγκεκριμένους χρόνους και προθεσμίες, Οι τόκοι υπερημερίας δεν θα συμπεριλαμβάνονται πλέον στην φορολογητέα αξία, δεδομένου ότι θεωρήθηκε ότι οι εν λόγω τόκοι δεν συνδέονται με την πώληση του αγαθού ή την προσφορά της υπηρεσίας, άρα στα τιμολόγια που θα εκδοθούν μετά την προαναφερόμενη ημερομηνία δεν θα επιβάλλεται ΦΠΑ. 491

1021797/10432/0012/2.11.2007 Οι τόκοι υπερημερίας που καταβάλλει το Δημόσιο, μετά από δικαστική απόφαση, σε εργολάβο δημοσίων έργων αποτελούν εισόδημα από κινητές αξίες.-Παρακράτηση φόρου 20%) Δ.Σταματόπουλος-κώδικας Βιβλίων και στοιχείων σελ. 878. Τόκοι υπερημερίας. Έκδοση τιμολογίου χωρίς ΦΠΑ. Κρίση περί χαρτοσήμου. N.3091/2002 άρθρο 19 παρ,2 Τροπ/ση του άρθρου 19 παρ.4 του Ν.2859/2000. Η αξία των πωλουμένων αγαθών ή η αμοιβή των προσφερομένων υπηρεσιών καθώς και τα παρεπόμενα έξοδα με τα οποία επιβαρύνει ο αγοραστής τον πωλητή, καθώς και οι τόκοι των επί πιστώσει πωλήσεων συμπεριλαμβάνονται στην φορολογητέα αξία ως προς το ΦΠΑ. (Άρθρο 19 παρ. 4 Ν. 2859/2000).Δηλαδή, συμπεριλαμβάνεται στη φορολογητέα αξία πέραν της αξίας του αγαθού και οποιοδήποτε ποσό, συμφωνηθεί πριν από την παράδοση του αγαθού {π.χ. τόκοι λόγω εξόφλησης του τιμήματος σε δόσεις}. Αντίθετα με τις διατάξεις του ίδιου άρθρου από 24-12-2002 δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία οι τόκοι που επιβάλλονται μετά την παράδοση του αγαθού λόγω χορήγησης πίστωσης{π.χ. τόκοι υπερημερίας λόγω καθυστερημένης εξόφλησης του τιμήματος}.Τα ποσά που χρεώνονται στους πελάτες μετά την παράδοση των αγαθών και συνδέονται με το χρόνο εξόφλησης του τιμήματος αυτών , αφορούν τις πιστώσεις που χορηγούνται σε αυτούς και απαλλάσσονται σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 1 περ. κγ΄ του ΦΠΑ και κατά συνέπεια δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία.Κατά την είσπραξη ή πίστωση των τόκων υπερημερίας , εκδίδεται τιμολόγιο χωρίς ΦΠΑ. Η απαλλαγή από ΦΠΑ των τόκων υπερημερίας καθιερώθηκε με το Ν.3091/2002, άρθρο 19 παρ. 2, από 24-12-2002 {τροποποιήθηκε το άρθρο 19 παρ. 4 του Κώδικα ΦΠΑ}.Για όποιες πράξεις εντάσσονται στο ΦΠΑ, είτε ως υπαγόμενες είτε ως απαλλασσόμενες δεν μπορεί να επιβληθούν τέλη χαρτοσήμου με ισχύουσα τη διάταξη του άρθρου 63 παρ. 1β΄ του Κώδικα ΦΠΑ {Ν.2859/2000} και για το λόγο αυτό οι τόκοι υπερημερίας δεν επιβαρύνονται με χαρτόσημο. Επίσημη άποψη της διοίκησης με την 1076861/702/Τ.&Ε.Φ./ΠΟΛ.1099/2004 "Τέλος χαρτοσήμου τόκων υπερημερίας που απορρέουν από σχέσεις που υπάγονται στο Φ.Π.Α.": “Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 3091/2002 "Απλουστεύσεις και βελτιώσεις στη φορολογία εισοδήματος και κεφαλαίου και άλλες διατάξεις" (Φ.Ε.K. Α΄ 330/24-12-2002), από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της διάταξης αυτής (24-12-2002) οι τόκοι υπερημερίας λόγω της μη έγκαιρης εξόφλησης του τιμήματος πώλησης ή αμοιβής παροχής υπηρεσίας που συμφωνήθηκε στους συγκεκριμένους χρόνους και προθεσμίες, δεν συμπεριλαμβάνονται στη φορολογητέα αξία για την επιβολή του Φ.Π.Α. Επομένως από την ημερομηνία αυτή, στα σχετικά τιμολόγια που εκδίδονται, δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α., (Σχετική η εγκύκλιος 1003624/191/ Α0014/ΠΟΛ 1006/14-1-2003 της 14ης Διεύθυνσης Φ.Π.Α.),

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1β του άρθρου 57 του ν. 1642/1986 (νυν άρθρου 63 του κώδικα Φ.Π.Α. που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2859/2000) έχουν καταργηθεί τα τέλη χαρτοσήμου για τις πράξεις τις οποίες προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 2 του νόμου αυτού.

223

Μετά την ανωτέρω ρύθμιση της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 3091/2002, οι τόκοι υπερημερίας που απορρέουν από σχέσεις που υπάγονται στο Φ.Π.Α., δεν είναι αντικείμενο του φόρου αυτού. Επομένως αποτελούν αντικείμενο της φορολογίας χαρτοσήμου και για την εξόφληση αυτών επιβάλλεται το τέλος χαρτοσήμου που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 13 του κώδικα χαρτοσήμου (3% πλέον εισφοράς υπέρ ΟΓΑ 20% επί του χαρτοσήμου), αφού δεν καλύπτονται πλέον από την απαλλακτική διάταξη της παρ. 1β του άρθρου 63 του κώδικα Φ.Π.Α. Ειδικότερα, κατά πάγια νομολογία, η απαλλαγή από τα τέλη χαρτοσήμου μιας σύμβασης, σχέσης κ.τ.λ. δεν συνεπάγεται απαλλαγή και των τόκων που απορρέουν από αυτή, εφόσον στην απαλλακτική διάταξη δεν γίνεται ρητή μνεία για απαλλαγή και των τόκων.” 492

1068082/521/0015/20.9.2006 ΘΕΜΑ: Έκδοση φορολογικού στοιχείου για καταβολή ποσού σε συνταξιούχο, προερχόμενο από αναθεώρηση τιμών για έργο που είχε εκτελέσει πριν τη διακοπή των εργασιών. •Ν.Σ.Κρ.Ατομ.Γν.188/1998. Καταβολή αμοιβής σε κληρονόμο αποβιώσαντος μελετητού. Προϋποθέσεις. Δικαιολογητικά. Προς καταβολή της αμοιβής (κατά το αναλογούν ποσό) για την εκπόνηση της μελέτης, η οποία είχε ανατεθεί σε σύμπραξη μελετητών και είχε ήδη εκτελεσθεί, σε κληρονόμο ενός των συμπραξάντων μελετητών, αποβιώσαντος μετά την ολοκλήρωση του έργου και προ της πληρωμής του δεύτερου και εξοφλητικού λογαριασμού χωρίς να προλάβει να συντάξει και υποβάλει στην Υπηρεσία σχετικό Δελτίο παροχής Υπηρεσιών, η υπηρεσία πρέπει ν’ απαιτήσει στοιχεία υποδεικνύοντα την ιδιότητα του κληρονόμου (διαθήκη ή κληρονομιά) και ν’ αρκεσθεί στην βεβαίωση του επιβλέποντος ότι ο αποβιώσας μελετητής ξεπλήρωσε τις συμβατικές του υποχρεώσεις ή, προς μείζονα κατοχύρωσή της να ζητήσει και βεβαίωση-πιστοποίηση των λοιπών μελετητών περί της εκπονήσεως της μελέτης και από τον αποβιώσαντα. Η φορολογική υποχρέωση βαρύνει εκείνον στον οποίο θα καταβληθεί η αμοιβή, ο οποίος και οφείλει να συμπεριλάβει αυτή στη φορολογική του δήλωση, επωμιζόμενος, εν παραλείψει, τις εκ ταύτης συνέπειες .

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Παραστατικά απόδοσης κρατήσεων •Εγγυητική επιστολή αντικατάστασης κρατήσεων ή απόφαση μείωσης των εγγυήσεων συνοδευόμενη από ειδικό απολογισμό των εργασιών των οποίων έχουν εγκριθεί οι επιμετρήσεις. (Παρ.9 άρθρου 35 ν.3669/2008) •Φορολογική ενημερότητα

496 497

•Βεβαίωσης του ΙΚΑ για την καταβολή των οφειλόμενων προς αυτό εισφορών ή άλλων συναφών οφειλών. 498 499 (Άρθρο 8 παρ.5ε Ν. 1846/1951 -ΦΕΚ 179/Α)

493

Ελ.Συν./Τμ.VII/366/2009.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά στην πληρωμή του 5ου λογαριασμού του έργου. Σε κάθε περίπτωση εκτέλεσης τεχνικού έργου το τιμολόγιο εκδίδεται μέσα σε ένα μήνα από την προσωρινή επιμέτρηση αυτού και πάντως μέσα στην ίδια φορολογική περίοδο, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η επιμέτρηση αυτή. Τα έξοδα των Ο.Τ.Α. αναγνωρίζονται και εκκαθαρίζονται από τα αρμόδια όργανα βάσει των προβλεπομένων από τις κείμενες διατάξεις για κάθε είδος δαπάνης δικαιολογητικών, που αποδεικνύουν την κατ’ αυτών απαίτηση και πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα που εκδίδονται στο όνομα των αναγνωριζομένων ως πιστωτών τους. Η μη έκδοση ή η μη νόμιμη έκδοση των ως άνω δικαιολογητικών καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική. Μη νόμιμες οι σχετικές δαπάνες καθώς είναι μη κανονικές, καθόσον τα ως άνω τιμολόγια, δεν αποτελούν νόμιμα δικαιολογητικά αυτών, αφού εκδόθηκαν μετά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, εντός της οποίας έγινε η πιστοποίηση των σχετικών εργασιών. 494

ΠΟΛ1011/2011 ΘEMA: «Υποχρεώσεις φορολογικού αντιπροσώπου από υποκείμενους εγκατεστημένους σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.» 495

1056441/375/0015/10.8.2007 ΘΕΜΑ:Αίτημα για ακύρωση εκδοθέντος τιμολογίου τεχνικού έργου (εγκατάστασης) , προς το Δημόσιο. Σε περίπτωση που ο αρμόδιος φορέας δεν εγκρίνει τη δαπάνη ή μέρος αυτής, με βάση την πιστοποίηση που αφορά εργολαβικά ανταλλάγματα για την εκτέλεση Δημόσιου τεχνικού έργου ή εγκατάστασης που προσομοιάζει σε αυτό, μπορεί να εκδοθεί πιστωτικό τιμολόγιο για λογιστική τακτοποίηση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.13 του άρθρ.12 του Κ.Β.Σ, από τον εκδότη του αρχικού τιμολογίου, για το μέρος της αμοιβής που δεν εγκρίθηκε. 496

Αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας. 1109793/0016/24.11.1999 –ΠΟΛ 1223 όπως ισχύει. Αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο. Απαιτείται για την είσπραξη χρημάτων ή την εξόφληση τίτλων πληρωμής από δημόσιους υπολόγους, Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.), Τελωνεία, Δήμους, Κοινότητες, Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), δημόσιες, δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις, Επιχειρήσεις Δημόσιας ή Κοινής ωφέλειας και γενικά επιχειρήσεις ή οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός καθορίζεται από την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία, και από αυτούς που ενεργούν πληρωμές με εντολή ή εξουσιοδότηση των παραπάνω, εφόσον το ακαθάριστο ποσό για κάθε τίτλο πληρωμής υπερβαίνει τα 1.500,00 ευρώ , ανά δικαιούχο. •H αναζήτηση βεβαίωσης φορολογικής ενημερότητας δεν γίνεται αυτεπάγγελτα ((ΥΠΕΣ/ 38152/25.6.2009-ΕΓΚ. 32-ΝΣΚ 231/2009)

•Ολες οι Δημόσιες Υπηρεσίες και οι φορείς του Δημόσιου Τομέα οφείλουν να δέχονται την ηλεκτρονικά χορηγούμενη Βεβαίωση φορολογικής ενημερότητας ως έγκυρο διοικητικό έγγραφο για κάθε χρήση .Για το λόγο αυτό δεν απαιτείται καμία περαιτέρω διατύπωση ή διαδικασία επικύρωσης της εν λόγω βεβαίωσης. Σε περίπτωση αμφιβολίας η Υπηρεσία στην οποία έχει υποβληθεί αυτή, έχει τη δυνατότητα εξακρίβωσης του γεγονότος με τη χρήση της ηλεκτρονικής Υπηρεσίας «Πιστοποίηση Εγκυρότητας Φορολογικής ενημέρωσης» (ΥπΕΣ/27430/2006, ΥΠΟΙΚ/1070556/2005,ΥΑ 2837/0030/2003ΦΕΚ 1685/Β/2003) 497

Για είσπραξη αμοιβών από αλλοδαπούς αίτηση για την εφαρμογή της σύμβασης αποφυγής της διπλής φορολογίας νομίμως θεωρημένη. 498

1846/1951.Αρθρο 8 παρ. "ε. Για εργασίες, επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, που διεξάγονται για λογαριασμός του Δημοσίου, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ, α' και β' βαθμίδα δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων δημόσιας ή κοινής ωφέλειας και γενικά επιχειρήσεων και οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός καθορίζετια από την κάθε φορά ισχύουσα νομοθεσία, μετά από παραχώρηση ή εργολαβία, ως εργοδότες θεωρούνται οι ανάδοχοι ή εργολάβοι. Στις περιπτώσεις αυτές, κάθε υπηρεσία από τις πιο πάνω αναφερόμενες, υποχρεούται πριν από κάθε εξόφληση ή οποιαδήποτε τμηματική καταβολή χρημάτων, να απαιτεί την προσκόμιση βεβαίωσης του ΙΚΑ για την καταβολή των οφειλόμενων προς αυτό εισφορών ή άλλων συναφών οφειλών. Σε αντίθετη περίπτωση παρακρατεί το αντίστοιχο ποσό και το καταβάλλει απευθείας στο ΙΚΑ".

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Τα αντίγραφα των αποδεικτικών φορολογικής ενημερότητας θεωρούνται-επικυρώνονται από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ. Απαγορεύεται η μεταγενέστερη θεώρηση άλλων φωτοαντιγράφων από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. (ΥΠΟΙΚ/1013368/6976/0016/4-2-1999, ΣτΕ 1057/2007 -Επιτρ.Αναστ.)

224

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

•Ασφαλιστική ενημερότητα

www.docman.gr

500 501 502 503

499

ΣΗΜ: Κατά το άρθρο 39 παρ. 7 του Ν. 2065/1992 (Α 113): "Για την πληρωμή όλων των εκκαθαρισμένων απαιτήσεων των επιχειρήσεων κατά του Δημοσίου, νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου, δήμων και κοινοτήτων, απαιτείται, πλέον του προβλεπόμενου από το άρθρο 26 του ν. 1882/1990 αποδεικτικού ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο και η ενημερότητα των επιχειρήσεων αυτών για τις οφειλές τους προς το Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.). Η ενημερότητα αυτή αποδεικνύεται με βεβαίωση που χορηγείται από το Ι.Κ.Α.. Εάν οι επιχειρήσεις αυτές δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερες οι εκκαθαρισμένες απαιτήσεις τους από το Δημόσιο, ν.π.δ.δ., δήμους και κοινότητες παρακρατούνται υποχρεωτικά και αποδίδονται στο Ι.Κ.Α., εφόσον δεν συμψηφίζονται σύμφωνα με το άρθρο 83 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) με οφειλές τους προς το Δημόσιο, ν.π.δ.δ., δήμους και κοινότητες. Τυχόν εκχωρήσεις προς τρίτους δεν ισχύουν. Το περιεχόμενο της βεβαίωσης αυτής, το ύψος της εισπραττόμενης απαίτησης άνω του οποίου καθίσταται υποχρεωτική η προσκόμιση της, ο χρόνος ισχύος της, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Ι.Κ.Α. Με την ίδια υπουργική απόφαση θα καθορίζεται και η έκταση εφαρμογής της διάταξης αυτής στις περιπτώσεις του άρθρου 8 παρ. 5 εδ. ε' του α.ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 21 παρ. 5 του ν. 1902/1990. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής ισχύουν δύο μήνες μετά την έκδοση της παραπάνω απόφασης, οπότε παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 1239/1982 (ΦΕΚ 35 Α'), καθώς και η διάταξη του άρθρου 16 του ν. 1947/1991 (ΦΕΚ 70 Α')". 500

Φ/21/116/4.7.2000 –ΦΕΚ 839/Β/2000 όπως ισχύει. «Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας, καθίσταται υποχρεωτική η προσκόμιση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας από το ΙΚΑ και στις παρακάτω περιπτώσεις: 1. Για την εξόφληση τίτλων πληρωμής ή την είσπραξη όλων των εκκαθαρισμένων απαιτήσεων των επιχειρήσεων από το Δημόσιο, Νομικά Πρόσωπα δημοσίου δικαίου … εφόσον το ακαθάριστο ποσό του κάθε τίτλου ή της εκκαθαρισμένης απαίτησης υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο (1.000.000) δραχμές. Οι διατάξεις του άρθρου 8 παρ.5 εδαφ. ε του α.ν. 1846/1951, όπως κάθε φορά ισχύουν, εξακολουθούν να εφαρμόζονται, όπου απαιτείται αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας ανεξαρτήτως ποσού». Βλ. αναφορικά με το ισχύον ποσό την Φ21/οικ.2426/2001-ΦΕΚ 1735/Β απόφαση του Υπ. Εργασίας και Κοιν. Ασφαλίσεων •ΙΚΑ/E57/38/2011.ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΡ. :97 ΘΕΜΑ : «Έναρξη εφαρμογής από 10/1/2012 συστήματος on line χορήγησης βεβαιώσεων ασφαλιστικής ενημερότητας» ΣΧΕΤ. : Εγκ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. 45/2001 & 81/2003. ΙΚΑ/12490/878/2003ΦΕΚ1138/Β/11.8.2003 όπως τροποποιήθηκε με την 24535/1580/2003-Φ.1831/Β. Παροχή τηλεομοιοτυπίας προς πιστοποιημένους στο ΙΚΑ φορείς, υπηρεσίες και πρόσωπα, για βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας συναλλασσόμενου με αυτούς.Βλ.και ΙΚΑ/Ε57/60/2010 .«Επιβεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας που εκδίδεται μέσω διαδικτύου. •ΙΚΑ/12490/878/24.7.2003-ΦΕΚ 1138/Β/11.8.2003 όπως τροποποιήθηκε με την 24535/1580/2003-Φ.1831/Β.Παροχή τηλεομοιοτυπίας προς πιστοποιημένους στο ΙΚΑ φορείς, υπηρεσίες και πρόσωπα, για βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας συναλλασσόμενου με αυτούς. 501

ΣτΕ 3474/2006.Yποχρέωση του αναδόχου για τακτοποίηση των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών «..ο ανάδοχος του έργου δικαιούται τόκων υπερημερίας μόνον εάν ο κύριος του έργου καθυστερήση, άνευ υπαιτιότητος του αναδόχου, να ενεργήση την πληρωμήν επί τη βάσει πιστοποιήσεως υποβληθείσης προς έγκρισιν, θεωρείται δε ότι συντρέχει καθυστέρησις διενεργείας πληρωμών, με συνέπειαν την οφειλήν τόκων υπερημείας, μόνον εάν παρέλθει δίμηνον από της υποβολής της πιστοποιήσεως προς έγκρισιν (ΣΕ 136/2004, 461/2004, 1009/2005 κ.ά.) … δεν υφίσταται υπαιτιότης του κυρίου του έργου οργανισμού τοπικής αυτοδιοικήσεως η νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου εκ της μη πληρωμής υποβληθέντος λογαριασμού, όταν ο λογαριασμός ούτος δεν συνοδεύεται υπό βεβαιώσεως περί καταβολής των υπό του αναδόχου οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών (πρβλ. ΣτΕ 9079/1999) και, κατά συνέπειαν, δεν γεννάται υποχρέωσις αυτού προς καταβολήν τόκων υπερημερίας επί των καθυστερουμένων ποσών καθ` όλον το χρονικόν διάστημα κατά το οποίον διαρκεί η παράλειψις του αναδόχου να υποβάλη την κατά τα ανωτέρω απόδειξιν περί καταβολής των υπέρ του Ι.Κ.Α. ασφαλιστικών εισφορών»)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

502

225

Ελ.Συν./Τμ.IV/49/2010.Για την εξόφληση τίτλου πληρωμής, δηλαδή απαιτήσεως ήδη εκκαθαρισμένης, η οποία ενσωματώνεται σε αυτόν, απαιτείται ο ανάδοχος έργου που εκτελείται για το Δημόσιο ή κάποιο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου να προσκομίσει κατά τη στιγμή της εκταμιεύσεως (πληρωμής), αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας από το οποίο να εμφαίνεται ότι έχει καλύψει τις εισφορές που οφείλει στο Ι.Κ.Α. από την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου. Εκ τούτων συνάγεται ότι το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας για το συγκεκριμένο έργο που εκτελέσθηκε αποτελεί δικαιολογητικό πληρωμής (προσκομιζόμενο στην αρμόδια προς τούτο υπηρεσία) και όχι δικαιολογητικό εκκαθαρίσεως της δαπάνης, το οποίο οφείλει να υπάρχει πριν από την έκδοση του χρηματικού εντάλματος μαζί με τα λοιπά, κατά Νόμον, απαιτούμενα δικαιολογητικά 503

Ν.Σ.Κ/15/1990.Μπορεί να γίνει κατάπτωση των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης για ικανοποίηση απαιτήσεων του Ι . Κ . Α ., προερχομένων από μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών . Προηγείται των ανωτέρω απαιτήσεων του Ι . Κ . Α ., η εξόφληση των οφειλών του εργολάβου προς το Δημόσιο , που προέρχονται από την εκτέλεση του ιδίου έργου . Η ικανοποίηση των απαιτήσεων του Δημοσίου μπορεί να επιδιωχθεί με την κατάπτωση της εγγύησης καλής εκτέλεσης και σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ . Ε . Δ . Ε . Σε περίπτωση που ο εργολάβος αμελεί στην υποβολή των δικαιολογητικών για την είσπραξη των

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Βεβαίωση της Δ.Ο.Υ ότι ο ανάδοχος έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του από το ΦΠΑ (Αποφ. Υπ.Οικον. 1120858/0014/ΠΟΛ1272/1995 ) •Εξοφλητική απόδειξη για έργα που πληρώνονται μέσω υπολόγων ή για έργα ΟΤΑ (Εγκ. Υπ. Εσωτερ. 59774/1986 )

57.4.3.Στους επόμενους λογαριασμούς •Λογαριασμός (πιστοποίηση εργασιών) εγκεκριμένος από τη Δ/σα Υπηρεσία. (Άρθρο 53 ν.3669/2008) μαζί με τα συνοδευτικά του ως μνημονεύονται ανωτέρω.

504 505 506

•Ανακεφαλαιωτικός συνοπτικός πίνακας των εργασιών που εκτελέσθηκαν από την αρχή του έργου (Άρθρο 53 ν.3669/2008) •Συνοπτική επιμέτρηση εργασιών (Προσωρινή μόνο για τον πρώτο λογ/σμό) υπογεγραμμένη από τον επιβλέποντα μηχανικό του έργου και τον εργολάβο, θεωρημένη από την προϊσταμένη αρχή και υπογεγραμμένη κατά σελίδα από όλους που έχουν υπογράψει την επιμέτρηση. •Βεβαίωση της επιβλέπουσας αρχής για την εμπρόθεσμη εκτέλεση των εργασιών .

Όταν απαιτείται προσκομίζονται: •Για νέες εργασίες απόφαση έγκρισης και Ανακεφαλαιωτικός πίνακας συνοδευόμενος από πρωτόκολλα κανονισμού νέων τιμών μονάδας και απόφαση επιτροπής εξακρίβωσης κόστους. (Άρθρο 57 παρ.6 ν.3669/2008) Για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα απαιτείται προέγκριση Α.Π. από τη Διαχειριστική αρχή . •Για μειώσεις συμβατικών ποσοτήτων ,γνωμοδότηση του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων (Άρθρο 57 ν.3669/2008) •Για νέες εργασίες που αυξάνουν τον συμβατικό προϋπολογισμό ή για εργασίες που δεν τον αυξάνουν αλλά έχουν εξαντληθεί τα απρόβλεπτα και η δυνατότητα μείωσης συμβατικών εργασιών, ανακεφαλαιωτικός πίνακας,

χρημάτων που του οφείλονται , δεν μπορεί να προβεί το Δημόσιο σε κατάπτωση των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης , υπέρ του Ι.Κ.Α. Ελ.Συν/τμ.IV/123/2007. Από τις διατάξεις των άρθρων 1, 7 του ν . δ .1266/1972 ( ΦΕΚ 198 Α '), 23 παρ .4, 50, 51 του π . δ .475/1976 ( ΦΕΚ 172 Α '), 2 πσρ .1 και 3, 3 παρ .2 και 12 του π . δ .186/1992 ( ΦΕΚ 84 Α '), 26 του ν . 1882/1990 ( ΦΕΚ 43 Α '), 39 παρ .7 του ν .2065/1992 ( ΦΕΚ 113 Α '), συνάγεται ότι για την πληρωμή δαπάνης εκτέλεσης δημοσίου έργου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής τους , κατά τη διάρκεια της κατασκευής του και μέχρι και τη σύνταξη της τελικής εντολής πληρωμής για την οριστική παραλαβή του , συντάσσονται από τον ανάδοχο πιστοποιήσεις εργασιών , με βάση τις συμφωνημένες τιμές μονάδος και προηγούμενη επιμέτρηση των εργασιών που έχει εκτελέσει και υποβάλλονται προς έγκριση στην διευθύνουσα υπηρεσία του κυρίου του έργου . Στη δε εκάστοτε συντασσόμενη και εγκρινόμενη πιστοποίηση περιλαμβάνονται και οι τυχόν οφειλόμενοι τόκοι υπερημερίας . Επίσης απαιτείται α ) έκδοση τιμολογίου , β ) αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο καθώς και βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας για τις οφειλές προς το ΙΚΑ γ ) αποδεικτικό καταβολής των υπέρ τρίτων κρατήσεων και δ ) αποδεικτικό παρακράτησης φόρου 3% επί της αξίας του έργου υπέρ του Δημοσίου ( άρθρο 55 παρ . 1β του ν .2238/1994 ( ΦΕΚ 151 Α '). 505

Ελ.Συν./Τμ.VII/45/2008.Εξόφληση 2ου και τελικού λογαριασμού.Μη νόμιμη, καθόσον δεν επισυνάπτεται το προβλεπόμενο από τα άρθρα 52, 53 και 55 του π.δ. 609/1985 και 16 του π.δ. 171/1987 πρωτόκολλο προσωρινής και οριστικής παραλαβής του έργου από την αρμόδια επιτροπή και συνεπώς δεν προκύπτει, ότι έλαβε χώρα η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή των εργασιών που αναφέρονται στην τελική επιμέτρηση. Η βεβαίωση εμπρόθεσμης περάτωσης των εργασιών δεν δύναται να αναπληρώσει την προσωρινή ή την οριστική παραλαβή.. Ανακλήθηκε με την 237/2008 πράξη του ιδίου Τμήματος, καθόσον προσκομίστηκε το πρωτόκολλο προσωρινής και οριστικής παραλαβής του ως άνω έργου (νέο κρίσιμο στοιχείο). 506

Ελ.Συν/Τμ.V/21/2009. Πληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος στον ανάδοχο δημοσίου έργου. Αίρεται η διαφωνία που ανέκυψε κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών απόδοσης λογαριασμού ως προς τη νομιμότητα δαπάνης υπέρ των απόψεων της ΥΔΕ στο ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς μη νομίμως η ΕΥΔΕ προέβη στην ανασύνταξη του συνταχθέντος από τον ανάδοχο και ήδη εγκριθέντος από την ίδια αρχικού λογαριασμού, δεδομένου ότι αυτός δε μπορούσε να αναβιώσει κατόπιν της έγκρισής του.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

504

226

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

507

συμπληρωματική σύμβαση και συμπληρωματική εγγυητική καλής εκτέλεσης. Προσοχή οι ανωτέρω εργασίες ανατίθενται μόνον όταν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις . (Άρθρο 57 παρ.1 ν.3669/2008) •Αποφάσεις έγκρισης παράτασης και τροποποιημένα χρονοδιαγράμματα (Άρθρο 48 ν.3669/2008) •Για δαπάνες αναθεώρησης, πίνακας διαχωρισμού εργασιών και υπολογισμού της αναθεώρησης (Άρθρο 53 παρ.6 και 54 ν. 3669/2008) 508

•Για πληρωμή υλικών επί τόπου ή υλικών σε εγκεκριμένες αποθήκες ,απόφαση έγκρισης εισκόμισης υλικών επιτόπου ή σε εγκεκριμένες αποθήκες ,συνοδευόμενη από πρωτόκολλο θεματοφυλακής .(Άρθρο 53 παρ 5 ν.3669/2008). •Εγγυητική επιστολή 10% στην πιστοποιούμενη αξία των υλικών επί τόπου ή σε εγκεκριμένες αποθήκες .(Άρθρο 35 παρ.9 ν.3669/2008) •Για καταβολή τόκων όχληση και πίνακας υπολογισμού (Άρθρο 53 παρ.9 ν.3669/2008)

509 510

507

ΕΣ/Τ6/707/2007.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Η ορθή έννοια του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ Α΄ 189), όσον αφορά τις προϋποθέσεις ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, είναι ότι ο έλεγχος νομιμότητας που καταλείπεται στο Δικαστήριο επεκτείνεται και στην περίπτωση συμπληρωματικών, της κύριας, συμβάσεων, ανεξαρτήτως ποσού. Τούτο, διότι σκοπός της προαναφερόμενης διάταξης είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα συμπληρωματικές συμβάσεις. Περαιτέρω, οι συμπληρωματικές αυτές συμβάσεις, στη σύναψη των οποίων προβαίνουν οι αναθέτουσες αρχές, αποτελούν παρακολούθημα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, δεν έχουν το χαρακτήρα αυτοτελών συμβάσεων με ιδιαίτερο οικονομικό αντικείμενο, για τις οποίες, προκειμένου να θεμελιωθεί η αρμοδιότητα ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, απαιτείται η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους να υπερβαίνει το ποσό που θεσπίζεται από το νόμο για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι συμπληρωματικές συμβάσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν σε ποσοστό 50% το ποσό της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, εάν τεθεί ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων (1.000.000,00 ευρώ ή 5.000.000,00 ευρώ, σε περίπτωση που οι συμβάσεις αφορούν σε δημόσια έργα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως εν προκειμένω, βλ. άρθρο 25 του ν. 3614/2007, ΦΕΚ Α΄267), μεγάλο μέρος των συμπληρωματικών αυτών συμβάσεων, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, θα μείνει, τελικώς, ανέλεγκτο, γεγονός που υπερακοντίζει το σκοπό του νομοθέτη, ο οποίος ήθελε και οι συμβάσεις αυτές, ανεξαρτήτως ποσού, να υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενόψει και του ότι η ανάθεση των συμβάσεων αυτών γίνεται συνήθως χωρίς προηγούμενη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, αλλά κατόπιν εξαιρετικών διαδικασιών (διαπραγματεύσεις, απευθείας ανάθεση κλ.π.). Επομένως, η υπό κρίση αίτηση, είναι τυπικά δεκτή και εξεταστέα περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της. Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως εκτελέσεως εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. 508

1075372/588/0015/19.9.2006 ΘΕΜΑ: Πώληση αγαθών και παραμονή στις εγκαταστάσεις του πωλητή για φύλαξη.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

509

227

Δ.Εφ.Αθ.66/2010.Περαιτέρω, σε περίπτωση καθυστέρησης της πληρωμής χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, οφείλεται αυτοδικαίως ο εκάστοτε ισχύων γενικά τόκος υπερημερίας, από τον χρόνο υποβολής της σχετικής οχλήσεως (Σ.τ.Ε. 384/2007, 3673/2006), το επιτόκιο του οποίου είναι αυτό που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως ορίζεται ειδικότερα στην παρ. 4 του άρθρου 4 του π.δ. 166/2003. Ο κύριος του έργου υποχρεούται σε εξόφληση των λογαριασμών που έχουν εγκριθεί από τη διευθύνουσα το έργο υπηρεσία με το επιτόκιο που ορίζεται από την Κεντρική Τράπεζα προσαυξημένο κατά 7 εκατοστιαίες μονάδες. Δεν καταβάλλονται τόκοι υπερημερίας και επί του αναλογούντος Φ.Π.Α.. Δεν λαμβάνεται υπόψη ο ισχυρισμός του κυρίου του έργου για κακοτεχνίες, εφόσον δεν έχει κάνει χρήση του δικαιώματός του να ζητήσει την αποκατάσταση αυτών, ενώ διαρκούσε το 15μηνο κατά το οποίο ο ανάδοχος ήταν υπόχρεος από τη σύμβαση για τη συντήρηση του έργου. 510

Δ.Εφ.Αθ.260/2010.Επειδή, από τις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 5 παρ.10 του ν.1418/1984 και 40 παρ.7 του π.δ.609/1985 συνάγεται ότι ο ανάδοχος του έργου δικαιούται τόκους υπερημερίας μόνο αν ο κύριος του έργου, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, καθυστέρησε να ενεργήσει πληρωμές με βάση εγκριθείσα πιστοποίηση και μόνον από την υποβολή έγγραφης όχλησης προς τη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία (όχληση) αποτελεί πρόσθετη ουσιαστική προϋπόθεση της καταβολής τόκων υπερημερίας επί της εργολαβικής αμοιβής (ΣτΕ 384,1839/2007, Α.Π. 1626/2008 κ.ά.). Ως προς το ζήτημα της έναρξης της τοκογονίας της οφειλόμενης εργολαβικής αμοιβής δεν επέφερε οποιαδήποτε μεταβολή το νεότερο π.δ.166/2003, στο πεδίο εφαρμογής του οποίου δεν υπάγονται οι συμβάσεις εκτέλεσης δημόσιων έργων, αλλά μόνον οι

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

•Για προκαταβολές τα προβλεπόμενα

511

www.docman.gr

από το άρθρο 51 του ν.3669/2008 και εγγυητική επιστολή τραπέζης.

•Για εκχωρήσεις εργολαβικού ανταλλάγματος, εκχώρηση απαίτησης που έχει κοινοποιηθεί νόμιμα σύμφωνα με το λογιστικό της κάθε αναθέτουσας αρχής (Άρθρο 53 παρ 11 ν.3669/2008)

Για την πληρωμή προτελικού - τελικού λογαριασμού •Βεβαίωση περαίωσης του έργου . •Πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής για την πληρωμή του προτελικού λογαριασμού (Άρθρο 53 παρ.13 ν.3669/2008). 512 513

•Τελική επιμέτρηση και πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής για την πληρωμή του τελικού λογαριασμού (Άρθρο 53 παρ.13 ν.3669/2008). Επί αυτού θα διαπιστώνεται η ύπαρξη Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (Φ.Α.Υ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 7 του άρθρου 3 του Π.Δ. 305/1996 και στην αριθ. ΔΕΕΠΠ/οικ433/19.9.2000 απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ( ΦΕΚ 1176/ Β /00). •Απόφαση αρμοδίου οργάνου για την έγκριση του πρωτοκόλλου προσωρινής ή οριστικής παραλαβής.

Για βλάβες από ανωτέρα βία (Άρθρο 58 ν.3669/2008) •Δήλωση του αναδόχου •Πρωτόκολλο επιτροπής για το είδος και το ποσό των ζημιών , την αιτία , την απαιτούμενη δαπάνη για επανόρθωση κλπ . •Απόφαση του αρμοδίου οργάνου - για την έγκριση του παραπάνω πρωτοκόλλου .

Για απολογιστικές εργασίες (Άρθρο 55 ν.3669/2008) 514 εμπορικές συναλλαγές, δηλαδή, κατά το π.δ. αυτό, οι συναλλαγές που συνεπάγονται την παράδοση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, η δε παραπομπή στις διατάξεις του π.δ. 334/2000 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας για τα δημόσια έργα προς τις διατάξεις της Οδηγίας 93/37/Ε.Ο.Κ., όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε» γίνεται αποκλειστικά και μόνο στον ορισμό που δίδεται από τη διάταξη του άρθρου 3 περ. β΄ του π.δ. 334/2000 στις «αναθέτουσες αρχές». 511

ΓΛΚ/5183/1998. Εμφάνιση τόκων στα τιμολόγια. Στα τιμολόγια που εκδίδονται πρέπει να παρουσιάζεται όλο το ποσό της πιστοποίησης χωρίς μείωση κατά το ποσό των τόκων που αναλογεί στους τόκους που παρακρατήθηκαν. Ελ.Συν./Τμ.VII/270/2009 Θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού στο φερόμενο ως δικαιούχο εργολάβο για πληρωμή λογαριασμού έργου Δήμου. Νομοθετικό πλαίσιο δημοσίων έργων. Το έργο που κατασκευάσθηκε παραλαμβάνεται προσωρινά και οριστικά, η παραλαβή δε και στις δύο περιπτώσεις διενεργείται, μετά τη βεβαίωση περάτωσης των εργασιών από τη διευθύνουσα υπηρεσία, από την επιτροπή παραλαβής που ορίζει η προϊσταμένη αρχή και συντελείται με την έγκριση από την προϊσταμένη αρχή του σχετικού πρωτοκόλλου που συντάσσει η ως άνω επιτροπή. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη κανονική καθόσον δεν προκύπτει αν έλαβε χώρα η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή εργασιών που αναφέρονται στην τελική επιμέτρηση από τη νόμιμα συγκροτημένη προς τούτο επιτροπή. Ωστόσο, η δαπάνη καθίσταται κανονική δεδομένου ότι δεν προκύπτει τυχόν συντέλεση αυτοδίκαιης προσωρινής παραλαβής σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν της σύνταξης του πρωτοκόλλου και της εγκρίσεώς του από το Δημοτικό Συμβούλιο και έτσι θεραπεύθηκε η διαπιστωθείσα από τον Επίτροπο έλλειψη ορισμένου απαραίτητου για την κανονικότητα της επίμαχης δαπάνης. 513

Ελ.Συν./ΤμVII/45/2008 .Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος Δήμου από τον Επίτροπο. Το χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται στο όνομα του εργολήπτη δημοσίων έργων μετά την αποπεράτωση εκτελούμενου έργου για την αποπληρωμή του εργολαβικού ανταλλάγματος πρέπει να συνοδεύεται και από πρωτόκολλο προσωρινής ή οριστικής παραλαβής έργου. Μη νόμιμη η σχετική δαπάνη προς το δικαιούχο του εν λόγω έργου καθώς το σχετικό πρωτόκολλο δεν επισυνάφθηκε, όπως ορίζει η νομοθεσία. 514

Για την προμήθεια ασφάλτου απολογιστικά βλέπε :

•Δ17α/11/116/2008.Οδηγίες για τον υπολογισμό της αξίας της ασφάλτου κατά τη διαδικασία ανάθεσης και εκτέλεσης Δημοσίων έργων.ΕΓΚ.21

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

512

228

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Απόφαση της υπηρεσίας που εκτελεί το έργο , η οποία δικαιολογεί την ανάγκη εκτέλεσης των απολογιστικών εργασιών και καθορίζει το είδος και την έκταση αυτών. •Πρωτότυπα παραστατικά στοιχεία των πραγματοποιηθεισών δαπανών ( προμήθειες, ημερομίσθια κλπ) •Συγκεντρωτική κατάσταση των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν . •Επιμέτρηση των απολογιστικών εργασιών που εκτελέστηκαν . •Απόφαση του αρμοδίου οργάνου , στην οποία θα αναγράφεται το προς διάθεση ποσό για την εκτέλεση των εργασιών απολογιστικά , το είδος εργασιών και η χρονολογία περαίωσης αυτών. •Πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής των εργασιών που εκτελέσθηκαν. •Απόφαση έγκρισης του πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής. ΣΗΜΕΙΩΣΗ.Δεν αποτελούν δικαιολογητικά εκκαθάρισης αλλά προσκομίζονται κατά την είσπραξη τα δικαιολογητικά που προβλέπονται από την ΥΑ αριθμ. 1109228/8434/0016/ΠΟΛ1140/2006 «Δικαιολογητικά εξόφλησης τίτλων πληρωμής ή επιστροφής - εξόφληση με εντολή μεταφοράς - ρυθμίσεις θεμάτων εξόφλησης τίτλων πληρωμής ή επιστροφής» ‘όπως ισχύει.

53.4.4.ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ (Εργολαβικό όφελος 28%)

•Δ17α/07/63/2009.Διευκρινίσεις επί της εγκυκλίου 21/08 (σχετικά με τον υπολογισμό της αξίας της ασφάλτου) •2/72873/0026/2009.Υπολογισμός δαπάνης ασφάλτου •Δ17α/264/4/2009.Πληρωμή αξίας ασφάλτου σε δημόσιο έργο

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•2/28161/0026/2010.Κοινοποίηση της αριθμ.720/18-1-2010/Φ1-2010/26-3-2010 γνωμοδότησης του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών (Γ.Λ.Κ.), που αφορά στα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πληρωμή λογαριασμών δημοσίων έργων που περιέχουν δαπάνη ασφάλτου.

229

•ΝΣΚ/351/2010.Συμπερασματικά, κατά την ομόφωνη γνώμη των μελών του Τμήματος, στο υποβληθέν ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι η απολογιστική προμήθεια και πληρωμή της ασφάλτου, που προβλέπεται με την απόφαση Δ17α/03/54/ΦΝ 437/7.5.2008 (ΦΕΚ Β΄ 918) του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, όπως η απόφαση αυτή ερμηνεύθηκε με τις εγκυκλίους 21/2.10.2008 και 11/20.6.2009, γίνεται με παρακολούθηση της δαπάνης κατά τα οριζόμενα στις ως άνω εγκυκλίους, οι οποίες αποτελούν συμβατικές ρυθμίσεις των συμβάσεων εκτέλεσης των έργων και όχι με βάση τα νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής της ασφάλτου, όπως ορίζει η παρ. 10 του ίδιου άρθρου, η οποία εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία η ανάθεση κατασκευής του έργου γίνεται με άλλο σύστημα εκτός από το απολογιστικό και προκύπτει ανάγκη εκτέλεσης απολογιστικών εργασιών, των οποίων η ανάθεση γίνεται με ειδική προς τούτο εντολή της Διευθύνουσας Υπηρεσίας εκ των υστέρων, καθόσον δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη σύμβαση. Δεδομένου όμως ότι για το ζήτημα έχει εκφράσει αντίθετη άποψη το Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών και η άποψη αυτή υιοθετήθηκε από τις υπηρεσίες του εν λόγω Υπουργείου (βλέπ. αντίστοιχα ως άνω έγγραφά τους) και περαιτέρω επειδή το ζήτημα παρουσιάζει αυξημένη σπουδαιότητα, το Τμήμα ομόφωνα γνωμοδοτεί ως ανωτέρω και παραπέμπει το ερώτημα στην Ολομέλεια του σώματος για την έκδοση γνωμοδότησης. ΝΣΚ/156/2011.Εκτέλεση απόφασης ασφαλιστικών μέτρων, που αφορά απασχολούμενους με το πρόγραμμα STAGE.Η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται να αποδέχεται τις υπηρεσίες των αιτούντων-απασχοληθέντων με πρόγραμμα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας ανέργων (stage) και να καταβάλλει τις αντίστοιχες αποδοχές τους μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης επί της κύριας αγωγής τους, δεσμεύει με το προσωρινό δεδικασμένο της το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο οφείλει να συμμορφωθεί εκτελώντας την απόφαση, δεδομένου ότι η τελευταία παράγει και εκτελεστότητα, συγκεκριμένα δε, οφείλει να απασχολεί τους αιτούντες με τις ίδιες ακριβώς συνθήκες απασχόλησης, όπως και προηγουμένως

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

515

516

•Υπέρ Μ.Τ.Π.Υ .: 3% ( άρθρο 22 Π.Δ . 422/1981 ) βλέπε στη υποσημείωση)

www.docman.gr

(Δημόσιο,ΝΠΔΔ. Για μειωμένα ποσοστά ή απαλλαγές

•Υπέρ Ε.Τ.Α.Κ.Δ.Ε . : 2% ( άρθρο 32 ΑΝ . 2066/39) •Κράτηση υπέρ ΤΑΔΚΥ σε ποσοστό 2%. (άρθρο 3 παρ.1β Ν.1726/44 και άρθρο 30 παρ.1 Ν.2262/52, εγγρ. 517 ΤΑΔΚΥ/6642/2000) –(μόνο για Έργα ΟΤΑ)

515

Η ανωτέρω κράτηση επιβαρύνεται με χαρτόσημο πλέον ΟΓΑ χαρτοσήμου 2,4% σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 187/1943 π.δ.422/1981-Αρθρο 22 «Εις τους πόρους του Ταμείου εκτός των υπό των μετόχων καταβολών (κρατήσεων), προστίθενται και οι εξής : Α΄.Κράτησις τρία τοις εκατόν (3%) α. Επί του αντιτίμου των δι΄ εργολαβίας ή άλλως πως, οπωσδήποτε, παρ΄οιουδήποτε και υφ΄ οιονδήποτε τύπον προμηθευομένω ή χορηγουμένων εκ του εσωτερικού ή εξωτερικού ειδών ή εκτελούμενων έργων. β. Επί του αντιτίμου των πάσης φύσεως υπηρεσιών ή εργασιών των προσφερομένων υπό μη κεκτημένων την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου ή υπαλλήλου ειδικού Ταμείου ή ν.π.δ.δ. και γ. Επί των καταβαλλομένων εν τω εσωτερικώ ή εξωτερικώ λόγω ενοικίων δημοσίων καταστημάτων ή και οιασδήποτε άλλης δημοσίας χρήσεως παρ΄ οιονδήποτε άλλων δημοσίων ή δημοσίου δικαίου πολιτικών υπηρεσιών. Η κατά την προηγουμενην παραγρ. Α΄ κράτησις επιβάλλεται μόνον εφ΄ όσον η δια τας εν τη παραγράφω ταύτη περιπτώσει δαπάνη βαρύνει τον προϋπολογισμόν α. των Πολιτικών Υπουργείων και Υπηρεσιών β. των ειδικών Ταμείων ή Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου υπό του Κράτους συσταθέντων και γ. πάσης Επιτροπής ή άλλου συλλογικού οργάνου Διοικήσεως, συσταθέντος υπό του Κράτους προς άσκησιν κρατικής λειτουργίας. Της εν λόγω κρατήσεως εξαιρούνται οι δαπάναι αι βαρύνουσαι τον προϋπολογισμόν : α. των υπηρεσιών της Χωροφυλακής και του Ταμείου Ασφαλίσεως Οπλιτών Χωροφυλακής, β. των Δήμων και Κοινοτήτων, γ. των ν.π.δ.δ. και Οργανισμών των εποπτευομένων υπό του Υπουργού Εθνικής Αμύνης, πλην του Ταμείου Αρωγής μονίμων Πολιτικών υπαλλήλων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας δ. του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου ε. του Ταμείου Συντάξεων Νομικών στ. του Αυτονόμου Σταφιδικού Οργανισμού και ζ. της Κεντρικής Επιτροπής προστασίας εγχωρίου Σιτοπαραγωγής (ΚΕΠΕΣ). Το ποσοστόν της κατά το πρώτον εδάφιον της παραγρ. Α΄. του παρόντος άρθρου κρατήσεως περιορίζεται εις το ήμισυ προκειμένου περί πράξεων εν αίς συμβαλλόμενα τυγχάνουσι δημόσια νοσηλευτικά Ιδρύματα, εξαιρέσει των αποδοχών των εκ του προσωπικού αυτών μετεχόντων του Μ.Τ.Π.Υ., υποκειμένων εις πλήρη υπέρ αυτού κράτησιν. Εξαιρετικώς ωσαύτως προκειμένου περί δαπανών εκ των εν τω εδαφίω κα΄. της παρ. 1 του άρθρου 10 του Ν. 4114/60 κατονομαζόμενων, η κατά το παρόν άρθρον κράτησις υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ. ορίζεται εις έν και ήμισυ τοις εκατόν (1 ½ %), διατηρούμενη παραλλήλως και της υπέρ Ταμείου Συντάξεως Νομικών κρατήσεως της οριζόμενης υπό του Ν. 4114/60.» Αρθρ0 23 «1. από της 1 ης Φεβρουαρίου 1942 καταργήθησαν πάσαι αι διατάξεις ρυμθίζουσαι άλως τα των κρατήσεων υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ. ή τα των εξαιρέσεων από των κρατήσεων τούτων, επί των περιπτώσεων, περί ών το άρθρον 22 παρ. Α΄. του παρόντος.2. Απαλλάσσονται της υπέρ Μ.Τ.Π.Υ. κρατήσεως της προβλεπόμενης υπό του άρθρ. 22 παρ. Α΄. του παρόντος (άρθρ. 5 ν.δ. 1050/42, ως ετροποποιήθη δι΄ άρθρ. 4 της υπ΄αριθμ. 8350/45 απ. Υπουργού Οικονομικών) : α. Αι προμηθειαι του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.) και τα δια λογαριασμόν αυτού εκτελούμενα έργα, μισθώσεις και αι πάσης φύσεως πληρωμαί αυτού. β. Το εις τους σμυριδορύκτας της Νάξου πληρωνόμενον εργατικον δικαίωμα εξορύξεως και μεταφορά της υπό του Δημοσίου παραλαμβανόμενης υπ΄ αυτών σμύριδος. γ. Αι προμηθειαι των Νομαρχιακών Ταμείων και τα δια λογαριασμόν αυτών εκτελούμενα έργα, αι μισθώσεις και αι πάσης φύσεως πληρωμαί αυτών. δ. Τα εκτελούμενα υπό του Εθνικού Οργανισμού Καπνού (Ε.Ο.Κ.) έργα και προμήθειαι, το χρησιμοποιούμενον υπ΄ αυτού ιδιωτικόν προσωπικόν και η αγορά και εν γένει διαχείρισις των, περί ών τα άρθρα 3,5 και 13 του ν.δ. 3758/57 καπνών. ε. Αι πληρωμαί δαπανών του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) δια την αγοράν κινητών πραγμάτων εμπιπτόντων εις την επιχειρηματικήν δραστηριότητα αυτού, ως και αι πληρωμαί των υπ΄ αυτού συνιστωμένων Μονάδων Αυτεπιστασίας. στ. Ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α.). ζ. Αι δια την εκτέλεσιν πάντων των τεχνικών έργων του Πανεπιστημίου προς εξόφλησιν των εργοληπτών ενεργούμεναι χρηματικαί καταβολαί. η. ΑΙ δαπάναι του Δημοσίου αι απορρέουσαι εκ συναφθεισών ή συναφθησομενων συμβάσεων δια προμηθείας ή εργασίας βάσει του Α.Ν. 1030/46 . Αι μέχρι της ενάρξεως ισχύος του ν. 267/76 διενεργηθείσαι υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ. κρατήσεις επί τοιούτων δαπανών δεν επιστρέφονται . θ. Από 1 ης Ιανουαρίου 1977 αι δαπάναι φαρμακευτικής περιθάλψεως, αι βαρύνουσαι τον κρατικόν προϋπολογισμόν και τους προϋπολογισμούς των ν.π.δ.δ. ή των εν αποκεντρώσει εκ του κρατικού προϋπολογισμού δημοσίων υπηρεσιών ή ειδικών λογαριασμών. 3. Απαλλάσσεται του ημίσεος των υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ. κρατήσεων ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (Ο.Σ.Κ.). 4. Καταργούνται αι υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ. κρατήσεις επί των αποδοχών και αμοιβών εν γένει των επί σχέσει εργασίας ιδιωτικού δικαίου απασχολουμένων εις το Δημόσιον, αι προβλεπόμεναι υπό των διατάξεων των παρ. 1 περ. Β΄. και 4 του άρθρου 5 του ν.δ. 1050/42 εν συνδυασμώ προς το άρθρον 4 της υπ΄αριθμ. 8350/27.1.45 αποφάσεως του Υπουργού των Οικονομικών (ΦΕΚ β΄.7/45). Ομοίως και επί των αμοιβών των δασεργατών μελών δασικών συνεταιρισμών.») 517

•Ν.1726/1944 `Αρθρο 3-Πόροι παρ.1 β) Κράτησις 2% επί της αξίας των δι`εργολαβίας υπό των Δήμων και Δημοτικών Αγαθοεργών Ιδρυμάτων εκτελουμένων πάσης φύσεως έργων και των δια δημοπρασίας προμηθευομένων υπ`αυτών παντός είδους υλικών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

516

230

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Κράτηση υπέρ της ΤΥΔΚ σε ποσοστό 1% (άρθρο 5 παρ.1 ΝΔ 107/46 και άρθρο 14 ΝΔ 4260/62) (μόνο για 518 έργα ΟΤΑ) •Κράτηση υπέρ Ταμείου Πρόνοιας Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (Τ.Π.Ε.Δ.Ε) σε ποσοστό 1% . Η κράτηση αυτή επιβάλλεται και όταν ο ανάδοχος δεν έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων. (άρθρο 4 παρ.2 519 ΝΔ 75/46, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 12 του Ν.1384/83 και άρθρο 26 παρ . 3 Ν . 1418/84) •Υπέρ ΤΣΜΕΔΕ:

520 521

•Ν.2262/52 άρθρο 30 παρ.1 1. Εν τέλει της παρ. 1 του άρθρου 3 του Νόμου 1726/1944 " περί τροποποιήσεως και κωδικοποιήσεως των περί του Ταμείου Ασφαλίσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων ισχυουσών διατάξεων" προστίθεται το ακόλουθον εδάφιον: " Αι υπο των ανωτέρω β,γ, και δ περιπτώσεων προβλεπόμεναι κρατήσεις και εισφοραί αφορούν είς πάντας τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως , το Προσωπικόν των οποίων υπάγεται είς την υποχρεωτικήν ασφάλισιν του Ταμείου". 518

•ΝΔ 107/46 άρθρο 5 παρ. 1. Επιβάλλεται κράτησις 1ο/ο επί της αξίας των υπό των Δήμων, Κοινοτήτων και συνδέσμων αυτών εργολαβικώς εκτελουμένων έργων, ως και επί των υπό της τεχνικής υπηρεσίας Δήμων και Κοινοτήτων επιβλεπομένων πάσης φύσεως έργων, κατά τον αυτόν τρόπον εκτελουμένων.) •Ν.4260/62 Αρθρον 14.- 1. Η κατά το άρθρον 5 του ν.διατάγματος 107/1946 "περί διατάξεών τινων αφορωσών εις τους δήμους και τας κοινότητας" κράτησις 1% επί της αξίας των εκτελουμένων υπό των δήμων και κοινοτήτων και συνδέσμων αυτών έργων και ο δι` αυτού παρά τη Εθνική Τραπέζη της Ελλάδος συσταθείς λογαριασμός καταθέσεως του εκ της κρατήσεως εσόδου διατηρούνται. 2. Η κατά την προηγουμένης παράγραφον κράτησις του άρθρου 5 του ν. διατάγματος 107/1946 επιβάλλεται επί της αξίας των εκτελουμένων έργων και των ενεργουμένων προμηθειών υλικών δια την εκτέλεσι έργων, υπό των δήμων και κοινοτήτων και των συνδέσμων αυτών, υπό δημοτικών και κοινοτικών νομικών προσώπων, δημοτικών και κοινοτικών ιδρυμάτων και των δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων. 519

•Αρθρο 4 παρ.2 ΝΔ 75/46, "2. Καμμιά πιστοποίηση πληρωμής εκτέλεσης έργου δεν εγκρίνεται ούτε θεωρείται από τις δημόσιες δημοτικές κοινοτικές αρχές και από Ν.Π.Δ.Δ. άν δεν κατατεθεί απόδειξη πληρωμής από το δικαιούχο εργολήπτη δημοσίων έργων υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Εργοληπτών Δημοσίων Εργων ποσοστού ένα στα εκατό (1%) από κάθε , χωρίς καμμιά εξαίρεση λογαριασμό πληρωμής εργολήπτη δημοσίων έργων (φυσικού ή νομικού προσώπου) ή και από λογαριασμό προσώπου που δεν έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων".

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Αρθρο 12 του Ν.1384/83 Η παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν. Δ/τος 75/1946 "περί συστάσεως Ταμείου Προνοίας Εργοληπτών Δημοσίων Εργων " όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 21 του Ν. 1276/1982 "Για τη συγχώνευση του Κλάδου Συντάξεων του Ταμείου Ασφαλίσεως Προσωπικού Εταιρείας Διαχειρίσεως Ειδών Μονοπωλίου του Ελληνικού Δημοσίου στο Ι.Κ.Α. και ρύθμση άλλων ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών θεμάτων" (ΦΕΚ 100/82 τ.Α`) τροποποιείται από τότε που ίσχυσε ο Νόμος 1276/1982, ως εξής: "2. Καμμιά πιστοποίηση πληρωμής εκτέλεσης έργου δεν εγκρίνεται ούτε θεωρείται από τις δημόσιες δημοτικές κοινοτικές αρχές και από Ν.Π.Δ.Δ. αν δεν κατατεθεί απόδειξη πληρωμής από το δικαιούχο εργολήπτη δημοσίων έργων υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Εργοληπτών Δημοσίων Εργων ποσοστού ένα στα εκατό (1%) από κάθε, χωρίς καμμιά εξαίρεση λογαριασμό πληρωμής εργολήπτη δημοσίων έργων (φυσικού ή νομικού προσώπου) ή και από λογαριασμό προσώπου που δεν έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων".

231

Αρθρο 26 παρ. 3 του Ν. 1418/1984 (Α 23): "Η αληθινή έννοια του άρθρου 12 του Ν. 1384/1983 (ΦΕΚ Α 106) που • τροποποίησε μερικά το άρθρο 21 του Ν. 1276/1982 (ΦΕΚ Α 100) είναι ότι δεν καταργούνται οι προγενέστερες διατάξεις που καθιερώνουν απαλλαγές από την καταβολή υπέρ του Ταμείου Προνοίας Εργοληπτών Δ.Ε. (ΤΠΕΔΕ) του ποσοστού που προβλέπεται στη διάταξη αυτή, ούτε επεκτείνεται η καταβολή του ποσοστού αυτού στις αμοιβές μελετών. Η ισχύς της παραγράφου αυτής ανατρέχει στο χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 21 του Ν. 1276/1982". 520

ΤΣΜΕΔΕ/65901/2004 -«Πόροι του ΤΣΜΕΔΕ»1….2…3. Ν . 2326/1940 άρθρο 7 παρ , ε . 2 % υπέρ ΤΣΜΕΔΕ & Ν .546/43 :1% υπέρ ΕΜΠ -ΠΟΡΟΣ Ε ' ( ΚΩΔ . 12 ) «Επί της αμοιβής δια την εκπόνηση οιασδήποτε Μελέτης τεχνικής φύσεως ως και την εκτέλεση ή επίβλεψη του σχετικού έργου του πληρωτέου ποσού των αμοιβών υπολογιζόμενου πάντοτε βάσει των κειμένων εκάστοτε διατάξεων περί των αμοιβών των ιδιωτών μηχανικών κ . λ . π . Επί τυχόν συμφωνηθείσης μείζονος αμοιβής το καταβληθέν υπέρ του Ταμείου ποσοστό υπολογίζεται βάσει του ποσού της συμφωνίας . »Επί αμοιβής μελέτης επίβλεψης πολ . μηχ , τοπογράφων κ . λ . π . ( εκτός μηχανολόγων ) για έκδοση οικ . αδειών , τοπογραφικών και μελετών ή επιβλέψεων του Δημοσίου κ . λ . π . -Ν.915/1979 -άρθρο 10 : «Εντέλει της περιπτώσεως Ε ' της παρ .1 του άρθρου 7 του Α . Ν . 2326/40 , προστίθεται εδάφιον έχον τούτο : κατά πάσαν περίπτωση ή ως άνω ποσοστιαία εκ 2 % κράτηση η βαρύνουσα τους δικαιούχους των αμοιβών ιδιώτας ασφαλισμένους αυτού , καταβάλλεται προς το Ταμείο ανεξαρτήτως πηγής χρηματοδοτήσεως της μελέτης του έργου . » Όλοι οι παραπάνω αναφερόμενοι πόροι επιβαρύνονται με Χαρτόσημο 2,4 % υπέρ του Δημοσίου .η κράτηση υπολογίζεται επί του λογαριασμού χωρίς ΦΠΑ.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α. κράτηση 1% ακόμα και εάν ο ανάδοχος δεν έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων. (άρθρο 7 παρ.1β Ν. 2326/1940) β. κράτηση 2%ο που βαρύνει μόνο τους εργολήπτες που υπάγονται στην ασφάλιση του ΤΣΜΕΔΕ καθώς και τις εργοληπτικές εταιρίες κάθε μορφής. (άρθρο 12 Ν. 915/1979 , άρθρο 34 παρ.3 Ν. 2238/1994), γ. κράτηση 6%ο,ακόμα και εάν ο ανάδοχος δεν έχει την ιδιότητα του εργολήπτη δημοσίων έργων. (άρθρο 27 παρ.34 Ν.2166/93) •Υπέρ Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου 0,5% (άρθρο μόνον παρ.1 περ.α του Ν. 546/1943

522

•Κράτηση υπέρ ΤΕΕ σε ποσοστό 2%ο (άρθρο 35 ΠΔ 27/1926) Παρατήρηση : Κατά την είσπραξη των ανωτέρω κρατήσεων επιβάλλεται χαρτόσημο 2% και ΟΓΑ επί χαρτοσήμου 20% (άρθρο 10 παρ.1 Ν. 187/1943) •Φόρος εισοδήματος σε ποσοστό 3% (άρθρο 55 παρ.1β Ν. 2238/1994 )

523

Εργολαβικό όφελος 18% 524 525

Στα Δημόσια έργα που δημοπρατούνται με το σύστημα μελέτη-κατασκευή κατά την υπογραφή της σύμβασης θα πρέπει να προσδιορίζεται το αναλογούν τίμημα για την αμοιβή της μελέτης.(Βλ. και ΤΣΜΕΔΕ/40173/1994, ΓΛΚ 2033588/0026/1995) Ν.2166/93 Αρθρ.27 παρ.34. Μετά την περίπτωση β` της παρ. 1 του άρθρου 7 του α.ν. 2326/1940 προστίθεται νέα περίπτωση β1 ως εξής: `β1. Εκ κρατήσεως έξι τοις χιλίοις (6 %) υπέρ τρίτων επί παντός ανεξαιρέτως λογαριασμού πληρωμής εργολάβου φυσικού ή νομικού προσώπου είτε ούτος κέκτηται πτυχίο εργολάβου Δημοσίων Έργων είτε μη και επί των οπωσδήποτε εκτελουμένων έργων υπό του Δημοσίου, Δήμων κοινοτήτων και νομικών εν γένει προσώπων δημοσίου δικτύου συμπεριλαμβανομένων των εκτελουμένων έργων από τις εταιρείες αναπτύξεως έργων υποδομής του ν. 2160/1993 κατά το μέρος που χρηματοδοτούνται είτε από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, είτε από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων, είτε από τον προϋπολογισμό Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. είτε από κοινοτικούς πόρους μη ισχυούσης ως προς τας κρατήσεις και τους πόρους εν γένει του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. οιασδήποτε εναντίας διατάξεως γενικών ή ειδικών νόμων καθιερούντων εξαιρέσεις ή απαλλαγάς. 521

Αρ.πρωτ.ΓΛΚ/2033588/431/0026/16.6.1995.Σημειώνουμε επίσης, ότι επειδή με την παρ. 9 του άρθρου 7 του ιδίου α.ν. 2326/40 ορίζεται, ότι "από της ισχύος του παρόντος νόμου ουδεμία ανεξαιρέτως πιστοποίηση πληρωμής δια τα υπό του Δημοσίου, των Δήμων, Κοινοτήτων και Λοιπών ν.π.δ.δ. οπωσδήποτε εκτελούμενα έργα συντάσσεται ή θεωρείται υπό Δημοσίας ή άλλης αρχής, αν δεν συνοδεύεται , υπό αποδείξεως καταβολής του υπέρ του Ταμείου κατά το εδάφιο β της παρ. 1 του παρόντος άρθρου καθοριζομένου ποσού» 522

Ελ.Συν/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/20/2001 «O υπέρ του ΕΜΠ πόρος, δηλαδή η κράτηση 1%, εξακολουθεί να επιβάλλεται επί των πόρων του ΤΣΜΕΔΕ, όπως αυτοί καθορίζονται κάθε φορά με βάσης τις κείμενες διατάξεις και συνεπώς και επί του ως άνω πόρου, της αμοιβής δηλαδή για την εκπόνηση οποιασδήποτε μελέτης τεχνικής φύσεως και για την εκτέλεση ή επίβλεψη του σχετικού έργου.» Σημ.Με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 3 του N.3763/22.5.2009-ΦΕΚ A 80/27.5.2009 «Ενσωµάτωση Οδηγιών 2006/98/ ΕΚ, 2008/8/ΕΚκαι 2007/ 74/EK, διατάξεων των Οδηγιών 2006/112/ΕΚ και 2006/ 69/ΕΚ, διατάξεις φορολογίας εισοδήµατος, κεφαλαίου, ΦΠΑ και λοιπών φορολογιών και λοιπές διατάξεις.» ορίσθηκε Άρθρο 3-Φορολογικό απόρρητο και λοιπές διατάξεις»…..5. Ο συντελεστής παρακράτησης φόρου της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 55 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος μειώνεται μέχρι 31.12.2010 στο ένα τοις εκατό (1%). 524

ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ. 1. 43115/1952 .ΚΥΡΩΘΗΚΕ με το άρθρο 1 παρ. 4 του Ν.Δ. 2957/1954 .Περί απαλλαγής παντός φόρου ,κρατήσεως κλπ υπέρ Δημοσίου ,των πάσης φύσεως προμηθειών ,εφοδίων ανασυγκροτήσεως εξωτερικού και εσωτερικού κλπ. Οι αμοιβές μελετητών που βαρύνουν το Π.Δ.Ε. απαλλάσσονται παντός φόρου ή τέλους ή άλλης κρατήσεως. (υπέρ τρίτων ), δικαιώματος ή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου, ως και υπέρ παντός τρίτου, εξαιρέσει των τελών χαρτοσήμου και του φόρου εισοδήματος που προκαταβάλλεται κατά τα ανωτέρω οριζόμενα. 2.28874/1953.«Περί απαλλαγής εκ των τελών χαρτοσήμου των προμηθειών εφοδίων Ανασυγκροτήσεως εκ του εξωτερικού» ΚΥΡΩΘΗΚΕ με το άρθρο 1 παρ. 4 του Ν.Δ. 2957/1954 3. 9035/ΧΑ/1973 .«Περί γενικών διατάξεων αφορωσών εις τήν έκτέλεσιν, χρηματοδότησιν κλπ. Εργων και Μελετών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.(απαλλαγή κρατήσεων δαπανών προγράμματος Δημ.επενδύσεων).(…).Άπαλλαγαί. 31. 'Επί δαπανών πραγματοποιούμενων, βάσει των, περί ών ή παρούσα, ΣΑΕ ή ΣΑΜ έχουν έφαρμογήν, αϊ ύπό τών κυρωθεισών διά τής παραγράφου 4 τοΰ άρθρου 1 του ύπ' αριθ. 2957/1954 Ν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

523

232

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Τα έργα που χρηματοδοτούνται από τη ΣΑΤΑ ή από άλλες πιστώσεις του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων υποβάλλονται μόνο στις εξής κρατήσεις: •Υπέρ ΤΣΜΕΔΕ

526

: 1%, 2%ο και 6%ο

•Υπέρ Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου 0,5% (άρθρο μόνον παρ.1 περ.α του Ν. 546/1943)

527

Παρατήρηση : Κατά την είσπραξη των ανωτέρω κρατήσεων επιβάλλεται χαρτόσημο 2% και ΟΓΑ επί χαρτοσήμου 20% (άρθρο 10 παρ.1 Ν. 187/1943) •Φόρος εισοδήματος 3%

Άρ θρο 5 4 Αν αθ εώ ρη ση τι μώ ν 528

1.Οι συμβατικές τιμές κάθε σύμβασης δημόσιου έργου αναθεωρούνται ενιαία για όλη τη χώρα κατά ημερολογιακό τρίμηνο (αναθεωρητική περίοδος) και με βάση τα στοιχεία και δεδομένα της εικοστής ημέρας

Διατάγματος, Υπουργικών Άποφάσεων προβλεπόμεναι άπαλλαγαί άπό παντός φόρου ή τέλους ή άλλης κρατήσεως, δικαιώματος, ή παραβόλου ύπέρ του Δημοσίου ώς και ΰπέρ παντός τρίτου έξαιοέσει τών περιπτώσεων τής παραγράφου 3 της υπ' αριθ. 43115/1952 αποφάσεως τών Υπουργων Συντονισμού και Οικονομικών των τοιούτων του άρθρου 12 τοϋ Ν.Δ. 4486/1965 του Ν.Δ. 1081/1971 ώς και των περιπτώσεων δι' ας προβλέπει άλλως ή άκολουθήσασα τάς προαναφερθείσας διατάξεις Νομοθεσία. 32. Αϊ κατά τήν προηγουμένην παραγράφον άπαλλαγαί εφαρμόζονται, υπό τήν προϋπόθεσιν ότι αί σχετικαί πληρωμαί αναφέρονται αποκλειστικώς και μόνον εις την εκτέλεσαν των επωνύμως κατονομαζομένων έργων . τμημάτων αυτών και καθ' ό μέρος αύται καλύπτονται διά των αναγραφομένων εις το ΠΔΕ πιστώσεων, είτε έκ Κρατικών είτε εκ κατατιθεμεμένης συνεισφοράς τρίτων. 33. Διευκρινίζεται ότι αί διατάξεις της ανωτέρω παραγράφου 32 περί απαλλαγών δέν έχουν έφαρμογήν έπί δαπανών μή άναγεγραμμένων εις το το ΠΔΕ άλλα πραγματοποιούμενων άπ' ευθείας υπό των ενδιαφερομένων έστω και δια τήν έκτέλεσιν έργων του ΠΔΕ. (παράλληλοι επενδύσεις πραγματοποιούμεναι έκτος προϋπολογισμού Δημοσίων Έπενδύσεων). 34. Ή υπό της παραγράφου 5 της ύπ' αριθ. 43115/1952 αποφάσεως τών Υπουργών Συντονισμού καί Οικονομικών επιβαλλομένη μνεία, περί της εφαρμογής ή μη των έν αυτή προβλεπομένων απαλλαγών έπί τών πραγματοποιούμενων δαπανών διά τά έργα τά περιλαμβανόμενα εις τας ΣΑΕ η ΣΑΜ θά γίνεται δι' αναφοράς εις τάς διατάξεις τών παραγράφων 31 εως 34 της παρούσης.» 525

Ελ.Συν./13/2008 Μερική ανάκληση με την 121/2008 Δημόσια έργα Νοσοκομεία Πότε οικοδομικές εργασίες συνιστούν ενιαίο έργο Αρμοδιότητα Δ.Σ. Νοσοκομείου ή ΔΥΠΕ για κατακύρωση.Κατάτμηση δαπάνης δημοσίου έργου Νοσοκομείου. Διενέργεια διαγωνισμού αναρμοδίως από το Νοσοκομείο, αντί της Μόνιμης Επιτροπής Δαπανών και Προμηθειών της οικείας ΔΥΠΕ. Μη εγγραφή εργοληπτριών επιχειρήσεων στο ΜΕΕΔ ή στα Νομαρχιακά Μητρώα. Έλλειψη εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης του έργου. Έλλειψη απόφασης διορισμού επιβλέποντος του έργου. Έλλειψη αποδείξεων καταβολής των οικείων φόρων, τελών και κρατήσεων που επιβαρύνουν τον ανάδοχο. Έλλειψη πρακτικών παραλαβής του έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

526

233

ΤΣΜΕΔΕ/65901/2004 -«Πόροι του ΤΣΜΕΔΕ»1….2…3. Ν . 2326/1940 άρθρο 7 παρ , ε . 2 % υπέρ ΤΣΜΕΔΕ & Ν .546/43 :1% υπέρ ΕΜΠ -ΠΟΡΟΣ Ε ' ( ΚΩΔ . 12 ) «Επί της αμοιβής δια την εκπόνηση οιασδήποτε Μελέτης τεχνικής φύσεως ως και την εκτέλεση ή επίβλεψη του σχετικού έργου του πληρωτέου ποσού των αμοιβών υπολογιζόμενου πάντοτε βάσει των κειμένων εκάστοτε διατάξεων περί των αμοιβών των ιδιωτών μηχανικών κ . λ . π . Επί τυχόν συμφωνηθείσης μείζονος αμοιβής το καταβληθέν υπέρ του Ταμείου ποσοστό υπολογίζεται βάσει του ποσού της συμφωνίας . »Επί αμοιβής μελέτης επίβλεψης πολ . μηχ , τοπογράφων κ . λ . π . ( εκτός μηχανολόγων ) για έκδοση οικ . αδειών , τοπογραφικών και μελετών ή επιβλέψεων του Δημοσίου κ . λ . π . -Ν.915/1979 -άρθρο 10 : «Εντέλει της περιπτώσεως Ε ' της παρ .1 του άρθρου 7 του Α . Ν . 2326/40 , προστίθεται εδάφιον έχον τούτο : κατά πάσαν περίπτωση ή ως άνω ποσοστιαία εκ 2 % κράτηση η βαρύνουσα τους δικαιούχους των αμοιβών ιδιώτας ασφαλισμένους αυτού , καταβάλλεται προς το Ταμείο ανεξαρτήτως πηγής χρηματοδοτήσεως της μελέτης του έργου . » Όλοι οι παραπάνω αναφερόμενοι πόροι επιβαρύνονται με Χαρτόσημο 2,4 % υπέρ του Δημοσίου .η κράτηση υπολογίζεται επί του λογαριασμού χωρίς ΦΠΑ. Στα Δημόσια έργα που δημοπρατούνται με το σύστημα μελέτη-κατασκευή κατά την υπογραφή της σύμβασης θα πρέπει να προσδιορίζεται το αναλογούν τίμημα για την αμοιβή της μελέτης.(Βλ. και ΤΣΜΕΔΕ/40173/1994, ΓΛΚ 2033588/0026/1995) 527

(ΒΛ.ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΕλΣυν/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/20/2001 )

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

του πρώτου μήνα της περιόδου αυτής. Σε όλη τη διάρκεια της κάθε αναθεωρητικής περιόδου οι αναθεωρημένες συμβατικές τιμές παραμένουν σταθερές. 2. Η αναθεώρηση υπολογίζεται για τις εργασίες που πραγματικά εκτελέστηκαν μέσα στο προβλεπόμενο από 529 το άρθρο 46 χρονοδιάγραμμα . Εργασίες που, για οποιονδήποτε λόγο, εκτελέστηκαν σε αναθεωρητική περίοδο μεταγενέστερη της προβλεπόμενης από το χρονοδιάγραμμα, θεωρούνται για τον υπολογισμό της αναθεώρησης ότι εκτελέστηκαν στην αναθεωρητική περίοδο κατά την οποία έπρεπε να εκτελεστούν. Για τις εργασίες που εκτελέστηκαν πριν από την προβλεπόμενη από το χρονοδιάγραμμα αναθεωρητική περίοδο, η αναθεώρηση υπολογίζεται με βάση το χρόνο της πραγματικής εκτέλεσής τους. Για τις εργασίες που εκτελέστηκαν μετά την πάροδο της αρχικής συμβατικής προθεσμίας, η αναθεώρηση υπολογίζεται με βάση τους συντελεστές που ίσχυαν κατά την τελευταία αναθεωρητική περίοδο του αρχικού χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου, εφόσον η καθυστέρηση οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλονται οι διοικητικές και οι παρεπόμενες χρηματικές κυρώσεις, που προβλέπονται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 82, καθώς και οι προβλεπόμενες από το άρθρο 49 του παρόντος. 3. Για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου κατά την έγκριση παρατάσεων της συνολικής ή των τμηματικών προθεσμιών των συμβάσεων των δημόσιων έργων εκτιμάται και προσδιορίζεται πάντοτε το 530 υπαίτιο για την επιμήκυνση του χρόνου συμβαλλόμενο μέρος για το σύνολο ή για μέρος των έργων ή κατά κονδύλια εργασιών. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής δεν επηρεάζουν την κατάπτωση των ποινικών ρητρών, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της. 4. Ως χρόνος εκκίνησης για τον υπολογισμό της αναθεώρησης κάθε εργολαβικής σύμβασης ορίζεται το ημερολογιακό τρίμηνο μέσα στο οποίο: α) υποβλήθηκε η προσφορά, αν πρόκειται για σύμβαση, που καταρτίσθηκε ύστερα από δημοπρασία ή 531

β) εκδόθηκε η σχετική εγκριτική απόφαση , αν πρόκειται για σύμβαση που καταρτίσθηκε χωρίς δημοπρασία, και υπό τον όρο ότι η εγκριτική αυτή απόφαση δεν ορίζει άλλο χρόνο. Οι τιμές της σύμβασης παραμένουν σταθερές για τις εργασίες που εκτελούνται ή που έπρεπε να εκτελεστούν μέσα στο τρίμηνο που θεωρείται χρόνος εκκίνησης και στο αμέσως επόμενο ημερολογιακό τρίμηνο. Κατ’ 528

ΣτΕ/205/2008.Οι συμβατικές τιμές κάθε δημόσιου έργου αναθεωρούνται, αυξανόμενες ή μειούμενες, προκειμένου να αναχθούν σε αντίστοιχες τιμές κάθε αναθεωρητικής περιόδου. Η αναγωγή αυτή γίνεται σύμφωνα με μαθηματικό τύπο, στους συντελεστές του οποίου περιλαμβάνονται και οι επιβαρύνσεις των τιμών, όπως οι φόροι και τα τέλη, που ισχύουν κατά τον κρίσιμο, εκάστοτε, χρόνο. 529

ΣτΕ/4326/2000,Κρίσιμος χρόνος δια την αναθεώρησιν των τιμών κατασκευής δημοσίων έργων είναι ο χρόνος εκτελέσεως των εργασιών και , ως εκ τούτου , επί της αναθεωρήσεως των εν λόγω τιμών ουδεμίαν ασκεί επιρροήν ούτε ο χρόνος πιστοποιήσεως των εργασιών , ούτε ο χρόνος πληρωμής τούτων .

530

Ελ.Συν /Τμ.4/32/2000 .Στην εγκριτική πράξη παρατάσεως της προθεσμίας δεν αναφέρεται ότι δεν υπάρχει υπαιτιότης του αναδόχου για την επιμήκυνση του χρόνου ολοκληρώσεως του έργου, αλλά ούτε και από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία ελήφθησαν υπόψη για την διαμόρφωση της κρίσης της προϊσταμένης αρχής περί ελλείψεως υπαιτιότητας του αναδόχου για την καθυστέρηση του έργου.Συνεπώς δεν δικαιολογείται καταβολή δαπάνης αναθεώρησης. Έγγρ . αριθ . 2/83812/0026/7-12-00 Γ.Λ.Κ ..Η καταβολή δαπάνης αναθεώρησης τιμών για συμβατικές εργασίες που εκτελούνται κατά την περίοδο παράτασης της αρχικής συμβατικής προθεσμίας ( άρθρο 36 παρ . 6 Π . Δ . 609/85), είναι δυνατή εφόσον η εγκριτική , της παράτασης , απόφαση της προϊσταμένης αρχής , για την επιμήκυνση του χρόνου ολοκλήρωσης του έργου , είναι ειδικά αιτιολογική ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας του αναδόχου . 531

ΝΣΚ/404/2002.Δημόσια έργα. Αναθεώρηση τιμών δημοσίου έργου.Δημόσια έργα. Σύμβαση αναθέσεως. Χρόνος εκκίνησης για τον υπολογισμό της αναθεώρησης θα ληφθεί το ημερολογιακό τρίμηνο, μέσα στο οποίο εκδόθηκε η σχετική εγκριτική απόφαση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Επειδή , εξάλλου , κατά την διάταξη του άρθρ. 288 του Αστικού Κώδικος , κατά την οποία «Ο οφειλέτης υποχρεούται να εκπληρώση την παροχήν ως απαιτεί η καλή πίστις , λαμβανομένων υπόψη των συναλλακτικών ηθών» , εφαρμοζομένην αναλόγως , ως γενικής αρχής του δικαίου , και επί διοικητικών συμβάσεων , το δικαστήριον δύναται να παρεμβαίνη διορθωτικώς , καθορίζον , κατ’ απόκλισιν έτι από των συμφωνηθέντων , την μεταξύ των συμβαλλομένων παροχήν και αντιπαροχήν , εφ’ όσον τούτο επιβάλλεται εκ της καλής πίστεως κ αι των συναλλακτικών ηθών , δηλαδή εις τας περιπτώσεις εκείνας , κατά τας οποίας συντρέχουν απρόβλεπτοι συνθήκαι , αι οποίαι , αν και δεν πληρούν τας προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρ. 388 του Αστικού Κώδικος , καθιστούν , παρά ταύτα , διά τινα των αντισυμβαλλομένων την παροχήν υπερμέτρως επαχθή εις βαθμόν , υπερβαίνοντα τον κατά την καλή πίστιν και τα συναλλακτικά ήθη δυνάμενον να αναληφθή παρ’ αυτού κίνδυνον (πρβλ. Σ.τ.Ε. 74/1992 επταμ.) .

234

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εξαίρεση η σταθερότητα των τιμών περιορίζεται μόνο στο ημερολογιακό τρίμηνο εκκίνησης όταν πρόκειται για έργα οποιασδήποτε κατηγορίας συνολικού αρχικού προϋπολογισμού δημοπρατούμενου ή ανατιθέμενου 532 έργου, χωρίς αναθεώρηση, μέχρι το ανώτερο όριο της δεύτερης τάξης εργοληπτικών επιχειρήσεων , όπως ορίζεται, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 102 του παρόντος. 5. Η αναθεώρηση (αύξηση ή μείωση) για κάθε αναθεωρητική περίοδο υπολογίζεται με βάση τον τύπο: An ΔΤν = Τ (…………………………….

– 1 ) * ( 1-σ)

Ao όπου είναι: Τ: η υπόψη τιμή της σύμβασης, ΔΤν: η αναθεώρηση της παραπάνω τιμής στην υπόψη αναθεωρητική περίοδο ν, Αο: τιμή που προκύπτει αφού συμπληρωθεί με βασικές τιμές του χρόνου εκκίνησης το οριζόμενο για την τιμή Τ άρθρο ανάλυσης τιμών ή συνδυασμός άρθρων με τα βάρη τους, όπως προσδιορίζονται από τη σύμβαση σύμφωνα με την παράγραφο 7, Αν: τιμή που προκύπτει όπως παραπάνω με τις βασικές τιμές της αναθεωρητικής περιόδου ν, σ: σταθερός συντελεστής που αντιπροσωπεύει το μη αναθεωρούμενο μέρος της τιμής και που προσδιορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μεταξύ του 0,07 και 0,20 κατά κατηγορίες ή μέγεθος έργων και ανάλογα με τον αριθμό των αναθεωρητικών περιόδων, που μεσολαβούν μεταξύ του χρόνου εκκίνησης και της συγκεκριμένης κάθε φορά αναθεωρητικής περιόδου. 6. Ο σταθερός συντελεστής «σ» στον τύπο της αναθεώρησης της παραγράφου 5 ορίζεται από τη σχέση: σ=σ1 +0,01ν, όπου σ1 είναι συντελεστής που καθορίζεται ενιαία για όλες τις κατηγορίες ή και χωριστά για καθεμία από τις κατηγορίες των δημόσιων έργων και ανέρχεται σε σ1=0,12 για όλες τις κατηγορίες έργων και «ν» είναι ακέραιος αριθμός ίσος με τη μονάδα για την πρώτη αναθεωρητική περίοδο που υπολογίζεται αναθεώρηση για τη συγκεκριμένη σε κάθε περίπτωση εργολαβία και που αυξάνεται κατά μία μονάδα για καθεμιά από τις επόμενες αναθεωρητικές περιόδους της συγκεκριμένης εργολαβίας. Ο ν παύει να αυξάνει όταν το «σ» γίνει 0,20. Ο συντελεστής σ1 μπορεί να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 7. Η αναθεώρηση της τιμής κάθε συμβατικού κονδυλίου γίνεται με βάση τα αντίστοιχα άρθρα εγκεκριμένων αναλύσεων τιμών που ορίζονται με τα συμβατικά τεύχη. Όταν πρόκειται για κονδύλια που δεν ταυτίζονται με άρθρα εγκεκριμένων αναλύσεων ή σε περιπτώσεις κατ’ αποκοπή τιμών ή σύνθετων τιμών τα συμβατικά τεύχη ή τα πρωτόκολλα νέων τιμών καθορίζουν για την αναθεώρησή τους παρεμφερή άρθρα εγκεκριμένων αναλύσεων ή ομάδα τέτοιων κονδυλίων με τα αντίστοιχα βάρη καθενός άρθρου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται στις συμβάσεις με εργολαβικό αντάλλαγμα άλλο εκτός από χρηματική καταβολή και στις απολογιστικές εργασίες.

235

Στις συμβάσεις, που καταρτίζονται με τον τρόπο που προβλέπουν οι περιπτώσεις γ΄ και δ΄ του άρθρου 4 του παρόντος ή που το αντάλλαγμα συνομολογείται σε ξένο νόμισμα, καθορίζεται με τη διακήρυξη αναθεώρησης και προσδιορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της, ο οποίος μπορεί να είναι ίδιος ή διαφορετικός από τον ισχύοντα τρόπο αναθεώρησης.

532

ΝΣΚ/470/2002.Δημόσια έργα.Καθορισμός συντελεστών αναθεώρησης δημοσίων έργων.Για τα δημοπρατούμενα ή απευθείας ανατιθέμενα δημόσια έργα, αρχικού προϋπολογισμού, χωρίς αναθεώρηση, ανώτερου από το όριο που γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις για έργα οδοποιίας τέταρτης τάξης, σύμφωνα με την (αντικατασταθείσα) διάταξη του άρθρου 16 παρ.4 του Ν 1418/84, ο υπό του άρθρου 41 παρ.1 του ΠΔ 609/85 προβλεπόμενος συντελεστής «σ» παραμένει σταθερός μόνο για το τρίμηνο που υποβλήθηκαν οι προσφορές ή εκδόθηκε η εγκριτική απόφαση, σε περίπτωση που η σύμβαση καταρτίσθηκε χωρίς δημοπρασία.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

9. Τα περιλαμβανόμενα στις πιστοποιήσεις υλικά θεωρούνται ως μερική εκτέλεση των εργασιών, για τις οποίες προορίζονται και η αναθεώρηση της πιστοποιούμενης αξίας τους γίνεται, όταν πιστοποιούνται, με τους συντελεστές των κονδυλίων στα οποία προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν. Όταν εκτελεσθούν οι εργασίες, η αναθεώρηση υπολογίζεται μόνο στο υπόλοιπο μέρος της αξίας τους, ύστερα από αφαίρεση της αξίας των υλικών που είχαν πιστοποιηθεί σε προηγούμενη αναθεωρητική περίοδο. 10. Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται ανάλογα και στις εργασίες που μένουν ημιτελείς σε μια αναθεωρητική περίοδο. 11. Η αξία των υλικών που χορηγούνται από τον φορέα κατασκευής του έργου δεν υπόκειται σε καμιά αναθεώρηση. Για την αναθεώρηση των τιμών των εργασιών που ορίζονται στη σύμβαση χωρίς την αξία των υλικών τα αντίστοιχα ποσά Αν και Αο που περιέχονται στον τύπο του παρόντος άρθρου υπολογίζονται αφού η σχετική ανάλυση συμπληρωθεί με μηδενική την αξία του υλικού. Αν οι τιμές περιλαμβάνουν την αξία των υλικών, τότε εφαρμόζεται ο ίδιος συντελεστής και στην εκπιπτόμενη αξία του υλικού, εκτός αν ρητά ορίζεται στη σύμβαση άλλος τρόπος υπολογισμού της αναθεώρησης στην εκπιπτόμενη αξία του υλικού. 12. Στις περιπτώσεις που στη σύμβαση προβλέπεται η προμήθεια εξοπλισμού ή σημαντικής αξίας μηχανημάτων για τη λειτουργία ή εγκατάσταση στο έργο και προσδιορίζεται χωριστά το αντάλλαγμα για την προμήθεια, μπορεί για το αντάλλαγμα αυτό να οριστεί με τη σύμβαση άλλος τρόπος αναθεώρησης. 13. Η αναθεώρηση δεν εφαρμόζεται στα ποσά αποζημιώσεων που αναγνωρίζονται διοικητικά ή δικαστικά, εκτός αν τα ποσά αυτά είναι συνάρτηση τιμών για τις οποίες προβλέπεται στη συγκεκριμένη περίπτωση 533 αναθεώρηση, σύμφωνα με ό,τι προκύπτει από τη σχετική δικαστική απόφαση ή διοικητική πράξη . 14. Το ποσό της αναθεώρησης καταβάλλεται από τις πιστώσεις του έργου

534

.

15. Πέρα από την προβλεπόμενη στις διατάξεις του άρθρου αυτού αναθεώρηση τιμών αποκλείεται η αναπροσαρμογή του εργολαβικού ανταλλάγματος ή η διάλυση των συμβάσεων δημόσιων έργων, κατ’ 535 εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 288 ή 388 του Αστικού Κώδικα ένεκα της αυξομείωσης των τιμών.

533

ΝΣΚ/94/2004..Επιδίκαση ποσών για εργασίες δημοσίου έργου. Μη καταβολή της νόμιμης αναθεώρησης εάν δεν αναφέρεται ρητώς στο διατακτικό της απόφασης.Αμετάκλητη απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που επιδικάζει χρηματικό ποσό σε ανάδοχο δημοσίου έργου κατά κεφάλαιο και εργολαβικό όφελος, αντιστοιχούντος σε συμβατική αξία εκτελεσθεισών εργασιών, εκτελείται με την καταβολή του επιδικασθέντος ποσού όπως ορίζεται στο διατακτικό της, χωρίς επί πλέον ποσά για αναθεώρηση ή τόκους, εφόσον αυτά δεν επιδικάζονται. Αιτήματα της προσφυγής που δεν αντιμετωπίζονται από την απόφαση θεωρούνται σιωπηρώς απορριφθέντα. ΥΠΕΧΩΔΕ/1703/Γ.Ε./2008(..) 2.Στη νομοθεσία εκτέλεσης των δημοσίων έργων (ν. 1418/84 και π.δ. 609/85, όπως ισχύουν) προβλέπονται κάποιοι περιορισμοί στην ανάλωση των διαφόρων κονδυλίων του έργου, για λόγους ορθής διαχείρισης. Ορίζεται π.χ. στην διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 43 π.δ. 609/85 ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί δαπάνη που προοριζόταν για εργασίες οι οποίες ολοκληρώθηκαν, σε άλλες δαπάνες του ίδιου έργου εκτός από την κάλυψη ΦΠΑ και δαπάνης αναθεώρησης. Επίσης ορίζεται (άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 1418/84, όπως ισχύει μετά το ν. 3621/2007) ότι το κονδύλιο των απροβλέπτων χρησιμοποιείται ιδίως για δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή νέων κανονισμών ή λανθασμένες προμετρήσεις της μελέτης ή και (υπό όρους) για συμπληρωματικές εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου.3.Το κονδύλιο των απροβλέπτων είναι, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, αναγκαίο για την απρόσκοπτη εκτέλεση του έργου, διότι εγγυάται την αναπλήρωση δαπανών που ελλείπουν και οι οποίες δεν θα ήταν δυνατόν να εξασφαλισθούν με άλλο τρόπο, είτε δηλαδή μέσω της ανάλωσης επί έλασσον δαπανών, είτε μέσω της σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων. Αντιθέτως η μη επάρκεια του κονδυλίου της εκτιμώμενης αναθεώρησης αντιμετωπίζεται εύκολα εξ αυτής της απόψεως, δεδομένου ότι στη σύμβαση δεν μπορεί να προϋπολογισθεί επακριβώς και αν εξαντληθεί αναπληρούται με συμπληρωματική πίστωση. Συνεπώς θα αντέβαινε στη ratio του νόμου, αλλά και στη γενικότερη οικονομία του έργου, η τυχόν ανάλωση του κονδυλίου των απροβλέπτων για την κάλυψη δαπάνης αναθεώρησης, όταν οι εργασίες του έργου δεν έχουν ολοκληρωθεί και το έργο δεν έχει εκκαθαρισθεί οικονομικά, άρα είναι ακόμα άγνωστες οι μελλοντικές ανάγκες χρηματοδότησης των εργασιών. Εφόσον όμως το έργο ολοκληρώθηκε και δεν υπάρχει περίπτωση πλέον να απαιτηθεί χρήση των απροβλέπτων για τους σκοπούς που ορίζονται στο νόμο, δεν υφίσταται κατά τη γνώμη μας κώλυμα, ούτε στη νομοθεσία των δημοσίων έργων, αλλά ούτε και στους κανόνες του δημοσίου λογιστικού, για τη χρήση του κονδυλίου αυτού στην κάλυψη της δαπάνης αναθεώρησης. 535

Π.Δ.456/84 (ΦΕΚ Α'164) . Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόμος 'Άρθρο 288: .Ο οφειλέτης έχει υποχρέωση να εκπληρώσει την παροχή όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη. Άρθρο 388: Απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών Αν τα περιστατικά στα οποία κυρίως, ενόψει της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τα μέρη στήριξαν τη σύναψη αμφοτεροβαρούς σύμβασης, μεταβλήθηκαν ύστερα, από λόγους που ήταν έκτακτοι και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, και από τη μεταβολή αυτή η παροχή του οφειλέτη, ενόψει και της αντιπαροχής, έγινε υπέρμετρα επαχθής, το δικαστήριο μπορεί κατά την κρίση του με αίτηση του οφειλέτη να την αναγάγει στο μέτρο που αρμόζει και να αποφασίσει τη λύση της σύμβασης εξολοκλήρου ή κατά το μέρος που δεν εκτελέστηκε ακόμη.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

534

236

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

16. Η διαπίστωση των βασικών τιμών ημερομισθίων, υλικών και μισθωμάτων, μηχανημάτων όπως και των εργοδοτικών επιβαρύνσεων στα ημερομίσθια γίνεται από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων Έργων (ΕΔΤΔΕ), που προβλέπεται από το άρθρο 9 της κοινής απόφασης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων αριθμ. 80885/5439/6.8.1992 (ΦΕΚ 573 536 Β΄) . 17. Οι τιμές που διαπιστώνονται από την επιτροπή είναι οι μέσες τιμές που διαμορφώνονται στην αγορά της περιοχής της πρωτεύουσας και οι τιμές αυτές χρησιμοποιούνται σε όλη τη χώρα, όχι μόνο για την αναθεώρηση αλλά και για οποιαδήποτε άλλη συμπλήρωση αναλύσεων τιμών, όπου προβλέπουν τη χρήση των αναλύσεων οι σχετικές διατάξεις. Οι τιμές των ημερομισθίων αναφέρονται στον μέσης απόδοσης εργαζόμενο της αντίστοιχης ειδικότητας. Οι τιμές υλικών είναι οι τιμές που διαμορφώνονται για τη χονδρική πώληση των υλικών ως ελεύθερων εμπορευμάτων και περιλαμβάνουν κάθε σχετική επιβάρυνση που περιλαμβάνεται στις τιμές αυτές, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και τα συναλλακτικά ήθη (όπως πάγια συνυπολογιζόμενες συσκευασίες ή μεταφορές, Φ.Π.Α. τιμολογίων). Οι τιμές μισθωμάτων μηχανημάτων και αυτοκινήτων διαπιστώνονται για μηχανήματα σε καλή κατάσταση λειτουργίας. Όταν διατίθενται από φορέα του δημόσιου τομέα τέτοια μηχανήματα, λαμβάνονται υπόψη και οι τιμές των μισθωμάτων αυτών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μηχανημάτων που δεν υπάρχουν στην αγορά επαρκή στοιχεία για τη διαμόρφωση της τιμής τους η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της τα χαρακτηριστικά του μηχανήματος (όπως κόστος, απόδοση, διάρκεια ζωής, κατανάλωση ενέργειας), σε σύγκριση με άλλα ανάλογα μηχανήματα για τα οποία διαμορφώνεται αγοραίο μίσθωμα. Για τη διαπίστωση των τιμών γενικά η επιτροπή λαμβάνει υπόψη της κάθε πρόσφορο στοιχείο και ιδιαίτερα τα στοιχεία που συγκεντρώνονται συνεχώς από την αρμόδια υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε., η οποία και παρέχει γραμματειακή και διοικητική εξυπηρέτηση στην επιτροπή. Οι τιμές που διαπιστώνονται από την Επιτροπή ισχύουν για όλες τις εργολαβίες. 18.Απόσπασμα των πρακτικών της επιτροπής, που περιλαμβάνει τις τιμές που διαπιστώνονται, κοινοποιείται στο Τ.Ε.Ε. και στις πανελλήνιες επαγγελματικές εργοληπτικές ενώσεις, που δίνουν κάθε δυνατή δημοσιότητα στις τιμές. Οι πιο πάνω πανελλήνιες εργοληπτικές ενώσεις μπορούν να ασκήσουν ένσταση κατά των πρακτικών για ορισμένες τιμές, σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση των πρακτικών στο Τ.Ε.Ε.. Η ένσταση κατατίθεται στη γραμματεία της Επιτροπής και σε αυτή αποφασίζει ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μετά από γνώμη της ίδιας επιτροπής της παραγράφου 16. Η απόφαση κοινοποιείται όπως και το απόσπασμα του πρακτικού της επιτροπής και ενεργεί έναντι πάντων. 19. Η αναθεώρηση υπολογίζεται με βάση συντελεστές που κοινοποιούνται μηχανογραφικά. Στην περίπτωση της παραγράφου 11, αν δεν δίνονται μηχανογραφικά οι συντελεστές με μηδενική την αξία των υλικών, συντάσσεται ειδικό φύλλο υπολογισμού του συντελεστή. Το ίδιο εφαρμόζεται και σε κάθε περίπτωση που ο σχετικός συντελεστής δεν δίνεται μηχανογραφικά. Στις περιπτώσεις κονδυλίων αναλύσεων με πληθώρα εξειδικευμένων παραμέτρων ή ποιοτήτων υλικών διαφόρων προελεύσεων ή κυμαινόμενων μέσα στο αυτό άρθρο συντελεστών μεταφοράς, η αναθεώρηση γίνεται με το μηχανογραφικά κοινοποιούμενο συντελεστή της αντιπροσωπευτικότερης σχετικής περίπτωσης. 20. Στις πιστοποιήσεις εμφανίζονται συνολικά τα ποσά αναθεώρησης κάθε αναθεωρητικής περιόδου, όπως προκύπτουν από το σχετικό πίνακα. Οι ποσότητες εργασιών που έχουν εκτελεσθεί ή έπρεπε να εκτελεσθούν μέσα σε κάθε αναθεωρητική περίοδο προκύπτουν από σχετικούς πίνακες κατανομής των εργασιών που

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αν αποφασιστεί η λύση της σύμβασης, επέρχεται απόσβεση των υποχρεώσεων παροχής που πηγάζουν απ' αυτήν και οι συμβαλλόμενοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να αποδώσουν τις παροχές που έλαβαν κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

237

536

ΥΠΕΧΩΔΕ/80855/5439/6.8.1992-ΦΕΚ:573/Β .Περιορισμός συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. ….Άρθρο 9 Επιτροπή Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) 1. Διατηρείται η Επιτροπή Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.889/1979 και λειτουργεί σύμφωνα με αυτές. 2. Η σύνθεση της ΕΔΤΔΕ είναι η ακόλουθη: α-β) Δύο ανώτεροι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ με βαθμό Α` της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του ΥΠΕΧΩΔΕ που ορίζονται με την απόφαση συγκροτήσεως της Επιτροπής. γ) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εμπορίου) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών. ε) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας. στ) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εργασίας. η) Ένας εκπρόσωπος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών. ζ) Ένας εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος. θ-ι) Δύο εκπρόσωποι των εργοληπτών Δημοσίων Έργων ορίζονται με την παρ. 10 του άρθρου 11 του Π.Δ. 724/1979 και προτείνεται από τις πανελλήνιες επαγγελματικές οργανώσεις τους. 3. Οι υπάλληλοι των ανωτέρω περιπτώσεων γ, δ, ε και στ ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τους αρμόδιους Υπουργούς. 4. Οι εκπρόσωποι των ανωτέρω περιπτώσεων ζ` και η` ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τις αντίστοιχες Διοικήσεις των Επιμελητηρίων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

απαιτούνται για τον υπολογισμό της αναθεώρησης. Με τους πίνακες αυτούς γίνεται και η εφαρμογή της παραγράφου 2 βάσει του χρονοδιαγράμματος του έργου, όπως αυτό οριστικοποιήθηκε ως εγκεκριμένο πρόγραμμα κατασκευής και με ανοχή εκτιμήσεων δέκα τοις εκατό (10%) προς τα πάνω ή προς τα κάτω από τη συνολική αξία εκτελεστέων εργασιών κατά αναθεωρητική περίοδο όπως προκύπτει από το πρόγραμμα αυτό. 21.Η αναθεώρηση κάθε αναθεωρητικής περιόδου περιλαμβάνεται στην πρώτη πιστοποίηση μετά την κοινοποίηση των συντελεστών της περιόδου αυτής. Μέχρι τότε υπολογίζεται η αναθεώρηση προσωρινά με τους συντελεστές της τελευταίας αναθεωρητικής περιόδου για την οποία έχουν κοινοποιηθεί οι συντελεστές αναθεώρησης. Για να περιληφθεί σε πιστοποίηση η αναθεώρηση δεν απαιτείται να έχει εγκριθεί ειδικό κονδύλιο για την αναθεώρηση και η πληρωμή γίνεται από τις εγκεκριμένες για το έργο πιστώσεις.

Άρ θρο 5 5 Α πο λο γ ιστ ικ ές εργ ασί ες 1. Στις περιπτώσεις συμβάσεων με ανάδοχο για την κατασκευή έργου με το απολογιστικό σύστημα του άρθρου 9 εφαρμόζονται οι παράγραφοι 2 έως 9. 2. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να ορίζει τον αριθμό του 537 538 απαιτούμενου προσωπικού κατά ειδικότητα , τον αριθμό και είδος μηχανημάτων ή άλλων μέσων και να διατάσσει την αντικατάσταση τυχόν ακατάλληλων. Μπορεί επίσης να ορίζει το είδος και την ποσότητα των απαιτούμενων υλικών. Η διευθύνουσα υπηρεσία εγκρίνει τα ανώτατα όρια αμοιβής του προσωπικού του αναδόχου κατά ειδικότητα με τη δυνατότητα να ορίσει διάφορα όρια για ορισμένο αριθμό εργαζομένων κάθε ειδικότητας ανάλογα με την απόδοσή τους. 3.Η παρακολούθηση της δαπάνης και ο απολογισμός της χρήσης των υλικών ή άλλων μέσων που αγοράζονται με δαπάνη του κυρίου του έργου, γίνεται όπως ορίζεται με τη σύμβαση. Στη δαπάνη αυτή προστίθεται το εργολαβικό ποσοστό μειωμένο κατά την έκπτωση της σχετικής δημοπρασίας. 4. Οι εργοδοτικές επιβαρύνσεις και όλες οι τυχόν ισχύουσες κρατήσεις ή εισφορές υπέρ τρίτων στη δαπάνη του έργου, εκτός φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α., καταβάλλονται από τον ανάδοχο και αποδίδονται σε αυτόν, με το εργολαβικό ποσοστό, μειωμένο κατά την έκπτωση της δημοπρασίας. 5. Αποζημιώσεις προσωπικού των απολογιστικών εργασιών βαρύνουν τον κύριο του έργου μόνο για το διάστημα που το προσωπικό ασχολήθηκε στις απολογιστικές εργασίες και αν η λύση της σύμβασής του γίνεται με τη βούληση του κυρίου του έργου και κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου. 6. Ο κύριος του έργου ευθύνεται για εργατικά ατυχήματα που συμβαίνουν κατά την κατασκευή του έργου μόνο αν αυτά οφείλονται σε υπαιτιότητα των οργάνων του ή των οργάνων του φορέα κατασκευής του έργου.

Ελ.Συν/Τμ.1/101/2009.Πρόσληψη εργατοτεχνικού προσωπικού ως έκτακτου, για την εκτέλεση με αυτεπιστασία δημοτικών τεχνικών «έργων» καθαρισμού και συντήρησης των τεχνητών αυλάκων συλλογής ύδατος και ενός πλακοσκεπούς οχετού όμβριων υδάτων. Μη νόμιμη, καθόσον δεν ευρίσκει έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 209 του ν. 3584/2007, (φΕΚ Α' 143), αλλά ούτε και σε άλλη διάταξη της κείμενης νομοθεσίας. Η ανωτέρω διάταξη η οποία αφορά αποκλειστικά και μόνο στην πρόσληψη προσωπικού για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, λεπτομερώς και πλήρως καθορισμένων, που ανακύπτουν κατά την εκτέλεση δημοτικών τεχνικών έργων, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πρόσληψη από τους δήμους προσωπικού για τη συντήρηση έργων. 538

Π.Δ.99/18/24.3.1992.(ΦΕΚ 46 Α'-Διόρθωση Σφάλματος. στο ΦΕΚ-66Α/92) 'Άρθρο 10 : Προσωπικό επιβλέψεως και εκτελέσεως έργων 1. Οι Προϊστάμενοι των υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ, που εκτελούν έργα και εργασίες με αυτεπιστασία, εκτός από την διάθεση προσωπικού που προβλέπεται από τις διατάξεις του Οργανισμού του Υπουργείου Πολιτισμού, δηλ. τακτικού και με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, προβαίνουν στην πρόσληψη του κάθε κατηγορίας και ειδικότητας εποχιακού ή πρόσκαιρου ωρομισθίου προσωπικού που είναι αναγκαίο και κατάλληλο, κατά την κρίση τους, εκάστοτε για την εκτέλεση, επίβλεψη, συντήρηση και φύλαξη των έργων, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 81 του Ν. 1958/91. Το έκτακτο προσωπικό που προσλαμβάνεται αμείβεται κατά τις διατάξεις των άρθρων 19 και 20 του Ν. 1876/90 (ΦΕΚ Α' 27), σε βάρος των πιστώσεων για την εκτέλεση των έργων. Το ίδιο ισχύει και προκειμένου περί των κάθε φύσεως αναγκών των μελετών που εκπονούνται δια της Υπηρεσίας, όταν προς τούτο απαιτείται η πρόσληψη εκτάκτου προσωπικού για εκτέλεση επί μέρους εργασιών ή μελετών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

537

238

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

7. Για τις απολογιστικές εργασίες συντάσσεται από τον ανάδοχο επιμέτρηση και απολογισμός της δαπάνης και για την παραλαβή τους εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων 73 και 75 του παρόντος. Ο χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης και οι υποχρεώσεις του αναδόχου κατά το χρόνο αυτόν ορίζονται με τη σύμβαση. 8. Στις περιπτώσεις που η σύμβαση της απολογιστικής εκτέλεσης προβλέπει την κατασκευή εργασιών με υπεργολαβίες, ολικά ή μερικά, για την εκτέλεση της υπεργολαβίας από τον υπεργολάβο δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων, αλλά ό,τι ορίζεται σχετικά στη σύμβαση του κυρίου του έργου με τον ανάδοχο. 9.Σε κάθε περίπτωση απολογιστικής εκτέλεσης εργασιών τηρείται ειδικό ημερολόγιο στο οποίο καταγράφονται καθημερινά το απασχολούμενο προσωπικό κατά ειδικότητα, μηχανήματα ή άλλα μέσα, τα εισκομιζόμενα υλικά και καύσιμα, οι εκτελούμενες εργασίες περιγραφικά και κατά θέση του έργου και κάθε άλλο στοιχείο για την τεκμηρίωση της ορθολογιστικής διαχείρισης των μέσων, των υλικών και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού. Τα φύλλα του ημερολογίου αυτού συνοδεύουν τους απολογισμούς των έργων και τίθενται υπόψη της επιτροπής προσωρινής παραλαβής. Μετά την έναρξη της καθημερινής εργασίας παραδίδεται στον εκπρόσωπο της διευθύνουσας υπηρεσίας ειδικό δελτίο που περιλαμβάνει ονομαστική κατάσταση του απασχολούμενου προσωπικού και κατάσταση των μηχανημάτων. 10. Κατά την εκτέλεση οποιασδήποτε σύμβασης κατασκευής έργου με άλλο σύστημα, εκτός από το απολογιστικό σύστημα, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει και αναγκαίες απολογιστικές εργασίες, 539 540 541 όταν του δοθεί ειδική εντολή από τη διευθύνουσα υπηρεσία . Στην περίπτωση αυτή καταβάλλεται στον ανάδοχο και περιλαμβάνεται στην πιστοποίηση η πραγματική δαπάνη που προκύπτει σύμφωνα με τα 542 543 νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής για την εκτέλεση των εργασιών . Η δαπάνη αυτή δεν υπόκειται στην 539

Πράξη Ι Τμημ .Ε.Σ .370/1992. Η πρόβλεψη εκτέλεσης απολογιστικών εργασιών , που τυχόν περιέχεται στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων , εφόσον αφορά πράγματι ειδικά συγκεκριμένες εργασίες που εκτελέστηκαν κατ ' είδος και ποιότητα , αναπληρώνει την έκδοση πρόσθετης ειδικής εντολής , γιατί στην περίπτωση αυτή η εντολή θεωρείται ενσωματωμένη στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων 540

Εγκ.2/14.2.1986 ΥΠΕΧΩΔΕ.Σε περίπτωση απολογιστικής εκτέλεσης, το υποκείμενο σε μειοδοσία ποσοστό οφέλους είναι 18%, οι δε ασφαλιστικές εισφορές, κρατήσεις υπέρ τρίτων, θεωρούνται απολογιστικές δαπάνες και υπολογίζεται και σε αυτές ποσοστό Γ.Ε. και Ο.Ε. Ελ.Συν./Τμ.VII/360/2009.Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοσίου έργου. Μη νομίμως ο ανάδοχος ανέλαβε την εκτέλεση απολογιστικών εργασιών, καθόσον δεν είχε προηγουμένως χορηγηθεί η εκ του νόμου απαιτούμενη ειδική προς τούτο εντολή από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, κατά παράβαση του άρθρου 42 παρ. 10 του π.δ.609/1985, τα δε προσκομιζόμενα παραστατικά αυτών δεν αποτελούν νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής (προσκομίζεται απλή φωτοτυπία και όχι πρωτότυπο τιμολόγιο). Περαιτέρω, μη νομίμως ο ανάδοχος ανέλαβε την εκτέλεση του έργου, καθότι, ως εκ της τάξης εγγραφής του στο Μ.Ε.ΕΠ., στερείται του δικαιώματος εκτέλεσης του έργου. 541

542

ΔΕφΑΘ 443/87-ΕλΔ 28, 1143, που εκδόθηκε για την όμοια διάταξη του άρθρου 52 του Π . Δ . 475/76)..Στις εργασίες που εκτελούνται απολογιστικά καταβάλλεται στον ανάδοχο η πραγματική δαπάνη που αποδεικνύεται με τα νόμιμα παραστατικά , οπότε δεν αφαιρείται η έκπτωση της δημοπρασίας . Αν δεν υπάρχουν παραστατικά των δαπανών και οι τιμές καθορίστηκαν με βάση το τιμολόγιο προσφοράς της εργολαβίας ή με βάση τους πίνακες τιμών , αφαιρείται η έκπτωση της δημοπρασίας .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Πράξη Ι Τμημ.Ε.Σ.262/84).Η ενέργεια των πληρωμών που απαιτούνται για την εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία ( αντίτιμο προμηθειών , ημερομίσθια , ασφαλιστικές εισφορές , μισθώματα κλπ .) δεν αποκλείεται να γίνει και με χρηματικά εντάλματα προπληρωμής ( Χ . Ε . Π .), διαμέσου υπολόγων , εφόσον κατά την κρίση του αρμοδίου οργάνου του φορέα που εκτελεί το έργο , κριθεί αναγκαία η έκδοση αυτών

239

543

Για την προμήθεια ασφάλτου απολογιστικά βλέπε :

•Δ17α/11/116/2008.Οδηγίες για τον υπολογισμό της αξίας της ασφάλτου κατά τη διαδικασία ανάθεσης και εκτέλεσης Δημοσίων έργων.ΕΓΚ.21 •Δ17α/07/63/2009.Διευκρινίσεις επί της εγκυκλίου 21/08 (σχετικά με τον υπολογισμό της αξίας της ασφάλτου) •2/72873/0026/2009.Υπολογισμός δαπάνης ασφάλτου •Δ17α/264/4/2009.Πληρωμή αξίας ασφάλτου σε δημόσιο έργο •2/28161/0026/2010.Κοινοποίηση της αριθμ.720/18-1-2010/Φ1-2010/26-3-2010 γνωμοδότησης του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών (Γ.Λ.Κ.), που αφορά στα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πληρωμή λογαριασμών δημοσίων έργων που περιέχουν δαπάνη ασφάλτου.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έκπτωση της δημοπρασίας. Καταβάλλεται επίσης στον ανάδοχο το εργολαβικό ποσοστό της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του παρόντος, αν δεν ορίζεται στη σύμβαση διαφορετικά. Στο ποσοστό αυτό εφαρμόζεται η ρητή ή τεκμαρτή έκπτωση της δημοπρασίας. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 6 και του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 9 εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις της παραγράφου αυτής.

Άρ θρο 5 6 Ε πε ίγ ο υσ ες πρό σθ ετ ες ε ργ ασί ες Αν υπάρχει ανάγκη να εκτελεσθούν επείγουσες πρόσθετες εργασίες μπορεί να εγκριθεί από την προϊσταμένη αρχή η εκτέλεσή τους πριν από τη σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Για την έγκριση αυτή η διευθύνουσα υπηρεσία συντάσσει τεχνική περιγραφή των εργασιών, με αιτιολόγηση του επείγοντος και εκτίμηση της δαπάνης, με βάση τις συμβατικές τιμές μονάδας ή ενδεικτικές τιμές για τυχόν νέες εργασίες. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις εργασίες αυτές, που επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στις σχετικές πιστοποιήσεις και πριν από την έγκριση Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών και που ενσωματώνονται στον επόμενο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών. Οι εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένη νέα τιμή περιλαμβάνονται στους σχετικούς λογαριασμούς με τις ενδεικτικές τιμές μειωμένες κατά είκοσι τοις εκατό (20%).

•ΝΣΚ/351/2010.Συμπερασματικά, κατά την ομόφωνη γνώμη των μελών του Τμήματος, στο υποβληθέν ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι η απολογιστική προμήθεια και πληρωμή της ασφάλτου, που προβλέπεται με την απόφαση Δ17α/03/54/ΦΝ 437/7.5.2008 (ΦΕΚ Β΄ 918) του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, όπως η απόφαση αυτή ερμηνεύθηκε με τις εγκυκλίους 21/2.10.2008 και 11/20.6.2009, γίνεται με παρακολούθηση της δαπάνης κατά τα οριζόμενα στις ως άνω εγκυκλίους, οι οποίες αποτελούν συμβατικές ρυθμίσεις των συμβάσεων εκτέλεσης των έργων και όχι με βάση τα νόμιμα αποδεικτικά πληρωμής της ασφάλτου, όπως ορίζει η παρ. 10 του ίδιου άρθρου, η οποία εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία η ανάθεση κατασκευής του έργου γίνεται με άλλο σύστημα εκτός από το απολογιστικό και προκύπτει ανάγκη εκτέλεσης απολογιστικών εργασιών, των οποίων η ανάθεση γίνεται με ειδική προς τούτο εντολή της Διευθύνουσας Υπηρεσίας εκ των υστέρων, καθόσον δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη σύμβαση. Δεδομένου όμως ότι για το ζήτημα έχει εκφράσει αντίθετη άποψη το Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών και η άποψη αυτή υιοθετήθηκε από τις υπηρεσίες του εν λόγω Υπουργείου (βλέπ. αντίστοιχα ως άνω έγγραφά τους) και περαιτέρω επειδή το ζήτημα παρουσιάζει αυξημένη σπουδαιότητα, το Τμήμα ομόφωνα γνωμοδοτεί ως ανωτέρω και παραπέμπει το ερώτημα στην Ολομέλεια του σώματος για την έκδοση γνωμοδότησης.

Ελ.Συν/Τ7/205/2010.Δημόσια έργα.Πληρωμή απολογιστικών εργασιών ασφάλτου, κατά το μέρος που η αξία τους υπερβαίνει τη σχετικώς προϋπολογισθείσα δαπάνη. Μη νόμιμη η επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων του έργου με την αξία επιπλέον των προβλεπόμενων στη μελέτη και τη διακήρυξη του έργου ποσοτήτων εργασιών ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσης μεταβλητού πάχους. Τούτο δε, διότι οι επίμαχες πρόσθετες εργασίες, που ήταν απαραίτητες για την αρτιότητα και τη λειτουργικότητα του έργου, μπορούσαν, τηρούμενης της επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου, να έχουν προβλεφθεί στη μελέτη του έργου, καθώς τόσο οι υψομετρικές διαφορές των προς ασφαλτόστρωση οδών με τις διασταυρούμενες με αυτές οδούς όσο και τα ραγίσματα, τα ανοίγματα, οι καθιζήσεις και οι επιφανειακές ανωμαλίες τους, που οφείλονταν στα προηγούμενα υλικά στρώσης τους (αμμοχάλικο, τσιμέντο, φρεζαρισμένη άσφαλτος), αλλά και το μικρό πλάτος τους, ήταν γεγονότα γνωστά κατά το χρόνο σύνταξης της. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η κατά 44.903,94 ευρώ αύξηση της δαπάνης για απολογιστικές εργασίες ασφάλτου αφενός μεν δεν δικαιολογείται πλήρως (στο σύνολο της) από την αύξηση της τιμής της ασφάλτου από 210,00 σε 344,19 ευρώ/τόνο (61%) και την αύξηση του συντελεστή του Φ.Π.Α. από 19% σε 21%, καθώς αν επί του ποσού της οικείας προϋπολογισθείσας δαπάνης (36.000 ευρώ) υπολογιστούν και προστεθούν οι δύο αυτές αυξήσεις, προκύπτει υπέρβαση της κατά 23.500,00 ευρώ το μέγιστο, ήτοι κατά ποσό που υπολείπεται σημαντικά του ποσού των 44.903,94 ευρώ, αφετέρου δε δεν είναι νόμιμη κατά το μέρος που περιλαμβάνει την αξία της επιπλέον ασφάλτου που απαιτήθηκε λόγω αύξησης των ποσοτήτων των εργασιών ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσης μεταβλητού πάχους και κατ' επέκταση λόγω αύξησης των ποσοτήτων ασφαλτομίγματος που χρησιμοποιήθηκαν προς τούτο

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/156/2011.Εκτέλεση απόφασης ασφαλιστικών μέτρων, που αφορά απασχολούμενους με το πρόγραμμα STAGE.Η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται να αποδέχεται τις υπηρεσίες των αιτούντων-απασχοληθέντων με πρόγραμμα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας ανέργων (stage) και να καταβάλλει τις αντίστοιχες αποδοχές τους μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης επί της κύριας αγωγής τους, δεσμεύει με το προσωρινό δεδικασμένο της το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο οφείλει να συμμορφωθεί εκτελώντας την απόφαση, δεδομένου ότι η τελευταία παράγει και εκτελεστότητα, συγκεκριμένα δε, οφείλει να απασχολεί τους αιτούντες με τις ίδιες ακριβώς συνθήκες απασχόλησης, όπως και προηγουμένως

240

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 5 7 Αυ ξο με ιώσ ει ς εργ α σι ών - Νέ ες εργ ασ ίε ς 1. Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση και τα τεύχη και σχέδια που τη συνοδεύουν. Ο φορέας κατασκευής του έργου έχει το δικαίωμα, αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες 544 545 546 547 κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου , όπως αυτό 544

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/Τμ.6/471/2011.Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις αναφερόμενες περιοριστικά στο νόμο προϋποθέσεις. Ως συμπληρωματικές δε εργασίες θεωρούνται εκείνες για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) αφορούν το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, με το οποίο παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της, το δε ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης. Τέτοιες εργασίες θεωρούνται αυτές που είτε προβλέπονται κατ’ είδος από το συμβατικό τιμολόγιο και τον προϋπολογισμό αλλά εκτελούνται σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες (πρόσθετες ή υπερσυμβατικές εργασίες), είτε δεν προβλέπονται καθόλου ή προβλέπονται μεν, αλλά εκτελούνται με διαφορετικό τρόπο (νέες εργασίες). Περαιτέρω, οι ως άνω διατάξεις, λόγω του γεγονότος ότι επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την κείμενη νομοθεσία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος απόδειξης περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις, που δικαιολογούν την εφαρμογή τους, το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας, αποφάσεις VI Τμ. Ελ. Συν. 2511, 2502/2009 κ.ά). Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις, επομένως, που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη (βλ. αποφ. VI Τμ. 1780, 3359/2009). Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές εργασίες, οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου, είναι ανεπίτρεπτη. Τέλος, η απόφαση του αρμόδιου οργάνου περί προσφυγής στην ως άνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της νομιμότητάς της από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. αποφάσεις VI Τμ. Ελ. Συν. 3729, 1780/2009, πράξεις VI Τμ. 33/2009, 171/2008, 256/2007 κ.α.).

241

•ΕλΣυν./Τμ.6/263/2011.Συμπληρωματική σύμβαση.Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 57 του ν. 3669/2008) έχουν την έννοια ότι η προσφυγή σε κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, η οποία επιτρέπεται για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών που δεν υπερβαίνουν το 50% του ποσού της κύριας σύμβασης από τον ανάδοχο του αρχικού έργου, όταν συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις ως προς τις συμπληρωματικές εργασίες : α) αφορούν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους από αυτή, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Περαιτέρω, οι ως άνω διατάξεις, λόγω του ότι επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την κείμενη νομοθεσία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος απόδειξης περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις, που δικαιολογούν την εφαρμογή τους, το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας). Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία, μολονότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (E.Σ. 2069/2010 κ.α.). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 308, 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (Ε.Σ. 2066, 285, 136/2010).

•ΕλΣυν/Τμ.6/265/2011.Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 30 3669/2008) έχουν την έννοια ότι το Κλιμάκιο ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων, που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχου δημοσίου έργου (χρηματοδοτούμενου από εθνικούς πόρους) καθώς και του σχεδίου της οικείας σύμβασης, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπώντας αφενός μεν στη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων και αφετέρου στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας, με στόχο την αποφυγή κατάρτισης και εκτέλεσης άκυρων συμβάσεων. Ο νομοθέτης, επομένως, θέλησε προληπτικό και όχι κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας, που προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεστούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης. Συνεπώς, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση εκτέλεσης έργου, η οποία έχει υπογραφεί και έχει αρχίσει να εκτελείται, αυτό στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο της νομιμότητάς της (π.ρ.β.λ. Ε.Σ. 2497, 2498, 2499/2010, 1468/2009 κ.α.). Περαιτέρω, ο έλεγχος νομιμότητας διενεργείται και στις συμπληρωματικές συμβάσεις, ακόμη και όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπολείπεται των 1.000.000 ευρώ και η αρχική τους σύμβαση έχει υποβληθεί σε έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο. Και τούτο διότι εάν, αντιθέτως, ετίθετο ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον έλεγχο των αρχικών, μεγάλος αριθμός των συμπληρωματικών συμβάσεων θα καθίστατο ανέλεγκτος, γεγονός που θα υπερακόντιζε το σκοπό του νομοθέτη για υπαγωγή στον έλεγχο νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο και των τελευταίων, οι οποίες, άλλωστε, αποτελούν παρακολούθημα των αρχικών και η κατάρτισή τους με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης και εφαρμόζεται μόνο υπό τις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, η πλήρωση των οποίων επιβάλλεται, οπωσδήποτε, να ελέγχεται. • ΕλΣυν/τμ.6/274/2011.Από τις ως άνω διατάξεις (3669/2008) συνάγεται ότι η απευθείας ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία απευθείας αναθέσεως και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνον στις περιοριστικά αναφερόμενες στο Νόμο περιπτώσεις, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές δε εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις : α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικώς συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/τμ.6/261/2011.Συμπληρωματικές Συμβάσεις.Η έννοια των διατάξεων αυτών (άρθρο 57 παρ. 1 του ν.3669/2008 )είναι ότι η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις αναφερόμενες περιοριστικά στο νόμο προϋποθέσεις. Ως συμπληρωματικές δε εργασίες θεωρούνται εκείνες για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) αφορούν το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, με το οποίο παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της, το δε ποσό της συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης. Τέτοιες εργασίες θεωρούνται αυτές που είτε προβλέπονται κατ’ είδος από το συμβατικό τιμολόγιο και τον προϋπολογισμό αλλά εκτελούνται σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες (πρόσθετες ή υπερσυμβατικές εργασίες), είτε δεν προβλέπονται καθόλου ή προβλέπονται μεν, αλλά εκτελούνται με διαφορετικό τρόπο (νέες εργασίες). Περαιτέρω, οι ως άνω διατάξεις, λόγω του γεγονότος ότι επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την κείμενη νομοθεσία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος απόδειξης περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις, που δικαιολογούν την εφαρμογή τους, το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας, αποφάσεις VI Τμ. Ελ. Συν. 2511, 2502/2009 κ.ά). Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές εργασίες, οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου, είναι ανεπίτρεπτη. Τέλος, οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη (βλ. αποφ. VI Τμ. 1780, 3359/2009). Τέλος, η απόφαση του αρμόδιου οργάνου περί προσφυγής στην ως άνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της νομιμότητάς της από το Ελεγκτικό Συνέδριο (Ε.Σ. 1780, 3729/2009 κ.α.).

242

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση και τα οικεία συμβατικά τεύχη (μελέτες, γενική συγγραφή υποχρεώσεων κ.λπ.), λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Τέτοιες εργασίες θεωρούνται εκείνες, οι οποίες προβλέπονται κατά είδος από το συμβατικό τιμολόγιο και τον προϋπολογισμό, αλλά εκτελούνται σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες (πρόσθετες ή υπερσυμβατικές εργασίες) είτε δεν προβλέπονται καθόλου ή προβλέπονται μεν, αλλά εκτελούνται με διαφορετικό τρόπο (νέες εργασίες). Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές οι εργασίες που αφορούν στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του. Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων το φέρει όποιος τις επικαλείται. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής ώστε να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την ήδη συναφθείσα σύμβαση (Ε.Σ. 1780/2009, 2506/2009, 2726/2010, κ.α.). Περαιτέρω με το ποσό του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής συμβάσεως δύνανται να καλυφθούν εργασίες οι οποίες προκύπτουν από τη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, η οποία λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια εκτελέσεως και επιβάλλει αναγκαστικές τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του αρχικού έργου καθώς και διαφορές, οι οποίες προκύπτουν στις ποσότητες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν και οφείλονται σε προφανείς παραλείψεις ή σε σφάλματα των προμετρήσεων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/Τμ.6/276/2011.Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει υποχρεωτικά τη νομιμότητα των συμβάσεων έργου, που συνάπτει το Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και οι δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμοί, πριν από τη σύναψή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Μάλιστα, ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας επεκτείνεται, όπως έχει κριθεί, και στις συμπληρωματικές της κύριας (αρχικής) συμβάσεις ανεξαρτήτως ποσού (απόφαση VI Τμήμ. Ελ. Συν. 707/2010). Περαιτέρω, ο ως άνω ειδικός προληπτικός έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο πριν από την υπογραφή τους και, κατά μείζονα λόγο, πριν από την εκτέλεση τους, αποσκοπεί δε, αφενός μεν στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, αφετέρου δε στην πρόληψη τυχόν παραλείψεων ή παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και, συνεπώς, στην αποφυγή κατάρτισης μη νόμιμων συμβάσεων. Υπό την έννοια αυτή, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο «υπό εκτέλεση», έργο δηλαδή του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης και όχι σύμβαση η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς, καθώς στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα ήταν κατασταλτικός και ως εκ τούτου αντίθετος στις θεσπίζουσες ως προσυμβατικό και προληπτικό τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου προπαρατεθείσες διατάξεις, που σε καμμία περίπτωση δεν αποσκοπούν στην εκ των υστέρων «νομιμοποίηση» έργου που έχει ήδη εκτελεσθεί (Ε.Σ. 3726/2009). Υπό την αντίθετη, άλλωστε, εκδοχή θα στερούντο παντελώς ουσίας οι, κατά καιρούς, εισαχθείσες ειδικές ρυθμίσεις που έχουν επιτρέψει, όλως εξαιρετικώς και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος, την εκ των υστέρων διενέργεια του ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συγκεκριμένων, πάντοτε, κατηγοριών δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέσθηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί στον εν λόγω έλεγχο (βλ. άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 2778/1999, ΦΕΚ 295 Α΄, άρθρο 3 του ν. 3060/2002, ΦΕΚ 242 Α΄, άρθρο 9 του ν. 3279/2004, ΦΕΚ 205 Α΄, άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 3335/2005, ΦΕΚ 95 Α΄). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση έργου, μη εμπίπτουσα στις προαναφερόμενες εξαιρέσεις, η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς, υφίσταται παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και το Κλιμάκιο στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο και οφείλει να απόσχει αυτού (πρβλ. 3726/2009 κ.α.).

243

•ΕΣ/Τ6/92/2011.Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, με ανώτερα ποιοτικώς υλικά ή με μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, οι παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθώς και απαιτήσεις της κατασκευής για την αρτιότητα και λειτουργικότητα της οποίας καθίστανται απαραίτητες συμπληρωματικές εργασίες, καθόσον οι εργασίες αυτές, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010). •ΕΣ/Τ6/91/2011.Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (πρ.Ε΄ Κλιμ 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010). •Ελ.Συν./Τμ.VII/39/2010.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε εξόφληση λογαριασμού συμπληρωματικής σύμβασης έργου. Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον μη νομίμως συνήφθη η συμπληρωματική σύμβαση του έργου. Ειδικότερα, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου στερείται αιτιολογίας για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία. Τουναντίον, από την τεχνική έκθεση προκύπτει ότι πρόκειται για εργασίες, οι οποίες ταυτίζονται με τις εργασίες που είχαν ανατεθεί με την αρχική σύμβαση, γεγονός που καταδεικνύει ότι με τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης επιχειρείται κατ’ ουσίαν η συνέχιση εκτέλεσης των ίδιων εργασιών από τον αρχικό ανάδοχο χωρίς να συντρέχουν οι εκ του νόμου απαιτούμενες απρόβλεπτες περιστάσεις, που συνιστούν νόμιμο λόγο προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία.

•Ελ.Συν./Τμ.VII/25/2010.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού σε κοινοπραξία για εξόφληση λογαριασμών συμπληρωματικής σύμβασης έργου. Η ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία που εφαρμόζεται μόνον όταν συντρέχουν οι τασσόμενες από το νόμο προϋποθέσεις, πρωταρχική μεταξύ των οποίων είναι να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου. Η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην προρρηθείσα διαδικασία ανάθεσης πρέπει ως εκ της φύσεως της να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος της νομιμότητάς της. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον ουδεμία ειδικότερη αιτιολογία διαλαμβάνεται στη αιτιολογική έκθεση σχετικά με την αδυναμία πρόβλεψής τους στην αρχική μελέτη καθώς και τη μεσολάβηση απρόβλεπτου γεγονότος που επέβαλε την εκτέλεσή τους. •Ελ.Συν./Τμ.ΙV/8/2010.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού σε εταιρεία, ως αμοιβή της για εξόφληση λογαριασμού για εκτέλεση έργου. Δημόσια έργα. Η κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως εκτελέσεως εργασιών, που εφαρμόζεται μόνον υπό τη σωρευτική συνδρομή των προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος, από τις οποίες, μεταξύ άλλων, απαιτείται να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την εκτέλεση του έργου. Η συνδρομή γεγονότων πρέπει να αιτιολογείται με την αναφορά αναλυτικών στοιχείων στις σχετικές με την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Τμ.ΙV/30/2010.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής ΤΕΙ που αφορά σε καταβολή σε κοινοπραξία μέρους δαπάνης εκτέλεσης εργασιών συμπληρωματικής σύμβασης έργου. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών σε ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου είναι η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. Η συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων πρέπει να αιτιολογείται με την αναφορά αναλυτικών στοιχείων στις σχετικές με την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσης των εργασιών αυτής, οφειλόταν στη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων.

244

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αρμοδίων οργάνων. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την πληρωμή του αναδόχου. •Ελ.Συν/Τμ.ΙV/3/2010.Αίτηση Ανάκλησης Πράξης Τμήματος του Ε.Σ. που αφορά στη θεώρηση ή μη χρηματικού εντάλματος πληρωμής του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού σε κοινοπραξία για εξόφληση λογαριασμού έργου. Για την ανάκληση Πράξης, το αρμόδιο Τμήμα επιλαμβάνεται είτε κατόπιν έγγραφης αίτησης του διατάκτη ή άλλου ενδιαφερομένου δικαιολογούντος άμεσο έννομο συμφέρον προς τούτο, είτε και αυτεπαγγέλτως, η δε ανάκληση χωρεί μόνον εφ' όσον κατά την έκδοση της Πράξης εμφιλοχώρησε πλάνη περί το δίκαιο ή περί τα πράγματα ή λόγω λογιστικού λάθους ή εάν προσκομίζονται νέα στοιχεία που δικαιολογούν την ανάκληση αυτή, και όχι για απλή επανεξέταση των ήδη κριθέντων ζητημάτων. Δημόσια έργα και διαδικασία σύναψης συμβάσεων έργων. Η ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία που εφαρμόζεται μόνον όταν συντρέχουν οι τασσόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις, πρωταρχική μεταξύ των οποίων είναι να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου. Τρόπος διάθεσης του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών της εργολαβικής σύμβασης. Δεκτή εν μέρει η αίτηση ανάκλησης αναφορικά με το μη νόμιμο της ανάθεσης των προς εξόφληση εργασιών συμπληρωματικής σύμβασης του έργου. Η εντελλόμενη δαπάνη, όμως, κατά το μέρος που αφορά τις βαρύνουσες το κονδύλιο των απροβλέπτων εργασίες, δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. •Ελ.Συν/Τμ.VII/2/2010.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε εξόφληση Κοινοπραξίας μέρους λογαριασμού Συμπληρωματικής Σύμβασης έργου. Η ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο του ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν προϋπήρχαν της ανάθεσης του έργου και τα οποία, παρότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, ώστε οι αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους εργασίες να μπορέσουν να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την αρχικώς συναφθείσα σύμβαση. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον η ανάθεση της εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών σε αρχικό ανάδοχο έργου είναι μη νόμιμη αφού δεν πρόκειται για νέες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά πρόκειται για αύξηση ποσοτήτων των εργασιών της αρχικής σύμβασης. 545

•Ελ.Συν/Τμ.7/249/2009.Αστοχία μελέτης.Απευθείας ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών.Συμβατικό αντικείμενο έργου που δεν περιλαμβάνει εργασίες αυθύπαρκτες και ανεξάρτητες από τις αντίστοιχες του πρώτου έργου, ώστε να δύναται να διαφοροποιηθεί σε σχέση με αυτό και εντεύθεν να ανατεθεί με χωριστή διαδικασία σαν αυτοτελές έργο, αλλά αντίθετα αποτελεί τμήμα του αρχικού έργου, προς το οποίο και τελεί σε αδιάσπαστη ενότητα, καθώς οι ανωτέρω εργασίες είναι βασικές, αναγκαίες και προαπαιτούμενες για την εκτέλεση μεγάλου μέρους των εργασιών που περιλαμβάνονταν στη αρχική μελέτη •Ελ.Συν./Τμ.VII/209/2009.Εξόφληση 4ου Λογαριασμού έργου, μετά από τη σύναψη 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Μη νόμιμη η δαπάνη, διότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 8 παρ.1 του ν.1418/1984, του άρθρου 8 παρ. 3 του π.δ. 334/2000 και του άρθρου 43 παρ.1 του π.δ. 609/1985, η εκτέλεση των συμπληρωματικών αυτών εργασιών υπαγορεύθηκε από την ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας του έργου («για να γίνει λειτουργικό, ολοκληρωμένο και αυτοτελές το έργο») και όχι από τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων.Όμοια η 316/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν/Τμ.6/143/2009.Η έννοια των ανωτέρω διατάξεων (παρ.1 άρθρου 57 Ν.3369/2008) είναι ότι η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως εκτελέσεως εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, διότι συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού.

245

•Ελ.Συν./Τμ.VII/92/2009 (Συγγνωστή πλάνη).Η εξόφληση του 1ου λογαριασμού της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης έργου είναι μη νόμιμη, διότι αυτή περιλαμβάνει και εργασίες που : α) δεν αποτελούν συμπληρωματικές, αλλά νέες εργασίες, οι οποίες επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενο του έργου και β) η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, όπως αυτές ορίζονται στις διατάξεις του ν.1418/1984, του π.δ 609/1985 και του π.δ 60/2007. Περαιτέρω, η 1η συμπληρωματική σύμβαση, συνήφθη μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του επίμαχου έργου, ενώ η παράταση που χορηγήθηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, χωρίς μάλιστα να προηγηθεί γνωμοδότηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, που διατυπώθηκε μεταγενέστερα, συνιστά στην πράξη χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία όμως δεν βρίσκει έρεισμα τις διατάξεις περί δημοσίων έργων (άρθρα 5 παρ.4, 43 του ν.1418/84 και 4παρ.1 του ν.2372/1996).Όμοια η 99/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος (συγγνωστή πλάνη) •Ελ.Συν./Τμ.VII/75/2009.Μη νόμιμες οι δαπάνες για την εξόφληση 5ου και 6ου λογαριασμού έργου, καθόσον αφορούν και σε πληρωμή πρόσθετων εργασιών, καθώς και του κονδυλίου αναθεώρησης αυτών, οι οποίες εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου και της νομίμως χορηγηθείσας παράτασης αυτής, η δε παράταση της προθεσμίας που χορηγήθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο μετά τη λήξη της συμβατικής, κατά τα ανωτέρω, προθεσμίας, δεν συνιστά όντως παράταση αυτής, αλλά χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία όμως δεν προβλέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων (ν.1418/1984, ν.3212/2003, π.δ.334/2000, π.δ.609/1985). •Ελ.Συν./Τμ.VII/32/2009.Εξόφληση 1ης εντολής πληρωμής συμπληρωματικής σύμβασης έργου. Μη νόμιμη η δαπάνη, διότι αφορά και σε εργασίες για τις οποίες δεν συνέτρεξαν επείγουσες και απρόβλεπτες περιστάσεις, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ.1 του ν.1418/1984 (φΕΚ Α'23), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 παρ.12 του ν.2229/1994 (ΦΕΚ Α'138) και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 παρ.1

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

του ν.2372/1996 (ΦΕΚ Α'29) και την παρ.2 του άρθρου 15 του ν.3212/2003 (φΕΚ Α'308) και του άρθρου 57 παρ.1 του ν. 3669/2008.Όμοιες οι 143, 164, 235, 249, 262/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος •Ελ.Συν/Τμ.6/11/2008 Η κατάρτιση δε συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως εκτελέσεως εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, διότι συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην προρρηθείσα διαδικασία ανάθεσης, πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της νομιμότητάς της από το Ελεγκτικό Συνέδριο (Πρ. VI Τμ. Ε.Σ. 232, 216, 197, 192 και 98/2006, 108, 64 και 52/2007). • Ελ.Συν/Τ7/239/2007 .Η ανάθεση της εκτέλεσης των συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο του έργου είναι μη νόμιμη, αφού οι εν λόγω εργασίες δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων και οφείλονται σε πλημμελή εκπόνηση της αρχικής μελέτης. •Ελ.Συν/Τμ.6/227/2007.Συμπληρωματικές εργασίες. Απρόβλεπτες περιστάσεις. Οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης καθόσον δεν συντρέχουν οι απρόβλεπτες περιστάσεις των άρθρων 8 του ν.1418/1984 και 8 του π.δ.334/2000. Συγγνωστή πλάνη. •Ελ.Συν/Τμ.6/222/2007.Αίτηση ανάκλησης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. 1η συμπληρωματική σύμβαση. Παρέμβαση της αναδόχου τεχνικής εταιρείας. Κρίση ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις οι οποίες δικαιολογούν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για εργασίες, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο αρχικώς ανατεθέν έργο. Έννοια των απρόβλεπτων περιστάσεων του άρθρου 8 παρ.3 δ΄ του π.δ.339/2000. •Ελ.Συν/Τμ.6/214/2007.Συμπληρωματική σύμβαση.Προϋποθέσεις..Έννοια συμπληρωματικών εργασιών.Έννοια απρόβλεπτων περιστάσεων. Προϋποθέσεις έγκρισης ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών σε ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου. Δε δύναται να θεμελιωθεί επιλογή νέας μη νόμιμης διαδικασίας στο πλαίσιο ανάθεσης συμπληρωματικής σύμβασης, με επίκληση ισχυρισμών που σχετίζονται με μη νόμιμη κατάσταση που δημιουργήθηκε κατά το παρελθόν με υπαιτιότητα του-αιτούντος τη θεμελίωση αυτή-αναθέτοντας φορέα. Πραγματικά περιστατικά. Αβάσιμος ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης του αναθέτοντας φορέα. •Ελ.Συν/Τμ.6/192/2007.Δεν είναι νόμιμη η επέκταση (τροποποίηση) της αρχικής σύμβασης μεταξύ αναθέτουσας Α.Ε. και αναδόχου εταιρείας, διότι δεν συντρέχουν στη συγκεκριμένη περίπτωση «απρόβλεπτες περιστάσεις», που δικαιολογούν σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 3 περ. στ΄ του π.δ.59/2007 την απευθείας ανάθεση στον αρχικό ανάδοχο συμπληρωματικών υπηρεσιών.

• Ελ.Συν/Τμ.6/Πράξη 52/2007.Έργα. Συμπληρωματική σύμβαση. Έννοια απροβλέπτων περιστάσεων. Ανάκληση της 67/2007 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρΚατά της Πράξης αυτής η αναθέτουσα αρχή άσκησε αίτηση ανακλήσεως, με την οποία προβάλλει ότι εξαιτίας νέων κανονισμών που αφορούν στα έργα και τη λειτουργία των κτιριακών εγκαταστάσεων, οι οποίοι εφαρμόστηκαν κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ της εκπόνησης της μελέτης του συγκεκριμένου έργου και της υπογραφής της σύμβασης, ανέκυψε ανάγκη εκτέλεσης απρόβλεπτων εργασιών και προσκομίζει α) τον ν. 3175/2003 (ΦΕΚ Α΄ 207) για την «αξιοποίηση γεωδυναμικού, τηλεθέρμανση φυσικό αέριο (…)», β) την ΥΑ Δ17/1999/Β2184 (ΦΕΚ Β΄ 2184) «Έγκριση Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού», γ) την Υ.Α.ΟΙΚ.52487/ 2002/15.1.2002 (ΦΕΚ Β΄ 18) «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ΑμΕΑ σε υφιστάμενα κτίρια», δ) τον ΕΛΟΤ 384/4.3.2004 «Απαιτήσεις για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις» και ε) τον 2037/2000 Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος». Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η 67/2006 πράξη του E΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να ανακληθεί εν μέρει και να υπογραφεί το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης κατά το μέρος που αφορά τις εργασίες που αναφέρονται στη σκέψη VI υπό α) - γ), για τις οποίες προκύπτει επαρκής και ειδική αιτιολόγηση στον από 8-9-2006 Πίνακα με τον τίτλο «Αναλυτική αιτιολόγηση προτεινόμενων εργασιών», ενώ κατά το λοιπό μέρος η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και ακολούθως να γίνει εν μέρει δεκτή η υπέρ αυτής παρέμβαση της αναδόχου κοινοπραξίας «........» •Ελ.Συν/Τμ.6/14/2007.Συμπληρωματικές εργασίες. Σωρευτική συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων. Το απρόβλεπτο γεγονός είναι ανεξάρτητο της βούλησης της αναθέτουσας αρχής. Η αναθέτουσα αρχή δεν επιτρέπεται να επικαλείται προς στοιχειοθέτηση του απρόβλεπτου λόγους που προκύπτουν από την έλλειψη της δικής της επιμέλειας •Ελ.Συν/Τ6/9/2007.Οι επίμαχες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον συνιστούν νέο έργο, αυτοτελές σε σχέση με το αντικείμενο της κύριας σύμβασης, ενώ επιπλέον, δεν κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων. •Ελ.Συν/Τμ.7/0407/2006.Αμοιβή για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες ανατέθηκαν στον αρχική ανάδοχο, χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 8 παρ. 1 του Ν. 1418/1984 και 8 παρ. 3 εδαφ. δ του Π.Δ. 334/2000.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν/Τμ.4/63/2007..Εντελλόμενη δαπάνη αφορούσε στην πληρωμή συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση του έργου και οι οποίες ανατέθηκαν με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις, χωρίς, δηλαδή, να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου.

246

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, να συνάπτει σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου, με την προϋπόθεση ότι •Ελ.Συν/Τμ.7/63/2005 .Εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό αντικείμενο και οι οποίες ανατέθηκαν στον αρχικό ανάδοχο με διαπραγμάτευση χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προυποθέσεις.Συγγνωστή πλάνη. •Ελ.Συν/Τμ.4/004/2005 .Μη νόμιμα και κατά παράβαση των οικείων διατάξεων ανατέθηκε η εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο του έργου, αφού δεν συντρέχουν οι από την παράγραφο 1 του άρθρου 8 απαιτούμενες προϋποθέσεις και ειδικότερα δεν αποδεικνύεται ότι οι εν λόγω συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων. •Ελ.Συν/Τμ.4/185/2003 .Η ανάθεση της εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο του έργου δεν είναι νόμιμη, κατά παραδοχή , αφού δεν προκύπτει ότι αυτές κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, μόνη δε η αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου δε δύνανται άνευ ετέρου να στηρίξουν νομιμότητα της εν λόγω σύμβασης. •Ελ.Συν/Τμ.4/1/2003.Συμπληρωματικές εργασίες που δεν αποδείχθηκε ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων. •Ελ.Συν/Τμ.4/121/2002 .Συμπληρωματικές εργασίες δεν κατέστησαν κατά την εκτέλεση του έργου αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων δεν είναι νόμιμες. •Ελ.Συν/Τμ.4/98/2001.Πληρωμή συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες ανατέθηκαν χωρίς να συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το τέταρτο άρθρο του ν. 2372/1996- προϋποθέσεις ανάθεσης συμπληρωματικών εργασιών, αφού οι άνω εργασίες δεν κατέστησαν κατά την εκτέλεση του έργου αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων. •Ελ.Συν/Τμ.4/93/2001.Συμπληρωματικές εργασίες που δεν περιλαμβάνοντο στο αρχικό αντικείμενο του έργου, ανατέθηκαν, με διαπραγμάτευση, στην ανάδοχο αυτού κοινοπραξία, χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις (άρθρα 8 παρ. 1 του ν.1418/1984 και 8 παρ.3(δ) του π.δ/τος 23/1993), καθόσον δεν επρόκειτο για εργασίες που καταστάθηκαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων. •Ελ.Συν/Τμ.1/79/1999.Μη τήρηση της προβλεπόμενης από τις διατάξεις των άρθρων 18 και επόμενα του π.δ/τος 197/1993 διαδικασίας και διαπίστωση της συνδρομής των στις διατάξεις αυτές αναφερομένων προϋποθέσεων, δηλαδή ανάθεση από τα αρμόδια όργανα συγκεκριμένου έργου , το οποίο θα παρέχουν στις Γενικές εξετάσεις και σχετική βεβαίωση εκτελέσεως αυτού.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

546

247

Ελ.Συν./Τμ.VI/91/2011.Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (πρ.Ε΄ Κλιμ 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010). 547 •Ελ.Συν/Τμ.7/79/2007.Μη νόμιμη δαπάνη διότι ο 1ος Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών (Α.Π.Ε.) με το 1° Πρωτόκολλο Κανονισμού Τιμών Μονάδων Νέων Εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.) και η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών του έργου καταρτίστηκαν και εγκρίθηκαν μετά την εκπνοή της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του έργου. •Ελ.Συν/Τμ.7/19/2006.Μη νόμιμες οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης,καθόσον εκτελέστηκαν κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρ.8 παρ.1 του ν.1418/84(ΦΕΚ 23Α) όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρ.τέταρτου τουν.2372/96(ΦΕΚ 29 Α΄),δηλαδή μετά την εκπνοή της συμβατικής προθεσμίας εκτελέσεως του έργου ή των νόμιμων χορηγηθεισών παρατάσεων αυτής. •Ελ.Συν/Τμ.4/0002/2004.Δεν δύνανται να θεωρηθούν ως νομίμως εκτελεσθείσες συμπληρωματικές εργασίες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου ή στη βελτίωση της ποιότητας του χωρίς, όμως, να γίνεται επίκληση στην σχετική απόφαση της αρμόδιας αρχής και να προκύπτει η συνδρομή των ως άνω απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αναγκαία τη σύναψη της οικείας σύμβασης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών.Νόμιμη η αναδρομικότητα των αποφάσεως παράτασης εκτέλεσης για εύλογο χρονικό διάστημα που δεν δύναται να υπερβαίνει τους 3 μήνες.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές ή όταν αυτές οι εργασίες, μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της αρχικής σύμβασης, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή για τη σύνταξη των τυχόν 548 549 550 551 552 απαιτούμενων μελετών για τις συμπληρωματικές εργασίες . Η εκτέλεση των 548

•ΝΣΚ/410/1998.Δημόσια έργα. Συνυπολογισμός του χρηματικού ποσού που προκύπτει από την αποδοχή αίτησης θεραπείας σε κατασκευαζόμενο δημόσιο έργο, για τον προσδιορισμό του ποσοστού υπέρβασης του αρχικού οικονομικού αντικειμένου. Για τον προσδιορισμό του χρηματικού ποσού και του ποσοστού υπέρβασης, σε σχέση με το αρχικό συμβατικό ποσό, κατά ποσοστό ανώτερο του 50%, πέραν του οποίου απαγορεύεται η επέκταση των εργολαβιών δημοσίων έργων, συνυπολογίζονται και τα ποσά που προκύπτουν από την ολική ή μερική αποδοχή των αιτήσεων θεραπείας από τον Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ή τα τυχόν κατά περίπτωση οριζόμενα άλλα όργανα. •ΝΣΚ/109/1997.Δημόσια έργα. Δαπάνες. Οι πρόσθετες δαπάνες εκσκαφής που προκύπτουν σε περίπτωση κατασκευής δημοσίων έργων, από την τυχαία ανεύρεση αρχαιολογικών ευρημάτων όπως και η δαπάνη που καταβάλλεται σε περίπτωση επιτάξεως ακινήτων, πριν τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως δεν συνυπολογίζονται για τον προσδιορισμό του 50% της αρχικής συμβατικά προβλεπόμενης δαπάνης κατά την κατασκευή δημοσίων έργων. •Δ17α/27/2/1997.Δαπάνες επιτάξεων και αρχαιολογικών ερευνών. Κοινοποίηση συνημμένα της γνωμοδότησης αριθμ. 109/1997 του Γ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία; “δαπάνες για την ασφαλή εκσκαφή ανευρεθέντων τυχαία αρχαιολογικών ευρημάτων και επιτάξεως εδαφικών εκτάσεων πριν τη συντέλεση των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, δεν σχετίζονται με την έντεχνη κατασκευή δημοσίων έργων, και ως εκ τούτου, δεν υπολογίζονται με οποιοδήποτε τρόπο για τον προσδιορισμό, του ποσού και του ποσοστού πέραν του 50% της αρχικά προβλεπομένης συμβατικής δαπάνης για την κατασκευή δημοσίων έργων.” •241/1995 ΓνΝΣΚ (Τμ.Δ).Δημόσια Εργα. Συμβάσεις κατασκευής. Προσαύξηση οικονομικού αντικειμένου κατά 50% του άρθρου 8 ΠΔ 23/93 Υπολογισμός. .Η αύξηση του χρηματικού ποσού, της κύριας σύμβασης κατά ποσοστό ανώτερο του 50% σε σταθερές τιμές, απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως του προϋπολογισμού του κατασκευαζομένου έργου, αλλά, όταν το χρηματικό αντικείμενο της κύριας σύμβασης, είναι ίσο ή ανώτερο των 5.000.000 ΕΝΜ, για την αύξηση του ποσού της κύριας σύμβασης, κατά ποσοστό μέχρι και 50%, απαιτείται να συντρέχουν οι αναφερόμενες στα άρθρα 7 παρ.3 της υπ αριθμ. 93/37 Κοινοτικής Οδηγίας και 8 παρ.3 παερ. δ 2 του ΠΔ 23/93, πρόσθετες προϋποθέσεις. • ΝΣΚ/271/1990 .Δημόσια Εργα. Ειδικές τιμές στα δημόσια έργα και τρόπος υπολογισμού τους. Για τον υπολογισμό του ποσού πέραν του οποίου απαγορεύεται η συνέχιση μιας εργολαβίας, οι συμβατικά προβλεπόμενες εργασίες θα υπολογισθούν, σύμφωνα με τις οριζόμενες στη σύμβαση τιμές μονάδας, για όλες τις εκτελεσθείσες ποσότητες, έστω και αν για τμήμα τους εχώρησε ειδική συμφωνία μεταξύ του κυρίου του έργου και του αναδόχου και εκτελέστηκαν με μεγαλύτερες τιμές μονάδας 549 •Ελ.Συν./Τ4/120/2008.Ανακλήθηκε εν μέρει από την 199/2008. Απευθείας ανάθεση 2ης συμπληρωματικής σύμβασης Έννοια απρόβλεπτων περιστάσεων -Εκτέλεση μόνο μετά από τη σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών.Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενο δημόσιου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο υπό τις προϋποθέσεις του ν. 1418/1984 και του π.δ.60/2007. Εργασίες που είχαν εκτελεστεί πριν τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης είναι μη σύννομες και για το λόγο ότι αντίκεινται στο άρθρο 43 παρ.1 του π.δ.609/1985. •Ελ.Συν./Τμ.4/199/2008.Ανάκληση της 120/2008 ως προς τις δαπάνες για τις οποίες συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις. Μη ανάκληση για τις πρόσθετες εργασίες που εκτελέστηκαν πριν τη σύνταξη ανακεφαλαιωτικού πίνακα - Προϋποθέσεις συμπληρωματικών συμβάσεων.Απευθείας ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο .Νομίμως ανατέθηκαν λόγω της αλλαγής των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων έξωθεν του υπό κατασκευής Νοσοκομείου από την αρμόδια Περιφέρεια, περίσταση που είναι απρόβλεπτη. Μη νόμιμες οι συμπληρωματικές εργασίες που ανατέθηκαν χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 43 παρ.1 π.δ.609/1985. •ΣτΕ/244/2008 .Δημόσια έργα. Αν ο ανάδοχος αντιμετωπίσει εμπόδια ή συνθήκες που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, οφείλει να ειδοποιήσει εγγράφως τη διευθύνουσα υπηρεσία και υποχρεούται να αναμείνει έγγραφη διαταγή αυτής περί του πρακτέου. Σε περίπτωση που συντρέχει επείγουσα περίπτωση και η διαταγή δίδεται στον τόπο όπου εκτελείται το έργο, αυτή καταχωρείται στο ημερολόγιο. Αν τη διαταγή δίδει ο επιβλέπων το έργο, οφείλει να ενημερώσει εγγράφως τη διευθύνουσα υπηρεσία προς έκδοση κανονικής διαταγής. Αν ο ανάδοχος, χωρίς διαταγή, προβεί σε μεταβολές που συνεπάγονται αύξηση της προβλεπόμενης δαπάνης στον αρχικό προϋπολογισμό ή σε τροποποιήσεις αυτού, δεν δικαιούται αυτός αποζημίωση, έστω και αν το έργο καθίσταται στερεότερο ή βελτιώνεται η μορφή του. •ΔΕφΑθ/71/2007 .Δημόσια Έργα.Επειδή μεταξύ των στοιχείων που προσκομίστηκαν στη δικογραφία δεν υπάρχει έγγραφη διαταγή της Υπηρεσίας ή προφορική καταχωρημένη στο ημερολόγιο του έργου για όλες τις υπόλοιπες εργασίες, όπως βάσιμα προβάλλεται από το Ελληνικό Δημόσιο, ο αντίθετος δε λόγος της κρινόμενης προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η αναγνώριση αποζημίωσης για τις εργασίες αυτές, αφού εκτελέστηκαν από τον ανάδοχο χωρίς να προηγηθεί έγγραφη διαταγή της Υπηρεσίας και σύνταξη Σ.Π. •ΣτΕ/2017/2006 .Δημόσια έργα. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, δεν δικαιούται αμοιβής ή

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

550

248

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμπληρωματικών εργασιών είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο του έργου και, προκειμένου να υπογραφεί η σύμβαση για την εκτέλεσή τους, απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου. Για τον καθορισμό τιμών μονάδας στις εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης λαμβάνονται οι τιμές της αρχικής σύμβασης και για τον κανονισμό τιμών μονάδας στις νέες εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης εφαρμόζονται οι παράγραφοι 5, 6 και 7.

αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές, με εξαίρεση την περίπτωση που ο ανάδοχος εκτέλεσε τις ως άνω εργασίες κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής της Υπηρεσίας στον τόπο εκτέλεσης του έργου, καταχωρηθείσης στο ημερολόγιο αυτού . •ΝΣΚ/204/2006.Αξίωση αναδόχου δημόσιου έργου για πληρωμή των προσθέτων εργασιών που υπερβαίνουν το 50% του συμβατικού αντικειμένου. Προϋποθέσεις. Δίδονται οδηγίες για τον τρόπο τακτοποίησης της πληρωμής του εργολάβου αναδόχου δημόσιου έργου, που έχει ολοκληρωθεί, λόγω υπερβάσεως του συμβατικού ποσού πέραν του 50%, δεδομένου ότι υφίσταται σχετική αξίωση αυτού, εφόσον του είχε δοθεί έγγραφη εντολή εκτελέσεως τους από την αρμόδια Υπηρεσία. •ΣτΕ/2017/2006 .Δημόσια έργα. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές, με εξαίρεση την περίπτωση που ο ανάδοχος εκτέλεσε τις ως άνω εργασίες κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής της Υπηρεσίας στον τόπο εκτέλεσης του έργου, καταχωρηθείσης στο ημερολόγιο αυτού . •ΣτΕ/2001/2005 .Σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημίωσης για τις εργασίες αυτές, αν η δαπάνη αυτών υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, εκτός αν προηγήθηκε έγγραφη εντολή της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, προφορική εντολή, που καταχωρήθηκε στο ημερολόγιο του έργου. •ΣτΕ/86/2005 .Δημόσια έργα. Ο ανάδοχος δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για μή προβλεπόμενες εργασίες κατά ποσότητα ή είδος των οποίων η δαπάνη υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού. Δικαιούται όμως τα ανωτέρω αν προέβη σε εκτέλεσή τους κατόπιν έγγραφης εντολής της υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής στον τόπο εκτέλεσης του έργου, που καταχωρήθηκε στο ημερολόγιό του έργου. •ΣτΕ/578/2004 .Δημόσια έργα. Αν ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, χωρίς έγγραφη εντολή της υπηρεσίας ή σε επείγουσες περιπτώσεις προφορική εντολή, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές ούτε αποδόσεως της ωφελείας του λήπτη βάσει των διατάξεων του αδικαιολογήτου πλουτισμού. Δεκτή η αναίρεση για παραβίαση ουσιαστικού δικαίου. •ΣτΕ/1170/2003 .Αν ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, χωρίς έγγραφη εντολή της υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, χωρίς να έχει δοθεί στον τόπο εκτέλεσης του έργου και να έχει καταχωρηθεί στο ημερολόγιο προφορική εντολή της Υπηρεσίας, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές ούτε αποδόσεως της ωφέλειας κατά τις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού. •ΝΣΚ/455/1997.Δημόσια έργα. Εργασίες πέραν του νομίμου ορίου. Δυνατότητα πληρωμής τους.Στα δημόσια έργα η πληρωμή των εργασιών που υπερβαίνουν το συνολικό συμβατικό ποσό σε ποσοστό πάνω από το επιτρεπόμενο ανώτατο όριο του 50% δεν είναι δυνατή.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

551

249

ΝΣΚ/209/2007.Δημόσια έργα. Εφαρμογή του άρθρου 83 παρ.3 του Ν 2362/1995 για συμπληρωματικές εργασίες πάνω από το 50% της αρχικής σύμβασης ενός έργου. Δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθούν με εφαρμογή της παρ.3 περ.στ’ του άρθρου 83 του Ν 2362/1995, ως άλλο έργο με διαφορετικό τίτλο, οι συμπληρωματικές εργασίες ενός έργου που υπερβαίνουν το ποσοστό των 50% που προβλέπει το άρθρο 8 του Ν 1418/1984 και με τον ίδιο ανάδοχο. (πλειοψ.) 552

Ν.3614/ ΦΕΚ A 267/3.12.2007 .Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013. Άρθρο 25-Επιτάχυνση της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων …«9. Οι δαπάνες αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών που προκαλούνται κατά την εκτέλεση συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση δημόσιων τεχνικών έργων υπό την έννοια του ν. 1418/1984 (ΦΕΚ 55 Α΄), όπως αυτός ισχύει, χρηματοδοτούνται από τον κύριο του έργου και αφορούν: α) την αρχαιολογική παρακολούθηση των εργασιών από την αρμόδια Υπηρεσία Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, β) τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών, κατά την έννοια του άρθρου 37 του ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153 Α΄) και γ) τη λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας των μνημείων έναντι κινδύνων κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου ή και κατά τη φάση της λειτουργίας του. Εφόσον ο προϋπολογισμός των δαπανών αυτών υπερβαίνει το 5% επί του συνολικού προϋπολογισμού του έργου, εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού μετά από αιτιολογημένη γνώμη των αρμόδιων Κεντρικών Συμβουλίων του ίδιου Υπουργείου.» Προσθήκη παραγράφου 9 στο άρθρο 25 του ν. 3614/2007 με τις διατάξεις της παραγράφου 15 του άρθρου 10 του ν. 3840/30.3.2010- ΦΕΚ A 53/31.3.2010

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

553

2. Κάθε σύμβαση επόμενη της αρχικής συνοδεύεται από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) που περιλαμβάνει ιδίως τις ενδείξεις των εργασιών, τις τιμές μονάδας των εργασιών, τα μεγέθη των ποσοτήτων, τις δαπάνες του προϋπολογισμού του αρχικά ανατεθέντος έργου, του προϋπολογισμού της αμέσως προηγούμενης σύμβασης και του προϋπολογισμού της προς κατάρτιση νέας σύμβασης. Περιλαμβάνει ακόμη και τις δαπάνες των απρόβλεπτων, καθώς και την προβλεπόμενη δαπάνη για αναθεώρηση και Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).

3. Με τα ποσά των απρόβλεπτων δαπανών (απρόβλεπτα) που περιλαμβάνονται στην αρχική σύμβαση 554 555 556 557 558 559 560 καλύπτονται ιδίως δαπάνες που προκύπτουν από εφαρμογή νέων κανονισμών ή Ελ.Συν./Τμ.VII/344/2009.Εξόφληση του 3ου και τελικού λογαριασμού του έργου «Ασφαλτοστρώσεις δρόμων ». Νομίμως ο 2ος Α.Π.Ε. συντάχθηκε και εγκρίθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της λήξης της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου και αμέσως μετά την έκδοση των οριστικών συντελεστών αναθεώρησης, καθόσον οι εν λόγω συντελεστές δεν ήταν προηγουμένως γνωστοί, ώστε να προσδιοριστεί η συνολική δαπάνη αναθεώρησης, ενώ εξάλλου, ο Πίνακας αυτός δεν περιλάμβανε πρόσθετες εργασίες που επρόκειτο να εκτελεστούν μετά τη σύνταξή του. Περαιτέρω, η αυξημένη δαπάνη του 2ου Α.Π.Ε. για την πληρωμή της αναθεώρησης δεν υπερβαίνει το τιθέμενο με τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 6 του ν. 1418/1984 όριο του 20% της συνολικής συμβατικής δαπάνης 553

554

Δ17γ/04/170/ΦΝ380/10/12/2007. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ε. 30. Θ Ε Μ Α : Οδηγίες για την ορθή εφαρμογή νομικών διατάξεων που τροποποιούν το νομικό πλαίσιο ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων έργων και μελετών.(..)Α. Με την παράγραφο 1 συμπληρώνεται η ρύθμιση της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 1418/84, περί του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών. Προβλέπεται συγκεκριμένα [(πλέον των όσων ήδη αναφέρονται στο άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 1418/84 (ΦΕΚ 23 Α΄), όπως ισχύει], ότι το κονδύλιο των απροβλέπτων (το οποίο εξακολουθεί να ανέρχεται στο ύψος που ορίζεται με τις παλιότερες υπουργικές αποφάσεις Δ17α/07/45/ΦΝ 380/96 και Δ17α/08/78/ΦΝ 357/3-11-1995) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εργασίες που δεν προβλέπονται μεν από τη σύμβαση αλλά προκύπτουν κατά την κατασκευή και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, παρά το γεγονός ότι κατά τη σύνταξη των μελετών του έργου εφαρμόστηκαν οι σχετικές προδιαγραφές. Με την ισχύουσα μέχρι σήμερα διάταξη δεν ήταν δυνατή η χρήση του κονδυλίου των απροβλέπτων για τις πιο πάνω εργασίες, αλλά έπρεπε να συναφθεί Συμπληρωματική Σύμβαση, που υπόκειται ως γνωστόν σε προϋποθέσεις που θέτει το κοινοτικό αλλά και το εθνικό δίκαιο δημοσίων έργων. Με τη νέα ρύθμιση είναι δυνατή η χρήση των απροβλέπτων για τις εργασίες αυτές, αρκεί να τηρήθηκαν οι ισχύουσες προδιαγραφές για τη σύνταξη των μελετών και επιπλέον να μην τροποποιείται με τις χρηματοδοτούμενες από τα απρόβλεπτα εργασίες το «βασικό σχέδιο» του έργου, όπως ορίζεται από την κοινοτική νομοθεσία, δηλαδή η όλη κατασκευή καθώς και τα βασικά διακριτά στοιχεία της, όπως προβλέπονται από την αρχική σύμβαση. Κατά τα λοιπά ως προς τη διαδικασία ανάλωσης των απροβλέπτων εξακολουθούν να ισχύουν οι κείμενες διατάξεις του άρθρου 43 παρ. 2 (σύνταξη ΑΠΕ) του Π.Δ. 609/85, χωρίς όμως να ισχύει πλέον ο περιορισμός που τίθεται στη διάταξη αυτή (να μην συμπεριλαμβάνει δηλαδή αυτός ο ΑΠΕ συμπληρωματικές εργασίες), αφού με τη νέα ρύθμιση επιτρέπεται ρητώς να συμπεριλαμβάνει και τέτοιες εργασίες. Τέλος, με τη ρύθμιση προβλέπεται ότι η διάταξη της παραγράφου αυτής εφαρμόζεται (εφόσον βεβαίως υφίσταται άθικτο ή έστω υπόλοιπο του κονδυλίου των απροβλέπτων) και στις υπό ανάθεση αλλά και στις ήδη εκτελούμενες συμβάσεις δημοσίων έργων. 555

•Ελ.Συν./Τμ. VII /336/2009.Μη θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού σε εργολάβο δημοσίων έργων για την πληρωμή έργου. Δημόσια έργα. Τρόπος διάθεσης του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών. Η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τούτο διότι δεν αιτιολογείται ειδικώς και επαρκώς η διάθεση του κονδυλίου των απροβλέπτων για την πληρωμή των επιπλέον εργασιών κατασκευής του ελαστοσυνθετικού τάπητα. 556

•ΥΠΕΧΩΔΕ/1703/23.4.2008. Χρήση κονδυλίου απροβλέπτων δαπανών για την πληρωμή δαπάνης αναθεώρησης, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του έργου. •Δ17γ/04/170/2007 .ΕΓΚ 30.Οδηγίες για την ορθή εφαρμογή νομικών διατάξεων που τροποποιούν το νομικό πλαίσιο ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων έργων και μελετών. 557

Βλ.τις διατάξεις της παρ. 29 του άρθρου 10 του Ν. 3207/2003, ΦΕΚ-302 /Α’ στις οποίες ορίζεται : «Ειδικά για τα αρχαιολογικά έργα, όπως αυτά περιγράφονται στο άρθρο 1 του Π.Δ. 99/1992 και τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 οι εργασίες του άρθρου 43 του Π.Δ. 609/1985 δύναται να καλύπτονται από τις απρόβλεπτες δαπάνες των προϋπολογισμών των έργων»).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•Ελ.Συν./Τμ.VII/334/2009.Θεώρηση χρηματικού εντάλματος πληρωμής Δήμου που αφορά σε καταβολή χρηματικού ποσού στη φερόμενη ως δικαιούχο κοινοπραξία για εξόφληση λογαριασμού έργου. Νομοθετικό πλαίσιο κατασκευής δημοσίων έργων. Το κονδύλιο των απρόβλεπτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εργασίες που δεν προβλέπονται μεν από τη σύμβαση, αλλά προκύπτουν κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα αυτού. Είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, η οποία δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Η εντελλόμενη χρηματική δαπάνη είναι μη νόμιμη καθόσον η νέα εργασία που αφορά σε σανίδωμα στέγης δεν ανάγεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά σε πλημμελή και χωρίς την τήρηση των οικείων προδιαγραφών εκπόνηση μελέτης, ωστόσο το χρηματικό ένταλμα δύναται να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων Δήμου.

250

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κανόνων που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και από προφανείς παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης ή από απαιτήσεις της κατασκευής οι οποίες καθίστανται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, παρά την πλήρη εφαρμογή των σχετικών προδιαγραφών κατά την κατάρτιση των μελετών του έργου και υπό την προϋπόθεση να μην τροποποιείται το «βασικό σχέδιο» του έργου, δηλαδή ή όλη κατασκευή, καθώς και τα βασικά διακριτά στοιχεία της, όπως προβλέπονται από την αρχική σύμβαση. Για τη διάθεση των απρόβλεπτων δαπανών συντάσσεται Α.Π.Ε. που δεν μπορεί να συμπεριλάβει συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων. Τα ποσά των απρόβλεπτων δαπανών ανέρχονται σε ποσοστό εννέα τοις εκατό (9%) επί του προϋπολογισμού της υπηρεσίας, χωρίς το συνυπολογισμό των κονδυλίων αναθεώρησης και Φ.Π.Α., για έργα συνολικού προϋπολογισμού ίσου ή μεγαλύτερου του ορίου εφαρμογής της 561 Κοινοτικής Νομοθεσίας, σύμφωνα με την απόφαση Δ17α/08/78/ΦΝ 357/3.11.1995 (ΦΕΚ 941 Β΄) και

•Ελ.Συν./Τμ.VII/84/2009.Εξόφληση 8ου λογαριασμού έργου. Μη νόμιμη η χρήση του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών με το 2ο Α.Π.Ε., αφού αυτές οι επιπλέον εργασίες μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.2 εδ.β'του άρθρου 43 του π.δ. 609/1985.Όμοια η 113/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος, δεν ανακαλεί τη 291/2008, (συγγνωστή πλάνη).Όμοιες οι 163, 321/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος.Όμοια η 334/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος, (συγγνωστή πλάνη) •Πράξη VII Τμήματος 336/2009.Πληρωμή έργου «Διαμόρφωση γηπέδου αντισφαίρισης». Η δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τούτο διότι δεν αιτιολογείται ειδικώς και επαρκώς η διάθεση του κονδυλίου των απροβλέπτων για την πληρωμή των επιπλέον εργασιών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 4 του ν. 3621/2007 και της παρ.2 του άρθρου 43 του π.δ. 609/1985. 558

559

Ελ.Συν./Τμ.7/205/2010.Δημόσια έργα.Πληρωμή απολογιστικών εργασιών ασφάλτου, κατά το μέρος που η αξία τους υπερβαίνει τη σχετικώς προϋπολογισθείσα δαπάνη. Μη νόμιμη η επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων του έργου με την αξία επιπλέον των προβλεπόμενων στη μελέτη και τη διακήρυξη του έργου ποσοτήτων εργασιών ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσης μεταβλητού πάχους. Τούτο δε, διότι οι επίμαχες πρόσθετες εργασίες, που ήταν απαραίτητες για την αρτιότητα και τη λειτουργικότητα του έργου, μπορούσαν, τηρούμενης της επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου, να έχουν προβλεφθεί στη μελέτη του έργου, καθώς τόσο οι υψομετρικές διαφορές των προς ασφαλτόστρωση οδών με τις διασταυρούμενες με αυτές οδούς όσο και τα ραγίσματα, τα ανοίγματα, οι καθιζήσεις και οι επιφανειακές ανωμαλίες τους, που οφείλονταν στα προηγούμενα υλικά στρώσης τους (αμμοχάλικο, τσιμέντο, φρεζαρισμένη άσφαλτος), αλλά και το μικρό πλάτος τους, ήταν γεγονότα γνωστά κατά το χρόνο σύνταξης της. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η κατά 44.903,94 ευρώ αύξηση της δαπάνης για απολογιστικές εργασίες ασφάλτου αφενός μεν δεν δικαιολογείται πλήρως (στο σύνολο της) από την αύξηση της τιμής της ασφάλτου από 210,00 σε 344,19 ευρώ/τόνο (61%) και την αύξηση του συντελεστή του Φ.Π.Α. από 19% σε 21%, καθώς αν επί του ποσού της οικείας προϋπολογισθείσας δαπάνης (36.000 ευρώ) υπολογιστούν και προστεθούν οι δύο αυτές αυξήσεις, προκύπτει υπέρβαση της κατά 23.500,00 ευρώ το μέγιστο, ήτοι κατά ποσό που υπολείπεται σημαντικά του ποσού των 44.903,94 ευρώ, αφετέρου δε δεν είναι νόμιμη κατά το μέρος που περιλαμβάνει την αξία της επιπλέον ασφάλτου που απαιτήθηκε λόγω αύξησης των ποσοτήτων των εργασιών ασφαλτικής ισοπεδωτικής στρώσης μεταβλητού πάχους και κατ' επέκταση λόγω αύξησης των ποσοτήτων ασφαλτομίγματος που χρησιμοποιήθηκαν προς τούτο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

560

251

ΕλΣυν/Τμ.7/23/2010.Με τα απρόβλεπτα καλύπτονται ποσά που δεν ήταν δυνατόν να περιληφθούν στην αρχική σύμβαση διότι προέκυψαν από τη μεταβολή κανονισμών που καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την κατάρτισή της (π.χ. εφαρμογή νέου αντισεισμικού κανονισμού) ή κανόνων δικαίου που τέθηκαν σε ισχύ μετά το ως άνω χρονικό σημείο και προκαλούν την υποχρέωση καταβολής πρόσθετων δαπανών σε βάρος κάποιου συμβαλλομένου (π.χ. μεταβολή του συντελεστή Φ.Π.Α. με νέες διατάξεις). Με το ίδιο κονδύλιο καλύπτεται και η δαπάνη των εργασιών που μετά την επιμέτρησή τους κοστολογούνται υψηλότερα, η δε διαφορά τιμής οφείλεται σε προφανή σφάλματα ή παραβλέψεις των προμετρήσεων που περιλαμβάνονται στη μελέτη. Επιπλέον, μετά τη νέα τροποποίηση των ανωτέρω διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 1418/1984 από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου τέταρτου του ν. 3621/2007, οι οποίες, σύμφωνα με το ίδιο αυτό άρθρο, εφαρμόζονται και στις εκκρεμείς, κατά την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νόμου αυτού (που είναι η 20.12.2007), διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης έργων, ρητά ορίζεται ότι, πλέον των ανωτέρω περιπτώσεων, το κονδύλιο των απρόβλεπτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εργασίες που δεν προβλέπονται μεν από τη σύμβαση, αλλά προκύπτουν κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα αυτού. Η χρήση των απρόβλεπτων για τις εν λόγω εργασίες είναι νόμιμη εφόσον συντρέχουν επιπλέον οι κάτωθι προϋποθέσεις: α) Οι νέες εργασίες δεν προβλέφθηκαν και δεν μπορούσαν αντικειμενικά να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, με την τήρηση των σχετικών προδιαγραφών και β) δεν τροποποιείται με τις χρηματοδοτούμενες από τα απρόβλεπτα εργασίες το «βασικό σχέδιο» του έργου, δηλαδή η όλη κατασκευή καθώς και τα βασικά διακριτά στοιχεία της, όπως προβλέπονται από την αρχική σύμβαση. (βλ. και την Ε.30 με αριθμ.πρωτ.Δ17γ/04/170/ΦΝ380/10.12.2007 εγκύκλιο του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., καθώς και την αιτιολογική έκθεση του ν. 3621/2007). Τούτο δε καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, η οποία δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (πρβλ. Πρ. VI Τμ. Ελ. Συν. 64/2007, VII Τμ. Ελ. Συν. 128/2008, 84, 163/2009). 561

Δ17α/08/78/Φ.Ν.357/3.11.1995 -ΦΕΚ: 941/Β .Καθορισμός ποσού απροβλέπτων ως ποσοστού στο αρχικό συμβατικό ποσό, χωρίς τα απρόβλεπτα.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

δεκαπέντε τοις εκατό (15%) για έργα προϋπολογισμού μικρότερου του ως άνω ορίου, σύμφωνα με την 562 απόφαση Δ17α/07/45/ΦΝ 380/27.5.1996 (ΦΕΚ 409 Β΄) και μπορεί να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Το ποσό των απρόβλεπτων δαπανών επανυπολογίζεται κατά την υπογραφή της σύμβασης, ανάλογα με την προσφερθείσα έκπτωση, ώστε να διατηρείται σταθερή η ποσοστιαία αναλογία, σύμφωνα με το άρθρο 30 του παρόντος. 4. Οι συμβατικές ποσότητες εργασιών μίας σύμβασης εκτέλεσης δημόσιου έργου επιτρέπεται να μειωθούν 563 και η δαπάνη που εξοικονομείται («επί έλασσον δαπάνη») να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση άλλων εργασιών της ίδιας εργολαβίας, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις: α) Αναφέρεται ρητά η δυνατότητα αυτή στη διακήρυξη και τη σύμβαση. β) i) Δεν τροποποιείται το «βασικό σχέδιο» (υπό την έννοια των Κοινοτικών Οδηγιών 2004/17 και 2004/18) της προκήρυξης, ούτε οι προδιαγραφές του έργου, όπως περιγράφονται στα συμβατικά τεύχη, ούτε να καταργείται ομάδα εργασιών της αρχικής σύμβασης, ii) δεν θίγεται η πληρότητα, ποιότητα και λειτουργικότητα του έργου και iii) δεν χρησιμοποιείται για την πληρωμή νέων εργασιών που δεν υπήρχαν στην αρχική σύμβαση. γ) Δεν υπερβαίνει η δαπάνη αυτή, κατά τον τελικό εγκεκριμένο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών του έργου, ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της συμβατικής δαπάνης ομάδας εργασιών του έργου ούτε, αθροιστικά, ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) της δαπάνης της αρχικής σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α., αναθεώρηση τιμών και απρόβλεπτες δαπάνες. Στην αθροιστική αυτή ανακεφαλαίωση λαμβάνονται υπόψη μόνο οι μεταφορές δαπάνης από μία ομάδα εργασιών σε άλλη. Τα ποσά που εξοικονομούνται, εφόσον υπερβαίνουν τα ανωτέρω όρια (20% ή και 10%), μειώνουν ισόποσα τη δαπάνη της σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α., αναθεωρήσεις και απρόβλεπτες δαπάνες. Για τη χρήση των «επί έλασσον δαπανών» απαιτείται σε κάθε περίπτωση η σύμφωνη γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του φορέα υλοποίησης, η οποία συνοδεύεται από τη σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Διαχειριστικής Αρχής, εφόσον πρόκειται για έργο συγχρηματοδοτούμενο από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο προϋπολογισμός των έργων στα οποία εφαρμόζεται η παράγραφος αυτή αναλύεται σε Ομάδες Εργασιών, οι οποίες συντίθενται από εργασίες που υπάγονται σε ενιαία υποσύνολα του τεχνικού αντικειμένου των έργων, έχουν παρόμοιο τρόπο κατασκευής και επιδέχονται το ίδιο ποσοστό έκπτωσης στις τιμές μονάδας τους. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, η οποία μετά την έκδοσή της θα έχει εφαρμογή σε όλα τα ως άνω έργα, προσδιορίζονται οι Ομάδες Εργασιών ανά κατηγορία έργων. Η παράγραφος αυτή καταλαμβάνει τις συμβάσεις έργων όλων εν γένει των αναθετουσών αρχών κατά την έννοια των κοινοτικών Οδηγιών 2004/17 και 2004/18, εφόσον τα έργα αυτά: α) κατασκευάζονται με μελέτες που εκπονούνται βάσει των διατάξεων του ν. 3316/2005 ή β) προκηρύσσονται μετά την 1.3.2006 ή γ) αφορούν σε έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προγραμματική περίοδο 2007-2013, ανεξαρτήτως ημερομηνίας προκήρυξης. 5. Όλα τα όρια ή ποσοστά του άρθρου αυτού αναφέρονται στα αρχικά ποσά και τιμές της σύμβασης μαζί με τα απρόβλεπτα και δεν περιλαμβάνονται σε αυτά αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίησή τους ή οποιαδήποτε αποζημίωση.

562

Δ17α/07/45/Φ.Ν.380/27.5.1996 - ΦΕΚ: 409/Β .Καθορισμός ποσού απροβλέπτων ως ποσοστού στο αρχικό συμβατικό ποσό, χωρίς τα απρόβλεπτα για μικρά έργα. 563

Δ17γ/03/114/ΦΝ443//26..6.2006.ΕΓΚ.20.Τροποποιήσεις νομοθετικού πλαισίου έργων και μελετών. Επί έλασσον δαπάνες

564

•ΝΣΚ/9/1999.Δημόσια έργα..Κανονισμός τιμών μονάδας νέων (υπερσυμβατικών) εργασιών στα έργα που δημοπρατήθηκαν με το σύστημα μελέτη-κατασκευή με κατ αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα.Για τον καθορισμό των τιμών μονάδας νέων (υπερσυμβατικών) εργασιών στα έργα που δημοπρατήθηκαν με το σύστημα μελέτη- κατασκευή με κατ αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα, για εργασίες που περιλαμβάνονται στις εγκεκριμένες με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ αναλύσεις τιμών, πολλαπλασιάζεται η τιμή μονάδας που προκύπτει από τις αναλύσεις τιμών, με το συντελεστή που εξάγεται αν από τον αριθμό 1 (ένα) αφαιρεθεί η αναφερόμενη στη διακήρυξη της δημοπρασίας τεκμαρτή έκπτωση και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6. Αν στον Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών περιλαμβάνονται και εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχουν 564 τιμές μονάδας , ο Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας συνοδεύεται από πρωτόκολλο που κανονίζει τις τιμές για τις

252

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εργασίες αυτές. Ο κανονισμός τιμών μονάδας νέων εργασιών γίνεται με υποχρεωτική εφαρμογή κατά σειρά των κατωτέρω περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ ως εξής: α) για εργασίες για τις οποίες υπάρχουν συμβατικές τιμές για παρόμοιες ή ανάλογες εργασίες, οι τιμές καθορίζονται ανάλογα προς αυτές, β) για εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχουν παρόμοιες ή ανάλογες συμβατικές τιμές αλλά περιλαμβάνονται σε εγκεκριμένα ή συμβατικά αναλυτικά τιμολόγια (αναλύσεις τιμών), οι τιμές καθορίζονται σύμφωνα με τα τιμολόγια αυτά και γ) για εργασίες που δεν περιλαμβάνονται στις προηγούμενες περιπτώσεις οι τιμές καθορίζονται με βάση τα πραγματικά στοιχεία κόστους. Η εξακρίβωση του κόστους γίνεται από επιτροπή που συγκροτείται από τη διευθύνουσα υπηρεσία και αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, που έχουν την αντίστοιχη ικανότητα. Στα μέλη της επιτροπής περιλαμβάνεται και ο επιβλέπων το έργο τεχνικός υπάλληλος. Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το τεχνικό προσωπικό η επιτροπή συγκροτείται από δύο (2) τεχνικούς υπαλλήλους, μη αποκλειομένης της συμμετοχής στην επιτροπή του επιβλέποντα και του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί σε κάθε περίπτωση να διατάξει τη διενέργεια δοκιμαστικών εργασιών από τον ανάδοχο και να συγκροτήσει άλλη επιτροπή από τεχνικούς υπαλλήλους για την παρακολούθηση της απόδοσης των απαραίτητων συντελεστών παραγωγής της νέας εργασίας. Στοιχεία που έχουν προκύψει για τον κανονισμό της τιμής της ίδιας εργασίας ή τμήματος αυτής του ίδιου φορέα κατασκευής του έργου ή άλλων φορέων του δημόσιου τομέα ή από δοκιμαστικές εργασίες εξακρίβωσης του κόστους άλλων εργολαβιών, δεν αποτελούν τεκμήριο για τον κανονισμό τιμών. Η περίπτωση γ΄ εφαρμόζεται μόνο για το μέρος της νέας τιμής που δεν μπορεί να κανονιστεί σύμφωνα με τις περιπτώσεις α΄ ή β΄. Στην «ανάλυση της τιμής» διαχωρίζονται τα τμήματα που κανονίζονται σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ από τα τμήματα που κανονίζονται σύμφωνα με τις περιπτώσεις α΄ ή β΄. Για εργασίες που είναι παρεμφερείς προς συμβατικές ή ήδη καθορισμένες νέες, οι τιμές κατά τα παραπάνω συντάσσονται μόνο για τα επιπλέον ή επί έλαττον στοιχεία κόστους. Ο κανονισμός νέων τιμών γίνεται με τις βασικές τιμές ιδίως των ημερομισθίων, υλικών και μισθωμάτων μηχανημάτων του χρόνου δημοπράτησης του έργου ή του τυχόν άλλου ισχύοντος για την εργολαβία χρόνου εκκίνησης της αναθεώρησης. Οι προκύπτουσες από πρόσφατα στοιχεία κόστους τιμές ανάγονται στο χρόνο εκκίνησης της αναθεώρησης με αντίστροφη εφαρμογή του σχετικού τύπου της αναθεώρησης. Οι τιμές που κανονίζονται σύμφωνα με την περίπτωση β΄ υπόκεινται στη σχετική έκπτωση της 565 δημοπρασίας, ρητή ή τεκμαρτή . Η ρητή ή τεκμαρτή έκπτωση εφαρμόζεται και στην περίπτωση α΄, αν η έκπτωση δεν περιλαμβάνεται στην όμοια ή ανάλογη εργασία, καθώς και στο μέρος της τιμής της περίπτωσης γ΄ που κανονίζεται σύμφωνα με τις περιπτώσεις α΄ ή β΄. Οι τιμές ιδίως των υλικών των μηχανικών εξοπλισμών, των συσκευών, που δεν περιλαμβάνονται στις βασικές τιμές, υπόκεινται στη σχετική έκπτωση της δημοπρασίας, αν αποδεδειγμένα τα είδη αυτά υπάρχουν ευρέως διαδεδομένα στο εμπόριο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

το προκύπτον ποσό πολλαπλασιάζεται περαιτέρω με έναν αναφερόμενο επίσης στη διακήρυξη συντελεστή που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 0,90.

253

•ΝΣΚ/552/1997.Δημόσια έργα.Εκπτωση εργολαβίας. α) Δεν εφαρμόζεται η έκπτωση της εργολαβίας (ρητή ή τεκμαρτή) κατά τον καθορισμό τιμών μονάδος νέων εργασιών ή του τμήματος αυτών που προκύπτουν από πρακτικό παρακολούθησης που συντάχθηκε από τη νομίμως προς τούτο συσταθείσα επιτροπή, ενώ στις νέες τιμές υλικών, μηχανικών εξοπλισμών, συσκευών και λοιπών παρεμφερών δαπανών που χρησιμοποιούνται και ενσωματώνονται στο κατασκευαζόμενο έργο, η έκπτωση της εργολαβίας εφαρμόζεται αν αποδεδειγμένα τα είδη αυτά υπάρχουν ευρέως διαδεδομένα στο εμπόριο. β) Η έκπτωση της εργολαβίας εφαρμόζεται επί του ποσοστού των γενικών εξόδων και του εργολαβικού οφέλους για τις νέες τιμές μονάδας, που προέκυψαν από πραγματικά στοιχεία κόστους, σύμφωνα με το πρακτικό που συνέταξε η προς τούτο συσταθείσα ειδική επιτροπή. 565

•ΝΣΚ/97/1989..Β) Δεν υπόκεινται σε καμιά έκπτωση οι νέες τιμές μονάδας που συντάσσονται με πραγματικά στοιχεία κόστους, αν η εργολαβία διέπεται από το Ν 1418/84 και τα εκτελεστικά του διατάγματα, ενώ υπόκειται στην έκπτωση της δημοπρασίας το εργολαβικό όφελος των νέων τιμών μονάδας που συντάσσονται με τον ίδιο τρόπο, αν η εργολαβία διέπεται από το ΝΔ 1266/72 και τα εκτελεστικά του διατάγματα.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Στα συστήματα προσφοράς των άρθρων 8,10 και 11 του παρόντος ορίζεται υποχρεωτικά στη διακήρυξη τεκμαρτή έκπτωση και για τον προσδιορισμό της λαμβάνεται υπόψη, μεταξύ των άλλων, η φύση του έργου, οι ιδιαιτερότητες και δυσκολίες των εργασιών και κάθε άλλο στοιχείο που προσιδιάζει στο συγκεκριμένο έργο. 7. Η τιμή μονάδας νέας εργασίας που κανονίζεται σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 6 ή το μέρος της τιμής της περίπτωσης γ΄, που κανονίζεται σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 6, ανάγεται στο επίπεδο των τιμών της προσφοράς, πολλαπλασιαζόμενη με σταθερό συντελεστή που αφορά στη συμβατική ομάδα ομοειδών εργασιών στην οποία εντάσσεται η υπόψη νέα εργασία. Ο σταθερός συντελεστής «σ» προκύπτει από τον τύπο: σ = Α: Β όπου: Α: Η δαπάνη της συμβατικής ομάδας ομοειδών εργασιών, που εντάσσεται η νέα εργασία, με τιμές του προϋπολογισμού υπηρεσίας του χρόνου δημοπράτησης του έργου ή τυχόν άλλου ισχύοντος για την εργολαβία χρόνου εκκίνησης της αναθεώρησης και Β: Η δαπάνη της συμβατικής ομάδας ομοειδών εργασιών, στην οποία εντάσσεται η νέα εργασία, με τιμές των ισχυουσών εγκεκριμένων αναλύσεων τιμών του χρόνου δημοπράτησης του έργου ή τυχόν άλλου ισχύοντος για την εργολαβία χρόνου εκκίνησης της αναθεώρησης. Η τιμή μονάδας νέας εργασίας που από τη φύση της δεν εντάσσεται σε κάποια από τις συμβατικές ομάδες ομοειδών εργασιών καθορίζεται πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή που υπολογίζεται με τον ίδιο παραπάνω τύπο σ = Α/Β όπου οι δαπάνες Α και Β αφορούν στις εργασίες του προϋπολογισμού υπηρεσίας που θεωρούνται ότι αποτελούν μια ομάδα εργασιών. Για τον υπολογισμό των δαπανών, με βάση τις οποίες προσδιορίζονται τα ανωτέρω πηλίκα λαμβάνονται υπόψη μόνο οι εργασίες εκείνες του προϋπολογισμού υπηρεσίας, οι οποίες είτε υπάρχουν αυτούσιες στις εκάστοτε ισχύουσες εγκεκριμένες αναλύσεις τιμών ή εγκεκριμένα τιμολόγια δημοπράτησης έργων είτε υπάρχουν ως αυτούσια τμήματα εργασιών των αναλύσεων ή τιμολογίων αυτών. Στις περιπτώσεις που ο προϋπολογισμός υπηρεσίας περιλαμβάνει «κατ’ αποκοπήν τιμές» ή τιμές αναφερόμενες στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του παρόντος με τα συμβατικά τεύχη εγκρίνεται υποχρεωτικά και ανάλυση της τιμής των εργασιών αυτών ή βασικών επί μέρους συνιστωσών εργασιών που επηρεάζουν άμεσα την «κατ’ αποκοπήν τιμή» και που περιλαμβάνονται στις ανωτέρω ισχύουσες εγκεκριμένες αναλύσεις τιμών. Ο ανωτέρω τρόπος καθορισμού τιμών των νέων εργασιών δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις των συστημάτων προσφοράς των άρθρων 8, 10 και 11 του παρόντος. Με τη διακήρυξη ορίζεται γι’ αυτά τα συστήματα προσφοράς σταθερός συντελεστής, που καθορίζεται με βάση τις γενικές αρχές τιμολόγησης των εργασιών στους προϋπολογισμούς υπηρεσίας από τους φορείς κατασκευής των έργων και πάντως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος του 0,90.

8. Οι Ανακεφαλαιωτικοί Πίνακες Εργασιών και τα Πρωτόκολλα Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών που τους συνοδεύουν συντάσσονται από τη διευθύνουσα υπηρεσία και υπογράφονται από τον ανάδοχο ανεπιφύλακτα ή με επιφύλαξη. Αν ο ανάδοχος αρνηθεί την υπογραφή, του κοινοποιείται ο ανακεφαλαιωτικός πίνακας και τα πρωτόκολλα, σύμφωνα με το άρθρο 44 του παρόντος. Στην περίπτωση αυτή όπως και στην περίπτωση που ο ανάδοχος υπέγραψε τα σχετικά έγγραφα με επιφύλαξη, δικαιούται να υποβάλει ένσταση. Ο Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών και τα πρωτόκολλα νέων τιμών εγκρίνονται από την προϊσταμένη αρχή, στην οποία διαβιβάζονται μαζί με την τυχόν ένσταση του αναδόχου, την αιτιολογική έκθεση για την ανάγκη των τροποποιήσεων, τον τρόπο κανονισμού των τιμών και κάθε σχετική πληροφορία. Αν έχει υποβληθεί ένσταση διατυπώνεται και η γνώμη της διευθύνουσας υπηρεσίας στο περιεχόμενο της ένστασης αυτής. Μετά την έγκριση του Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις σχετικές εργασίες χωρίς αυτό να θίγει τα δικαιώματά του για επίλυση της τυχόν διαφοράς.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Οι νέες τιμές μονάδας εργασιών που καθορίζονται με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου προσαυξάνονται με το ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους του αναδόχου που ισχύει για τη σύμβαση, αν αυτό για την περίπτωση α΄ της παραγράφου 6 δεν περιέχεται στην παρόμοια ή ανάλογη τιμή.

254

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

57.1. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ566 567

Συμπληρωματικές εργασίες , οι οποίες αποτελούν αντικείμενο συμπληρωματικών συμβάσεων θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Οι συμπληρωματικές συμβάσεις υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον α) η αρχική σύμβαση δεν είχε υπαχθεί λόγω χρηματικού ορίου στον έλεγχο αυτό, οπότε η συμπληρωματική αυτής θα υπαχθεί, εφόσον το ποσό της αρχικής και της συμπληρωματικής είναι πάνω από τα χρηματικά όρια που 568 καθορίζει ο νόμος , και β) η αρχική σύμβαση είχε υπαχθεί στον έλεγχο αυτό, οπότε όλες οι συμπληρωματικές 569 αυτής, ανεξαρτήτως ποσού, θα υπαχθούν στον έλεγχο αυτό .

566

Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων από το Ελ.Συνέδριο

567

Αρθρα 28 παρ. 3 και 57 του ν.3669/2008

568

ΕλΣυν/Ζ Κλιμ/264/2010.Επιπροσθέτως, καθίσταται σαφές ότι η ορθή έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980 είναι ότι στον έλεγχο των Κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται και οι συμβάσεις σε επέκταση, βάσει όρου της διακήρυξης, αρχικών (κύριων) συμβάσεων, οι οποίες υπολείπονται του ποσού του 1.000.000 ευρώ και των οποίων οι αρχικές δεν έχουν υποβληθεί, λόγω ποσού επίσης, στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αθροιζόμενες όμως με την κύρια και τις τυχόν λοιπές σε επέκταση αυτής συμβάσεις υπερβαίνουν το ύψος των 1.000.000 ευρώ. Τούτο, διότι σκοπός της προαναφερόμενης διάταξης είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα τέτοιου είδους συμβάσεις με τη δυνατότητα κατάτμησης του συνολικού συμβατικού αντικειμένου, κατά συνέπεια δε και των πιστώσεων, ανά διαδοχικά επιμέρους χρονικά διαστήματα (βλ. σχετ., ως προς τις συμπληρωματικές συμβάσεις, πράξη VI Τμ. ΕλΣυν 48/2003). ΕλΣυν/Τμ.6/39/2008.Κατά συνέπεια, στον ως άνω προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται οι συμβάσεις εκείνες που δεν έχουν ακόμη συναφθεί, των οποίων η προϋπολογισθείσα δαπάνη υπερβαίνει το εκάστοτε προβλεπόμενο από την ισχύουσα νομοθεσία χρηματικό όριο υπαγωγής στον εν λόγω έλεγχο και στον έλεγχο αυτό δεν υπόκεινται τροποποιήσεις όρων σύμβασης υποβληθείσας στο προσυμβατικό έλεγχο, όταν οι τροποποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα μετά τη σύναψη και κατά το στάδιο εκτέλεσης της τροποποιούμενης σύμβασης (πρβλ. Πράξη 261/2007 VI Τμ. Ε.Σ.) και δεν προκαλούν αύξηση του οικονομικού της αντικειμένου τέτοια που να υπερβαίνει το εκάστοτε θεσπιζόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις χρηματικό όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο (πρβλ. Πράξη 48/2003 VI Τμ. Ε.Σ.).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

569

255

ΕλΣυν/Τμ.6/276/2011.Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει υποχρεωτικά τη νομιμότητα των συμβάσεων έργου, που συνάπτει το Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και οι δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμοί, πριν από τη σύναψή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ. Μάλιστα, ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας επεκτείνεται, όπως έχει κριθεί, και στις συμπληρωματικές της κύριας (αρχικής) συμβάσεις ανεξαρτήτως ποσού (απόφαση VI Τμήμ. Ελ. Συν. 707/2010). Περαιτέρω, ο ως άνω ειδικός προληπτικός έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο πριν από την υπογραφή τους και, κατά μείζονα λόγο, πριν από την εκτέλεση τους, αποσκοπεί δε, αφενός μεν στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, αφετέρου δε στην πρόληψη τυχόν παραλείψεων ή παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και, συνεπώς, στην αποφυγή κατάρτισης μη νόμιμων συμβάσεων. Υπό την έννοια αυτή, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο «υπό εκτέλεση», έργο δηλαδή του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης και όχι σύμβαση η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς, καθώς στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα ήταν κατασταλτικός και ως εκ τούτου αντίθετος στις θεσπίζουσες ως προσυμβατικό και προληπτικό τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου προπαρατεθείσες διατάξεις, που σε καμμία περίπτωση δεν αποσκοπούν στην εκ των υστέρων «νομιμοποίηση» έργου που έχει ήδη εκτελεσθεί (Ε.Σ. 3726/2009). Υπό την αντίθετη, άλλωστε, εκδοχή θα στερούντο παντελώς ουσίας οι, κατά καιρούς, εισαχθείσες ειδικές ρυθμίσεις που έχουν επιτρέψει, όλως εξαιρετικώς και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος, την εκ των υστέρων διενέργεια του ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συγκεκριμένων, πάντοτε, κατηγοριών δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέσθηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί στον εν λόγω έλεγχο (βλ. άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 2778/1999, ΦΕΚ 295 Α΄, άρθρο 3 του ν. 3060/2002, ΦΕΚ 242 Α΄, άρθρο 9 του ν. 3279/2004, ΦΕΚ 205 Α΄, άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 3335/2005, ΦΕΚ 95 Α΄). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση έργου, μη εμπίπτουσα στις προαναφερόμενες εξαιρέσεις, η οποία έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς, υφίσταται παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και το Κλιμάκιο στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο και οφείλει να απόσχει αυτού (πρβλ. 3726/2009 κ.α.).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ο προσυμβατικός έλεγχος των συμπληρωματικών συμβάσεων, η σύναψη των οποίων συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού, εκτείνεται επί του σχεδίου αυτών, καθώς και του Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα

ΕλΣυν/Τμ.6/91/2011.Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (πρ.Ε΄ Κλιμ 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010).

•ΕΣ/Τ4/0008/2007 .Μη νόμιμη, καθόσον η 1η Σ.Σ. του ως άνω έργου δεν υποβλήθηκε στον προβλεπόμενο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά το ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.746.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το καθοριζόμενο όριο του 1.000.000,00 ευρώ. •Ελ.Συν/Τμ.7/115/2007 .Συμπληρωματική σύμβαση που δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ε.Σ.πριν την υπογραφή της, παρά το γεγονός ότι το ποσό αυτής αθροιζόμενο με τον προϋπολογισμό της αρχικής σύμβασης, η οποία δεν είχε υποβληθεί λόγω ποσού στον ως άνω έλεγχο, υπερβαίνει το χρηματικό όριο ελέγχου που τίθεται από τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005 και ίσχυε κατά το χρόνο κατάρτισης της συμπληρωματικής σύμβασης.Μη νόμιμη. •Ελ.Συν/Τμ.7/0067/2007 H επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία υπογράφηκε στις 3.7.2006 (ημερομηνία προγενέστερη από την 3η Δεκεμβρίου 2007, από την οποία και ισχύει το νέο χρηματικό όριο για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο που θεσπίζει ο ν.3614/2007), έπρεπε να υποβληθεί στον ως άνω έλεγχο λόγω του νομικού καθεστώτος, από το οποίο διεπόταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας σύναψής της, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της μη υποβληθείσας στον ως άνω έλεγχο αρχικής σύμβασης (1.746.000 ευρώ), ανέρχεται στο ποσό των 2.166.168,07 ευρώ, υπερβαίνει δηλαδή το τιθέμενο κατά το χρόνο της υπογραφής της, από τον ισχύοντα νόμο 3310/2005, όριο του 1.000.000 ευρώ.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

•ΕλΣυν/Τμ.6/707/2010.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Η ορθή έννοια του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ Α΄ 189), όσον αφορά τις προϋποθέσεις ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, είναι ότι ο έλεγχος νομιμότητας που καταλείπεται στο Δικαστήριο επεκτείνεται και στην περίπτωση συμπληρωματικών, της κύριας, συμβάσεων, ανεξαρτήτως ποσού. Τούτο, διότι σκοπός της προαναφερόμενης διάταξης είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων, ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα συμπληρωματικές συμβάσεις. Περαιτέρω, οι συμπληρωματικές αυτές συμβάσεις, στη σύναψη των οποίων προβαίνουν οι αναθέτουσες αρχές, αποτελούν παρακολούθημα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, δεν έχουν το χαρακτήρα αυτοτελών συμβάσεων με ιδιαίτερο οικονομικό αντικείμενο, για τις οποίες, προκειμένου να θεμελιωθεί η αρμοδιότητα ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, απαιτείται η προϋπολογισθείσα δαπάνη τους να υπερβαίνει το ποσό που θεσπίζεται από το νόμο για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι συμπληρωματικές συμβάσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν σε ποσοστό 50% το ποσό της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, εάν τεθεί ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον προληπτικό έλεγχο των αρχικών συμβάσεων (1.000.000,00 ευρώ ή 5.000.000,00 ευρώ, σε περίπτωση που οι συμβάσεις αφορούν σε δημόσια έργα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως εν προκειμένω, βλ. άρθρο 25 του ν. 3614/2007, ΦΕΚ Α΄267), μεγάλο μέρος των συμπληρωματικών αυτών συμβάσεων, των οποίων η αρχική σύμβαση υπήχθη στον έλεγχο, θα μείνει, τελικώς, ανέλεγκτο, γεγονός που υπερακοντίζει το σκοπό του νομοθέτη, ο οποίος ήθελε και οι συμβάσεις αυτές, ανεξαρτήτως ποσού, να υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενόψει και του ότι η ανάθεση των συμβάσεων αυτών γίνεται συνήθως χωρίς προηγούμενη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, αλλά κατόπιν εξαιρετικών διαδικασιών (διαπραγματεύσεις, απευθείας ανάθεση κλ.π.). Επομένως, η υπό κρίση αίτηση, είναι τυπικά δεκτή και εξεταστέα περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της. Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία αναθέσεως εκτελέσεως εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού.

256

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Εργασιών (ΑΠΕ) και της αιτιολογικής έκθεσης που τις συνοδεύει. Ειδικότερα, ελέγχεται η συνδρομή των προϋποθέσεων που τάσσονται από το νόμο (άρθρα 28 και 57 του ν.3669/2008) για τη σύναψή τους, ενώ μόνο ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες μπορούν να οδηγήσουν σε αρνητική κρίση Επιτρόπου ή του Κλιμακίου. Ο ως άνω προληπτικός έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπεί δε, αφενός μεν στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, αφετέρου δε στην πρόληψη τυχόν παραλείψεων ή παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και, άρα, στην αποφυγή κατάρτισης μη νόμιμων συμβάσεων. Υπό την έννοια αυτή, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν με βάση την ελεγχθείσα, και κριθείσα ως νόμιμη, σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης και όχι έργο το οποίο έχει ήδη εκτελεσθεί, έστω και μερικώς, καθώς, στην περίπτωση αυτή, ο έλεγχος θα ήταν κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Περαιτέρω, όπως έχει γίνει δεκτό, ο εκ των υστέρων έλεγχος δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι δυνατός μόνο μετά από ειδική νομοθετική ρύθμιση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για λόγους υπερέχοντος δημόσιου συμφέροντος, που αφορά σε 570 συγκεκριμένες κατηγορίες δημόσιων συμβάσεων . Επομένως, σε περίπτωση που σύμβαση εκτέλεσης δημοσίου έργου (κύρια ή συμπληρωματική) υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας μετά την, έστω και μερική, εκτέλεσή της, το Κλιμάκιο δεν μπορεί πλέον να επιληφθεί του ελέγχου της, λόγω έλλειψης ελεγκτικής αρμοδιότητας και 571 572 οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού . Κρίθηκε όμως, ότι σε περίπτωση αλλαγής πάγιας νομολογίας του 570

ΕλΣυν./Τμ.6/30/2009.Με τις διατάξεις αυτές, οι οποίες έχουν πλέον αποκτήσει και συνταγματικό έρεισμα (βλ. άρθρο 98 παρ. 1 περ β΄ του Συντάγματος, όπως ισχύει μετά την αναθεώρησή του με το από 6.4.2001 Ψήφισμα της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, ΦΕΚ 84 Α΄), καθιερώνεται, όπως έχει κριθεί (βλ. πρακτικά 7ης/7.3.2001 γενικής συνέλευσης Ολομ. Ελ.Συν.), «προληπτικός έλεγχος της νομιμότητας» των ανωτέρω συμβάσεων. Συνεπώς, ο ως άνω έλεγχος ασκείται, σε κάθε περίπτωση, κατά το στάδιο προ της έναρξης εκτέλεσης των συμβάσεων, αποσκοπεί δε στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας και άρα στην αποφυγή σύναψης άκυρων συμβάσεων. Προϋποθέτει, δηλαδή, υπηρεσίες που θα παρασχεθούν με βάση την ελεγχείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία ανάθεσης της οικείας σύμβασης κι όχι υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη παρασχεθεί, καθόσον στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος θα είναι κατασταλτικός, πράγμα το οποίο αντίκειται στις προπαρατεθείσες διατάξεις. Υπό την αντίθετη, άλλωστε, εκδοχή θα στερούντο παντελώς ουσίας οι, κατά καιρούς, εισαχθείσες ειδικές ρυθμίσεις που έχουν επιτρέψει, όλως εξαιρετικώς και για λόγους υπερέχοντος δημοσίου συμφέροντος, την εκ των υστέρων διενέργεια του έλεγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συγκεκριμένων, πάντοτε, κατηγοριών δημοσίων συμβάσεων, οι οποίες συνήφθησαν και εκτελέστηκαν χωρίς να έχουν υποβληθεί στον εν λόγω έλεγχο (βλ. άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 2778/1999, ΦΕΚ 295 Α΄, άρθρο 3 του ν. 3060/2002, ΦΕΚ 242 Α΄, άρθρο 9 του ν. 3279/2004, ΦΕΚ 205 Α΄, άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 3335/2005, ΦΕΚ 95 Α΄). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, σε περίπτωση που σύμβαση παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο, της οποίας η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ, υποβληθεί για έλεγχο νομιμότητας μετά την, έστω και μερική, εκτέλεσή της, το Κλιμάκιο δεν μπορεί πλέον να επιληφθεί του ελέγχου της, λόγω ελλείψεως ελεγκτικής αρμοδιότητας και οφείλει να απόσχει του ελέγχου αυτού (βλ. 172, 71/2007, 233, 227, 225, 184, 177, 158/2006, 80, 35, 15/2005 Πράξεις VI Τμήματος Ελ.Συν.). Πρ. VI Τμήμ. 11,158/2006, 80/2005, 571

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/482/2010.Μέρος των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης έχει ήδη εκτελεσθεί. Κατά συνέπεια, το Κλιμάκιο έχει καταστεί κατά χρόνο αναρμόδιο να επιληφθεί του ελέγχου νομιμότητας της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης και οφείλει να απόσχει αυτού, αφού, ανεξαρτήτως της συνδρομής ή μη των νομίμων προϋποθέσεων για τη σύναψή της και του αν αυτή έχει υπογραφεί, η σύμβαση αυτή αφορά σε εργασίες που έχουν ήδη αρχίσει να εκτελούνται σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της για προληπτικό έλεγχο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Πρ. Ε' Κλιμ. 450,451, 453, 482/2010

257

572

ΕλΣυν/Τμ.6/265/2011.Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 30 3669/2008) έχουν την έννοια ότι το Κλιμάκιο ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων, που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχου δημοσίου έργου (χρηματοδοτούμενου από εθνικούς πόρους) καθώς και του σχεδίου της οικείας σύμβασης, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπώντας αφενός μεν στη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων και αφετέρου στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας, με στόχο την αποφυγή κατάρτισης και εκτέλεσης άκυρων συμβάσεων. Ο νομοθέτης, επομένως, θέλησε προληπτικό και όχι κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας, που προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεστούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης. Συνεπώς, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση εκτέλεσης έργου, η οποία έχει υπογραφεί και έχει αρχίσει να εκτελείται, αυτό στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο της νομιμότητάς της (π.ρ.β.λ. Ε.Σ. 2497, 2498, 2499/2010, 1468/2009 κ.α.). Περαιτέρω, ο έλεγχος νομιμότητας διενεργείται και στις συμπληρωματικές

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τα όρια υπαγωγής συμβάσεων στον προσυμβατικό έλεγχο, τότε, εφόσον αποδεδειγμένα έλαβε γνώση η αναθέτουσα αρχή της νομολογίας αυτής σε μεταγενέστερο της υπογραφής της συμπληρωματικής σύμβασης χρόνο, διενεργείται, κατ' εξαίρεση, έλεγχος από το Ελεγκτιό Συνέδριο της υπογεγραμμένης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τη διενέργεια του ελέγχου ο φάκελος της διαδικασίας σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης πρέπει να περιλαμβάνει: την αρχική σύμβαση, τα τεύχη δημοπράτησης, την απόφαση αρμοδίου οργάνου περί σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, τον ΑΠΕ, την αιτιολογική έκθεση που τον συνοδεύει, το ΠΚΤΜΝΕ, καθώς και το σχέδιο σύμβασης. Οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης είναι: α) Η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος 573 574 απόδειξης , δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη . β) Οι εργασίες να μην αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν

συμβάσεις, ακόμη και όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπολείπεται των 1.000.000 ευρώ και η αρχική τους σύμβαση έχει υποβληθεί σε έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο. Και τούτο διότι εάν, αντιθέτως, ετίθετο ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον έλεγχο των αρχικών, μεγάλος αριθμός των συμπληρωματικών συμβάσεων θα καθίστατο ανέλεγκτος, γεγονός που θα υπερακόντιζε το σκοπό του νομοθέτη για υπαγωγή στον έλεγχο νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο και των τελευταίων, οι οποίες, άλλωστε, αποτελούν παρακολούθημα των αρχικών και η κατάρτισή τους με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης και εφαρμόζεται μόνο υπό τις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, η πλήρωση των οποίων επιβάλλεται, οπωσδήποτε, να ελέγχεται. ΕλΣυν/Τμ.6/92/2011.Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, με ανώτερα ποιοτικώς υλικά ή με μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, οι παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθώς και απαιτήσεις της κατασκευής για την αρτιότητα και λειτουργικότητα της οποίας καθίστανται απαραίτητες συμπληρωματικές εργασίες, καθόσον οι εργασίες αυτές, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010). 574

ΕλΣυν/Τμ.6/707/2010

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

573

258

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη 575 βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου . Εργασίες που οφείλονται σε εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και σε παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των 576 απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση . Εξάλλου, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί συνάψεως συμπληρωματικής σύμβασης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό 577 Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της . Συμπληρωματική σύμβαση που αφορά στην καταβολή δαπανών καθυστερήσεων, μειωμένης απόδοσης και μετακινήσεων μηχανημάτων και προσωπικού, λόγω των εμποδίων στην εκτέλεση του έργου που προκύπτουν από ανασκαφικές εργασίες αρχαιολόγου, είναι μη νόμιμη, καθόσον στο τιμολόγιο της μελέτης του έργου υπήρχε πρόβλεψη για τις εργασίες αυτές και κατά συνέπεια είχαν συνυπολογιστεί στον αρχικό προϋπολογισμό του έργου, ενώ ακόμα και αν ήθελε θεωρηθεί ότι η συμπληρωματική σύμβαση αφορά στην καταβολή αποζημίωσης στον ανάδοχο για τυχόν ζημίες που προκύπτουν από την αναμονή των μηχανημάτων και των εργατών κατά την εκτέλεση των ανασκαφικών εργασιών (σταλίες), η δαπάνη αυτή, πέραν του ότι γίνεται χωρίς να προκύπτει η τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 36 παρ. 11 ν. 3669/2008 (υπερημερία του κυρίου του έργου, ύπαρξη θετικής ζημίας, έγγραφη όχληση αναδόχου), δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο 578 συμπληρωματικής σύμβασης . Επισημαίνεται ότι αιτιολογία για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, κατά την οποία οι εργασίες που περιλαμβάνονται σ' αυτή δεν μπορούν, τεχνικά ή οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς 575

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/465/2010.Συμπληρωματική σύμβαση Για κάποιες εργασίες αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων, ήτοι πραγματικών γεγονότων, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου, χωρίς περαιτέρω οποιασδήποτε εξειδίκευσης των λόγων για τους οποίους, ακολουθώντας τους κανόνες της εμπειρίας και τεχνικής, ήταν αντικειμενικά αδύνατη εκ των προτέρων η ένταξη αυτών των εργασιών στην αρχική μελέτη του έργου. Αλλωστε το γεγονός ότι η αύξηση των ποσοτήτων των ως άνω εργασιών οφείλεται σε επιγενόμενες μετρήσεις, αποτελεί παραδοχή από την αναθέτουσα αρχή της ύπαρξης σφαλμάτων και παραλείψεων των αρχικών προμετρήσεων της μελέτης, που δεν δικαιολογούν κατά νόμο τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Εργασίες οφειλόμενες σε σφάλματα ή παραλείψεις των αρχικών προμετρήσεων καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλι των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση.Οι λοιπές εργασίες αποτελούν μετά τη δημοπράτηση του έργου και την κατακύρωση του αποτελέσματός του μεταβολή του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου του, που δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, τα οποία αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης.Απρόβλεπτη περίσταση δεν αποτελεί, ούτε η επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή και για όλες τις εργασίες, τήρηση των διατάξεων για την υγιεινή των εργαζομένων δεδομένου ότι η υποχρέωση τήρησης των διατάξεων αυτών ήταν εκ των προτέρων γνωστή στην ίδια αρχή.Με την 274/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου και μόνο για τις εργασίες αποκατάστασης του σπασμένου καταθλιπτικού αγωγού, καθόσον κρίθηκε ότι δεν αποτελεί επέκταση του αρχικού αντικειμένου του έργου, όπως εσφαλμένως δέχθηκε το Κλιμάκιο, διότι αποτελούν εργασίες συντηρήσεως, η ανάγκη εκτελέσεως των οποίων προκλήθηκε από την ασφαλτόστρωση της εθνικής οδού, το δε πρόβλημα ανέκυψε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ασφαλτοστρώσεως, οπότε είχαν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες της αρχικής συμβάσεως. Οι εργασίες αυτές μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής συμβάσεως

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

576

259

Πρ. Ε' Κλιμ. 465/2010

577

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/479/2010.Συμπληρωματική σύμβαση. Αποζημίωση για σταλίες μηχανημάτων Μη νόμιμη η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, που αφορά στην καταβολή δαπανών καθυστερήσεων, μειωμένης απόδοσης και μετακινήσεων μηχανημάτων και προσωπικού, λόγω των εμποδίων στην εκτέλεση του έργου που προκύπτουν από τις ανασκαφικές εργασίες που εκτελεί η προσληφθείσα αρχαιολόγος, καθόσον σε άρθρο του τιμολογίου της μελέτης ορίζεται ότι οι εν λόγω δαπάνες περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο των τιμών του τιμολογίου και κατά συνέπεια είχαν συνυπολογιστεί στον αρχικό προϋπολογισμό του έργου. Και αν θεωρηθεί ότι η υπό κρίση σύμβαση αφορά στην καταβολή αποζημίωσης στον ανάδοχο για τυχόν ζημίες που προκύπτουν από την αναμονή των μηχανημάτων και των εργατών κατά την εκτέλεση των ανασκαφικών εργασιών (σταλίες), η δαπάνη αυτή, πέραν του ότι γίνεται χωρίς να προκύπτει η τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 36 παρ. 11 ν. 3669/2008 (υπερημερία του κυρίου του έργου, ύπαρξη θετικής ζημίας, έγγραφη όχληση αναδόχου), δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. 578

Πρ. Ε' Κλιμ. 479/2010

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην ολοκλήρωση και λειτουργία του έργου, δεν αρκεί για να θεωρηθεί νόμιμη η εν λόγω σύμβαση, αφού η προϋπόθεση αυτή πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές 579 προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών .

Άρ θρο 5 8 Βλ άβ ε ς στ α έργ α - Αναγ νώρ ιση απο ζ η μ ιώ σε ων 1. Μέχρι την οριστική παραλαβή ο ανάδοχος φέρει τον κίνδυνο του έργου για βλάβες από οποιαδήποτε αιτία εκτός αν αυτές οφείλονται σε υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής του έργου ή αν προβλέπεται διαφορετικά στη σύμβαση. Αν το έργο παραδοθεί για χρήση πριν από την παραλαβή οι βλάβες από τη χρήση, εφόσον δεν οφείλονται σε κακή ποιότητα του έργου, βαρύνουν τον κύριο αυτού. Κατ’ εξαίρεση για βλάβες του έργου ή των μόνιμων εγκαταστάσεων του αναδόχου στον τόπο των έργων που 580 προέρχονται από ανωτέρα βία , αναγνωρίζεται στον ανάδοχο δικαίωμα αποζημίωσης ανάλογης με τη ζημία, το ποσό της οποίας καθορίζεται με συνεκτίμηση του είδους και της έκτασης των βλαβών και των ειδικών συνθηκών σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. 2. Ο ανάδοχος υποχρεούται να διορθώσει μέσα σε οριζόμενη από τον φορέα κατασκευής εύλογη προθεσμία τα ελαττώματα του έργου, που θα διαπιστωθούν κατά τη διάρκεια της κατασκευής και μέχρι την οριστική παραλαβή. Αν η προθεσμία αυτή περάσει άπρακτη, ο φορέας κατασκευής του έργου μπορεί να εκτελέσει τη διόρθωση σε βάρος του αναδόχου με οποιονδήποτε τρόπο, με την επιφύλαξη πάντοτε του δικαιώματός του να κηρύξει τον ανάδοχο έκπτωτο. Αν το ελάττωμα δεν είναι ουσιώδες και η διόρθωσή του απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες γίνεται σχετική μείωση του εργολαβικού ανταλλάγματος. 581

3. Ο ανάδοχος δεν δικαιούται καμιά αποζημίωση από τον κύριο του έργου για οποιαδήποτε βλάβη επέρχεται στα έργα, για οποιαδήποτε φθορά ή απώλεια υλικών και γενικά για οποιαδήποτε ζημία που

579

580

Σ.τ.Ε.737/94,2884/1996.Η αξίωση της εταιρίας για την καταβολή της δαπάνης μισθοδοσίας σε χειριστή βαρέως μηχανήματος, τον οποίον αναγκάσθηκε να μισθοδοτεί όσον χρόνο αυτός ήταν στον τόπο του έργου με αξίωση του κυρίου του έργου, αλλά παρέμενε αδρανής, λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας, η οποία καθιστούσε αδύνατη την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας, είναι αβάσιμη. Τούτο διότι, εν προκειμένω, η υπό τις ανωτέρω συνθήκες διακοπή των εργασιών απέκλειε την υπερημερία του κυρίου του έργου για την εκπλήρωση συμβατικών ή νόμιμων υποχρεώσεων του, αφού η αξιούμενη δαπάνη δεν είχε τον χαρακτήρα αποκατάστασης βλάβης στο έργο ή στα εισκομισθέντα υλικά ή στις εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα του αναδόχου, εξ ανωτέρας βίας ή βλάβης προκληθείσης από υπαιτιότητα του κυρίου του έργου.Ο ανάδοχος δεν δικαιούται αποζημίωση για τα υλικά που, ενώ βρίσκονται στον τόπο εκτέλεσης του έργου, καταστράφηκαν από ανωτέρα βία. Αντίθετα, δικαιούται αποζημίωση για την καταστροφή των μηχανημάτων, που είχαν τοποθετηθεί κατά μόνιμο και σταθερό τρόπο στον τόπο εκτέλεσης του έργου 581

Εγγρ. αριθ. 2/61822/0026/23-12-02 Γ.Λ.Κ..Στα είδη των αποζημιώσεων που περιλαμβάνονται στη φράση «οποιαδήποτε αποζημίωση», όπως αυτή διατυπώνεται στην παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 1418/94, υπάγονται οι αποζημιώσεις που

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/475/2010.Συμπληρωματική σύμβαση Η επικαλούμενη πολυετής καθυστέρηση εκδίκασης από το Σ.τ.Ε. των αιτήσεων αναστολής και ακύρωσης, που αφορούν στη χρησιμοποίηση των δανειοθαλάμων της περιοχής του Αγίου Αντωνίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση για την ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών, αφού ο ανάδοχος τελούσε ήδη κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς του σε γνώση της σχετικής δικαστικής διαμάχης, η θετική έκβαση της οποίας δεν ήταν δεδομένη, και ως εκ τούτου, όφειλε να διαθέτει εναλλακτικές προτάσεις ως προς τις πηγές λήψης των απαιτούμενων αδρανών υλικών, ενώ η αλλαγή του τρόπου εκτέλεσης επιμέρους εργασιών, που προέκυψε λόγω της θαλάσσιας μεταφοράς και απόθεσης του αμμοχάλικου από το δανειοθάλαμο του Λιτόχωρου, δεν δικαιολογεί την καταβολή στον ανάδοχο πρόσθετης αποζημίωσης, πέραν της τιμής των σχετικών άρθρων του τιμολογίου μελέτης, και επομένως, αυτός έπρεπε να έχει διαμορφώσει την οικονομική προσφορά του με βάση τις ειδικές συνθήκες του έργου, κατά τα οριζόμενα στο εν λόγω άρθρο.Οι λοιπές εργασίες είναι νέες, που δεν περιλαμβάνονται στην αρχική μελέτη του έργου και αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας του τεχνικού αντικειμένου του ή οφείλονται σε παραλείψεις της μελέτης δημοπράτησης του έργου δεν αποδεικνύεται, σε κάθε περίπτωση, ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων.Αιτιολογία για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, κατά την οποία οι εργασίες που περιλαμβάνονται σ' αυτή δεν μπορούν, τεχνικά ή οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην ολοκλήρωση και λειτουργία του έργου, δεν αρκεί για να θεωρηθεί νόμιμη η εν λόγω σύμβαση, αφού η προϋπόθεση αυτή πρέπει να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών.

260

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

οφείλεται σε αμέλεια, απρονοησία ή ανεπιτηδειότητα αυτού ή του προσωπικού του ή σε μη χρήση των κατάλληλων μέσων ή σε οποιαδήποτε άλλη αιτία, εκτός από τις περιπτώσεις υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής του έργου ή ανωτέρας βίας, σύμφωνα με την παράγραφο 1. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να αποκαταστήσει τις βλάβες που τον βαρύνουν με δικές του δαπάνες. 4. Για να αναγνωρισθεί η αποζημίωση των βλαβών που προξενήθηκαν από ανωτέρα βία ο ανάδοχος πρέπει να δηλώσει γραπτώς στη διευθύνουσα υπηρεσία το είδος και την έκταση των βλαβών, καθώς και τη δαπάνη για την επανόρθωσή της κατά το μέτρο που μπορεί αυτή να εκτιμηθεί. Η δήλωση περιλαμβάνει επίσης υποχρεωτικά περιγραφή της αιτίας των βλαβών, που χαρακτηρίζεται ως ανωτέρα βία και αίτημα αποζημίωσης για αποκατάστασή τους. 5. Η δήλωση υποβάλλεται σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα (10) ημερών από την επέλευση της βλάβης. Αν πρόκειται για έργο που έχει περατωθεί και δεν έχει ακόμα παραληφθεί οριστικά η προθεσμία αυτή ορίζεται σε είκοσι (20) ημέρες. Η διευθύνουσα υπηρεσία προβαίνει αμέσως σε αυτοψία για την εξακρίβωση του περιεχομένου της δηλώσεως και ιδιαίτερα του είδους και της έκτασης των βλαβών, του χρόνου και των συνθηκών που τις προκάλεσαν και μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την υποβολή της δήλωσης του αναδόχου ζητά από την προϊσταμένη αρχή να ορίσει επιτροπή από υπαλλήλους, η οποία οφείλει να προβεί σε επιτόπια εξέταση σε αντιπαράσταση με τον ανάδοχο και να συντάξει σχετικό πρωτόκολλο διαπίστωσης των βλαβών 582 μέσα σε δέκα (10) ημέρες από τη σύστασή της . Στο πρωτόκολλο εκτίθενται τα αίτια, ο χρόνος και οι ειδικές συνθήκες από τις οποίες επήλθαν οι βλάβες, με περιγραφή όλων των στοιχείων που έχουν εξακριβωθεί. Επίσης εξετάζεται η ύπαρξη ή όχι της ευθύνης του αναδόχου, προσδιορίζεται με λεπτομέρεια το είδος και η έκταση των βλαβών και προτείνεται ο τρόπος και η δαπάνη που απαιτείται για την επανόρθωσή τους. Αν το έργο χρησιμοποιείται, η υπηρεσία που το χρησιμοποιεί ειδοποιεί τη διευθύνουσα υπηρεσία για παρουσιαζόμενες βλάβες.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6. Το πρωτόκολλο της προηγούμενης παραγράφου επέχει θέση πράξης της διευθύνουσας υπηρεσίας για την υποβολή ένστασης του αναδόχου σύμφωνα με το νόμο. Η ένσταση είναι απαράδεκτη εφόσον το πρωτόκολλο υπογράφηκε από τον ανάδοχο χωρίς καμιά επιφύλαξη. Αν ο ανάδοχος δεν παραστεί ή αρνηθεί να υπογράψει το πρωτόκολλο, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας του το κοινοποιεί. Η ένσταση ειδικά στην περίπτωση αυτή υποβάλλεται μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία πέντε (5) ημερών από την υπογραφή με επιφύλαξη του πρωτοκόλλου ή από την κοινοποίηση αυτού. Η αποζημίωση αναγνωρίζεται με απόφαση της προϊσταμένης αρχής που εγκρίνει με τροποποίηση ή όχι το πρωτόκολλο και αποφασίζει επί της τυχόν ενστάσεως. Η αποζημίωση προσδιορίζεται πάντοτε με βάση τους συμβατικούς όρους και τιμές. Όταν η αποκατάσταση των βλαβών διατάσσεται αφού τελειώσει το έργο και έχουν απομακρυνθεί οι εργοταξιακές εγκαταστάσεις του αναδόχου, κανονίζονται εύλογες τιμές μονάδας για την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης ή εκτελούνται απολογιστικά.

261

7. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις εργασίες που έχουν διαταχθεί για την αποκατάσταση της βλάβης. Αν από τις βλάβες που προξενήθηκαν στα έργα δημιουργείται κίνδυνος για την ασφάλεια προσώπων ή για πρόκληση σημαντικών ζημιών σε τρίτους ή περαιτέρω σημαντικής βλάβης των έργων, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας μπορεί να εγκρίνει και πριν από την επίδοση της δήλωσης του αναδόχου σύμφωνα με την παράγραφο 5 την κατασκευή αναγκαίων επειγόντων έργων, στο μέτρο του δυνατού, έστω και αν αυτά δεν αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης που συνάφθηκε με τον ανάδοχο. Η διαταγή γι’ αυτά μνημονεύει απαραίτητα τις διατάξεις της παραγράφου αυτής και κοινοποιείται στην προϊσταμένη αρχή. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προβεί στην κατασκευή των διατασσόμενων εργασιών χωρίς χρονοτριβή, διαθέτοντας γι’ αυτό όλο το δυναμικό της οργάνωσής του. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί, όταν διαπιστώσει ανεπάρκεια της οργάνωσης του αναδόχου για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων, να εγκρίνει την κατασκευή μέρους ή και του συνόλου των διατασσόμενων εργασιών με οποιονδήποτε άλλον πρόσφορο τρόπο. Όλες οι δαπάνες για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών καταβάλλονται από τις πιστώσεις που διατίθενται για την κατασκευή του έργου και βαρύνουν τελικά τον κύριο του έργου, εκτός αν με την απόφαση της προϊσταμένης αρχής που εγκρίνει το πρωτόκολλο καταλογισθεί η δαπάνη συνολικά ή μερικά σε βάρος του αναδόχου, ως υπαιτίου για τη βλάβη που προξενήθηκε στα έργα.

καταβάλλονται στον ανάδοχο για ζημιές τις οποίες υπέστη και για τις οποίες δεν ευθύνεται, όπως φυσικές καταστροφές, διάλυση σύμβασης από το φορέα κατασκευής του έργου κλπ 582

ΝΣΚ/97/1989.Δημόσια έργα. α) Οι προθεσμίες που τάσσονται για την αυτοψία των ζημιών που προκλήθηκαν από ανώτερη βία σε δημόσιο έργο, στη διευθύνουσα υπηρεσία και την υποβολή του πορίσματος από την ειδική επιτροπή, είναι ενδεικτικές και όχι ανατρεπτικές.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

8. Η εκτέλεση των εργασιών για την αποκατάσταση των βλαβών από ανωτέρα βία μπορεί να δικαιολογήσει παράταση των προθεσμιών εκτέλεσης των εργασιών για εύλογο χρονικό διάστημα. 9. Η διαδικασία των παραγράφων 5 έως 7 εφαρμόζεται ανάλογα και για τον καθορισμό της αποζημίωσης του αναδόχου για τυχόν εργασίες αποκατάστασης ή πρόληψης κινδύνων σε έργα που εκτελέσθηκαν, καθώς και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι βλάβες οφείλονται σε υπαιτιότητα του κυρίου του έργου ή σε άλλη αιτία που εξαιρείται από την ευθύνη του αναδόχου. 10. Εργασίες για αποκατάσταση βλαβών που οφείλονται σε χρήση έργου, που παραδόθηκε σε χρήση πριν από την παραλαβή του κατά τις διατάξεις του παρόντος, εκτελούνται μόνο μετά από έγγραφη εντολή της διευθύνουσας υπηρεσίας. Η εντολή αυτή κοινοποιείται απαραίτητα στην προϊσταμένη αρχή. Για διαπίστωση της εκτέλεσης των εργασιών αυτών συντάσσεται ειδικό πρωτόκολλο μεταξύ του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας και του αναδόχου. Στις περιπτώσεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται ανάλογα κατά τα λοιπά οι παράγραφοι 7 και 8.

Άρθρο 59 Ποιότητα στα δημόσια έργα Πρόγραμμα Ποιότητας Έργου (Π.Π.Ε.) 1.Το Π.Π.Ε. ενσωματώνει και κωδικοποιεί όλες τις απαιτήσεις των συμβατικών τευχών, περιγράφει τις φάσεις ανάπτυξης του έργου και τις αντίστοιχες δραστηριότητες, είναι σε πλήρη εναρμόνιση και περιλαμβάνει το χρονοδιάγραμμα του έργου, καθορίζει τον τρόπο οργάνωσης και διοίκησης του έργου και τον τρόπο και τις λεπτομέρειες συγκέντρωσης και αρχειοθέτησης των στοιχείων κατά την κατασκευή, ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας. Το Π.Π.Ε. αποτελεί το εσωτερικό κανονιστικό έγγραφο του έργου και παρέχει όλα τα εργαλεία παρακολούθησης του έργου, συγκέντρωσης των στοιχείων, τεκμηρίωσης των εργασιών που έχουν εκτελεστεί καιαρχειοθέτησής τους. 2. Απαιτείται η εκπόνηση και εφαρμογή Προγράμματος Ποιότητας ΄Έργου σε κάθε δημόσιο έργο (Κατασκευή ή Μελέτη), του οποίου ο προϋπολογισμός, αν πρόκειται για κατασκευή, υπερβαίνει το ανώτατο όριο κατά το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις δεύτερης τάξης, σύμφωνα με τις διατάξεις 583 των αποφάσεων ΔΕΕΠ/οικ.502/13.10.2000 (ΦΕΚ 1265 Β΄), ΔΙΠΑΔ/οικ. 611/ 24.7.2001 (ΦΕΚ 1013 Β΄) , 584 ΔΙΠΑΔ/οικ.501/1.7.2003 (ΦΕΚ 928 Β΄) του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Την ποιότητα των δημόσιων έργων αφορούν και οι παρακάτω αποφάσεις: α) ΔΕΕΠΠ/οικ.4/ 585 586 19.1.2001 (ΦΕΚ 94 Β΄) , β) ΔΕΕΠΠ/οικ.110/12.5.2003 (ΦΕΚ 624 Β΄) του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, 587 Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθώς και γ) η Δ14/43309/5.3.2001 (ΦΕΚ 332 Β΄) του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

583

ΥΠΕΧΩΔΕ/ΔΙΠΑΔ/611/24.7.2001 - ΦΕΚ: 1013/B.Οδηγίες υποχρεωτικής εφαρμογής για το περιεχόμενο, τον έλεγχο και την έγκριση Προγράμματος Ποιότητας Έργου. 584

ΥΠΕΧΩΔΕ/ΔΙΠΑΔ/501/1.7.2003 -ΦΕΚ: 928/Β .Έγκριση οδηγιών υποχρεωτικής εφαρμογής για το περιεχόμενο τον έλεγχο και την έγκριση προγράμματος ποιότητας μελέτης 585

ΔΕΕΠΠ/οικ4/19.1.2001 -ΦΕΚ: 94/Β .Σύσταση Ειδικού Σώματος Ελεγκτών Συστημάτων και Προγραμμάτων Διασφάλισης Ποιότητας Δημοσίων Έργων. 586

ΥΠΕΧΩΔΕ/ΔΕΕΠΠ/110/12.5.2003 -ΦΕΚ: 621/Β .Τήρηση Βάσης Δεδομένων με τις αστοχίες μελετών, κατασκευών και συντηρήσεων Δημοσίων Έργων και τους λόγους που τις προκάλεσαν. 587

ΥΠΕΧΩΔΕ/Δ14/43309/5.3.2001 -ΦΕΚ: 332/Β .Έγκριση κανονισμού ελέγχου ποιότητας υλικών και έργων

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

«2Α. Η επίβλεψη της εφαρμογής των Προγραμμάτων Ποιότητας Έργων, η υλοποίηση των Σχεδίων ελέγχων και δοκιμών, καθώς και η αξιολόγηση των εργαστηριακών ελέγχων και δοκιμών, μπορεί να ανατίθενται σε διαπιστευμένους φορείς Επιθεώρησης – Πιστοποίησης, σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 17021 για συστήματα διαχείρισης ποιότητας ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001 κατ΄ ελάχιστο στο πεδίο εφαρμογής ΕΑ 28 στην Ελλάδα ή σε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για συστήματα διαχείρισης περιβάλλοντος κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ΙSO 14001, για συστήματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία κατά ΕΛΟΤ 1801 και OHSAS 18001».

262

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται τα όρια των αμοιβών για τις πιο πάνω προσφερόμενες υπηρεσίες, μέσα στα όρια που προβλέπονται στην παράγραφο 4.»588

3. Στα δημόσια έργα, που εκτελούνται από όλους τους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα και συγχρηματοδοτούνται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιτρέπεται, εκτός από τους ελέγχους που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις για τα δημόσια έργα, να διενεργούνται έλεγχοι ποιότητας των κατασκευαζόμενων έργων και από ειδικό Σύμβουλο που προσλαμβάνεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ύστερα από σχετικό διαγωνισμό. Με την κοινή απόφαση αριθμ. 64517/Ε.Υ.Σ. 6195/2.10.2003 (ΦΕΚ 1539 Β΄) των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων κανονίζονται όλα τα σχετικά θέματα με τον τρόπο διενέργειας των ελέγχων, την υποχρέωση των υπηρεσιών για παροχή στοιχείων και πληροφοριών στο Συμβούλιο, ώστε να διευκολύνεται στο έργο του, την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους χώρους κατασκευής του έργου και στις πηγές λήψης των υλικών, την ακώλυτη πραγματοποίηση δειγματοληψιών, τη συνεργασία των υπηρεσιών και των εργαστηρίων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, τον τρόπο αποκατάστασης των διαπιστούμενων ελαττωμάτων και τυχόν επίλυση διαφωνιών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 60 του παρόντος ή τα καθοριζόμενα στη σύμβαση και ρυθμίζεται κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την αποτελεσματικότητα του ποιοτικού ελέγχου. Με όμοια απόφαση μπορεί να τροποποιούνται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

Άρ θρο 6 0 Ακ ατ αλλη λό τη τ α υλ ικ ώ ν - Ελα ττ ώμ ατ α - Π αρά λει ψη συν τή ρη ση ς 589

1. Η παραλαβή και ο έλεγχος της ποιότητας των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή του έργου ή ενσωματώνονται σε αυτό, γίνεται από δύο (2) ή περισσότερους τεχνικούς υπαλλήλους, που ορίζονται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Ο ορισμός της επιτροπής ανακοινώνεται στην προϊσταμένη αρχή, η οποία μπορεί να ορίσει και άλλον υπάλληλο να συμμετέχει στο έργο της επιτροπής. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί σε κάθε περίπτωση να ορίσει άλλη επιτροπή για τον επανέλεγχο της παραλαβής υλικών και να διατάσσει τη διενέργεια εργαστηριακών ελέγχων. Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το τεχνικό προσωπικό ή σε περίπτωση αδυναμίας να ληφθεί απόφαση λόγω διαφωνίας των υπαλλήλων που ορίζονται σε άρτιο αριθμό, ο ανωτέρω έλεγχος και παραλαβή υλικών γίνεται κατά τον προσφορότερο τρόπο με απόφαση της προϊσταμένης αρχής. 2. Αν κατά την κατασκευή των έργων η επίβλεψη θεωρεί ότι τα προς χρησιμοποίηση υλικά δεν πληρούν τις απαιτήσεις των προδιαγραφών ή γενικά είναι ακατάλληλα, διατάσσεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία η μη χρησιμοποίηση των υλικών. Αν ο ανάδοχος διαφωνεί, τα υλικά δεν χρησιμοποιούνται αν δεν κριθεί η καταλληλότητά τους από εργαστηριακό έλεγχο που γίνεται από τα εργαστήρια της Γ.Γ.Δ.Ε. ή Πολυτεχνικών Σχολών ή άλλα κρατικά εργαστήρια. Η δαπάνη για τις εργαστηριακές έρευνες προκαταβάλλεται από τον ανάδοχο και τον βαρύνει τελικά, αν αποδειχθεί η ακαταλληλότητα των υλικών. Στην αντίθετη περίπτωση η δαπάνη βαρύνει τον κύριο του έργου και αποδίδεται στον ανάδοχο από τις πιστώσεις του έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Αν κατά τη διάρκεια κατασκευής των έργων μέχρι την οριστική παραλαβή οποιαδήποτε εργασία παρουσιάσει ελαττώματα που δεν αποκαθίστανται από τον ανάδοχο, κοινοποιείται σε αυτόν ειδική διαταγή της διευθύνουσας υπηρεσίας.

263

588

Προσθήκη μετά την παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 3669/ 2008 (Α΄ 116) παράγραφος 2Α, ως ανωτέρω με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 135 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10-4-2012

589

Δ.Εφ.Αθηνών/353/1988.Ο εργολάβος ευθύνεται για την ποιότητα και καταλληλότητα των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν και υποχρεούται να συντηρεί το έργο σε καλή κατάσταση μέχρι την οριστική παραλαβή.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

«Με την ειδική διαταγή προσδιορίζονται τα ελαττώματα, καθορίζεται αν είναι ουσιώδη, επουσιώδη ή και επικίνδυνα και τάσσεται εύλογη προθεσμία για την αποκατάστασή τους».590

Στην αποκατάσταση μπορεί να περιλαμβάνεται η καθαίρεση των ελαττωματικών εργασιών και η ανακατασκευή τους, αν αυτό επιβάλλεται. Αν το ελάττωμα δεν είναι ουσιώδες και η αποκατάστασή του απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες με την ειδική διαταγή καθορίζεται ποσοστό μείωσης της αμοιβής του αναδόχου για τις αντίστοιχες εργασίες. Στην τελευταία αυτή περίπτωση η διαταγή μπορεί να περιλαμβάνει και την εκτέλεση ορισμένων εργασιών για τον περιορισμό του ελαττώματος. 4.Η ένσταση του αναδόχου στην περίπτωση της ειδικής διαταγής που προβλέπει η προηγούμενη παράγραφος ασκείται σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα (10) ημερών από την κοινοποίησή της. Με την εμπρόθεσμη ένσταση αναστέλλεται η υποχρέωση εκτέλεσης των εργασιών μέχρις ότου εκδοθεί απόφαση της προϊσταμένης αρχής στην ένσταση. Το ανασταλτικό αποτέλεσμα της ένστασης δεν επέρχεται ή αίρεται, αν ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας χαρακτηρίσει με διαταγή του το ελάττωμα ως επικίνδυνο. Στην περίπτωση αυτή οι εργασίες για την άρση του ελαττώματος ή οι εργασίες που ορίζονται στη διαταγή για την αποτροπή των κινδύνων εκτελούνται αμέσως από τον ανάδοχο. Ο επιβλέπων ή άλλος εκπρόσωπος της διευθύνουσας υπηρεσίας παρακολουθεί ειδικά τις εργασίες αυτές και καταχωρεί στο ημερολόγιο όλα τα μέτρα που παίρνει ο ανάδοχος για την εκτέλεση της διαταγής. Το ανασταλτικό αποτέλεσμα της ένστασης δεν επέρχεται επίσης ή αίρεται, αν πρόκειται για εργασίες που θα καλυφθούν από άλλες εργασίες ή αποτελούν την προϋπόθεση άλλων εργασιών, οπότε η διαταγή του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας μπορεί να ορίζει τη μη συνέχιση των εργασιών πριν από την αποκατάσταση των ελαττωμάτων. 5. Αν ο ανάδοχος με την ένστασή του ζητεί τη διενέργεια εργαστηριακών ερευνών ή άλλων δοκιμών για την εξακρίβωση του ελαττώματος, οι εργασίες αυτές εκτελούνται πριν εκδοθεί απόφαση επί της ενστάσεως, ύστερα από εντολή της προϊσταμένης αρχής, που προσδιορίζει το είδος και την έκτασή τους. Οι διατάξεις της παραγράφου 2 για την επιβάρυνση της δαπάνης εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή. 6.Η προϊσταμένη αρχή αποφαίνεται οριστικά επί της ενστάσεως και για να εκδώσει την απόφασή της μπορεί να διατάξει τη διενέργεια αυτοψίας ή οποιασδήποτε άλλης έρευνας, αν το κρίνει απαραίτητο. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή. Αν τελικά ύστερα από αίτηση θεραπείας ή δικαστικά δικαιωθεί ο ανάδοχος στις απόψεις του, έχει το δικαίωμα να πληρωθεί με τους συμβατικούς όρους και τιμές για τις πρόσθετες εργασίες. Αν οι εργασίες διατάχθηκαν ύστερα από την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων του αναδόχου συντάσσονται νέες τιμές που λαμβάνουν υπόψη τους και το γεγονός αυτό. 7. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος δεν αποκαταστήσει τις πλημμέλειες μέσα στην προθεσμία που τάσσεται σε αυτόν με την ειδική διαταγή ή αν ασκηθεί εμπρόθεσμη ένσταση, μέσα στην ίδια προθεσμία από την κοινοποίηση της απόφασης επί της ενστάσεως, τότε οι εργασίες αποκατάστασης της πλημμέλειας μπορεί να εκτελεσθούν με μέριμνα της διευθύνουσας υπηρεσίας με οποιονδήποτε τρόπο σε βάρος και για λογαριασμό του αναδόχου με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων του κυρίου του έργου ως προς την εφαρμογή των λοιπών κυρώσεων κατά του αναδόχου. 8.Οι διατάξεις των παραγράφων 3 έως 7 εφαρμόζονται ανάλογα και για την περίπτωση που ο ανάδοχος παραλείπει τις υποχρεώσεις του για τη συντήρηση των έργων όσο διάστημα τον βαρύνει η συντήρηση αυτή.

Οι εργασίες που παρουσιάζουν επουσιώδη ελαττώματα περιλαμβάνονται με μειωμένη τιμή όπως καθορίζεται στην ειδική διαταγή μέχρι την αποκατάσταση του ελαττώματος. Αν το ελάττωμα αποκαλυφθεί αφού έχουν πιστοποιηθεί οι εργασίες, μπορεί η περικοπή να γίνει στην επόμενη ή σταδιακά σε περισσότερες επόμενες πιστοποιήσεις, σύμφωνα με σχετική απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας. 10.Αν το ελάττωμα αποκαλυφθεί κατά την παραλαβή των έργων, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του παρόντος και η διαπίστωση της αποκατάστασης των ελαττωμάτων γίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. 590

Αντικατάσταση του δεύτερου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 60 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 135 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Η ειδική διαταγή προσδιορίζει τα ελαττώματα και τάσσει εύλογη προθεσμία για την αποκατάστασή τους.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

9. Οι εργασίες που παρουσιάζουν ουσιώδη ελαττώματα δεν περιλαμβάνονται στην πιστοποίηση.

264

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 6 1 Έ κπ τω ση α ναδ ό χ ο υ 1. Αν ο ανάδοχος δεν εκπληρώνει τις συμβατικές του υποχρεώσεις ή δεν συμμορφώνεται με τις γραπτές εντολές της υπηρεσίας, που είναι σύμφωνες με τη σύμβαση ή το νόμο, κηρύσσεται έκπτωτος από την 591 εργολαβία . 2. Η διαδικασία έκπτωσης κινείται υποχρεωτικά κατά του αναδόχου, αν συντρέχει μία από τις παρακάτω περιπτώσεις: α) Καθυστερήσει υπαίτια, πέραν του μηνός από της υπογραφής της συμβάσεως την έναρξη των εργασιών ή την υποβολή του αναλυτικού χρονοδιαγράμματος, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στη σύμβαση. β) Υπερβεί με υπαιτιότητά του, για χρόνο περισσότερο του μηνός, τον προβλεπόμενο στη σύμβαση χρόνο για την ολοκλήρωση της εργοταξιακής του ανάπτυξης. γ) Υπερβεί με υπαιτιότητά του, κατά δύο (2) τουλάχιστον μήνες, έστω και μία αποκλειστική προθεσμία του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Κατ’ εξαίρεση, αν η εκτέλεση των εργασιών καθυστερεί, αλλά ο ανάδοχος έχει ήδη εκτελέσει εργασίες που αντιστοιχούν σε ποσοστό τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%) του συμβατικού αντικειμένου, όπως έχει διαμορφωθεί με τις τυχόν υπογραφείσες συμπληρωματικές συμβάσεις, είναι δυνατή η χορήγηση παράτασης των προθεσμιών προς το συμφέρον του έργου, έστω κι αν η καθυστέρηση των εργασιών οφείλεται σε υπαιτιότητά του. Η παράταση χορηγείται στην περίπτωση αυτή χωρίς αναθεώρηση τιμών και με επιβολή των προβλεπομένων στις διατάξεις του άρθρου 49 του παρόντος. δ) Οι εργασίες του είναι κατά σύστημα κακότεχνες ή τα υλικά που χρησιμοποιεί δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές. Για να κηρυχθεί ο ανάδοχος έκπτωτος για το λόγο αυτόν πρέπει να έχει προηγηθεί, τουλάχιστον μία φορά, η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 60 του παρόντος για την αποκατάσταση των κακοτεχνιών του έργου και να έχει απορριφθεί, στο πλαίσιο της εφαρμογής των διατάξεων αυτών, η ένσταση του αναδόχου. ε) Παρεκκλίνει επανειλημμένα από τα εγκεκριμένα σχέδια ή παραλείπει συστηματικά την τήρηση των κανόνων ασφαλείας των εργαζομένων ή προστασίας του περιβάλλοντος. Για να κινηθεί η διαδικασία έκπτωσης στην περίπτωση αυτή απαιτείται η κοινοποίηση δύο (2) τουλάχιστον σχετικών εγγράφων προειδοποιήσεων της διευθύνουσας υπηρεσίας προς τον ανάδοχο. «στ) Διαπιστωθεί ότι προσκόμισε πλαστή εγγυητική επιστολή».592

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η περίπτωση γ΄ της ανωτέρω παραγράφου εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση παραβίασης των ενδεικτικών προθεσμιών της παρούσας παραγράφου. Για την εφαρμογή της καθορίζονται υποχρεωτικά στα συμβατικά τεύχη και για την περίοδο έναρξης των εργασιών εκτέλεσης, ενδεικτικές τμηματικές προθεσμίες ανά έναν (1) ή το πολύ δύο (2) μήνες ανάλογα με το μέγεθος του έργου και τις συνθήκες εκτέλεσης. Οι ως άνω υποχρεωτικές ενδεικτικές προθεσμίες τίθενται για το διάστημα από την υπογραφή της σύμβασης μέχρι το πέρας του ενός τετάρτου (1/4) της αρχικής συμβατικής προθεσμίας περαίωσης. Το χρονικό αυτό διάστημα δεν μπορεί να είναι μικρότερο από έξι (6) μήνες.

265

4. Αν υφίσταται λόγος έκπτωσης, κοινοποιείται στον ανάδοχο ειδική πρόσκληση της διευθύνουσας υπηρεσίας, η οποία αναφέρεται απαραίτητα στις διατάξεις του άρθρου αυτού και περιλαμβάνει 591

ΣτΕ/1480/2008.Δημόσια έργα. Προϋποθέσεις κήρυξης έκπτωτου του αναδόχου. Τεκμήριο ματαίωσης της κήρυξης της έκπτωσης αν παρέλθει άπρακτη η δίμηνη ανατρεπτική προθεσμία μέσα στην οποία η προϊσταμένη αρχή οφείλει να αποφανθεί επί της ένστασης του αναδόχου κατά της απόφασης που κηρύσσει την έκπτωση. Για να οριστικοποιηθεί η έκπτωση δεν αρκεί η έκδοση της απόφασης επί της ένστασης εντός της δίμηνης προθεσμίας, αλλά και η κοινοποίησή της στον άδοχο εντός της προθεσμίας αυτής. 592

Προσθήκη στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 61 του ν. 3669/ 2008 (Α΄ 116) περίπτωσης στ΄ με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 135 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συγκεκριμένη περιγραφή ενεργειών ή εργασιών που πρέπει να εκτελέσει ο ανάδοχος μέσα στην τασσόμενη προθεσμία. Η τασσόμενη προθεσμία πρέπει να είναι εύλογη, δηλαδή ανάλογη του χρόνου που απαιτείται κατά την κοινή αντίληψη για την εκτέλεση των εργασιών ή των ενεργειών. Δεν μπορεί πάντως να είναι μικρότερη από δέκα (10) ημέρες, ούτε και μεγαλύτερη από τριάντα (30) ημέρες. Όταν ζητείται η λήψη μέτρων για την αποτροπή επείγοντος κινδύνου, η προθεσμία που τάσσεται μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών. 5. Παρά την κοινοποίηση της ειδικής πρόσκλησης και τις προθεσμίες που τάσσει για την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών ή ενεργειών, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να τηρεί τις εκ της συμβάσεως υποχρεώσεις του, για την εμπρόθεσμη εκτέλεση των έργων ή τμημάτων του και υφίσταται τις νόμιμες συνέπειες από την τυχόν υπέρβαση των συμβατικών προθεσμιών. 6. Αν η προθεσμία που τέθηκε με την ειδική πρόσκληση παρήλθε χωρίς ο ανάδοχος να συμμορφωθεί με το περιεχόμενό της, κηρύσσεται έκπτωτος αμέσως και πάντως πριν από την παρέλευση δεκαπέντε (15) ημερών από την πάροδο της προθεσμίας, με απόφαση του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας. Στην απόφαση προσδιορίζονται οι εργασίες και ενέργειες που τυχόν εκτέλεσε ο ανάδοχος, σε συμμόρφωση προς την ειδική πρόσκληση και αιτιολογείται η έκπτωση, με αναφορά στις εργασίες που δεν εκτέλεσε και ενέργειες που δεν συμμορφώθηκε. 7. Αν κατά της απόφασης έκπτωσης δεν ασκηθεί εμπρόθεσμα ένσταση ή αν απορριφθεί η ένσταση από την αρμόδια προς τούτο προϊσταμένη αρχή, η έκπτωση καθίσταται οριστική. Αν ασκηθεί εμπρόθεσμα ένσταση, αναστέλλονται οι συνέπειες της έκπτωσης μέχρι αυτή να οριστικοποιηθεί και ο ανάδοχος υποχρεούται να συνεχίσει τις εργασίες της εργολαβίας. Η απόφαση επί της ενστάσεως εκδίδεται, μετά γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου, από την προϊσταμένη αρχή και κοινοποιείται υποχρεωτικά, εντός δύο (2) μηνών από την κατάθεσή της. Η τυχόν αποδοχή ή απόρριψη της ένστασης αιτιολογείται, μεταξύ δε των λόγων αποδοχής μπορεί να περιλαμβάνεται και η καταφανής βελτίωση του ρυθμού ή της ποιότητας των εκτελούμενων εργασιών, ώστε να πιθανολογείται βάσιμα η έγκαιρη και έντεχνη εκτέλεση του έργου. Αν η ανωτέρω δίμηνη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, κινείται η πειθαρχική διαδικασία κατά των υπαίτιων υπαλλήλων κατά το άρθρο 40 του παρόντος, για την επιβολή ποινών αναλόγων προς τις επιπτώσεις της αμέλειάς τους στα συμφέροντα του κυρίου του έργου, επιπλέον δε, ο ανάδοχος υποχρεούται να διακόψει τις εργασίες, έως ότου εκδοθεί ρητή απόφαση της προϊσταμένης αρχής επί της ενστάσεώς του. Για το χρόνο διάρκειας της διακοπής δικαιούται ισόποση παράταση προθεσμίας με αναθεώρηση, εφόσον η ένστασή του γίνει τελικά αποδεκτή, ενώ η διακοπή των εργασιών δεν αποτελεί λόγο για τη διάλυση της σύμβασης. Ουδεμία εργασία εκτελούμενη μετά την ημέρα της κατά τα άνω υποχρεωτικής διακοπής των εργασιών και μέχρι την έκδοση τυχόν θετικής για τον ανάδοχο αποφάσεως πιστοποιείται για πληρωμή. Μόλις οριστικοποιηθεί η έκπτωση, η προϊσταμένη αρχή υποχρεούται να ενημερώσει εγγράφως τη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και 593 Δημόσιων Έργων .

593

ΝΣΚ/130/1995.Δημόσια έργα. Εκπτωση εργολήπτου από δημόσιο έργο. Συνέπειες. Συμμετοχή σε δημοπρασίες. Η κήρυξη ενός εργολήπτου δημοσίων έργων (ΕΔΕ), ως εκπτώτου, από δημόσιο έργο που κατασκεύαζε, δε συνεπάγεται αυτομάτως, τον αποκλεισμό του, από δημοπρασίες άλλων δημοσίων έργων, μπορεί όμως να αποτελέσει αντικείμενο συνεκτιμήσεως της φερεγγυότητας και ικανότητάς του, (Οικονομικής και τεχνικής) με άλλα δυσμενή σε βάρος του στοιχεία, τα οποία να οδηγήσουν τελικά σε αποκλεισμό του. 594

ΝΣΚ/842/1996.Συνέχιση εργολαβίας δημοσίου έργου σε βάρος και για λογαριασμό έκπτωτου εργολάβου. Καταβολή δαπάνης αναθεωρήσεως.Σε περίπτωση δημοπρατήσεως ή απευθείας αναθέσεως των υπολειπομένων εργασιών σε βάρος και για λογαριασμό του έκπτωτου εργολάβου, ο τελευταίος βαρύνεται με το σύνολο της δαπάνης, στην οποία περιλαμβάνεται και η αναλογούσα αναθεώρηση. Για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του κυρίου του έργου, κρατούνται τα οφειλόμενα από την εκτέλεση του έργου στον έκπτωτο εργολάβο ποσά, καταπίπτουν οι κάθε μορφής εγγυήσεις και το απομένον επιπλέον ποσό εισπράττεται κατά τις διατάξεις εισπράξεως δημοσίων εσόδων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8. Αν μετά την κήρυξη της έκπτωσης και πριν από την οριστικοποίησή της ο ανάδοχος εξακολουθεί να παραμελεί τις υποχρεώσεις του, η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να επέμβει για την αποτροπή ενδεχόμενων κινδύνων για το έργο και εκτελεί τις απαιτούμενες προς τούτο εργασίες σε βάρος και για λογαριασμό του 594 αναδόχου . Επίσης εκτελεί τις απαραίτητες κατεπείγουσες εργασίες μετά την οριστικοποίηση της έκπτωσης και μέχρι τον καθορισμό του τρόπου εκτέλεσης των υπολειπόμενων εργασιών, από την αρμόδια

266

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προϊσταμένη αρχή. Η εκτέλεση των εργασιών της παραγράφου αυτής γίνεται με απευθείας ανάθεση σε άλλον 595 596 εργολήπτη ή με πρόχειρο διαγωνισμό ή με αυτεπιστασία . 9. Αν η έκπτωση καταστεί οριστική, ο ανάδοχος αποξενώνεται και αποβάλλεται αμέσως από το έργο και η εργολαβία εκκαθαρίζεται το συντομότερο δυνατό. Κατ’ εξαίρεση, μπορεί να επιτραπεί στον έκπτωτο ανάδοχο να συμπληρώσει ημιτελείς εργασίες, ώστε να καταστεί δυνατή η επιμέτρησή τους ή να εκτελέσει εργασίες προς άρση ή αποτροπή κινδύνων. 10. Κατά του οριστικά έκπτωτου αναδόχου επέρχονται αθροιστικά οι εξής συνέπειες, τις οποίες υποχρεούται να υλοποιήσει η διευθύνουσα υπηρεσία εντός μηνός από την οριστικοποίηση της έκπτωσης: α) Καθίσταται άμεσα απαιτητό το αναπόσβεστο μέρος της προκαταβολής προσαυξημένο με τους νόμιμους τόκους και εισπράττεται από τον κύριο του έργου με κατάπτωση ανάλογου ποσού της αντίστοιχης εγγύησης. β) Καταπίπτει υπέρ του κυρίου του έργου, ως ειδική ποινική ρήτρα, το σύνολο των εγγυήσεων για την καλή εκτέλεση του έργου, όπως ορίζονται στο άρθρο 35 του παρόντος. γ) Καταπίπτει το σύνολο των ποινικών ρητρών που προβλέπονται για την υπέρβαση της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου και για τις τμηματικές προθεσμίες. Οι ποινικές ρήτρες περιλαμβάνονται στον εκκαθαριστικό λογαριασμό της έκπτωτης εργολαβίας. 11. Για την εκκαθάριση της εργολαβίας καλείται ο έκπτωτος ανάδοχος να υποβάλει μέσα σε έναν (1) μήνα την επιμέτρηση των εργασιών που έχει εκτελέσει. Αν αμελήσει την υποχρέωσή του αυτή, η διευθύνουσα υπηρεσία προβαίνει η ίδια στη σύνταξη της επιμέτρησης ή την αναθέτει σε ιδιώτη μηχανικό, καλώντας τον έκπτωτο ανάδοχο να παραστεί. Η επιμέτρηση ελέγχεται και εγκρίνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία εντός μηνός από της υποβολής της και κοινοποιείται στον έκπτωτο ανάδοχο, ο οποίος μπορεί να υποβάλει ένσταση εντός δεκαπέντε (15) ημερών. Το ίδιο ισχύει αναλογικά και αν η επιμέτρηση συνταχθεί με επιμέλεια της διευθύνουσας υπηρεσίας. Επί της ένστασης αποφαίνεται η προϊσταμένη αρχή εντός δύο (2) μηνών από την υποβολή της. Αν η επιμέτρηση ανατεθεί προς σύνταξη σε ιδιώτη μηχανικό, η σχετική δαπάνη καταβάλλεται από τις πιστώσεις του έργου με απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας και περιλαμβάνεται στον εκκαθαριστικό λογαριασμό της έκπτωτης εργολαβίας. Η επιμέτρηση περιλαμβάνει μόνο ολοκληρωμένες εργασίες. Κατ’ εξαίρεση ημιτελείς εργασίες και εισκομισθέντα στο εργοτάξιο υλικά περιλαμβάνονται στην επιμέτρηση, αν κατά την κρίση της υπηρεσίας είναι χρήσιμα για τον κύριο του έργου, εν όψει της προοπτικής συνέχισής του. 12. Στον εκκαθαριστικό λογαριασμό περιλαμβάνεται το σύνολο των ποινικών ρητρών της παραγράφου 10 και κάθε άλλη εκκαθαρισμένη απαίτηση κατά του έκπτωτου αναδόχου. Αν ο εκκαθαριστικός λογαριασμός είναι αρνητικός, η διαφορά εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την είσπραξη των απαιτήσεων του κυρίου του έργου. Αν κατά την παραλαβή των εργασιών της έκπτωτης εργολαβίας, που διενεργείται ταυτόχρονα ως προσωρινή και οριστική, προκύψουν διαφορές στα ποσά του εκκαθαριστικού λογαριασμού, συντάσσεται νέος τελικός λογαριασμός, αλλιώς ο εκκαθαριστικός λογαριασμός ισχύει ως τελικός.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

595

267

ΝΣΚ/483/1989.Νομοθετικό καθεστώς που διέπει την εκτέλεση των "κατεπειγουσών εργασιών" οι οποίες κατασκευάσθηκαν όχι από τον αρχικό αλλά από άλλο, ανάδοχο.Αν σε σύμβαση κατασκευής ενός δημοσίου έργου, η οποία διέπεται από το Ν.1418/84 και το Π.Δ.609/85, η διευθύνουσα το έργο Υπηρεσία απευθύνει ειδική πρόσκληση στον ανάδοχο, σύμφωνα με το άρθρο 47 του Π.Δ.609/85, διότι δεν ανταποκρίνεται στις συμβατικές του υποχρεώσεις, επιβάλλοντάς του και την άμεση εκτέλεση ορισμένων εργασιών οι οποίες κρίνονται ως "κατεπείγουσες" και ο ανάδοχος δεν συμμορφωθεί με το περιεχόμενο της ειδικής πρόσκλησης, η δε Υπηρεσία τον κηρύξει έκπτωτο, αναθέτοντας την κατασκευή των "κατεπειγουσών εργασιών" σε άλλο εργολάβο και κατά το χρονικό διάστημα το οποίο μεσολάβησε από την ανάθεση κατασκευής του έργου στον (αρχικό) ανάδοχο έως (την ανάθεση) εκτέλεσης των "κατεπειγουσών εργασιών" στο νέο εργολάβο επήλθε τροποποίηση του νομοθετικού καθεστώτος η εκτέλεση και των "κατεπειγουσών εργασιών" διέπεται από το εφαρμοζόμενο στην αρχική σύμβαση (πλειοψ.). 596

ΝΣΚ/355/1999.Εκτέλεση "κατεπειγουσών εργασιών" κατασκευαζόμενου δημόσιου έργου, κατά το διάστημα από την κήρυξη έκπτωτου του αρχικού Αναδόχου μέχρι την έκδοση απόφασης επί της ασκηθείσας ένστασής του.Η εκτέλεση εργασιών χαρακτηρισθεισών ως "κατεπειγουσών" από τον κύριο ή το φορέα κατασκευής ενός δημόσιου έργου, από τρίτο κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ της άσκησης ένστασης από, τον αρχικό Ανάδοχο, έως την έκδοση απόφασης επ αυτής, διέπεται από το νομικό καθεστώς το οποίο ισχύει κατά την ανάθεση εκτέλεσης των εργασιών αυτών και όχι από το τυχόν διάφορο το οποίο διέπει την αρχική σύμβαση, ανεξαρτήτως της οριστικοποίησης ή άρσης της έκπτωσης του αρχικού Αναδόχου (πλειοψ.).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

13. Αν, μετά την οριστικοποίηση της έκπτωσης, η προϊσταμένη αρχή αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο έκπτωτος ανάδοχος και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της έκπτωτης εργολαβίας, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και βάσει της προσφοράς που υπέβαλε στο διαγωνισμό. Η σύμβαση εκτέλεσης συνάπτεται εφόσον εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πρότασης περιέλθει στην προϊσταμένη αρχή έγγραφη και ανεπιφύλακτη αποδοχή της. Η άπρακτη πάροδος της προθεσμίας θεωρείται ως απόρριψη της πρότασης. Αν ο ανωτέρω μειοδότης δεν δεχθεί την πρόταση σύναψης σύμβασης, η προϊσταμένη αρχή προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη, ακολουθώντας κατά τα λοιπά την ίδια διαδικασία. Εφόσον και αυτός απορρίψει την πρόταση, η προϊσταμένη αρχή για την ανάδειξη αναδόχου στο έργο προσφεύγει κατά την κρίση της είτε στην ανοικτή δημοπρασία είτε στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, κατά τις οικείες διατάξεις. 597 Η διαδικασία της παραγράφου αυτής δεν εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση που η προϊσταμένη αρχή κρίνει αιτιολογημένα ότι οι παραπάνω προσφορές δεν είναι ικανοποιητικές για τον κύριο του έργου, ενώ μπορεί να εφαρμόζεται αναλογικά και σε περίπτωση ολοκλήρωσης του έργου, ύστερα από αυτοδίκαιη διάλυση της σύμβασης κατόπιν πτώχευσης του αναδόχου ή διάλυση με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου κατά τις κείμενες διατάξεις

Άρ θρο 6 2 Δι ακο πή εργ α σι ών – Δι άλυση τη ς σύ μβ αση ς 598 1. Η σύμβαση διαλύεται από την κοινοποίηση στον ανάδοχο διαταγής του φορέα κατασκευής του έργου για οριστική διακοπή των εργασιών, εκτός αν με τη διαταγή αυτή ορίζεται μεταγενέστερος χρόνος διάλυσης, για να εκτελεσθούν οριζόμενες στη διαταγή εργασίες. 2. Ο ανάδοχος μπορεί να ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης: α. Αν μετά την υπογραφή της σύμβασης καθυστερήσει η έναρξη των εργασιών περισσότερο από τρεις (3) 599 μήνες με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, εκτός αν στη σύμβαση ορίζεται διαφορετικά σχετικά με την έναρξη των εργασιών. β. Αν οι εργασίες, ύστερα από την έναρξή τους, διακοπούν είτε με διαταγή είτε από υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου για διάστημα μεγαλύτερο των τριών (3) μηνών από την κοινοποίηση της διαταγής διακοπής στην πρώτη περίπτωση ή από την επίδοση ειδικής δήλωσης του αναδόχου στη δεύτερη. Σε περίπτωση διακοπής για καθυστέρηση πληρωμών, σύμφωνα με την παράγραφο 9 του άρθρου 53 του παρόντος, η διάλυση μπορεί να ζητηθεί μετά δίμηνο από τη δήλωση διακοπής των εργασιών.

ΕλΣυν/Ε.Κλιμ/405/2010.Διάλυση εργολαβίας. Προσφυγή στο δεύτερο μειοδότη (άρθρο 61 παρ. 13 ν.3669/2008).Διάλυση της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου λόγω μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων και μη ολοκλήρωσης των μελετών του έργου. Η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 μη συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, αφού συνιστά στην ουσία διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, για την οποία δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις. Μειοψηφία 1 μέλους.Με την 3137/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 δεν είναι ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου μετά από διάλυση εργολαβίας γίνεται στο δεύτερο μειοδότη και σύμφωνα με την προσφορά που είχε υποβάλει στην προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία. 598ΕλΣυν/Τμ7/96/2009.Δεν

είναι νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού για την εκτέλεση β΄ φάσης έργου, το οποίο μολονότι αποτελεί αύξηση ποσοτήτων της α΄ φάσης, αποκόπηκε από αυτό, προκειμένου να ανατεθεί απευθείας, καθόσον η αύξηση αυτή οφείλεται στην μεταβολή της εδαφικής επιφάνειας εκτέλεσης του έργου σε βαθμό τέτοιο, ώστε να μην είναι δυνατή πλέον η εφαρμογή της αρχικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε διάλυση της αρχικής εργολαβίας, είτε η τήρηση της νόμιμης διαδικασίας τροποποίησης της μελέτης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί εξ αρχής το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου και να προϋπολογιστεί αυτό ενόψει των νέων δεδομένων (ν. 1418/84, άρθρο 291 παρ.4 του π.δ.410/1995, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 19 του ν.3242/2004). 599

ΝΣΚ/63/1990. Εργολάβος Δημόσιου έργου του οποίου καθυστέρησε η έναρξη κατασκευής χωρίς υπαιτιότητά του, μπορεί να ζητήσει αποζημίωση, για τις θετικές ζημίες που έπαθε και για το χρονικό διάστημα από την επίδοση έγγραφης όχλησης στον κύριο του έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

597

268

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γ. Αν η καθυστέρηση των εργασιών χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου υπερβεί την οριακή προθεσμία

600

.

3. Αν υπάρχει υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, για διακοπή των εργασιών, ο ανάδοχος υποβάλλει την ειδική δήλωση διακοπής των έργων στον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας. Με τη δήλωση αυτή: α) Καθορίζεται συγκεκριμένα η υπαιτιότητα, που αποδίδεται στον φορέα κατασκευής ή τον κύριο του έργου, η οποία προκαλεί τη διακοπή των έργων. β) Δίνονται στοιχεία για τα τμήματα του έργου που έχουν κατασκευαστεί μέχρι τη διακοπή των εργασιών και για την εκτίμηση της αξίας τους. γ) Περιγράφονται τα τμήματα του έργου που υπολείπονται για εκτέλεση και αιτιολογείται για καθένα από αυτά η έλλειψη δυνατότητας κατασκευής, λόγω της υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, αν πρόκειται για τέτοια περίπτωση. Δήλωση που δεν περιλαμβάνει τα ανωτέρω στοιχεία, δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα. Η δήλωση κοινοποιείται και στον κύριο του έργου, όταν αυτός δεν ταυτίζεται με τον φορέα κατασκευής του έργου. 4. Μετά την επίδοση της ειδικής δήλωσης, κατά την παράγραφο 3 η διευθύνουσα υπηρεσία εξακριβώνει μέσα σε δέκα (10) ημέρες τα στοιχεία της δήλωσης και εκδίδει απόφαση που αποδέχεται ή απορρίπτει το περιεχόμενο της δήλωσης. 5. Αν περάσει διάστημα μεγαλύτερο των τριών (3) μηνών από την επίδοση της ειδικής δήλωσης του αναδόχου, για διακοπή των εργασιών με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, ή δύο (2) μηνών, σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμών, ο ανάδοχος μπορεί να ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης. Στην περίπτωση αυτή, τα στοιχεία των προηγούμενων παραγράφων συνεκτιμώνται για το σχηματισμό γνώμης στο αίτημα του αναδόχου. 6. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης, λόγω παρέλευσης της οριακής προθεσμίας με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας πρέπει να κοινοποιηθεί στον ανάδοχο μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών. Μέχρι τότε, όπως και σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, οι εργασίες συνεχίζονται μέχρι την επίλυση της σχετικής διαφοράς, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 7. Το δικαίωμα του αναδόχου για αίτηση διάλυσης της σύμβασης, στις περιπτώσεις που προβλέπονται από το στοιχείο α΄ και από την πρώτη περίπτωση του στοιχείου β΄ της παραγράφου 2, ασκείται μόνο μετά πάροδο τριών (3) μηνών από την υπογραφή της σύμβασης, αν σε αυτή δεν ορίζεται διαφορετικά σχετικά με την έναρξη των εργασιών ή από την κοινοποίηση της διαταγής διακοπής των εργασιών. Η αίτηση επιδίδεται στη διευθύνουσα υπηρεσία και κοινοποιείται στον κύριο του έργου, όταν αυτός δεν ταυτίζεται με τον φορέα κατασκευής του έργου. Για την αίτηση αποφασίζει η διευθύνουσα υπηρεσία που κοινοποιεί την απόφασή της στην προϊσταμένη αρχή.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8. Στις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται διαφορετικά, αν δεν εκδοθεί απόφαση μέσα σε δύο (2) μήνες από την επίδοση της αίτησης στη διευθύνουσα υπηρεσία, θεωρείται ότι η αίτηση έγινε δεκτή. Η αποδοχή της διάλυσης επέχει τη θέση της βεβαίωσης για την περαίωση των εργασιών. Στις περιπτώσεις διάλυσης της σύμβασης, ο ανάδοχος μπορεί με αίτησή του να ζητήσει να εγκριθεί η διενέργεια και της οριστικής παραλαβής μαζί με την προσωρινή, χωρίς να απαιτείται η παρέλευση του χρόνου εγγύησης, αν από τη φύση των εργασιών δεν δικαιολογείται η συντήρησή τους, ούτε απαιτείται η δοκιμασία του χρόνου.

269

Άρ θρο 6 3 Ματ αί ωση δ ιά λυση ς

600

ΝΣΚ/203/1999.Δημόσια έργα. Διάλυση συμβάσεως. Αποζημίωση. Το δικαίωμα του εργολάβου να ζητήσει διάλυση της συμβάσεως εργολαβίας και καταβολή της νομίμου αποζημιώσεως προϋποθέτει υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου και επί εργολαβίας που περιλαμβάνει ενιαία μελέτη και κατασκευή με κατ αποκοπή τίμημα, για την άσκηση του δικαιώματος αυτού απαιτείται η διακοπή να περιλαμβάνει τόσο τις εργασίες κατασκευής όσο και εκείνες της μελέτης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος συμφωνεί μπορεί να ματαιωθεί η διάλυση, αφού αποζημιωθεί ο ανάδοχος για τις θετικές του μόνο ζημίες που προκλήθηκαν από την καθυστέρηση της έναρξης ή τη διακοπή των 601 εργασιών . 2. Για τη ματαίωση της διάλυσης, ο ανάδοχος υποβάλλει οίκοθεν ή ύστερα από πρόσκληση της υπηρεσίας σχετική αίτηση με στοιχεία υπολογισμού της αποζημίωσης που αξιώνει. Η διευθύνουσα υπηρεσία διαβιβάζει την αίτηση στην προϊσταμένη αρχή, με ταυτόχρονη σχετική εισήγησή της. Η προϊσταμένη αρχή συγκροτεί επιτροπή που ερευνά το βάσιμο των απαιτήσεων του αναδόχου και εκτιμά το ύψος των θετικών ζημιών που προκλήθηκαν από την καθυστέρηση της έναρξης ή τη διακοπή των εργασιών. Η επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τον ανάδοχο πληροφορίες και συμπληρωματικά στοιχεία. 3. Η ματαίωση διάλυσης της σύμβασης και η σχετική αποζημίωση εγκρίνονται με απόφαση της προϊσταμένης αρχής. Η έγκριση ματαίωσης της διάλυσης γίνεται μετά από προηγούμενη γραπτή αποδοχή του ύψους της αποζημίωσης από τον ανάδοχο. Η αποζημίωση δεν μπορεί να είναι ανώτερη από αυτή που έχει εκτιμήσει η επιτροπή της προηγούμενης παραγράφου, εκτός αν πρόκειται για διόρθωση ή συμπλήρωση των στοιχείων της έκθεσης της επιτροπής. Με την έγκριση της ματαίωσης μπορεί να εγκριθούν και οι αναγκαίες προσαρμογές στις προθεσμίες του έργου.

Άρ θρο 6 4 Α πο ζη μί ωση αναδ ό χ ο υ λό γ ω δ ιάλ υση ς τη ς σύ μ β αση ς 1. Σε όλες τις περιπτώσεις, που διαλύεται η σύμβαση από τον φορέα κατασκευής ή τον κύριο του έργου και υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι το χρόνο εκείνον έχουν εκτελεσθεί εργασίες αξίας μικρότερης από τα τρία τέταρτα (3/4) του αρχικού συνολικού συμβατικού ποσού, καθώς και στις περιπτώσεις που διαλύεται η σύμβαση με αίτηση του αναδόχου, καταβάλλεται στον ανάδοχο, εκτός από την αξία των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί: α) Η αξία των υλικών που έχουν προσκομισθεί ή βρίσκονται στο στάδιο παραγωγής ή προμήθειας. Η αξία των υλικών καταβάλλεται εφόσον είχε δοθεί εντολή να προσκομισθούν ή επιβάλλονταν η παραγωγή ή η προμήθεια από το χρονοδιάγραμμα των εργασιών σε συνδυασμό με τις τυχόν ειδικές συνθήκες του συγκεκριμένου έργου, που επιβάλλουν την προσκόμιση, την παραγωγή ή προμήθεια υλικών. β) Η αξία του αναπόσβεστου μέρους των εγκαταστάσεων. Η αξία αυτή καταβάλλεται μόνον εφόσον πρόκειται για τις πράγματι απαραίτητες για το έργο εγκαταστάσεις, αφού ληφθεί υπόψη η τυχόν χρησιμοποίησή τους από τον ανάδοχο σε άλλα έργα ή η υπαίτια παράλειψη χρησιμοποίησής τους. γ) Αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος που δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη του πέντε τοις εκατό (5%) 602 του αρχικού συνολικού συμβατικού ποσού , μειωμένου κατά το ένα τέταρτο (1/4) και ύστερα από αφαίρεση της αξίας των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί, καθώς και των υλικών και του αναπόσβεστου μέρους των εγκαταστάσεων που η αποζημίωσή τους αναγνωρίζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση. Για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνονται υπόψη όλες οι σχετικές συνθήκες και ιδίως το μέγεθος του έργου, ο χρόνος αποδέσμευσης του αναδόχου και η ωφέλεια του αναδόχου από άλλη εργασία κατά τους όρους του τελευταίου εδαφίου του άρθρου 700 του Αστικού Κώδικα. ΝΣΚ/399/2007.Διάλυση εργολαβικής συμβάσεως με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου – Ματαίωση διάλυσης εργολαβικής συμβάσεως – Αποζημίωση αναδόχου. Είναι νόμιμη η απαίτηση αναδόχου δημοσίου έργου να συμπεριληφθεί στο ποσό της αποζημίωσής του, στην περίπτωση ματαίωσης της διάλυσης της σχετικής σύμβασης κατ’ άρθρο 9 παρ.4 του Ν 1418/1984, και το επιπλέον κόστος, το οποίο θα προκύψει κατά την αγορά ηλεκτρικών καλωδίων λόγω της απρόβλεπτα μεγάλης αύξησης της τιμής τους, το οποίο δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί από τις προβλεπόμενες αναθεωρήσεις στα αντίστοιχα άρθρα που περιλαμβάνονται στην συμβατική μελέτη του έργου. Η αποζημίωση του αναδόχου σε περίπτωση διάλυσης της εργολαβικής σύμβασης προβλέπεται ειδικώς στις διατάξεις των άρθρων 9 παρ.3 του Ν 1418/1984 (σε συνδυασμό με το άρθρο 700 Α.Κ. εδ.β’ και 50 του ΠΔ 609/1985. 602

Ελ.Συν/.Τμ.VII /291/2009.Νομίμως, καταρχήν, καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών, αφού η σύμβαση ανάθεσης του δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες. Πλην όμως ειδικότερα αυτή η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένα συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης (άρθρο 9 του ν.1418/1984 και άρθρο 50 του π.δ. 609/1985).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

601

270

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

603

2. Η ανωτέρω αποζημίωση, καθώς και η αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος του αναδόχου προτείνεται από την επιτροπή παραλαβής του έργου και καθορίζεται με απόφαση της προϊσταμένης αρχής κατά την έγκριση του πρωτοκόλλου παραλαβής.

Άρ θρο 6 5 Υπο κατ άστ αση 604 605

1. Η υποκατάσταση του αναδόχου από τρίτο στην κατασκευή μέρους ή όλου του έργου (εκχώρηση του έργου) απαγορεύεται χωρίς έγκριση του φορέα κατασκευής του έργου 606. Η έγκριση της υποκατάστασης 603

ΝΣΚ/100/1996.Δημόσια έργα.Διάλυση εργολαβικής σύμβασης χωρίς υπαιτιότητα του Αναδόχου. Αποζημίωση.Σε περίπτωση διάλυσης εργολαβικής σύμβασης, χωρίς υπαιτιότητα του Αναδόχου, οφείλεται η υπό του άρθρου 9 παρ.1 και 3 του 1418/84, αναλογούσα αποζημίωση, αλλά επί του ποσού αυτού δεν οφείλεται και ΦΠΑ. 604

Πρακτικός οδηγός για τον έλεγχο από το Ελ.Συνέδριο των Δημοσίων συμβάσεων.Υποκατάσταση αναδόχου

Η μεταβολή του προσώπου του αναδόχου δημοσίου έργου μετά την κατακύρωσή του επιτρέπεται μόνο κατ' εξαίρεση και ενεργείται αποκλειστικά με τις αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις. Έιδικότερα, για την υποκατάσταση του αναδόχου από τρίτο στην κατασκευή μέρους ή όλου του έργου απαιτείται εγκριτική απόφαση της προϊσταμένης αρχής, στην οποία να αιτιολογείται πλήρως αν η εργοληπτική επιχείρηση, που θα υποκαταστήσει τον ανάδοχο, έχει τα ίδια προσόντα που απαιτήθηκαν για την ανάληψη του έργου και παρέχει τα απαραίτητα εχέγγυα για την κατασκευή του. Ως «τρίτος» κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, νοείται η επιχείρηση, η οποία, αν και δεν μετείχε στο διαγωνισμό, στον οποίο αναδείχθηκε ο ανάδοχος του έργου, εντούτοις, εκχωρήθηκε σε αυτήν το έργο από τον ανάδοχο, σύμφωνα με τους κανόνες της ειδικής διαδοχής του αστικού και εμπορικού δικαίου. Ως «τρίτος», επομένως, νοείται και η ανώνυμη εταιρεία, στην οποία, μετά την κατακύρωση εισφέρθηκε, έναντι μετοχών της, ο κατασκευαστικός κλάδος της αναδόχου ανώνυμης εταιρείας (απόσχιση κλάδου), αφού και στην περίπτωση αυτή, η απόσχιση του κατασκευαστικού κλάδου και η εισφορά του σε άλλη εταιρεία, έναντι μετοχών της, χωρίς να λυθεί η δότρια εταιρεία, διέπεται από τους κανόνες της ειδικής διαδοχής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 3 του ν.2166/1993. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, η υποκατάσταση στην εκτέλεση του έργου δεν επέρχεται αυτόθροα, αλλά απαιτείται αιτιολογημένη εγκριτική απόφαση της προϊσταμένης αρχής, μετά από πρόταση της διευθύνουσας υπηρεσίας, η οποία εκδίδεται σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτουν οι διατάξεις του άρθρου 65 του ν. 3669/2008. Η έλλειψη της ανωτέρω εγκριτικής απόφασης της προϊσταμένης αρχής του έργου εμποδίζει τη σύναψη οποιασδήποτε μεταγενέστερης (συμπληρωματικής) σύμβασης με τη λήπτρια εταιρεία ή, σε περίπτωση που ανάδοχος είναι κοινοπραξία, με το νέο κοινοπρακτικό σχήμα. Τέλος, σε περίπτωση που η δότρια τον κλάδο ανώνυμη εταιρεία αποτελεί μέλος της αναδόχου κοινοπραξίας, απαιτείται επιπροσθέτως έγγραφη συναίνεση των υπολοίπων μελών της κοινοπραξίας αυτής. Υποκατάσταση αναδόχου μπορεί να προκύψει μόνο κατά την εκτέλεση της σύμβασης και όχι κατά το στάδιο πριν από την κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

605

271

ΝΣΚ/464/2005.Αίτηση υποκαταστάσεως αναδόχου εταιρείας δημοσίου έργου, που έχει κηρυχθεί έκπτωτη, και έχει υπαχθεί υπό επίτροπο κατά το άρθρο 45 του Ν 1892/90, από άλλη εταιρεία. Παράταση προθεσμίας εκτελέσεως του έργου. Πληρωμή εκχωρηθεισών απαιτήσεων της αναδόχου. 1) Υπάρχει δυνατότητα εξετάσεως της κατά τα άρθρα 5 παρ.6 του Ν 1418/1984 και 51 του ΠΔ 609/1985 αιτήσεως του αναδόχου δημοσίου έργου περί υποκαταστάσεώς του, ακόμη και αν αυτός έχει κηρυχθεί έκπτωτος από το έργο, η έκπτωση, όμως, αυτή δεν έχει οριστικοποιηθεί.2) Η υπογραφή της αιτήσεως υποκαταστάσεως μόνο από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, ενώ αυτή έχει υπαχθεί υπό επίτροπο κατά το άρθρο 45 του Ν 1892/1990, δεν καθιστά την υποβολή της αιτήσεως μη νόμιμη, αφού η συναίνεση του επιτρόπου μπορεί να δοθεί μέχρι την έκδοση της αποφάσεως περί εγκρίσεως της αιτήσεως υποκαταστάσεως. 3) Παράταση της προθεσμίας εκτελέσεως του έργου χορηγείται με αναθεώρηση, όταν η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου (άρθρο 36 παρ.6 ΠΔ 609/1985). 4) Η χορηγούμενη από την προϊσταμένη αρχή χωρίς αίτηση του αναδόχου παράταση προθεσμίας δεν μπορεί να υπερβαίνει την οριακή προθεσμία. Πέραν αυτής είναι δυνατή η χορήγηση παρατάσεως, εφόσον υποβληθεί αίτημα του αναδόχου, το οποίο θα εκτιμηθεί από την υπηρεσία. 5) Πληρωμές απαιτήσεων τις οποίες η ανάδοχος έχει εκχωρήσει σε τρίτο, κατά τους ορισμούς του άρθρου 95 του Ν 2362/1995, δεν μπορούν να γίνουν παρά μόνο σ’ αυτόν (τρίτο). 6) Σε περίπτωση εγκρίσεως της υποκαταστάσεως, η εξέταση της ενστάσεως κατά της αποφάσεως περί εκπτώσεως καθίσταται άνευ αντικειμένου. 606

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/361/2010.Συμπληρωματική σύμβαση.Υποκατάσταση αναδόχου μετά την κατακυρωτική απόφαση από τρίτο.Απαιτείται εγκριτική απόφαση της προϊσταμένης αρχής, στην οποία να αιτιολογείται πλήρως αν η εργοληπτική επιχείρηση, που θα υποκαταστήσει τον ανάδοχο έχει τα ίδια προσόντα που απαιτήθηκαν για την ανάληψη του έργου και παρέχει τα απαραίτητα εχέγγυα για την κατασκευή του. Ως τρίτος νοείται και η ανώνυμη εταιρεία, στην οποία μετά την κατακύρωση εισφέρθηκε ένα-ντι μετοχών της ο κατασκευαστικός κλάδος της αναδόχου ανώνυμης εταιρείας, αφού η απόσχιση του κατασκευαστικού κλάδου και η εισφορά του σε άλλη εταιρεία χωρίς να λυθεί η δότρια εται-ρεία διέπεται από τους κανόνες της ειδικής διαδοχής του άρθρου 4 παρ. 3 του ν.2166/1993. Στην περίπτωση αυτή για την υποκατάσταση απαιτείται η τήρηση της προμνησθείσας διαδικασίας.Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, καθόσον α) αορίστως αιτιολογείται η συνδρο¬μή των απροβλέπτων περιστάσεων, β) η αναθέτουσα αρχή ομολογεί για κάποιες εργασίες ότι

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γίνεται από την προϊσταμένη αρχή, μετά από πρόταση της διευθύνουσας υπηρεσίας, εφόσον η εργοληπτική επιχείρηση, που θα υποκαταστήσει τον ανάδοχο, έχει τα ίδια προσόντα που απαιτήθηκαν για την ανάληψη του έργου από τον ανάδοχο και παρέχει τα απαραίτητα εχέγγυα για την κατασκευή του έργου, κατά την κρίση της προϊσταμένης αρχής που λαμβάνει υπόψη της και τα σχετικά στοιχεία του Μ.Ε.ΕΠ.. Αν διαπιστωθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο ότι έχει γίνει άμεση ή έμμεση υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση, ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου. 2. Σε κάθε περίπτωση υποκατάστασης ο ανάδοχος ευθύνεται μαζί με τον υποκατάστατο εις ολόκληρον προς τον κύριο του έργου, το προσωπικό του έργου και οποιονδήποτε τρίτο. Κατ’ εξαίρεση μπορεί να εγκριθεί η υποκατάσταση με απαλλαγή του αναδόχου από την ευθύνη του προς τον κύριο του έργου, αν αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του έργου και ο ανάδοχος βρίσκεται σε προφανή αδυναμία να περατώσει το έργο. 3.Για να εγκριθεί η υποκατάσταση με απαλλαγή από την ευθύνη του αρχικού αναδόχου, στην αίτηση του αναδόχου προσδιορίζεται το τμήμα της εργολαβίας, για το οποίο ζητείται η υποκατάσταση με απαλλαγή από την ευθύνη και η πιστοποίηση μετά την οποία όλες οι πληρωμές θα διενεργούνται απευθείας στον νέο ανάδοχο. Μαζί με την αίτηση υποβάλλεται και δήλωση του νέου αναδόχου ότι αποδέχεται το περιεχόμενο της αίτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού. Με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή καθορίζεται το τμήμα της εργολαβίας για το οποίο ισχύει η υποκατάσταση, αν η υποκατάσταση δεν γίνεται για το σύνολο του έργου, η πιστοποίηση μετά την οποία οι πληρωμές θα διενεργούνται στον νέο ανάδοχο, οι εγγυήσεις του νέου αναδόχου και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. Στις περιπτώσεις της παραγράφου αυτής ο υποκατάστατος του αναδόχου επέχει στο εξής θέση αναδόχου και αναλαμβάνει όλες τις ευθύνες για το σύνολο του έργου ή για τα τμήματα του έργου που προσδιορίζονται με την απόφαση έγκρισης της υποκατάστασης με απαλλαγή της ευθύνης του αρχικού αναδόχου. Επίσης αναλαμβάνει και τις υποχρεώσεις του αρχικού αναδόχου προς το προσωπικό που εργάσθηκε στο έργο τους τελευταίους τρεις (3) μήνες πριν από την υποκατάσταση. Οι εγγυήσεις επ’ ονόματι του αρχικού αναδόχου ή το μέρος τους που ορίζεται με την εγκριτική απόφαση αποδίδονται, αφού προηγουμένως κατατεθούν νέες ισόποσες εγγυήσεις από τον νέο ανάδοχο. Μόνο μετά την κατάθεση αυτή επέρχεται η απαλλαγή του αρχικού αναδόχου από την ευθύνη του. 4. Σε περίπτωση αναδόχου κοινοπραξίας που την υποκατάσταση ζητεί μέλος της, απαιτείται η συναίνεση όλων των μελών της κοινοπραξίας και κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι προηγούμενες παράγραφοι. 5. Σε κάθε περίπτωση υποκατάστασης γίνεται ανακοίνωση στο Μ.Ε.ΕΠ. για να ληφθεί υπόψη κατά την κρίση της εκχωρούσας επιχείρησης σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις.

Άρ θρο 6 6 Κα τασ κε υασ τι κή κο ινο π ραξ ία 1.Επιτρέπεται η σύσταση κοινοπραξίας μεταξύ εργοληπτικών επιχειρήσεων που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 80 του παρόντος, όπως κάθε φορά ισχύει, για την κατασκευή έργου, το οποίο έχει αναλάβει μία ή περισσότερες από τις επιχειρήσεις αυτές (κατασκευαστική κοινοπραξία), αν:

β)το συμφωνητικό σύστασης της κοινοπραξίας γνωστοποιείται στον κύριο του έργου ή τον φορέα κατασκευής. Αν δεν γνωστοποιηθεί, δεν αναγνωρίζεται από τον κύριο του έργου ή τον φορέα κατασκευής. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής μπορεί να μην εγκρίνει τη σύσταση της κοινοπραξίας, με απόφαση οφείλονται σε αστοχία των εγκεκριμένων μελετών και κατασκευαστικών σχεδίων, γ) υπάρχουν εργασίες, οι οποίες αποτελούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητάς του, δ) υπάρχουν εργασίες που έχουν προβλεφθεί στα συμβατικά τεύχη και επομένως αποτελούν τεχνικό αντικείμενο της κύριας σύμβασης.Με την 2838/2010 απόφασή του το VI Τμήμα, επιληφθέν αιτήσεως ανακλήσεως κατά της προμνησθείσας πράξης ανέβαλε την έκδοση οριστικής απόφασης, προκειμένου να προσκομισθεί αιτιολογημένη απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία να εγκρίνεται η υποκατάσταση της αναδόχου Κ/Ξ από το νέο κοινοπρακτικό σχήμα, κατά το άρθρο 65 του ν.3669/2008.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

α) όλα τα μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας ανήκουν στις καλούμενες από τη διακήρυξη τάξεις και κατηγορίες του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και

272

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

που λαμβάνεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία ενός (1) μηνός από την ανωτέρω γνωστοποίηση. Μέχρι την έγκριση ή μέχρι την παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν επιτρέπεται η σύμπραξη της κοινοπραξίας στην κατασκευή του έργου. Ο αριθμός των μελών της κατασκευαστικής κοινοπραξίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία, αν το έργο ανατέθηκε σε μία επιχείρηση, ή το διπλάσιο του αρχικού αριθμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων, αν το έργο ανατέθηκε σε κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων. 2. Ο ανάδοχος πρέπει να διατηρεί συνολικό ποσοστό συμμετοχής στην κατασκευαστική κοινοπραξία τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%). Αν ο ανάδοχος είναι κοινοπραξία, πρέπει επιπλέον κάθε επιχείρηση της κοινοπραξίας να διατηρεί ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δεκαπέντε τοις εκατό (15%), εκτός αν η συμμετοχή της στην αρχική κοινοπραξία ανέρχεται σε ποσοστό μικρότερο του δεκαπέντε τοις εκατό (15%), οπότε αυτό ισχύει ως ελάχιστο ποσοστό και στην κατασκευαστική κοινοπραξία. Στην περίπτωση αναδόχου κοινοπραξίας επιχειρήσεων της ίδιας κατηγορίας, το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής καθεμίας των επιχειρήσεων αυτών στην κατασκευαστική κοινοπραξία δεν μπορεί να είναι κατώτερο από είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Κάθε άλλη νέα επιχείρηση που μετέχει στην κατασκευαστική κοινοπραξία πρέπει να έχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δεκαπέντε τοις εκατό (15%). Τα επιπλέον μέλη της κοινοπραξίας δεν επιτρέπεται να είναι κοινοπραξίες. 3. Τα μέλη της κοινοπραξίας ευθύνονται εις ολόκληρον έναντι του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής, για το σύνολο του έργου. 4. Στον υπολογισμό της εμπειρίας και του ορίου ανεκτέλεστου μέρους εργολαβιών δημόσιων έργων κάθε εργοληπτικής επιχείρησης, όπως το όριο αυτό προσδιορίζεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 20 του παρόντος, λαμβάνονται υπόψη και τα έργα που εκτελέστηκαν από κατασκευαστικές κοινοπραξίες, στις οποίες συμμετείχε καθεμία από αυτές τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, κατά το ποσοστό συμμετοχής της.

Άρ θρο 6 7 Όρο ι κα ι δ ι αδ ι κασ ία έγ κρισ η ς κα τασ κευ ασ τικ ή ς κο ινο πρ αξ ία ς 1. Η γνωστοποίηση της σύστασης κατασκευαστικής κοινοπραξίας μεταξύ εργοληπτικών επιχειρήσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 80 του παρόντος, η οποία προτίθεται να εκτελέσει έργο, που έχει αναλάβει μία ή περισσότερες από αυτές, γίνεται με αίτηση του αναδόχου, η οποία υποβάλλεται στη διευθύνουσα το έργο Υπηρεσία, μαζί με πρωτότυπο συμφωνητικό σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας και φάκελο δικαιολογητικών, σύμφωνα με την παράγραφο 3. 2. Το συμφωνητικό σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας τελεί υπό την αίρεση έγκρισής του και πρέπει να περιλαμβάνει, τουλάχιστον, τα εξής στοιχεία: α) Σαφή αναφορά των στοιχείων των συμβαλλόμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, από τα οποία να αποδεικνύεται η εγκυρότητα της σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας και ότι αυτές έχουν και τις ιδιότητες που απαιτούνται από τις διατάξεις του άρθρου 66 του παρόντος και ειδικότερα:

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

i) Εάν πρόκειται περί ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ., το ονοματεπώνυμο, την ισχύουσα επαγγελματική διεύθυνση και τον αριθμό εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. και την τάξη και τις κατηγορίες έργων στις οποίες είναι γραμμένη.

273

ii) Εάν πρόκειται περί εργοληπτικής επιχείρησης με νομική προσωπικότητα εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ., την πλήρη επωνυμία και το διακριτικό τίτλο της εταιρίας, την ισχύουσα διεύθυνση, τον αριθμό εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. και την τάξη και τις κατηγορίες έργων στις οποίες είναι εγγεγραμμένη, καθώς και το ονοματεπώνυμο, την ισχύουσα διεύθυνση, το επάγγελμα και την ιδιότητα του φυσικού προσώπου, το οποίο είναι εξουσιοδοτημένο για την υπογραφή του συμφωνητικού σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας και τα στοιχεία της απόφασης του οργάνου, το οποίο δεσμεύει την εταιρία κατά το καταστατικό της, για την εκτέλεση του έργου σε κοινοπραξία με τα λοιπά μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας και για την εξουσιοδότησή του να υπογράψει το συμφωνητικό σύστασής της. iii) Εάν πρόκειται για εργοληπτική επιχείρηση με έδρα εκτός Ελλάδος, μη εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ., τα στοιχεία των περιπτώσεων i και ii και αντί των στοιχείων εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ., τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πρόκειται περί εργοληπτικής επιχείρησης η οποία δύναται, σύμφωνα με το δίκαιο της

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έδρας της, να συμμετέχει σε δημοπρασίες και να αναλαμβάνει την εκτέλεση δημόσιων έργων, της τάξης και της κατηγορίας του συγκεκριμένου έργου το οποίο έχει αναλάβει ο ανάδοχος. β) Σαφή αναφορά του ποσοστού συμμετοχής κάθε συμβαλλόμενης εργοληπτικής επιχείρησης στην κατασκευαστική κοινοπραξία, από την οποία να αποδεικνύεται πλήρως η τήρηση των σχετικών προϋποθέσεων έγκρισης της κοινοπραξίας αυτής, που ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 66 του παρόντος. γ) Σαφή αναφορά του έργου για την εκτέλεση του οποίου συνιστάται η κατασκευαστική κοινοπραξία, η οποία να ταυτίζεται με τον τίτλο του έργου που έχει αναλάβει ο αρχικός ανάδοχος. δ) Ρητή και ανεπιφύλακτη δήλωση όλων των συμβαλλομένων περί αποδοχής όλων των όρων της σύμβασης, μεταξύ του εργοδότη και του αναδόχου και περί της εις ολόκληρον ευθύνης τους έναντι του εργοδότη για το σύνολο του έργου. ε) Ορισμό φυσικού προσώπου, ως εκπροσώπου της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, με τον αναπληρωτή του για τους οποίους ισχύουν τα εξής: i) Σε περίπτωση που ο αρχικός ανάδοχος είναι κοινοπραξία, ο εκπρόσωπος πρέπει να είναι μέλος αυτής ή νόμιμος εκπρόσωπος εταιρίας, μέλους της κοινοπραξίας, ο δε αναπληρωτής μπορεί να είναι μέλος ή νόμιμος εκπρόσωπος των υπόλοιπων μελών της κατασκευαστικής κοινοπραξίας. ii) Σε περίπτωση που ο αρχικός ανάδοχος είναι μία εργοληπτική επιχείρηση, ο εκπρόσωπος πρέπει να είναι το φυσικό πρόσωπο που τη συνιστά (επί ατομικής επιχείρησης) ή ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτής (επί εταιρίας) και ο αναπληρωτής μπορεί να είναι πρόσωπο με τις ίδιες ιδιότητες από τα υπόλοιπα μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας. iii) Σε όλες τις περιπτώσεις ισχύουν αναλόγως κατά τα λοιπά και οι σχετικές διατάξεις των άρθρων 39 και 70 παράγραφοι 2 και 4 του παρόντος. 3. Ο φάκελος των δικαιολογητικών που συνοδεύει την αίτηση της παραγράφου 1 περιέχει ιδίως τα εξής: α) Τα νομιμοποιητικά έγγραφα που τεκμηριώνουν τα στοιχεία της παραγράφου 2.α, όπως τα ισχύοντα καταστατικά, αποφάσεις διοικητικών συμβουλίων, εξουσιοδοτήσεις κ.λπ.. β) Τις ισχύουσες βεβαιώσεις εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. (σε αντίγραφα νομίμως επικυρωμένα) για τις περιπτώσεις i και ii της παραγράφου 2.α και τα αντίστοιχα σχετικά στοιχεία για την περίπτωση iii της ίδιας παραγράφου. γ) Τις συμβολαιογραφικές πράξεις ορισμού εκπροσώπου και αναπληρωτή, σύμφωνα με την ανωτέρω παράγραφο 2.ε και τα άρθρα 39 και 70 παράγραφοι 2 και 4 του παρόντος. δ) Πιστοποιητικά από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα επιπλέον του αρχικού αναδόχου μέλη της κατασκευαστικής κοινοπραξίας δεν βρίσκονται υπό πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή προκειμένου για επιχείρηση με έδρα εκτός Ελλάδας, σε οποιαδήποτε ανάλογη κατάσταση που προκύπτει από παρόμοια διαδικασία προβλεπόμενη από τη νομοθεσία της έδρας της.

i) επί ατομικής επιχείρησης, στο πρόσωπο που ανήκει αυτή, ii) επί προσωπικής εταιρίας, στους διαχειριστές, iii) επί Ε.Π.Ε. στους διαχειριστές, iv) επί Α.Ε. στον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου και στον Διευθύνοντα Σύμβουλο, v) στον εκπρόσωπο της κατασκευαστικής κοινοπραξίας και στον αναπληρωτή του. στ) Υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της εργοληπτικής επιχείρησης ότι δεν της επιβλήθηκε για πειθαρχικό παράπτωμα ποινή η οποία της στερεί το δικαίωμα συμμετοχής στη δημοπρασία.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ε) Πιστοποιητικά από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα παρακάτω πρόσωπα δεν έχουν καταδικασθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για αδικήματα τα οποία στερούν το δικαίωμα συμμετοχής στη δημοπρασία, όπως καθορίζονται κάθε φορά στη διακήρυξη δημοπράτησης του συγκεκριμένου έργου. Τα πιστοποιητικά αυτά πρέπει να έχουν εκδοθεί από την αρμόδια εισαγγελική αρχή ή την αντίστοιχη δημόσια αρχή (επί επιχειρήσεων με έδρα εκτός Ελλάδας, μη εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΕΠ.) και αφορούν στα εξής φυσικά πρόσωπα:

274

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ζ) Βεβαιώσεις των αρμόδιων οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης (βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας), από τις οποίες να αποδεικνύεται ότι κάθε επιπλέον του αρχικού αναδόχου μέλος της κατασκευαστικής κοινοπραξίας έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά στην καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία ή με τη νομοθεσία της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος. η) Βεβαιώσεις των αρμόδιων φορολογικών αρχών (βεβαιώσεις φορολογικής ενημερότητας), από τις οποίες να αποδεικνύεται ότι κάθε επιπλέον του αρχικού αναδόχου μέλος της κατασκευαστικής κοινοπραξίας έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του τις σχετικές με την πληρωμή των φόρων, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία ή με τη νομοθεσία της χώρας που είναι εγκατεστημένος. θ) Υπεύθυνη δήλωση κάθε επιπλέον του αρχικού αναδόχου μέλους της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, για το ύψος του ανεκτέλεστου μέρους των εργολαβικών της συμβάσεων δημόσιων έργων. 4. Εργοληπτικές επιχειρήσεις κάτοχοι «ενημερότητας πτυχίου» σε ισχύ δεν προσκομίζουν όσα από τα ανωτέρω δικαιολογητικά προσκομίστηκαν για την έκδοση της ενημερότητας πτυχίου. 5. Η διευθύνουσα υπηρεσία οφείλει να διαβιβάσει αμέσως στην προϊσταμένη αρχή την αίτηση του αναδόχου και τα συνημμένα σε αυτή στοιχεία, μαζί με αιτιολογημένη εισήγησή της για την έγκριση ή μη της σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας. Επί της αιτήσεως αποφασίζει η προϊσταμένη αρχή, μέσα στην αποκλειστική προθεσμία του ενός (1) μηνός, που ορίζεται στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 66 του παρόντος. Αν κατά την εξέταση της αίτησης διαπιστωθούν ελλείψεις, μπορεί να προσκληθεί ο ανάδοχος για τη συμπλήρωσή τους. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να ανασταλεί η ανωτέρω προθεσμία, μέχρι τη συμπλήρωση των ελλείψεων και την υποβολή των δικαιολογητικών που λείπουν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6. Η προϊσταμένη αρχή, με ειδική αιτιολόγηση, μπορεί να μην εγκρίνει τη σύσταση της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, οι δε λόγοι μη έγκρισης μπορούν να βασίζονται μόνο σε τεκμηριωμένα στοιχεία προερχόμενα κυρίως από την υπηρεσία του μητρώου του άρθρου 92 του παρόντος, σχετικά με την ικανότητα και αξιοπιστία των εργοληπτικών επιχειρήσεων, που μετέχουν στην κατασκευαστική κοινοπραξία (εκτός από τον ανάδοχο), για την καλή και έγκαιρη κατασκευή του έργου. Η απόφαση αυτή της προϊσταμένης αρχής, περί μη έγκρισης της σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, εκδίδεται μόνο μέσα στην αποκλειστική προθεσμία της παραγράφου 5 και κοινοποιείται αμέσως στη διευθύνουσα υπηρεσία, καθώς και στον ανάδοχο, κατά τις διατάξεις του άρθρου 44 του παρόντος. Πριν από την ολοκλήρωση της ανωτέρω κοινοποίησης, και πάντως μέσα στην ανωτέρω αποκλειστική προθεσμία, αν εκδοθεί αρνητική απόφαση, η προϊσταμένη αρχή γνωστοποιεί στη διευθύνουσα υπηρεσία με κάθε πρόσφορο μέσο (όπως εσωτερικό σημείωμα, τηλεομοιοτυπία, τηλεφωνικώς) το γεγονός ότι εκδόθηκε η απόφαση και τα στοιχεία αυτής, για την επέλευση των συνεπειών της παραγράφου 7.

275

7. Η προϊσταμένη αρχή και η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούνται ύστερα από σχετική αίτηση του αρχικού αναδόχου ή του εκπροσώπου της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, που υποβάλλεται μετά από την παρέλευση της αποκλειστικής προθεσμίας της παραγράφου 5, να του γνωστοποιήσουν εγγράφως αν εκδόθηκε ή δεν εκδόθηκε μέσα στην προθεσμία απόφαση για τη μη έγκριση της κατασκευαστικής κοινοπραξίας. Σε περίπτωση μη χορήγησης απάντησης το αργότερο εντός της επόμενης εργάσιμης ημέρας, τεκμαίρεται η έγκριση της κοινοπραξίας, εκτός αν σε αυτήν μετέχουν μέλη που δεν ανήκουν σε καλούμενες από τη διακήρυξη τάξεις και κατηγορίες του Μ.Ε.ΕΠ. ή παραβιάζονται οι περιορισμοί που προβλέπει το άρθρο 66 του παρόντος ως προς την κατανομή των ποσοστών συμμετοχής. Σε περίπτωση μη έγκρισης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας ο ανάδοχος μπορεί να προσβάλει τη σχετική απόφαση με αίτηση θεραπείας, σύμφωνα με το άρθρο 76 του παρόντος, μέσα στην προβλεπόμενη τρίμηνη προθεσμία, η οποία αρχίζει από την πλήρη κοινοποίηση της απόφασης, σύμφωνα με την παράγραφο 6. 8. Η απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία εγκρίνεται η σύσταση της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, κοινοποιείται αμέσως στον εκπρόσωπο αυτής, κατά τις διατάξεις του άρθρου 44 του παρόντος, καθώς και στη διευθύνουσα υπηρεσία, μαζί με επικυρωμένο αντίγραφο του υποβληθέντος συμφωνητικού σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας. Εάν η έγκριση της κατασκευαστικής κοινοπραξίας γίνει αυτοδικαίως κατά τις διατάξεις των τρίτου και τέταρτου εδαφίων της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 66 του παρόντος, η διευθύνουσα υπηρεσία οφείλει, εντός δέκα (10) ημερών από τότε που θα το ζητήσει εγγράφως ο εκπρόσωπος αυτής, να εκδώσει σχετική βεβαίωση για την ανάληψη του έργου από αυτήν, προς χρήση ενώπιον των αρμόδιων φορολογικών, ελεγκτικών ή άλλων αρχών, χορηγώντας του και επικυρωμένο αντίγραφο του υποβληθέντος συμφωνητικού σύστασης της κατασκευαστικής κοινοπραξίας.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

9. Στα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. και Μ.Ε.ΕΠ., τα οποία εκδίδει η διευθύνουσα υπηρεσία, εν σχέσει με το έργο, καθώς και στις κάθε είδους βεβαιώσεις για την εμπειρία από την κατασκευή του έργου και για το ανεκτέλεστο, αναφέρονται τα στοιχεία τα οποία προκύπτουν από την ανάληψη του έργου από την κατασκευαστική κοινοπραξία, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του άρθρου 66 του παρόντος. 10. Μετά από τη ρητή ή αυτοδίκαιη έγκριση της κατασκευαστικής κοινοπραξίας, ο ανάδοχος υποκαθίσταται από αυτήν στην κατασκευή του έργου. Με αίτηση της εγκεκριμένης κατασκευαστικής κοινοπραξίας αντικαθίστανται οι εγγυήσεις εκτέλεσης του έργου που είχε χορηγήσει ο αρχικός ανάδοχος, εφαρμοζομένων αναλόγως των σχετικών διατάξεων, όπως των άρθρων 35 και 39 της παραγράφου 1 του παρόντος.

Άρ θρο 6 8 Υπ εργ ο λ αβ ί α 1. Όταν συνάπτεται σύμβαση μίσθωσης έργου μεταξύ του αναδόχου δημόσιου έργου και εργοληπτικής επιχείρησης του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 80 του παρόντος για την κατασκευή μέρους του έργου που έχει αναληφθεί από τον ανάδοχο (υπεργολαβία), ο υπεργολάβος θεωρείται «εγκεκριμένος» με τις συνέπειες του παρόντος, μετά από έγκριση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: α) Ο υπεργολάβος έχει τα αντίστοιχα προσόντα για την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει και ανήκει σε τάξη και κατηγορία έργου, αντίστοιχη με το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας και β) Ο ανάδοχος, πριν από την εγκατάσταση του υπεργολάβου στο έργο έχει γνωστοποιήσει στον κύριο του έργου ή στον φορέα κατασκευής τη σύμβαση υπεργολαβίας. 607

Ο ανάδοχος του έργου πρέπει να διατηρεί ποσοστό τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%) του ποσού της σύμβασής του με τον κύριο του έργου ή τον φορέα κατασκευής, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι συμβάσεις υπεργολαβιών που έχουν εγκριθεί. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής μπορούν με απόφασή τους, που εκδίδεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ανωτέρω γνωστοποίηση, να μην εγκρίνουν την υπεργολαβία αυτή.

2. Η έγκριση της υπεργολαβίας έχει τις εξής συνέπειες: α) Το ποσό της σύμβασης της υπεργολαβίας, όπως αυτό προκύπτει ιδίως από τα τιμολόγια που εκδίδονται από τον υπεργολάβο προς τον ανάδοχο, λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της εμπειρίας και του ορίου του ανεκτέλεστου μέρους εργολαβιών δημόσιων έργων του υπεργολάβου.

Πράξη VII Τμήματος 31/2009.Πληρωμή 2ου λογαριασμού έργου που αφορά στην ανάπλαση οικισμού Δήμου. Νόμιμη, καθόσον η συναφθείσα μεταξύ του αναδόχου και τρίτου εργολήπτη υπεργολαβία πληρεί τις προϋποθέσεις του άρθ. 5 του ν.1418/1984. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η υπεργολαβία έχει εγκριθεί από το φορέα κατασκευής του έργου, αφορά σε ποσοστό μικρότερο του 30 % της συνολικής δαπάνης και ο υπεργολάβος διαθέτει τα αναγκαία εργοληπτικά προσόντα προς τούτο. 607

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Στα έργα με προϋπολογιζόμενη δαπάνη μεγαλύτερη του ορίου εφαρμογής της εκάστοτε ισχύουσας σχετικής Οδηγίας η αναθέτουσα αρχή μπορεί να υποχρεώσει με τη διακήρυξη τους διαγωνιζόμενους, στην περίπτωση που αναδειχθούν ανάδοχοι, να αναθέσουν σε τρίτους υπεργολάβους συμβάσεις που αντιπροσωπεύουν κατά μέγιστο όριο το τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής αξίας των έργων που αποτελούν το αντικείμενο της σύμβασης. Στην περίπτωση αυτή η διακήρυξη αναφέρει τα στοιχεία που πρέπει να υποβληθούν από τους διαγωνιζόμενους για την απόδειξη της συνεργασίας. Κατά την υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσης ο ανάδοχος οφείλει να προσκομίσει την υπεργολαβική σύμβαση, εφαρμοζομένης κατά τα λοιπά της κείμενης νομοθεσίας για την έγκριση της υπεργολαβίας. Η διευθύνουσα υπηρεσία μπορεί να χορηγήσει προθεσμία στον ανάδοχο και κατ’ αίτησή του, για την προσκόμιση της υπεργολαβικής σύμβασης με τον αρχικώς προταθέντα υπεργολάβο ή άλλον που διαθέτει τα αναγκαία κατά την κρίση της υπηρεσίας αυτής προσόντα, εφόσον συντρέχει σοβαρός λόγος. Η διευθύνουσα υπηρεσία υποχρεούται να κινήσει τη διαδικασία έκπτωσης του αναδόχου, εφόσον δεν συνάψει εν τέλει την υπεργολαβική σύμβαση.

276

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

β) Το ποσό της σύμβασης της υπεργολαβίας, όπως αυτό προκύπτει ιδίως από τα τιμολόγια που εκδίδονται από τον υπεργολάβο προς τον ανάδοχο αφαιρείται από το ανεκτέλεστο του αναδόχου. Για το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας ο ανάδοχος δεν δικαιούται πιστοποιητικό εμπειρίας για χρήση στο Μ.Ε.ΕΠ., ενώ τα στελέχη του αναδόχου δικαιούνται πιστοποιητικό εμπειρίας, το οποίο για την εξέλιξη στο Μ.Ε.Κ. ανάγεται στο μισό του χρόνου επίβλεψης.

Άρ θρο 6 9 Όρο ι κα ι δ ι αδ ι κασ ία έγ κρισ η ς υ π εργ ο λ αβ ί ας 1. Για την αναγνώριση υπεργολάβου ως εγκεκριμένου με τις συνέπειες της παραγράφου 2 του άρθρου 68, υποβάλλεται στη διευθύνουσα υπηρεσία κοινή αίτηση του αναδόχου και του υπεργολάβου. Ως προς την υποβολή της αίτησης και το ελάχιστο περιεχόμενο του συμφωνητικού σύναψης σύμβασης έργου μεταξύ του αναδόχου και του υπεργολάβου, εφαρμόζονται αναλογικώς όσα ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 67 του παρόντος. Επιπλέον στο συμφωνητικό της υπεργολαβίας πρέπει να αναφέρονται συγκεκριμένα οι εργασίες ή το μέρος του έργου που αναλαμβάνει ο υπεργολάβος, καθώς και η αξία της σύμβασης υπεργολαβίας. 2. Η απόφαση έγκρισης ή μη της σύναψης της σύμβασης της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνεται από τη διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα στην αποκλειστική προθεσμία των δεκαπέντε (15) ημερών που ορίζεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 68 του παρόντος ως προς δε την κοινοποίησή της, καθώς και για την έκδοση σχετικής βεβαίωσης, για την αυτοδίκαιη έγκριση και για τα εκδιδόμενα από την Υπηρεσία πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. και Μ.Ε.ΕΠ. και τις κάθε είδους σχετικές βεβαιώσεις ισχύουν, εφαρμοζόμενα αναλογικώς, όσα ορίζονται στις παραγράφους 5, 6 και 8 του άρθρου 67 του παρόντος.

Άρ θρο 7 0 Π τώχ ευση , θ άνα το ς 1. Αν ο ανάδοχος πτωχεύσει, η σύμβαση διαλύεται αυτοδίκαια.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Σε περίπτωση πτώχευσης ενός ή μερικών από τα μέλη της κοινοπραξίας εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

277

Αν τα μέλη της κοινοπραξίας ήταν δύο και πτωχεύσει το ένα, η κοινοπραξία θεωρείται διαλυμένη ως προς τον κύριο του έργου και η εργολαβία συνεχίζεται υποχρεωτικά για το σύνολο του έργου από το άλλο μέλος μόνο, το οποίο αναλαμβάνει έναντι του κυρίου του έργου όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του μέλους που πτώχευσε και που απορρέουν από την εργολαβική σύμβαση. Αν τα μέλη της κοινοπραξίας ήταν περισσότερα από δύο, η κοινοπραξία συνεχίζεται έναντι του κυρίου του έργου από τα λοιπά μέλη. Τυχόν απαιτήσεις ή υποχρεώσεις του μέλους ή της κοινοπραξίας που συνεχίζει το έργο έναντι του μέλους που πτώχευσε κρίνονται κατά τις διατάξεις του πτωχευτικού δικαίου. Η παράγραφος αυτή εφαρμόζεται ανάλογα και σε περίπτωση πτώχευσης δύο ή περισσότερων μελών της κοινοπραξίας. Αν κηρυχθούν σε πτώχευση δύο ή περισσότερα από τα μέλη της κοινοπραξίας και από την αιτία αυτή εκτίθεται σε κίνδυνο η προσήκουσα εκτέλεση της εργολαβικής σύμβασης, ο κύριος του έργου μπορεί κατά την κρίση του να διαλύσει τη σύμβαση, αζημίως γι’ αυτόν. 3. Αν ο ανάδοχος είναι ατομική επιχείρηση και αποβιώσει αυτός που την ασκεί, η σύμβαση διαλύεται αυτοδίκαια, εκτός αν εγκριθεί από την προϊσταμένη αρχή η αποπεράτωση των εργασιών από τους κληρονόμους, οι οποίοι στην περίπτωση αυτή αναλαμβάνουν όλες τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του αναδόχου. Η έγκριση γίνεται ύστερα από αίτηση των κληρονόμων που πρέπει να υποβληθεί μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημερών από το θάνατο του αναδόχου. 4. Σε περίπτωση θανάτου ενός ή περισσότερων φυσικών προσώπων που μετείχαν στην κοινοπραξία με τις ατομικές τους επιχειρήσεις, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου. Αν μέλη της κοινοπραξίας ήταν δύο φυσικά πρόσωπα που μετείχαν σε αυτήν με τις ατομικές τους επιχειρήσεις και πεθάνει ο ένας, η κοινοπραξία θεωρείται διαλυμένη ως προς τον κύριο του έργου και η εργολαβία συνεχίζεται για το σύνολο του έργου υποχρεωτικά από το άλλο μέλος που αναλαμβάνει απέναντι στον κύριο του έργου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αυτού που πέθανε. Οι σχέσεις που προκύπτουν από την εργολαβία μεταξύ των κληρονόμων του θανόντα και του άλλου μέλους της κοινοπραξίας ρυθμίζονται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Αν τα μέλη της κοινοπραξίας ήταν περισσότερα από δύο, η κοινοπραξία συνεχίζεται μεταξύ των λοιπών που αναλαμβάνουν απέναντι στον κύριο του έργου όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του θανόντος, που προκύπτουν από την εργολαβική σύμβαση, ενώ κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων.

Άρ θρο 7 1 Βεβ αί ωση π ερ άτω ση ς ε ργ ασι ών «1. Όταν λήξει η προθεσμία περάτωσης του συνόλου ή τμημάτων του έργου, ο επιβλέπων αναφέρει στη διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα σε διάστημα δέκα (10) ημερών από τη λήξη του εγκεκριμένου χρόνου περαίωσης, αν τα έργα έχουν περατωθεί και έχουν υποστεί ικανοποιητικά τις δοκιμασίες που προβλέπονται στη σύμβαση ή αν τα έργα δεν έχουν περατωθεί, οπότε αναφέρει συγκεκριμένα τις εργασίες που απομένουν για εκτέλεση. Αν οι εργασίες έχουν περατωθεί, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας, μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την παραλαβή της πιο πάνω αναφοράς, εκδίδει βεβαίωση για την ημέρα που περατώθηκαν οι εργασίες του έργου (βεβαίωση περάτωσης των εργασιών). Εάν η βεβαίωση δεν εκδοθεί μέσα στην πιο πάνω προθεσμία, τότε θεωρείται ότι έχει εκδοθεί αυτοδίκαια τριάντα (30) ημέρες μετά την υποβολή από τον ανάδοχο σχετικής έγγραφης όχλησης και επιβάλλονται στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 40. Την έκδοση της βεβαίωσης μπορεί να ζητήσει ο ανάδοχος και πριν από τη λήξη των προθεσμιών αν έχει περατώσει τα έργα. Η βεβαίωση περάτωσης των εργασιών δεν αναπληρώνει την παραλαβή των έργων, η οποία διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις των επόμενων άρθρων».608

2. Αν στις εργασίες που έχουν περατωθεί διαπιστωθούν επουσιώδεις μόνο ελλείψεις που δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του έργου, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας γνωστοποιεί με διαταγή του προς τον ανάδοχο τις ελλείψεις που έχουν επισημανθεί και τάσσει εύλογη προθεσμία για την αποκατάστασή τους. Στην περίπτωση αυτή η βεβαίωση περάτωσης εκδίδεται μετά την εμπρόθεσμη αποκατάσταση των ελλείψεων και αναφέρει το χρόνο που περατώθηκε το έργο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος αποκατάστασης. 3. Αν οι εργασίες δεν έχουν περατωθεί ή οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν δεν είναι επουσιώδεις ή αν δεν περατώθηκαν από τον ανάδοχο εμπρόθεσμα οι εργασίες αποκατάστασης επουσιωδών ελλείψεων, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο εφαρμόζονται, ανάλογα με την περίπτωση, οι διατάξεις των άρθρων 60 και 61 του παρόντος.

Άρ θρο 7 2

608

Αντικατάσταση της παρ. 1 του άρθρου 71 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 136 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «1. Όταν λήξει η προθεσμία περάτωσης του συνόλου ή τμημάτων του έργου, ο επιβλέπων αναφέρει στη διευθύνουσα υπηρεσία αν τα έργα έχουν περατωθεί και έχουν υποστεί ικανοποιητικά τις δοκιμασίες που προβλέπονται στη σύμβαση ή αν τα έργα δεν έχουν περατωθεί, οπότε αναφέρει συγκεκριμένα τις εργασίες που απομένουν για εκτέλεση. Αν οι εργασίες έχουν περατωθεί, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας εκδίδει βεβαίωση για το χρόνο περάτωσης των εργασιών (βεβαίωση περάτωσης των εργασιών). Την έκδοση της βεβαίωσης μπορεί να ζητήσει ο ανάδοχος και πριν από τη λήξη των προθεσμιών αν έχει περατώσει τα έργα. Η βεβαίωση περάτωσης των εργασιών δεν αναπληρώνει την παραλαβή των έργων, η οποία διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις των επόμενων άρθρων.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Διο ικη τ ική π αρ αλαβ ή γ ι α χ ρή ση

278

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οποτεδήποτε και πριν από την προσωρινή παραλαβή, το έργο ή αυτοτελή του τμήματα που έχουν περατωθεί μπορεί να δοθούν σε χρήση, ύστερα από τη διενέργεια σχετικής διοικητικής παραλαβής. 2. Η διοικητική παραλαβή γίνεται με πρωτόκολλο μεταξύ του προϊσταμένου της διευθύνουσας υπηρεσίας, του επιβλέποντος και του αναδόχου. Αν το έργο παραδίδεται για χρήση σε υπηρεσία άλλη από τον φορέα κατασκευής του συμπράττει στο πρωτόκολλο και εκπρόσωπος της υπηρεσίας αυτής. Αν ο ανάδοχος κληθεί και δεν παραστεί ή αρνηθεί την υπογραφή του πρωτοκόλλου, αυτό συντάσσεται από τους λοιπούς, με σχετική μνεία κατά περίπτωση και του κοινοποιείται. Το πρωτόκολλο περιλαμβάνει μνεία του έργου ή των τμημάτων που παραδίδονται για χρήση και συνοπτική περιγραφή της κατάστασης των εργασιών. 3. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο διοικητική παραλαβή για χρήση γίνεται αμέσως μετά την περάτωση των εργασιών του έργου ή αυτοτελών τμημάτων του, αν αυτό προβλέπεται από τα συμβατικά τεύχη. Αν δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη, μπορεί η διοικητική παραλαβή να γίνει ύστερα από απόφαση της διευθύνουσας υπηρεσίας. 4. Αν από τη σύμβαση προβλέπεται η εκτέλεση των εργασιών παράλληλα προς τη χρήση του έργου, δεν απαιτείται η διενέργεια διοικητικής παραλαβής. Το ίδιο ισχύει αν η παράλληλη χρήση προκύπτει από τη φύση των εργασιών. 5. Η διοικητική παραλαβή για χρήση δεν αναπληρώνει τη διενέργεια της προσωρινής και οριστικής παραλαβής του έργου.

Άρ θρο 7 3 Π ρο σω ρινή π αρ αλαβ ή τ ο υ έ ργ ο υ 1. Μετά τη βεβαίωση περάτωσης των εργασιών το έργο παραλαμβάνεται προσωρινά. Με την προσωρινή παραλαβή ελέγχονται οι εργασίες ποσοτικά και ποιοτικά. Οι εργασίες συμπληρωματικών συμβάσεων παραλαμβάνονται μαζί με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2.«Η προσωρινή παραλαβή διενεργείται μέσα σε έξι (6) μήνες από τη βεβαιωμένη περάτωση του έργου ή, στην περίπτωση του άρθρου 71 παράγραφος 2, από την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών, αν υποβληθούν από τον ανάδοχο, μέσα σε δύο (2) μήνες από τις πιο πάνω ημερομηνίες, η τελική επιμέτρηση και το μητρώο του έργου, το οποίο περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία του έργου “όπως κατασκευάστηκε”. Αν η τελική επιμέτρηση και το μητρώο του έργου υποβληθούν από τον ανάδοχο μεταγενέστερα, η πιο πάνω προθεσμία για τη διενέργεια της παραλαβής αρχίζει από την υποβολή της τελικής επιμέτρησης και του μητρώου έργου. Αν δεν υποβληθεί τελική επιμέτρηση και το μητρώο έργου από τον ανάδοχο, η προθεσμία για τη διενέργεια της παραλαβής αρχίζει από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της τελικής επιμέτρησης που συντάχθηκε από την υπηρεσία. Αν η παραλαβή δεν διενεργηθεί ή το πρωτόκολλο δεν εγκριθεί μέσα στις πιο πάνω προθεσμίες, η παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια τριάντα (30) ημέρες μετά την υποβολή από τον ανάδοχο σχετικής όχλησης για τη διενέργειά της και επιβάλλονται στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 40. Αν ο ανάδοχος δεν παραστεί κατά την παραλαβή ή υπογράψει “με επιφύλαξη” το σχετικό πρωτόκολλο, η παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεστεί αυτοδίκαια εξήντα (60) ημέρες μετά την υποβολή ειδικής όχλησης.

279

Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζεται το περιεχόμενο του «μητρώου έργου», τα τεύχη, οι εκθέσεις, τα σχέδια, οι πίνακες, τα ηλεκτρονικά δεδομένα και τα λοιπά στοιχεία που το συνοδεύουν, καθώς και η μορφή των στοιχείων αυτών. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του ίδιου Υπουργού καθορίζονται οι κυρώσεις που επιβάλλονται στον ανάδοχο σε περίπτωση μη υποβολής του μητρώου, η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων, τα αρμόδια όργανα, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα».609

609

Αντικατάσταση της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) ) με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 136 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: 2. Η προσωρινή παραλαβή διενεργείται μέσα σε έξι (6) μήνες από τη βεβαιωμένη περάτωση του έργου, εφόσον υποβληθεί από τον ανάδοχο η τελική επιμέτρηση του έργου μέσα σε δύο (2) μήνες από την πιο πάνω περάτωση. Αν η τελική επιμέτρηση υποβληθεί από τον ανάδοχο μεταγενέστερα, η πιο πάνω προθεσμία για τη διενέργεια της παραλαβής αρχίζει από την υποβολή της τελικής

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Για τη διενέργεια της προσωρινής παραλαβής η προϊσταμένη αρχή ορίζει την επιτροπή παραλαβής, αφού προηγουμένως η διευθύνουσα υπηρεσία της ανακοινώσει την περάτωση των εργασιών και τη σύνταξη της τελικής επιμέτρησης. Η επιτροπή είναι τριμελής, όταν όμως πρόκειται για σημαντικά έργα μπορεί να ορισθούν μέχρι και τέσσερα (4) επιπλέον μέλη για να περιληφθούν σε αυτήν τεχνικοί διαφόρων ειδικοτήτων, ανάλογα με τη φύση του έργου. Στην επιτροπή παραλαβής των έργων τουλάχιστον ο πρόεδρος δεν ορίζεται από υπαλλήλους της διευθύνουσας υπηρεσίας. Όταν ο φορέας που πρόκειται να χρησιμοποιήσει το έργο είναι άλλος από την υπηρεσία που το κατασκευάζει, η προϊσταμένη αρχή μπορεί να περιλάβει στην επιτροπή μέλη που υποδεικνύονται από τον φορέα που θα χρησιμοποιήσει το έργο. Η επιτροπή παραλαβής συνέρχεται και διενεργεί την παραλαβή με πρωτοβουλία και ευθύνη του προέδρου της. Για την παραλαβή συντάσσεται πρωτόκολλο που υπογράφεται από όλα τα μέλη της επιτροπής, από τον τελευταίο επιβλέποντα που 610 παρίσταται κατά τη διενέργειά της και από τον ανάδοχο που παραδίδει το έργο . Αν υπάρξει αδυναμία υπογραφής από τον Πρόεδρο ή μέλος της επιτροπής ή τον επιβλέποντα, το πρωτόκολλο υπογράφεται από τους υπόλοιπους με σχετική μνεία των λόγων της αδυναμίας υπογραφής. «4. Η επιτροπή παραλαβής παραλαμβάνει το έργο ποσοτικά και ποιοτικά, ελέγχει κατά το δυνατόν τις επιμετρήσεις, με γενικές ή σποραδικές καταμετρήσεις, καταγράφει στο πρωτόκολλο τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης, όπως διορθώνονται από τους ελέγχους που γίνονται, χωρίς να δεσμεύεται από το περιεχόμενο του τελικού συνοπτικού επιμετρητικού πίνακα, στον οποίο μπορεί να επέμβει διορθωτικά, αιτιολογεί τις τροποποιήσεις στις ποσότητες και αναγράφει τις παρατηρήσεις της για εργασίες που έχουν εκτελεσθεί με υπέρβαση των εγκεκριμένων ποσοτήτων ή κατά τροποποίηση των εγκεκριμένων σχεδίων». 611 Η επιτροπή επίσης ελέγχει κατά το δυνατόν την ποιότητα των εργασιών και αναγράφει στο πρωτόκολλο τις παρατηρήσεις της, ιδίως για τις εργασίες που κρίνονται απορριπτέες ή ελαττωματικές, που πρέπει να αποκατασταθούν, ή παραδεκτές μεν αλλά με μείωση της τιμής τους. 5. Στην παραλαβή καλείται να παραστεί ο ανάδοχος. Η παραλαβή γίνεται νόμιμα και χωρίς την παρουσία του αναδόχου αν αυτός έχει κληθεί να παραστεί. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, όπως και στην περίπτωση που ο ανάδοχος αρνείται την υπογραφή του πρωτοκόλλου, του κοινοποιείται το πρωτόκολλο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 44 του παρόντος. Το πρωτόκολλο θεωρείται ως πράξη της διευθύνουσας υπηρεσίας και η σχετική ένσταση ασκείται μέσα στην προθεσμία της παραγράφου 1 του άρθρου 76 του παρόντος, υπολογιζόμενη από την υπογραφή του με επιφύλαξη ή από την κοινοποίηση στον ανάδοχο. Η προσωρινή παραλαβή ολοκληρώνεται με την έγκριση του πρωτοκόλλου από την προϊσταμένη αρχή. Αυτή μπορεί να αναβάλει την έγκριση του πρωτοκόλλου μέχρι να αποκατασταθούν από τον ανάδοχο τα ελαττώματα που διαπιστώθηκαν. Η έγκριση γίνεται μέσα σε έναν (1) μήνα από την πλήρη αποκατάσταση. 6. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τις περιπτώσεις παραλαβής τμημάτων έργων που περατώθηκαν και μπορεί να έχουν αυτοτελή χρήση, όπου αυτό προβλέπεται από τη σύμβαση,

610

ΣτΕ/631/2006.Δημόσια έργα. Ουσιώδη τύπο της διαδικασίας παραλαβής του έργου προσωρινής ή οριστικής, συνιστά η κλήση του αναδόχου να παραστεί κατά την παραλαβή και να υπογράψει το σχετικό πρωτόκολλο. Εάν ο ανάδοχος δεν παραστεί ή αρνηθεί να υπογράψει το πρωτόκολλο, τότε αυτό του επιδίδεται κατά τα οριζόμενα στο πδ 475/1976. Δεκτή η αίτηση αναίρεσης για πλημμελή αιτιολογία (αναιρεί την αριθμ. 1984/1995 ΔΕφΑθ). 611

Αντικατάσταση του πρώτου εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 73 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 136 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «4. Η επιτροπή παραλαβής παραλαμβάνει το έργο ποσοτικά και ποιοτικά, ελέγχει κατά το δυνατόν την επιμέτρηση με γενικές ή σποραδικές καταμετρήσεις, καταγράφει στο πρωτόκολλο τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης, όπως τυχόν διορθώνονται από τους ελέγχους που γίνονται, αιτιολογεί τις τυχόν τροποποιήσεις στις ποσότητες και αναγράφει τις παρατηρήσεις της για εργασίες που τυχόν έχουν εκτελεσθεί με υπέρβαση των εγκεκριμένων ποσοτήτων ή κατά τροποποίηση των εγκεκριμένων σχεδίων.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

επιμέτρησης. Αν δεν υποβληθεί τελική επιμέτρηση από τον ανάδοχο, η προθεσμία για τη διενέργεια της παραλαβής αρχίζει από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της τελικής επιμέτρησης που συντάχθηκε από την υπηρεσία. Αν η παραλαβή δεν διενεργηθεί ή το πρωτόκολλο δεν εγκριθεί μέσα στις πιο πάνω προθεσμίες, η παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια τριάντα (30) ημέρες μετά την υποβολή από τον ανάδοχο σχετικής όχλησης για τη διενέργειά της και επιβάλλονται στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι προβλεπόμενες στην παράγραφο 3 του άρθρου 40 του παρόντος πειθαρχικές ποινές.

280

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

καθώς επίσης και σε όλες τις περιπτώσεις που μια εργολαβία δεν συνεχίζεται, όπως στις περιπτώσεις διάλυσης και έκπτωσης. 7. Απαραίτητο στοιχείο για την προσωρινή παραλαβή κάθε δημόσιου έργου είναι ο Φάκελος Ασφάλειας και 612 Υγείας (Φ.Α.Υ.), σύμφωνα με την απόφαση ΔΕΕΠΠ/οικ.433/ 19.9.2000 (ΦΕΚ 1176 Β΄) του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 7 4 Χρό νο ς υ πο χ ρ ε ωτι κή ς σ υντή ρη σ η ς των έργ ων

1. Ο χρόνος εγγύησης, κατά τον οποίο ο ανάδοχος φέρει τον κίνδυνο του έργου και υποχρεούται στη συντήρησή του, σύμφωνα με τα άρθρα 58 παράγραφος 1 και 75 παράγραφος 2 του παρόντος και μετά την πάροδο του οποίου ενεργείται η οριστική παραλαβή, ορίζεται γενικά σε δεκαπέντε (15) μήνες. Σε εντελώς ειδικές περιπτώσεις μπορεί με τα συμβατικά τεύχη να ορίζεται μεγαλύτερος χρόνος εγγύησης ενδεχομένως και με ιδιαίτερο αντάλλαγμα, όχι όμως μεγαλύτερος από τρία (3) έτη. Για έργα προϋπολογισμού υπηρεσίας μέχρι του ορίου που γίνονται δεκτές στις δημοπρασίες εργοληπτικές επιχειρήσεις Α2 τάξης, εφόσον η φύση των εργασιών το επιτρέπει ή για έργα που δεν νοείται μακροχρόνια συντήρησή τους, μπορεί με τα συμβατικά τεύχη να καθορίζεται χρόνος εγγύησης μικρότερος των δεκαπέντε (15) μηνών. Ο χρόνος εγγύησης αρχίζει από τη βεβαιωμένη περάτωση των εργασιών αν μέσα σε δύο (2) μήνες από αυτή υποβληθεί από τον ανάδοχο η τελική επιμέτρηση, άλλως από την ημερομηνία που υποβλήθηκε ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο συντάχθηκε η τελική επιμέτρηση. 2. Κατά το χρόνο εγγύησης και υποχρεωτικής συντήρησης ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να επιθεωρεί τακτικά τα έργα, να τα διατηρεί σε ικανοποιητική κατάσταση και να αποκαθιστά κάθε βλάβη τους. Εργασίες για την αποκατάσταση βλαβών από τη χρήση εκτελούνται με έγκριση της υπηρεσίας και η δαπάνη αποδίδεται στον ανάδοχο ή οι εργασίες αυτές εκτελούνται από την υπηρεσία. Αν ο ανάδοχος παραλείπει τις υποχρεώσεις του για τη συντήρηση των έργων κατά το χρόνο εγγύησης, οι απαραίτητες εργασίες μπορεί να εκτελεσθούν από την υπηρεσία με οποιονδήποτε τρόπο σε βάρος και για λογαριασμό του υπόχρεου αναδόχου.

Άρ θρο 7 5 Ορι στι κή πα ραλ αβ ή

1. Στην οριστική παραλαβή εφαρμόζονται οι διατάξεις για την προσωρινή παραλαβή των παραγράφων 3, 5 και 6 του άρθρου 73 του παρόντος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Η οριστική παραλαβή γίνεται μετά την προσωρινή και την πάροδο του χρόνου υποχρεωτικής από τον ανάδοχο συντήρησης.

281

Πρέπει να διενεργηθεί μέσα σε δύο (2) μήνες από τότε που λήγει ο χρόνος εγγύησης, σύμφωνα με το άρθρο 74 του παρόντος. «Αν η οριστική παραλαβή δεν διενεργηθεί μέσα σε αυτήν την προθεσμία, θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια εξήντα (60) ημέρες μετά την υποβολή από τον ανάδοχο σχετικής όχλησης για τη διενέργειά της

612

ΔΕΕΠΠ/οικ433/19.9.2000 -ΦΕΚ:1176.Καθιέρωση του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) ως απαραίτητου στοιχείου για την προσωρινή και οριστική παραλαβή κάθε Δημόσιου Έργου.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

και επιβάλλονται στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι πειθαρχικές ποινές που 614 615 προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 40.».613 Αν η προσωρινή παραλαβή δεν έχει διενεργηθεί μέχρι την οριστική παραλαβή, διενεργείται ταυτόχρονα 616 προσωρινή και οριστική παραλαβή . 3. Κατά την οριστική παραλαβή ελέγχεται πάλι η καλή κατάσταση των εργασιών. 4. Μετά την οριστική παραλαβή του έργου ο ανάδοχος ευθύνεται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Σε περιπτώσεις ειδικών έργων, με τα συμβατικά τεύχη μπορεί να ορίζονται πρόσθετες ευθύνες ή υποχρεώσεις του αναδόχου και μετά την οριστική παραλαβή. 5. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου και της παραγράφου 3 του άρθρου 176 του παρόντος εφαρμόζονται είτε η οριστική παραλαβή διενεργηθεί πραγματικά είτε συντελεσθεί αυτοδίκαια. «6. Η συντέλεση της οριστικής παραλαβής αποτελεί την αφετηρία της παραγραφής των απαιτήσεων του αναδόχου από την εργολαβική σύμβαση που δεν έχουν ήδη παραγραφεί, σύμφωνα με τις ειδικότερες 618 διατάξεις του παρόντος νόμου.»617 . 7. Αν η παραλαβή συντελεσθεί αυτοδίκαια και διαπιστωθούν εκ των υστέρων διαφορές στις ποσότητες των εργασιών που εκτελέσθηκαν ο ανάδοχος έχει υποχρέωση να επιστρέψει το εργολαβικό αντάλλαγμα που τυχόν 619 έχει καταβληθεί για τις εργασίες αυτές .

613

Αντικατάσταση του τρίτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 75 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 136 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «Αν η οριστική παραλαβή δεν διενεργηθεί μέσα σε αυτήν την προθεσμία, θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδίκαια τριάντα (30) ημέρες μετά την υποβολή από τον ανάδοχο σχετικής όχλησης για τη διενέργειά της και επιβάλλονται στα υπαίτια όργανα του φορέα κατασκευής του έργου οι προβλεπόμενες από την παράγραφο 3 του άρθρου 40 του παρόντος πειθαρχικές ποινές.» 614

ΝΣΚ/575/1988.Εκκαθάριση εργολαβίας μετά την αυτοδίκαιη παραλαβή της.Μετά την οριστική παραλαβή του έργου, έστω και αυτοδίκαιη, συντάσσεται και εξοφλείται ο τελικός λογαριασμός και αποδίδεται το σύνολο των εγγυητικών επιστολών. Αξιώσεις του κυρίου του έργου που προκύπτουν από πρωτόκολλο παραλαβής που συντάχθηκε μετά την αυτοδίκαιη συντέλεσή της, αν αφορούν σε ποσότητες εκτελεσθεισών εργασιών, ικανοποιούνται χωρίς περιορισμούς, ενώ αν αφορούν στην ποιότητά τους ισχύουν οι περιορισμοί του άρθρου 692 του Α.Κ. 615

ΝΣΚ/576/1988.Αυτοδίκαιη παραλαβή δημόσιου έργου.Η οριστική παραλαβή ενός δημόσιου έργου θεωρείται ότι συνελέστηκε αυτοδίκαια αν δεν διενεργηθεί μέσα σε δύο μήνες από τη λήξη του χρόνου εγγύησης του έργου και μετά πάροδο τριάντα ημερών από την ειδική όχληση του αναδόχου, που γίνεται μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, για τη διενέργεια της παραλαβής. 616

ΝΣΚ/690/1987.Σύνταξη συγκριτικού πίνακα μετά την περαίωση δημοσίου έργου.Η οριστική οικονομική εκκαθάριση ενός δημόσιου έργου πρέπει να στηρίζεται στα στοιχεία της τελικής επιμετρήσεως των εργασιών που παραλήφθηκαν και όχι του συγκριτικού πίνακα που συντάχθηκε και εγκρίθηκε πριν από την εκτέλεση των εργασιών. β) Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει αρμοδιότητα να ελέγχει τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τους λογαριασμούς πληρωμής ενός δημόσιου έργου. Αντικατάσταση της παρ. 6 του άρθρου 75 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 137 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012.Η αντικατασταθείσα διάταξη είχε ως εξής: «6. Η συντέλεση της οριστικής παραλαβής αποτελεί την αφετηρία της παραγραφής των απαιτήσεων του αναδόχου από την εργολαβική σύμβαση» 618

ΕΣ/Tμ.7/74/2006 .Η αξίωση του εργολάβου για την καταβολή της, κατά τη σύμβαση, οφειλόμενης αμοιβής του υπόκειται σε πενταετή παραγραφή που αρχίζει από το τέλος του έτους κατά το οποίο συντελέσθηκε η οριστική παραλαβή του έργου, είτε αυτή διενεργήθηκε από την επιτροπή με τη σύνταξη σχετικού πρωτοκόλλου (πραγματική παραλαβή) είτε έγινε αυτοδικαίως (πλασματική παραλαβή). Η οριστική, δε, παραλαβή θεωρείται ότι έχει συντελεσθεί αυτοδικαίως εάν παρέλθει άπρακτο δίμηνο από τη συμπλήρωση του χρόνου της εγγύησης του έργου και πάντως μετά την πάροδο 30 ημερών από τότε που ο ανάδοχος θα απευθύνει προς την υπηρεσία ειδική περί τούτου όχληση, χωρίς την οποία δεν επέρχεται η συντέλεση της (πλασματικής) οριστικής παραλαβής (πρβλ. πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 271, 388/1992 και απ. ΣτΕ 3489, 4195/1996).Aπό τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει, ανεξαρτήτως του χρόνου λήξεως της εγγύησης των έργων, ότι έγινε ειδική όχληση του αναδόχου προς ενέργεια της οριστικής παραλαβής τους, δε συντρέχει περίπτωση συντελέσεως αυτοδίκαιης παραλαβής, ούτε εξάλλου έχουν συνταχθεί πρωτόκολλα οριστικής παραλαβής. Συνεπώς, οι αξιώσεις του αναδόχου από τις ανωτέρω εργολαβικές συμβάσεις δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

617

282

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

8. Απαραίτητο στοιχείο για την οριστική παραλαβή κάθε δημόσιου έργου είναι ο Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (Φ.Α.Υ.).

«Άρθρο 75Α Απόσβεση δικαιωμάτων αναδόχου Με την επιφύλαξη μικρότερων προθεσμιών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο τα εν γένει δικαιώματα του αναδόχου από τη σύμβαση αποσβέννυνται και οποιαδήποτε εξ αυτών αξίωση παραγράφεται, εάν αυτά δεν ασκηθούν, με σχετική αίτησή του προς τη διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την εμφάνιση της γενεσιουργού τους αιτίας».620

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Γ΄ ΕΠ Ι ΛΥ ΣΗ Δ Ι ΑΦ ΟΡ ΩΝ

Άρ θρο 7 6 Εν στά σε ις - Α ιτή σε ις θε ρα πε ίας

1. Κατά των πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας, που προσβάλλουν έννομο συμφέρον του 621 622 αναδόχου, χωρεί ένσταση . Η ένσταση ασκείται με κατάθεση στη διευθύνουσα υπηρεσία, μέσα σε 619

ΝΣΚ/172/1994 .Δημόσια έργα. Τροποποίηση εγκεκριμένου πρωτοκόλλου παραλαβής. Δικαιώματα του κυρίου του έργου. Μετά την πραγματική οριστική παραλαβή ενός δημοσίου έργου, ο κύριος του έργου, μπορεί να στραφεί κατά του Αναδόχου, μόνο αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 692 του ΑΚ ότι δηλαδή πρόκειται για παραλείψεις που δεν μπορούσαν να διαγνωσθούν κατά το χρόνο της παραλαβής με κανονική, σε σχέση με το παραληφθέν έργο εξέταση ή απεκρύβησαν δολίως από τον εργολάβο. 620Προσθήκη

μετά το άρθρο 75 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) άρθρου 75Α με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 137 του ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012. 621

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/113/2001.Δημόσια έργα. Εφαρμογή διατάξεων του Ν 2839/2000 για εξέταση προσφυγών.Ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ δεν έχει αρμοδιότητα να αποφαίνεται σε προσφυγές ελέγχου νομιμότητας, που ασκούνται κατά των αποφάσεων ή εγκρίσεων των οργάνων των ΟΤΑ, πρώτου και δεύτερου βαθμού, οι οποίες αναφέρονται σε συμβάσεις ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων έργων, διότι το άρθρο 16 του Ν 2576/98 δεν έχει εφαρμογή σε αποφάσεις ή εγκρίσεις των αρχών ή των οργάνων των Δήμων, των Κοινοτήτων, των Νομικών τους Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, καθώς και των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, των Νομικών τους Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των ιδρυμάτων τους, περί των οποίων ορίζουν ρητά και ειδικά οι διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, οι οποίες και καθιδρύουν ολοκληρωμένο σύστημα άσκησης του προληπτικού αλλά και του κατασταλτικού ελέγχου επί των αποφάσεων και εγκρίσεων σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης έργων ή μελετών, από τις Τριμελείς Επιτροπές και τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας.

283

622

•ΥΠΕΣ/74895/30.12.2010 ΘΕΜΑ: Έλεγχος νομιμότητας πράξεων Ο.Τ.Α., Αστική και Πειθαρχική ευθύνη αιρετών μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. (άρθρο 238 του Ν. 3852/2010 «ΠρόγραμμαΚαλλικράτης»). (…) 4. Κατά την εξέταση ειδικής διοικητικής προσφυγής όποιου έχει έννομο συμφέρον κατά απόφασης οργάνων των Δήμων ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποφαίνεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της, αντί του ενός μηνός, κατά τις διατάξεις του άρθρου 150, παρ. 2 ΚΔΚ. Ενώ, επιπλέον, ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης διοίκησης είναι αρμόδιος να αποφαίνεται επί i) αιτήσεων θεραπείας για έργα με προϋπολογισμό μέχρι 5.000.000 ευρώ προ Φ.Π.Α., μελετών και υπηρεσιών που υπάγονται στις διατάξεις του Ν. 3316/2005 (Α’ 42) και αφορούν δήμους, και ii) αιτήσεων θεραπείας για έργα με προϋπολογισμό μέχρι 5.000.000 ευρώ προ Φ.Π.Α., μελετών και υπηρεσιών που υπάγονται στις διατάξεις του Ν. 3316/2005 (Α’ 42) και αφορούν περιφέρειες, 5. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορεί, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα με την ειδική διοικητική προσφυγή, να αναστείλει με απόφασή του την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης, 6. Συνεχίζουν τη λειτουργία τους οι Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 ΚΔΚ και οι επιτροπές Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του ΚΝΑ (Κώδικας Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, ΠΔ 30/ 1996, Α΄21). Πιο αναλυτικά:α. Ειδική Επιτροπή άρθρου 152 ΚΔΚ. Οι διατάξεις των

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών, από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης, εκτός αν σε ειδικές περιπτώσεις ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα Κώδικα. 2. Η ένσταση απευθύνεται στην προϊσταμένη αρχή, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η αρμόδια αρχή υποχρεούται να εκδώσει την απόφασή της μέσα σε δύο (2) μήνες από την κατάθεση της ένστασης. 3. Αν η ένσταση απορριφθεί στο σύνολό της ή μερικώς ή αν παρέλθει άπρακτη η δίμηνη προθεσμία της 623 προηγούμενης παραγράφου, ο ανάδοχος μπορεί να ασκήσει αίτηση θεραπείας σε ανατρεπτική προθεσμία τριών (3) μηνών, από την κοινοποίηση της απόφασης ή από την άπρακτη πάροδο του διμήνου. Η έκδοση ή κοινοποίηση απόφασης επί της ενστάσεως, μετά την πάροδο του διμήνου, δεν μεταθέτει την έναρξη της ανωτέρω προθεσμίας για την άσκηση αίτησης θεραπείας. Αίτηση θεραπείας ασκείται επίσης και κατά αποφάσεων ή πράξεων της προϊσταμένης αρχής ή του κυρίου του έργου, εφόσον με τις αποφάσεις ή πράξεις αυτές δημιουργείται για πρώτη φορά διαφωνία. Στην τελευταία αυτή περίπτωση δεν απαιτείται να

άρθρων 151 και 152 του ΚΔΚ, κατά το μεταβατικό αυτό χρονικό διάστημα, εξακολουθούν να ισχύουν σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που εκδίδονται κατά τα άρθρα 225, 226 και 227 του Καλλικράτη. Οι Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 ΚΔΚ συνεχίζουν να λειτουργούν με την ίδια συγκρότηση και χωρική αρμοδιότητα μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. Σε όσες περιπτώσεις έχει λήξει ή λήγει η θητεία τους, ανασυγκροτούνται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Επισημαίνεται ότι, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α., δεν εφαρμόζεται η παρ. 3 του άρθρου 227 του «Καλλικράτη».β. Επιτροπή Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του ΚΝΑ.Ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των συλλογικών οργάνων των Περιφερειών διενεργείται, σύμφωνα με τα άρθρα 225 και 226 του Καλλικράτη, από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης κατ’ αντιστοιχία με τις αρμοδιότητες του Ελεγκτή Νομιμότητας.. Αντίθετα, ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των μονομελών οργάνων των Περιφερειών (Περιφερειάρχης, Αντιπεριφερειάρχες), καθώς και η εξέταση προσφυγών του Ν. 3852/2010 κατά όλων των πράξεων των οργάνων (συλλογικών και μονομελών) των Περιφερειών ασκείται από τις Επιτροπές Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του ΚΝΑ. Οι επιτροπές αυτές συνεχίζουν να λειτουργούν με την ίδια συγκρότηση και την ίδια χωρική αρμοδιότητα μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. Σε όσες περιπτώσεις έχει λήξει ή λήγει η θητεία τους, ανασυγκροτούνται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.Στις Επιτροπές αυτές, αντί του μονίμου υπαλλήλου της κρατικής Περιφέρειας, κατηγορίας ΠΕ, με βαθμό τουλάχιστον Α΄, συμμετέχει υπάλληλος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που ορίζεται με τον αναπληρωτή του από τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, και αντί του αιρετού εκπροσώπου, που υποδεικνύονταν από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση του κάθε νομού, θα συμμετέχει αιρετός εκπρόσωπος της Περιφέρειας, που θα ορίζεται από τον Περιφερειάρχη. Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α., η άσκηση της προσφυγής ενώπιον της Επιτροπής δεν αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση των ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων. •Δ17γ/06 /25/Φ.5.9.1/14 / 2 /2011/ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 4.ΘΕΜΑ: Αιτήσεις θεραπείας ΟΤΑ Α΄και Β΄βαθμού.1.Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις διατάξεις: α) του άρθρου 7 του π.δ 186/1996 για τα αποφαινόμενα όργανα για έργα αρμοδιότητας Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (Ν.Α) κλπ β) του άρθρου 7 του π.δ 131 /1998 για τα αποφαινόμεναόργανα για έργα αρμοδιότητας των Περιφερειών και γ) του άρθρου 17 τουπ.δ.171/1987 για τα αποφαινόμενα όργανα για έργα που εκτελούνται από τους ΟΤΑ σε συνδυασμό με την αρ. 91/2003 γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ (νυν Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων) είναι αρμόδιος να αποφαίνεται επί αιτήσεων θεραπείας για έργα αρχικού συμβατικού προϋπολογισμού άνω των 500 εκατ.δραχμών (ήτοι άνω του 1,5 εκατ.ευρώ περίπου).2. Μετά την 1.1.2011 τέθηκε σε εφαρμογή ο ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης» στο άρθρο 227 παρ.4 του οποίου προβλέπεται ότι για έργα προϋπολογισμού μέχρι 5 εκατ. ευρώ ,χωρίς ΦΠΑ, αρμόδιος να αποφαίνεται επί αιτήσεων θεραπείας, είναι ο Ελεγκτής Νομιμότητας ο οποίος προϊσταται της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ , η οποία έχει συσταθεί με τον ίδιο νόμο. Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της υπηρεσίας αυτής ,αρμόδιος να αποφαίνεται στις παραπάνω αιτήσεις θεραπείας είναι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 238 παρ 1, ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης (βλ. και σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκ/σης & Ηλ/νικής Διακυβέρνησης αρ.6/2011, παρ.1Βι.) 3.΄Υστερα από τα ανωτέρω παρακαλούμε να διαβιβάσετε στο Γενικό Γραμματέα της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης τις αιτήσεις θεραπείας που τυχόν εκκρεμούν στις υπηρεσίες σας και αφορούν έργα που εκτελούνται από ΟΤΑ Α΄ή Β΄ βαθμού, προϋπολογισμού υπηρεσίας μέχρι 5 εκατ. ευρώ, χωρίς ΦΠΑ ,δεδομένου ότι με βάση τα ανωτέρω ο Υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ είναι πλέον αρμόδιος για την εξέταση αιτήσεων θεραπείας που αφορούν έργα των φορέων αυτών με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των 5 εκ. ευρώ. •ΥΠΕΣ/2067/14.1.2011-ΕΓΚ.6. παρ.1Βι. Μέχρι τον ορισμό του Ελεγκτή Νομιμότητας, ο οποίος βάσει του άρθρου 227 παρ.4 για έργα προϋπολογισμού έως 5.000.000 Ευρώ αποφαίνεται επί αιτήσεων θεραπείας, αρμόδιος να αποφανθεί επί των αιτήσεων αυτών είναι ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου 280 του Ν.3852/2010.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

623

284

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προηγηθεί ένσταση και η τρίμηνη ανατρεπτική προθεσμία για την άσκηση της αίτησης θεραπείας αρχίζει 624 από την κοινοποίηση της απόφασης ή της πράξης στον ανάδοχο . 4. Η αίτηση θεραπείας δεν είναι απαραίτητο να έχει συνταχθεί με ορισμένο τύπο, πρέπει όμως να περιλαμβάνει μνεία της πράξης ή της παράλειψης κατά της οποίας στρέφεται, σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους λόγους στους οποίους στηρίζει τις απόψεις του αυτός που υποβάλλει την αίτηση και τέλος συγκεκριμένα και με σαφήνεια τα αιτήματά του. 625

5. Η αίτηση θεραπείας απευθύνεται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και η επίδοσή της γίνεται πάντοτε με δικαστικό επιμελητή, κοινοποιείται δε και στην υπηρεσία που έχει εκδώσει 626 την προσβαλλόμενη πράξη . Αν η αίτηση υποβάλλεται για παράλειψη έκδοσης της πράξης, η κοινοποίηση γίνεται προς τη διευθύνουσα υπηρεσία. 6. Η αίτηση θεραπείας συνοδεύεται από αντίγραφα της πράξης από την οποία προήλθε η διαφωνία, της ένστασης που υποβλήθηκε κατ’ αυτής και της πράξης ή απόφασης κατά της οποίας στρέφεται η αίτηση, αν κοινοποιήθηκε τέτοια πράξη ή απόφαση. 7. Η διευθύνουσα υπηρεσία και η αρμόδια για την ένσταση προϊσταμένη αρχή υποχρεούνται να διαβιβάσουν στην αρμόδια για την αίτηση θεραπείας υπηρεσία το φάκελο της υπόθεσης που περιλαμβάνει πάντοτε τα συμβατικά τεύχη ή αντίγραφά τους. Τα συμβατικά τεύχη μπορεί να τα προσκομίσει και αυτός που υποβάλλει την αίτηση. 8. Αίτηση θεραπείας μπορεί να ασκήσει και ο κύριος του έργου, εφόσον δεν είναι το Δημόσιο. Αν η αρμοδιότητα για την απόφαση επί αιτήσεων θεραπείας ασκείται από όργανο του φορέα, επί αιτήσεων θεραπείας του προηγούμενου εδαφίου αποφασίζει πάντοτε ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 9. Αν δεν είναι το Δημόσιο κύριος του έργου, αντίγραφο της αίτησης θεραπείας επιδίδεται στον αντισυμβαλλόμενο μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την επίδοσή της στον Υπουργό, διαφορετικά η αίτηση θεραπείας θεωρείται σαν να μην έχει ασκηθεί. Ο αντισυμβαλλόμενος μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία ενός (1) μηνός μπορεί να υποβάλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων τις τυχόν αντιρρήσεις του επί αιτήσεως θεραπείας. Η παράλειψη υποβολής αντιρρήσεων δεν δημιουργεί τεκμήριο αποδοχής των όσων προβάλλονται στην ένσταση ή την αίτηση θεραπείας, τα οποία μπορεί ο ενδιαφερόμενος να αποκρούσει για πρώτη φορά στο Δικαστήριο. 10. Στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, αυτός που υπέβαλε την αίτηση θεραπείας υποχρεούται να υποβάλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επικυρωμένο αντίγραφο του αποδεικτικού εμπρόθεσμης επίδοσης της αίτησής του αυτής στον αντισυμβαλλόμενο. Η υποβολή του εν λόγω αντιγράφου γίνεται μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την επίδοση της αίτησης θεραπείας στον αντισυμβαλλόμενο. Οι αιτήσεις θεραπείας στην περίπτωση αυτή δεν εισάγονται για συζήτηση στο αρμόδιο 624

ΔΕΑ 814/2009.Παραδεκτή η ενώπιον του ΥΠΕΧΩΔΕ άσκηση αίτησης θεραπείας εντός 45 ημερών από την έκδοση απόφασης Προϊσταμένης Αρχής που εκδόθηκε μεταγενεστέρως από την πάροδο 45 ημερών από την άπρακτη πάροδο του διμήνου από της καταθέσεως της ενστάσεως , διότι η δίμηνη προθεσμία του άρθρου 41 του ν. 3316/2005 δεν είναι ανατρεπτική. Ακυρώνει την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ που έκρινε αντιθέτως και αναπέμπει την υπόθεση σε αυτόν προκειμένου να απαντήσει επί της ουσίας στο αίτημα της αίτησης θεραπείας. Απορριπτέο ως νόμω αβάσιμο το αίτημα προς απόδοση του αιτουμένου ποσού βάσει διατάξεων αδικαιολογήτου πλουτισμού, διότι βασίζεται στα ίδια πραγματικά περιστατικά με την κριθείσα κύρια βάση της προσφυγής από σύμβαση

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

625

285

ΝΣΚ/593/2001 .ΟΤΑ. Τεχνικά έργα. Αιτήσεις θεραπείας. Αρμόδια όργανα.Μετά την ισχύ του άρθρου 7 παρ.2 του Π.Δ/τος 186/1996, αρμόδιοι να αποφαίνονται, σε αιτήσεις θεραπείας, κατέστησαν ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας, αν ο αρχικός συμβατικός προϋπολογισμός του έργου δεν υπερβαίνει το ποσόν των 500.000.000 δραχμών και μετά από γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων (ή τούτου μη υπάρχοντος - μετά από γνώμη του κατ άρθρο 4 του Π.Δ/τος 186/1996 Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων) και ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, για έργα με ποσό αρχικού συμβατικού προϋπολογισμού, που υπερβαίνει τα άνω όρια μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημοσίων Εργων της ΓΓΔΕ του ΥΠΕΧΩΔΕ. (πλειοψ.) 626

•ΣτΕ/122/2007.Εργα ΟΤΑ. Η αίτηση θεραπείας του αναδόχου προς το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας δεν απαιτείται να κοινοποιείται και προς τον κύριο του έργου ΟΤΑ. Αντίθετη μειοψηφία. Δεκτή η αναίρεση (αναιρεί την αριθμ. 801/1997 ΔΕφΠατρ). •ΣτΕ/121/2007.Εργα εκτελούμενα υπό των ΑΕΙ. Η αίτηση θεραπείας του αναδόχου προς τη σύγκλητο ή το αντίστοιχο όργανο του ΑΕΙ δεν απαιτείται να κοινοποιείται και προς τον κύριο του έργου ΑΕΙ. Αντίθετη μειοψηφία. Δεκτή η αναίρεση (αναιρεί την αριθμ. 67/2003 ΔΕφΙωαν).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Τεχνικό Συμβούλιο πριν περάσει η προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου για υποβολή αντιρρήσεων. Οι αντιρρήσεις συζητούνται μαζί με την αίτηση θεραπείας, με τις οποίες συζητούνται και εξετάζονται και οι τυχόν αντίθετες για το ίδιο θέμα αιτήσεις θεραπείας. Σε περίπτωση αντίθετων αιτήσεων θεραπείας, όταν αρμόδιος να αποφασίσει επί αιτήσεως θεραπείας του κυρίου του έργου είναι ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, σύμφωνα με την παράγραφο 9, η αρμοδιότητα του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επεκτείνεται και στη συνεξεταζόμενη αντίθετη αίτηση θεραπείας του αναδόχου, έστω και αν διαφορετικά αρμόδιο να αποφασίσει για την τελευταία αυτή αίτηση θεραπείας θα ήταν όργανο του κυρίου του έργου. 11. Προκειμένου να συζητηθεί η αίτηση θεραπείας στο τεχνικό συμβούλιο η αρμόδια για την εισήγηση υπηρεσία, σε συνεννόηση με τη Γραμματεία του Συμβουλίου καλεί με έγγραφη πρόσκλησή της τον ανάδοχο να παραστεί, σε ορισμένη ημέρα και ώρα και πάντως όχι νωρίτερα από δέκα (10) ημέρες από την επίδοση της πρόσκλησης, αυτοπροσώπως ή με νόμιμα εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο στη συνεδρίαση του συμβουλίου, για να υποστηρίξει τις απόψεις του και να δώσει κάθε σχετική πληροφορία ή διευκρίνιση που θα ζητηθεί από τα μέλη του συμβουλίου. Η επίδοση της πρόσκλησης γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 44 του παρόντος. Κατά τη συζήτηση καλείται επίσης, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας παραγράφου και ο κύριος του έργου που υποβάλλει αίτηση θεραπείας ή αντιρρήσεις κατ’ αυτής. 12. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος, αν και κλήθηκε, δεν παρέστη ο ίδιος ή με αντιπρόσωπό του, γίνεται σχετική μνεία στα πρακτικά του συμβουλίου και το συμβούλιο προχωρεί στην εξέταση της αίτησης θεραπείας και χωρίς την παρουσία του. Τα ίδια εφαρμόζονται και όταν κληθεί και δεν παραστεί ο κύριος του έργου που άσκησε αίτηση θεραπείας ή αντιρρήσεις. 13. Η εξέταση της αίτησης θεραπείας αρχίζει με την προφορική ανάπτυξη της έγγραφης εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας προς το συμβούλιο. Η εισήγηση ερευνά πρώτα το εμπρόθεσμο της αίτησης θεραπείας, της ένστασης που τυχόν προηγήθηκε, της επίδοσης της αίτησης θεραπείας στον αντισυμβαλλόμενο, στις περιπτώσεις που απαιτείται τέτοια επίδοση, καθώς και των αντιρρήσεων του αντισυμβαλλομένου, αν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις. Στη συνέχεια εξετάζει την ουσιαστική βασιμότητα της αίτησης θεραπείας, ανάλογα με τους περιεχόμενους σε αυτή λόγους και τα προβαλλόμενα σχετικά αιτήματα. Αν η αίτηση έχει οικονομικό αντικείμενο, η εισήγηση περιλαμβάνει εκτίμηση αυτού. Την προφορική ανάπτυξη της εισήγησης ακολουθεί συζήτηση για την πλήρη ενημέρωση των μελών του συμβουλίου στην υπόθεση. Στη συνέχεια καλείται να ακουσθεί αυτός που άσκησε την αίτηση θεραπείας και αυτός που τυχόν υπέβαλε αντιρρήσεις. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ορίζει τη σειρά ακρόασης ή και την ενδεχόμενη ταυτόχρονη ακρόαση. Όταν οι ενδιαφερόμενοι αποχωρήσουν, συνεχίζεται η συζήτηση από το συμβούλιο, το οποίο μετά το τέλος της συζήτησης γνωματεύει αιτολογημένα για την υπόθεση. 14. Σε κάθε αίτηση θεραπείας αποφασίζει ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ύστερα από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου, μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την επίδοση της 627 628 629 αίτησης θεραπείας . 627

628

•Δ17γ/161/8/Φ.5.9/4-7-2006-ΕΓΚ.15.Υποχρέωση της Διοίκησης να αποφαίνεται επί των αιτήσεων θεραπείας κατά το άρθρο 12 του Ν. 1418/84. Με αφορμή αναφορές και έγγραφα του Συνήγορου του Πολίτη, σχετικά με την παράλειψη των οργάνων της Διοίκησης να αποφαίνονται εμπρόθεσμα επί των αιτήσεων θεραπείας που ασκούν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 1418/84, παρέχονται με την Εγκύκλιο αυτή οι ακόλουθες οδηγίες, για την πιστή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Α). Σύμφωνα με το άρθρο 12, παρ. 7 του Ν. 1418/84, σε κάθε αίτηση θεραπείας αποφασίζει ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ( ή τυχόν άλλο αρμόδιο όργανο ), μέσα σε προθεσμία τριών μηνών από την επίδοσή της, η οποία παρατείνεται για άλλους δώδεκα μήνες, κατά την παράγραφ ο 9 του ίδιου άρθρου, υπό την προϋπόθεση ότι ο ανάδοχος δεν έχει απωλέσει την προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ( στο Εφετείο ), ή την έχει ασκήσει εμπρόθεσμα. Επίσης, όπως ορίζεται στην παράγραφο 8 του ίδιου άρθρου, σε περίπτωση που τα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα δεν προσκομίσουν στον Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ( ή το τυχόν άλλο αρμόδιο να αποφασίσει όργανο ), σχέδιο απόφασης επί της αιτήσεως θεραπείας, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το άρθρο 6, παρ. 9 του Ν. 1418/84, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9 του Ν. 326 3/04, πειθαρχικές κυρώσεις.Β).Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό και με τις δύο βασικές αρχές του διοικητικού δικαίου, δηλαδή της αρχής της

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δ17γ/08/77/24.5.2006-ΕΓΚ.11.Οδηγίες για την θεσμοθέτηση αποφαινομένων και γνωμοδοτούντων οργάνων στις συμβάσεις του ν. 3316/05…..Δδ) Το όργανο που αποφαίνεται στις αιτήσεις θεραπείας και το οποίο είναι ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, ή καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός, ή άλλο, κατά νόμον αρμόδιο όργανο του εργοδότη (άρθρο 41 παρ. 5 ν. 3316/05). Από τη διατύπωση του νόμου και τις αρμοδιότητές του προκύπτει ότι το όργανο αυτό κατέχει την ιεραρχικά ανώτατη θέση στη δομή της αναθέτουσας αρχής, αφού κρίνει τις αποφάσεις της Προϊσταμένης Αρχής, που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (τουλάχιστον στα έργα) είναι το αποφασιστικό όργανο της αναθέτουσας αρχής, όπως επί παραδείγματι το Διοικητικό Συμβούλιο των εταιρειών του δημοσίου, το Δημοτικό Συμβούλιο, το Νομαρχιακό Συμβούλιο, κ.ο.κ.. Συνεπώς το όργανο που αποφαίνεται επί των αιτήσεων θεραπείας πρέπει, κατά τη λογική του νόμου, να ασκεί ιεραρχικό έλεγχο στις αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής.

286

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

15. Αν η αίτηση θεραπείας απορριφθεί με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή αν ο Υπουργός δεν εκδώσει και κοινοποιήσει την απόφασή του μέσα στην τρίμηνη προθεσμία της παραγράφου 14, δικαιούται αυτός που υπέβαλε την αίτηση θεραπείας να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο, σύμφωνα με τις διατάξεις του επόμενου άρθρου. Η κοινοποίηση της απόφασης γίνεται μέσα στην ανωτέρω τρίμηνη προθεσμία. Σε περίπτωση που τα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα δεν προσκομίσουν μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο του τρίτου μήνα το σχέδιο απόφασης επί της αιτήσεως θεραπείας στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή το αρμόδιο όργανο των άλλων φορέων που εκτελούν δημόσια έργα, επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στο άρθρο 40 του παρόντος. 16. Αν η αίτηση θεραπείας είναι εμπρόθεσμη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να εκδώσει την απόφασή του και μετά την πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 14, αλλά οπωσδήποτε όχι πέραν του έτους από τη λήξη αυτής, εφόσον δεν έχει λήξει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ή έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα σχετική προσφυγή και δεν έχει ακόμα εκδοθεί επί της προσφυγής αυτής απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο αυτή δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο μέσο και είναι εκτελεστή μόνο αν την αποδέχεται αυτός που υπέβαλε την αίτηση θεραπείας και παραιτηθεί από το δικαίωμα άσκησης προσφυγής και από τυχόν ασκηθείσα προσφυγή του. Η αποδοχή μπορεί να γίνει σε ανατρεπτική προθεσμία ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση στον ανάδοχο της σχετικής απόφασης. Σε κάθε περίπτωση η τυχόν εκδοθείσα απόφαση του εφετείου κατισχύει. νομιμότητας της διοικητικής δράσης και της αρχής της χρηστής διοίκησης, προκύπτει ότι, τα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα έχουν υποχρέωση να εισάγουν τις αιτήσεις θεραπείας των αναδόχων στο αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο για έκδοση γνωμοδότησης. Η ίδια υποχρέωση συναγέται και για τα αποφαινόμενα επί των αιτήσεων θεραπείας όργανα, για τις οποίες υπήρξε έγκαιρη γνωμοδότηση και μάλιστα μέσα στις προθεσμίες που τάσσει ο Νόμος ( άρθρο 12, παρ. 7 & 9 του Ν. 1418/84 ). Σχετικά με το χρόνο εισαγωγής των αιτήσεων θεραπείας στο αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο για γνωμοδότηση, επισημαίνεται ότι, η εισαγωγή των σχετικών θεμάτων λίγο πριν τη συμπλήρωση των συνολικά προβλεπόμενων δεκαπέντε ( 15 ) μηνών, έχει ως συνέπεια να καθίσταται ανέφικτη η αναζήτηση και η συγκέντρωση πρόσθετων στοιχείων, στις περιπτώσεις που κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο.Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι για τα όργανα που αποφασίζουν επί των αιτήσεων θεραπείας δεν ορίζεται ρητά υποχρέωση προς έκδοση αποφάσεως, κρίνεται σκόπιμο να εκδίδεται από αυτά σχετική απόφαση, αντί να ακολουθείται η πρακτική της σιωπηράς απορρίψεως.Γ).Ανεξάρτητα από τα προβλεπόμενα ανωτέρω, η έκδοση αποφάσεων επ ί των αιτήσεων θεραπείας από τα όργανα που έχουν υποχρέωση προς τούτο, συμβάλλει στο να επιλύονται οι διαφορές που προκύπτουν από τα δημόσια έργα σε διοικητικό επίπεδο και να αποφεύγεται, όπου δεν είναι αναγκαίο ή σκόπιμο, η προσφυγή στη δικαιοσύνη.Άλλωστε, η ταχεία επίλυση των διαφορών είναι θέμα που ενδιαφέρει τόσο τη Διοίκηση, όσο και τους συμβαλλομένους με τη Διοίκηση για την παραγωγή των Δημοσίων Έργων και παράλληλα συνεπάγεται την έγκαιρη ( προς όφελος κάθε πλευράς ) εκτέλεση των έργων.”

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

629

287

•ΝΣΚ/124/1999.Δημόσια έργα. Σχετικά με το έργο "Πλήρης κατασκευή 4 τετραόροφων πολυκατοικιών ".Α) Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 21 παρ.5 και 17 του ΠΔ 171/87 συνάγεται ότι ο Νομάρχης αποφαίνεται επί αιτήσεως θεραπείας του αναδόχου εκτελέσεως ενός έργου ύστερα από γνώμη του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριών μηνών από την υποβολή της αιτήσεως θεραπείας. Με την άπρακτη συμπλήρωση της παραπάνω τρίμηνης προθεσμίας η σχετική αρμοδιότητα του Νομάρχη προς έκδοση της αποφάσεώς του επί αιτήσεως θεραπείας του εργολάβου παύει, διότι όπου οι προθεσμίες καθιερώνονται ρητώς από τον νόμο ως ανατρεπτικές, όπως εν προκειμένω, η αρμοδιότητα του οργάνου παύει μόλις αυτές συμπληρωθούν (Μάρκου Καραναστάση: Δημόσια-Δημοτικά και Κοινοτικά Εργα. Εκδ.1993 σελ.817-818 σημ.211 όπου ΣτΕ 454/1937 και 895/1959), οπότε η τυχόν μετά την πάροδο της ανατρεπτικής προθεσμίας εκδοθείσα από ένα διοικητικό όργανο χωρίς αρμοδιότητα πράξη πάσχει από ακυρότητα λόγω αναρμοδιότητας (Ε.Σπηλιωτόπουλου: Εγχειρίδιο Διοικ.Δικαίου Τόμος 1ος Εκδ.7η Παραγρ.146, σελ.149). Το νομικό αυτό ζήτημα ήδη εκκρεμεί ενώπιον του ΣτΕ και μάλιστα ο Δήμος Δραπετσώνας έχει ήδη καταθέσει προσθέτους λόγους αναιρέσεως κατά της υπ αριθμ.749/95 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς. Επομένως το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, ως συγχρηματοδότης του έργου, δεν πρέπει να σπεύσει σε ικανοποίηση των οποιωνδήποτε τυχόν χρηματικών απαιτήσεων της αναδόχου και ήδη αναιρεσιβλήτου εταιρείας "ΚΕΔΡΟΣ Α.Τ.Ε." πριν την επίλυση του Θέματος της νομιμότητος της υπ αριθμ. 26310/21-9-92 Αποφάσεως του Νομάρχη Πειραιώς από το ΣτΕ. Β) Η υπ αριθμ. 26310/21-9-92 Απόφαση του Νομάρχη Πειραιώς πάσχει ακυρότητα ως εκδοθείσα από διοικητικό όργανο, που ήταν αναρμόδιο (κατά χρόνο) για την έκδοσή της. Γ) Την 22-10-91 η Τ.Υ. του Δήμου Δραπετσώνας προχώρησε σε ανασύνταξη του 2ου Σ.Π. και του 2ου Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. χρηματικού αντικειμένου 248.000.000 δρχ., τα οποία διεβίβασε στην Δ/νση ΤΥΔΚ του Υπουργείου Εσωτερικών προς θεώρηση, το Υπουργείο Εσωτερικών θεώρησε τον παραπάνω Σ.Π. και το Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. με περικοπές και το περιόρισε στο ποσό των 140.000.000 δρχ. Το ποσό αυτό ανταποκρίνεται στις επιπλέον εργασίες και δαπάνες που προέκυψαν από την ανασύνταξη της στατικής μελέτης του έργου, που είχε κριθεί επισφαλής λόγω συντάξεώς της συμφώνως προς τον παλαιό αντισεισμικό κανονισμό. Τις εργασίες αυτές τις εκτέλεσε η ανάδοχος εταιρεία, η οποία κατά συνέπεια δικαιούται να λάβει το ποσό αυτό των 140.000.000 δρχ. και όχι μεγαλύτερο. Δ) Κατ εφαρμογή του άρθρου 5 παρ.8 του Ν.1418/89 συνάγεται ότι οφείλεται αυτοδικαίως τόκος υπερημερίας ίσος με τα 85% του τόκου των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου επί του οφειλομένου ποσού από 26-10-92 όταν η ανάδοχος εταιρεία όχλησε σχετικώς τον Δήμο Δραπετσώνας αν και ο Δήμος Δραπετσώνας ισχυρίζεται ότι η όχληση έγινε την 23-8-93.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

17. Όπου σε αυτό το άρθρο αναφέρεται ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων νοούνται και οι άλλες αρχές, οι οποίες σύμφωνα με τις κάθε φορά ισχύουσες διατάξεις αποφασίζουν επί αιτήσεων θεραπείας, με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 8. 630

18. Οι διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3200/1955 εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις αποφάσεων ή εγκρίσεων των αρχών ή οργάνων όλων των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα που αναφέρονται στις συμβάσεις ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων έργων. Αρμόδιος Υπουργός είναι ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 7 7 Δι κασ τι κή ε π ίλυση δ ι αφ ο ρών

1. Κάθε διαφορά μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών που προκύπτει από τη σύμβαση κατασκευής δημόσιου 631 έργου επιλύεται με την άσκηση προσφυγής ή αγωγής στο αρμόδιο δικαστήριο κατά τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας ή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων. Η κατά τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας διάκριση μεταξύ των ενδίκων βοηθημάτων της προσφυγής και της αγωγής (άρθρα 63 και 71) ισχύει και στις διαφορές του παρόντος Κώδικα. 630

Ν.3200 της 13/23-4-55 (Α 97). Περί διοικητικής αποκεντρώσεως.…….`Αρθρ. 8. Προσφυγή κατ` αποφάσεων του Νομάρχου. 1. Κατά των αποφάσεων του Νομάρχου επιτρέπεται είς πάντα ενδιαφερόμενον προσφυγή δια παράβασιν νόμου ενώπιον του αρμοδίου Υπουργού εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάκοντα ημερών από της δημοσιεύσεως ή εάν η απόφασις δεν δημοσιεύεται από της κοινοποιήσεως ή άλλως αφ` ής έλαβε γνώσιν. 2. Η προσφυγή κατατίθεται είς την Νομαρχίαν ή το αρμόδιον Υπουργείον επί αποδείξει παρεχομένη υποχρεωτικώς είς τον προσφεύγοντα και μνημονευούση και τον αριθμόν πρωτοκόλλου υφ` ον κατεχωρίσθη η προσφυγή ή αποστέλλεται ταχυδρομικώς επί αποδείξει. 3. Ο αρμόδιος Υπουργός οφείλει ν` αποφασίση εντός εξήκοντα ημερών από της υποβολής της προσφυγής εις αυτόν. 4. Ασκηθείσης της προσφυγής δύναται να διαταχθή υπό του Νομάρχου ή του αρμοδίου Υπουργού ή επί τριάκοντα το πολύ ημέρας αναστολή εκτελέσεως της καθ` ής η προσφυγή πράξεως . Εν τοιαύτη περιπτώσει ο Υπουργός υποχρεούται να αποφασίση επί της προσφυγής εντός της προθεσμίας των τριάκοντα ημερών. 5. Ο Υπουργός δύναται και αυτεπαγγέλτως ν` ακυροί παράνομον πράξιν του Νομάρχου εντός τριών μηνών από της εκδόσεως της. •ΣΗM: Κατά το άρθρο 12 παρ. 11 του Ν. 1418/1984 (ΦΕΚ Α 23): "Η παραγρ. 5 του άρθρου 8 του Ν. 3200/1955 "περί διοικητικής αποκεντρώσεως" εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις αποφάσεων ή εγκρίσεων του Νομάρχη που αναφέρονται στις συμβάσεις δημοσίων έργων. Η διάταξη αυτή έχει ανάλογη εφαρμογή και για τις αντίστοιχες αποφάσεις προϊσταμένων υπηρεσιών διανομαρχιακού επιπέδου." H παρ.11 του άρθρου 12 του Ν.1418/1984, τροποποιήθηκε στην συνέχεια με το άρθρο 16 του Ν.2576/1998 (Α 25) •ΣΗM: Κατά το άρθρο 8, παρ.8, εδ. α` του Ν. 2052/1992 (Α 94): "Οι διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3200/1955 "Περί διοικητικής αποκεντρώσεως" (ΦΕΚ 97 Α`) εφαρμόζονται αναλόγως και κατά των εκτελεστών πράξεων των δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων, των δημάρχων ή προέδρων κοινοτήτων ή ετέρων οργάνων, οι οποίες αφορούν αρμοδιότητες, που ασκούνται βάσει των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 61 του ν. 947/1979 (ΦΕΚ 169 Α`) ή της παραγράφου 3 του άρθρου 29 του ν. 1577/1985, που προστέθηκε με την παράγραφο 8 του άρθρου 13 του ν. 1647/1986 (ΦΕΚ 141 Α`)". Δ17γ/03/114/ΦΝ443/26-7-2006-ΕΓΚ.20.Τροποποιήσεις νομοθετικού πλαισίου έργων και μελετών. «Β……Β.3. Η παράγραφος 3 αναφέρεται στην εκτέλεση της σύμβασης έργου και ορίζει ότι ο ανάδοχος του έργου, εκτός της γνωστής μέχρι σήμερα προσφυγής, την οποία ασκεί μετά από τήρηση ενδικοφανούς διαδικασίας (ήτοι ενστάσεως κατά πράξεως της Δ.Υ. βλαπτικής των συμφερόντων του και αιτήσεως θεραπείας κατά πράξεως της Προϊστ/νης Αρχής) μπορεί να ασκήσει και αγωγή, χωρίς στην περίπτωση αυτή να απαιτείται η προηγούμενη άσκηση ένστασης και αίτηση θεραπείας, εφόσον διεκδικεί την καταβολή των οφειλομένων, εφόσον δηλαδή έχει εκκαθαρισμένη και αναγνωρισμένη αρμοδίως απαίτηση κατά του εργοδότη (το άρθρο 71 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας στο οποίο παραπέμπει η διάταξη αναφέρει ότι ασκείται αγωγή από όποιον έχει «χρηματική αξίωση από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου» και χρηματική αξίωση στη σχέση της εργολαβίας δεν υπάρχει παρά μόνο μετά την εκκαθάριση της αμοιβής του εργολάβου που διενεργείται με την έγκριση της πιστοποίησης).Για παράδειγμα, αν η Δ.Υ. εγκρίνει πιστοποίηση του αναδόχου και εκδώσει το ένταλμα πληρωμής, αλλά η απαίτηση αυτή δεν πληρώνεται για οποιοδήποτε λόγο (έλλειψη πιστώσεων, άρνηση Υ.Δ.Ε. να αναγνωρίσει τη δαπάνη ως νόμιμη κ.ο.κ.)ο ανάδοχος μπορεί να ασκήσει κατ΄ ευθείαν αγωγή κατά του εργοδότη διεκδικώντας τα οφειλόμενα, χωρίς να χρειάζεται η άσκηση ένστασης ή αίτησης θεραπείας κατά της άρνησης του εργοδότη, αφού άλλωστε κανένα από τα αρμόδια όργανα διοίκησης του έργου (Π.Α. και Δ.Υ.) δεν αρνείται την νομιμότητα της πληρωμής του αναδόχου. Εννοείται ότι αγωγή δεν μπορεί να ασκηθεί σε περιπτώσεις που ο ανάδοχος επιδιώκει την ακύρωση πράξης ή παράλειψης της υπηρεσίας (π.χ. όταν η υπηρεσία αρνείται να παρατείνει προθεσμία του έργου, ή περικόπτει και διορθώνει επιμέτρηση, λογαριασμό, ή Ανακεφαλαιωτικό πίνακα) αφού στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει αναγνωρισμένη και εκκαθαρισμένη απαίτηση του αναδόχου. “

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

631

288

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2. Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση των διαφορών αυτών είναι το διοικητικό ή πολιτικό εφετείο της περιφέρειας στην οποία εκτελείται το έργο. Παρέκταση αρμοδιότητας δεν επιτρέπεται. Αν το έργο εκτελείται στην περιφέρεια δύο ή περισσότερων εφετείων, αρμόδιο καθίσταται εκείνο που ορίζει ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου, ύστερα από αίτηση εκείνου που ενδιαφέρεται να ασκήσει την προσφυγή. 3. Της προσφυγής στο εφετείο προηγείται υποχρεωτικά αίτηση θεραπείας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76, διαφορετικά η προσφυγή κηρύσσεται απαράδεκτη. Η προσφυγή στο εφετείο ασκείται μέσα σε 632 ανατρεπτική προθεσμία δύο (2) μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης που εκδόθηκε επί της αιτήσεως θεραπείας ή από τη λήξη της τρίμηνης προθεσμίας της παραγράφου 14 του άρθρου 76 του παρόντος. Εάν το έργο εκτελείται στην περιφέρεια δύο ή περισσότερων εφετείων, η αίτηση για τον καθορισμό του αρμόδιου εφετείου, σύμφωνα με την παράγραφο 2, υποβάλλεται μέσα στην ίδια δίμηνη ανατρεπτική προθεσμία. Στην περίπτωση αυτή η δίμηνη ανατρεπτική προθεσμία για άσκηση προσφυγής αρχίζει από τη δημοσίευση της απόφασης του Προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου. Δεν απαιτείται η τήρηση ενδικοφανούς προδικασίας στις περιπτώσεις που ασκείται από τον ενδιαφερόμενο αγωγή, στο δικόγραφο της οποίας δεν σωρεύεται αίτημα ακύρωσης ή τροποποίησης διοικητικής πράξης ή παράλειψης. 4. Η υπόθεση συζητείται σε δικάσιμο που ορίζεται όσο το δυνατόν συντομότερα. Οι διάδικοι υποχρεούνται να προσκομίσουν κατά την πρώτη συζήτηση όλα τα αποδεικτικά μέσα. Το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη και αποδεικτικά μέσα που δεν πληρούν τους όρους του νόμου. Αν ο φάκελος της υπόθεσης δεν αποσταλεί στο διοικητικό εφετείο από τη Διοίκηση, η συζήτηση αναβάλλεται σε νέα δικάσιμο, κατά την οποία η υπόθεση συζητείται με βάση τα στοιχεία που προσκομίζει ο προσφεύγων, αν το ζητήσει ο ίδιος. 5. Η συζήτηση και η διεξαγωγή της απόδειξης ολοκληρώνονται σε μια δικάσιμο, ανεξάρτητα από τη δικαιοδοσία που υπάγεται η υπόθεση. Αν ο χρόνος δεν επαρκεί, επιτρέπεται διακοπή για άλλη ημέρα και ώρα ενώπιον των ίδιων δικαστών, με προφορική ανακοίνωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά και επέχει θέση κλήτευσης όλων των διαδίκων, των μαρτύρων και εκείνων που δεν παρίστανται. Ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου ή προξένου λαμβάνονται υπόψη μόνο αν έχουν δοθεί ύστερα από κλήτευση του αντιδίκου τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από τη βεβαίωση και, αν πρόκειται να δοθούν στην αλλοδαπή, οκτώ (8) τουλάχιστον ημέρες πριν από αυτή. Η απόφαση εκδίδεται το ταχύτερο και αρκεί πιθανολόγηση. Οι αποφάσεις του διοικητικού ή πολιτικού εφετείου είναι 633 634 αμέσως εκτελεστές . 6. Η αίτηση αναίρεσης κατά των αποφάσεων του πολιτικού εφετείου επιτρέπεται μόνο για τους λόγους που 635 αναφέρονται στο άρθρο 559 αριθμός 1 έως 7, 9, 16, 17, 19 και 20 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας . Αν 632

ΝΣΚ/515/1994.Δημόσια έργα. Προσφυγή. Αποκλειστική (αποσβεστική) προθεσμία δύο μηνών. Απόρριψη προσφυγής ως αόριστης. Η νέα προσφυγή πρέπει να ασκηθεί μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευση της απορριπτικής απόφασης. Η διάταξη του άρθ. 147 παρ. 7 ΚΠολΔ δεν ισχύει στην προκείμενη περίπτωση. Δεδικασμένο από παλαιά προσφυγή. 633

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΝΣΚ/677/1989.Εκτελεστότητα αποφάσεων του Δ/κού Εφετείου, που εκδόθηκαν επί προσφυγών εργολάβων Δημοσίων έργων και των οποίων έχει ζητηθεί η αναίρεση από τον αρμόδιο Υπουργό. α)Δεν είναι εκτελεστές οι αποφάσεις των Διοικητικών Εφετείων που εκδόθηκαν επί προσφυγών εργολάβων Δημοσίων έργων και των οποίων έχει ζητηθεί η αναίρεση από τον αρμόδιο Υπουργό. β)Μπορεί να ζητηθεί αναστολή εκτέλεσης μόνο των πράξεων της Διοίκησης και όχι και των δικαστικών αποφάσεων, από το ΣτΕ.

289

634

Ν.2940/2001 (ΦΕΚ 180/ Α΄) -Αρθρο 3 παρ.5 τελευτ.εδάφιο και ΚΔΕ άρθρο 77 παρ.5 «Οι αποφάσεις του διοικητικού ή πολιτικού εφετείου είναι αμέσως εκτελεστές.» Επίσης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 του ν.3659/2008 «οι διατάξεις που προβλέπουν υπέρ του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ την αναστολή εκτέλεσης τελεσίδικων αποφάσεων ,μέχρις ότου αυτές καταστούν αμετάκλητες, παύουν ν ισχύουν όσον αφορά στη διοικητική δίκη» 635

Π.Δ.503/1985 (ΦΕΚ 182/Α') : Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας και Εισαγωγικός του Νόμος ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ : ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣ -ΑΡΘΡΑ 495-590 …..'Άρθρο 559 : Αναίρεση επιτρέπεται μόνο :1) αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών, αδιάφορο αν πρόκειται για νόμο ή έθιμο, ελληνικό ή ξένο, εσωτερικού ή διεθνούς δικαίου. Η παράβαση των διδαγμάτων της κοινής πείρας αποτελεί λόγο αναίρεσης μόνο αν τα διδάγματα αυτά αφορούν την ερμηνεία κανόνων δικαίου ή την υπαγωγή των πραγματικών γεγονότων σ' αυτούς, 2)αν το δικαστήριο δεν είχε τη νόμιμη σύνθεση ή έλαβε μέρος στη σύνθεση του δικαστής του οποίου είχε γίνει δεκτή η εξαίρεση ή κατά του οποίου είχε ασκηθεί αγωγή κακοδικίας, 3) αν το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση για εξαίρεση δικαστή, αν και ο δικαστής αυτός, σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε η απόφαση, έπρεπε κατά το νόμο να εξαιρεθεί, 4)αν το δικαστήριο έχει υπερβεί τη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων, 5)αν το δικαστήριο σε

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

από την εκτέλεση της απόφασης πιθανολογείται κίνδυνος βλάβης, της οποίας η αποκατάσταση δεν είναι εύκολη, μπορεί να διαταχθεί με αίτηση κάποιου από τους διαδίκους η ολική ή εν μέρει αναστολή της εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης, με τον όρο παροχής ανάλογης εγγύησης ή και χωρίς εγγύηση ή να εξαρτηθεί η εκτέλεση της απόφασης από την παροχή εγγύησης από το διάδικο που έχει νικήσει. Για την αίτηση αποφαίνεται, συνεδριάζοντας ως συμβούλιο, χωρίς υποχρεωτική κλήτευση των διαδίκων, το αρμόδιο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου, το οποίο συγκροτείται από τρία μέλη, στα οποία περιλαμβάνεται υποχρεωτικά ο εισηγητής της υπόθεσης. Η απόφαση της αναστολής μπορεί κατά τον ίδιο τρόπο να ανακληθεί, με αίτηση κάποιου από τους διαδίκους έως και κατά την πρώτη συζήτηση της αναίρεσης. 7. Σε περίπτωση που ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής ασκήσει αναίρεση, με αίτηση του αναδόχου, μπορεί μέχρι την εκδίκασή της να γίνει συμβιβασμός. Για το συμβιβασμό εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή του αρμόδιου οργάνου των φορέων που εκτελούν δημόσια έργα, μετά από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου. Μετά την αποδοχή αυτής από τον ανάδοχο, ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής παραιτείται από την αναίρεση. 8. Αν ο ανάδοχος του έργου είναι κοινοπραξία, η προσφυγή ασκείται είτε από την ίδια είτε από όλα τα μέλη της, που μεταξύ τους στην περίπτωση αυτή υπάρχει αναγκαστική ομοδικία.

Άρ θρο 7 8 Δι αιτη τι κή ε π ίλυ ση δ ι α φ ο ρών

1. Στη διακήρυξη διαγωνισμού ή στη με κάθε τρόπο καταρτιζόμενη σύμβαση εκτέλεσης έργου μπορεί να εγκριθεί και περιληφθεί ρήτρα διαιτησίας. 2. Η σχετική έγκριση και οι όροι της διαιτησίας καθορίζονται χωρίς καμία δέσμευση από οποιαδήποτε άλλη διάταξη, με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, Οικονομίας και Οικονομικών και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Δ΄ ΑΥΤ ΕΠ Ι ΣΤ Α Σ Ι Α Άρ θρο 7 9

περίπτωση καθ' ύλην αρμοδιότητας εσφαλμένα δέχτηκε ότι είναι αρμόδιο ή αναρμόδιο, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 47 ή αν το δικαστήριο στο οποίο παραπέμφθηκε η υπόθεση παραβίασε τις διατάξεις του άρθρου 46, 6)αν παρά το νόμο και ιδίως παρά τις σχετικές με την επίδοση διατάξεις ο διάδικος δικάστηκε ερήμην, 7)αν παράνομα αποκλείστηκε η δημοσιότητα της διαδικασίας, 8)αν το δικαστήριο παρά το νόμο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, 9)αν το δικαστήριο επιδίκασε κάτι που δεν ζητήθηκε ή επιδίκασε περισσότερα από όσα ζητήθηκαν ή άφησε αίτηση αδίκαστη, 10)αν το δικαστήριο παρά το νόμο δέχτηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην [ έκβαση της δίκης ως αληθινά χωρίς απόδειξη , 11)αν το δικαστήριο έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα που ο νόμος δεν επιτρέπει ή παρά το νόμο έλαβε υπόψη αποδείξεις που δεν προσκομίστηκαν ή δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα που οι διάδικοι επικαλέστηκαν και προσκόμισαν, 12)αν το δικαστήριο παραβίασε τους ορισμούς του νόμου σχετικά με τη δύναμη των αποδεικτικών μέσων, 13)αν το δικαστήριο εσφαλμένα εφάρμοσε τους ορισμούς του νόμου, ως προς το βάρος της απόδειξης, 14)αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε ή δεν κήρυξε ακυρότητα, έκπτωση από δικαίωμα ή απαράδεκτο, 15)αν παρά το νόμο ανακλήθηκε οριστική απόφαση, 16)αν το δικαστήριο κατά παράβαση του νόμου δέχτηκε ότι υπάρχει ή ότι δεν υπάρχει δεδικασμένο ή ότι υπάρχει δεδικασμένο με βάση απόφαση που εξαφανίστηκε ύστερα από ένδικο μέσο ή αναγνωρίστηκε ως ανύπαρκτη, 17)αν η ίδια απόφαση περιέχει αντιφατικές διατάξεις, 18)αν το δικαστήριο της παραπομπής δεν συμμορφώθηκε προς την αναιρετική απόφαση, 19)αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζήτημα που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, 20)αν το δικαστήριο παραμόρφωσε το περιεχόμενο εγγράφου με το να δεχτεί πραγματικά γεγονότα προφανώς διαφορετικά από εκείνα που αναφέρονται στο έγγραφο αυτό.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Εκ τέ λεση εργ ασ ιών μ ε αυτε π ιστ ασ ία

290

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

636 637 638 639

1. Η εκτέλεση εργασιών με αυτεπιστασία , όταν συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του παρόντος, αποφασίζεται από την προϊσταμένη αρχή μετά από εισήγηση της διευθύνουσας υπηρεσίας. Για την απόφαση αυτή λαμβάνονται υπόψη ιδίως η φύση των εργασιών, η διάρθρωση των υπηρεσιών, το τυχόν υπάρχον εργατοτεχνικό προσωπικό, ο διαθέσιμος μηχανικός εξοπλισμός και γενικά η οικονομία της κατασκευής. Η διευθύνουσα υπηρεσία ορίζει τεχνικό υπάλληλο ως επιβλέποντα και άλλους υπαλλήλους ως βοηθούς του εφόσον απαιτείται. Με μέριμνα της υπηρεσίας συντάσσεται χρονοδιάγραμμα και αναλυτικό πρόγραμμα κατασκευής. Συντάσσεται επίσης προμέτρηση των απαιτούμενων υλικών, προγραμματίζεται ο αριθμός, οι ειδικότητες και η διάρκεια απασχόλησης του εργατοτεχνικού προσωπικού, καθώς και ο αριθμός, το είδος και η διάρκεια απασχόλησης του μηχανικού εξοπλισμού που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση του έργου. 2. Ο απαιτούμενος αριθμός του προσωπικού και των μηχανημάτων, οι ποσότητες των υλικών, ο τρόπος και ο ρυθμός απασχόλησης του προσωπικού, ανάλωσης υλικών, μίσθωσης και χρήσης μηχανημάτων και όλα τα άλλα αναγκαία για την εκτέλεση του έργου στοιχεία εγκρίνονται από τη διευθύνουσα υπηρεσία. Ο αριθμός των μηχανημάτων έργων των οποίων η αγορά είναι τυχόν αναγκαία για την κατασκευή του έργου εγκρίνεται

636

Εγκ.2/14-2-86-ΥΠΕΧΩΔΕ.Ενδεικτικές εργασίες που προσφέρονται για εκτέλεση με αυτεπιστασία είναι:α) Επαναλαμβανόμενες σταθερά εργασίες οργανισμών κοινής ωφέλειας (συντήρηση δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνικές γραμμές κλπ.).β) Επαναλαμβανόμενες σταθερά εργασίες στοιχειώδους συντήρησης εθνικών επαρχιακών ή δημοτικών οδών (επούλωση λάκκων, καθαρισμός οχετών, εκθαμνώσεις, συντήρηση κρασπεδορείθρων, συντήρηση ερεισμάτων, αντικατάσταση πινακίδων σήμανσης, συντήρηση σηματοδότησης, συντήρηση διαγράμμισης) ή κτιρίων.γ) Εργασίες άμεσης επέμβασης έπειτα από έκτακτα γεγονότα (άρση καταπτώσεων, συντήρηση αναχωμάτων, εκχιονισμός κλπ.).δ) Εργασίες για την αξιοποίηση προσωπικού και μέσων που διαθέτουν διάφοροι φορείς για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, κατά τις περιόδους που δεν υφίστανται αυτές οι ανάγκες (μηχανήματα νομαρχιακών και διανομαρχιακών υπηρεσιών, στρατιωτικά μηχανήματα κλπ.).ε) Μικρά κοινωφελή δημοτικά ή κοινοτικά έργα. έργα συντήρησης παραδοσιακών κτιρίων, έργα πρασίνου. Εννοείται ότι η έννοια «μικρά έργα» προϋποθέτει, αυτοτελώς, μικρά έργα και όχι εργασίες που προκύπτουν από κατάτμηση έργων,στ)Εξειδικευμένες περιπτώσεις, δυσκολίες επιμέτρησης κλπ Οι εργασίες που εκτελούνται με αυτεπιστασία υπόκεινται σε έλεγχο τήρησης της οικονομικότητας στη χρήση των μέσων και των υλικών και την απόδοση των μηχανημάτων και του προσωπικού και πρέπει στον τελικό απολογισμό να τεκμηριώνεται ότι το κόστος του έργου είναι λογικό και μέσα στις τιμές αγοράς 637

9319/2012.ΘΕΜΑ: Εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία από τους Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού.

6387587/2012.ΘΕΜΑ:

Πρόσληψη εκτάκτου προσωπικού για την εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία ΚΥΑ 3152/2012.Καθορισμός διαδικασίας πρόσληψης προσωπικού για εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία σε δήμους, συνδέσμους και νομικά τους πρόσωπα δημοσίου δικαίου βάσει Ετήσιου Κυλιόμενου Πίνακα Κατάταξης Ανέργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

639ΕλΣυν/Τμ.7/101/2009.Πρόσληψη

291

εργατοτεχνικού προσωπικού ως έκτακτου, για την εκτέλεση με αυτεπιστασία δημοτικών τεχνικών «έργων» καθαρισμού και συντήρησης των τεχνητών αυλάκων συλλογής ύδατος και ενός πλακοσκεπούς οχετού όμβριων υδάτων. Μη νόμιμη, καθόσον δεν ευρίσκει έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 209 του ν. 3584/2007, (ΦΕΚ Α΄ 143), αλλά ούτε και σε άλλη διάταξη της κείμενης νομοθεσίας. Η ανωτέρω διάταξη η οποία αφορά αποκλειστικά και μόνο στην πρόσληψη προσωπικού για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, λεπτομερώς και πλήρως καθορισμένων, που ανακύπτουν κατά την εκτέλεση δημοτικών τεχνικών έργων, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πρόσληψη από τους δήμους προσωπικού για τη συντήρηση έργων. ΕΣ/Τ7/305/2009.Προγραμματική σύμβαση που αφορά χρηματοδότηση της ΚΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, για εκτέλεση έργου. Νομοθετικό πλαίσιο αρχαιολογικών έργων. Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών συνάγεται το μεν ότι τα αρχαιολογικά εν γένει έργα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι κάθε είδους ανασκαφές, λόγω της ιδιαίτερης επιστημονικής και καλλιτεχνικής φύσης τους, είναι δυνατόν να εκτελούνται από την υπηρεσία δια αυτεπιστασίας. Το δε ότι οι αρχαιολογικές αυτεπιστασίες λόγω της δυσχερούς προμετρήσεως τους, είναι δυνατόν να εκτελούνται από την υπηρεσία βάσει προκαταρκτικής έκθεσης και ενδεικτικού χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού, χωρίς την προηγούμενη σύνταξη μελέτης. Τέλος, ότι η εκτέλεση των έργων αυτών δύναται να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης που συνάπτεται μεταξύ Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού και των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, οπότε στην περίπτωση αυτή η χρηματοδότηση της ανασκαφής νομίμως γίνεται, κατά τα οριζόμενα στην οικεία σύμβαση, από τον Ο.Τ.Α. και δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 3028/2002. ΥΠΠΟ-ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεση έργων δι' αυτεπιστασίας .

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

από την προϊσταμένη αρχή από την οποία επίσης εγκρίνεται και ο τρόπος εκμετάλλευσης των μηχανημάτων μετά τη χρήση τους στο έργο. 3.Το απαιτούμενο προσωπικό προσλαμβάνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες για το φορέα κατασκευής σχετικές διατάξεις. Απαιτούμενο προσωπικό μπορεί και ο κύριος του έργου να διαθέσει ή να προσλάβει σύμφωνα με τις ισχύουσες γι’ αυτόν διατάξεις. Στο προσωπικό αυτό μπορεί να περιλαμβάνεται υπαλληλικό και εργατοτεχνικό προσωπικό οποιασδήποτε ειδικότητας αναγκαίας για την κατασκευή και την τεχνικοοικονομική διοίκηση του έργου. 4.Από τις διατιθέμενες για το έργο πιστώσεις καταβάλλονται, με βάση νόμιμα δικαιολογητικά, όλες οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για το έργο όπως είναι οι μισθοί, τα ημερομίσθια και οι σχετικές εργοδοτικές επιβαρύνσεις του προσωπικού της προηγούμενης παραγράφου, οι δαπάνες προμήθειας μηχανημάτων και εξοπλισμού, η αξία των υλικών και οι δαπάνες διαλογής, αποθήκευσης, μεταφοράς και χρήσης τους, τα μισθώματα μηχανημάτων, τα ασφάλιστρα και οι δαπάνες λειτουργίας τους, οι αμοιβές για παροχή υπηρεσιών και το αντάλλαγμα για την υπεργολαβική εκτέλεση εργασιών με υλικά ή χωρίς υλικά (φατούρα). 5.Για την αγορά των υλικών και μηχανημάτων, τη μίσθωση μηχανικού εξοπλισμού ή την εκτέλεση μεταφορών, εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις που διέπουν κάθε φορά το φορέα κατασκευής. Για την ανάδειξη εργολάβων επί μέρους εργασιών που περιλαμβάνονται στην απολογιστική εκτέλεση, εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος Κώδικα. 6. Κατά την εκτέλεση έργου με αυτεπιστασία τηρείται με ευθύνη της υπηρεσίας ημερολόγιο ανάλογο με το επιβαλλόμενο για οποιαδήποτε απολογιστική εκτέλεση εργασιών της παραγράφου 9 του άρθρου 55 του παρόντος. 7. Για τις εργασίες που εκτελούνται με αυτεπιστασία συντάσσεται επιμέτρησή τους και απολογισμός της δαπάνης. Για την παραλαβή τους εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων 73 και 75 του παρόντος.

79.1.Οι προγραμματικές συμβάσεις στη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων έργων

Με τις προγραμματικές συμβάσεις δίνεται η δυνατότητα στον Κύριο του έργου που δεν διαθέτει επαρκή τεχνική στελέχωση για το σχεδιασμό, την ανάθεση και τη διοίκηση της μελέτης ή έργου, να ζητήσει την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών από την Αρχή ( Υπουργείο, ΟΤΑ, κ.λ.π.) στην οποία υπάγεται ή από την οποία εποπτεύεται και στην περίπτωση που ούτε αυτή διαθέτει επαρκή τεχνική Υπηρεσία, από την Περιφέρεια της έδρας του. Στην περίπτωση που οι παραπάνω Αρχές αδυνατούν να αναλάβουν, το σχεδιασμό, τη διεξαγωγή και τη διοίκηση των σχετικών συμβάσεων, ο Κύριος του έργου μπορεί να τις αναθέσει είτε με σύμβαση παροχής υπηρεσιών κατά το άρθρο 9 του νόμου, είτε με προγραμματική σύμβαση σε άλλη Αναθέτουσα Αρχή 640 (εντολοδόχο) . Οι διατάξεις αυτές δεν καταργούν τις ειδικές διατάξεις που ισχύουν για τις προγραμματικές 640

3316/2005 (..) Άρθρο 9.Διαδικασία ανάθεσης σύμβασης παροχής υπηρεσιών. "1. Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών της παρ. 2β του άρθρου 1 μπορούν να ανατίθενται από τον κύριο του έργου: α) σε έργα και υπηρεσίες συγχρηματοδοτούμενες από κοινοτικές πηγές χρηματοδότησης, όταν τούτο υπαγορεύεται από τους κανόνες διαχείρισης των κοινοτικών κονδυλίων ή β) σε κάθε περίπτωση αιτιολογημένης αδυναμίας των αναθετουσών αρχών να ανταποκριθούν στα καθήκοντα που

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Όταν η παροχή υπηρεσιών ή η κατασκευή έργων ανατίθεται από την αναθέτουσα αρχή στις υπηρεσίες που ανήκουν σ’ αυτήν και συγκροτούν την διοικητική της διάρθρωση και εκτελούνται με αυτεπιστασία, δεν υφίσταται σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο «σύμβαση», δεδομένου ότι λείπει η προϋπόθεση του αντισυμβαλλόμενου της αναθέτουσας αρχής και συνεπώς δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής των κοινοτικών κανόνων.

292

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμβάσεις διαφόρων φορέων, που εξακολουθούν να διατηρούνται σε ισχύ με τη ρητή διάταξη της παραγράφου 1, στοιχείο γ του άρθρου 46. Η πιο συνηθισμένη και περισσότερο γνωστή από τις ειδικές διατάξεις περί προγραμματικών συμβάσεων που διατηρούνται σε ισχύ, είναι αυτή του άρθρου 225 του ν.3463/2006 (Κύρωση κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων). 641 Ηδη (από 7/6/2010) ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 .

αντιστοιχούν στις ανατιθέμενες συμβάσεις. Για την έγκριση της σχετικής προκήρυξης στην ως άνω β' περίπτωση, απαιτείται, επί ποινή ακυρότητας της διαδικασίας ανάθεσης, η έκδοση γνωμοδότησης του τεχνικού συμβουλίου του αρμόδιου Υπουργείου ή της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, αν στο αρμόδιο Υπουργείο δεν υφίσταται τεχνικό συμβούλιο. Με τη γνωμοδότησή του το τεχνικό συμβούλιο μπορεί να υποχρεώσει την αναθέτουσα αρχή, πριν από την έγκριση της προκήρυξης της σύμβασης, να τηρήσει τη διαδικασία του άρθρου 3 παρ. 1."

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

641

293

Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α/7-6-2010) -Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης.(…) Άρθρο 100 Προγραμματικές Συμβάσεις1.α. Για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους, οι δήμοι, οι περιφέρειες, οι σύνδεσμοι δήμων, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και η Ένωση Περιφερειών, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι φορείς, καθώς και Ν.Π.Ι.Δ. στα οποία συμμετέχουν ή συνιστούν η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και η Ένωση Περιφερειών, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και περιφερειακά ιδρύματα, καθώς και κοινωφελή ιδρύματα και κληροδοτήματα και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στα οποία περιλαμβάνονται και τα τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982, μεμονωμένα ή από κοινού. Στις προγραμματικές συμβάσεις, που μετέχει το Δημόσιο, μπορεί να εκπροσωπείται και από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στην οποία εκτελείται η προγραμματική σύμβαση. Οι ανωτέρω συμβάσεις υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.β. Στις προγραμματικές συμβάσεις επιτρέπεται και η συμμετοχή επιχειρήσεων των Ο.Τ.Α., σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) με οποιαδήποτε νομική μορφή και αν λειτουργούν, των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, επιμελητηρίων, επιστημονικών φορέων δημοσίου δικαίου, Ερευνητικών Πανεπιστημιακών Ινστιτούτων (Ε.Π.Ι.), συνεταιρισμών, ενώσεων συνεταιρισμών και εργοδοτικών και εργατοϋπαλληλικών ενώσεων. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να επιτρέπεται και η συμμετοχή τραπεζών και πιστωτικών ιδρυμάτων.γ. Είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των φορέων της περίπτωσης α΄ και κοινωφελών ιδρυμάτων, καθώς και κληροδοτημάτων που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς. Κατά την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων που συνάπτουν, θεωρούνται φορείς κατασκευής του έργου κατά την έννοια του άρθρου 3 του ν. 1418/1984 (ΦΕΚ 23 Α΄), όπως ισχύει, και εκτελούν τις συμβάσεις αυτές με τα προβλεπόμενα στις περιπτώσεις ε΄, στ΄ και ζ΄ του ίδιου άρθρου όργανα και υπηρεσίες που συνιστούν με αποφάσεις των διοικητικών τους συμβουλίων.2.α. Στις προγραμματικές συμβάσεις απαραίτητα ορίζονται το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός και το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης.Επίσης ορίζεται το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλομένου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης.β. Με την προγραμματική σύμβαση επίσης ορίζεται ο συμβαλλόμενος, στον οποίο μπορεί να ανατεθεί η διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων του προγράμματος μετά την ολοκλήρωσή του, εφόσον προβλέπεται αντίστοιχο στάδιο.γ. Αν ο συμβαλλόμενος σε προγραμματική σύμβαση αναθέσει σε τρίτον τη διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων αυτών, η ανάθεση γίνεται σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τον κατά τη σύμβαση υπόχρεο συμβαλλόμενο.3. Οι συμβαλλόμενοι φορείς για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων μπορεί να χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, τον Τακτικό Προϋπολογισμό ή άλλα εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, καθώς και από τους προϋπολογισμούς των συμβαλλόμενων φορέων. Είναι δυνατή η χρηματοδότηση των συμβαλλομένων και από φορείς του δημόσιου τομέα που δεν μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση.4. Για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων και στο πλαίσιο των συμφωνούμενων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων οργανισμών και φορέων, επιτρέπεται η απασχόληση προσωπικού του ενός συμβαλλομένου στον άλλον, καθώς και η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων.5. Εφόσον τα προβλεπόμενα στην προγραμματική σύμβαση έργα, προγράμματα και υπηρεσίες είναι πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως η ανάδειξη, προστασία και συντήρηση μνημείων, οι παρεμβάσεις σε διατηρητέα ή παραδοσιακά κτίρια και οικισμούς, η διάσωση και διάδοση στοιχείων του πολιτισμού, η ανέγερση και λειτουργία χώρων πολιτισμικών λειτουργιών, η υποστήριξη δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που αφορούν την επιστήμη, τα γράμματα και τις τέχνες, συμμετέχει, ως συμβαλλόμενος, το Υπουργείο Πολιτισμού. Η προγραμματική σύμβαση καλείται «προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης». Το τέλος ανταποδοτικού χαρακτήρα που μπορεί να επιβληθεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, για τη χρηματοδότηση έργων, εργασιών, προγραμμάτων και υπηρεσιών της προγραμματικής σύμβασης, καλείται «Πολιτιστικό Τέλος».6. Δήμοι, σύνδεσμοι, περιφέρειες και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού μπορούν να συμβάλλονται μεταξύ τους για την παροχή υπηρεσιών με αντικείμενο τη βεβαίωση και είσπραξη τελών, δικαιωμάτων, εισφορών και προστίμων. Στις περιπτώσεις αυτές, οι αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων των συμβαλλόμενων φορέων για τη συμμετοχή τους σε συγκεκριμένη σύμβαση, λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία του

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

642 643

Άλλες σημαντικές διατάξεις είναι αυτές της παραγράφου 3 του άρθρου 22 του ν.3614/2007-ΦΕΚ A 267/3.12.2007 όπως αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις της παραγράφου 13 του άρθρου 10 του ν. Ν.3840/2010-ΦΕΚ A 53/31.3.2010, σύμφωνα με τις οποίες «3. Σε περίπτωση δικαιούχων για τους οποίους δεν 644 επιβεβαιώνεται η διαχειριστική τους επάρκεια , η αρμοδιότητα υλοποίησης δύναται να μεταβιβαστεί με

συνόλου των μελών τους. Οι συμβαλλόμενοι φορείς μπορεί να χρηματοδοτούνται για την εκτέλεση των συμβάσεων της παραγράφου αυτής και από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ή το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων ή τους προϋπολογισμούς άλλων φορέων του δημόσιου τομέα. 642

Ν.3614/2007-ΦΕΚ/A/267/3.12.2007.«Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013. »(…) .Άρθρο 25-Επιτάχυνση της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων .1.2….3. Ο προβλεπόμενος, από τη διάταξη της παρ. 27 του άρθρου 12 του ν. 3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α΄), έλεγχος νομιμότητας επί των συγχρηματοδοτούμενων συμβάσεων προμηθειών αγαθών, παροχής υπηρεσιών και εκτέλεσης έργων διενεργείται υποχρεωτικά πριν από τη σύναψή τους από κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των πέντε (5) εκατομμυρίων ευρώ, (χωρίς Φ.Π.Α.). Ο έλεγχος αυτός περατώνεται εντός τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από της κατάθεσης του σχετικού φακέλου στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο διαπιστωθεί έλλειψη στοιχείων, αυτά ζητούνται από τον αρμόδιο φορέα κατά τρόπο πλήρη και εξαντλητικό πριν την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας. Ο έλεγχος ολοκληρώνεται μετά την κατάθεση και των συμπληρωματικών στοιχείων σε κάθε περίπτωση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από της καταθέσεως αυτών. Εάν παρέλθουν οι ανωτέρω προθεσμίες χωρίς το σχέδιο σύμβασης να έχει απορριφθεί με αιτιολογημένη πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τούτο θεωρείται εγκεκριμένο. 4. Οι προγραμματικές συμβάσεις, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 9 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, και αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, δεν εμπίπτουν στον προβλεπόμενο από την παρ. 27 του άρθρου 12 του ν. 3310/2005, όπως ισχύει, έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον το ύψος του προϋπολογισμού των έργων τα οποία αφορά η προγραμματική σύμβαση είναι κατώτερο των δέκα (10) εκατομμυρίων ευρώ. Για τις συμβάσεις ανάθεσης έργων προμηθειών και υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων και των μελετών που συνάπτονται στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.» 643

Ν.3852/2010,(ΦΕΚ87/Α/7-6-2010)-Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης. (….) Άρθρο 278 Προληπτικός Έλεγχος Συμβάσεων.1.Για τις συμβάσεις προμήθειας αγαθών, εκτέλεσης έργων και παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών συμβάσεων και των συμβάσεων υλοποίησης των διετών προγραμμάτων δράσης των κοινωφελών επιχειρήσεων, που συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ποσού εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ και μέχρι ποσού πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά προληπτικός έλεγχος νομιμότητας αυτών, πριν από τη σύναψή τους, από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους.2.Για τις συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό, χωρίς Φ.Π.Α., των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά, πριν τη σύναψή τους, έλεγχος νομιμότητας από το καθ’ ύλην αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 παράγραφος 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει.3.Ο αρμόδιος φορέας μπορεί να ζητεί τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας και για επί μέρους φάσεις της σχετικής διαδικασίας που προηγούνται της σύναψης της οικείας σύμβασης.4.Ο έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ολοκληρώνεται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη διαβίβαση σε αυτό του σχετικού φακέλου. Εάν δεν διενεργηθεί ο έλεγχος νομιμότητας η σύμβαση που συνάπτεται είναι άκυρη. Άρθρο 279 -Αίτηση Ανάκλησης.Κατά των Πράξεων των Επιτρόπων και των Κλιμακίων, επιτρέπονται αιτήσεις ανάκλησης, σε περίπτωση πλάνης περί τα πράγματα ή το νόμο, οι οποίες εκδικάζονται από το αρμόδιο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τους όρους, προθεσμίες και τη διαδικασία που ορίζονται στο τελευταίο εδάφιο του άρθρου 2 του ν. 3060/2002 από τις φράσεις «υποβάλλονται στη γραμματεία του αρμοδίου τμήματος» έως τις φράσεις «από την κατάθεση αυτής στη Γραμματεία του», που εφαρμόζονται αναλόγως.» Βλέπε σχετ. 45927/ΕΥΘΥ 2092/2011.Τροποποίηση της απόφασης 22867/ΕΥΘΥ 984/28.5.2010 (ΦΕΚ 792/Β'/8.6.2010) «Ρυθμίσεις για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας δικαιούχων της περιόδου 2007 - 2013», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει..22867/ΕΥΘΥ 984/2010 «Ρυθμίσεις για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας των δικαιούχων της περιόδου 2007 – 2013 Σχετ: 4670/ΕΥΣ551/2008 «ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ «ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΥΔ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2007 – 2013 ΓΙΑ TO ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ (ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ)», 4672/ΕΥΣ552/2008 «Εξειδίκευση βασικών κατευθύνσεων για την προετοιμασία της διαδικασίας επιβεβαίωσης της διαχειριστικής επάρκειας των δυνητικών δικαιούχων της περιόδου 2007 – 2013 κατά τη μεταβατική περίοδο, μέχρι την έκδοση του ελληνικού προτύπου διοίκησης και διαχείρισης έργων» , ΕΥΣΣΑΑΠ/1469/2007 «Κριτήρια διαχειριστικής επάρκειας Δικαιούχων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013», ΥΑ 43101/ΕΥΘΥ 2038/2009 - ΦΕΚ 1914 Β’/08.09.2009. «Εφαρμογή του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1429 «Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημόσιου χαρακτήρα - απαιτήσεις», των οδηγών εφαρμογής του και της τεχνικής προδιαγραφής ΕΛΟΤ 1432 «Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήραΑπαιτήσεις για διεργασίες αξιολόγησης και αξιολογητές», για την προγραμματική περίοδο 2007 – 2013», 48374/EYΘΥ2212/2009 «Παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την εφαρμογή του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1429 για την επιβεβαίωση της διαχειριστικής επάρκειας των δικαιούχων και κατευθύνσεων προς τις αρμόδιες Ειδικές Υπηρεσίες», 44236/ΕΥΘΥ/2008 « Συντονισμός προσκλήσεων και διευκρινίσεις για τη διαχειριστική επάρκεια κατά τη μεταβατική

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

644

294

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προγραμματική σύμβαση στην αρχή στην οποία υπάγονται ή από την οποία εποπτεύονται ή σε συναφή δημόσια υπηρεσία ή Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού ή ανώνυμη εταιρεία του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλο φορέα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο οποίος ικανοποιεί τα κριτήρια διαχειριστικής επάρκειας δικαιούχων και ο οποίος ευθύνεται έναντι του δικαιούχου για την καλή εκτέλεση των καθηκόντων του και έναντι των τρίτων ευθύνεται εις ολόκληρον με τον δικαιούχο. Αν στην προγραμματική σύμβαση δεν ορίζεται διαφορετικά, εκπροσωπεί δικαστικώς και εξωδίκως τον δικαιούχο έναντι των τρίτων κατά την ενάσκηση των καθηκόντων της έως τη λήξη της μεταβίβασης της αρμοδιότητας υλοποίησης. Στην περίπτωση που στον φορέα που αναλαμβάνει υλοποίηση έργου σύμφωνα με τα προηγούμενα προκαλούνται πρόσθετες δαπάνες διοίκησης, αυτές βαρύνουν τον κύριο του έργου. Μετά την παραλαβή προς χρήση, το έργο παραδίδεται στον δικαιούχο μαζί με πλήρη τεχνική και οικονομική τεκμηρίωση.» Οι διατάξεις του άρθρου 3 του ν.3316/2005 αποτελούν ολοκληρωμένο πλαίσιο για προετοιμασία και διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και διοίκηση μελέτης ή έργου, είτε με προγραμματική σύμβαση,είτε με τη διαδικασία του άρθρου 9 του ν.3316/2005 έπειτα από γνωμοδότηση του αρμοδίου τεχνικού συμβουλίου.Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις βασική προϋπόθεση σύναψης προγραμματικής σύμβασης, είναι ο κύριος του έργου να μην διαθέτει επαρκή τεχνική στελέχωση για την προετοιμασία, τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και τη διοίκηση μελέτης ή έργου.Κατά συνέπεια η αρχή στην οποία ανατίθενται οι διαδικασίες 645 ανάθεσης και διοίκησης μελέτης ή έργουθα πρέπει να διαθέτει επαρκή τεχνική στελέχωση . “Κατά την έννοια της ως άνω διάταξης( άρθρο 3 του ν.3316/2005) , η οποία δεν καταργεί τις ειδικές περί προγραμματικών συμβάσεων διατάξεις (βλ. άρθρ.46 παρ.1 περ.γ του ιδίου ως άνω νόμου καθώς και την εισηγητική έκθεση του νόμου για το άρθρο αυτό) – και επομένως ούτε και τις διατάξεις του άρθρου 35 του π.δ.410/1995 «Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας» (σήμερα 3852/2010) - οι συναπτόμενες βάσει αυτής συμβάσεις έχουν ως αντικείμενο μόνο την ανάθεση σε άλλη αρχή της προετοιμασίας (σχεδιασμού) και διεξαγωγής της διαδικασίας ανάθεσης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας και τη διοίκηση των σχετικών συμβάσεων, εφόσον η ενδιαφερόμενη αναθέτουσα αρχή δεν έχει την αναγκαία στελέχωση προς τούτο, χωρίς να εκτείνεται και στην καθεαυτήν εκπόνηση μελετών ή την κατασκευή έργων από τον αντισυμβαλλόμενο.” (Βλ. ΕΣ/Τ7/131/2006 646). Για τις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις σύμφωνα με την παραγράφο 3 του άρθρου 22 του ν.3614/2007-ΦΕΚ A 267/3.12.2007 (όπως ισχύει),οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να διαθέτουν « σύστημα τεκμηρίωσης διαδικασιών για τις λειτουργίες του προγραμματισμού, της ανάθεσης και διαχείρισης συμβάσεων, της παρακολούθησης και πιστοποίησης φυσικού αντικειμένου και της οικονομικής διαχείρισης». Σε περίπτωση δικαιούχων για τους οποίους δεν επιβεβαιώνεται η διαχειριστική τους επάρκεια, η αρμοδιότητα υλοποίησης δύναται να μεταβιβαστεί με προγραμματική σύμβαση στην αρχή στην οποία υπάγονται ή από την οποία εποπτεύονται ή σε συναφή δημόσια υπηρεσία ή Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού ή ανώνυμη εταιρεία του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλο φορέα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο οποίος ικανοποιεί τα κριτήρια διαχειριστικής επάρκειας δικαιούχων 647. Επιπλέον,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

περίοδο – Ενημέρωση για την διαδικασία ανάπτυξης του Ελληνικού Προτύπου για τη διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημόσιου χαρακτήρα από τον ΕΛΟΤ»

295

645

ΝΣΚ/100/2011.Είναι δυνατή η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 3 παρ.2 του Ν 3316/2005 για την ανάθεση με προγραμματική σύμβαση έργων που αφορά τις επιδιωκόμενες δράσεις της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Χρηματοδοτικών και Επενδυτικών Προγραμμάτων (ΕΥΣΧΕΠ) του Υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ), για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του ΥΠΕΞ, στο Κέντρο Ανανεωσίμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενεργείας (ΚΑΠΕ). 646

ΕΣ/Τ7/131/2006 .Προγραμματική σύμβαση μεταξύ Δήμου και του Παν/μίου Θράκης, για εκπόνηση μελέτης των αποχετευτικών δικτύων του. Νόμιμη, καθόσον διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 35 του Δ.Κ.Κ. Η συνυπογραφή της από το Δ/ντή του Α΄ Εργαστηρίου Έργων της Πολυτεχνικής Σχολής δεν καθιστά το Εργαστήριο αυτό τρίτο συμβαλλόμενο, αφού δεν διαφοροποιείται από το νομικό πρόσωπο του Πανεπιστημίου. Ο "Ειδικός Λογαριασμός" στον οποίο κατατίθεται το ποσό της οικονομικής εισφοράς του Δήμου, δεν αποτελεί φορέα ανεξάρτητο του Παν/μίου και δεν καθίσταται συμβαλλόμενος στην προγραμματική σύμβαση. 647

45985/EYΘΥ2123/2009.ΘΕΜΑ: Διευκρινίσεις θεμάτων, που σχετίζονται με τις Προγραμματικές Συμβάσεις, που αφορούν εκτέλεση συγχρηματοδοτούμενων έργων

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

σημειώνεται ότι επιτρέπεται η μεταβίβαση αρμοδιότητας υλοποίησης ενός έργου σε άλλον φορέα, ως δικαιούχο, υπό την προϋπόθεση ότι ειδική διάταξη νόμου ορίζει ρητά ότι ο φορέας που αναλαμβάνει την υλοποίηση του έργου μπορεί να αναλαμβάνει ως δικαιούχος την εκτέλεση έργων ή δράσεων άλλων φορέων στο πλαίσιο επιχειρησιακών προγραμμάτων. Παράδειγμα τέτοιας ειδικής διάταξης αποτελεί η διάταξη του άρθρου 32 παρ. 2 του ν. 3614/2007 για την Κοινωνία της Πληροφορίας, όπου ρητά αναφέρεται ότι συμπεριλαμβάνεται στο σκοπό της εταιρείας «η ανάληψη ως δικαιούχου της εκτέλεσης έργων ή δράσεων στο πλαίσιο των ανωτέρω επιχειρησιακών προγραμμάτων». Προκειμένου ένας διαχειριστικά επαρκής φορέας να υπογράψει προγραμματική σύμβαση για να υλοποιήσει το έργο ενός άλλου φορέα, πρέπει αυτό να εμπίπτει και εν γένει να στοιχείται με τους (εκ του νόμου) καταστατικούς σκοπούς του φορέα. Σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξει καταστρατήγηση των σκοπών του φορέα και επομένως καθίσταται μη αποδεκτή από το δίκαιο η απόφαση υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης (βλ. ενδεικτικά τη με αρ. 434/2004 γνωμοδότηση του ΝΣΚ). Η προϋπόθεση αυτή αφορά τόσο τις Π.Σ. του άρθρου 22 του Ν. 3614/2007 όσο και τις Π.Σ. του άρθρου 225 του Ν. 3463/2006. Στη πράξη με τις προγραμματικές συμβάσεις ανατίθεται σε άλλη αναθέτουσα αρχή η υλοποίηση μελέτης ή εργου , είτε με ανάθεση από την ανωτέρω αρχή σε τρίτο οικονομικό φορέα είτε η υλοποίηση με ίδια μέσα. •Όταν η υλοποίηση γίνεται με ανάθεση σε τρίτο οικονομικό φορέα οι διατάξεις που εφαρμόζονται είναι αυτές του άρθρου 3 που ν.3316/2005 και του άρθρου 22 του ν.3614/2007. Σκοπός της διάταξης του άρθρου 22 παρ. 3 του ν. 3614/2007 είναι να μπορεί, δικαιούχος μη διαχειριστικά επαρκής να μεταβιβάσει την αρμοδιότητα υλοποίησης σε διαχειριστικά επαρκή φορέα, ο οποίος να λειτουργεί έναντι της Διαχειριστικής Αρχής ή της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής ή του Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης κατά περίπτωση ως δικαιούχος. Στην περίπτωση που το αντικείμενο μιας Προγραμματικής Σύμβασης είναι μόνο η ανάθεση της αρμοδιότητας υλοποίησης ενός έργου από έναν μη διαχειριστικά επαρκή φορέα σε έναν επαρκή και με δεδομένο ότι για την περίπτωση αυτή (και μόνο) έχει θεσπιστεί η παράγραφος 3 του άρθρου 22 του Ν. 3614/2007, τότε ως πλέον ειδική, η διάταξη αυτή υπερισχύει όποιας άλλης διάταξης άλλου νόμου αναφέρεται σε προγραμματικές συμβάσεις και επομένως οι φορείς στους οποίους μπορεί να μεταβιβαστεί η αρμοδιότητα υλοποίησης του έργου είναι όσοι περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη αυτή. Για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα,σύμφωνα με το άρθρο 22 του ν.3614/2007, στην περίπτωση που στον φορέα που αναλαμβάνει υλοποίηση έργου προκαλούνται πρόσθετες δαπάνες διοίκησης, αυτές βαρύνουν τον κύριο του έργου.Η ανωτέρω διάταξη,έχουμε την άποψη, ότι πρέπει να εφαρμόζεται αναλογικά και για τις μελέτες που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους. Κατά συνέπεια θα πρέπει στην προγραμματική σύμβαση να γίνεται σαφής διαχωρισμός των δαπανών διοίκησης από την αμοιβή του τρίτου οικονομικού φορέα που αναλαμβάνει την υλοποίηση.Απαραίτητα δε θα πρέπει κατά την καταβολή των χρηματοδοτήσεων να επισυνάπτονται όλα τα παραστατικά που αποδεικνύουν την απαίτηση του τρίτου οικονομικού φορέα.

-1092675/452/0015/2009. Προγραμματικές συμβάσεις.Τρόπος έκδοσης φορολογικών στοιχείων. -1052049/2623/Β0014/2004.Υπαγωγή σε ΦΠΑ προγραμματικής σύμβασης για την υλοποίηση επιχειρησιακού προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα. -ΓΛΚ/2028381/1997. Χρηματοδότηση OTA για εκτέλεση έργων της αρμοδιότητας των από ΣΑΝΑ - 029 & 648 649 ΣΑΝΑ - 029/2 -Δικαιολογητικά προγραμματικών συμβάσεων .

648

•ΝΣΚ/693/1995.Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ). Προγραμματικές συμβάσεις. Οροι χρηματοδοτήσεως τούτων. Είναι νόμιμη η μη θεώρηση από το οικείο όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο ΥΠ.ΠΟ. χρηματικών ενταλμάτων των υπό του Τ.Α.Π.Α. χρηματοδοτήσεων των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ ΥΠ.ΠΟ. -

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Για τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται και τα παραστατικά που εκδίδονται σχετικά είναι τα ακόλουθα έγγραφα:

296

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

•Όταν η υλοποίηση γίνεται από άλλη αναθέτουσα αρχή με ίδια μέσα εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010, που αντικατέστησαν αυτές του άρθρου 225 του ν.3463/2006, ή άλλες ειδικές διατάξεις. Τα συνηθέστερα ερωτήματα κατά την εφαρμογή της ανωτέρω διαδικασίας είναι τα ακόλουθα: 1)Έχει ο αρμόδιος φορέας τη δυνατότητα να επιλέξει την ανάθεση υλοποίησης μελέτης ή έργου σε άλλη αναθέτουσα αρχή με προγραμματική σύμβαση και υπό ποιες προϋποθέσεις? 650

Σύμφωνα με την αριθμ.161/2009 651Γν.του ΝΣΚ «Από τις διατάξεις του άρθρου 225 του Ν.3463/2006, το οποίο έχει ως βάση του τις αρχικές περί προγραμματικών συμβάσεων διατάξεις του άρθρου 11 του Ν. ΤΑΠΑ - Δήμων/Κοινοτήτων, εφόσον αυτά δεν συνοδεύοντο από τα απαραίτητα κατά νόμο (άρθρο 5 π.δ.471/75) δικαιολογητικά που αποδεικνύουν τη βασιμότητά τους (ήτοι αποδεικνύουν τις διάφορες πληρωμές που έγιναν από τους φορείς εκτελέσεως των έργων των οικείων προγραμματικών συμβάσεων, την πρόοδο των σχετικών εργασιών κλπ.). •ΕλΣυν/Τμ.7/355/2006.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει, ότι η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον την εργασία της παρακολούθησης της ποιότητας του πόσιμου νερού του Δήμου και της διερεύνησης της δυνατότητας βελτιστοποίησης της ποιότητας αυτού δε χαρακτηρίζει το στοιχείο της πρωτοτυπίας, συνεπώς δεν πρόκειται περί χρηματοδοτούμενης επιστημονικής έρευνας, αλλά περί απλής παροχής υπηρεσιών. Συνεπώς, επί της αμοιβής, την οποία εισέπραξε για το λόγο αυτό το Πανεπιστήμιο …, έπρεπε να επιβληθεί ο αναλογών Φ.Π.Α. και να εκδοθεί για την είσπραξη αυτής τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών με αναγραφή, μεταξύ των λοιπών προβλεπόμενων από το άρθρο 12 παρ. 11 του Κ.Β.Σ. στοιχείων, και του ποσού του αναλογούντος Φ.Π.Α. Τέλος, η έκδοση των κρινόμενων ενταλμάτων στο όνομα του Πανεπιστημίου …-Επιτροπής Ερευνών-γεγονός το οποίο συνεπάγεται ότι, αν τα εντάλματα αυτά θεωρούνταν από τον Επίτροπο, τα εντελλόμενα ποσά θα κατατίθεντο στον Ειδικό Λογαριασμό της ΚΑ/679/22.8.1996 Κ.Υ.Α.-είναι, σύμφωνα με τα ανωτέρω (υπό σκέψη III.) γενόμενα δεκτά, σύννομη και ο περί του αντιθέτου ισχυρισ μός του Επιτρόπου αβάσιμος. 649

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΕλΣυν/Τ7/16/2005.H δυνατότητα δημοτικών επιχειρήσεων από το Δήμο στα πλαίσια της κατάρτισης προγραμματικών συμβάσεων, έχει την έννοια της δυνατότητας χρηματοδότησης για την εκπλήρωση των όρων αυτών και όχι της οικονομικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων αυτών για την επίτευξη των καταστατικών σκοπών ή στόχων τους (πρβλ. και 2/378/0026/8.1.1999 έγγραφο Υφυπουργού Οικονομικών προς τις Υ.Δ.Ε.). Η αντίθετη εκδοχή θα προσέκρουε όχι μόνο στο πνεύμα της μνησθείσης διατάξεως του άρθρου 277 του Δ.Κ.Κ., που προβλέπει την κατ΄ εξαίρεση των δημοτικών επιχειρήσεων και μόνο για τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων κατά το άρθρο 35 του ίδιου Κώδικα για την εκτέλεση έργων, παροχή υπηρεσιών κλπ., δηλαδή στην χρηματοδότηση για τη σύναψη αυτών (προγραμματικών συμβάσεων), αλλά και στις κοινοτικές διατάξεις( άρθρο 87 Συνθ. Ε.Κ.), που απαγορεύουν την οικονομική ενίσχυση των επιχειρήσεων γενικά προς αποφυγή νόθευσης του υγιούς ανταγωνισμού.Συνακόλουθα, και σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες διατάξεις του Δ.Κ.Κ., όταν οι εν λόγω επιχειρήσεις συμμετέχουν σε προγραμματική σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ ενός Δήμου και ενός Ν.Π.ΔΔ.. για την ανάπτυξη μιας περιοχής και αναλαμβάνουν επιπρόσθετα, έναντι αμοιβής, την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης με την εκ μέρους τους παροχή υπηρεσιών, την οποία θα μπορούσε να αναλάβει και οποιοσδήποτε τρίτος ιδιώτης, είναι υποκείμενα φόρου προστιθέμενης αξίας για το ποσό που λαμβάνουν για την παροχή της υπηρεσίας και συνεπώς, υποχρεούνται, κατά την είσπραξη του εν λόγω ποσού, στην έκδοση του προβλεπόμενου από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων τιμολογίου στο οποίο πρέπει να συνυπολογίζεται και ο αναλογών Φ.Π.Α..Σε κάθε περίπτωση, τυχόν απαλλαγή της ΑΝ.Ε.Δ.Κ. από το Φ.Π.Α. που αναλογεί στο ποσό που της καταβάλλεται για την εκτέλεση της εν λόγω υπηρεσίας, στο οποίο εμπεριέχονται το λειτουργικό κόστος, η αμοιβή της και κάθε είδους λοιπές δαπάνες (παραγωγικές ή μη ) θα οδηγούσε, σύμφωνα και με την πάγια νομολογία του Δ.Ε.Κ. (βλ. C-45/01, C-141/00, C-498/03), σε παραβίαση της αρχής της φορολογικής ουδετερότητας, η οποία απαγορεύει τη διαφορετική μεταχείριση, όσον αφορά την είσπραξη του Φ.Π.Α., των επιχειρηματιών που παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες καθώς και σε στρέβλωση του ανταγωνισμού, Αφού οι επίμαχες υπηρεσίες θα μπορούσαν να ανατεθούν σε ιδιώτη – επιχειρηματία, χωρίς την απαλλαγή του Φ.Π.Α.

297

650

ΝΣΚ/161/2009.Από τις διατάξεις του άρθρου 225 Ν.3463/2006, το οποίο έχει ως βάση του τις αρχικές περί προγραμματικών συμβάσεων διατάξεις του άρθρου 11 του Ν. 1416/1984, περιέχεται η δυνατότητα στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) να συμβάλλονται με άλλους φορείς του δημοσίου τομέα της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 (Κρατικές Υπηρεσίες, Ν.Π.Δ.Δ., Δημόσιους Οργανισμούς κλπ.) για τη μελέτη και εκτέλεση έργων ή προγραμμάτων ανάπτυξης ή την οργάνωση παροχής υπηρεσιών κάθε είδους στην εδαφική περιφέρεια των συμβαλλομένων Ο.Τ.Α. («Προγραμματική σύμβαση»), συνδυάζοντας ή αλληλοσυμπληρώνοντας τις αρμοδιότητες ή τα οικονομικοτεχνικά μέσα που διαθέτουν, με εκείνα των αντισυμβαλλομένων φορέων και να αναπτύξουν έτσι από κοινού παραγωγικές δραστηριότητες προς τομείς, που χωρίς τις διατάξεις αυτές δεν θα ηδύνατο να πραγματοποιήσουν για διάφορους λόγους (είτε από έλλειψη ή ανεπάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής ή κατάλληλου προσωπικού κ.λ.π., είτε λόγω έλλειψης σχετικής αρμοδιότητας). Επιτυγχάνονται, έτσι, αποτελέσματα τα οποία μόνος του κάθε φορέας ενεργώντας χωριστά, δεν θα μπορούσε να επιτύχει. Μέσα στα πλαίσια της ευχέρειας αυτής, γίνεται δυνατό, με συμβατικό τρόπο να ξεπερνούνται εμπόδια (τυπικά ή ουσιαστικά), να αίρονται συγκρούσεις ή έλλειψη αρμοδιοτήτων ή αδυναμίες και γενικά να επιλύονται ζητήματα, η διευθέτηση των οποίων διαφορετικά, θα χρειαζόταν νομοθετικές ρυθμίσεις (Ad Hoc Γνμδ. Ν.Σ.Κ. 434/2004).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1416/1984, περιέχεται η δυνατότητα στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) να συμβάλλονται με άλλους φορείς του δημοσίου τομέα της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 (Κρατικές Υπηρεσίες, Ν.Π.Δ.Δ., Δημόσιους Οργανισμούς κλπ.) για τη μελέτη και εκτέλεση έργων ή προγραμμάτων ανάπτυξης ή την οργάνωση παροχής υπηρεσιών κάθε είδους στην εδαφική περιφέρεια των συμβαλλομένων Ο.Τ.Α. («Προγραμματική σύμβαση»), συνδυάζοντας ή αλληλοσυμπληρώνοντας τις αρμοδιότητες ή τα οικονομικοτεχνικά μέσα που διαθέτουν, με εκείνα των αντισυμβαλλομένων φορέων και να αναπτύξουν έτσι από κοινού παραγωγικές δραστηριότητες προς τομείς, που χωρίς τις διατάξεις αυτές

Έτσι, η προγραμματική σύμβαση αποτελεί σύμβαση πλαίσιο, εντός του οποίου θα λάβουν χώραν οι κατ' ιδίαν νομικές ή υλικές πράξεις, που απαιτούνται για την εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης. Στην σύμβαση αυτή οι συμβαλλόμενοι πρέπει να συμπεριλάβουν τα ελάχιστα απαραίτητα στοιχεία που ορίζει η παραγρ. 2 του άνω άρθρου 225, ήτοι, το αντικείμενο της σύμβασης, το σκοπό και το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών που αυτή αφορά, τον προϋπολογισμό τους τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, τους πόρους από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και τη διάρκεια της σύμβασης. Επίσης, ορίζεται το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της σύμβασης και οι αρμοδιότητες του, καθώς και οι ρήτρες σε βάρος του συμβαλλόμενου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης και, όπου απαιτείται, ορίζεται ο συμβαλλόμενος φορέας ή τρίτος που θα αναλάβει την διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων του προγράμματος μετά την ολοκλήρωση του, εφόσον προβλέπεται στάδιο διαχείρισης, εκμετάλλευσης και συντήρησης τους. Μπορούν, επίσης, οι συμβαλλόμενοι να συνομολογήσουν και άλλους συμπληρωματικούς όρους για την ρύθμιση των μεταξύ τους σχέσεων κατά την διάρκεια της ισχύος της προγραμματικής σύμβασης, εφόσον όμως οι όροι αυτοί δεν αντίκεινται σε υποχρεωτικής εφαρμογής κανόνες δικαίου (JUS COGENS) (Γνωμ. Ν.Σ.Κ. 638/1992, 639/1995). Επίσης, η δυνατότητα χρηματοδότησης των συμβαλλομένων φορέων για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων, από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, από προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή προγράμματα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό και από τους προϋπολογισμούς των φορέων που συμμετέχουν, συνεπάγεται την εφαρμογή των κανόνων του δημοσίου λογιστικού για την εκτέλεση των οικείων δαπανών (Γνμδ. Ν.Σ.Κ. 693/1995). Ως διέπουσες ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου γενικές ή ειδικές διατάξεις νοούνται, όχι μόνο οι καταστατικές αυτού διατάξεις (ιδρυτικές, οργανισμός κ.α.) αλλά και κάθε άλλη νομική διάταξη που, εκ του νόμου, εφαρμόζεται και σ'αυτό. Προκειμένου περί της συμμετοχής νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου στις άνω προγραμματικές συμβάσεις, οι διατάξεις του άρθρου 225 του Ν. 3463/2006 είναι διατυπωμένες με ευρύτητα και δεν κάνουν διάκριση ως προς τους σκοπούς (οικονομικοί, τεχνοκρατικοί, κοινωφελείς, θρησκευτικοί κ.α.) των νομικών προσώπων, που πρόκειται να συμμετάσχουν στις συμβάσεις αυτές, ούτε εξαρτούν, κατ' αρχήν, τη νομιμότητα συμμετοχής των νομικών προσώπων αυτών στις άνω συμβάσεις, από αντίστοιχη (νομική) πρόβλεψη στις καταστατικές διατάξεις τους. Περαιτέρω, όμως, από τις άνω διατάξεις και το πνεύμα τους, εξυπακούεται, σαφώς, ότι προκειμένου να συμμετάσχει, ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ως συμβαλλόμενο μέρος, σε προγραμματική σύμβαση του άνω άρθρου 225, πρέπει το αντικείμενο (εν όλω ή εν μέρει) της σύμβασης αυτής να εμπίπτει και εν γένει να στοιχείται με τους εκ του νόμου καταστατικούς σκοπούς του νομικού προσώπου τούτου. Διότι, σε αντίθετη περίπτωση, θα υπάρξει καταστρατήγηση των σκοπών αυτών του νομικού προσώπου με αποτελέσματα μη αποδεκτά από το δίκαιο. συμβάσεις.Μελέτη και εκτέλεση έργων.Οι προγραμματικές συμβάσεις, που συνάπτουν οι ΟΤΑ, με άλλους φορείς του Δημόσιου Τομέα για την μελέτη και εκτέλεση έργων ή προγραμμάτων αναπτύξεως ή για την παροχή υπηρεσιών, αποτελούν σύμβαση πλαίσιο, εντός του οποίου θα λάβουν χώρα οι κατ ιδίαν νομικές ή υλικές πράξεις για την εκτέλεση της προγραμματικής συμβάσεως.Δεν μπορεί να αποτελέσει περιεχόμενο προγραμματικής συμβάσεως η απλή ανάθεση της κατασκευής έργου ή της συντάξεως μελέτης από τον ένα συμβαλλόμενο φορέα στον άλλο, ώστε ο αντισυμβαλλόμενος φορέας να επέχει απλώς θέση εργολάβου κατασκευής του έργου ή της συντάξεως της μελέτης. Σύμβαση τέτοιου περιεχομένου, δεν αποτελεί προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή σύμβαση απ ευθείας ανάθεσης του έργου, η οποία, προκειμένου περί έργων των ΟΤΑ, είναι άκυρη, ως αντικειμένη στην περί εκτελέσεως έργων και συντάξεως μελετών των ΟΤΑ κειμένη νομοθεσία. ΕΣ/Τ7/305/2009.Προγραμματική σύμβαση που αφορά χρηματοδότηση της ΚΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, για εκτέλεση έργου. Νομοθετικό πλαίσιο αρχαιολογικών έργων. Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών συνάγεται το μεν ότι τα αρχαιολογικά εν γένει έργα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι κάθε είδους ανασκαφές, λόγω της ιδιαίτερης επιστημονικής και καλλιτεχνικής φύσης τους, είναι δυνατόν να εκτελούνται από την υπηρεσία δια αυτεπιστασίας. Το δε ότι οι αρχαιολογικές αυτεπιστασίες λόγω της δυσχερούς προμετρήσεως τους, είναι δυνατόν να εκτελούνται από την υπηρεσία βάσει προκαταρκτικής έκθεσης και ενδεικτικού χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού, χωρίς την προηγούμενη σύνταξη μελέτης. Τέλος, ότι η εκτέλεση των έργων αυτών δύναται να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης που συνάπτεται μεταξύ Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού και των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, οπότε στην περίπτωση αυτή η χρηματοδότηση της ανασκαφής νομίμως γίνεται, κατά τα οριζόμενα στην οικεία σύμβαση, από τον Ο.Τ.Α. και δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 3028/2002.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

651ΝΣΚ/638/1992.Δήμοι-Κοινότητες.Προγραμματικές

298

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

δεν θα ηδύνατο να πραγματοποιήσουν για διάφορους λόγους (είτε από έλλειψη ή ανεπάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής ή κατάλληλου προσωπικού κ.λ.π., είτε λόγω έλλειψης σχετικής αρμοδιότητας). Επιτυγχάνονται, έτσι, αποτελέσματα τα οποία μόνος του κάθε φορέας ενεργώντας χωριστά, δεν θα μπορούσε να επιτύχει. Μέσα στα πλαίσια της ευχέρειας αυτής, γίνεται δυνατό, με συμβατικό τρόπο να ξεπερνούνται εμπόδια (τυπικά ή ουσιαστικά), να αίρονται συγκρούσεις ή έλλειψη αρμοδιοτήτων ή αδυναμίες και γενικά να επιλύονται ζητήματα, η διευθέτηση των οποίων διαφορετικά, θα χρειαζόταν νομοθετικές ρυθμίσεις (Ad Hoc Γνμδ. Ν.Σ.Κ. 434/2004).» Από την παράθεση των ανωτέρω προκύπτει ότι για την ανάθεση υλοποίησης μελέτης ή έργου σε προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις φορέα με προγραμματική σύμβαση, θα πρέπει να υπάρχει δικαιολογητικός λόγος (έλλειψη ή ανεπάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής ή κατάλληλου προσωπικού κ.λ.π., είτε λόγω έλλειψης σχετικής αρμοδιότητας) ο οποίος θα πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς. Στην περίπτωση δε που γίνεται επίκληση συνδυασμού ή αλληλοσυμπλήρωσης οικονομικοτεχνικών μέσων, δεν 652 αρκεί κατά την άποψή μας παράθεση αναλυτικού προϋπολογισμού (κοστολόγησης) των επί μέρους (κατηγοριών) υπηρεσιών, έστω και κατά προσέγγιση, έτσι ώστε από το άθροισμα των επιμέρους 653 προϋπολογισμών να προκύπτει και, επομένως, να δικαιολογείται ο συνολικός προϋπολογισμός της

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

652

299

ΕλΣυν/Τμ.7/117/2010. Με τις ανωτέρω διατάξεις προβλέπεται ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, οι οποίες αποτελούν συμφωνίες που θέτουν το γενικό πλαίσιο για την οργάνωση και διαχείριση δημοσίων υπηρεσιών και την άσκηση κρατικών δραστηριοτήτων δια μέσου των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης ή της καθ΄ ύλην αποκεντρωμένης διοίκησης, με τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής και την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους (βλ. Πράξη 195/2006 VII Τμ. Ελ. Συν.). Στις συμβάσεις δε αυτές απαιτείται, κατά τη ρητή διατύπωση του νόμου, να καθορίζεται, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, μεταξύ άλλων, το αντικείμενο και το ειδικότερο περιεχόμενο των υποχρεώσεων των μερών, δηλαδή των μελετών, έργων, προγραμμάτων ανάπτυξης και υπηρεσιών κάθε είδους που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν οι συμβαλλόμενοι φορείς, καθώς και ο προϋπολογισμός τους (βλ. Πράξεις 3, 60/2007, 179, 180/2006 VII Τμ.). Ειδικότερα, απαιτείται, μεταξύ άλλων, α) να καθορίζονται ειδικά και με σαφήνεια τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων μερών, από τα οποία να προκύπτει η συμβολή κάθε μέρους στην υλοποίηση της σύμβασης, τυχόν ποινικές ρήτρες σε περίπτωση παράβασης των όρων της σύμβασης και το αντικείμενο αυτής, οι συγκεκριμένες δηλαδή υπηρεσίες, έστω και ανά κατηγορίες που θα παρασχεθούν, και το περιεχόμενο αυτών, β) να προσδιορίζεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός (κοστολόγηση) των επί μέρους (κατηγοριών) υπηρεσιών, έστω και κατά προσέγγιση, έτσι ώστε από το άθροισμα των επιμέρους προϋπολογισμών να προκύπτει και, επομένως, να δικαιολογείται ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης (δεν αρκεί δηλαδή απλή αναφορά του συνολικού προϋπολογισμού), καθώς και γ) να αναγράφεται το αναλυτικό χρονοδιάγραμμα αυτών - κυρίως δε στις περιπτώσεις τμηματικής καταβολής του οριζόμενου στη σύμβαση ποσού για την παροχή των προβλεπόμενων υπηρεσιών, όπου θα πρέπει να υπάρχει συσχέτιση των παρασχεθεισών εργασιών προς το τμηματικώς καταβαλλόμενο (σε συγκεκριμένες ημερομηνίες) ποσό της σύμβασης, όπου δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει αντιστοιχία του χρονοδιαγράμματος εργασιών προς το χρονοδιάγραμμα τμηματικών καταβολών του ανωτέρω ποσού - το οποίο (χρονοδιάγραμμα) δεν μπορεί καταρχήν να ταυτίζεται με το χρόνο περαίωσης των ανατεθεισών εργασιών (διάρκεια της σύμβασης), καθόσον στην περίπτωση αυτή ο νόμος δεν θα απαιτούσε ρητώς στο περιεχόμενο της σύμβασης να ορίζονται ξεχωριστά (ως διαφορετικά μεγέθη) το χρονοδιάγραμμα και η διάρκεια αυτής. Και τούτο διότι μέσω του ανωτέρω ειδικότερου προσδιορισμού του περιεχομένου της προγραμματικής σύμβασης διασφαλίζεται: α) η εξοικονόμηση πόρων με τη διάθεση των απολύτως αναγκαίων χρημάτων, προσώπων και υλικών για την εκτέλεση των μελετών, έργων και των εν γένει αναπτυξιακών προγραμμάτων και η διαφάνεια των χρηματοδοτήσεων, καθώς και β) η μη καταστρατήγηση της διάταξης του άρθρου 225 του Δ.Κ.Κ. με την κατ΄ ουσία επιχορήγηση από Ο.Τ.Α., κυρίως α΄ και β΄ βαθμού, δημοτικών επιχειρήσεων που μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση ως αντισυμβαλλόμενοί τους (κατά παράβαση του άρθρου 270 παρ. 1 του ν. 3463/2006 σε συνδυασμό με το άρθρο 277 παρ. 8 του π.δ. 410/1995, (πρβλ. και πραξ. VI Τμ 30/2005, VI Τμ 46, 195/2006, VII Τμ 137/2007 κ.ά.). Τέλος, σύμφωνα με τη γενική αρχή της διαφάνειας, της διασφάλισης πραγματικού ανταγωνισμού του και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, δεν επιτρέπεται κατά τη σύναψη των συμβάσεων αυτών να τίθενται όροι που προβλέπουν τη δυνατότητα τροποποίησης, παράτασης ή συμπλήρωσής τους κατά την απόλυτα ελεύθερη βούληση των συμβαλλομένων. Τέτοιου είδους τροποποιήσεις, συμπληρώσεις ή παρατάσεις μπορεί κατ’ εξαίρεση να γίνουν δεκτές όταν το περιεχόμενο, η χρονική διάρκειά τους και η οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγονται καθορίζονται εκ των προτέρων συγκεκριμένα στο αρχικό συμβατικό κείμενο. 653

•ΕλΣυν/Τμ.VII/16/2005.Η δυνατότητα δημοτικών επιχειρήσεων από το Δήμο στα πλαίσια της κατάρτισης προγραμματικών συμβάσεων, έχει την έννοια της δυνατότητας χρηματοδότησης για την εκπλήρωση των όρων αυτών και όχι της οικονομικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων αυτών για την επίτευξη των καταστατικών σκοπών ή στόχων τους (πρβλ. και 2/378/0026/1999 έγγραφο Υφυπουργού Οικονομικών προς τις Υ.Δ.Ε.). Η αντίθετη εκδοχή θα προσέκρουε όχι μόνο στο πνεύμα της μνησθείσης διατάξεως του άρθρου 277 του Δ.Κ.Κ., που προβλέπει την κατ΄ εξαίρεση των δημοτικών επιχειρήσεων και μόνο για τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων κατά το άρθρο 35 του ίδιου Κώδικα για την εκτέλεση έργων, παροχή υπηρεσιών κλπ., δηλαδή στην χρηματοδότηση για τη σύναψη αυτών (προγραμματικών συμβάσεων), αλλά και στις κοινοτικές διατάξεις ( άρθρο 87 Συνθ. Ε.Κ.), που απαγορεύουν την οικονομική ενίσχυση των επιχειρήσεων γενικά προς αποφυγή νόθευσης του υγιούς ανταγωνισμού.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

654

προγραμματικής σύμβασης, αλλά και σύγκριση με το εκτιμώμενο κόστος εκτέλεσης από ιδιώτες μελετητές . Όταν δεν αποδεικνύεται η εμφανώς οικονομικότερη υλοποίηση,δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 11 του ν.1416/1984, παραβιάζονται οι βασικές αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης 655 (οικονομικότητα, αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα) και η προγραμματική σύμβαση καταλήγει να είναι χρηματοδοτικός μηχανισμός. 2)Είναι δυνατή η περαιτέρω ανάθεση του συμβατικού αντικειμένου σε τρίτους μη συμβαλλόμενους ? Στην περίπτωση δε, που ανατίθεται μέσω προγραμματικής σύμβασης σε άλλη αναθέτουσα αρχή η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου μέσω τρίτου οικονομικού φορέα, θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι διατάξεις του

•ΝΣΚ/445/2003.Για να συναφθεί έγκυρη προγραμματική σύμβαση μεταξύ Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Ν.Π.Δ.Δ. θα πρέπει ο επιδιωκόμενος με την σύμβαση σκοπός να είναι σχετικός με τον, σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπό του Ν.Π.Δ.Δ.«….Πρέπει να θεωρείται επίσης αυτονόητο ότι ο Θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων νομοθετήθηκε για την εξοικονόμηση και όχι για την διάθεση πόρων, πράγμα που σημαίνει ότι οι προγραμματικές συμβάσεις δεν είναι χρηματοδοτικός μηχανισμός…» « …Περαιτέρω η προγραμματική σύμβαση δεν μπορεί να λειτουργεί ως μηχανισμός απ΄ ευθείας αναθέσεως έργων, προμηθειών, εργασιών κλπ..» •ΕλΣυν/Τμ.VII/52/2008.Σε κάθε περίπτωση όμως η σύμπραξη ν.π.ι.δ. (αναπτυξιακής επιχείρησης Ο.Τ.Α.) δεν μπορεί να οδηγεί σε καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων που ορίζουν την τήρηση διαδικασίας διαγωνισμού. Τούτο άλλωστε είναι συμβατό όχι μόνο με την εθνική, αλλά και με την κοινοτική νομοθεσία, αλλά και με τις γενικές αρχές που διέπουν την ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων, όπως οι αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας, του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ύπαρξης ανταγωνιστικής διαδικασίας ως επιλογή διαδικασίας για την ανάθεση των συμβάσεων και της ειδικής αιτιολόγησης της εφαρμογής εξαιρετικής διαδικασίας (με προεπιλογή, με διαπραγμάτευση ή απευθείας ανάθεση). Και ναι μεν, η συμμετοχή της αναπτυξιακής επιχείρησης σε μία προγραμματική σύμβαση δύναται να συνίσταται στην υλοποίηση του ανατιθέμενου συμβατικού αντικειμένου, ωστόσο η αναπτυξιακή επιχείρηση δεν μπορεί να αναθέσει περαιτέρω το συμβατικό αντικείμενο σε τρίτους ιδιώτες κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί δημόσιων διαγωνισμών (βλ. Πρακτικά 32ης Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 10ης Δεκεμβρίου 2004, Πράξεις VII Τμ. 195, 227/2006). ΕΣ/Τ7/253/2007. Εξάλλου, με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου καθορίζεται το ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο κάθε προγραμματικής σύμβασης, ούτως ώστε από αυτή να παράγεται πραγματική – και όχι κατ’ επίφαση μόνο – δέσμευση των μερών. Μεταξύ άλλων, απαιτείται κατά νόμο να καθορίζεται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, το αντικείμενο και το ειδικότερο περιεχόμενο των υποχρεώσεων, δηλ. των μελετών, έργων, προγραμμάτων ανάπτυξης και υπηρεσιών κάθε είδους που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν οι συμβαλλόμενοι φορείς, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, ο αναλυτικός προϋπολογισμός αυτής, το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της, καθώς και οι «ρήτρες», δηλαδή οι όροι για τις συνέπειες της παραβίασης των συμβατικών υποχρεώσεων που ανέλαβαν τα μέρη. Ο καθορισμός του ειδικότερου περιεχομένου των αναλαμβανομένων από τους συμβαλλόμενους φορείς υποχρεώσεων, καθώς και όλων των λοιπών στοιχείων που πρέπει κατά νόμο να περιλαμβάνονται στην προγραμματική σύμβαση είναι αναγκαίος, αφού με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η εξοικονόμηση πόρων με τη διάθεση των απολύτως αναγκαίων χρημάτων, προσώπων και υλικών για την εκτέλεση των μελετών, έργων και των εν γένει αναπτυξιακών προγραμμάτων και η μη καταστρατήγηση της διάταξης του άρθρου 225 του Δ.Κ.Κ. με την κατ΄ ουσία επιχορήγηση από Ο.Τ.Α., κυρίως α΄ και β΄ βαθμού, δημοτικών επιχειρήσεων που μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση ως αντισυμβαλλόμενοί τους (κατά παράβαση του άρθρου 270 παρ. 1 του ν. 3463/2006 σε συνδυασμό με το άρθρο 277 παρ. 8 του π.δ. 410/1995, βλ. και Πρ VIΙ Τμ 46/2005) Ν.2362/23.11.1995 (ΦΕΚ 247/Α'- 27.11.1995) «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» «Άρθρο 1 Γενικές Αρχές .Η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών στο πλαίσιο της Γενικής Κυβέρνησης διέπεται από τις ακόλουθες γενικές αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης: (α) Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η διαχείριση της περιουσίας και των υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, περιλαμβανομένων των φυσικών πόρων και των δημοσιονομικών κινδύνων της χώρας, πρέπει να διενεργείται με σωφροσύνη και με γνώμονα την εξασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Ειδικότερα, η αρχή αυτή εξειδικεύεται: (αα) στην αρχή της οικονομικότητας, σύμφωνα με την οποία τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση των κυβερνητικών πολιτικών πρέπει να διατίθενται έγκαιρα, στην ενδεδειγμένη ποιότητα και ποσότητα και στην καλύτερη τιμή με την χρήση των αναγκαίων μόνο διοικητικών πόρων, (ββ) στην αρχή της αποδοτικότητας, σύμφωνα με την οποία οφείλεται η τήρηση της βέλτιστης δυνατής σχέσης μεταξύ των χρησιμοποιούμενων μέσων και των επιτυγχανόμενων αποτελεσμάτων και (γγ) στην αρχή της αποτελεσματικότητας, σύμφωνα με την οποία ελέγχεται η επίτευξη των συγκεκριμένων αντικειμενικών στόχων και των αποτελεσμάτων που έχουν εκ των προτέρων οριστεί. 655

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

654

300

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

άρθρου 3 του ν.3316/2005 και εάν το έργο είναι συγχρηματοδοτούμενο και αυτές του άρθρου 22 του 656 657 ν.3614/2007 . Σύμφωνα με την ΕλΣυν/32γ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/2004,δεν δύναται η συμμετοχή της αναπτυξιακής επιχείρησης να συνίσταται στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και στη συνέχεια αυτή να αναθέτει περαιτέρω το συμβατικό αντικείμενο σε τρίτους ιδιώτες κατά παρέκκλιση των διατάξεων του Ν, 1418/84 «Περί Δημοσίων Έργων» και του Ν. 716/77 «Περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως εκπονήσεως μελετών» 658

Κατά την 19/2006 Γν.του ΝΣΚ του κράτους η περαιτέρω ανάθεση σε τρίτους ιδιώτες, είναι δυνατή μόνον εφόσον συντρέξει επιγενόμενη αντικειμενική αδυναμία.

5)Δύναται μέσω προγραμματικών συμβάσεων να ανατίθεται απλές συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων του αναθέτοντος φορέα. Σύμφωνα με την αριθμ.171/2009 πράξη του 7ου τμ.του Ελ.Συν. «τόσο τα έργα και τα προγράμματα που εκτελούνται στο πλαίσιο σύναψης μιας προγραμματικής σύμβασης, όσο και οι υπηρεσίες που παρέχονται 659 660

656

ΕλΣυν/32γ/ΟΛΟΜ/2004. Δεν δύναται η συμμετοχή της αναπτυξιακής επιχείρησης να συνίσταται στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και στη συνέχεια αυτή να αναθέτει περαιτέρω το συμβατικό αντικείμενο σε τρίτους ιδιώτες κατά παρέκκλιση των διατάξεων του Ν, 1418/84 «Περί Δημοσίων Έργων» και του Ν. 716/77 «Περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως εκπονήσεως μελετών» 657

ΕλΣυν/Τμ.7/179/2006 Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της από 26.2.2004 προγραμματικής συμβάσεως, όπως αυτό περιγράφεται στο κείμενο αυτής, είναι συγκεκριμένο και επαρκώς ορισμένο. Επιπλέον, κρίνει ότι, ως προς το δεύτερο λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου και ανεξαρτήτως της αόριστης διατυπώσεώς του, η σύναψη συμβάσεων έργου με τους προαναφερθέντες επιστήμονες δεν συνιστά ανεπίτρεπτη ανάθεση του αντικειμένου της προγραμματικής συμβάσεως σε μη συμμετέχοντες σε αυτήν ιδιώτες, ούτε αποτελεί καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων έργων και μελετών, καθόσον, όπως προκύπτει από το αντικείμενο των εργασιών που ανατίθενται σε έκαστο των προσληφθέντων, δεν ανατίθεται σε αυτούς η σύνταξη οποιασδήποτε μελέτης παρά μόνον η επικαιροποίηση ήδη υπαρχουσών μελετών. 658

ΝΣΚ/19/2006. Ο φορέας που συμβάλλεται, κατ' άρθρο 35 του Δ.Κ.Κ., σε προγραμματική σύμβαση και ο οποίος έχει αναλάβει την εκτέλεση του αντικειμένου της, μπορεί ν' αναθέσει, περαιτέρω, σε τρίτο, μη συμβληθέν πρόσωπο, την υλοποίηση τούτου, (μερική ή ολική), εφόσον συντρέξει επιγενόμενη αντικειμενική αδυναμία του.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

659

301

Ελ.Συν/Τμ.VII/171/2009.Σκοπός της σύναψης των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών φορέων που αναφέρονται στις προεκτεθείσες διατάξεις είναι η ανάπτυξη της περιοχής στην οποία εκτελούνται τα έργα ή προγράμματα ή παρέχονται οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης. Ο αναπτυξιακός σκοπός της σύναψης των ανωτέρω συμβάσεων προκύπτει τόσο από τα αναφερόμενα στην εισηγητική έκθεση του ν. 1416/1984, με τις διατάξεις του άρθρου 11 του οποίου προβλέφθηκε το πρώτον ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, στην οποία έκθεση αναφέρεται (σελίδα 4) ότι με τις συμβάσεις αυτές «εξασφαλίζεται η κοινωνική συναίνεση στην εφαρμογή συγκεκριμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων, η οικονομική αποκέντρωση καθώς και η αξιοποίηση των τοπικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής, όπου θα συγκεντρώνεται η αναπτυξιακή προσπάθεια» καθώς και από τα πρακτικά της ΝΣΤ συνεδρίασης της Βουλής της 9 Ιανουαρίου 1984, κατά την οποία συζητήθηκε το οικείο σχέδιο νόμου, στα οποία αναφέρεται (σελίδα 2807), ότι στόχος του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων είναι η ανάπτυξη μιας περιοχής. Αλλά και με τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 2738/1999, με τις οποίες είχε αντικατασταθεί το άρθρο 35 του προϊσχύσαντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, στο οποίο είχαν κωδικοποιηθεί οι προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 1416/1984 (το άρθρο 35 επαναλαμβάνεται στο άρθρο 225 του ισχύοντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα με τροποποιήσεις μόνο αναφορικά με τα πρόσωπα που δύνανται να συνάψουν ή να συμμετέχουν σε προγραμματική σύμβαση, τη δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτο της διαχείρισης, εκμετάλλευσης και συντήρησης των έργων της προγραμματικής σύμβασης καθώς και την περίπτωση που τα προβλεπόμενα στην προγραμματική σύμβαση έργα είναι πολιτιστικού χαρακτήρα), γινόταν υπενθύμιση του αναπτυξιακού χαρακτήρα του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων, εφόσον στην εισηγητική έκθεση του νόμου αυτού αναφερόταν ότι η εφαρμογή των συμβάσεων αυτών στο δημόσιο τομέα «συνέβαλε στην εκτέλεση πλείστων έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών που δεν θα μπορούσαν να προωθηθούν χωρίς την εφαρμογή του θεσμού αυτού». Συνεπώς, τόσο τα έργα και τα προγράμματα που εκτελούνται στο πλαίσιο σύναψης μιας προγραμματικής σύμβασης, όσο και οι υπηρεσίες που παρέχονται κατ΄ εφαρμογή της πρέπει να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα (πρβλ. Πρακτικά 14ης Συν /9.5.2006 και Πράξη 304/2006 VII Τμ. Ελ.Συν.) και να μη μπορούν –όσον αφορά ειδικότερα τις υπηρεσίες- να παρασχεθούν με άλλο τρόπο εκτός της σύναψης της οικείας προγραμματικής σύμβασης (πρβλ. Πράξη 205/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται να εμπίπτουν οι ως άνω υπηρεσίες στα συνήθη καθήκοντα και

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αρμοδιότητες των υπηρεσιών του συμβαλλόμενου Δήμου, όπως αυτά περιγράφονται στο νόμο και στις οικείες οργανικές διατάξεις, καθόσον η εκτέλεση τέτοιων υπηρεσιών στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης θα προκαλούσε αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της υπηρεσίας και θα ήταν δυνατόν, επίσης, να οδηγήσει σε χρηματοδότηση κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης κατά παράβαση του άρθρου 259 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (πρβλ. Πράξη 137/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.), ενώ επιτρέπεται, στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας τέτοιας σύμβασης, με αντικείμενο σύμφωνο με το νόμο, δηλαδή αναπτυξιακού χαρακτήρα, να απασχολείται προσωπικό ενός από τους συμμετέχοντες φορείς σε άλλο φορέα καθώς και η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων, εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης (πρβλ. Πράξεις 304/2006, πρβλ. 171/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). Εξάλλου, στην παράγραφο 1α του προεκτεθέντος άρθρου 225 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα προσδιορίζονται ειδικά και περιοριστικά τα νομικά εκείνα πρόσωπα που μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους και με φορείς του δημόσιου τομέα του άρθρου 1 παρ. 6 του ν. 1256/1982. Την ικανότητα αυτή έχουν οι Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, οι σύνδεσμοι Δήμων και Κοινοτήτων, οι Τ.Ε.Δ.Κ., η Ε.Ν.Α.Ε., η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., τα Ν.Π.Δ.Δ., τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι οργανισμοί και φορείς, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα, τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, περιλαμβανομένων και των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Περαιτέρω, με την παράγραφο 1β΄ παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής, στις κατά τα ανωτέρω συναπτόμενες προγραμματικές συμβάσεις, στις αναφερόμενες στην παράγραφο αυτή επιχειρήσεις και φορείς, ως εκ τρίτου συμβαλλομένων, μεταξύ των οποίων και στις κοινωφελείς δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις και φορείς της παρ. 1β΄ ως προς τους οποίους επιτρέπεται η συμμετοχή στις προγραμματικές συμβάσεις, δεν μπορεί να συμμετέχουν σε αυτές ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, αλλά μόνο από κοινού με τα νομικά πρόσωπα του πρώτου εδαφίου, στα οποία και μόνο αναγνωρίζεται η ικανότητα να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις (πρβλ. Πράξη 227/2006 VΙΙ Τμ. Ελ.Συν.). Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα σήμαινε ότι και οι επιχειρήσεις αυτές θα περιλαμβάνονταν στην παράγραφο 1α΄, οπότε θα καθίστατο περιττή η προσθήκη της παραγράφου 1β΄ στην ερμηνευόμενη διάταξη, δεδομένου ότι θα αρκούσε απλώς η διεύρυνση των νομικών προσώπων του πρώτου εδαφίου (πρβλ. Πρακτικά Ολ. Ελ.Συν. 22ης Γεν Συν./22.9.2004, Θέμα Α΄). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, μια προγραμματική σύμβαση, που έχει συναφθεί μεταξύ νομικών προσώπων της παραγράφου 1α και μιας επιχείρησης ή φορέα της παραγράφου 1β΄, δεν είναι νόμιμη όταν στην επιχείρηση αυτή έχει ανατεθεί εξ ολοκλήρου η υλοποίηση του αντικειμένου αυτής, καθόσον σε αυτή την περίπτωση το εν λόγω νομικό πρόσωπο δε «συμμετέχει» στη σύμβαση ως εκ τρίτου συμβαλλόμενος, αλλά μετέχει σε αυτήν, ανεπίτρεπτα κατά νόμο, ως φορέας σύναψης της σύμβασης και καθίσταται κατ’ ουσία μοναδικός αντισυμβαλλόμενος των λοιπών φορέων του πρώτου εδαφίου (πρβλ Πρακτικά VII Τμ 20ης Συν./27.6.2006, Θέμα Α΄, Πράξεις VII Τμ. 3/2007, 195, 227, 304/2006, 18, 38, 43, 46, 69/2005, VI Τμ. 30/2005). Περαιτέρω, στις προγραμματικές συμβάσεις απαιτείται, κατά τη ρητή διατύπωση του νόμου, να καθορίζεται, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, μεταξύ άλλων, το αντικείμενο και το ειδικότερο περιεχόμενο των υποχρεώσεων των μερών, δηλαδή των μελετών, έργων, προγραμμάτων ανάπτυξης και υπηρεσιών κάθε είδους που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν οι συμβαλλόμενοι φορείς, ο προϋπολογισμός τους, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης τους και να διατυπώνονται ρήτρες σε βάρος των αντισυμβαλλομένων που παραβαίνουν τους όρους της προγραμματικής σύμβασης (πρβλ. Πράξεις 3, 60/2007, 179, 180/2006 VII Τμ.), καθόσον έτσι καθίσταται δυνατός ο έλεγχος για τον εντοπισμό τυχόν καταστρατήγησης της διάταξης του άρθρου 225 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, με την κατ’ ουσία επιχορήγηση από Δήμο δημοτικών επιχειρήσεων που μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοί τους, κατά παράβαση των προβλεπομένων στο άρθρο 259 περί χρηματοδότησης των δημοτικών επιχειρήσεων (πρβλ. Πρξ. VII Τμ. 78/2008). ΕλΣυν/Τμ.VII/78/2008.Σκοπός της σύναψης των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών φορέων που αναφέρονται στις προεκτεθείσες διατάξεις είναι η ανάπτυξη της περιοχής στην οποία εκτελούνται τα έργα ή προγράμματα ή παρέχονται οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης. Ο αναπτυξιακός σκοπός της σύναψης των ανωτέρω συμβάσεων προκύπτει τόσο από τα αναφερόμενα στην εισηγητική έκθεση του ν.1416/1984, με τις διατάξεις του άρθρου 11 του οποίου προβλέφθηκε το πρώτον ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, στην οποία έκθεση αναφέρεται (σελίδα 4) ότι με τις συμβάσεις αυτές «εξασφαλίζεται η κοινωνική συναίνεση στην εφαρμογή συγκεκριμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων, η οικονομική αποκέντρωση καθώς και η αξιοποίηση των τοπικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής, όπου θα συγκεντρώνεται η αναπτυξιακή προσπάθεια» καθώς και από τα πρακτικά της ΝΣΤ συνεδρίασης της Βουλής της 9 Ιανουαρίου 1984, κατά την οποία συζητήθηκε το οικείο σχέδιο νόμου, στα οποία αναφέρεται (σελίδα 2807), ότι στόχος του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων είναι η ανάπτυξη μιας περιοχής. Αλλά και με τις ήδη ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 25 του ν.2738/1999, με τις οποίες αντικαταστάθηκε το άρθρο 35 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, στο οποίο είχαν κωδικοποιηθεί οι προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 11 του ν.1416/1984, υπενθυμίζεται ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων, εφόσον στην εισηγητική έκθεση του νόμου αυτού αναφέρεται ότι η εφαρμογή των συμβάσεων αυτών στο δημόσιο τομέα «συνέβαλε στην εκτέλεση πλείστων έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών που δεν θα μπορούσαν να προωθηθούν χωρίς την εφαρμογή του θεσμού αυτού». Συνεπώς, τόσο τα έργα και τα προγράμματα που εκτελούνται στο πλαίσιο σύναψης μιας προγραμματικής σύμβασης, όσο και οι υπηρεσίες που παρέχονται κατ΄ εφαρμογή της πρέπει να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα (βλ. Πρακτικά 14ης Συν /9.5.2006 και Πράξη 304/2006 VII Τμ. Ελ. Συν.) και να μη μπορούν –όσον αφορά ειδικότερα τις υπηρεσίες- να παρασχεθούν με άλλο τρόπο εκτός της σύναψης της οικείας προγραμματικής σύμβασης (βλ. Πράξη 205/2007 VII Τμ. Ελ. Συν.). Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται να εμπίπτουν οι ως άνω υπηρεσίες στα συνήθη καθήκοντα και αρμοδιότητες των υπηρεσιών του συμβαλλόμενου Δήμου, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις, καθόσον η εκτέλεση τέτοιων υπηρεσιών στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης θα προκαλούσε αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της υπηρεσίας και θα ήταν δυνατόν, επίσης, να οδηγήσει σε ανεπίτρεπτη, κατά το άρθρο 277 παρ. 8 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, επιχορήγηση της δημοτικής επιχείρησης (πρβλ. Πράξη 137/2007 VII Τμ. Ελ. Συν.), ενώ επιτρέπεται, στο πλαίσιο εκτέλεσης

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

660

302

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κατ΄ εφαρμογή της πρέπει να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα (πρβλ. Πρακτικά 14ης Συν /9.5.2006 και Πράξη 304/2006 VII Τμ. Ελ.Συν.) και να μη μπορούν –όσον αφορά ειδικότερα τις υπηρεσίες- να παρασχεθούν με άλλο τρόπο εκτός της σύναψης της οικείας προγραμματικής σύμβασης (πρβλ. Πράξη 205/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται να εμπίπτουν οι ως άνω υπηρεσίες στα συνήθη καθήκοντα και αρμοδιότητες των υπηρεσιών του συμβαλλόμενου Δήμου, όπως αυτά περιγράφονται στο νόμο και στις οικείες οργανικές διατάξεις, καθόσον η εκτέλεση τέτοιων υπηρεσιών στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης θα προκαλούσε αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της υπηρεσίας και θα ήταν δυνατόν, επίσης, να οδηγήσει σε χρηματοδότηση κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης κατά παράβαση του άρθρου 259 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (πρβλ. Πράξη 137/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.), ενώ επιτρέπεται, στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας τέτοιας σύμβασης, με αντικείμενο σύμφωνο με το νόμο, δηλαδή αναπτυξιακού χαρακτήρα, να απασχολείται προσωπικό ενός από τους συμμετέχοντες φορείς σε άλλο φορέα καθώς και η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων, εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης (πρβλ. Πράξεις 304/2006, πρβλ. 171/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). 3)Είναι δυνατή οι επιχειρήσεις και φορείς τους οποίους επιτρέπεται η συμμετοχή στις προγραμματικές συμβάσεις, να συμμετέχουν σε αυτές ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι ? Σύμφωνα με την 171/2009 πράξη του 7ου τμ, του Ελ.Συν. «οι επιχειρήσεις και φορείς της παρ. 1β΄ ως προς τους οποίους επιτρέπεται η συμμετοχή στις προγραμματικές συμβάσεις, δεν μπορεί να συμμετέχουν σε αυτές ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, αλλά μόνο από κοινού με τα νομικά πρόσωπα του πρώτου εδαφίου, στα οποία και μόνο αναγνωρίζεται η ικανότητα να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις (πρβλ. Πράξη 227/2006 VΙΙ Τμ. Ελ.Συν.). Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα σήμαινε ότι και οι επιχειρήσεις αυτές θα περιλαμβάνονταν στην παράγραφο 1α΄, οπότε θα καθίστατο περιττή η προσθήκη της παραγράφου 1β΄ στην ερμηνευόμενη διάταξη, δεδομένου ότι θα αρκούσε απλώς η διεύρυνση των νομικών προσώπων του πρώτου εδαφίου (πρβλ. Πρακτικά Ολ. Ελ.Συν. 22ης Γεν Συν./22.9.2004, Θέμα Α΄). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, μια προγραμματική σύμβαση, που έχει συναφθεί μεταξύ νομικών προσώπων της παραγράφου 1α και μιας επιχείρησης ή φορέα της παραγράφου 1β΄, δεν είναι νόμιμη όταν στην επιχείρηση αυτή έχει ανατεθεί εξ ολοκλήρου η υλοποίηση του αντικειμένου αυτής, καθόσον σε αυτή την περίπτωση το εν λόγω νομικό πρόσωπο δε «συμμετέχει» στη σύμβαση ως εκ τρίτου συμβαλλόμενος, αλλά μετέχει σε αυτήν, ανεπίτρεπτα κατά νόμο, ως φορέας σύναψης της σύμβασης και καθίσταται κατ’ ουσία μοναδικός αντισυμβαλλόμενος των λοιπών φορέων του πρώτου εδαφίου (πρβλ Πρακτικά VII Τμ 20ης Συν./27.6.2006, Θέμα Α΄, Πράξεις VII Τμ. 3/2007, 195, 227, 304/2006, 18, 38, 43, 661 662 46, 69/2005, VI Τμ. 30/2005).» μιας τέτοιας σύμβασης, με αντικείμενο σύμφωνο με το νόμο, δηλαδή αναπτυξιακού χαρακτήρα, να απασχολείται προσωπικό ενός από τους συμμετέχοντες φορείς σε άλλο φορέα, εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης (βλ. Πράξεις 304/2006, πρβλ. 171/2007 VII Τμ. Ελ. Συν.).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

661

303

ΕλΣυν/Τμ.VII/181/2007.Μη νόμιμη προγραμματική σύμβαση που έχει συναφθεί μεταξύ Δήμου, Αθλητικού Οργανισμού (νπδδ) του Δήμου αυτού και Δημοτικής Επιχείρησης, γιατί η ανωτέρω δημοτική επιχείρηση έχει καταστεί, ως προς ένα μέρος της σύμβασης, μοναδική συμβαλλόμενη του Δήμου και ως το προς το λοιπό μέρος αυτής, του Αθλητικού Οργανισμού, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 225 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, που ορίζουν ότι ικανότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων έχουν μόνο οι φορείς της περίπτωσης α της παραγράφου 1 του ανωτέρω άρθρου (μεταξύ των οποίων οι δήμοι και τα νπδδ, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν), ενώ οι φορείς της περιπτ. β΄, μεταξύ των οποίων και οι δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις, επιτρέπεται να συμμετέχουν απλώς στις ως άνω προγραμματικές συμβάσεις. 662

ΕλΣυν/Τμ.6/2225/2011.Το σύνολο των εργασιών και υπηρεσιών που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής συμβάσεως ανατέθηκε εξ ολοκλήρου στην ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία ..... Α.Ε., στην οποία θα καταβληθεί όλο το συμβατικό αντάλλαγμα, με αποτέλεσμα να μην συμμετέχει ως τρίτη συμβαλλόμενη στην ως άνω προγραμματική, αλλά να καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδική αντισυμβαλλόμενη του Δήμου Αθηναίων κατά παράβαση τόσο των διατάξεων περί προγραμματικών συμβάσεων όσο και της διατάξεως που απαγορεύει την επιχορήγηση των ως άνω εταιρειών από τους οικείους Δήμους. Τούτο δε καθόσον οι συμβατικές υποχρεώσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής είναι γενικόλογες και αορίστως διατυπωμένες και δεν μπορεί να διακριβωθεί αν αυτή βαρύνεται πραγματικά και όχι κατ’ επίφαση με συγκεκριμένες υποχρεώσεις σχετικά με την παροχή των υπηρεσιών της συμβάσεως. Ακολούθως, το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση δεν είναι νόμιμη διότι δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου χρονοδιάγραμμα εκτελέσεως των υπηρεσιών καθώς και απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής από την οποία να προκύπτει η βούληση του νομικού προσώπου να συμβληθεί στην ως άνω σύμβαση. Επίσης θεώρησε ότι η πρόβλεψη στο άρθρο 8 του σχεδίου συμβάσεως, όρου, σύμφωνα με τον οποίο οι συμβαλλόμενοι, με μόνη την έγγραφη συμφωνία τους,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Σύμφωνα με την ΝΣΚ/445/2003 Γν.του ΝΣΚ για να συναφθεί έγκυρη προγραμματική σύμβαση μεταξύ Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Ν.Π.Δ.Δ. θα πρέπει ο επιδιωκόμενος με την σύμβαση σκοπός να είναι σχετικός με τον, σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπό του Ν.Π.Δ.Δ. Πρέπει να θεωρείται επίσης αυτονόητο ότι ο Θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων νομοθετήθηκε για την εξοικονόμηση και όχι για την διάθεση πόρων, πράγμα που σημαίνει ότι οι προγραμματικές συμβάσεις δεν είναι χρηματοδοτικός μηχανισμός. Περαιτέρω η προγραμματική σύμβαση δεν μπορεί να λειτουργεί ως μηχανισμός απ΄ευθείας αναθέσεως έργων, προμηθειών, εργασιών κλπ..». 4)Υπάρχει ανώτατο χρηματικό όριο στις αναθέσεις μέσω προγραμματικών συμβάσεων? Από τις εθνικές διατάξεις δεν τίθεται χρηματικό ανώτατο όριο.Το ΕλΣυν.ασχολήθηκε με την ανάθεση μελέτης μέσω προγραμματικής σύμβασης με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και απεφάνθη ότι: «Σε ότι αφορά όμως το ύψος της αμοιβής του μελετητή, αυτή υπερβαίνει σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το όριο του 30% (3.213,66 ευρώ) του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης, που ισχύει στη συγκεκριμένη κατηγορία μελέτης και επομένως πρέπει να γίνει δεκτός ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου.» ΕλΣυν/Τμ.VII/124/2009. Σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο δημοσίων συμβάσεων, η ανάθεση εκτέλεσης σύμβασης σε άλλη αναθέτουσα αρχή εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών,εφόσον όμως πληρούνται οι προϋποθέσεις που έχει θέσει το ΔΕΚ και αναλύονται κατωτέρω

79.2.Οι προγραμματικές αναθέσεις 663 664

συμβάσεις

και

το

κοινοτικό

δίκαιο -

in

house

δύνανται να τροποποιήσουν ή να συμπληρώσουν την προγραμματική σύμβαση, είναι αόριστη και μη νομίμως περιελήφθη στο υποβληθέν σχέδιο διότι δεν περιέχει καμία αναφορά σε συγκεκριμένους όρους της συμβάσεως ούτε οριοθετείται με αυστηρές διατυπώσεις. 663

Βλέπε Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών -Οδηγός συστήματος διαχείρισης και ελέγχου

664

Σπύρος Παναγόπουλος, LL.M Δικηγόρος,Νομικός Σύμβουλος ΜΟΠΑΔΙΣ «Ανάθεση συμβάσεων «οιονεί» αυτεπιστασίας (in hause) μετά την πρόσφατη νομολογία του ΔΕΚ» 665

Βλ. άρθρο 18 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ και στο άρθρο 18 της οδηγίας 2004/17/ΕΚ. ( 2004/18.«Άρθρο 18. Συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται βάσει αποκλειστικού δικαιώματος. Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται από μια αναθέτουσα αρχή σε άλλη αναθέτουσα αρχή ή σε μία ένωση αναθετουσών αρχών βάσει αποκλειστικού δικαιώματος που τους παρέχεται δυνάμει δημοσιευμένων νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων, εφόσον οι διατάξεις αυτές συμβιβάζονται με τη συνθήκη.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

«Ιδιαίτερη παραλλαγή αυτεπιστασίας, αποτελεί η αποκαλούμενη «οιονεί αυτεπιστασία» (επικρατούσα η αγγλική διατύπωση in-house).Στην περίπτωση αυτή μία σύμβαση ανατίθεται απευθείας από μία αναθέτουσα αρχή σε έναν άλλο φορέα με αυτοτελή νομική οντότητα, ο οποίος λόγω της ειδικής σχέσης με την αναθέτουσα αρχή συνεργάζεται με αυτή υπό καθεστώς ιδιόμορφης αυτεπιστασίας. Η ανάθεση τέτοιων συμβάσεων αποτελούν εξαιρετικές περιπτώσεις, οι οποίες υπό προϋποθέσεις εκφεύγουν του πεδίου εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών 665 για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων. Ελλείψει σαφούς νομοθετικής ρύθμισης , η έννοια, η φύση και η έκταση των σχέσεων οιονεί αυτεπιστασίας προσδιορίζονται κατά τρόπο δημιουργικό από τη νομολογία του ΔΕΚ. Συγκεκριμένα, για τη διάγνωση μιας σχέσης οιονεί αυτεπιστασίας και την απευθείας ανάθεση συμβάσεων βάσει αυτής, κατ' εξαίρεση της υποχρεωτικής εφαρμογής των κοινοτικών κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, το ΔΕΚ έκρινε ότι πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

304

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Α) η αναθέτουσα αρχή πρέπει να ασκεί επί του αναδόχου έλεγχο ανάλογο προς εκείνο που ασκεί επί των δικών της υπηρεσιών και Β) επιπλέον ο ανάδοχος πρέπει να πραγματοποιεί το ουσιώδες τμήμα της επιχειρηματικής του δραστηριότητας με τον ή τους οργανισμούς που ασκούν επ' αυτού τον προαναφερθέντα έλεγχο. Συνεπώς, ο βαθμός εξάρτησης ενός αυτοτελούς φορέα από μια αναθέτουσα αρχή ως προς τη διοίκηση και την πραγματοποίηση της δραστηριότητάς του, αποτελεί αποφασιστικό κριτήριο ελέγχου για την υποχρέωσης εφαρμογής ή μη του κοινοτικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων. Η νομολογία του ΔΕΚ παρέχει περαιτέρω ουσιώδεις διευκρινίσεις ως προς τις προϋποθέσεις εφαρμογής των παραπάνω κριτηρίων. Ειδικότερα επί του Α) κριτηρίου του παρόμοιου ελέγχου, το ΔΕΚ έκρινε ότι η συμμετοχή έστω και κατά μειοψηφία μιας ιδιωτικής επιχείρησης στο κεφάλαιο εταιρείας στην οποία συμμετέχει και η οικεία αναθέτουσα αρχή, αποκλείει σε κάθε περίπτωση τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να ασκεί επί της εταιρείας αυτής έλεγχο ανάλογο προς αυτόν που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες. Για το λόγο αυτό, η ανάθεση δημοσίων συμβάσεων σε επιχειρήσεις μικτής οικονομίας δεν μπορεί να υπαχθεί στην εξαίρεση της οιονεί αυτεπιστασίας και υπόκειται σε κάθε περίπτωση στην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων δημοσίων συμβάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΕΚ έκρινε ότι η απευθείας ανάθεση σύμβασης υπηρεσιών από Δήμο σε εταιρεία της οποίας το κεφάλαιο ανήκει από κοινού κατά 75,1% στο Δήμο και κατά 24,9% σε ιδιωτική επιχείρηση δεν 666 συνιστά μορφή οιονεί αυτεπιστασίας . Επίσης, το ΔΕΚ έκρινε ότι ακόμη και η ανάθεση μιας σύμβασης σε φορέα που ανήκει πλήρως (100%) στην αναθέτουσα αρχή ενδέχεται να μην συνιστά ανάθεση οιονεί αυτεπιστασίας αν δεν πληρούνται απολύτως τα 667 παραπάνω κριτήρια .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

666

305

ΔΕΚ/C-26/03.Σκέψεις 46-49. «46 . Kατά συνέπεια, κάθε εξαίρεση από την εφαρμογή της υποχρεώσεως αυτής πρέπει να ερμηνεύεται στενά. Έτσι, το Δικαστήριο έκρινε, όσον αφορά μια διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού, ότι το άρθρο 11, παράγραφος 3, της οδηγίας 92/50, το οποίο προβλέπει μια τέτοια διαδικασία, κατά παρέκκλιση από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα ασκήσεως των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από τη Συνθήκη ΕΚ στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, πρέπει να ερμηνεύεται στενά και ότι το βάρος αποδείξεως περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται (απόφαση της 10ης Απριλίου 2003, C-20/01 και C-28/01, Επιτροπή κατά Γερμανίας, Συλλογή 2003, σ. I-3609, σκέψη 58). 47 Εντός του πνεύματος του ανοίγματος των δημοσίων συμβάσεων στον ευρύτερο δυνατό ανταγωνισμό, το οποίο επιδιώκουν οι κοινοτικοί κανόνες, το Δικαστήριο έκρινε, όσον αφορά την οδηγία 93/36/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1993, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών (ΕΕ L 199, σ. 1), ότι η οδηγία αυτή έχει εφαρμογή οσάκις μια αναθέτουσα αρχή σχεδιάζει να συνάψει εγγράφως, με νομικώς διακεκριμένο από αυτήν οργανισμό, σύμβαση εξ επαχθούς αιτίας, ανεξαρτήτως του αν ο οργανισμός αυτός είναι ή όχι αναθέτουσα αρχή (απόφαση της 18ης Νοεμβρίου 1999, C 107/98, Teckal, Συλλογή 1999, σ. I-8121, σκέψεις 50 και 51). Σημειωτέον ότι ο αντισυμβαλλόμενος στην υπόθεση εκείνη ήταν μια κοινοπραξία αποτελούμενη από πλείονες αναθέτουσες αρχές, στην οποία μετείχε επίσης η εν λόγω αναθέτουσα αρχή. 48 Μια δημόσια αρχή, η οποία είναι αναθέτουσα αρχή, έχει τη δυνατότητα να εκπληρώνει τα καθήκοντα δημοσίου συμφέροντος τα οποία υπέχει με τα δικά της διοικητικά, τεχνικά και λοιπά μέσα, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να απευθύνεται σε εξωτερικούς οργανισμούς που δεν ανήκουν στις υπηρεσίες της. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν τίθεται θέμα συμβάσεως εξ επαχθούς αιτίας συναπτομένης με νομικώς διακεκριμένο από την αναθέτουσα αρχή οργανισμό. Έτσι, δεν υπάρχει λόγος να εφαρμοσθούν οι κοινοτικοί κανόνες στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. 49 Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, δεν αποκλείονται και άλλες περιστάσεις υπό τις οποίες η προκήρυξη διαγωνισμού δεν είναι υποχρεωτική, ακόμη και αν ο αντισυμβαλλόμενος αποτελεί οργανισμό νομικώς διακεκριμένο από την αναθέτουσα αρχή. Τούτο συμβαίνει στην περίπτωση κατά την οποία η δημόσια αρχή, η οποία είναι αναθέτουσα αρχή, ασκεί επί του εν λόγω διακεκριμένου οργανισμού έλεγχο ανάλογο προς εκείνον που ασκεί επί των δικών της υπηρεσιών και κατά την οποία ο οργανισμός αυτός πραγματοποιεί το κύριο μέρος της δραστηριότητάς του με τη δημόσια αρχή ή με τις δημόσιες αρχές που τον ελέγχουν (βλ., υπό την έννοια αυτή, προπαρατεθείσα απόφαση Teckal, σκέψη 50). Υπενθυμίζεται ότι, στην προπαρατεθείσα περίπτωση, ο διακεκριμένος οργανισμός ελεγχόταν πλήρως από δημόσιες αρχές. Αντιθέτως, η έστω και κατά μειοψηφία συμμετοχή μιας ιδιωτικής επιχειρήσεως στο κεφάλαιο εταιρίας στην οποία συμμετέχει και η οικεία αναθέτουσα αρχή αποκλείει εν πάση περιπτώσει τη δυνατότητα αυτής της αναθέτουσας αρχής να ασκεί επί της εταιρίας αυτής έλεγχο ανάλογο προς αυτόν που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Κατά τη νομολογία του ΔΕΚ, το κριτήριο του ελέγχου θα πρέπει να πληρούται σε μόνιμη βάση, κατά την 668. εκτέλεση της σύμβασης και όχι στιγμιαία κατά το χρόνο ανάθεσης της σύμβασης Επιπλέον, η έμμεση άσκηση ελέγχου από την αναθέτουσα αρχή επί του αναδόχου φορέα, με την παρεμβολή μιας εταιρείας Ηοlding ως ενδιάμεσου οργανισμού, δύναται να εξασθενίσει τον έλεγχο της αναθέτουσας αρχής 669 σε βαθμό που να μην είναι παρόμοιος με αυτόν που ασκεί στις υπηρεσίες της . Αντιθέτως, το ΔΕΚ δέχθηκε ότι οι προϋποθέσεις του πρώτου κριτηρίου του ελέγχου πληρούνται και επιτρέπεται η επίκληση της σχέσης οιονεί αυτεπιστασίας, εφόσον α) το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου ανήκει κατά ποσοστό 100 % στις αναθέτουσες αρχές – μετόχους της εταιρείας, β) η εταιρεία υποχρεούται να αναλαμβάνει συμβάσεις και να εκτελεί αυτές σύμφωνα με τις οδηγίες των μετόχων της και γ) το τίμημα των συμβάσεων είναι απολύτως ελεγχόμενο και επιβάλλεται στην εταιρεία από τις αναθέτουσες 670 αρχές μετόχους αυτής . Επί του Β) κριτηρίου του ουσιώδους τμήματος της δραστηριότητας, το ΔΕΚ έκρινε ότι το κριτήριο αυτό πληρούται όταν η δραστηριότητα του αναδόχου φορέα απευθύνεται κυρίως στην αναθέτουσα αρχή και όλες οι άλλες δραστηριότητές του προς τρίτους είναι ασήμαντης έκτασης, επικουρικού ή επουσιώδους χαρακτήρα. Για την αξιολόγηση του κριτηρίου αυτού λαμβάνονται υπ' όψη τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά στοιχεία. Επιπλέον, από τη νομολογία προκύπτει ότι στην περίπτωση κατά την οποία ένας ανάδοχος φορέας ελέγχεται από περισσότερες αναθέτουσες αρχές, το εν λόγω κριτήριο πληρούται αν ο φορέας αυτός ασκεί το ουσιώδες τμήμα της δραστηριότητάς του όχι κατ' ανάγκην μεμονωμένα με κάποια από τις αναθέτουσες αρχές, αλλά με τις εν 671 λόγω αρχές στο σύνολό τους . 672

Τέλος, με πρόσφατη απόφασή του το ΔΕΚ έκρινε ότι η πραγματοποίηση του 90% της δραστηριότητας ενός φορέα με τον ή τους οργανισμούς που τον ελέγχουν επαρκεί για την κατάφαση του δεύτερου κριτηρίου.

79.3.Η συμβατότητα των προγραμματικ ών συμβάσεων με το κοι νοτικό δίκαιο. Η απευθείας ανάθεση σύμβασης έργου , προμηθειών ή υπηρεσιών από αναθέτουσα αρχή σε αναθέτουσα αρχή, προβλέπεται στην Εθνική νομοθεσία κυρίως από τις διατάξεις του άρθρου 225 περί προγραμματικών

ΔΕΚ/C-458/03 της 13.10.2005, Parking Brixen GmbH / Gemeinde Brixen, Stadtwerke Brixen AG . Το ΔΕΚ έκρινε ότι δεν πληρούται το κριτήριο του ελέγχου στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης σύμβασης για την παραχώρηση της διαχείρισης ενός σταθμού αυτοκινήτων από το Δήμο σε μια δημοτική επιχείρηση ανήκουσα κατά ποσοστό 100% στο Δήμο, δεδομένου ότι υπήρχε νομοθετική πρόβλεψη για τη μετατροπή της δημοτικής επιχείρησης σε κεφαλαιουχική με τη δυνατότητα εισόδου νέων μετόχων-επενδυτών. Το ΔΕΚ απεφάνθη ότι με την είσοδο ιδιωτών επενδυτών στο κεφάλαιο του αναδόχου και τις διευρυμένες εξουσίες του Διοικητικού Συμβουλίου του αναδόχου φορέα, η αναθέτουσα αρχή δεν θα ήταν σε θέση να ασκεί τον έλεγχο που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες. 668

ΔΕΚ/C-29/04 της 10.11.2005 Επιτροπή κατά Δημοκρατίας της Αυστρίας (Modling) και ΔΕΚ C-410/04 της 6.4.2006, Associazione Nazionale Autotrasporto Viaggiatori (ANAV) / Commune di Bari, AMTAB Servizio SpA. ) 669

ΔΕΚ/C-340/04 της 11.05.2006, Carbotermo SpA, Consorzio Alisei / Comune di Busto Arsizio, AGESP SpA.

670

ΔΕΚ/C-295/05 της 19.04.2007, Acociacion Nacional de Empresas Forestales (Asemfo) / Transformacion Agraria SA, Administracion del Estado (Tragsa) 671

ΔΕΚ C-340/04, Carbotermo

672

Βλ. ΔΕΚ C-295/05, Tragsa

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

667

306

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμβάσεων, του Ν.3463/2006 «κώδικας Δήμων και κοινοτήτων». Ηδη όπως προαναφέρθηκε οι ανωτέρω 673 διατάξεις αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010 . Στο κοινοτικό δίκαιο υπάρχει πρόβλεψη στο άρθρο 18 της οδηγίας 2004/18 . Γίνεται δεκτό από το ΔΕΚ ότι η διάταξη του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/50, που αντιστοιχεί στη διάταξη του άρθρου 18 της Οδηγίας 2004/18, (ήδη άρθρο 15 του Π.Δ. 60/2007) αποτελεί έκφραση της ελευθερίας που διαθέτουν οι δημόσιες αρχές των κρατών-μελών της EE για την οργάνωση της δομής τους, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών. Η σύσταση νομικού προσώπου για την καλύτερη οργάνωση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και η σύναψη συμβάσεων με το νομικό αυτό πρόσωπο δεν συνιστά σύναψη δημόσιας σύμβασης, εφόσον ο αναθέτων ελέγχει πλήρως (σαν να πρόκειται για δικές του υπηρεσίες όπως χαρακτηριστικά λέγεται) το ανάδοχο νομικό πρόσωπο, το οποίο πρέπει να διαθέτει αποκλειστικό δικαίωμα να αναλαμβάνει αυτού του είδους τις υπηρεσίες. Το κοινοτικό δίκαιο απαλλάσσει από την υποχρέωση εφαρμογής της οδηγίας όχι μόνο τις περιπτώσεις διοικητικής οργάνωσης και άλλες παρόμοιες ή συγκρίσιμες, αλλά ακόμη και τις γνήσιες δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, θεωρώντας τες ως εν ευρεία εννοία άσκηση του δικαιώματος της δημόσιας αρχής για οργάνωσή της Οι εξαιρέσεις από την εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών για τη σύναψη Δημοσίων συμβάσεων αναφέρονται 674 μόνον στην παροχή υπηρεσιών (Βλ. ΔΕΚ/C-220/05 ) .Με την υπόθεση C-107/98, Teckal, το ΔΕΚ έκανε δεκτή τη σχέση οιονεί αυτεπιστασίας στην περίπτωση που μία αναθέτουσα αρχή αναθέτει σε φορείς που συνδέονται τυπικά και ουσιαστικά με αυτήν με σχέση εξαρτήσεως και επεξέτεινε την εφαρμογή της ανωτέρω σχέσης και στις συμβάσεις έργων και προμηθειών . Οι προγραμματικές συμβάσεις υπηρεσιών για ποσά ίσα ή ανώτερα των κατωτάτων ορίων θα πρέπει να 675 εναρμονίζονται με τα κριτήρια του ΔΕΚ . Με βάσει τα κριτήρια αυτά για να είναι νόμιμη η σύναψη 673

Ν.3879/2010-Αρ. Φύλλου 163/21.9.2010.Ανάπτυξη της Δια Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις. (….) Άρθρο 21 Προγραμματικές Συμβάσεις Δια Βίου Μάθησης 1. Για την πραγματοποίηση επενδύσεων, την εφαρμογή προγραμμάτων και την υλοποίηση δράσεων που περιλαμβάνονται σε εθνικό ή περιφερειακό ή τοπικό πρόγραμμα δια βίου μάθησης, για την παροχή υπηρεσιών δια βίου μάθησης κάθε είδους και για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης, το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και οι φορείς διοίκησης της δια βίου μάθησης μπορούν να συνάπτουν, μεμονωμένα ή από κοινού, προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα, όπως αυτός ορίζεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α΄), περιλαμβανομένων των φορέων παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης, εφόσον αυτοί ανήκουν στο δημόσιο τομέα ή και με τους λοιπούς φορείς της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Στις προγραμματικές συμβάσεις δια βίου μάθησης μπορεί το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων να εκπροσωπείται από τον Γενικό Γραμματέα Δια Βίου Μάθησης. Οι ανωτέρω συμβάσεις υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 19 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ 189 Α΄).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

674

307

ΔΕΚ/C-220/2005. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες συνάψεως συμβάσεων δημοσίων έργων — Οδηγία 93/37 — Πεδίο εφαρμογής (Οδηγία 93/37 του Συμβουλίου, άρθρο 1, στοιχείο α΄) 1. Σύμβαση με την οποία μια πρώτη αναθέτουσα αρχή αναθέτει σε μια δεύτερη αναθέτουσα αρχή την υλοποίηση ενός έργου συνιστά σύμβαση δημοσίου έργου κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, ανεξαρτήτως του αν προβλέπεται ή όχι ότι η πρώτη αναθέτουσα αρχή είναι ή θα καταστεί κύριος του συνόλου ή μέρους αυτού του έργου. (βλ. σκέψη 47, διατακτ. 1) 2. Προκειμένου να προσδιοριστεί η αξία του αντικειμένου μιας συμβάσεως για την εφαρμογή του άρθρου 6 της οδηγίας 93/37, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συνολική αξία της συμβάσεως δημοσίου έργου υπό το πρίσμα ενός δυνητικού διαγωνιζόμενου, συνυπολογιζομένων, επομένως, όχι μόνο όλων των ποσών που οφείλει να καταβάλει η αναθέτουσα αρχή, αλλά και του συνόλου των προερχομένων από τρίτους εσόδων. (βλ. σκέψη 57, διατακτ. 2) 3. Μια αναθέτουσα αρχή δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση εφαρμογής των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων δημοσίων έργων που προβλέπει η οδηγία 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, επειδή, κατά την εθνική νομοθεσία, η σύμβαση αυτή μπορεί να συναφθεί μόνο με ορισμένα νομικά πρόσωπα που έχουν, επίσης, την ιδιότητα της αναθέτουσας αρχής και υποχρεούνται, με τη σειρά τους, να εφαρμόζουν τις διαδικασίες αυτές κατά τη σύναψη τυχόν επί μέρους συμβάσεων. (βλ. σκέψη 68, διατακτ. 3) 675

ΝΣΚ/163/2010.Γίνεται δεκτό από το ΔΕΚ ότι η διάταξη του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/50, που αντιστοιχεί στη διάταξη του άρθρου 18 της Οδηγίας 2004/18, (ήδη άρθρο 15 του Π.Δ. 60/2007) αποτελεί έκφραση της ελευθερίας που διαθέτουν οι δημόσιες αρχές των κρατών-μελών της EE για την οργάνωση της δομής τους, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών. Η σύσταση νομικού προσώπου για την καλύτερη οργάνωση της παροχής των υπηρεσιών αυτών και η

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προγραμματικής σύμβασης μελέτης πχ μεταξύ ΟΤΑ και ΑΕΙ πρέπει πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες 676 προϋποθέσεις : Α) η αναθέτουσα αρχή πρέπει να ασκεί επί του αναδόχου έλεγχο ανάλογο προς εκείνο που ασκεί επί των δικών της υπηρεσιών και Β) επιπλέον ο ανάδοχος πρέπει να πραγματοποιεί το ουσιώδες τμήμα της επιχειρηματικής του δραστηριότητας με τον ή τους οργανισμούς που ασκούν επ' αυτού τον προαναφερθέντα έλεγχο. Συνεπώς, ο βαθμός εξάρτησης ενός αυτοτελούς φορέα από μια αναθέτουσα αρχή ως προς τη διοίκηση και την πραγματοποίηση της δραστηριότητάς του, αποτελεί αποφασιστικό κριτήριο ελέγχου για την κατάφαση ή μη της υποχρέωσης εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων. Όταν πληρούνται οι δύο ως άνω αρχές, θα πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα σύναψης προγραμματικής σύμβασης υπό τις προϋποθέσεις της Εθνικής νομοθεσίας , όπως έχει ερμηνευθεί από την νομολογία και τις Γνωμοδοτήσεις του Ν.Σ. του κράτους..

σύναψη συμβάσεων με το νομικό αυτό πρόσωπο δεν συνιστά σύναψη δημόσιας σύμβασης, εφόσον ο αναθέτων ελέγχει πλήρως (σαν να πρόκειται για δικές του υπηρεσίες όπως χαρακτηριστικά λέγεται) το ανάδοχο νομικό πρόσωπο, το οποίο πρέπει να διαθέτει αποκλειστικό δικαίωμα να αναλαμβάνει αυτού του είδους τις υπηρεσίες. Το κοινοτικό δίκαιο απαλλάσσει από την υποχρέωση εφαρμογής της οδηγίας όχι μόνο τις περιπτώσεις διοικητικής οργάνωσης και άλλες παρόμοιες ή συγκρίσιμες, αλλά ακόμη και τις γνήσιες δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, θεωρώντας τες ως εν ευρεία εννοία άσκηση του δικαιώματος της δημόσιας αρχής για οργάνωσή της (βλ. υπόθεση C-360/96).Περαιτέρω, σχετικά με τη ζήτημα της αποτελεσματικότητας του ελέγχου που πρέπει να ασκεί η μία αναθέτουσα αρχή (που αναθέτει τη σύμβαση) επί της άλλης, κρίθηκε (βλ. υπόθεση C-107/98 ( Teckal ) και C -84/03 (Επιτροπή κατά Ισπανίας) ότι ο έλεγχος πρέπει να είναι ανάλογος με εκείνον που ασκεί στις δικές της υπηρεσίες (συμβάσεις « in house », βλ. σκέψεις 49 και 50 υπόθεσης Teckal ), ενώ επιπλέον, η αρχή που αναλαμβάνει την εκτέλεση της σύμβασης πρέπει να πραγματοποιεί, αν όχι ολόκληρο, τουλάχιστον ουσιώδες μέρος της δραστηριότητάς της, με τον ή τους οργανισμούς που τον ελέγχουν (άρα η έννοια της αποκλειστικότητας επιδέχεται ερμηνεία διασταλτική) (βλ. Χρ. Μητκίδη ο.ά σελ....50). Η θέση αυτή αναλύθηκε περαιτέρω από το ΔΕΚ [υπόθεση C -26/2003 ( Stadt Halle ) και υπόθεση C-410/2004] με τις σκέψεις ότι η σχέση μεταξύ μιας δημόσιας αναθέτουσας αρχής και των υπηρεσιών της διέπεται από σκέψεις και επιταγές που προσιδιάζουν στην επιδίωξη σκοπών δημοσίου συμφέροντος. ΝΣΚ/504/2005.Απ’ ευθείας ανάθεση στο ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Επιτρεπτό.Τα άρθρα 6 της οδηγίας 92/50 και του ΠΔ 346/98 επιτρέπουν την απ’ ευθείας ανάθεση στο ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. – Ι.Δ.Ε. Θεσ/νίκης, της εκπόνησης μελέτης βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας του έλκους της καστανιάς (δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών μεταξύ αναθετουσών αρχών μη υπαγομένη στους περιορισμούς των διαδικασιών ανάθεσης αυτών των νομοθετημάτων), όπως και γενικά δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών για την εκτέλεση από το Ίδρυμα αυτό ειδικών έργων και εργασιών καθώς και για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, σχετικών με το επιστημονικό αντικείμενο και τις ερευνητικές του δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της εξέτασης κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης χωριστά. Εναλλακτικά, το άρθρο 11 παρ.3 στοιχ.β’ της οδηγίας 92/50, το άρθρο 9 παρ.3 στοιχ.β’ του ΠΔ 346/98, καθώς και το άρθρο 83 παρ.3 στοιχ.β’ Ν 2362/95, επιτρέπουν την απ’ ευθείας ανάθεση της συγκεκριμένης μελέτης στο ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., υπό την προϋπόθεση ότι συντρέχουν πράγματι οι εκτιθέμενοι στο ερώτημα τεχνικοί λόγοι μοναδικότητάς του έναντι των εν δυνάμει ανταγωνιστών του στην Ελλάδα και διεθνώς, διαπίστωση που εμπίπτει στην αποκλειστική ευθύνη της ερωτώσας υπηρεσίας. «4. Κατά την έννοια του άρθρου 6 αμφοτέρων των νομοθετημάτων που προαναφέρθηκαν (οδηγία 92/50 και π.δ.346/1998 ), το κράτος και οι διάφοροι φορείς του αντιμετωπίζονται, από την άποψη της σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, ως ενιαίο σύνολο. Πράγματι, στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, η παροχή υπηρεσιών μπορεί να πραγματοποιείται στο πλαίσιο σταθερών εννόμων σχέσεων και δεσμών μεταξύ του κράτους και των πιο πάνω κρατικών φορέων σύμφωνα με ένα υφιστάμενο καθεστώς συνεργασίας και εξάρτησης (βλ. προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Γεωργίου Κοσμά στην υπόθεση C-107/98 Teckal Sri, σημείωση 30). Η εν λόγω διάταξη θεσπίζει καθολική εξαίρεση από την εφαρμογή των πιο πάνω νομοθετημάτων, και ειδικότερα από τους περιορισμούς στην επιλογή των διαδικασιών ανάθεσης που αυτά συνεπάγονται, πιο συγκεκριμένα δε από την υποχρέωση του άρθρου 11 της οδηγίας (άρθρου 9 του Π.Δ.) σχετικά με τη σύναψη των συμβάσεων κατά κανόνα μέσω ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας και κατ' εξαίρεση μέσω διαδικασίας με διαπραγμάτευση (βλ. γνωμοδότηση Β.Σκουρή-Ν.Φραγκάκη, «Κοινοτική έννοια οργανισμού δημοσίου δικαίου. Η οδηγία 92/50 και η επιλογή διαδικασίας ανάθεσης. Ανάθεση μελετών σε δημόσιες επιχειρήσεις. ΔΕΗ.» σε ΝοΒ 1998, σελ. 170). Για την υπαγωγή στην εξαίρεση αυτή του άρθρου 6 απαιτείται συνολικά και σωρευτικά η συνδρομή τριών προϋποθέσεων : α) ο αντισυμβαλλόμενος της Διοίκησης να αποτελεί αναθέτουσα αρχή σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχ. β) της οδηγίας 92/50 (άρθρο 2 παρ. 2 του Π.Δ. 346/98), β) ο φορέας αυτός να απολαύει αποκλειστικών δικαιωμάτων, χωρίς να απαιτείται τα παραχωρηθέντα αυτά δικαιώματα να συνδέονται απαραίτητα με τις υπό ανάθεση υπηρεσίες (βλ. ανωτέρω γνωμοδότηση Β.Σκουρή-Ν.Φραγκάκη ό.π. σελ. 171), γ) τα δικαιώματα αυτά να τελούν σε αρμονία με τη Συνθήκη ΕΚ.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

676

308

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Κατά τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, Θα πρέπει να αποφεύγονται οι καταστρατηγήσεις της Εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας ,που οδηγούν σε αναθέσεις χωρίς διαγωνισμούς και υποκρύπτουν έμμεσες χρηματοδοτήσεις φορέων.

ΜΕ ΡΟ Σ I I I ΕΡ ΓΟ ΛΗ Π Τ Ι ΚΕ Σ Ε Π Ι Χ Ε ΙΡΗ Σ Ε Ι Σ – Μ Η ΤΡ ΩΑ Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Α΄ ΕΡ ΓΟ ΛΗ Π Τ Ι ΚΕ Σ Ε Π Ι Χ Ε ΙΡΗ Σ Ε Ι Σ Άρ θρο 8 0 Γε νικ ές Δ ιατ ά ξε ις

1. Την κατασκευή δημοσίων έργων επιτρέπεται να αναλαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις που είναι 677 εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) και στην αντίστοιχη με το έργο κατηγορία και τάξη εγγραφής, καθώς και εργοληπτικές επιχειρήσεις κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορεί να είναι ατομικές ή εταιρείες οποιασδήποτε νομικής μορφής ή συνεταιρισμοί, όπως ειδικότερα ορίζεται στην παράγραφο 10 του άρθρου 100 του παρόντος. Το Μ.Ε.ΕΠ. τηρείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, σύμφωνα με το άρθρο 92 του παρόντος για την παρακολούθηση της τεχνικής και οικονομικής ικανότητας των εργοληπτικών επιχειρήσεων που επιθυμούν να αναλαμβάνουν την εκτέλεση δημοσίων έργων. 2. Κατασκευαστικές επιχειρήσεις χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ε.Ο.Χ., που έχουν τα ουσιαστικά προσόντα, γίνονται δεκτές στους διαγωνισμούς και μπορούν να αναλάβουν την εκτέλεση δημοσίων έργων σε όσες περιπτώσεις αυτό προκύπτει από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Σε άλλες περιπτώσεις αλλοδαπές κατασκευαστικές επιχειρήσεις μπορεί να γίνουν δεκτές, όταν προκηρύσσεται ειδικός διεθνής διαγωνισμός σύμφωνα με διακήρυξη ή τύπους διακήρυξης που εγκρίνονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 3. Για την παρακολούθηση της τεχνικής εμπειρίας στην κατασκευή έργων των προσώπων που στελεχώνουν τις εργοληπτικές επιχειρήσεις του Μ.Ε.ΕΠ., τηρείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μ.Ε.Κ.), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 107 του παρόντος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Με την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2, η εγγραφή στο Μ.Ε.ΕΠ. μιας επιχείρησης και η διατήρηση σε ισχύ της εγγραφής αυτής με την αναθεώρησή της, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 96 και 97 του παρόντος, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ανάληψη από την επιχείρηση αυτή της κατασκευής δημοσίου έργου, κατά τις διατάξεις του παρόντος.

309

677

ΝΣΚ/486/2005.Ασυμβίβαστο μεταξύ εργοληπτών δημόσιων έργων και λοιπών επαγγελματιών ή Δημάρχων.α) Οι εργολάβοι δημοσίων έργων ή τα στελέχη των εργοληπτικών επιχειρήσεων μπορούν να εργάζονται ταυτόχρονα σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς (ΤΕΙ, ΙΕΚ, ΟΑΕΔ κλπ) και β) Οι Δήμαρχοι μπορούν να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) με τις ατομικές τους επιχειρήσεις ή να είναι στελέχη άλλων εργοληπτικών επιχειρήσεων και να λαμβάνουν μέρος σε δημοπρασίες δημοσίων έργων. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις επιβάλλεται και ελέγχεται από την αρμόδια για την τήρηση του ΜΕΕΠ υπηρεσία, η ενεργός συμμετοχή και ενασχόλησή τους με τη διεύθυνση της ατομικής τους επιχείρησης ή της εταιρείας την οποία στελεχώνουν.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 8 1 Π αραβ άσ ει ς στη ν ε κ πλή ρωση υπο χ ρε ώσ εω ν

1. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που αναλαμβάνουν την εκτέλεση δημοσίων έργων, υπόκεινται στον έλεγχο της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων για παραβάσεις στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους μπορεί να επιβάλει στις επιχειρήσεις αυτές διοικητική ποινή προστίμου μέχρι ενάμισι εκατομμυρίου (1.500.000) ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις επόμενες παραγράφους. Με απόφαση του αυτού Υπουργού μπορεί να αυξάνεται το ανωτέρω ποσό. Παράβαση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων είναι, ιδίως, η κατά την εκτέλεση του έργου έλλειψη προσήκουσας προστασίας του περιβάλλοντος ή παράλειψη λήψης μέτρων για την αποκατάστασή του, η μη λήψη μέτρων προστασίας του κοινού, η παρακώλυση λειτουργίας ή βλάβη ή καθυστέρηση στην αποκατάσταση φθορών σε άλλα δημόσια έργα ή κοινόχρηστα πράγματα. Η διοικητική αυτή ποινή είναι ανεξάρτητη από την τυχόν ποινική ή αστική ευθύνη. Το πρόστιμο της παραγράφου αυτής εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων. Η ανακοπή κατά της πράξης επιβολής του προστίμου ασκείται ενώπιον του τριμελούς διοικητικού εφετείου, το οποίο δικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. Από το έσοδο αυτό αποδίδεται στην «Τ.Ε.Ο. Α.Ε.» ποσοστό που καθορίζεται, με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Οικονομίας και Οικονομικών. Με την απόφαση αυτή καθορίζεται ο τρόπος απόδοσης των σχετικών ποσών και κάθε άλλη λεπτομέρεια. 2. Το ανωτέρω πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των τριακοσίων χιλιάδων (300.000) ευρώ, αν πρόκειται για επικίνδυνες για το κοινό παραβάσεις ή παραλείψεις. Το ίδιο ισχύει και αν η υπαίτια εργοληπτική επιχείρηση έχει διαπράξει επανειλημμένα παραβάσεις. Το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι ανώτερο από τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ αν η παράβαση δεν ήταν επικίνδυνη για το κοινό και η επιχείρηση μέχρι την υποβολή των αντιρρήσεών της που προβλέπονται στην παράγραφο 5 έχει άρει την παράλειψη ή παράβαση και έχει καλέσει έγκαιρα την αρμόδια υπηρεσία να διαπιστώσει την άρση. 3. Οι πιο πάνω παραβάσεις διαπιστώνονται με έκθεση τεχνικού υπαλλήλου της Διεύθυνσης Δημόσιων Έργων ή της Διεύθυνσης Εκτέλεσης Συντήρησης Έργων (Δ.Ε.Σ.Ε.) της Περιφέρειας στην οποία διαπράττεται η παράβαση ανεξάρτητα από το φορέα κατασκευής του έργου ή των Διευθύνσεων Κατασκευής Έργων τέως μείζονος Πρωτεύουσας της Γ.Γ.Δ.Ε.. 4. Η έκθεση συντάσσεται ύστερα από αυτοψία και περιλαμβάνει τα στοιχεία του υπαλλήλου που τη συντάσσει, τα στοιχεία της εργοληπτικής επιχείρησης που διαπράττει την παράβαση, το έργο που εκτελείται ή εκτελέστηκε με μνεία του φορέα κατασκευής, περιγραφή της παράβασης, της έκτασης, της διάρκειας και των συνεπειών της, μνεία των στοιχείων που θεμελιώνουν την υπαιτιότητα της επιχείρησης και κάθε άλλο στοιχείο χρήσιμο για την εκτίμηση της παράβασης και επιμέτρηση της ποινής.

Με την απόφαση για την υποβολή της διοικητικής ποινής του προστίμου ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων αποφαίνεται και για τις υποβληθείσες αντιρρήσεις. Η απόφαση αυτή αποτελεί τίτλο βεβαίωσης στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.). 6. Αντίγραφο της έκθεσης, αμέσως μετά τη θεώρησή της, διαβιβάζεται και στην αρμόδια για την εκτέλεση του έργου υπηρεσία, για να λάβει τα μέτρα της, σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση με την υπαίτια επιχείρηση. 7. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να διατάξει οποιονδήποτε τεχνικό υπάλληλο του Υπουργείου να προβεί στη διαπίστωση παραβάσεων. Αν ο υπάλληλος ανήκει στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου, η έκθεση θεωρείται από τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος αυτός και σε αυτή τη Διεύθυνση γίνεται και η κατάθεση των σχετικών αντιρρήσεων.

Άρ θρο 8 2

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

5. Η έκθεση αυτή θεωρείται από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας στην οποία ανήκει ο υπάλληλος που τη συνέταξε και κοινοποιείται στην εργοληπτική επιχείρηση, που μπορεί μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα (10) ημερών να καταθέσει στην υπηρεσία αυτή αντιρρήσεις. Η έκθεση και οι εμπρόθεσμες αντιρρήσεις υποβάλλονται αμέσως στη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γ.Γ.Δ.Ε..

310

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Π ει θαρ χι κό ς Έ λεγ χ ο ς

1. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που αναλαμβάνουν την εκτέλεση δημοσίων έργων και τα στελέχη των επιχειρήσεων αυτών, υπόκεινται σε πειθαρχικό έλεγχο για κάθε υπαίτια αθέτηση των αναλαμβανόμενων υποχρεώσεων έναντι του κυρίου ή του φορέα κατασκευής του έργου, καθώς και για κάθε συμπεριφορά ασυμβίβαστη με την εργολαβική τους ιδιότητα και ιδίως για χρήση της βεβαιώσεως χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, δυστροπία για επανόρθωση σοβαρών κακοτεχνιών που έχουν βεβαιωθεί, έκπτωση, ενσυνείδητη προσπάθεια διαφόρου ποσοτικής εμφανίσεως των εκτελεσθεισών εργασιών, ψευδή δήλωση προς τον κύριο του έργου όταν αυτή απαιτείται από τις κείμενες διατάξεις, παράλειψη της υποχρέωσης του αναδόχου για την τακτική καταβολή των αποδοχών του προσωπικού του εργοταξίου του, παράνομη εκχώρηση του έργου ή τμήματος αυτού, ύπαρξη σοβαρών ενδείξεων ότι έγινε συνεννόηση των συναγωνιζόμενων προς αποφυγή πραγματικού συναγωνισμού και κάθε άλλη παράβαση των υποχρεώσεων του αναδόχου που προβλέπονται από την περί δημοσίων έργων νομοθεσία. 2. Ο πειθαρχικός αυτός έλεγχος, που ασκείται στις εργοληπτικές επιχειρήσεις και τα στελέχη τους, είναι ανεξάρτητος από τον έλεγχο που ασκείται, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, για την αναθεώρηση και κατάταξη στις κατηγορίες των έργων και τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ., από την υπηρεσία τήρησης των Μητρώων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 3. Σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων ή διάπραξης άλλων παραβάσεων επιβάλλονται διοικητικές και παρεπόμενες χρηματικές κυρώσεις. Οι διοικητικές κυρώσεις αυτές είναι: α) Ο αποκλεισμός από δημοπρασίες της εργοληπτικής επιχείρησης μέχρι έξι (6) μήνες. β) Ο υποβιβασμός της τάξης της εργοληπτικής επιχείρησης από ορισμένες ή όλες τις κατηγορίες έργων. γ) Η προσωρινή διαγραφή της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της από το Μητρώο που τηρεί η αρμόδια υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε., από έξι (6) μήνες έως τρία (3) έτη. δ) Η οριστική διαγραφή της επιχείρησης ή του στελέχους της από τα τηρούμενα ως άνω Μητρώα. Η διοικητική κύρωση της περίπτωσης α΄ επιβάλλεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ύστερα από εισήγηση της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας. Οι λοιπές διοικητικές κυρώσεις των περιπτώσεων β΄, γ΄ και δ΄ επιβάλλονται από το πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα επόμενα άρθρα. Η παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο γίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή την αρμόδια τεχνική υπηρεσία ή την προϊσταμένη αρχή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 7 του άρθρου 87 του παρόντος. 4. Παρεπόμενη πειθαρχική συνέπεια αποτελεί η επιβολή χρηματικής κύρωσης, σε βάρος των εργοληπτικών επιχειρήσεων και των στελεχών τους, στους οποίους έχουν ήδη επιβληθεί οι διοικητικές κυρώσεις της παραγράφου 3.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Το χρηματικό πρόστιμο της παραγράφου αυτής καθορίζεται για μεν τη διοικητική κύρωση της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 3, από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, για δε τις λοιπές διοικητικές κυρώσεις των περιπτώσεων β΄, γ΄ και δ΄, από το αρμόδιο πειθαρχικό συμβούλιο, όπως ορίζεται στο άρθρο 86 του παρόντος.

311

5. Για τον καθορισμό της επιβαλλόμενης διοικητικής κύρωσης και του αντίστοιχου χρηματικού προστίμου, το ύψος του οποίου δεν μπορεί να υπερβαίνει το ενάμισι εκατομμύριο (1.500.000) ευρώ, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, το Πειθαρχικό Συμβούλιο συνεκτιμά ιδίως τις συνθήκες διάπραξης της παράβασης, τη δυστροπία της εργοληπτικής επιχείρησης για επανόρθωση της παράβασης και την τυχόν κατ’ εξακολούθηση διάπραξη παρόμοιων παραβάσεων εκ μέρους της ίδιας εργοληπτικής επιχείρησης ή των στελεχών της. 6. Τα ανωτέρω χρηματικά πρόστιμα εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων. Η ανακοπή κατά της πράξης επιβολής του προστίμου ασκείται ενώπιον του τριμελούς διοικητικού εφετείου, το οποίο δικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. 7. Με προεδρικό διάταγμα καθορίζεται η επιβολή παρεπόμενων χρηματικών κυρώσεων, το ύψος αυτών, που δεν μπορεί να υπερβεί το ενάμισι εκατομμύριο (1.500.000) ευρώ και τα όργανα που τις επιβάλλουν, καθώς και η σχετική διαδικασία, η συγκρότηση και λειτουργία εν γένει των πειθαρχικών συμβουλίων, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων, στα οποία θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι των εργοληπτικών

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

οργανώσεων και του Τ.Ε.Ε., η πειθαρχική εν γένει διαδικασία, οι δικαιούμενοι να ασκήσουν πειθαρχική αγωγή, η άσκηση εφέσεως, οι προθεσμίες και παραγραφές, οι λόγοι αναστολής και διακοπής αυτής, οι ειδικότερες σχέσεις προς ενδεχόμενες συναφείς αποφάσεις διοικητικών, πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων, ως και κάθε λεπτομέρεια σχετικά με την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου. Για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, που μπορούν να αναλάβουν την κατασκευή δημοσίων έργων και δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων με την οποία ρυθμίζονται όλα τα σχετικά θέματα με τις διοικητικές και παρεπόμενες χρηματικές κυρώσεις. 8. Η διαδικασία επιβολής του προστίμου της παραγράφου 1 του άρθρου 81 του παρόντος καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 8 3 Λή ξη πε ιθ αρχ ική ς ε υθύ νη ς

1. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις και τα στελέχη τους, που για οποιονδήποτε λόγο έχουν αποβάλει την ιδιότητα αυτή, δεν διώκονται πειθαρχικά, εκτός αν συντρέχει περίπτωση παρεπόμενης χρηματικής κύρωσης σε βάρος τους. 2. Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζεται η πειθαρχική δίωξη που έχει αρχίσει. Η δίωξη αυτή διακόπτεται σε περίπτωση οριστικής διαγραφής της επιχείρησης ή του στελέχους της από τα τηρούμενα Μητρώα ή θανάτου ή οριστικής εξόδου από το επάγγελμα.

Άρ θρο 8 4 Π αραγ ραφ ή

1. Οι πειθαρχικές παραβάσεις των εργοληπτικών επιχειρήσεων και των στελεχών τους παραγράφονται μετά από δεκαοκτώ (18) μήνες από το χρόνο που διαπράχθηκαν. 2. Οι πράξεις που απευθύνονται κατά της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της για τη δίωξη της παράβασης διακόπτουν την παραγραφή. Μέσα όμως σε δεκαοκτώ (18) μήνες από την πρώτη αυτή διακοπή του χρόνου της παραγραφής, πρέπει να έχει εκδοθεί η απόφαση του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, διαφορετικά η παράβαση παραγράφεται.

4. Οι ποινές που επιβάλλονται ουδέποτε διαγράφονται από το Μητρώο της εργοληπτικής επιχείρησης. Οι παραβάσεις που παραγράφονται, μνημονεύονται επίσης στο Μητρώο αυτό. Η μνεία αυτή ουδέποτε διαγράφεται από το Μητρώο, στα χορηγούμενα όμως, μετά από αίτηση της ίδιας εργοληπτικής επιχείρησης, πιστοποιητικά πειθαρχικής κατάστασης δεν αναγράφονται οι επιβληθείσες ποινές μετά τριετία από την τελεσιδικία της πειθαρχικής απόφασης, εκτός αν αυτή επέβαλε την ποινή της οριστικής διαγραφής από τα τηρούμενα Μητρώα.

Άρ θρο 8 5 Δεδ ικ ασμ ένο

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Πειθαρχική παράβαση η οποία παραγράφηκε, μετά την έκδοση αποφάσεως του πρωτοβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου, μπορεί να ληφθεί υπόψη σαν επιβαρυντική περίπτωση στην επιμέτρηση της ποινής κατά την τιμωρία άλλης πειθαρχικής παράβασης που διαπράχθηκε πριν από την παραγραφή εκείνης.

312

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Καμία εργοληπτική επιχείρηση ή στέλεχος αυτής δεν διώκεται δεύτερη φορά για την ίδια πειθαρχική παράβαση. 2. Για την ίδια πειθαρχική παράβαση μία μόνο ποινή επιβάλλεται. 3. Με την ίδια πειθαρχική απόφαση μία ποινή επιβάλλεται, εκτός αν συντρέχει περίπτωση παρεπόμενης κύρωσης.

Άρ θρο 8 6 Π ει θαρ χι κά Συ μβ ο ύλ ια

1. Για την εκδίκαση, σε πρώτο βαθμό, των πειθαρχικών παραβάσεων των εργοληπτικών επιχειρήσεων και των στελεχών τους, συνιστάται Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο, που αποτελείται από: α) Έναν (1) τεχνικό υπάλληλο, κατηγορίας ΠΕ, Προϊστάμενο Διεύθυνσης της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ως πρόεδρο. β) Τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. γ) Δύο (2) εκπροσώπους των πανελλήνιων επαγγελματικών εργοληπτικών ενώσεων, που υποδεικνύονται σύμφωνα με τα κατωτέρω. δ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, που προτείνεται με τον αναπληρωτή του από το Τ.Ε.Ε.. 2.Ο πρόεδρος και τα μέλη της περίπτωσης β΄ ορίζονται με τους αναπληρωτές τους, από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων με την απόφαση συγκρότησης του Συμβουλίου. 3.Τα μέλη της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 και οι αναπληρωτές τους υποδεικνύονται από τις επαγγελματικές εργοληπτικές ενώσεις. Για την υπόδειξή τους καλούνται οι σχετικές εργοληπτικές ενώσεις να υποδείξουν κοινούς εκπροσώπους. Σε περίπτωση που οι διάφορες ενώσεις υποδείξουν διάφορα πρόσωπα ως μέλη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επιλέγει τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη από τα πρόσωπα που υποδείχθηκαν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Οι εκπρόσωποι των πανελληνίων επαγγελματικών εργοληπτικών ενώσεων και του Τ.Ε.Ε. προτείνονται με τους αναπληρωτές τους μέσα σε έναν (1) μήνα από την κοινοποίηση του σχετικού εγγράφου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία γίνεται έγγραφη υπόμνηση και τάσσεται νέα προθεσμία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των πέντε (5) ημερών. Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να ορίσει οίκοθεν τα μέλη αυτά.

313

4. Η θητεία του προέδρου και των μελών του Πειθαρχικού Συμβουλίου ορίζεται για δύο (2) ημερολογιακά έτη, αρχίζει την 1η Ιανουαρίου του πρώτου έτους και λήγει την 31η Δεκεμβρίου του δεύτερου έτους. Η συγκρότηση γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων που εκδίδεται μέσα στο Δεκέμβριο κάθε δεύτερου έτους. Στη διάρκεια της θητείας, αντικατάσταση μέλους επιτρέπεται μόνο για εύλογη αιτία. Σε περίπτωση αντικατάστασης μέλους το νέο μέλος διανύει το υπόλοιπο της θητείας. 5.Τα μέλη των πειθαρχικών συμβουλίων καλούνται στις συνεδριάσεις σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 2690/ 678 1999 (ΦΕΚ 45 Α΄) . Τα αναπληρωματικά μέλη συμμετέχουν στο Συμβούλιο σε περίπτωση έλλειψης, απουσίας ή κωλύματος του τακτικού μέλους. Για το γεγονός αυτό γίνεται ρητή μνεία στα πρακτικά.

678

Κ.Δ.Δ.(ν.2690/5.3.1999-ΦΕΚ,45Α'/1999) Όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τους ν .2880/2001, 3230/2004,3242/2004 και 3345/2005.……Άρθρο 14 -Σύνθεση - Συνεδριάσεις – λειτουργία Ι. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεση του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία).Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Καθήκοντα γραμματέα του συμβουλίου εκτελεί υπάλληλος της Γ.Γ.Δ.Ε., που ορίζεται με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 6.Το Συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία, όταν παρίσταται ο πρόεδρος και τρία (3) μέλη αυτού. Οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά πλειοψηφία των παρόντων. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η γνώμη του προέδρου του Συμβουλίου. Τα πρακτικά και τις αποφάσεις του Συμβουλίου υπογράφει ο πρόεδρος και ο γραμματέας αυτού. Στα πρακτικά καταχωρίζεται συνοπτικά και η γνώμη των τυχόν μειοψηφούντων μελών. Το Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο εδρεύει στη Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και εξυπηρετείται από τη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της ίδιας Γενικής Γραμματείας. 7. Για την εκδίκαση των εφέσεων κατά των αποφάσεων του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου συνιστάται Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο, που αποτελείται από:

νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών.2.0 πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση, η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, γνωστοποιείται, από το γραμματέα, στα μέλη του συλλογικού οργάνου τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, μπορεί δε να γίνει και με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεομοιοτυπία ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση. Η προθεσμία αυτή μπορεί, σε περίπτωση κατεπείγοντος, να συντμηθεί, η πρόσκληση όμως, τότε, πρέπει να είναι έγγραφη και να βεβαιώνονται σε αυτήν οι λόγοι που κατέστησαν τη σύντμηση αναγκαία. Πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές, που ορίζονται με απόφαση του, η οποία και γνωστοποιείται στα μέλη του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, επίσης, όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν , ή όταν το κώλυμα τούτο είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου .3. Τα αναπληρωματικά μέλη καλούνται προς αναπλήρωση απόντων ή κωλυόμενων μελών της ίδιας κατηγορίας , εκτός αν ο ορισμός τους δεν έχει γίνει κατά τέτοια αντιστοιχία .4. Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί , η συνεδρίαση είναι παράνομη . Το ίδιο ισχύει ακόμη και αν , αντ ' αυτού , είχε μετάσχει το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος . Αν υπήρξαν πλημμέλειες ως προς την κλήτευση μέλους , το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως αν αυτό είναι παρόν και δεν αντιλέγει για την πραγματοποίηση της συνεδρίασης .5. Η νομιμότητα της σύνθεσης του συλλογικού οργάνου δεν επηρεάζεται από την τυχόν εναλλαγή των μετεχόντων μελών σε διαδοχικές συνεδριάσεις .6. Μέλη συλλογικού οργάνου , τα οποία είναι σύζυγοι ή συνδέονται μεταξύ της με συγγένεια έως και τέταρτου βαθμού εξ αίματος ή αγχιστείας , δεν επιτρέπεται να μετάσχουν στην ίδια συνεδρίαση .7. Η σύγκληση του συλλογικού οργάνου προς συνεδρίαση είναι υποχρεωτική αν το ένα τρίτο (1/3) τουλάχιστον του συνόλου των τακτικών μελών του το ζητήσει εγγράφως από τον πρόεδρο , προσδιορίζοντας και το της συζήτηση θέμα .8. Η ημερήσια διάταξη συντάσσεται από τον πρόεδρο , ο οποίος Λαμβάνει της . τούτο υπόψη του και απόψεις που τυχόν διατυπώνονται από μέλη του συλλογικού οργάνου .9. Αντικείμενο της συνεδρίασης είναι μόνο τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη . Κατ ' εξαίρεση , μπορούν να συζητηθούν και θέματα που δεν περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη αν είναι παρόντα όλα τα τακτικά μέλη και συμφωνούν για τη συζήτηση της .1Ο . Οι συνεδριάσεις , αν στο νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά , είναι μυστικές . Η κατά τη συζήτηση παρουσία άλλων προσώπων , πλην των μελών και του γραμματέα ή των τυχόν ειδικώς οριζόμενων στο νόμο προσώπων , δεν επιτρέπεται . Το συλλογικό όργανο , όμως μπορεί να καλέσει προς παροχή πληροφοριών ή προσαγωγή στοιχείων , υπηρεσιακά ή άλλα πρόσωπα , τα οποία και αποχωρούν πριν από την έναρξη της συζήτησης .11. Όταν ο νόμος προβλέπει δημόσια συνεδρίαση του συλλογικού οργάνου , ανακοινώνονται εγκαίρως , και πάντως τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48 ) ώρες πριν από τη συνεδρίαση , ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης , με πρόσφορο τρόπο , ώστε να καθίσταται δυνατή η προσέλευση και η παρουσία των ενδιαφερομένων . Η τήρηση της δημοσιότητας πρέπει να βεβαιώνεται στο οικείο πρακτικό .12.0 πρόεδρος κηρύσσει την έναρξη και τη λήξη των συνεδριάσεων , διευθύνει της εργασίες και φροντίζει για την εφαρμογή του νόμου και την εύρυθμη λειτουργία του συλλογικού οργάνου .« 13. Τα συλλογικά όργανα είναι δυνατό να συνεδριάζουν και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων ( τηλεδιάσκεψη ). Στις περιπτώσεις αυτές , με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών , Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζονται ο τόπος της συνεδρίασης , ο τρόπος διαπίστωσης της απαρτίας και διασφάλισης της μυστικότητας της συνεδρίασης , ο τρόπος τήρησης των πρακτικών και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναφορικά με τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων» . [ Η παρ . 13 προστέθηκε με την παρ . 7 του άρθρου 6 του ν .3242/2004 ( ΦΕΚ 102 Α /24.5.2004)].

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

α) Έναν (1) τεχνικό υπάλληλο, Προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ως πρόεδρο.

314

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

β) Τον προϊστάμενο του γραφείου Νομικού Συμβούλου στη Γ.Γ.Δ.Ε., με αναπληρωτή του τον αρχαιότερο πάρεδρο στο ίδιο Γραφείο. γ) Δύο (2) τεχνικούς υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ, Προϊστάμενους Διεύθυνσης της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. δ) Δύο (2) εκπροσώπους των πανελλήνιων επαγγελματικών εργοληπτικών ενώσεων. ε) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, που προτείνεται με τον αναπληρωτή του από το Τ.Ε.Ε.. 8. Οι παράγραφοι 2 έως και 6 εφαρμόζονται αναλόγως και στο Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Το Δευτεροβάθμιο Συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία, όταν παρίσταται ο πρόεδρος και τέσσερα (4) μέλη αυτού. Για την επιβολή της ποινής της οριστικής διαγραφής της επιχείρησης ή του στελέχους της από τα τηρούμενα Μητρώα, απαιτείται να ψηφίσουν υπέρ αυτής τουλάχιστον τα πέντε (5) από τα μέλη του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου. 9. Στο Πρωτοβάθμιο και Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο δεν μπορούν να μετέχουν οι κατ’ ευθεία γραμμή εξ αίματος συγγενείς του διωκόμενου ή εκ πλαγίου μέχρι και του τέταρτου βαθμού και ο σύζυγος ή εξ αγχιστείας συγγενής μέχρι και του δεύτερου βαθμού. Την εξαίρεση μπορούν να ζητήσουν τα μέλη του Συμβουλίου οίκοθεν ή και ο διωκόμενος. Ο ίδιος μπορεί να ζητήσει την εξαίρεση μέχρι δύο το πολύ μελών. Η αίτηση για την εξαίρεση υποβάλλεται στον πρόεδρο πριν από την έναρξη της συζήτησης και επ’ αυτής αποφασίζει το Συμβούλιο μετά από σύσκεψη, χωρίς τη συμμετοχή του μέλους του οποίου ζητείται η εξαίρεση. 10. Τα μέλη του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, όπως και τα μέλη του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, δεν πρέπει να μετέχουν ως πρόεδροι ή μέλη στις Επιτροπές Μ.Ε.ΕΠ., Μ.Ε.Κ., και Γνωμοδοτική Επιτροπή Μελετών (Γ.Ε.Μ.) της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 8 7 Π ει θαρ χι κή δ ί ω ξη

1. Για την κίνηση της πειθαρχικής δίωξης, ο προϊστάμενος της διευθύνουσας υπηρεσίας του έργου, κατά τη δημοπράτηση ή την εκτέλεση του οποίου σημειώθηκε η πειθαρχική παράβαση της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της ή προέκυψαν σοβαρές ενδείξεις ότι έγινε παράβαση, υποχρεούται να διαβιβάσει σχετική πρόταση στον αρμόδιο προϊστάμενο της προϊσταμένης του έργου αρχής. 2. Σε περιπτώσεις δημοσίων έργων που εκτελούνται από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα που έχουν εξαιρεθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παράγραφος 7 του παρόντος, από τις διατάξεις της νομοθεσίας περί εκτελέσεως δημοσίων έργων, η ανωτέρω πρόταση για πειθαρχική δίωξη γίνεται από τον προϊστάμενο της αντίστοιχης υπηρεσίας του φορέα.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Για παραβάσεις που δεν σχετίζονται άμεσα με την εκτέλεση ή τη δημοπράτηση του έργου, η υποχρέωση πρότασης προς δίωξη υπάρχει για τον προϊστάμενο της υπηρεσίας που έλαβε γνώση της παράβασης.

315

Εάν για την ίδια παράβαση επιληφθούν περισσότεροι του ενός προϊστάμενοι, οι προτάσεις τους συνεκτιμώνται για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης, σύμφωνα με τις διατάξεις των επομένων παραγράφων. 4. Η πρόταση για πειθαρχική δίωξη περιλαμβάνει τα στοιχεία των εργοληπτικών επιχειρήσεων ή των στελεχών τους που διέπραξαν την παράβαση, περιγραφή της παράβασης, συνοπτική αναφορά του τρόπου με τον οποίο συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες και τα στοιχεία της παράβασης, τα πρόσωπα τα οποία μπορούν να χρησιμεύσουν ως μάρτυρες, τα έγγραφα ή επικυρωμένα αντίγραφα αυτών που συνοδεύουν την παραπομπή και κάθε άλλη σχετική χρήσιμη πληροφορία. Στην πρόταση περιλαμβάνεται υποχρεωτικά η διεύθυνση κατοικίας ή η έδρα της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της εργοληπτικής επιχείρησης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Η πρόταση παραπομπής κοινοποιείται στην εργοληπτική επιχείρηση ή το στέλεχος που παραπέμπεται, με αποδεικτικό επιδόσεως. Σε περίπτωση κηρύξεως εκπτώτου του αναδόχου του έργου, η πρόταση παραπομπής υποβάλλεται αμέσως μετά την απόρριψη των ενστάσεων του αναδόχου κατά της απόφασης, σύμφωνα με τις περί εκτελέσεως δημοσίων έργων διατάξεις και συνοδεύεται απαραίτητα από την απορριπτική αυτή απόφαση. 5. Ο αρμόδιος σύμφωνα με την παράγραφο 1 προϊστάμενος, αφού λάβει την πρόταση για πειθαρχική δίωξη, προβαίνει σε ουσιαστική εξέταση αυτής, υποχρεούμενος να διεκπεραιώσει την υπόθεση σε εύλογο χρόνο, είτε με αιτιολογημένη πράξη παραπομπής αυτής στο αρχείο είτε με την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης κατά της υπαίτιας εργοληπτικής επιχείρησης ή του υπαίτιου στελέχους αυτής. Σε κάθε περίπτωση ο αρμόδιος για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης προϊστάμενος μπορεί να ζητήσει τη διεξαγωγή ένορκης διοικητικής εξέτασης, εάν τα στοιχεία της πρότασης δεν κριθούν επαρκή. Η διοικητική αυτή εξέταση διενεργείται από τον παραπάνω αρμόδιο προϊστάμενο ή από τον οριζόμενο από αυτόν ανώτερο υπάλληλο της υπηρεσίας. Αυτός που διεξάγει την εξέταση, μπορεί να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αυτοψία και εξέταση προσώπων και σχετικών ιδιωτικών και δημοσίων εγγράφων, εφαρμόζοντας τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία της παράβασης τίθενται σε γνώση της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους που παραπέμπεται, για την υποβολή αντιρρήσεων σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα (10) ημερών. 6. Η παραπομπή της υπόθεσης στο αρχείο γίνεται από τον αρμόδιο προϊστάμενο, εάν από την ουσιαστική εξέταση της υπόθεσης πεισθεί ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις ενδείξεις ότι διεπράχθη πειθαρχική παράβαση. Για την παραπομπή της υπόθεσης στο αρχείο, είτε χωρίς τη διενέργεια διοικητικής εξέτασης είτε μετά την υποβολή του πορίσματος αυτής, συντάσσεται σχετική πράξη και αποστέλλεται έγγραφο στην υπηρεσία που υπέβαλε την πρόταση δίωξης, το οποίο κοινοποιείται επίσης στην αρμόδια για την τήρηση των Μητρώων Υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και στην ενδιαφερόμενη εργοληπτική επιχείρηση. 7. Για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης, ο αρμόδιος προϊστάμενος απευθύνει έγγραφο προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μετά του σχετικού φακέλου της υπόθεσης και τις εμπρόθεσμες αντιρρήσεις της διωκόμενης εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της. Το έγγραφο αυτό κοινοποιείται στην ενδιαφερόμενη εργοληπτική επιχείρηση με αποδεικτικό επιδόσεως. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να μην ασκήσει πειθαρχική δίωξη, αν δεν συντρέχουν οι προς τούτο νόμιμες προϋποθέσεις, να επιβάλει στη διωκόμενη εργοληπτική επιχείρηση τη διοικητική κύρωση του αποκλεισμού από δημοπρασίες μέχρι έξι (6) μήνες και την παρεπόμενη χρηματική κύρωση ή να παραπέμψει την υπόθεση για εκδίκαση στο Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

Άρ θρο 8 8

1.Το Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο, μετά την παραπομπή της υπόθεσης από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καλεί τη διωκόμενη εργοληπτική επιχείρηση ή το υπαίτιο στέλεχος, να υποβάλει απολογία μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημερών. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής ορίζει δικάσιμο και καλεί το νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης να παραστεί σε αυτή. Η δικάσιμος δεν μπορεί να οριστεί νωρίτερα από τριάντα (30) ημέρες από την κλήση του πειθαρχικά διωκόμενου. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο, μετά την αποδεικτική διαδικασία, συνεχίζει τη συνεδρίασή του την ίδια ή άλλη ημέρα και αποφασίζει για την υπόθεση. Η απόφαση δημοσιεύεται σε ειδικό βιβλίο με την επιμέλεια του γραμματέα και κοινοποιείται, με αποδεικτικό επιδόσεως, στον πειθαρχικά διωκόμενο, στον αρμόδιο προϊστάμενο που άσκησε την πειθαρχική δίωξη και στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δι αδ ι κασ ία εν ώ πιο ν το υ Π ρω το β ά θμ ιο υ Π ει θα ρ χικο ύ Συ μβ ο υ λίο υ

316

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.Η πειθαρχική δίωξη που ασκείται στο Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο δεν ανακαλείται, περαιώνεται δε οπωσδήποτε με την έκδοση απόφασης με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 83 του παρόντος. Το πειθαρχικό συμβούλιο εκτιμά ελεύθερα τα αποδεικτικά στοιχεία. Οι πειθαρχικές αποφάσεις πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες. Ανάκληση πειθαρχικής απόφασης δεν επιτρέπεται. Το πειθαρχικό συμβούλιο μπορεί να ορίσει ως εισηγητή της υπόθεσης ένα από τα μέλη του ή και να διατάξει τη συμπλήρωση της διοικητικής εξέτασης.

Άρ θρο 8 9 Έφ εση

1. Οι αποφάσεις του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου υπόκεινται σε έφεση. Η έφεση αυτή ασκείται ενώπιον του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου και κατατίθεται στη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 2. Δικαίωμα έφεσης έχουν: α) η εργοληπτική επιχείρηση ή το στέλεχος αυτής που τιμωρήθηκαν πειθαρχικά, β) ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Η έφεση ασκείται μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημερών. Η προθεσμία αρχίζει τόσο για τον τιμωρηθέντα όσο και για τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, από την κοινοποίηση στον καθένα από αυτούς της πρωτοβάθμιας απόφασης. Περισσότερες εφέσεις που ασκούνται κατά της ίδιας απόφασης και πριν από την έκδοση οριστικής απόφασης για μία εξ αυτών, συνεκδικάζονται. Η ασκηθείσα έφεση αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου. Με την άσκηση της έφεσης, η υπόθεση μεταβιβάζεται καθ’ ολοκληρία στο Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

Άρ θρο 9 0

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δι αδ ι κασ ία εν ώ πιο ν το υ Δευ τε ρο β ά θμ ιο υ Π ει θα ρχικο ύ Συμβ ο υλίο υ

317

1. Για την εκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, την εκτέλεση των αποφάσεων και την εξαίρεση των μελών του, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 86 και 88 του παρόντος, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επόμενες παραγράφους. 2.Η απόφαση του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου δεν κοινοποιείται αλλά υποβάλλεται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ο οποίος εντός (1) μηνός από την παραλαβή αυτής, την επικυρώνει αμελλητί με απόφασή του. Η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, με αντίγραφο της απόφασης του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, κοινοποιείται στους ενδιαφερόμενους και αποτελεί την οριστική κρίση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. 3.Η εκτέλεση της απόφασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2, γίνεται με μέριμνα της Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Η παρεπόμενη χρηματική κύρωση που επεβλήθη στην εργοληπτική

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιχείρηση ή το υπαίτιο στέλεχος αυτής, καταβάλλεται μέσα σε έναν (1) μήνα από την κοινοποίηση της απόφασης αυτής.

Άρ θρο 9 1 Σχ έση Π ει θαρχ ικ ή ς Δι αδ ι κασ ία ς

Δι αδ ι κασ ία ς

με

ά λλ ε ς

δ ί κε ς

Επ αν άλη ψη

τη ς

Π ει θα ρχι κή ς

1.Η πειθαρχική διαδικασία δεν αναστέλλεται, ούτε αναβάλλεται εξαιτίας εκκρεμούς δίκης, ενώπιον δικαστηρίου οποιασδήποτε δικαιοδοσίας. 2.Στοιχεία που προκύπτουν από αμετάκλητες αποφάσεις ποινικών ή αστικών δικαστηρίων και με τα οποία βεβαιώνεται ρητά η ύπαρξη ή ανυπαρξία πραγματικών γεγονότων, γίνονται δεκτά σε πειθαρχική διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη από τα Πειθαρχικά Συμβούλια, για την έκδοση της απόφασής τους. Στην περίπτωση κατά την οποία εργοληπτική επιχείρηση ή στέλεχος αυτής δικαιωθεί τελεσίδικα από αστικό, ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για τη διαφορά που προκάλεσε την πειθαρχική δίωξη, οι ανωτέρω υπαίτιοι μπορούν να ζητήσουν, από το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο, την επανάκριση της υποθέσεώς τους. Η επανάκριση γίνεται υποχρεωτικά μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την αίτηση του διωκόμενου. Στην περίπτωση αυτή το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο υποχρεούται να ακυρώσει την πειθαρχική ποινή της οριστικής διαγραφής από τα τηρούμενα Μητρώα, που τυχόν είχε επιβάλει. Έχει το δικαίωμα όμως εκτιμώντας κατ’ ουσίαν τα πραγματικά γεγονότα και σε εφαρμογή των ανωτέρω, να επιβάλει την ποινή της προσωρινής διαγραφής του υπαίτιου από τα Μητρώα. Για την ποινή την οποία εξέτισε η εργοληπτική επιχείρηση ή το στέλεχός της, μέχρι την επανάκριση της υπόθεσης, δεν γεννάται κανένα δικαίωμα αποζημίωσης για τους τιμωρηθέντες. Σε περίπτωση όμως πλήρους απαλλαγής τους, η όλη ποινή διαγράφεται από τα Μητρώα.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Β΄ ΜΗ ΤΡ ΩΟ ΕΡ Γ Ο ΛΗ Π Τ Ι ΚΩ Ν ΕΠ Ι Χ Ε ΙΡΗ Σ ΕΩ Ν ( Μ. Ε. ΕΠ .)

Άρ θρο 9 2 Τή ρη ση το υ Μ. Ε. Ε Π 679.

2.Η εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την εξέταση της αίτησης και τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων και τα οποία υποχρεούνται να υποβάλουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις στο Μ.Ε.ΕΠ..

679

Ν.4070/2012-ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012-Αρθρο 141.«Οι βεβαιώσεις εγγραφής των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων στις τάξεις 3η έως 7η του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), που τηρείται στην Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, σύμφωνα με το άρθρο 92 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) που έχουν ημερομηνία λήξης από 1.1.2012 έως 30.6.2012, παρατείνονται μέχρι τις 31.12.2012, εφόσον οι επιχειρήσεις υποβάλλουν σχετικό αίτημα έως και εξήντα (60) ημέρες μετά την δημοσίευση του παρόντος νόμου ή έχουν υποβάλλει στην Υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. αίτηση αναθεώρησης. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. θέτει σημείωση επί του πτυχίου της εταιρείας για τη χορηγηθείσα παράταση. Πτυχία χωρίς τη σχετική σημείωση λήγουν κατά τις ισχύουσες διατάξεις.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1.Η εγγραφή και κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο Μ.Ε.ΕΠ., καθώς και η τακτική και η έκτακτη αναθεώρηση της εγγραφής τους, που ορίζονται στο παρόν άρθρο, γίνεται με αίτησή τους.

318

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώνονται από την υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων που είναι αρμόδια για την τήρηση του Μ.Ε.ΕΠ., όπως ορίζεται στην παράγραφο 3. Μεταξύ των στοιχείων αυτών περιλαμβάνονται ιδίως τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ., τα οποία συντάσσονται για κάθε έργο από τον κύριο του έργου ή το φορέα κατασκευής και περιέχουν πληροφορίες και αξιολογήσεις για τη δημοπρασία και την ανάδοχο επιχείρηση, για τις τεχνικές επιχειρήσεις που έχουν συμπράξει στην κατασκευή του έργου με συμβάσεις κατασκευαστικής κοινοπραξίας ή υπεργολαβίας, οι οικονομικές καταστάσεις των χρήσεων των τριών (3) τελευταίων ετών, οι προσωρινές οικονομικές καταστάσεις πριν από την υποβολή αίτησης, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, οι ειδικές καταστάσεις τιμολογίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων, τα τιμολόγια ιδιωτικών έργων όλων των κατηγοριών, τα δικαιολογητικά πιστοποίησης των παγίων στοιχείων και της αξίας τους (οικόπεδα, γήπεδα, κτίρια, μηχανολογικός εξοπλισμός και μεταφορικά μέσα πλην επιβατικών αυτοκινήτων), δικαιολογητικά για την απόδειξη της βασικής και της συμπληρωματικής στελέχωσης, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί απαραίτητο για την αξιολόγηση των εργοληπτικών επιχειρήσεων Μ.Ε.ΕΠ.. 3.Το Μ.Ε.ΕΠ. τηρείται από τη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων (Δ15) της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Στα πλαίσια τήρησης του Μητρώου, η υπηρεσία αυτή ασκεί τις αρμοδιότητες που της παρέχει ο νόμος και ιδίως συγκεντρώνει, ελέγχει και καταχωρεί μηχανογραφικά τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εγγραφή, κατάταξη, αναθεώρηση εγγραφής και διαγραφή των εργοληπτικών επιχειρήσεων και παρέχει σχετικές πληροφορίες στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, όταν ζητούνται. Χορηγεί επίσης «Ενημερότητα Πτυχίου» (Ε.Π.) στις εργοληπτικές επιχειρήσεις που υποχρεώνονται από το νόμο να διαθέτουν. Η Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. του άρθρου 95 του παρόντος είναι αρμόδια για την εγγραφή, την αναθεώρηση εγγραφής και κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο Μ.Ε.ΕΠ. μέχρι και την πέμπτη (5η) τάξη. Για την εγγραφή, αναθεώρηση εγγραφής και κατάταξη στις τάξεις έκτη (6η) και έβδομη (7η) εκδίδεται απόφαση από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ύστερα από γνώμη της επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ.. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., με υπογραφή του Προϊσταμένου της, εκδίδει τις πρωτότυπες βεβαιώσεις εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. (πτυχία), ύστερα από την έκδοση της σχετικής απόφασης κατά τα ανωτέρω. «4. Οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.Ε.Π. εργοληπτικές επιχειρήσεις οφείλουν να γνωστοποιούν στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.Ε.Π. κάθε επικείμενη αντικατάσταση των προσώπων που αποτελούν τη στελέχωση της επιχείρησης. Αντικατάσταση στελέχους επιτρέπεται μόνο για σοβαρό λόγο και εγκρίνεται από την Επιτροπή Μ.Ε.Ε.Π. ύστερα από εισήγηση της Υπηρεσίας τήρησης του Μ.Ε.Ε.Π.. Ύστερα από την έγκριση εκδίδεται νέα βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.Ε.Π. Αίτηση αποδέσμευσης από την επιχείρηση μπορεί να υποβάλλεται και από τα στελέχη. Η αίτηση κοινοποιείται και στην επιχείρηση και εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 98.»680 5. Οι εγγεγραμμένοι στο Μ.Ε.Κ. επιτρέπεται να στελεχώνουν μία μόνο εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ.. Η συμμετοχή τους πρέπει να είναι ενεργός και παρακολουθείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. μπορεί να παραπέμπει τα ανωτέρω στελέχη, των οποίων η συμμετοχή κρίνεται εικονική ή ανεπαρκής, στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η ελάχιστη στελέχωση της επιχείρησης πρέπει να είναι συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της και να αποδεικνύεται με βεβαίωση ασφάλισης του προσωπικού από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα.

319

6. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να καθορίζεται ο τύπος και τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να περιέχουν τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ., που εκδίδει ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής, τα χρονικά διαστήματα έκδοσης και κοινοποίησής τους στον ανάδοχο και τις λοιπές τεχνικές επιχειρήσεις που έχουν συμπράξει στην κατασκευή του έργου, ο τρόπος υποβολής τους στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., καθώς και κάθε σχετικό θέμα. Με όμοια απόφαση μπορεί να ορισθεί προθεσμία μέσα στην οποία τα στοιχεία αυτά υποβάλλονται από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, εντός συγκεκριμένων χρονικών προθεσμιών, ανεξάρτητα από την υποβολή αίτησης τακτικής ή έκτακτης αναθεώρησης της εγγραφής τους. Η παράλειψη υποβολής των στοιχείων αυτών, με ευθύνη της εργοληπτικής επιχείρησης, συνεπάγεται την απώλεια του δικαιώματος να τα επικαλεσθεί κατά την υποβολή 680

Αντικατάσταση της παρ. 4 του άρθρου 92 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) ως ανωτέρω με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 133 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10-4-2012

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αίτησης τακτικής ή έκτακτης αναθεώρησης και δίνει το δικαίωμα στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. να προχωρήσει με πρωτοβουλία της σε έκτακτη αναθεώρηση της εγγραφής της επιχείρησης. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής οφείλει να συντάσσει και υποβάλει τα σχετικά πιστοποιητικά με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, οι υπάλληλοι των οποίων, σε περίπτωση που αμελούν να το πράξουν, υπέχουν και πειθαρχικές ευθύνες, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 40 του παρόντος. 7. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας, υποχρεούνται να υποβάλουν ετησίως τις οικονομικές τους καταστάσεις και έκθεση δραστηριότητας, πριν από το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους που έπεται της χρήσης στην οποία αναφέρονται οι οικονομικές καταστάσεις, 681 σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην υπουργική απόφαση Δ15/οικ/ 24900/28.6.2002 (ΦΕΚ 833 Β΄) . Με όμοια απόφαση μπορεί να τροποποιείται η διαδικασία υποβολής των ανωτέρω στοιχείων. 8. Κάθε επιχείρηση υποχρεούται, μέχρι τέλους του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους κάθε χρήσης, να καταθέτει στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την πιστοποίηση του κύκλου εργασιών της από ιδιωτικά έργα. Η παράλειψη της υποβολής των στοιχείων αυτών, μέσα στην προθεσμία αυτή, συνεπάγεται την απώλεια του δικαιώματος της επιχείρησης να επικαλεσθεί τον κύκλο εργασιών από τα έργα αυτά. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζονται τα στοιχεία αυτά και κάθε άλλο θέμα. 9. Οι διατάξεις της παραγράφου 15 του άρθρου 107 του παρόντος εφαρμόζονται αναλόγως και για τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ.. 10. Η κατάταξη στις κατηγορίες και τις τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. ισχύει για μία τριετία (τακτική αναθεώρηση). 11. Αν η εργοληπτική επιχείρηση δεν υποβάλει αίτηση τακτικής αναθεώρησης, μέσα σε εξήντα (60) ημέρες, από τη συμπλήρωση της τριετίας ή εξαετίας, κατά περίπτωση, τεκμαίρεται ότι ελλείπουν οι προϋποθέσεις παραμονής της στις κατηγορίες και τάξεις που έχει καταταχθεί και διαγράφεται από το Μ.Ε.ΕΠ.. Για τη διαγραφή αυτή εκδίδεται διαπιστωτική πράξη μέσα σε ένα (1) μήνα από την πάροδο της εξηκονταήμερης προθεσμίας. 12. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. μπορεί να ενεργήσει οποτεδήποτε έκτακτη αναθεώρηση αν διακριβωθούν νεότερα δυσμενή στοιχεία που επηρεάζουν αρνητικά την ομαλή και αξιόπιστη λειτουργία της επιχείρησης, διαγράφοντάς την από ορισμένες ή όλες τις κατηγορίες έργων ή υποβιβάζοντάς την από την τάξη εγγραφής της. 13. Η τακτική ή έκτακτη αναθεώρηση μπορεί να συνδυασθεί με μεταβολή στις κατηγορίες και τάξεις για τις οποίες είχε εγκριθεί στο παρελθόν η εγγραφή της επιχείρησης. Η μεταβολή αυτή μπορεί να περιλαμβάνει και διαγραφή από κατηγορίες ή υποβιβασμό σε τάξη, έστω και αν αυτό δεν ζητήθηκε από τη επιχείρηση. 14. Μετά την παρέλευση διετίας από την έκτακτη επανάκριση, που έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2940/ 2001 (ΦΕΚ 180 Α΄), μπορεί να γίνει έκτακτη αναθεώρηση με αίτηση της επιχείρησης. 15. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να ανατίθενται καθήκοντα συμβούλου σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή στο Ινστιτούτο Οικονομίας 682 Κατασκευών (ΙΟΚ), το οποίο προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 2576/1998 (ΦΕΚ 25 Α΄) , 681

682

Ν.2576/3-2-98 (ΦΕΚ 25 Α/9.2.1998) Βελτίωση των διαδικασιών για την ανάθεση της κατασκευής των δημόσιων έργων και άλλες διατάξεις ….Άρθρο 6 : Σύσταση Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (Ι.Ο.Κ.) 1.Ιδρύεται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία "Ινστιτούτο Οικονομίας των Κατασκευών"(Ι.Ο.Κ.), που εδρεύει στην Αθήνα και εποπτεύεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Το Ι.Ο.Κ. απολαμβάνει διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και εξαιρείται των διατάξεων που αφορούν στο δημόσιο τομέα. [Το Ι.Ο.Κ. δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και αν διαλυθεί, η περιουσία του περιέρχεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων 2.Σκοπός του Ι.Ο.Κ. είναι η έρευνα και μελέτη των θεμάτων που έχουν σχέση με το σχεδιασμό, το κόστος, την παραγωγικότητα, τη χρηματοδότηση, την ποιότητα και την ανάθεση των κατασκευών. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του Ι.Ο.Κ. περιλαμβάνονται: α)η συγκέντρωση, επεξεργασία και αξιολόγηση των κάθε είδους στοιχείων που σχετίζονται με την κατασκευαστική δραστηριότητα στη χώρα, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, β)η έρευνα και μελέτη για την ποιοτική και ποσοτική παραγωγή υλικών και προϊόντων κατασκευής, την κοστολόγησή τους, τις μεθόδους κατασκευής, την ποιοτική και ποσοτική επάρκεια του διαθέσιμου δυναμικού και μέσων στις κατασκευές, γ)η καταγραφή, συμπλήρωση,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δ15/οικ/24900/28.6.2002 -ΦΕΚ: 833/Β .Υποβολή Πιστοποιητικών Εμπειρίας Δημοσίων και Ιδιωτικών έργων, οικονομικών καταστάσεων και Έκθεση Δραστηριότητας

320

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επικαιροποίηση του αναλυτικού τιμολογίου του Δημοσίου και η υποβολή του ως πρόταση στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, δ)οι προτάσεις για τη λήψη μέτρων που αποβλέπουν στη βελτιστοποίηση της ποιότητας με ελαχιστοποίηση του κόστους της παραγωγής των έργων , ε)η παροχή συμβουλών προς τα υπουργεία και στα νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημόσιου τομέα στα θέματα της αρμοδιότητας του Ινστιτούτου, στ)η παροχή συναφών υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα, [ζ) Η εισήγηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων για τον αριθμό των εργοληπτικών επιχειρήσεων που πρέπει να εγγράφονται στο Μ.Ε.ΕΠ. κατά τάξη και κατηγορία, την αναπροσαρμογή των ορίων των εργοληπτικών πτυχίων κατά τάξεις και την παροχή τεχνικής βοήθειας, κατά την εγγραφή, και την τακτική και την έκτακτη αναθεώρηση των τάξεων του Μ.Ε.ΕΠ.. Επίσης η έρευνα και η στήριξη των εργοληπτικών ενώσεων και των μελών της για την ανάπτυξη πολιτικών και ενεργειών με στόχο τη διαρκή εξειδίκευση, κατάρτιση, επαγγελματική εξέλιξη και πιστοποίηση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στις κατασκευές η)η στήριξη προς τις εργοληπτικές ενώσεις και τα μέλη τους για τη συγκρότηση, εμπέδωση και λειτουργία ενός "Κώδικα Δεοντολογίας" με στόχο τη διευκόλυνση και την αναβάθμιση όχι μόνο των μεταξύ των μελών τους σχέσεων αλλά και όλων των συνιστώντων το κύκλωμα των δημόσιων έργων φορέων. 3.Για την εκπλήρωση του σκοπού του το Ι.Ο.Κ. συνεργάζεται με όλες τις σχετιζόμενες με τα αντίστοιχα θέματα κρατικές ή άλλες υπηρεσίες ή φορείς του δημόσιου τομέα ή επαγγελματικούς φορείς, που οφείλουν να συντρέχουν στο έργο του. Για τη συγκέντρωση των στοιχείων συνεργάζεται ιδίως με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Το Ι.Ο.Κ. συνεργάζεται επίσης με ανάλογα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. [4. Πόροι του Ι.Ο.Κ. είναι: α. η ετήσια κρατική επιχορήγηση από τον τακτικό προϋπολογισμό, μη υπαγόμενη σε φορολογία εισοδήματος, που εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και αποδίδεται στο Ι.Ο.Κ., με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, β. η οικονομική επιχορήγηση από τα υπουργεία, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους οργανισμούς της νομαρχιακής και της τοπικής αυτοδιοίκησης, σε βάρος του προϋπολογισμού τους, για παροχή υπηρεσιών του Ι.Ο.Κ. προς αυτούς, γ. τα έσοδα από την παροχή υπηρεσιών στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, δ. κάθε άλλο έσοδο από την εκμετάλλευση της περιουσίας του, επιχορηγήσεις, δωρεές ή από οποιαδήποτε άλλη νόμιμη αιτία 5.[Το Ι.Ο.Κ. διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, που διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων με τριετή θητεία

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος εκ των μελών του Δ.Σ.. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ρυθμίζονται οι αμοιβές των μελών του Δ.Σ.. Μέλος του Δ.Σ. που αντικαθίσταται δεν δικαιούται αποζημίωσης για οποιονδήποτε λόγο. Το νέο μέλος που διορίζεται στη θέση αντικατασταθέντος ή παραιτηθέντος μέλους του Δ.Σ. ορίζεται για το υπόλοιπο της τριετούς θητείας. [Το επταμελές Δ.Σ. συγκροτείται από τέσσερα (4) μέλη που ορίζονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, έναν εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών και έναν εκπρόσωπο που υποδεικνύεται από όλες τις Πανελλήνιες Εργοληπτικές Οργανώσεις

321

Αν οι ανωτέρω φορείς δεν υποδείξουν εντός μηνός από την έγγραφη σχετική πρόσκληση τους εκπροσώπους τους, τότε ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων διορίζει το αντίστοιχο μέλος του Δ.Σ. κατά την κρίση του. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει για κάθε θέμα που αναφέρεται στη διοίκηση του Ι.Ο.Κ., τη διαχείριση της περιουσίας του και την επιτέλεση γενικά του έργου του Ινστιτούτου και μπορεί να μεταβιβάζει αρμοδιότητες στον Πρόεδρο ή άλλα μέλη του ή στο Γενικό Διευθυντή ή σε υπαλλήλους του. Το Ι.Ο.Κ. εκπροσωπείται από τον Πρόεδρο του Δ.Σ, σε περίπτωση δε απουσίας του ή κωλύματος, από τον Αντιπρόεδρο. Ο Πρόεδρος του Ι.Ο.Κ. πρέπει υποχρεωτικά να είναι είτε πτυχιούχος μηχανικός ανώτατης σχολής, με αποδεδειγμένη ειδική εμπειρία σε θέματα τεχνικής νομοθεσίας και σχετικών διαδικασιών είτε νομικός, με ειδική εμπειρία σε γνωστικό αντικείμενο συναφές με τους σκοπούς του Ι.Ο.Κ. Ως κριτήρια για την επιλογή του λαμβάνονται υπόψη η μακρόχρονη εμπειρία του (τουλάχιστον 10 ετών) στην παραγωγή των δημόσιων έργων είτε στο ειδικό του αντικείμενο, το θεσμικό πλαίσιο των κατασκευών , η γνώση της οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων και υπηρεσιών του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τέλος η αναμφισβήτητη επαγγελματική του αναγνώριση στον κλάδο των τεχνικών έργων. 6.Ο Γενικός Διευθυντής του Ι.Ο.Κ. προσλαμβάνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο με σύμβαση πενταετούς διάρκειας και είναι αρμόδιος για την εύρυθμη λειτουργία και διοίκηση του Ι.Ο.Κ., καθώς και για την εφαρμογή των αποφάσεων του Δ.Σ.. Τα ελάχιστα απαιτούμενα προσόντα για την κατάληψη της θέσης του Γενικού Διευθυντή είναι πτυχίο Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή ισότιμο της αλλοδαπής και πενταετής εμπειρία σε θέση σημαντικής ευθύνης και απαιτήσεων στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Η προκήρυξη της θέσης και η διαδικασία της επιλογής του Γενικού Διευθυντή γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας, Δημόσιων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο Γενικός Διευθυντής προΐσταται όλων των υπηρεσιών του Ι.Ο.Κ. και εισηγείται στον Πρόεδρο του Δ.Σ. τα θέματα που κατά τη γνώμη του θα πρέπει να εισαχθούν για συζήτηση στο Δ.Σ., στο οποίο συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η ιδιότητα του Γενικού Διευθυντή είναι ασυμβίβαστη προς αυτήν του μέλους του Δ.Σ.. 7.Το Δ.Σ. συνεδριάζει τουλάχιστο δύο φορές το μήνα μετά από γραπτή πρόσκληση του Προέδρου αυτού, στην οποία περιέχονται τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Του Δ.Σ. προεδρεύει ο Πρόεδρος και βρίσκεται σε απαρτία όταν παρίστανται τουλάχιστον τρία (3) μέλη του. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία των παρόντων. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου. Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του Προέδρου οι ως άνω αρμοδιότητες ασκούνται από τον Αντιπρόεδρο. 8.Μετά από εισήγηση του Γενικού Διευθυντή το Δ.Σ. εγκρίνει τον Κανονισμό Λειτουργίας του Ι.Ο.Κ., ο οποίος ρυθμίζει κάθε θέμα του Ι.Ο.Κ. και ο οποίος κυρώνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Στον Κανονισμό Λειτουργίας δύνανται να περιέχονται διατάξεις που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία του Ι.Ο.Κ. σε σχέση με τη μίσθωση γραφείων. με την προμήθεια αναγκαίων μέσων και εξοπλισμού, με τον τρόπο ανάθεσης των απαραίτητων υπηρεσιών υποστήριξής του, κατ' εξαίρεση από την κείμενη νομοθεσία, εντός όμως των πλαισίων των Κοινοτικών Οδηγιών. Το Ι.Ο.Κ. δύναται να απασχολεί ειδικούς επιστήμονες με σχέση εργασίας ορισμένου έργου ή χρόνου. [Επίσης το Ι.Ο.Κ. με απόφαση του διοικητικού του συμβουλίου, η οποία εγκρίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προς υποβοήθηση της υπηρεσίας τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., για τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων αιτήσεων επανάκρισης, τακτικής και έκτακτης αναθεώρησης των εργοληπτικών επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., καθώς και της παροχής κάθε είδους τεχνικής βοήθειας.

Άρ θρο 9 3 Μέλη τη ς Ε π ιτρο πή ς Μ . Ε. ΕΠ .

1. Η Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. αποτελείται από: α) Έναν (1) ανώτερο υπάλληλο κατηγορίας ΠΕ της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ως πρόεδρο. β) Έναν (1) υπάλληλο κατηγορίας ΠΕ του Υπουργείου Εσωτερικών. γ) Έναν (1) υπάλληλο κατηγορίας ΠΕ του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. δ) Πέντε (5) υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. ε) Δύο (2) εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), που υποδεικνύονται με τους αναπληρωτές τους από το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας. στ) Έναν (1) εκπρόσωπο της Επιστημονικής Ένωσης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Μηχανικών (Ε.Ε.Τ.Ε.Μ.), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από την Ε.Ε.Τ.Ε.Μ.. ζ) Τέσσερις (4) εκπροσώπους των πανελληνίων επαγγελματικών εργοληπτικών ενώσεων, που υποδεικνύονται με τους αναπληρωτές τους από αυτές. Για την υπόδειξή τους καλούνται οι σχετικές ενώσεις να υποδείξουν κοινούς εκπροσώπους. Σε περίπτωση που οι διάφορες ενώσεις υποδείξουν διάφορα πρόσωπα ως μέλη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επιλέγει τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη από τα πρόσωπα που προτάθηκαν. 2. Ο πρόεδρος και τα μέλη της περίπτωσης δ΄ της παραγράφου 1 ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Τα μέλη των περιπτώσεων β΄ και γ΄ και οι αναπληρωτές τους προτείνονται από τους αρμόδιους Υπουργούς. 3. Τα μέλη των περιπτώσεων β΄, γ΄, ε΄, στ΄ και ζ΄ της παραγράφου 1 με τους αναπληρωτές τους προτείνονται, μέσα σε ένα (1) μήνα, από την κοινοποίηση στους φορείς που τα προτείνουν του σχετικού εγγράφου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Αν περάσει άπρακτη η προθεσμία αυτή γίνεται έγγραφη υπόμνηση και τάσσεται νέα προθεσμία τουλάχιστον πέντε (5) ημερών. Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, η επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 2690/1999 (ΦΕΚ 45 Α΄).

Δεν θεωρείται ασυμβίβαστη προς την ιδιότητα του δικηγόρου η παροχή επιστημονικών υπηρεσιών προς το Ι.Ο.Κ.. [Με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Ι.Ο.Κ. μπορεί να συνιστώνται επιτροπές και ομάδες εργασίας από εξειδικευμένους επιστήμονες, ιδιώτες και δημοσίους υπαλλήλους, για τη μελέτη και επεξεργασία ειδικών θεμάτων που συναρτώνται με τους σκοπούς του. Για τους δημοσίους υπαλλήλους ισχύουν οι περιορισμοί που προβλέπονται στο ν. 2470/1997. Στα μέλη των επιτροπών αυτών και ομάδων εργασίας μπορεί να καταβάλλεται αμοιβή, το ύψος της οποίας καθορίζεται με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Ι.Ο.Κ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του συναρμόδιου υπουργού, επιτρέπεται κατά τις κείμενες διατάξεις, η απόσπαση στο Ι.Ο.Κ. δημοσίων υπαλλήλων ή υπαλλήλων νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. [9. Με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Ι.Ο.Κ., που εγκρίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί να αποφασίζεται η σύσταση νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανωνύμου εταιρείας, για την εξυπηρέτηση των σκοπών του Ι.Ο.Κ.. Η καταβολή του μετοχικού κεφαλαίου γίνεται από το Ι.Ο.Κ.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί να συστήσει μέχρι είκοσι (20) θέσεις τακτικού προσωπικού με σχέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, εκτός του Γενικού Διευθυντή

322

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Η θητεία των μελών της επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. ορίζεται διετής και λήγει την 31η Δεκεμβρίου του δεύτερου έτους. Στη διάρκεια της θητείας αντικατάσταση μέλους επιτρέπεται μόνο για εύλογη αιτία. Σε περίπτωση αντικατάστασης μέλους, το νέο μέλος διανύει το υπόλοιπο της θητείας. Καθήκοντα γραμματέα της επιτροπής ασκεί υπάλληλος της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ο οποίος ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του με την απόφαση συγκρότησης της επιτροπής.

Άρ θρο 9 4 Αρ μο δ ιό τη τ ες τη ς Ε π ιτ ρο πή ς Μ. Ε .Ε Π .

1. Η εγγραφή, η κατάταξη ή η αναθεώρηση της εργοληπτικής επιχείρησης στο Μ.Ε.ΕΠ. γίνεται από την Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ.. 2. Η Επιτροπή αρνείται την εγγραφή εργοληπτικής επιχείρησης στο Μ.Ε.ΕΠ. ή την κατάταξη στην κατηγορία ή τάξη για την οποία έχει υποβληθεί η αίτηση, αν από τα στοιχεία που ορίζονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 92 του παρόντος κρίνει ότι η επιχείρηση αυτή δεν έχει την απαιτούμενη τεχνική ιδιότητα και τεχνική ικανότητα, με βάση τα κριτήρια του παρόντος κεφαλαίου. 3. Η Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. εισηγείται τη λήψη μέτρων σχετικά με τη βελτίωση του τρόπου τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., σχετικά με τον τρόπο που καταρτίζονται και αξιολογούνται τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ., παρακολουθεί την τήρηση του Μ.Ε.ΕΠ. και υποβάλλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εκθέσεις.

Άρ θρο 9 5 Λε ιτο υ ργ ί α τη ς Ε πιτ ρο π ή ς Μ. Ε. Ε Π .

1. Η επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. συγκροτείται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 93 του παρόντος. Εφόσον στις διατάξεις του άρθρου αυτού δεν ορίζεται διαφορετικά, ισχύουν για τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τη λήψη των αποφάσεών της οι διατάξεις των άρθρων 13 -15 του ν. 2690/ 1999. Για την ύπαρξη νόμιμης απαρτίας απαιτείται η παρουσία του Προέδρου ή του αναπληρωτή του και επτά εκ των μελών της.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Οι αποφάσεις της επιτροπής λαμβάνονται με την πλειοψηφία των παρόντων μελών και σε περίπτωση ισοψηφίας, υπερισχύει η γνώμη υπέρ της οποίας τάχθηκε ο Πρόεδρος ή ο προεδρεύων αναπληρωτής του. Στη συνεδρίαση συμμετέχει ως εισηγητής χωρίς ψήφο ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., αναπληρούμενος από τον προϊστάμενο του αρμόδιου για την υπόθεση τμήματος.

323

3. Η επιτροπή τηρεί συνοπτικά πρακτικά για τις συνεδριάσεις της στα οποία ενσωματώνεται η εισήγηση. Τα πρακτικά τηρούνται σε κινητά φύλλα που μονογράφονται και αριθμούνται με ενιαία ετήσια αύξουσα αρίθμηση από τον Πρόεδρο της Επιτροπής, επικυρώνονται και υπογράφονται από αυτόν και τον Γραμματέα. Αντίγραφα των πρακτικών παραδίδονται στην ανωτέρω Υπηρεσία για τις δικές της ενέργειες όταν αφορούν εγγραφή, επανάκριση, αναθεώρηση ή οποιαδήποτε άλλη μεταβολή της εγγραφής εργοληπτικής επιχείρησης. 4. Η επιτροπή συνεδριάζει σε τακτές συνεδριάσεις που τις ορίζει ο Πρόεδρός της. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται κλήτευση των μελών. Τα θέματα που πρόκειται να συζητηθούν στην επόμενη συνεδρίαση καταχωρούνται στην ημερήσια διάταξη που γνωστοποιείται στα τακτικά μέλη, δύο (2) τουλάχιστον ημέρες πριν την ημέρα της συνεδρίασης μη περιλαμβανομένης της ημέρας αυτής. Τα αναπληρωματικά μέλη συμμετέχουν νόμιμα στη συνεδρίαση εφόσον απουσιάζει ή κωλύεται το αντίστοιχο τακτικό. Για την έγκαιρη και νόμιμη ειδοποίησή τους φροντίζει το τακτικό μέλος που πρόκειται να απουσιάσει.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

5. Μέσα στο μήνα Ιανουάριο κάθε έτους η επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. συνέρχεται σε ειδική συνεδρίαση προκειμένου να συντάξει την εισηγητική έκθεση της παραγράφου 3 του άρθρου 94 του παρόντος, προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, με αιτιολογημένες προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του Μ.Ε.ΕΠ..

Άρ θρο 9 6 Έγ γ ρ αφ ή σ το Μ. Ε .Ε Π .

1. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγράφονται και κατατάσσονται στο Μ.Ε.ΕΠ., σε ορισμένη τάξη ανά κατηγορία έργων, με αίτησή τους η οποία συντάσσεται σύμφωνα με υπόδειγμα που χορηγείται από την υπηρεσία. Η αίτηση συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά και στοιχεία: α) Έγγραφα νομιμοποίησης του αποφασιστικού οργάνου της επιχείρησης και του νομίμου ή των νομίμων εκπροσώπων της (ΦΕΚ ή καταστατικό από το οποίο προκύπτουν οι διαχειριστές των Ο.Ε., Ε.Ε. και Ε.Π.Ε., καθώς και τα μέλη του Δ.Σ. της Α.Ε.). β) Υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της επιχείρησης, για τα στοιχεία των στελεχών τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευών (Μ.Ε.Κ.) και αποτελούν την ελάχιστη κατά νόμο στελέχωση της επιχείρησης, καθώς και υπεύθυνες δηλώσεις των στελεχών αυτών, θεωρημένες νόμιμα για το γνήσιο της υπογραφής, ότι αποδέχονται την κατά αποκλειστικότητα στελέχωση της επιχείρησης και ότι θα δηλώσουν κάθε σχετική μεταβολή. γ) Στοιχεία για την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Για τις επιχειρήσεις που συντάσσουν ισολογισμούς υποβάλλονται οι ισολογισμοί των τριών (3) τελευταίων ετών ή και λιγότερων αν η επιχείρηση λειτουργεί λιγότερα έτη. δ) Καταστάσεις προσωπικού της επιχείρησης θεωρημένες από την Επιθεώρηση Εργασίας και συμβάσεις εργασίας του προσωπικού θεωρημένες από αρμόδια Δ.Ο.Υ.. ε) Στοιχεία για τα έργα που εκτέλεσε η επιχείρηση κατά την προηγούμενη τριετία. Έργα του τρέχοντος έτους μέχρι και το τελευταίο ημερολογιακό τρίμηνο πριν την υποβολή της αίτησης θα λαμβάνονται υπόψη εφόσον περιλαμβάνονται σε προσωρινό ισολογισμό και προκύπτουν ιδίως από αντίστοιχα πιστοποιητικά, τιμολόγια και φορολογικές δηλώσεις. στ) Πίνακες ιδιόκτητου μηχανικού εξοπλισμού. ζ) Πιστοποιητικά ότι η επιχείρηση δεν τελεί σε πτώχευση, σε εκκαθάριση ή αναγκαστική διαχείριση. Προκειμένου περί επιχειρήσεων με μορφή προσωπικής εταιρείας προσκομίζονται πιστοποιητικά περί μη πτωχεύσεως και για τους ομόρρυθμους εταίρους.

Τα γ΄ και ε΄ στοιχεία δεν υποβάλλονται, εφόσον περιλαμβάνονται στις κατ’ έτος υποβαλλόμενες Εκθέσεις Δραστηριότητας και πιστοποιητικά εκτέλεσης έργων, που προβλέπονται στις διατάξεις των παραγράφων 6, 7 και 8 του άρθρου 92 του παρόντος. Αν οι ανωτέρω Εκθέσεις Δραστηριότητας και Πιστοποιητικά εκτέλεσης έργων δεν καλύπτουν ολόκληρο το χρονικό διάστημα της τριετίας υποβάλλονται μόνο τα στοιχεία που αφορούν το μη καλυπτόμενο διάστημα. 2. Εφόσον τα προσκομισθέντα στοιχεία κριθούν ελλιπή μπορεί η Υπηρεσία να ζητήσει τη συμπλήρωσή τους. Προς τούτο καλείται εγγράφως ο εκπρόσωπος της επιχείρησης για τη συμπλήρωση ή τη διατύπωση αντιρρήσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10), ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών. Η εισήγηση της Υπηρεσίας προς την Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. υποβάλλεται αφού ληφθούν υπόψη οι τυχόν υποβληθείσες αντιρρήσεις ή παρέλθει άπρακτη η ταχθείσα προθεσμία. 3. Η Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. ή ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, αντίστοιχα, αποφασίζει για την εγγραφή ή αναθεώρηση εγγραφής και την κατάταξη των επιχειρήσεων, σύμφωνα με τον παρόντα Κώδικα, λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός τα πιστοποιητικά και στοιχεία που συγκεντρώνει αυτεπάγγελτα η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. και αφ’ ετέρου τα στοιχεία που υποβάλλει η αιτούσα

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αν η επιχείρηση διαθέτει «Ενημερότητα Πτυχίου» σε ισχύ υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της ότι ισχύουν τα προκύπτοντα από την Ε.Π.. Στην περίπτωση αυτή δεν υποβάλλονται τα α΄ και ζ΄ στοιχεία.

324

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

επιχείρηση. Μετά την έκδοση της απόφασης του αρμόδιου οργάνου εκδίδεται από την Υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. η βεβαίωση εγγραφής (πτυχίο) και αποστέλλεται με τηλεομοιοτυπία (FAX) σχετική γνωστοποίηση στην επιχείρηση, που καλείται να προσέλθει και να παραλάβει τη βεβαίωση μέσα σε δέκα (10) ημέρες από τη γνωστοποίηση. Η έκδοση της βεβαίωσης, η αποστολή γνωστοποίησης και η παραλαβή σημειώνονται σε ειδικό βιβλίο που τηρείται στην Υπηρεσία. Η εγγραφή και κατάταξη της επιχείρησης ισχύει για όλες τις συνέπειές της από την ημέρα της παραλαβής της βεβαίωσης ή της άπρακτης λήξης της 10ήμερης προθεσμίας.

Άρ θρο 9 7 Τακτ ικ ή αν α θε ώρη ση - Έ κτα κτη αν αθ εώ ρη ση μ ε πρω το β ο υλ ία τη ς ε πιχ είρη ση ς

1. Η εγγραφή και κατάταξη των επιχειρήσεων υπόκειται σε τακτική αναθεώρηση, η οποία διενεργείται ύστερα από αίτηση της ενδιαφερόμενης επιχείρησης που υποβάλλεται στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. κατά το τελευταίο τρίμηνο, πριν την αναγραφόμενη στη βεβαίωση (πτυχίο) ημερομηνία λήξης της ισχύος της. Στην περίπτωση αυτή η νέα βεβαίωση αρχίζει να ισχύει αμέσως μετά τη λήξη της παλαιάς. 2. Αίτηση για την τακτική αναθεώρηση της εγγραφής μπορεί επίσης να υποβληθεί και μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την ημερομηνία λήξης της βεβαίωσης. Στην περίπτωση αυτή η παλαιά βεβαίωση εξακολουθεί να ισχύει μέχρι το πέρας της προθεσμίας αυτής. Εφόσον υποβληθεί εμπρόθεσμη αίτηση, η νέα βεβαίωση αρχίζει να ισχύει από την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής απόφασης της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ. ή 683 του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων . 3. Οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για έκτακτη αναθεώρηση της εγγραφής και κατάταξής τους μετά τη συμπλήρωση διετίας από την ημερομηνία εγγραφής ή αναθεώρησης (τακτικής ή έκτακτης) της εγγραφής. Αίτηση που υποβάλλεται πριν τη λήξη της διετίας δεν λαμβάνεται υπόψη και δεν επιφέρει συνέπειες. 4. Για την αναθεώρηση της εγγραφής κατά το άρθρο αυτό, ισχύουν κατά τα λοιπά ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 96 του παρόντος.

Άρ θρο 9 8 Έ κτα κτη αν αθ εώ ρη ση μ ε πρω το β ο υλ ία τη ς υπη ρεσ ίας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεις έχουν την υποχρέωση να ανακοινώνουν εγγράφως στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., μέσα σε προθεσμία ενός μηνός από την επέλευσή τους, τις μεταβολές στα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την εγγραφή και κατάταξή τους εφόσον αυτές αφορούν απώλεια των ελαχίστων νομίμων προϋποθέσεων κατάταξης (στελέχωση, κεφάλαιο, πάγια στοιχεία κ.λπ.) και να αναπληρώνουν τις σχετικές ελλείψεις μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της ανακοίνωσης.

325

2. Αν με υπαιτιότητα της επιχείρησης οι μεταβολές δεν γνωστοποιηθούν και δεν αναπληρωθούν οι ελλείψεις εμπρόθεσμα, επέρχονται οι ακόλουθες συνέπειες, όταν με οποιονδήποτε τρόπο οι μεταβολές περιέλθουν σε γνώση της υπηρεσίας: α) η επιχείρηση χάνει το δικαίωμα να αναπληρώσει τις ελλείψεις και κινείται η 683

N.3731/2008-ΦΕΚ A 263/23.12.2008 .Άρθρο 46 .Η ισχύς των βεβαιώσεων εγγραφής των εγγεγραμμένων στις τάξεις 3η και ανώτερες του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, η οποία λήγει, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 97 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ 116 Α), εντός του πρώτου εξαμήνου του έτους 2009, παρατείνεται για χρονικό διάστημα έξι μηνών μετά την ημερομηνία λήξης τους, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν σχετικό αίτημα μέχρι την ημερομηνία λήξης του πτυχίου. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. θέτει σημείωση επί του πτυχίου της εταιρείας για τη δοθείσα παράταση. Πτυχία χωρίς τη σχετική σημείωση λήγουν κατά τις ισχύουσες διατάξεις.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

διαδικασία έκτακτης αναθεώρησης της κατάταξής της στο Μ.Ε.ΕΠ., β) για τις ανάγκες ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων η αναθεώρηση του πτυχίου της επιχείρησης ανατρέχει στο χρόνο επέλευσης της κρίσιμης μεταβολής. Η διαδικασία της έκτακτης αναθεώρησης με πρωτοβουλία της υπηρεσίας κινείται επίσης στις περιπτώσεις που δεν υποβάλλεται, μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη λήξη της ισχύος της προηγούμενης, αίτηση για έκδοση Ενημερότητας Πτυχίου συνοδευόμενη με πλήρη δικαιολογητικά, από επιχείρηση που υπέχει σχετική υποχρέωση. 3. Εφόσον οι μεταβολές της παραγράφου 1 δηλωθούν και αναπληρωθούν εμπρόθεσμα οι ελλείψεις (εκτός των στοιχείων της Έκθεσης Δραστηριότητας), η Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. εγκρίνει τις μεταβολές μετά από εισήγηση της υπηρεσίας. 4. Εφόσον συντρέχουν λόγοι έκτακτης αναθεώρησης της κατάταξης εργοληπτικής επιχείρησης, η υπηρεσία την καλεί να λάβει γνώση των στοιχείων και να υποβάλει τις αντιρρήσεις της μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης. Μετά τη λήψη των αντιρρήσεων ή την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας, η Υπηρεσία επαναξιολογεί την επιχείρηση και υποβάλλει το ταχύτερο δυνατόν εισήγηση στην επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. για την αναθεώρηση της εγγραφής και την τάξη ανά κατηγορία έργων στην οποία πρέπει να καταταγεί η επιχείρηση. Η επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ. αποφασίζει για την αναθεώρηση της εγγραφής και την κατάταξη της επιχείρησης μετά από έγγραφη κλήση που κοινοποιείται σε αυτήν, δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν τη συνεδρίαση. Κατά τα λοιπά, ως προς την απόφαση, την έκδοση της νέας βεβαίωσης, τη γνωστοποίησή της στην επιχείρηση και τις συνέπειες έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 96 του παρόντος Κώδικα. 5. Μετά την αναθεώρηση της εγγραφής και την έκδοση νέας βεβαίωσης καταχωρείται με μέριμνα της υπηρεσίας σχετική ανακοίνωση στην επίσημη ιστοσελίδα στο διαδίκτυο της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (www. ggde.gr). 6. Τα ισχύοντα κατά τη δημοσίευση της παρούσας πτυχία εξακολουθούν να ισχύουν για όλες τις συνέπειές τους, μέχρις ότου απαιτηθεί η για οποιονδήποτε λόγο αντικατάστασή τους. Μέχρι να εκδοθεί νέο πτυχίο κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας η αντικατάσταση ή αποχώρηση στελέχους συνεπάγεται την έκδοση νέας βεβαίωσης εγγραφής.

Άρ θρο 9 9 Τύπο ς κ ατ άτα ξη ς τ ων ε ργ ο λη πτι κώ ν επ ιχε ιρή σ εων στο Μ. Ε. ΕΠ .

1. Ο τύπος κατάταξης που εφαρμόζεται για την εγγραφή, κατάταξη και την αναθεώρηση των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε μία από τις τάξεις τρίτη έως και έβδομη του Μ.Ε.ΕΠ. αναλύεται ως εξής: { (Α Χ 70%) + (Β Χ 30%) } Χ Γ = Συνολική Βαθμολογία όπου: Τμήμα Α = { (α1 Χ 60%) + (α2 Χ 20%) + (α3 Χ 20%) }

Κύκλος Εργασιών Χρήσεων των τριών τελευταίων ετών α1 =

……………………………………………………………………………………………………………………… Κύκλος Εργασιών, όπως ορίζεται για κάθε τάξη στην περίπτωση δ. της παρ. 2 του παρόντος άρθρου

Ίδια Κεφάλαια, όπως ορίζονται στην περίπτωση β. της παρ. 2 του παρόντος άρθρου

α2 =

………………………………………………………………………………………………………………………

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

όπου α1, α2, α3 τα παρακάτω κλάσματα:

326

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ίδια Κεφάλαια, όπως ορίζονται για κάθε τάξη στην περίπτωση δ.της παρ.2 του παρόντος άρθρου

Πάγια, όπως ορίζονται στην περίπτωση γ. της παρ. 2 του παρόντος άρθρου α3 = ……………………………………………………………………………………………………………………… Πάγια, όπως ορίζονται για κάθε τάξη στην περίπτωση δ. της παρ. 2 του παρόντος άρθρου

Τμήμα Β = {(β1 Χ 40%) + (β2 Χ 30%) + (β3 Χ 30%)} όπου β1, β2, β3 τα παρακάτω κλάσματα:

Ίδια Κεφάλαια, όπως ορίζονται στην περίπτωση β. της παρ. 2 του παρόντος άρθρου β1 = ……………………………………………………………………………………………………………………… Σύνολο Ενεργητικού

Σύνολο Πάγιου Ενεργητικού – Συμμετοχές και άλλες απαιτήσεις β2 = ……………………………………………………………………………………………………………………… Σύνολο Πάγιου Ενεργητικού

Κυκλοφορούν Ενεργητικό – Απαιτήσεις β3 =………………………………………………………………………………………………………. Κυκλοφορούν Ενεργητικό

Τμήμα Γ = Συντελεστής Κατάταξης, για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις Μ.Ε.ΕΠ. που κατατάσσονται αυτοτελώς και για τις επιχειρήσεις που προέρχονται από συγχώνευση εργοληπτικών επιχειρήσεων Μ.Ε.ΕΠ.. 2. Ανάλυση Τμήματος Α

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

α) Ως αριθμητής του κλάσματος α1 λαμβάνεται ο κύκλος εργασιών της εργοληπτικής επιχείρησης εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ., ο οποίος πραγματοποιήθηκε από την κατασκευή δημοσίων και ιδιωτικών έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό κατά την τελευταία τριετία. Ο ανωτέρω κύκλος εργασιών προσδιορίζεται ως εξής:

327

i. Για δημόσια έργα που εκτελέστηκαν στο εσωτερικό λαμβάνεται υπόψη μόνο αυτός που προκύπτει από πιστοποιητικά του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής, αν έχουν εκδοθεί αντίστοιχα τιμολόγια για τις εργασίες αυτές και έχουν περιληφθεί στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της επιχείρησης. Για τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων η επιχείρηση υποχρεούται να υποβάλει επικυρωμένα αντίγραφα των πιστοποιητικών των κυρίων των έργων ή των φορέων κατασκευής, των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, καθώς και κατάσταση των τιμολογίων εσόδων που έχει εκδώσει και αφορά τα πιστοποιητικά των κυρίων των έργων ή των φορέων κατασκευής, όπως επίσης και κάθε άλλο συμπληρωματικό στοιχείο που ζητείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. ii. Για δημόσια και ιδιωτικά έργα, που εκτελέστηκαν στο εξωτερικό, λαμβάνεται υπόψη μόνο αυτός που προκύπτει από επικυρωμένο πιστοποιητικό του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής και τα αντίστοιχα τιμολόγια εσόδων για τις εργασίες αυτές. Τα ανωτέρω τιμολόγια πρέπει να έχουν περιληφθεί στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της επιχείρησης, αν δεν έχουν φορολογηθεί στο εξωτερικό ή απαλλάσσονται της φορολογίας στην Ελλάδα. Σε περίπτωση που αυτά έχουν φορολογηθεί στο εξωτερικό πρέπει να προσκομίζεται και η δήλωση φορολογίας που έχει υποβληθεί από την επιχείρηση στις αρμόδιες φορολογικές αρχές της χώρας που εκτελέστηκε το έργο, επικυρωμένη για τη γνησιότητά της από τις αρχές αυτές. Σε

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περίπτωση που το πιστοποιητικό είναι του φορέα κατασκευής πρέπει να προσκομιστεί βεβαίωση της αρμόδιας δημόσιας αρχής της χώρας που εκτελέστηκε το έργο, από την οποία να προκύπτει ότι ο ανάδοχος ανέλαβε και κατασκεύασε το έργο ή μέρος αυτού, καθώς και το συμφωνητικό βεβαίωσης της χρονολογίας για την ανάθεση από τον ανάδοχο στην επιχείρηση της κατασκευής του έργου ή μέρους αυτού. iii. Για ιδιωτικά έργα που εκτελέστηκαν στο εσωτερικό λαμβάνεται υπόψη μόνο αυτός που προκύπτει από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της επιχείρησης και αποδεικνύεται από τα τιμολόγια εσόδων που εκδόθηκαν από αυτή προς τον κύριο του έργου ή από τα οριστικά συμβόλαια πώλησης των ακινήτων. Για τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων που αφορούν ιδιωτικά έργα, η επιχείρηση υποχρεούται να υποβάλει επικυρωμένα αντίγραφα των συμβολαίων πώλησης, επικυρωμένα αντίγραφα των πιστοποιητικών των κυρίων των έργων, κατάσταση των τιμολογίων εσόδων που έχει εκδώσει για τα πιο πάνω έργα, τα αντίστοιχα τιμολόγια εσόδων και κάθε άλλο συμπληρωματικό στοιχείο που ζητείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. iv. Τόσο για τα δημόσια όσο και για τα ιδιωτικά έργα δεν λαμβάνεται υπόψη ο κύκλος εργασιών που προκύπτει από συμβάσεις έργου μεταξύ εργοληπτικών επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΕΠ. και τα αντίστοιχα τιμολόγια εσόδων που έχει εκδώσει καθεμία από τις επιχειρήσεις αυτές προς την άλλη, ανεξάρτητα αν αυτά περιλαμβάνονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματός τους, εκτός εάν υπάρχει εγκεκριμένη, από τον κύριο του έργου υπεργολαβία. Στις περιπτώσεις αυτές προσκομίζεται η σύμβαση του αναδόχου με τον υπεργολάβο, η οποία θα πρέπει να έχει κατατεθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. κατά τη διάρκεια σύναψης της σύμβασης και τα εκδοθέντα τιμολόγια εσόδων. Ο ανωτέρω κύκλος εργασιών του υπεργολάβου αφαιρείται από τον κύκλο εργασιών του αναδόχου. v. Ο κύκλος εργασιών της εργοληπτικής επιχείρησης από τη συμμετοχή της σε κοινοπραξία (ανάδοχος κοινοπραξία), στην οποία ανατέθηκε η κατασκευή δημοσίων ή ιδιωτικών έργων ή που συστήθηκε μεταξύ του αναδόχου και άλλων εργοληπτικών επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΕΠ. (κατασκευαστική κοινοπραξία του άρθρου 66 του παρόντος), λαμβάνεται υπόψη μόνο εφόσον έχουν καταθέσει επικυρωμένο αντίγραφο από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. του εγγράφου σύστασής τους, έχουν εκδοθεί αντίστοιχα τιμολόγια για τις εργασίες των ανωτέρω έργων και έχουν συμπεριληφθεί στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της κοινοπραξίας. Ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης Μ.Ε.ΕΠ. από τη συμμετοχή της στην ανωτέρω κοινοπραξία προκύπτει από τον επιμερισμό σε αυτήν του κύκλου εργασιών που της αντιστοιχεί, σύμφωνα με το ποσοστό συμμετοχής της, όπως προκύπτει από το κοινοπρακτικό συμφωνητικό. Για τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων, ο ανάδοχος του έργου υποχρεούται να υποβάλει αντίγραφο του συμφωνητικού σύστασης της κοινοπραξίας και υπεύθυνη δήλωση ότι δεν υπάρχει άλλο συμφωνητικό. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην κοινοπραξία υποχρεούνται να προσκομίσουν επικυρωμένα αντίγραφα των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος αυτής, της βεβαίωσης αποτελεσμάτων προς τα μέλη της, κατάσταση των τιμολογίων εσόδων που έχουν εκδώσει και αφορούν στα πιστοποιητικά των κυρίων των έργων ή των φορέων κατασκευής και κάθε άλλο συμπληρωματικό στοιχείο που ζητείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ..

Σε κάθε περίπτωση στον αριθμητή α1 του τμήματος Α του τύπου κατάταξης λαμβάνεται υπόψη και ο κύκλος εργασιών από δημόσια και ιδιωτικά έργα, που πραγματοποιήθηκε από τα στελέχη Μ.Ε.Κ. της επιχείρησης που έχουν Μ.Ε.ΕΠ. και αφορά ατομικές επιχειρήσεις ή προσωπικές εταιρείες για την κατασκευή δημοσίων και ιδιωτικών έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, για τις χρήσεις της τελευταίας τριετίας, αν προκύπτει από τα ανωτέρω προσδιοριζόμενα στοιχεία των ανωτέρω υποπεριπτώσεων i, ii, iii, iv, v, όπως αυτά έχουν περιληφθεί στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των ανωτέρω στελεχών. Στις περιπτώσεις για τις οποίες θα χρησιμοποιηθεί ο κύκλος εργασιών των στελεχών αυτών για κατάταξη εργοληπτικής επιχείρησης σε κατηγορία και τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. δεν επιτρέπεται αντικατάστασή τους από τη βασική και συμπληρωματική στελέχωση της επιχείρησης για δύο (2) τουλάχιστον έτη από την ημερομηνία έκδοσης της βεβαίωσης εγγραφής της. Σε περίπτωση διαπίστωσης αντικατάστασής τους εντός της διετίας, η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. μπορεί να καλέσει την επιχείρηση σε έκτακτη αναθεώρηση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων εργοληπτικών επιχειρήσεων Μ.Ε.ΕΠ., για τον προσδιορισμό του κύκλου εργασιών τους από δημόσια και ιδιωτικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, υποβάλλονται τα ανωτέρω στοιχεία για κάθε εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. που συμμετέχει στη συγχώνευση, καθώς και κάθε άλλο συμπληρωματικό στοιχείο που ζητείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ., για τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων.

328

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Για τον έλεγχο της ακρίβειας των στοιχείων αυτών, υποβάλλονται επικυρωμένα τα αντίστοιχα παραστατικά κάθε στελέχους της εταιρείας, όπως αναφέρονται ανωτέρω και κάθε άλλο στοιχείο που ζητείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. β) Ως αριθμητής του κλάσματος α2 λαμβάνεται το μέγεθος που αναφέρεται στο σκέλος του παθητικού της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, ως «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων», μετά την αφαίρεση των Ειδικών Αφορολόγητων Αποθεματικών Τεχνικών Επιχειρήσεων, στο τμήμα αυτών που δεν έχει φορολογηθεί, του Οφειλόμενου Κεφαλαίου και των «ποσών που προορίζονται για Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου». Τα πιο πάνω οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. Για το διαχωρισμό των Ειδικών Αφορολόγητων Αποθεματικών Τεχνικών Επιχειρήσεων και τον προσδιορισμό του τμήματος που έχει φορολογηθεί και δεν αφαιρείται από το «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων», απαιτείται ειδική βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή. γ) Ως αριθμητής του κλάσματος α3 λαμβάνεται το μέγεθος των παγίων στοιχείων, που ανήκουν στην κυριότητα της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης ή στην κατοχή της δυνάμει συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης, στα οποία περιλαμβάνεται η αξία γηπέδων, οικοπέδων, κτηρίων, μηχανολογικού εξοπλισμού και μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων. i. Ως αξία των ιδιόκτητων παγίων για τα ακίνητα λαμβάνεται, κατ’ επιλογή της επιχείρησης, είτε η αντικειμενική αξία που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης η οποία βεβαιώνεται από συμβολαιογράφο, είτε η αξία των ακινήτων (αξία κτήσης ή κόστος ιδιοκατασκευής), όπως αυτή αναφέρεται στην οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή στην προσωρινή οικονομική κατάσταση, χωρίς αποσβέσεις, που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. Η επιχείρηση προσκομίζει ειδική κατάσταση με βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή, στην οποία περιλαμβάνονται αναλυτικά τα ανωτέρω πάγια και υπολογίζεται η συνολική αξία αυτών. ii. Ως αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα της επιχείρησης, λαμβάνεται η αναπόσβεστη αξία τους προσαυξημένη κατά τριάντα τοις εκατό (30%) μετά και την πραγματοποίηση των αποσβέσεων που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. Η συνολικά προσδιοριζόμενη αξία του ανωτέρω κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων, δεν μπορεί να υπερβεί τη συνολική αξία κτήσης αυτού. Εναλλακτικά και κατ’ επιλογή της επιχείρησης που υποβάλλει την αίτηση, λαμβάνεται υπόψη η αξία του ανωτέρω κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων, μετά από εκτίμηση ορκωτού εκτιμητή. Η συνολικά προσδιοριζόμενη αξία του ανωτέρω κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων, δεν μπορεί να υπερβεί το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) της αξίας κτήσης αυτού, ανεξάρτητα από την εκτίμηση που θα έχει υποβληθεί από την επιχείρηση στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. Η αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων, προκύπτει από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους της επιχείρησης ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Για τον υπολογισμό της αναπόσβεστης αξίας του εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων της επιχείρησης, περιλαμβανομένης της προσαύξησης αυτής κατά τριάντα τοις εκατό (30%), συνυποβάλλεται ειδική βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή.

329

Σε περίπτωση υπολογισμού της αξίας του εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων της επιχείρησης με χρήση ορκωτών εκτιμητών συνυποβάλλεται έκθεση ορκωτού εκτιμητή εγγεγραμμένου στο Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών. iii. Στον αριθμητή του κλάσματος α3 συνυπολογίζεται και η αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα, που ανήκουν στις κοινοπραξίες στις οποίες συμμετέχει η εργοληπτική επιχείρηση που κρίνεται, κατά τα ποσοστά συμμετοχής της σε αυτές, όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα συμφωνητικά σύστασης αυτών, αν δεν έχουν εισφερθεί από τα μέλη τους προς αυτές. Ως αξία των παγίων αυτών λαμβάνεται η αναπόσβεστη αξία τους προσαυξημένη κατά τριάντα τοις εκατό (30%) μετά την πραγματοποίηση των αποσβέσεων που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. Η

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συνολικά προσδιοριζόμενη αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα, δεν μπορεί να υπερβεί τη συνολική αξία κτήσης αυτού και αποδεικνύεται από τα τηρούμενα μητρώα παγίων της κοινοπραξίας. Εναλλακτικά και κατ’ επιλογή της επιχείρησης που υποβάλλει την αίτηση, λαμβάνεται υπόψη η αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός των επιβατικών αυτοκινήτων, μετά από εκτίμηση ορκωτού εκτιμητή. Η συνολικά προσδιοριζόμενη αξία του κύριου και βοηθητικού μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα, δεν μπορεί να υπερβεί το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) της αξίας κτήσης αυτού, ανεξάρτητα από την εκτίμηση που θα έχει υποβληθεί από την επιχείρηση στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. Σε περίπτωση υπολογισμού της αξίας του εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων της επιχείρησης με χρήση ορκωτών εκτιμητών συνυποβάλλεται έκθεση ορκωτού εκτιμητή εγγεγραμμένου στο Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών. iv. Ως αξία παγίων, που κατέχονται δυνάμει συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης, λαμβάνεται εκείνη που προκύπτει από τις σχετικές συμβάσεις μεταξύ της επιχείρησης ή της κοινοπραξίας στην οποία μετέχει και της εταιρείας χρηματοδοτικής μίσθωσης και προστίθεται στον αριθμητή α3. δ) Τα μεγέθη που χρησιμοποιούνται ως παρονομαστές στα κλάσματα α1, α2, α3 του Τμήματος Α του Τύπου Κατάταξης, για την εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση ορίζονται ως εξής: i. για την τρίτη τάξη ο κύκλος εργασιών ορίζεται σε δύο εκατομμύρια επτακόσιες χιλιάδες (2.700.000) ευρώ, τα ίδια κεφάλαια σε επτακόσιες πενήντα χιλιάδες (750.000) ευρώ και τα πάγια σε εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ, ii. για την τέταρτη τάξη ο κύκλος εργασιών ορίζεται σε πέντε εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (5.500.000) ευρώ, τα ίδια κεφάλαια σε ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες (1.500.000) ευρώ και τα πάγια σε τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, iii. για την πέμπτη τάξη ο κύκλος εργασιών ορίζεται σε δεκαπέντε εκατομμύρια (15.000.000) ευρώ, τα ίδια κεφάλαια σε τέσσερα εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (4.500.000) ευρώ και τα πάγια σε εννιακόσιες χιλιάδες (900.000) ευρώ, iv. για την έκτη τάξη ο κύκλος εργασιών ορίζεται σε τριάντα εκατομμύρια (30.000.000) ευρώ, τα ίδια κεφάλαια σε εννέα εκατομμύρια (9.000.000) ευρώ και τα πάγια σε ένα εκατομμύριο οκτακόσιες χιλιάδες (1.800.000) ευρώ, v. για την έβδομη τάξη ο κύκλος εργασιών ορίζεται σε εκατόν ογδόντα εκατομμύρια (180.000.000) ευρώ, τα ίδια κεφάλαια σε ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ και τα πάγια σε δεκαοκτώ εκατομμύρια (18.000.000) ευρώ. 3. Ανάλυση Τμήματος Β

Ως παρονομαστής του κλάσματος β1 λαμβάνεται το μέγεθος που αναφέρεται στο σκέλος του Ενεργητικού της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, ως «Σύνολο Ενεργητικού» και προκύπτει από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. β) Ως αριθμητής του κλάσματος β2 λαμβάνεται το άθροισμα των μεγεθών που αναφέρονται στο σκέλος του Ενεργητικού της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, ως «Σύνολο Παγίου Ενεργητικού», μετά την αφαίρεση των «Συμμετοχών και άλλων Μακροπρόθεσμων Απαιτήσεων», όπως αυτές επίσης αναφέρονται στο σκέλος του Ενεργητικού της επιχείρησης. Τα πιο πάνω οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

α) Ως αριθμητής του κλάσματος β1 λαμβάνεται το μέγεθος που αναφέρεται στο σκέλος του Παθητικού της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, ως «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων», μετά την αφαίρεση των Ειδικών Αφορολόγητων Αποθεματικών Τεχνικών Επιχειρήσεων, στο τμήμα αυτών που δεν έχει φορολογηθεί, του Οφειλόμενου Κεφαλαίου και των «ποσών που προορίζονται για Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου». Τα πιο πάνω οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. Για το διαχωρισμό των Ειδικών Αφορολόγητων Αποθεματικών Τεχνικών Επιχειρήσεων και τον προσδιορισμό του τμήματος που έχει φορολογηθεί και δεν αφαιρείται από το «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων», απαιτείται ειδική βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή.

330

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ως παρονομαστής του κλάσματος β2 λαμβάνεται το Σύνολο του Παγίου Ενεργητικού, όπως αυτό ορίζεται στο σκέλος του Ενεργητικού της επιχείρησης, ως «Σύνολο Πάγιου Ενεργητικού», στην οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. γ) Ως αριθμητής του κλάσματος β3 λαμβάνεται το μέγεθος που αναφέρεται στο σκέλος του Ενεργητικού της εγγεγραμμένης στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικής επιχείρησης, ως «Σύνολο Κυκλοφορούντος Ενεργητικού», μετά την αφαίρεση των «Απαιτήσεων», όπως αυτές εγγράφονται στο σκέλος του Ενεργητικού, εξαιρουμένων των τιμολογημένων απαιτήσεων για δημόσια και ιδιωτικά έργα. Τα πιο πάνω οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης της επιχείρησης. Για το διαχωρισμό των τιμολογημένων απαιτήσεων για δημόσια και ιδιωτικά έργα απαιτείται ειδική βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή, στην οποία επισυνάπτονται αντίγραφα των τιμολογίων που έχουν εκδοθεί. Ως παρονομαστής του κλάσματος β3 λαμβάνεται το μέγεθος που αναφέρεται στο σκέλος του Ενεργητικού της επιχείρησης ως «Σύνολο Κυκλοφορούντος Ενεργητικού» και προκύπτει από την οικονομική κατάσταση του προηγούμενου έτους ή από προσωρινή οικονομική κατάσταση που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης. Με απόφαση, που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθορίζονται ο τρόπος και η έκταση υπολογισμού της αξίας των παγίων που καλύπτονται από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ο τρόπος και η διαδικασία εκτίμησης των ακινήτων, των οποίων η αξία δεν προσδιορίζεται αντικειμενικά και κάθε σχετικό θέμα. 4. Ανάλυση Τμήματος Γ Ο Συντελεστής Κατάταξης καθορίζεται ως εξής: i. για εταιρεία έβδομης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.: 300 ii. για εταιρεία έκτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.: 180 iii. για εταιρεία πέμπτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.: 140 iv. για εταιρεία τέταρτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.: 90 v. για εταιρεία τρίτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.: 70. 5. Το αποτέλεσμα που προκύπτει από την εφαρμογή του τύπου κατάταξης αποτελεί τη συνολική βαθμολογία της εργοληπτικής επιχείρησης Μ.Ε.ΕΠ.. Η ελάχιστη απαιτούμενη βαθμολογία για την κατάταξη των εταιρειών στην αντίστοιχη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. είναι η εξής: i. για την έβδομη τάξη 500 βαθμοί ii. για την έκτη τάξη 250 βαθμοί iii. για την πέμπτη τάξη 170 βαθμοί iv. για την τέταρτη τάξη 120 βαθμοί e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

v. για την τρίτη τάξη 75 βαθμοί.

331

6. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, καθορίζονται τα όρια του Συντελεστή Κατάταξης Γ, τα μεγέθη του τμήματος Α του Τύπου Κατάταξης που χρησιμοποιούνται σαν παρονομαστές των κλασμάτων α1, α2, α3 και η συνολική βαθμολογία ανά τάξη Μ.Ε.ΕΠ.. 7. Σε περιπτώσεις συγχώνευσης εργοληπτικών επιχειρήσεων, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., ο Συντελεστής Κατάταξης Γ καθεμίας από αυτές λαμβάνεται ανάλογα με το συνολικό αριθμό ως εξής: α) Για τις δύο πρώτες, το άθροισμα των Συντελεστών Κατάταξης Γ της καθεμίας. β) Για την τρίτη, στο ανωτέρω άθροισμα προστίθεται το ογδόντα τοις εκατό (80%) του Συντελεστή Κατάταξης Γ αυτής.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γ) Για κάθε επόμενη, μέχρι και την έβδομη, στο ανωτέρω άθροισμα προστίθεται το εβδομήντα τοις εκατό (70%) της τέταρτης, το εξήντα τοις εκατό (60%) της πέμπτης, το σαράντα τοις εκατό (40%) της έκτης και το τριάντα τοις εκατό (30%) της έβδομης των αντίστοιχων Συντελεστών Κατάταξης Γ που διαθέτουν. δ) Για τις πέραν της έβδομης δεν προστίθεται περαιτέρω Συντελεστής Κατάταξης Γ. Η σειρά των επιχειρήσεων για τον υπολογισμό του Συντελεστή Κατάταξης Γ καθορίζεται από την επιχείρηση που υποβάλλει την αίτηση αναθεώρησης. 8. Σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων εργοληπτικών επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΕΠ. υποβάλλονται στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. η ενοποιημένη οικονομική κατάσταση της επιχείρησης που προέκυψε από τη συγχώνευση και υποβάλλει αίτηση και οι οικονομικές καταστάσεις του προηγούμενου έτους ή προσωρινές οικονομικές καταστάσεις που βεβαιώνονται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύονται πριν από την υποβολή της αίτησης, κάθε επιχείρησης που συγχωνεύεται. Υποβάλλονται επίσης και τα αντίστοιχα παραστατικά που απαιτούνται για τον προσδιορισμό του κύκλου εργασιών των χρήσεων των τριών (3) τελευταίων ετών. Από τα στοιχεία των ανωτέρω επιχειρήσεων προκύπτει το άθροισμα των Τμημάτων Α και Β του Τύπου Κατάταξης, περιλαμβανομένων των σταθμίσεών τους (Α Χ 70% + Β Χ 30%) και εξάγεται ο Συντελεστής Κατάταξης Γ καθεμιάς.

Άρ θρο 1 0 0 Τάξ ει ς κα ι κ ατη γ ο ρ ίε ς τ ο υ Μ. Ε. ΕΠ .

1. Οι τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. ορίζονται σε επτά και επιπλέον αυτών ορίζονται και δύο ειδικές τάξεις οι Α1, Α2 για μικρές επιχειρήσεις. Η κατάταξη στο Μ.Ε.ΕΠ. των εργοληπτικών επιχειρήσεων γίνεται σε μία ή περισσότερες από τις εξής βασικές κατηγορίες έργων: οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, ηλεκτρομηχανολογικών, λιμενικών και βιομηχανικών και ενεργειακών. Κάθε επιχείρηση κατατάσσεται σε μία μόνο τάξη για κάθε κατηγορία. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί να επαναπροσδιορίζονται οι κατηγορίες αυτές και το περιεχόμενό τους με σκοπό τη μεγαλύτερη εξειδίκευση των κατηγοριών και να ρυθμίζονται τα μεταβατικά ζητήματα που ανακύπτουν στην περίπτωση αυτή. 2. Η κατάταξη εργοληπτικής επιχείρησης στην έβδομη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. συνεπάγεται την κατάταξή της σε όλες τις βασικές κατηγορίες έργων. Η κατάταξη εργοληπτικής επιχείρησης στην έκτη ή στην πέμπτη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. συνεπάγεται την κατάταξή της σε όλες τις βασικές κατηγορίες έργων, αν κατά την επανάκρισή της πληροί τις προϋποθέσεις κατάταξής της τουλάχιστον σε τέσσερις (4) από τις κατηγορίες αυτές. 3. Στις ειδικές τάξεις Α1 και Α2 του Μ.Ε.ΕΠ. κατατάσσονται εργοληπτικές επιχειρήσεις με μόνο κριτήριο τη στελέχωσή τους από τεχνικούς εγγεγραμμένους στο Μ.Ε.Κ., χωρίς την εφαρμογή του τύπου κατάταξης, ως εξής: α) Στην Α1, εργοληπτική επιχείρηση, η οποία περιλαμβάνει στη βασική της στελέχωση τουλάχιστον έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας.

4. Στην πρώτη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. κατατάσσεται εργοληπτική επιχείρηση, χωρίς την εφαρμογή του Τύπου Κατάταξης, αν διαθέτει τις εξής ελάχιστες προϋποθέσεις: α) Περιλαμβάνει στη βασική της στελέχωση τουλάχιστον δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας και έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Β΄βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας ή έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Γ΄βαθμίδας. β) Διαθέτει, κατά την υποβολή της αίτησης, καταθέσεις σε τράπεζα, τουλάχιστον εβδομήντα τριών χιλιάδων τριακοσίων εξήντα οκτώ (73.368) ευρώ. 5. Στη δεύτερη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. κατατάσσεται εργοληπτική επιχείρηση, χωρίς την εφαρμογή του τύπου κατάταξης, αν διαθέτει τις εξής ελάχιστες προϋποθέσεις:

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

β) Στην Α2, εργοληπτική επιχείρηση, η οποία περιλαμβάνει στη βασική της στελέχωση τουλάχιστον έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας.

332

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) Περιλαμβάνει στη βασική της στελέχωση τουλάχιστον δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας ή έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας και δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας ή έναν (1) τεχνικό Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. β) Διαθέτει, κατά την υποβολή της αίτησης, καταθέσεις σε τράπεζα, τουλάχιστον εκατόν σαράντα χιλιάδων οκτακοσίων εξήντα έξι (140.866) ευρώ. γ) Διαθέτει πάγια στοιχεία με βάση τις αντικειμενικές αξίες ή τις αξίες κτήσης αυτών, συνολικής αξίας τριάντα πέντε χιλιάδων διακοσίων δεκαεπτά (35.217) ευρώ. Τα πάγια αυτά στοιχεία αφορούν γήπεδα, οικόπεδα, κτήρια, μηχανολογικό εξοπλισμό και μεταφορικά μέσα, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα. Ως αξία παγίων για τα ακίνητα λαμβάνεται, κατ’ επιλογή της επιχείρησης, είτε η αντικειμενική αξία που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, πιστοποιούμενη από συμβολαιογράφο, είτε η αξία αυτών, όπως προσδιορίζεται από τα οριστικά συμβόλαια αγοράς ή το κόστος ιδιοκατασκευής τους, όπως είναι εγγεγραμμένο στα βιβλία της επιχείρησης. Για τον εξοπλισμό και τα μεταφορικά μέσα, η αξία τους προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 99 του παρόντος. 6. Στην τρίτη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. κατατάσσεται εργοληπτική επιχείρηση με μορφή ανώνυμης εταιρείας, με εφαρμογή του τύπου κατάταξης, αν διαθέτει τις εξής ελάχιστες προϋποθέσεις: α) Περιλαμβάνει στη βασική της στελέχωση τουλάχιστον δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. Εναλλακτικά μπορεί να αντικατασταθεί ο ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας με δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. β) Διαθέτει ίδια κεφάλαια, όπως ορίζονται στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος, τουλάχιστον ίσα με το πενήντα τοις εκατό (50%) των ιδίων κεφαλαίων της τάξης αυτής, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος. γ) Διαθέτει πάγια στοιχεία, όπως ορίζονται στην περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος, αξίας τουλάχιστον ίσης με το πενήντα τοις εκατό (50%) των παγίων της τάξης αυτής, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος. δ) Να τηρούνται οι δείκτες βιωσιμότητας, όπως αυτοί ορίζονται στην περίπτωση ε΄ της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου. Για τις εταιρείες που δεν είναι ήδη εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. ή είναι εγγεγραμμένες σε τάξη κατώτερη της τρίτης, ο Συντελεστής Γ΄ του Τύπου Κατάταξης ορίζεται σε ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%) του Συντελεστή Γ΄, όπως αυτός καθορίζεται από τις κείμενες διατάξεις για τις επιχειρήσεις τρίτης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ.. 7. Για την κατάταξη εργοληπτικής επιχείρησης και σε πρόσθετες κατηγορίες έργων, εκτός της βασικής, απαιτείται να διαθέτει για καθεμία από αυτές συμπληρωματική στελέχωση. Τα στελέχη για καθεμία από τις πρόσθετες κατηγορίες έργων μπορεί να είναι τα ίδια πρόσωπα της βασικής στελέχωσης, εγγεγραμμένα σε αντίστοιχη κατηγορία και τάξη του Μ.Ε.Κ. ή και άλλα πρόσωπα. Για τη συμπληρωματική στελέχωση κάθε πρόσθετης κατηγορίας έργων, απαιτείται τουλάχιστον: α) Στην Α1 τάξη, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας. β) Στην Α2 τάξη, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας. γ) Στην πρώτη τάξη, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Α΄ βαθμίδας. e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

δ) Στη δεύτερη τάξη, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας.

333

ε) Στην τρίτη τάξη, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας ή δύο (2) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. 8. Στην τέταρτη, πέμπτη, έκτη και έβδομη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. κατατάσσονται εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. ή επιχειρήσεις που προέρχονται από συγχώνευση εργοληπτικών επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΕΠ., με την εφαρμογή του τύπου κατάταξης, αν διαθέτουν τις εξής ελάχιστες προϋποθέσεις: α) Περιλαμβάνουν στη βασική και συμπληρωματική τους στελέχωση τον αντίστοιχο, για κάθε τάξη, ελάχιστο αριθμό τεχνικών εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.Κ., ως εξής: i. Στην τέταρτη τάξη, για τη βασική κατηγορία έργων απαιτείται στελέχωση τουλάχιστον τριών (3) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας και ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. Για κάθε πρόσθετη κατηγορία έργων, μέχρι

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

και την τέταρτη, απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση τουλάχιστον δύο (2) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. Για κάθε επιπλέον κατηγορία απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. ii. Στην πέμπτη τάξη, για τη βασική κατηγορία έργων απαιτείται στελέχωση τουλάχιστον τεσσάρων (4) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας και ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. Για κάθε πρόσθετη κατηγορία έργων, μέχρι την τέταρτη, απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση τουλάχιστον τριών (3) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. Για κάθε επιπλέον κατηγορία απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. iii. Στην έκτη τάξη, για τη βασική κατηγορία έργων απαιτείται στελέχωση τουλάχιστον έξι (6) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας και τεσσάρων (4) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. Για κάθε πρόσθετη κατηγορία έργων, μέχρι και την τέταρτη, απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση τουλάχιστον τεσσάρων (4) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας. Για τις επιπλέον κατηγορίες απαιτείται συμπληρωματική στελέχωση ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας ανά κατηγορία. iv. Στην έβδομη τάξη, απαιτείται στελέχωση τουλάχιστον δεκαοκτώ (18) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας και δεκατεσσάρων (14) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας. Από τη στελέχωση αυτή απαιτείται τουλάχιστον οι δώδεκα (12) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας να είναι εγγεγραμμένοι σε τρεις (3) κατηγορίες έργων, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας να είναι εγγεγραμμένος στην κατηγορία ηλεκτρομηχανολογικών έργων και ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας να είναι εγγεγραμμένος στην κατηγορία βιομηχανικών και ενεργειακών έργων. Εναλλακτικά για τις τάξεις τέταρτη, πέμπτη και έκτη μπορεί να αντικατασταθεί στη βασική και στη συμπληρωματική τους στελέχωση, ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας, με δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας και ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας με δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας. Για την έβδομη τάξη μπορούν να αντικατασταθούν τόσο στη βασική, όσο και στη συμπληρωματική της στελέχωση, μέχρι τέσσερις (4) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας με οκτώ (8) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας και μέχρι τέσσερις (4) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας με οκτώ (8) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Β΄ βαθμίδας. Για τις πιο πάνω τάξεις τα στελέχη για κάθε πρόσθετη κατηγορία έργων, εκτός της βασικής κατηγορίας, μπορεί να είναι τα ίδια πρόσωπα της βασικής στελέχωσης εγγεγραμμένα σε αντίστοιχη κατηγορία και τάξη του Μ.Ε.Κ. ή και άλλα πρόσωπα. β) Διαθέτουν αθροιστικά εμπειρία την τελευταία τριετία για τη βασική κατηγορία έργων είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του κύκλου εργασιών της τάξης στην οποία ζητείται η κατάταξη, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος και πέντε τοις εκατό (5%) για κάθε πρόσθετη κατηγορία έργων. Η διάταξη αυτή δεν ισχύει για την έβδομη τάξη. γ) Διαθέτουν Ίδια Κεφάλαια, όπως ορίζονται στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος, τουλάχιστον ίσα με το πενήντα τοις εκατό (50%) των ιδίων κεφαλαίων της τάξης στην οποία ζητείται η κατάταξη, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος. δ) Διαθέτουν πάγια στοιχεία, όπως ορίζονται στην περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος, αξίας τουλάχιστον ίσης με το πενήντα τοις εκατό (50%) των παγίων της τάξης, στην οποία ζητείται η κατάταξη, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του παρόντος.

ε) Ελάχιστη προϋπόθεση κατάταξης εργοληπτικής επιχείρησης στις τάξεις τέταρτη, πέμπτη, έκτη και έβδομη του Μ.Ε.ΕΠ. αποτελεί η τήρηση των δεικτών βιωσιμότητας, που προκύπτουν από τις κάτωθι σχέσεις οικονομικών μεγεθών, όπως αναγράφονται στην οικονομική κατάσταση του τελευταίου πριν από την αναθεώρηση έτους για τη χρήση του οποίου έχει συνταχθεί ισολογισμός ή την προσωρινή οικονομική κατάσταση αυτής, που βεβαιώνεται από ορκωτό ελεγκτή και δημοσιεύεται πριν από την υποβολή της αίτησης, ως εξής: i. «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων» (Ι.Κ.), όπως αυτό αναγράφεται στο σκέλος του Παθητικού, προς το «Σύνολο Υποχρεώσεων» (Σ.Υ.). Ως Σύνολο Υποχρεώσεων ορίζεται το άθροισμα των βραχυπρόθεσμων και των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων της επιχείρησης, με εξαίρεση τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις που δεν αφορούν τραπεζικό δανεισμό, όπως αυτές προσδιορίζονται από βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή και ii. «Κυκλοφορούν Ενεργητικό» (Κ.Ε.), όπως αυτό αναγράφεται στο σκέλος του Ενεργητικού, προς τις «Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις» (Β.Υ.), όπως αυτές αναγράφονται στο σκέλος του Παθητικού.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Από τα πιο πάνω πάγια, υποχρεωτικά το τριάντα τοις εκατό (30%) πρέπει να είναι ακίνητα (γήπεδα, οικόπεδα και κτήρια) και το τριάντα τοις εκατό (30%) μηχανολογικός εξοπλισμός και κάθε είδους μεταφορικά μέσα, εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα.

334

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι δείκτες βιωσιμότητας, για επιχειρήσεις που κατατάσσονται στις τάξεις τέταρτη, πέμπτη, έκτη και έβδομη πρέπει να είναι μεγαλύτεροι της μονάδας, δηλαδή Ι.Κ./Σ.Υ.>1 και Κ.Ε./Β.Υ.>1. Σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων εργοληπτικών επιχειρήσεων Μ.Ε.ΕΠ., οι δείκτες βιωσιμότητας του νέου φορέα εξάγονται από τα οικονομικά μεγέθη της ενοποιημένης οικονομικής κατάστασης που καταρτίζεται και δημοσιεύεται από την επιχείρηση, πριν από την υποβολή της αίτησης προς την υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. 9. Οι δείκτες βιωσιμότητας, όπως ορίζονται στο άρθρο 99 του παρόντος Κώδικα, λαμβάνονται υπόψη μόνο κατά την τακτική και την, με πρωτοβουλία της επιχείρησης, έκτακτη αναθεώρηση των επιχειρήσεων του Μ.Ε.ΕΠ. και δεν θεωρούνται δυσμενές στοιχείο κατά την έννοια της παραγράφου 12 του άρθρου 92 του παρόντος, για τη διενέργεια έκτακτης αναθεώρησης της εγγραφής των εργοληπτικών επιχειρήσεων. 10. Για κατάταξη στις ειδικές τάξεις Α1, Α2, στην πρώτη και δεύτερη τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. δεν απαιτείται νομική μορφή εταιρικού σχήματος. Για κατάταξη στις τάξεις τρίτη έως και έβδομη του Μ.Ε.ΕΠ. απαιτείται νομική μορφή ανώνυμης εταιρείας.

Άρ θρο 1 0 1 Αυτο δ ίκ αιη δ ι αγ ραφ ή

1. Οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεις διαγράφονται αυτοδίκαια στις εξής περιπτώσεις: α) Θανάτου, πτώχευσης, απαγόρευσης ή θέσης σε κατάσταση δικαστικής αντίληψης του φυσικού προσώπου που ασκεί την επιχείρηση, όταν πρόκειται για ατομική επιχείρηση. β) Διάλυσης, πτώχευσης ή θέσης υπό εκκαθάριση του νομικού προσώπου που ασκεί την επιχείρηση. γ) Υποβολής στην Υπηρεσία αίτησης της επιχείρησης περί διαγραφής της συνοδευόμενης από τη βεβαίωση εγγραφής. δ) Μη υποβολής, μέσα στις προθεσμίες του άρθρου 97 του παρόντος, αίτησης τακτικής αναθεώρησης μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από τη συμπλήρωση τριετίας ή εξαετίας σύμφωνα με την παράγραφο 11 του άρθρου 92 του παρόντος ή των στοιχείων που απαιτούνται, κατά την παράγραφο 4 του άρθρου 98 του παρόντος, για την έκτακτη αναθεώρηση της εγγραφής της επιχείρησης. 2. Για τη διαγραφή εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας, μέσα σε ένα (1) μήνα από: α) το χρόνο περιέλευσης στην υπηρεσία των στοιχείων των περιπτώσεων α΄ - γ΄ της παραγράφου 1, β) την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 2 του άρθρου 97 του παρόντος για την υποβολή αίτησης τακτικής αναθεώρησης, γ) την άπρακτη πάροδο της 20ήμερης προθεσμίας της παραγράφου 4 του άρθρου 98 του παρόντος και εφόσον δεν προσκομισθούν στοιχεία για την αναθεώρηση εγγραφής της επιχείρησης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η παράγραφος 5 του άρθρου 98 του παρόντος εφαρμόζεται ανάλογα και στις περιπτώσεις του παρόντος άρθρου.

335

Άρ θρο 1 0 2 Όρια π ρο ϋ πο λο γ ισμο ύ έ ργ ων κα τά τά ξη επ ιχε ιρ ή σεω ν Μ .Ε . ΕΠ .

1. Τα όρια προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων, στα οποία έχουν δικαίωμα συμμετοχής οι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. εργοληπτικές επιχειρήσεις, ανάλογα με την τάξη εγγραφής τους, είναι τα ακόλουθα:

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

684

α) για την Α1 τάξη ανώτατο όριο ενενήντα χιλιάδες (90.000) ευρώ

.

β) για την Α2 τάξη ανώτατο όριο τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, γ) για την πρώτη τάξη ανώτατο όριο επτακόσιες πενήντα χιλιάδες (750.000) ευρώ, δ) για τη δεύτερη τάξη ανώτατο όριο ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες (1.500.000) ευρώ και κατώτατο εκατόν εβδομήντα πέντε χιλιάδες (175.000) ευρώ, ε) για την τρίτη τάξη ανώτατο όριο τρία εκατομμύρια επτακόσιες πενήντα χιλιάδες (3.750.000) ευρώ και κατώτατο πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ, στ) για την τέταρτη τάξη ανώτατο όριο επτά εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (7.500.000) ευρώ και κατώτατο ένα εκατομμύριο τετρακόσιες χιλιάδες (1.400.000) ευρώ, ζ) για την πέμπτη τάξη ανώτατο όριο είκοσι δύο εκατομμύρια (22.000.000) ευρώ και κατώτατο τρία εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (3.500.000) ευρώ, η) για την έκτη τάξη ανώτατο όριο σαράντα τέσσερα εκατομμύρια (44.000.000) ευρώ και κατώτατο δέκα εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (10.500.000) ευρώ, θ) για την έβδομη τάξη δεν τίθεται ανώτατο όριο, ενώ το κατώτατο όριο είναι τριάντα πέντε εκατομμύρια (35.000.000) ευρώ. 2. Τα κατώτατα όρια προϋπολογισμού έργων που επιτρέπεται να αναλάβουν επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. για έργα που εκτελούνται στο νομό που βρίσκεται η έδρα της επιχείρησης, καθώς και σε ένα δεύτερο νομό που δηλώνεται στην υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. και αναφέρεται στη βεβαίωση εγγραφής, ορίζονται για τις τάξεις που ισχύουν κατώτατα όρια, εκτός από την έβδομη τάξη, στο πενήντα τοις εκατό (50%) του κατώτατου ορίου προϋπολογισμού της τάξης τους. Η δήλωση αυτή γίνεται μέχρι την υποβολή της αίτησης επανάκρισης και ισχύει μέχρι την πρώτη, μετά την επανάκριση, αναθεώρηση της εγγραφής, χωρίς τη δυνατότητα ενδιάμεσης αλλαγής. 3. Τα όρια του άρθρου αυτού μπορεί να επανακαθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, λαμβανομένου υπόψη του δείκτη αναθεώρησης των τιμών των δημοσίων έργων, όπως καθορίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

Άρ θρο 1 0 3 Εγ γ ρ αφ ή σ το Μ. Ε. ΕΠ . ε ξε ιδ ι κευ μ έν ων επ ιχε ιρή σεω ν

1. Στο Μ.Ε.ΕΠ. μπορούν να εγγραφούν και εξειδικευμένες επιχειρήσεις για τα αντίστοιχα έργα ή εργασίες: α) γεωτρήσεων, β) πρασίνου, γ) ειδικών μονώσεων,

ε) ηλεκτρονικού εξοπλισμού, στ) πλωτών έργων και εγκαταστάσεων ναυπηγείων, ζ) αποκαλύψεων μεταλλείων και

684

Ελ.Συν/Τμ.7/416/2006.Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για μικρό έργο κατά την έννοια του άρθρου 15 του π.δ. 171/1987, και η εκτέλεσή του έπρεπε να ανατεθεί, λόγω του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης, σε εργοληπτική επιχείρηση γραμμένη στο Μ.Ε.Ε.Π. και με εργοληπτικό πτυχίο Α΄ Τάξης για τα έργα οδοποιϊας και όχι Β΄ Τάξης, που κατέχει η ως άνω ανάδοχος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

δ) ανελκυστήρων,

336

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

η) καθαρισμού και επεξεργασίας νερού και υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων. 2. Οι εξειδικευμένες επιχειρήσεις που εγγράφονται στο Μ.Ε.ΕΠ. σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο κατατάσσονται σε μία από τις τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. μέχρι και την τέταρτη. Στην τρίτη και τέταρτη τάξη κατατάσσονται εργοληπτικές επιχειρήσεις με τη νομική μορφή ανωνύμου εταιρείας. Για την κατάταξη των εξειδικευμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων για έργα πρασίνου στην τρίτη τάξη, απαιτείται στη στελέχωσή τους να περιλαμβάνονται τουλάχιστον δύο (2) τεχνικοί Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας πρασίνου και ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας πρασίνου με ειδικότητα Γεωπόνου ή Δασολόγου, κάτοχοι άδειας άσκησης επαγγέλματος γεωτεχνικού. Για την κατάταξή τους στην τέταρτη τάξη απαιτείται στελέχωση τουλάχιστον τριών (3) τεχνικών Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας πρασίνου και ενός (1) τεχνικού Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας πρασίνου με ειδικότητα Γεωπόνου ή Δασολόγου, κάτοχοι άδειας άσκησης επαγγέλματος γεωτεχνικού. Για την κατάταξη στην τρίτη και τέταρτη τάξη ανωνύμων τεχνικών εταιρειών, στην κατηγορία των έργων πρασίνου, των οποίων η βασική στελέχωση γίνεται με τεχνικούς Μ.Ε.Κ. των κύριων κατηγοριών έργων, απαιτείται η κατ’ ελάχιστο στελέχωσή τους με έναν (1) και δύο (2) αντιστοίχως τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας πρασίνου. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις και ανεξάρτητα από τις αντικαταστάσεις των τεχνικών Μ.Ε.Κ. των κύριων κατηγοριών, μπορεί να αντικατασταθεί ένας (1) τεχνικός Μ.Ε.Κ. Δ΄ βαθμίδας πρασίνου με δύο (2) τεχνικούς Μ.Ε.Κ. Γ΄ βαθμίδας πρασίνου. 3. Στην περίπτωση ανωνύμων τεχνικών εταιρειών, των οποίων η βασική στελέχωση γίνεται με τεχνικούς Μ.Ε.Κ. των κύριων κατηγοριών έργων και εγγράφονται και στην εξειδικευμένη κατηγορία πρασίνου, θα πρέπει οι τεχνικοί Μ.Ε.Κ. πρασίνου Γεωπόνων ή Δασολόγων να καλύπτουν τουλάχιστον ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού αριθμού τεχνικών Μ.Ε.Κ. πρασίνου που απαιτείται για τη στελέχωση της επιχείρησης. 4. Η εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση γίνεται με βάση τα κριτήρια των άρθρων 96, 99 και του παρόντος και ιδιαίτερα τα έργα που έχει εκτελέσει η επιχείρηση και τη στελέχωσή της.

Άρ θρο 1 0 4 Όρια π ρο ϋ πο λο γ ισμο ύ έ ργ ων τω ν ε ξ ειδ ικ ευ μέν ων επ ιχ ειρή σε ων

1. Τα όρια του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να αναλάβουν οι εξειδικευμένες επιχειρήσεις προσδιορίζονται με βάση τα όρια που ισχύουν κάθε φορά για τις βασικές κατηγορίες έργων ανάλογα με την τάξη κατάταξης. 2. Για τις εξειδικευμένες επιχειρήσεις για εργασίες πρασίνου, σε περίπτωση κοινοπραξίας δύο εργοληπτικών επιχειρήσεων τέταρτης τάξης, επιτρέπεται να αναλάβουν εργασίες πρασίνου μέχρι του ποσού των οκτώ εκατομμυρίων οκτακοσίων χιλιάδων (8.800.000) ευρώ.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αν κοινοπρακτούν περισσότερες από δύο εργοληπτικές επιχειρήσεις τέταρτης τάξης επιτρέπεται να αναλάβουν εργασίες πρασίνου μέχρι του ποσού των δεκατεσσάρων εκατομμυρίων επτακοσίων χιλιάδων (14.700.000) ευρώ.

337

3. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να ορίζονται τα θέματα εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. επιχειρήσεων για εξειδικευμένες εργασίες και υποκατηγορίες ορισμένων έργων, η κατάταξη αυτών στις τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ., καθώς και τα όρια του προϋπολογισμού έργων που αυτές μπορούν να αναλαμβάνουν.

Άρ θρο 1 0 5 Εγ γ ρ αφ ή σ τα Νο μ αρχ ια κά Μη τρ ώα - Υ πο χρ εώσ εις υ πη ρε σι ών 685

685

Ν4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012 -Αρθρο 146 παρ.12 «.12. Τα «νομαρχιακά μητρώα» των άρθρων 105 και 106 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) μετονομάζονται σε «μητρώα περιφερειακών ενοτήτων» και τηρούνται από τις Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων των περιφερειακών ενοτήτων των περιφερειών του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Οι σχετικές με την τήρηση των

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Εργοληπτικές επιχειρήσεις οποιασδήποτε νομικής μορφής που δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ. μπορούν να αναλαμβάνουν, είτε ως μεμονωμένες επιχειρήσεις είτε και σε κοινοπραξία μεταξύ τους την κατασκευή μικρών δημοσίων έργων, όπως ορίζεται στον παρόντα Κώδικα, εφόσον είναι εγγεγραμμένες στα νομαρχιακά μητρώα, που τηρούνται στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών εκάστης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (ΔΤΥΝΑ). Δεν επιτρέπεται η κοινοπραξία επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στα νομαρχιακά μητρώα με επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ.. Κάθε επιχείρηση μπορεί να γραφεί στα μητρώα μιας μόνο Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Ειδικότερα η εγγραφή σε οποιαδήποτε από τα μητρώα που τηρούνται στις Ν.Α. του Νομού Αττικής θεωρείται ως εγγραφή για ολόκληρο το νομό. 2. Για την εγγραφή εργοληπτικής επιχείρησης στα νομαρχιακά μητρώα απαιτείται: α) η στελέχωσή της από πρόσωπα που δικαιούνται εγγραφής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, β) η απόδειξη εμπειρίας του στελέχους στην κατασκευή αντίστοιχων κατηγοριών έργων ή ειδικότερων εργασιών. Στα νομαρχιακά μητρώα απαγορεύεται η εγγραφή οποιουδήποτε συνταξιούχου. 3. Η εγγραφή στα νομαρχιακά μητρώα ισχύει για μια τριετία. Μετά τη λήξη της η εγγραφή αναθεωρείται, με ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 97 του παρόντος. Η εγγεγραμμένη επιχείρηση δικαιούται να λαμβάνει μέρος σε διαγωνισμούς και να εκτελεί έργα στο νομό της εγγραφής και σε ένα γειτονικό, που δηλώνεται από την ίδια κατά την εγγραφή ή την ανανέωση. Ως γειτονικοί νομοί για την εφαρμογή της διάταξης αυτής θεωρούνται και οι γεωγραφικά πλησιέστεροι νησιωτικοί ή παραθαλάσσιοι νομοί. 4. Για την εγγραφή και αναθεώρηση εγγραφής στα νομαρχιακά μητρώα υποβάλλεται αίτηση της ενδιαφερόμενης επιχείρησης και αποφασίζει το Νομαρχιακό Συμβούλιο Δημόσιων Έργων της Ν.Α., ύστερα από σχετική εισήγηση της αρμόδιας για την τήρηση των μητρώων υπηρεσίας. Η αίτηση συνοδεύεται με πιστοποιητικά εκτέλεσης έργων και λοιπά στοιχεία που αποδεικνύουν την εμπειρία της επιχείρησης και την ύπαρξη των λοιπών προϋποθέσεων εγγραφής. Ειδικά για την αναθεώρηση εγγραφής τα αποδεικτικά εμπειρίας αφορούν την τελευταία τριετία. 5. Η βεβαίωση εγγραφής περιλαμβάνει: α) τα στοιχεία της επιχείρησης και του προσώπου που τη στελεχώνει, β) το χρόνο ισχύος της βεβαίωσης, γ) τους νομούς στους οποίους μπορεί να δραστηριοποιείται και δ) τις κατηγορίες των έργων ή εργασιών που μπορεί να αναλαμβάνει. 6. Οι εγγεγραμμένες στα νομαρχιακά μητρώα ατομικές επιχειρήσεις διαγράφονται αυτοδίκαια σε περίπτωση θανάτου, συνταξιοδότησης του αυτοπροσώπως ασκούντος την επιχείρηση ή μη υποβολής εμπρόθεσμης αίτησης για αναθεώρηση της εγγραφής. 7. Κάθε φορέας του δημόσιου τομέα που εκτελεί έργο με ανάδοχο επιχείρηση εγγεγραμμένη σε νομαρχιακό μητρώο υποχρεούται στο τέλος του έργου να διαβιβάσει στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, που έχει εκδώσει τη βεβαίωση εγγραφής της επιχείρησης, βεβαίωση για την καλή και έντεχνη εκτέλεση του έργου. Ιδίως υποχρεούται να αναφέρει: α) έκπτωση του αναδόχου, β) χορήγηση παράτασης χωρίς αναθεώρηση, γ) κακοτεχνία για την οποία τηρήθηκε η διαδικασία αποκατάστασης του άρθρου 60 του παρόντος ή έγινε σχετική σημείωση σε Πρωτόκολλο Προσωρινής Παραλαβής. Η υπηρεσία που τηρεί το νομαρχιακό μητρώο υποχρεούται να ζητά πληροφορίες από τους φορείς που εκτέλεσαν έργο με ανάδοχο επιχείρηση εγγεγραμμένη στο μητρώο, εφόσον οι φορείς δεν αποστείλουν οίκοθεν τα στοιχεία αυτά. Παραλείψεις των αρμοδίων υπαλλήλων για συμμόρφωση στις υποχρεώσεις αυτές αποτελούν πειθαρχικό παράπτωμα.

Άρ θρο 1 0 6

μητρώων αρμοδιότητες των νομαρχιακών συμβουλίων δημοσίων έργων του άρθρου 4 του π.δ. 186/1996 (Α΄ 213) ασκούνται από τα περιφερειακά τεχνικά συμβούλια του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 186 περίπτωση VII. α. του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), μετά τη συγκρότησή τους.»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

8. Τα στοιχεία της παραγράφου 7 καταχωρούνται στο νομαρχιακό μητρώο και λαμβάνονται υπόψη κατά την κρίση επί της αιτήσεως ανανέωσης της εγγραφής.

338

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Συ μμ ετο χή στ ις δ η μο πρ ασί ες – Όρ ια προ ϋ πο λο γ ισμο ύ 686

1. Για τη συμμετοχή στις διαδικασίες ανάθεσης έργων, οι εγγεγραμμένες στα νομαρχιακά μητρώα επιχειρήσεις προσκομίζουν την πρωτότυπη βεβαίωση εγγραφής σε αυτά και βεβαίωση της εργοληπτικής οργάνωσης στην οποία ενδεχομένως ανήκουν, ότι εξόφλησαν τις εισφορές τους σε αυτήν. Δεν επιτρέπεται η κοινοπραξία μεταξύ επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στα Νομαρχιακά Μητρώα και στο Μ.Ε.ΕΠ.. 2. Οι εγγεγραμμένες στα νομαρχιακά μητρώα επιχειρήσεις μπορούν να αναλαμβάνουν έργα κατηγοριών του Μ.Ε.ΕΠ. με προϋπολογισμό μέχρι του ποσού των είκοσι μίας χιλιάδων (21.000) ευρώ που αντιστοιχούν στην ειδικότητα των σπουδών των εργοδηγών πτυχιούχων των μέσων Τεχνικών Σχολών, που καταργήθηκαν με το ν. 576/ 1977, και οι οποίοι έχουν τριετή κατασκευαστική εμπειρία από τη λήψη του πτυχίου τους. Το όριο αυτό αυξάνεται σε τριάντα τρεις χιλιάδες (33.000) ευρώ, σαράντα πέντε χιλιάδες (45.000) ευρώ και πενήντα έξι χιλιάδες (56.000) ευρώ μετά τη συμπλήρωση εξαετίας, εννεαετίας και δωδεκαετίας από τη λήψη του πτυχίου αντιστοίχως. 3. Οι επιχειρήσεις που ασκούνται από κατόχους σχετικών αδειών, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον τριετή κατασκευαστική εμπειρία, από τη λήψη της άδειας, μπορούν να αναλάβουν έργα κατηγοριών του Μ.Ε.ΕΠ. που αντιστοιχούν στις άδειες και με προϋπολογισμό μέχρι δεκαοκτώ χιλιάδες (18.000) ευρώ. Το όριο αυτό αυξάνεται μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ ή σαράντα δύο χιλιάδων (42.000) ευρώ ή πενήντα τριών χιλιάδων (53.000) ευρώ, όταν έχουν ή αποκτήσουν εξαετή, εννεαετή ή δωδεκαετή κατασκευαστική εμπειρία, αντιστοίχως, από τη λήψη της άδειας. 4. Οι επιχειρήσεις που ασκούνται από εμπειροτέχνες, που έχουν τουλάχιστον πενταετή κατασκευαστική εμπειρία, μπορούν να αναλάβουν έργα κατηγοριών του Μ.Ε.ΕΠ. που αντιστοιχούν στην εμπειρία τους με προϋπολογισμό μέχρι δεκαοκτώ χιλιάδες (18.000) ευρώ. Το όριο αυτό αυξάνεται μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ ή σαράντα δύο χιλιάδων (42.000) ευρώ ή πενήντα τριών χιλιάδων (53.000) ευρώ, όταν έχουν ή αποκτήσουν οκταετή, ενδεκαετή ή δεκατετραετή κατασκευαστική εμπειρία αντιστοίχως. 5. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται αναλόγως και για επιχειρήσεις που ασκούνται από υπομηχανικούς ή πτυχιούχους ΤΕΙ και ΚΑΤΕΕ μετά τριετία από τη λήψη του πτυχίου. Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να αναλάβουν έργα προϋπολογισμού μέχρι του ποσού των σαράντα επτά χιλιάδων (47.000) ευρώ. 6. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να ορίζονται τα θέματα τήρησης από τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις μητρώων εργοληπτικών επιχειρήσεων, των πτυχιούχων εργοδηγών, των κατόχων σχετικών αδειών και των εμπειροτεχνών, τα όρια του προϋπολογισμού δημοσίων έργων που επιτρέπεται να αναλαμβάνουν οι επιχειρήσεις αυτές, ο τρόπος αξιολόγησης των επιχειρήσεων αυτών και της κατάταξής τους στα ανωτέρω νομαρχιακά μητρώα, καθώς και οι περιπτώσεις μικρών έργων, την κατασκευή των οποίων μπορούν να αναλάβουν επιχειρήσεις που δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ..

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Γ΄ ΜΗ ΤΡ ΩΟ Ε ΜΠ ΕΙ ΡΙ Α Σ Κ ΑΤ Α Σ Κ ΕΥ Α ΣΤ ΩΝ ( Μ. Ε. Κ.)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Άρ θρο 1 0 7

339

Τή ρη ση το υ Μ. Ε. Κ .

686

Ν4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012 -Αρθρο 146 παρ.12 «.12. Τα «νομαρχιακά μητρώα» των άρθρων 105 και 106 του ν. 3669/2008 (Α΄ 116) μετονομάζονται σε «μητρώα περιφερειακών ενοτήτων» και τηρούνται από τις Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων των περιφερειακών ενοτήτων των περιφερειών του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Οι σχετικές με την τήρηση των μητρώων αρμοδιότητες των νομαρχιακών συμβουλίων δημοσίων έργων του άρθρου 4 του π.δ. 186/1996 (Α΄ 213) ασκούνται από τα περιφερειακά τεχνικά συμβούλια του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 186 περίπτωση VII. α. του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), μετά τη συγκρότησή τους.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Η εγγραφή στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μ.Ε.Κ.) γίνεται με αίτηση των ενδιαφερόμενων τεχνικών διπλωματούχων ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πρώην ανώτερων τεχνικών σχολών που ασχολούνται με την παραγωγή έργων σε οποιοδήποτε στάδιο (μελέτη, κατασκευή, επίβλεψη). Με την εγγραφή γίνεται και κατάταξη σε μία από τις βαθμίδες εμπειρίας που προβλέπει η παράγραφος 5 και για καθεμιά από τις κατηγορίες έργων όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 100 του παρόντος και στις εξειδικευμένες εργασίες, όπως ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 103 του παρόντος. 2. Η τήρησή του Μ.Ε.Κ. γίνεται από την αρμόδια υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 3. Η εγγραφή, η κατάταξη σε κατηγορίες έργων και βαθμίδες, η επέκταση σε άλλες κατηγορίες και η εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα γίνεται από την Επιτροπή Μ.Ε.Κ.. Κατά τα λοιπά για την τήρηση του Μ.Ε.Κ. εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 92 του παρόντος Κώδικα. 4. Η εγγραφή στο Μ.Ε.Κ. γίνεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου, που ζητεί επίσης την κατάταξή του σε συγκεκριμένες κατηγορίες έργων και την αντίστοιχη σε κάθε κατηγορία βαθμίδα. Για την εγγραφή ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αντίγραφα των τίτλων σπουδών, λεπτομερές βιογραφικό σημείωμα για τις επαγγελματικές ή επιστημονικές απασχολήσεις του, πιστοποιητικό Δήμου ή Κοινότητας ή αντίστοιχο σημείωμα βάσει των στοιχείων της ταυτότητάς του, δήλωση του ν.1599/1986 για τις απασχολήσεις του στο κύκλωμα παραγωγής έργων, με μνεία κάθε συγκεκριμένου έργου του χρόνου και του είδους της απασχόλησης που θα συνοδεύεται από σχετικές βεβαιώσεις αν δεν προκύπτουν τα σχετικά στοιχεία από πιστοποιητικά του Μ.Ε.Κ. και κάθε άλλο πρόσφορο στοιχείο. Η εγγραφή και κατάταξη στο Μ.Ε.Κ. ισχύει μέχρις ότου γίνει τυχόν ανακατάταξη με αίτηση του ενδιαφερομένου ή διαγραφή σύμφωνα με την παράγραφο 11. Για την εγγραφή και κατάταξη στο Μ.Ε.Κ. κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 96 του παρόντος. 5. Ο αριθμός των βαθμίδων εμπειρίας σε κάθε ειδικότητα ορίζεται σε τέσσερις (4). Οι διπλωματούχοι ή πτυχιούχοι ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατατάσσονται στην πρώτη βαθμίδα εμπειρίας μετά τριετία από την έναρξη άσκησης του επαγγέλματος. Μπορεί να γίνει κατάταξη απευθείας στη δεύτερη βαθμίδα αν έχει συμπληρωθεί πενταετία από την άσκηση του επαγγέλματος και εφόσον αποδεικνύεται σχετική εμπειρία. Οι πτυχιούχοι των τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των πρώην ανώτερων τεχνικών σχολών κατατάσσονται πάντοτε στην πρώτη βαθμίδα μετά πενταετία από την άσκηση του επαγγέλματος με βάση την εμπειρία. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ρυθμίζεται ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται κατά κατηγορία έργων, ειδικότητα και τίτλο σπουδών για την εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα και κάθε λεπτομέρεια σχετική με την εγγραφή, κατάταξη και εξέλιξη σε βαθμίδες του Μ.Ε.Κ..

7. Για την εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα των διπλωματούχων ή πτυχιούχων ΑΕΙ απαιτείται για όλες τις κατηγορίες έργων τρία (3) έτη απασχόληση σε κατασκευή ή έξι (6) έτη σε επίβλεψη ή εννιά (9) έτη απασχόληση σε μελέτη. Αν η απασχόληση είναι εναλλασσόμενη, ο χρόνος απασχόλησης σε επίβλεψη και μελέτη ανάγεται σε χρόνο κατασκευής για τη συμπλήρωση των τριών (3) ετών κατά τη σχετική αναλογία των πιο πάνω συνολικών απαιτήσεων χρόνου κατά απασχόληση. Ειδικά για την εξέλιξη από τη Γ΄ βαθμίδα στη Δ΄ για όλες τις κατηγορίες έργων απαιτείται απασχόληση τριών (3) ετών σε κατασκευή που δεν μπορεί να αναπληρωθεί με άλλου είδους απασχόληση. 8. Για την εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα των πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕΕ και υπομηχανικών απαιτείται για όλες τις κατηγορίες έργων τρία (3) έτη απασχόληση σε κατασκευή ή οκτώ (8) έτη σε επίβλεψη. Για την αναγωγή των ετών εναλλασσόμενης απασχόλησης ισχύει το δεύτερο εδάφιο της προηγούμενης παραγράφου. Ειδικά για την εξέλιξη από τη Γ΄ βαθμίδα στη Δ΄ απαιτείται απασχόληση τριών (3) ετών σε κατασκευή που δεν μπορεί να αναπληρωθεί με άλλου είδους απασχόληση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6. Η επέκταση της εγγραφής σε άλλες κατηγορίες και η εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα γίνεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου που υποβάλλει και όλα τα σχετικά συμπληρωματικά στοιχεία. Αίτηση για επέκταση σε άλλες κατηγορίες και για εξέλιξη από βαθμίδα σε βαθμίδα είναι απαράδεκτη πριν περάσει ένα (1) έτος από την απόρριψη σχετικού αιτήματος.

340

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

9. Στους τεχνικούς γενικά, ανεξάρτητα από τίτλο σπουδών, που εγγράφονται για πρώτη φορά στην Α΄ και Β΄ βαθμίδα του Μ.Ε.Κ., αλλά έχουν πλεονάζουσα προϋπηρεσία σε κατασκευή, επίβλεψη ή μελέτη, επιτρέπεται να επικαλεσθούν την πείρα που προκύπτει από την προϋπηρεσία τους για την προαγωγή μέχρι τη Γ΄ βαθμίδα, μετά από παραμονή δύο (2) ετών στην Α΄ και δύο (2) ετών στη Β΄ βαθμίδα. Η εκτίμηση της προϋπηρεσίας γίνεται με αναγωγή του χρόνου απασχόλησης σύμφωνα με τις αναλογίες των παραγράφων 7 και 8. 10. Κατά τα λοιπά για την επέκταση και εξέλιξη εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 96 του παρόντος. 11. Οι εγγεγραμμένοι στο Μ.Ε.Κ. διαγράφονται αυτοδίκαια σε περίπτωση θανάτου ή συνταξιοδότησης από το ΤΣΜΕΔΕ. 12. Για την αυτοδίκαιη διαγραφή εκδίδει κατ’ έτος σχετική διαπιστωτική πράξη η επιτροπή Μ.Ε.Κ.. 13. Με τις ενδείξεις του Μ.Ε.Κ. παρακολουθείται η εξέλιξη της εμπειρίας των εγγεγραμμένων, ώστε να μπορεί να γίνεται η αναθεώρηση της κατάταξης σε κατηγορίες έργων και βαθμίδες. 14. Η εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από την υπηρεσία και ιδίως στα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. της επόμενης παραγράφου. 15. Για κάθε δημόσιο έργο η υπηρεσία συντάσσει υποχρεωτικά πιστοποιητικό Μ.Ε.Κ.. Το πιστοποιητικό συντάσσεται οπωσδήποτε με την παραλαβή του έργου και κατά τακτά χρονικά διαστήματα ή σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Τα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. περιλαμβάνουν κάθε πληροφορία που σχετίζεται με πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Μ.Ε.Κ. ή που έχουν τα τυπικά προσόντα για να εγγραφούν σε αυτό και που ασχολήθηκαν με το έργο από της πλευράς του αναδόχου ή των σχετιζόμενων με αυτόν επιχειρήσεων, όπως επίσης και τις σχετικές αξιολογήσεις. Τα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. διαβιβάζονται απευθείας στην αρμόδια για την τήρηση του Μ.Ε.Κ. υπηρεσία. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ορίζονται τα στοιχεία που πρέπει να περιέχουν υποχρεωτικά τα πιστοποιητικά, ποιοι τα εκδίδουν και τα επιβεβαιώνουν, τα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία υποβάλλονται, τα θέματα που σχετίζονται με τη λήψη από την υπηρεσία όλων των στοιχείων και κάθε συμπληρωματική λεπτομέρεια. Με όμοια απόφαση ρυθμίζονται τα ανάλογα θέματα για τη λήψη πιστοποιητικών ή οίκοθεν πληροφοριών για ιδιωτικά έργα, για έργα που εκτελούνται στην αλλοδαπή ή για άλλες ανάλογες περιπτώσεις. 16. Τα στοιχεία και πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. που είναι υποχρεωμένες να διαβιβάζουν οι υπηρεσίες των φορέων του δημόσιου τομέα που εκτελούν έργα είναι: α) ετήσια πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ., β) πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. για κάθε εργολαβία της οποίας γίνεται προσωρινή παραλαβή ή η παραλαβή αυτή θεωρείται συντελεσμένη σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

γ) δελτία εκτάκτων στοιχείων ή επιθεωρήσεων.

341

17. Τα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. της προηγούμενης παραγράφου αναφέρονται σε συγκεκριμένα πρόσωπα κατά έργο και περιλαμβάνουν το ονοματεπώνυμό τους, πατρώνυμο κ.λπ., το ρόλο που διαδραμάτισαν κατά την εκτέλεση του έργου με διάκριση της απασχόλησης (μελέτη, κατασκευή, επίβλεψη) και εκτίμηση της απόδοσης. Ανάλογα στοιχεία περιλαμβάνουν και τα δελτία εκτάκτων συμβάντων ή επιθεωρήσεων. Κατά τα λοιπά για τα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. της προηγουμένης παραγράφου εφαρμόζονται ανάλογα οι αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου 92 του παρόντος. Τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ. και Μ.Ε.Κ. συνδυάζονται κατά εργολαβία. 18. Για τα πιστοποιητικά Μ.Ε.Κ. ιδιωτικών έργων ή έργων στην αλλοδαπή ή για σχετιζόμενες με τα έργα δραστηριότητες που δεν πραγματοποιούνται στους εργοταξιακούς χώρους εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 92 του παρόντος. 19. Οι ενδείξεις των πιστοποιητικών για τα πρόσωπα που έχουν τα τυπικά προσόντα για την εγγραφή στο Μ.Ε.Κ., αλλά δεν είναι ακόμα εγγεγραμμένα σε αυτό, ταξινομούνται, για να χρησιμοποιηθούν για την κατάταξή τους, αν τα πρόσωπα αυτά ζητήσουν την εγγραφή τους. 20. Η απόδειξη εμπειρίας πριν από τη λειτουργία του Μ.Ε.Κ. γίνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες πριν από την έναρξη ισχύος του ν.1418/1984 διατάξεις για τα πιστοποιητικά των εργοληπτών δημοσίων έργων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

21. Τεχνικοί υπάλληλοι ή υπάλληλοι με άλλες ειδικότητες, που συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ. ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός εκάστοτε προσδιορίζεται και στον οποίο περιλαμβάνονται και οι συνταξιούχοι των κοινωφελών οργανισμών, τραπεζών του δημόσιου τομέα, Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. και γενικά επιχειρήσεων που ελέγχονται από το Δημόσιο, δεν επιτρέπεται να στελεχώνουν επί μία διετία εργοληπτικές επιχειρήσεις και να έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μίσθωσης έργου με τις εργοληπτικές επιχειρήσεις Μ.Ε.ΕΠ. μέσα στο πρώτο έτος από τη συνταξιοδότησή τους. Επίσης, για μία διετία δεν εγγράφονται οι ανωτέρω συνταξιούχοι στο μητρώο μελετητών ούτε χορηγείται πτυχίο μελετητή και ισχύουν γενικά οι περιορισμοί του προηγούμενου εδαφίου. Παράβαση των διατάξεων των προηγούμενων εδαφίων, καθ’ οιονδήποτε τρόπο διαπιστούμενη, επιφέρει την αυτοδίκαιη διαγραφή της επιχείρησης από το Μ.Ε.ΕΠ. και του τεχνικού από το Μ.Ε.Κ.. Για τη διαγραφή αυτή εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Άρ θρο 1 0 8 Ε πι τρο πή Μη τρ ώο υ Ε μ πε ιρ ία ς Κατ ασ κευ αστ ών

1. Η εγγραφή, κατάταξη και εξέλιξη στις βαθμίδες του Μ.Ε.Κ. γίνεται από την Επιτροπή Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών. Η Επιτροπή αυτή εισηγείται επίσης κάθε μέτρο που σχετίζεται με τον τρόπο τήρησης του Μ.Ε.Κ. για την καλύτερη εκπλήρωση του σκοπού του, τον τρόπο που καταρτίζονται και αξιολογούνται τα πιστοποιητικά και γενικά παρακολουθεί την όλη τήρηση του Μ.Ε.Κ. και υποβάλλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων σχετικές εκθέσεις. Κάθε λεπτομέρεια που σχετίζεται με τις εκθέσεις αυτές μπορεί να ρυθμίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 2. Η Επιτροπή αποτελείται από: α) Έναν (1) ανώτερο υπάλληλο κατηγορίας ΠΕ της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ως πρόεδρο. β) Τέσσερις (4) υπαλλήλους δημοσίων υπηρεσιών με οποιαδήποτε σχέση, από τους οποίους οι δύο (2) τουλάχιστον είναι τεχνικοί. γ) Δύο (2) εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από το Τ.Ε.Ε.. δ) Έναν (1) εκπρόσωπο των πανελληνίων επαγγελματικών ενώσεων των τεχνικών που έχουν το δικαίωμα να εγγραφούν στο Μ.Ε.Κ. και δεν είναι μέλη του Τ.Ε.Ε.. ε) Έναν (1) εκπρόσωπο των επαγγελματικών εργοληπτικών ενώσεων, όπως ορίζεται στην περίπτωση ζ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 93 του παρόντος.

4. Με προεδρικό διάταγμα μπορεί να ιδρυθεί οργανισμός με μορφή νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου που εποπτεύεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και στον οποίο μεταβιβάζονται οι αρμοδιότητες των άρθρων 92, 96 και 107 του παρόντος, που αναφέρονται σε θέματα εγγραφής και αναθεώρησης εγγραφής, με την επιφύλαξη των διατάξεων για την εγγραφή και αναθεώρηση εγγραφής των δύο ανωτέρων τάξεων του Μ.Ε.ΕΠ., καθώς και τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. και του Μ.Ε.Κ.. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα ορίζονται οι αρμοδιότητες της εποπτείας, τα της διοίκησης του οργανισμού αυτού, η στελέχωσή του, ο τρόπος λειτουργίας των επιτροπών κατάταξης και αναβάθμισης των πτυχίων στα μητρώα Μ.Ε.ΕΠ. και Μ.Ε.Κ., οι πόροι αυτού, που προέρχονται από τέλη και εισφορές των εργοληπτικών επιχειρήσεων του Μ.Ε.ΕΠ. και των τεχνικών του Μ.Ε.Κ. και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τη λειτουργία του. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα μπορεί να ορίζεται ότι μέχρι την ολοκλήρωση της στελέχωσης των υπηρεσιών του οργανισμού αυτού είναι δυνατή η απόσπαση προσωρινά στον οργανισμό του αναγκαίου αριθμού υπαλλήλων εκ των υπηρετούντων στις υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που είναι αρμόδιες για την τήρηση των μητρώων Μ.Ε.ΕΠ. και Μ.Ε.Κ.. Οι δαπάνες λειτουργίας του νομικού προσώπου βαρύνουν τους πόρους του.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η Επιτροπή Μ.Ε.Κ. βρίσκεται σε απαρτία αν είναι παρόντες ο Πρόεδρος ή ο αναπληρωτής του και τέσσερα από τα μέλη της. Κατά τα λοιπά για τη λειτουργία της και την υποβολή των εκθέσεων που προβλέπει η παράγραφος 1 εφαρμόζονται ανάλογα οι αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου 95 του παρόντος.

342

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Μέχρι την ίδρυση του νομικού προσώπου, μπορεί να επιβάλλεται στους ενδιαφερομένους, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, εισφορά για την εγγραφή, κατάταξη, αναθεώρηση εγγραφής και οποιαδήποτε άλλη διαδικασία της Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και 687 Δημόσιων Έργων, ανάλογη με την τάξη, την κατηγορία και τη βαθμίδα του ενδιαφερόμενου . Με όμοια απόφαση ρυθμίζονται τα θέματα του ειδικού έντοκου λογαριασμού στον οποίο κατατίθεται η εισφορά, η ανάληψη, διάθεση και διαχείριση του λογαριασμού αυτού, καθώς και η κάλυψη από το λογαριασμό αυτόν των δαπανών που αφορούν στη μηχανογράφηση, στην υλικοτεχνική υποδομή της Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και στον καθορισμό του ύψους της αποζημίωσης των μελών των επιτροπών τήρησης των Μητρώων και του προσωπικού της πιο πάνω Διεύθυνσης, κατά παρέκκλιση από κάθε γενική και ειδική διάταξη. Με το προεδρικό διάταγμα ρυθμίζεται και το θέμα μεταφοράς του ειδικού έντοκου λογαριασμού στο ιδρυθησόμενο νομικό πρόσωπο. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί από τον ειδικό λογαριασμό της Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων να καλύπτονται και οι δαπάνες που αφορούν την αμοιβή ειδικών συμβούλων οποιασδήποτε ειδικότητας (τεχνικού, οικονομικού, νομικού, οργάνωσης κ.λπ.) και του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών που ιδρύθηκε με το άρθρο 6 του ν. 2576/1998 για την υποβοήθηση του έργου της Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων, τις αμοιβές για υπερωριακή απασχόληση, για τη λειτουργία ομάδας εργασίας, για εκτός έδρας αποζημίωση, κατ’ εξαίρεση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης.

Άρ θρο 1 0 9 Εγ γ ρ αφ ή σ το Μ. Ε. Κ . δ ι πλ ωμ ατο ύχ ων Α Ε Ι

1. Η εγγραφή στο Μ.Ε.Κ. των διπλωματούχων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της ημεδαπής ή ισοτίμων σχολών της αλλοδαπής, που ασχολούνται με την παραγωγή έργων, γίνεται στις ακόλουθες κατηγορίες έργων ή εξειδικευμένες εργασίες, μετά τριετία από την έναρξη άσκησης του επαγγέλματος με βάση την ειδικότητα του διπλώματος και το χρόνο απασχόλησης: α) Των πολιτικών μηχανικών στις κατηγορίες έργων οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών και βιομηχανικών και ενεργειακών έργων. β) Των αρχιτεκτόνων μηχανικών στην κατηγορία οικοδομικών έργων και στα έργα πρασίνου των λοιπών κατηγοριών. γ) Των αγρονόμων τοπογράφων μηχανικών στις κατηγορίες έργων οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών και λιμενικών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

δ) Των ηλεκτρολόγων μηχανικών, των μηχανολόγων μηχανικών, των ηλεκτρολόγων μηχανολόγων μηχανικών και των ναυπηγών μηχανολόγων μηχανικών στην κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών και ενεργειακών έργων, όπως και στην κατηγορία των υδραυλικών έργων για τα περιλαμβανόμενα σε αυτήν υδραυλικά έργα υπό πίεση.

343

ε) Των ναυπηγών μηχανικών και των ναυπηγών μηχανολόγων μηχανικών στα πλωτά έργα και εγκαταστάσεις ναυπηγείων. στ) Των μηχανικών μεταλλείων στην κατηγορία των βιομηχανικών και ενεργειακών έργων και στα έργα σηράγγων, αποκαλύψεων μεταλλείων και γεωτρήσεων. ζ) Των μεταλλουργών μηχανικών στην κατηγορία των βιομηχανικών και ενεργειακών έργων και στα έργα καθαρισμού και επεξεργασίας νερού και υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων.

687

2/88194/0022/2008-ΦΕΚ B 2635/29.12.2008 .Ρύθµιση θεµάτων δαπανών της παρ. 4 του άρθρου 108 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ 116/Α).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

η) Των χημικών μηχανικών στην κατηγορία των βιομηχανικών και ενεργειακών έργων και στα έργα καθαρισμού και επεξεργασίας νερού και υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων. θ) Των ηλεκτρονικών μηχανικών στα έργα ηλεκτρονικού εξοπλισμού. 2. Στο Μ.Ε.Κ. εγγράφονται επίσης και οι παρακάτω διπλωματούχοι ή πτυχιούχοι ΑΕΙ που κατατάσσονται στις ακόλουθες εξειδικευμένες εργασίες: α) Οι γεωπόνοι στα έργα πρασίνου. β) Οι δασολόγοι στα έργα πρασίνου. γ) Οι γεωλόγοι στα έργα σηράγγων και γεωτρήσεων. 3. Όσοι από τους παραπάνω διπλωματούχους ή πτυχιούχους ΑΕΙ εγγράφονται στο Μ.Ε.Κ. για εξειδικευμένες εργασίες και όχι για πλήρεις κατηγορίες μπορούν να στελεχώσουν εξειδικευμένες επιχειρήσεις που αντιστοιχούν στην ειδικότητά τους και λαμβάνονται υπόψη για τη συμπληρωματική στελέχωση των επιχειρήσεων γενικά ή όταν το απαιτεί ρητά η διακήρυξη.

Άρ θρο 1 1 0 Εγ γ ρ αφ ή σ το Μ. Ε. Κ . Υ π ο μη χ α νι κών Π τυχ ιο ύχ ω ν Τ ΕΙ κ αι πρ ώη ν Α Σ ΤΕ Μ – Κ ΑΤ Ε Ε

1. Η εγγραφή στο Μ.Ε.Κ. των πτυχιούχων υπομηχανικών, των πτυχιούχων τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πρώην ανωτέρων τεχνικών σχολών της ημεδαπής ή ισοτίμων σχολών της αλλοδαπής που ασχολούνται με την παραγωγή έργων γίνεται μετά από πενταετία από την έναρξη άσκησης του επαγγέλματος με βάση την εμπειρία τους σε έργα και σε κατηγορίες έργων αντίστοιχες με τις ειδικότητες των σπουδών τους, στις εξής κατηγορίες έργων ή εξειδικευμένες εργασίες: α) Των πολιτικών υπομηχανικών στις κατηγορίες οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών και βιομηχανικών και ενεργειακών έργων. β) Των ηλεκτρολόγων, των μηχανολόγων και των ηλεκτρολόγων – μηχανολόγων υπομηχανικών στην κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών και ενεργειακών έργων, όπως και στην κατηγορία των υδραυλικών έργων για τα περιλαμβανόμενα σε αυτήν υδραυλικά έργα υπό πίεση. γ) Των πτυχιούχων ΤΕΙ του Τμήματος Πολιτικών Δομικών Έργων και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ Τμήματος Τεχνολόγων Πολιτικών, Κατεύθυνσης Δομικών Έργων στην κατηγορία των οικοδομικών έργων όπως και στην κατηγορία των βιομηχανικών και ενεργειακών έργων για τα περιλαμβανόμενα σε αυτήν δομικά έργα. δ) Των πτυχιούχων ΤΕΙ του Τμήματος Πολιτικών Έργων Υποδομής και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων, Πολιτικών, Κατεύθυνσης Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων στις κατηγορίες οδοποιίας, υδραυλικών και λιμενικών έργων.

στ) Των πτυχιούχων ΤΕΙ των Τμημάτων Μηχανολογίας, Ηλεκτρολογίας, Ενεργειακής Τεχνικής και Μηχανολογικών κατασκευών – εγκαταστάσεων και παραγωγής, όπως και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Μηχανολόγων και Τεχνολόγων Ηλεκτρολόγων, στις κατηγορίες ηλεκτρομηχανολογικών έργων και βιομηχανικών και ενεργειακών έργων. Οι πτυχιούχοι ΤΕΙ των Τμημάτων Μηχανολογίας και Μηχανολογικών κατασκευών και οι πτυχιούχοι πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Μηχανολόγων, εγγράφονται και στην κατηγορία υδραυλικών έργων για τα περιλαμβανόμενα σ’ αυτήν υδραυλικά υπό πίεση. ζ) Των πτυχιούχων ΤΕΙ του Τμήματος Ναυπηγικής, των Ναυπηγών Υπομηχανικών και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Ναυπηγών, στα πλωτά έργα και εγκαταστάσεις ναυπηγείων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ε) Των πτυχιούχων ΤΕΙ του Τμήματος Τοπογραφίας και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Τοπογράφων στις κατηγορίες οδοποιΐας, υδραυλικών και λιμενικών έργων.

344

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

η) Των πτυχιούχων ΤΕΙ των Τμημάτων Αυτοματισμού, Ηλεκτρονικής και Ηλεκτρονικών υπολογιστικών συστημάτων, όπως και των Ηλεκτρονικών Υπομηχανικών και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Ηλεκτρονικών, στα έργα ηλεκτρονικού εξοπλισμού. θ) Των πτυχιούχων ΤΕΙ του Τμήματος Τεχνολογίας Πετρελαίου και των πτυχιούχων πρώην ΑΣΤΕΜ των ΚΑΤΕΕ, Τμήματος Τεχνολόγων Χημικών Πετρελαίου, στα έργα γεωτρήσεων. 2. Στο Μ.Ε.Κ. εγγράφονται και κατατάσσονται επίσης οι πτυχιούχοι τεχνολόγοι γεωπονίας και τεχνολόγοι δασοπονίας στα έργα πρασίνου. 3. Η παράγραφος 3 του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζεται και για τους εγγραφόμενους στο Μ.Ε.Κ., σύμφωνα με το παρόν άρθρο. 4. Με προεδρικό διάταγμα καθορίζονται τα σχετικά με την εγγραφή στο Μ.Ε.Κ. θέματα των διπλωματούχων ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των πτυχιούχων τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πρώην ανώτερων τεχνικών σχολών. «5. Με προεδρικό διάταγμα, το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να επανακαθορίζονται, συμπληρώνονται και τροποποιούνται οι κατηγορίες έργων ή οι εξειδικευμένες εργασίες του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών στις οποίες μπορούν να εγγράφονται οι διπλωματούχοι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και οι πτυχιούχοι τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πρώην ανώτερων τεχνικών σχολών ημεδαπής και αλλοδαπής, ανάλογα με την ειδικότητά τους και να τίθενται οι ειδικότερες προϋποθέσεις εγγραφής και κατάταξης, ήτοι, ιδίως, το χρονικό διάστημα που πρέπει να παρέλθει από την απόκτηση του τίτλου σπουδών, για την εγγραφή ή την προαγωγή του πτυχίου και το χρόνο και το επίπεδο εμπειρίας που πρέπει να διαθέτουν οι αιτούντες για την εξέλιξή τους και να ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα που αφορούν την τήρηση του Μητρώου. Το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται ύστερα από γνωμοδότηση των Επιτροπών Μ.Ε.Κ. και Μ.Ε.ΕΠ., οι οποίες συνεδριάζουν από κοινού για το σκοπό αυτόν, ύστερα από πρόσκληση του προέδρου της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ.. Η γνωμοδότηση αφορά την υπόδειξη μιας τουλάχιστον κατηγορίας έργων ή εξειδικευμένων εργασιών, η οποία αντιστοιχεί στο αντικείμενο σπουδών των συγκεκριμένων ειδικοτήτων».688

ΜΕ ΡΟ Σ Ι V ΔΙ Α ΤΑ Ξ ΕΙ Σ Γ Ι Α ΤΗ Ν ΑΝ Α Θ Ε ΣΗ ΕΡ ΓΩ Ν ΕΦ ΑΡ ΜΟ ΓΗ Σ Τ ΟΥ Κ Ο ΙΝ ΟΤ Ι ΚΟΥ Δ Ι Κ Α ΙΟΥ

ΠΟΥ

ΕΜΠ ΙΠ Τ Ο ΥΝ

ΣΤ Ο

Π ΕΔ Ι Ο

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Α΄ ΟΡ ΙΣ ΜΟ Ι – Γ Ε ΝΙ Κ Ε Σ ΑΡ Χ Ε Σ

Άρ θρο 1 1 1

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ορι σμο ί

345

1. Για τους σκοπούς του παρόντος μέρους του Κώδικα, εφαρμόζονται οι ορισμοί που παρατίθενται στις παραγράφους 2 έως 13. 689

2. «Δημόσιες συμβάσεις έργων» είναι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών και έχουν

688

Προσθήκη παραγράφου 5 μετά την παράγραφο 4 του άρθρου 110 του ν. 3669/ 2008 (Α΄ 116), ως ανωτέρω, με τις διατάξεις της παραγρ. 2 του άρθρου 133 του ν. 4070/2012 -ΦΕΚ 82 Α/10.4.2012. 689

•ΣΤΕ/2387/2009 «Εγκατάσταση Μονάδος Αφαλάτωσης Δήμου …..» Νομίμως προκηρύχθηκε με τις διατάξεις περί Δημοσίων έργων παρότι αξία των εργασιών που περιλαμβάνονται στην σύμβαση καθώς και η παροχή υπηρεσιών υπολείπονται ουσιωδώς της αξίας των μηχανημάτων που συνθέτουν το σύστημα αφαλάτωσης (τα οποία πάντως δεν μπορούν

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ως αντικείμενο είτε την εκτέλεση, είτε συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση, εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι ή ενός έργου, είτε ακόμη την πραγματοποίηση, με οποιαδήποτε μέσα, ενός έργου το οποίο ανταποκρίνεται στις επακριβώς οριζόμενες από την αναθέτουσα αρχή ανάγκες. Ως «έργο», νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικού μηχανικού που προορίζεται να πληροί αυτό καθαυτό μια οικονομική ή τεχνική λειτουργία. 3.«Σύμβαση παραχώρησης δημοσίων έργων» είναι μια σύμβαση η οποία παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά με μια δημόσια σύμβαση έργων, εκτός από το γεγονός ότι το εργολαβικό αντάλλαγμα συνίσταται είτε αποκλειστικά στο δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου είτε στο δικαίωμα αυτό, σε συνδυασμό με καταβολή αμοιβής. 4.«Συμφωνία - πλαίσιο» είναι μια συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ μιας ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών και ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων, η οποία αποσκοπεί στον καθορισμό των όρων που διέπουν τις συμβάσεις που πρόκειται να συναφθούν κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης περιόδου, ιδίως όσον αφορά στις τιμές και, ενδεχομένως, τις προβλεπόμενες ποσότητες. 5.«Δυναμικό σύστημα αγορών» είναι μια καθ’ ολοκληρίαν ηλεκτρονική διαδικασία για αγορές τρέχουσας χρήσης, της οποίας τα γενικά διαθέσιμα στην αγορά χαρακτηριστικά ικανοποιούν τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και είναι περιορισμένη χρονικά και ανοικτή καθ’ όλη τη διάρκειά της σε κάθε οικονομικό φορέα, ο οποίος πληροί τα κριτήρια επιλογής και έχει υποβάλει ενδεικτική προσφορά σύμφωνη προς τη συγγραφή υποχρεώσεων. 6. «Ηλεκτρονικός πλειστηριασμός» είναι μια επαναληπτική διαδικασία που βασίζεται σε έναν ηλεκτρονικό μηχανισμό παρουσίασης νέων, μειωμένων τιμών ή και νέων αξιών, όσον αφορά ορισμένα στοιχεία των προσφορών και η οποία διεξάγεται έπειτα από προκαταρκτική πλήρη αξιολόγηση των προσφορών, επιτρέποντας την ταξινόμησή τους με βάση αυτόματες μεθόδους αξιολόγησης. 7. «Εργολήπτης» είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέας του δημοσίου ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή και οργανισμών, που αναλαμβάνει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή και έργων. Ο όρος «οικονομικός φορέας» καλύπτει την έννοια «εργολήπτης». Ο οικονομικός φορέας που έχει υποβάλει προσφορά αναφέρεται ως «προσφέρω». Εκείνος που έχει ζητήσει να του αποσταλεί πρόσκληση συμμετοχής σε διαδικασία κλειστή ή με διαπραγμάτευση αναφέρεται ως «υποψήφιος». 8. «Αναθέτουσες αρχές» είναι το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις μίας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Ως «οργανισμός δημοσίου δικαίου», νοείται κάθε οργανισμός

690

:

•Ελ.Συν/Τμ.6/26/2008 Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως "συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"». •ΣτΕ/329/2007.Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής Υπηρεσιών. Η παροχή υπηρεσιών, οι οποίες δεν έχουν ως αντικείμενο την κατασκευή, επέκταση κλπ. έργου, συνδεομένου προς το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, δεν συνιστά δημόσιο έργο. Η ανάληψη υποχρέωσης παροχής τέτοιων υπηρεσιών στους ΟΤΑ δεν διέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων. Μη νόμιμη διάταξη της οικείας διακήρυξης περί συμμετοχής στο διαγωνισμό μόνον εργοληπτικών επιχειρήσεων Γ΄ τάξεως της κατηγορίας οδοποιίας. Με έννομο συμφέρον η αιτούσα που δεν είναι εργοληπτική επιχείρηση ασκεί την αίτηση ακύρωσης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης 690

ΕΣ/ΚΛ.Ζ/79/2009.Σύμφωνα με το άρθρο 14 του μνημονευθέντος (ανωτέρω σκέψη 6) π.δ/τος 60/2007, οι συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του. Επομένως, αν και η ….., αφού, σύμφωνα με τον ιδρυτικό

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

να λειτουργήσουν αυτόνομα, χωρίς δηλαδή να γίνουν ειδικές εργασίες τοποθέτησης), διότι ο προέχων χαρακτήρας της συμβάσεως αυτής δεν είναι η προμήθεια μηχανημάτων αφαλάτωσης ούτε η παροχή των συναφών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα, αλλά η κατασκευή ενός πλήρους λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεσθούν και οι οποίες θα συνθέσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα αφαλατώσεως που όταν εκτελεσθεί η σύμβαση, και τεθεί σε παραγωγική λειτουργία, θα μπορεί να παράγει πόσιμο νερό από την θάλασσα

346

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) ο οποίος έχει συσταθεί με συγκεκριμένο σκοπό την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος που δεν εμπίπτουν στο βιομηχανικό ή εμπορικό τομέα, β) ο οποίος έχει νομική προσωπικότητα, και γ) η δραστηριότητα του οποίου χρηματοδοτείται κατά το μεγαλύτερο μέρος από το κράτος, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου, ή η διαχείριση του οποίου υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από τους οργανισμούς αυτούς, ή του οποίου περισσότερο από το ήμισυ των μελών του διοικητικού, του διευθυντικού ή του εποπτικού συμβουλίου διορίζεται από το κράτος, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Οι οργανισμοί και οι κατηγορίες οργανισμών δημοσίου δικαίου που πληρούν τα κριτήρια τα οποία απαριθμούνται στο δεύτερο εδάφιο σημεία α΄, β΄ και γ΄, παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ. Οι σχετικοί πίνακες μπορούν να εμπλουτίζονται με την προσθήκη και άλλων οργανισμών ή κατηγοριών οργανισμών δημοσίου δικαίου. 9. «Κεντρική αρχή προμηθειών» είναι μια αναθέτουσα αρχή η οποία είτε αποκτά προϊόντα ή και υπηρεσίες που προορίζονται για αναθέτουσες αρχές είτε αναθέτει δημόσιες συμβάσεις ή συνάπτει συμφωνίες-πλαίσια για έργα, που προορίζονται για αναθέτουσες αρχές. 10.α) «Ανοικτές διαδικασίες» είναι οι διαδικασίες, στο πλαίσιο των οποίων κάθε ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας μπορεί να υποβάλει προσφορά. β) «Κλειστές διαδικασίες» είναι οι διαδικασίες, στις οποίες κάθε οικονομικός φορέας μπορεί να ζητήσει να συμμετάσχει, αλλά στο πλαίσιο των οποίων μόνον οι οικονομικοί φορείς που έχουν προσκληθεί από την αναθέτουσα αρχή μπορούν να υποβάλουν προσφορά. γ) «Διαδικασίες με διαπραγμάτευση» είναι οι διαδικασίες, στο πλαίσιο των οποίων οι αναθέτουσες αρχές διαβουλεύονται με τους οικονομικούς φορείς της επιλογής τους και διαπραγματεύονται τους όρους της σύμβασης με έναν ή περισσότερους από αυτούς. 11.Με τον όρο «γραπτώς», νοείται κάθε σύνολο λέξεων ή αριθμών, το οποίο μπορεί να διαβιβάζεται, αναπαράγεται και στη συνέχεια γνωστοποιείται. Το σύνολο αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες που διαβιβάζονται και αποθηκεύονται με ηλεκτρονικά μέσα. 12.«Ηλεκτρονικό μέσο» είναι ένα μέσο που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό εξοπλισμό επεξεργασίας (συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής συμπίεσης) και αποθήκευσης δεδομένων, τα οποία εκπέμπονται, διακινούνται ή παραλαμβάνονται με ενσύρματη μετάδοση, με ραδιοκύματα, με οπτικά μέσα ή με άλλα ηλεκτρομαγνητικά μέσα. 13.Με το «Κοινό λεξιλόγιο για τις δημόσιες συμβάσεις» (Common Procurement Vocabulary - CPV), επισημαίνεται η ονοματολογία αναφοράς που εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις, η οποία υιοθετήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2195/2002 (EE L 340 16/12/2002), ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η αντιστοιχία με 691 τις άλλες υπάρχουσες ονοματολογίες .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Σε περίπτωση διιστάμενων ερμηνειών ως προς το πεδίο εφαρμογής του παρόντος, λόγω ενδεχόμενων διαφορών μεταξύ της ονοματολογίας CPV και της ονοματολογίας της NACE που χρησιμοποιείται στο Παράρτημα Ι, υπερισχύει η ονοματολογία NACE.

347

Άρ θρο 1 1 2 Aρχ ές πο υ δ ι έπο υν τη σ ύνα ψη σ υμβ άσε ων της ν. 2636/1998 (ανωτέρω σκέψη 5), λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρία με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και τελεί υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου, πρέπει να χαρακτηρισθεί ως «οργανισμός δημοσίου δικαίου» υπό την έννοια του άρθρου 2 παρ. 9 εδάφιο δεύτερο του άνω π.δ/τος και, ως εκ τούτου, είναι αναθέτουσα αρχή κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου της διατάξεως αυτής (βλ. Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων: απόφαση της 27.2.2003, Υπόθεση C-373/00, απόφαση της 3.10.2000, Υπόθεση C-380/98, απόφαση της 17.12.1998, Υπόθεση C353/96, απόφαση της 15.1.1998, Υπόθεση C-44/96, 10/2007 πράξη VI Τμήματος Ελ.Συν.), οι διατάξεις του π.δ/τος αυτού δεν εφαρμόζονται για τη σύναψη της υπό κρίση σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών. 691 Δ11α/ο/12/74Ω/11.8.2008 -Εγκ 16.Τροποποίηση Κοινού Λεξιλογίου Δημόσιων Συμβάσεων (Common Procurement Vocabulary-CPV).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι αναθέτουσες αρχές αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις ενεργώντας 692 με διαφάνεια .

Άρ θρο 1 1 3 Όρο ι σχε τι κά μ ε τι ς συμφ ων ίε ς πο υ έχο υ ν συναφ θε ί στο π λα ίσιο το υ Π αγ κό σ μιο υ Οργ α νισ μο ύ Ε μ πο ρί ο υ

Κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων έργων από τις αναθέτουσες αρχές εφαρμόζονται στις σχέσεις με τα λοιπά κράτη - μέλη εξίσου ευνοϊκοί όροι με εκείνους που παρέχονται στους οικονομικούς φορείς τρίτων χωρών κατ’ εφαρμογή της συμφωνίας περί δημοσίων συμβάσεων, η οποία συνήφθη στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ουρουγουάης (GATT).

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Β΄ Π Ε ΔΙ Ο ΕΦ ΑΡ ΜΟ ΓΗ Σ Κ ΑΤ ΩΤ ΑΤ Α ΟΡ Ι Α Άρ θρο 1 1 4 Π ο σά τ ων κα τώ τατ ων ο ρίω ν τ ων δ η μο σ ίω ν συ μβ άσ ε ων

693

1. Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων , που δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 117, 118, 119, 120, 121 και των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ίση ή ανώτερη από τα κατώτατα όρια των πέντε 694 εκατομμυρίων διακοσίων εβδομήντα οκτώ χιλιάδων (5.278.000) ευρώ . 692

Δ17γ/10/33/27.2.2006.ΕΓΚ.7.Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης και διαφάνειας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών. 693

2006/C-179/02 /1.8.2006.Σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις «δημόσιες συμβάσεις» 694

•Oδηγία 2004/18/ΕΚ.Περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Π.∆. 60/2007-ΦΕΚ 64 Α/16-3-2007):Προκειμένου για φορείς πλην των κεντρικών κυβερνητικών αρχών η ανωτέρω οδηγία εφαρμόζεται για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων διαγωνισμών μελετών, όσον αφορά το συνολικό ύψος των χρηματικών βραβείων συμμετοχής στους διαγωνισμούς και των ποσών που καταβάλλονται στους συμμετέχοντες) των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ίση ή ανώτερη με το ποσό των 200.000 €.. Για τις κεντρικές αναθέτουσες αρχές το αντίστοιχο όριο είναι 130.000 €. Για δημόσιες συμβάσεις έργων (συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων παραχώρησης δημοσίων έργων) το χρηματικό όριο είναι 5.000.000 €. Το ανωτέρω όριο ισχύει και για τις κεντρικές αναθέτουσες αρχές. Επισημαίνεται ότι για την εφαρμογή των παραπάνω ορίων οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και το ποσό που αντιστοιχεί σε τυχόν δικαιώματα προαίρεσης που προτίθενται να συμπεριλάβουν στην σύμβαση ανεξάρτητα αν ασκήσουν αυτά. Στα παραπάνω ποσά δεν συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. και ειδικότερα σύμφωνα με την Δ11δ/o/15/121/2009 εγκύκλιο του υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων/Γ.Γ.∆.Ε. για τα δημόσια έργα συμπεριλαμβάνονται τα απρόβλεπτα και η αναθεώρηση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

►Κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις τα οποία εφαρμόζονται από 1-1-2012:Σύμφωνα με τον ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΕΚ) αριθ. 1251/2011 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Νοεμβρίου 2011 για την τροποποίηση των οδηγιών 2004/17/ΕΚ, 2004/18/ΕΚ και 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ισχύουν τα ακόλουθα κατώτατα όρια:

348

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Το ποσό αυτό επανεξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανά διετία και αναθεωρείται εάν χρειασθεί σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 2 του άρθρου 77 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. 2. Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται επίσης και στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων έργων του ν. 3389/2005 (ΦΕΚ 232 Α΄), οι διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται συμπληρωματικώς, κατά το μέρος που δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος.

Άρ θρο 1 1 5 Συ μβ άσ ει ς πο υ ε πιδ ο το ύντα ι σ ε πο σο σ τό μ εγ α λ ύτερο το υ 5 0 % α πό τι ς ανα θέ το υσ ες αρχ ές

1. Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται κατά τη σύναψη συμβάσεων έργων που επιδοτούνται αμέσως σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50 %) από τις αναθέτουσες αρχές και των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός ΦΠΑ ισούται με ή υπερβαίνει τα πέντε εκατομμύρια διακόσιες εβδομήντα οκτώ χιλιάδες (5.278.000) ευρώ, εφόσον αφορούν δραστηριότητες πολιτικού μηχανικού κατά την έννοια του Παραρτήματος Ι ή έχουν σχέση με νοσοκομεία, αθλητικούς εξοπλισμούς, εγκαταστάσεις αναψυχής και ψυχαγωγίας, σχολικά και πανεπιστημιακά κτίρια και κτίρια διοικητικής χρήσης. 2. Οι αναθέτουσες αρχές που χορηγούν τις επιδοτήσεις αυτές μεριμνούν ώστε να τηρούνται οι διατάξεις του παρόντος Κώδικα όταν οι συμβάσεις αυτές συνάπτονται από έναν ή περισσότερους φορείς διαφορετικούς από αυτές, όπως και όταν συνάπτονται και από τις ίδιες, αλλά εξ ονόματος και για λογαριασμό των εν λόγω άλλων φορέων.

Άρ θρο 1 1 6 Μέ θο δ ο ι υ πο λο γ ισ μο ύ τη ς εκ τι μώ μ ενη ς α ξί ας τ ων δ η μο σ ίω ν συμφ ων ιώ ν - πλ αισ ίω ν και τ ων δ υν α μι κώ ν συσ τη μ άτω ν αγ ο ρώ ν

συμβ άσ εων ,

τ ων

1. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας δημόσιας σύμβασης έργου βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, εκτός ΦΠΑ, όπως προσδιορίζεται από την αναθέτουσα αρχή. Στον υπολογισμό αυτό, λαμβάνεται υπόψη το εκτιμώμενο συνολικό ποσό, συμπεριλαμβανομένων τόσο του τυχόν προβλεπόμενου δικαιώματος προαιρέσεως όσο και των τυχόν παρατάσεων της σύμβασης. 2. Η αποτίμηση πρέπει να ισχύει κατά το χρόνο αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 130 του παρόντος ή, στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται μια τέτοια προκήρυξη, κατά το χρονικό σημείο έναρξης της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Δεν επιτρέπεται η κατάτμηση έργου προκειμένου να αποφευχθεί η εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος695.

349

•Oδηγία 2004/17/ΕΚ περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών (που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Π.∆. 59/2007 - ΦΕΚ 63 Α/16-3-2007): Η ανωτέρω οδηγία εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και μελετών (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων διαγωνισμών μελετών, όσον αφορά το συνολικό ύψος των χρηματικών βραβείων συμμετοχής στους διαγωνισμούς και των ποσών που καταβάλλονται στους συμμετέχοντες) των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ίση ή ανώτερη με το ποσό των 400.000 €. Για δημόσιες συμβάσεις έργων το χρηματικό όριο των 5.000.000 €.. 695

ΕλΣυν/Κλ.Ε/439/2010.Κατά την έννοια των άνω διατάξεων(Π.Δ. 59/2007- άρθρο 2 παρ.2 περ.β) η ύπαρξη ενός έργου πρέπει να εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των οικείων εργασιών (βλ Απόφαση ΔΕΚ C-16/98). Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα τμήματα αποτελούν ενιαίο έργο, δηλ. ολοκληρωμένο από κάθε άποψη και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, ως κριτήρια χρησιμοποιούνται η χωροθέτηση του έργου, η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, στο οποίο αναφέρονται οι οικείες προκηρύξεις, η ύπαρξη συνολικής μελέτης, η έκδοση μιας απόφασης για τη συνολική χρηματοδότηση του έργου (πρβλ Αποφ. ΔΕΚ C-16/98, ΕΑ ΣτΕ 86/2000). Συνέπεια της διαπίστωσης της τεχνητής (μη επιτρεπτής) κατάτμησης ενός ενιαίου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Κατά τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη το ποσό των έργων, καθώς και η συνολική εκτιμώμενη αξία των αναγκαίων προμηθειών για την εκτέλεση των έργων που τίθενται στη διάθεση του εργολήπτη από τις αναθέτουσες αρχές. 5. Όταν ένα σχεδιαζόμενο έργο μπορεί να οδηγήσει σε ταυτόχρονη σύναψη χωριστών συμβάσεων κατά τμήματα, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων των τμημάτων. Όταν η συνολική αξία των τμημάτων είναι ίση με ή υπερβαίνει την αξία που καθορίζεται στο άρθρο 114 του παρόντος, το παρόν εφαρμόζεται στη σύναψη κάθε τμήματος696.

έργου σε τμήματα είναι η υποχρεωτική τήρηση των κανόνων δημοσιότητας (άρθρο 32 Π.Δ. 59/2007 και παράρτημα XX σημ. 1 στοιχεία α και β) με δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης του ή των διαγωνισμών όλων των τμημάτων σε κοινοτικό επίπεδο, αφού με τον τρόπο αυτό εξυπηρετείται ο σκοπός της Οδηγίας 2004/17, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση του ότι επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών θα είναι σε θέση να υποβάλλουν προσφορά για διαγωνισμούς για κατάρτιση σύμβασης ή συνόλου συμβάσεων που μπορεί να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για αντικειμενικούς λόγους σχετικούς με την αξία τους(βλ σκέψη 44 της Απόφασης ΔΕΚ C-16/98). Κατ΄ ακολουθία η παράλειψη αποστολής για δημοσίευση της διακήρυξης τμήματος ενιαίου έργου στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου του συγκεκριμένου τμήματος του έργου (βλ. Πρ VI Τμ. 33,49/2006, Ε΄ Κλιμ. 359, 363, 365/2003, 4, 41, 42/2004, 148/2006, 565/2009). Περαιτέρω, σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας, η κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε επιμέρους τμήματα οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 102 του ν.3669/2008 σχετικά με τις καλούμενες τάξεις εργοληπτικών επιχειρήσεων με βάση τα όρια προϋπολογισμού ανά κατηγορία έργων, αφού η δημοπράτηση του ενιαίου έργου θα είχε ως συνέπεια τη κλήση εργοληπτικών επιχειρήσεων διαφορετικών τάξεων σε σχέση με αυτές της χωριστής δημοπράτησης των τμημάτων αυτού. Με την 264/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου ΕλΣυν./Τμ.6/264/2011.Από τις ως άνω διατάξεις (Π.Δ. 59/2007- άρθρο 2 παρ.2 περ.β) , άρθρο 16 , άρθρο 17 ) συνάγεται ότι όταν ένα έργο, η ύπαρξη του οποίου εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των οικείων εργασιών, μπορεί να διαιρεθεί σε περισσότερα τμήματα και το άθροισμα της προϋπολογισθείσας αξίας των επιμέρους τμημάτων εγγίζει ή υπερβαίνει το όριο των 4.845.000 ευρώ που είναι το κατώτατο, ισχύον όριο εφαρμογής του Π.Δ/τος 59/2007, οι διατάξεις αυτού εφαρμόζονται σε όλα τα τμήματα (υποέργα). Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα υποέργα συνέχονται σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο από κάθε άποψη και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιούνται λειτουργικά κριτήρια και δή : η χωροθέτηση του έργου, η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, το είδος των απαιτουμένων για την κατασκευή καθενός από τα έργα αυτά, εργασιών, η ταυτόχρονη ανάθεση της κατασκευής των μερικότερων έργων, η ταυτόχρονη έναρξη της διαδικασίας των περισσοτέρων συμβάσεων, η ομοιότητα των μελετών και η χρονική διάρκεια της κατασκευής τους. Η διαπίστωση της τεχνητής, μη επιτρεπτής κατατμήσεως ενός ενιαίου έργου σε τμήματα, παρά τη συνδρομή των ως άνω κριτηρίων, παραβιάζει τους κανόνες του κοινοτικού δικαίου που επιβάλλουν τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού και τη δημοσίευση της οικείας προκηρύξεως στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ακολούθως, η μη εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου ως προς το σύνολο των υποέργων του ενιαίου έργου, ιδία με την αποστολή της προκηρύξεως αυτών προς δημοσίευση, συνιστά πλημμέλεια, η οποία καθιστά μη νόμιμη την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού διότι η παράλειψη των διατυπώσεων δημοσιότητας οδηγεί σε αποκλεισμό των δραστηριοποιουμένων στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, εργοληπτικών επιχειρήσεων και ως εκ τούτου πλήττονται οι αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, της προσβάσεως στις διαδικασίες αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων και της διαφάνειας (Απόφαση ΔΕΚ της 5.10.2000 στη C-16/1998, Επιτροπή κατά Γαλλίας, σελ. Ι-8315, Αποφάσεις VI Τμήματος 3741/2009, 3740/2009, 3730/2009, Πράξεις VI Τμήματος 49/2006, 33/2006, Πράξεις Ε΄ Κλιμακίου 565/2009, 562/2009, 555/2009, 148/2006, 42/2004, 41/2004, 4/2004, 365/2003, 363/2003, 359/2003). Τέλος, σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας, η κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε επιμέρους τμήματα οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 102 του Ν. 3669/2008 αναφορικά με τις καλούμενες τάξεις πτυχίων εργοληπτικών επιχειρήσεων διότι η δημοπράτηση του ενιαίου έργου συνεπάγεται την κλήση εργοληπτικών επιχειρήσεων διαφορετικής (μεγαλύτερης) τάξεως σε σχέση με αυτές που καλούνται όταν δημοπρατούνται χωριστά τμήματα του έργου, καθόσον ο προϋπολογισμός των τμημάτων είναι προδήλως μικρότερος αυτού του ενιαίου έργου. Κατά τη γνώμη όμως ενός μέλους του Τμήματος με συμβουλευτική ψήφο, της Παρέδρου, Ευαγγελίας Σεραφή, το κοινοτικό δίκαιο δεν απαγορεύει (εφόσον υπάρχει δυνατότητα συνάψεως χωριστών συμβάσεων) τον επιμερισμό του ενιαίου έργου σε περισσότερα τμήματα, αρκεί σε κάθε ένα από αυτά να εφαρμόζονται οι κανόνες του κοινοτικού δικαίου, ιδία δε η δημοσίευση των διακηρύξεων των υποέργων στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Περαιτέρω, από καμία διάταξη του εθνικού δικαίου δεν απαγορεύεται η κατάτμηση των ενιαίων έργων σε περισσότερα, μικρότερα έργα, στα οποία η καλούμενη τάξη εργοληπτικών πτυχίων προσδιορίζεται από τον προϋπολογισμό τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 102 του Ν. 3669/2008. Η μη νομιμότητα της κατατμήσεως στη διαδικασία δημοπρατήσεως έργων έχει την έννοια της απαγορεύσεως καταστρατηγήσεως των κοινοτικών διατάξεων που οδηγούν στον αποκλεισμό των εργοληπτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε κάποιο από τα κράτη μέλη ή των εθνικών διατάξεων που ρυθμίζουν τη διαδικασία αναθέσεως δημοσίων έργων (π.χ. κατάτμηση για την αποφυγή διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού ή για την αποφυγή υποβολής των συμβάσεων στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου). Υπό την προϋπόθεση της τηρήσεως των διατάξεων του κοινοτικού και του εθνικού δικαίου, δεν γεννάται ζήτημα καταστρατηγήσεως των διατάξεων που ρυθμίζουν τις καλούμενες τάξεις πτυχίων των εργοληπτών (άρθρο 102 του Ν. 3669/2008), καθόσον δι’ αυτών απλώς ορίζεται αυτοτελώς το δικαίωμα συμμετοχής, το οποίο εξαρτάται από τον προϋπολογισμό κάθε υποέργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

696

350

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να παρεκκλίνουν, προκειμένου για τα τμήματα, των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός ΦΠΑ είναι μικρότερη του ενός εκατομμμυρίου (1.000.000) ευρώ εφόσον το συνολικό ποσό των συγκεκριμένων τμημάτων δεν υπερβαίνει το είκοσι τοις εκατό (20 %) της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων. 6. Για τις συμφωνίες-πλαίσιο και για τα δυναμικά συστήματα αγορών, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η μέγιστη αξία, υπολογιζόμενη χωρίς ΦΠΑ, του συνόλου των συμβάσεων που προβλέπονται για τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας - πλαισίου ή του δυναμικού συστήματος αγορών.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Γ΄ ΕΞ Α ΙΡ ΟΥΜ Ε Ν Ε Σ ΣΥΜ Β Α Σ ΕΙ Σ Άρ θρο 1 1 7 Συ μβ άσ ει ς πο υ σ υνά πτ ο ντα ι στο υ ς το μ εί ς και τ ων τ αχ υδ ρο μ ικ ών υπη ρ εσ ιώ ν

το υ ύδ ατο ς, τη ς ε νέ ργ ε ια ς, τ ων με ταφ ο ρ ών

Οι διατάξεις του παρόντος μέρους δεν εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων οι οποίες, στο πλαίσιο 697 του π.δ 59/2007 (ΦΕΚ 63 Α΄), με το οποίο μεταφέρθηκε η Οδηγία 2004/17/ΕΚ (L 134/30.4.2004) στο ελληνικό δίκαιο, συνάπτονται από αναθέτουσες αρχές οι οποίες ασκούν μία ή περισσότερες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 4 εως 8 του εν λόγω προεδρικού διατάγματος και για τις δραστηριότητες αυτές, ούτε στις δημόσιες συμβάσεις έργων που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του δυνάμει της παραγράφου 2 του άρθρου 6 και των άρθρων 19, 21 και 23 του εν λόγω προεδρικού διατάγματος.

Άρ θρο 1 1 8 Α πό ρρη τε ς συ μβ ά σε ις ή συμβ άσε ις πο υ α π αιτο ύν ιδ ια ίτε ρα μέ τρ α ασφ αλε ία ς

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

697ΕλΣυν/Ε

351

Κλ./114/2010.Είναι δε δυνατό με τη διακήρυξη να επιτραπεί η υποβολή προσφορών και για τμήμα μόνο του δημοπρατούμενου έργου, δεν επιτρέπεται όμως να αποκλεισθεί η δυνατότητα προσφοράς για το σύνολο αυτού ή να προβλεφθεί ο αποκλεισμός της κατακύρωσης των περισσότερων τμημάτων -στα οποία έχει διαχωρισθεί το έργο και για τα οποία παρέχεται η δυνατότητα υποβολής επιμέρους προσφορών- στον ίδιο εργολήπτη, που αναδείχθηκε (βάσει του οικείου κριτηρίου κατακύρωσης) για τα τμήματα αυτά μειοδότης, και η υποχρέωση κατακύρωσης κάθε τμήματος σε διαφορετικό εργολήπτη, ανεξαρτήτως του αν αναδείχθηκε, κατά τα ανωτέρω, μειοδότης (πβλ. πράξ. ΣΤ' Κλιμ. 50/2001). Και τούτο διότι με τους ανωτέρω περιορισμούς αναιρείται ο σκοπός, στον οποίο αποβλέπουν οι περί δημοσίων συμβάσεων διατάξεις, που είναι η ανάδειξη μειοδότη, νοθεύεται ο ανταγωνισμός, αφού υποχρεωτικά το έργο θα κατανεμηθεί μεταξύ περισσότερων εργοληπτών, και δεν επιτυγχάνεται το βέλτιστο για τους αναθέτοντες φορείς αποτέλεσμα, αφού ο κύκλος των υποψηφίων αναδόχων που έχουν συμφέρον να συμμετάσχουν σε διαγωνισμό με κατατμημένο οικονομικό αντικείμενο είναι περιορισμένος, οι οικονομικές δε προσφορές που υποβάλλονται στην περίπτωση αυτή από τους συμμετέχοντες είναι ανάλογες του περιορισμένου ανταγωνισμού που αναπτύσσεται και του γεγονότος ότι αντικείμενο της δημοπρασίας δεν αποτελεί το σύνολο, αλλά μέρος μόνο των εργασιών που αποτελούν το συνολικό αντικείμενο του δημοπρατούμενου έργου (πρβλ. πράξ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2498/2009, 157/2008, ΣΤ' Κλιμ. 50/2001). Συνεπώς, οι αναθέτουσες αρχές, μεταξύ των οποίων και η Ε.Π.Α. ... Α.Ε., οφείλουν, κατά τη διαδικασία για την ανάθεση συμβάσεων δημοσίων έργων -που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων- αφενός να χρησιμοποιούν ένα εκ των προαναφερθέντων κριτηρίων, χωρίς να μπορούν να εφαρμόζουν άλλα πέραν αυτών, και αφετέρου να κατακυρώνουν το δημοπρατούμενο έργο ή μέρος αυτού, σε περίπτωση που το έργο έχει διαιρεθεί σε περισσότερα επιμέρους τμήματα, στον πρώτο μειοδότη, χωρίς να μπορούν, αφού το διαχωρίσουν προηγουμένως σε περισσότερα τμήματα, να κατακυρώσουν τα επιμέρους αυτά τμήματα του συνολικού έργου και σε άλλους -πλην του αναδειχθέντα για κάθε τμήμα, σύμφωνα με το επιλεγέν κριτήριο κατακύρωσης, μειοδότη- των οποίων η προσφορά δεν ήταν η χαμηλότερη ή η συμφερότερη, συνεκτιμώντας και άλλους πλην των ως άνω κριτηρίων κατακύρωσης παράγοντες, καθόσον τέτοια ευχέρεια δεν καταλείπεται στις αναθέτουσες αρχές (πρβλ. πράξ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2498/2009, 157/2008). Με την 1193/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης της προμνη- σθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι διατάξεις του παρόντος μέρους δεν εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων που χαρακτηρίζονται απόρρητες ή η εκτέλεση των οποίων πρέπει να συνοδεύεται από ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ή όταν το απαιτεί η προστασία των ουσιωδών συμφερόντων της χώρας.

Άρ θρο 1 1 9 Συ μβ άσ ει ς πο υ συνά π το ντα ι δ υν άμ ει δ ι εθν ών κ ανό ν ων

Οι διατάξεις του παρόντος μέρους δεν εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων οι οποίες διέπονται από διαφορετικούς διαδικαστικούς κανόνες και συνάπτονται δυνάμει: α) διεθνούς συμφωνίας, σύμφωνα με τη Συνθήκη Ε.Ε., μεταξύ της Ελλάδας και μιας ή περισσότερων χωρών που δεν είναι κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αφορά έργα που προορίζονται για την από κοινού εκτέλεση ή εκμετάλλευση ενός έργου από τα υπογράφοντα κράτη. Η συμφωνία ανακοινώνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. β) διεθνούς συμφωνίας, η σύναψη της οποίας συνδέεται με τη στάθμευση στρατευμάτων και η οποία αφορά ελληνικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις τρίτης χώρας. γ) ειδικής διαδικασίας διεθνούς οργανισμού.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Δ΄ Ε ΙΔ Ι Κ Ε Σ Π ΕΡ Ι ΣΤ Α Σ Ε Ι Σ Άρ θρο 1 2 0 Συ μβ άσ ει ς σ το ν το μ έα τ η ς ά μυν ας

Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων που συνάπτονται από τις 698 αναθέτουσες αρχές στον τομέα της άμυνας , με την επιφύλαξη του άρθρου 296 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άρ θρο 1 2 1 Δη μό σι ες συ μβ άσε ις κα ι συμ φ ων ί ες - πλ αίσ ια π ο υ συνά πτο ντα ι α πό τ ις κεν τρι κέ ς αρχ ές προ μη θ ει ών

2. Οι αναθέτουσες αρχές που αποκτούν έργα, προσφεύγοντας σε κεντρική αρχή προμηθειών, στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 111 του παρόντος, θεωρείται ότι έχουν τηρήσει τις διατάξεις του παρόντος, εφόσον αυτές έχουν τηρηθεί από την κεντρική αρχή προμηθειών.

698

► Οδηγία 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009 , σχετικά με τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης ορισμένων συμβάσεων έργων, προμηθειών και παροχής υπηρεσιών που συνάπτονται από αναθέτουσες αρχές ή αναθέτοντες φορείς στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας καθώς και την τροποποίηση των οδηγιών 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να εξασφαλίζουν έργα προσφεύγοντας σε κεντρικές αρχές προμηθειών.

352

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 2 2 Συ μβ άσ ει ς ανα τι θέ με νε ς κ ατ’ απο κλ ει στι κό τη τ α

Η εκτέλεση συμβάσεων έργων μπορεί να πραγματοποιείται στο πλαίσιο προγραμμάτων προστατευμένων θέσεων εργασίας, όταν η πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων εργαζομένων είναι άτομα με ειδικές ανάγκες, τα οποία λόγω της φύσης ή βαρύτητας των ειδικών αναγκών τους δεν μπορούν να ασκήσουν επαγγελματική δραστηριότητα υπό κανονικές συνθήκες. Στην περίπτωση αυτή, η προκήρυξη του διαγωνισμού θα πρέπει να μνημονεύει την παρούσα διάταξη.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ε΄ Ε ΙΔΗ Δ Ι Α ΓΩ ΝΙ Σ ΜΩ Ν – ΤΡΟΠ Ο Ι Δ Ι Ε Ν ΕΡΓ Ε Ι Α Σ Άρ θρο 1 2 3 Χρή ση τ ων ανο ι κτ ών, κ λει στ ών κ αι μ ε δ ια πρ α γ μάτ ευση δ ι αδ ι κασ ιώ ν

Οι αναθέτουσες αρχές συνάπτουν τις δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας στην ανοικτή διαδικασία ή στην κλειστή διαδικασία. Στις ειδικές περιπτώσεις και περιστάσεις που προβλέπονται στα άρθρα 124 και 125 του παρόντος, μπορούν να προσφεύγουν στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, με ή χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού.

Άρ θρο 1 2 4 Δι αδ ι κασ ία μ ε δ ι απ ραγ μάτ ευση , μ ε δ η μο σ ίευ σ η π ρο κή ρυ ξη ς δ ι αγ ωνι σμο ύ

1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, αφού προηγηθεί δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Σε περίπτωση μη κανονικών προσφορών ή κατάθεσης προσφορών που είναι απαράδεκτες σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τηρουμένων των οριζομένων στις διατάξεις των άρθρων 128, 140 έως 153 και 156 του παρόντος, έπειτα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, με την προϋπόθεση ότι οι αρχικοί όροι της σύμβασης δεν τροποποιούνται ουσιωδώς. 699 Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να μη δημοσιεύουν προκήρυξη διαγωνισμού, εάν στη διαδικασία με διαπραγμάτευση περιλαμβάνουν όλους τους προσφέροντες που πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 144 έως 151 και οι οποίοι, κατά την ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

699

353

ΕλΣυν/Ε Κλ./36/2010.Μη νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 25 Π.Δ/τος 59/2007) μετά από διαγωνισμό, στον οποίο δεν υποβλήθηκε καμία κατάλληλη προσφορά, αφού όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού που αφορούσαν στις ποινικές ρήτρες, στον τρόπο αναθεώρησης των τιμών και στην καταβολή του τιμήματος και κρίνονται ουσιώδεις, τροποποιήθηκαν κατά το στάδιο της διαπραγμάτευσης.Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 703/2010 απόφασή του ανακάλεσε την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) οι τροποποιήσεις, που αφορούν σε μείωση του συμβατικού τιμήματος σε περίπτωση μη εκτέλεσης των δοκιμών τύπου, τον τρόπο πληρωμής και την αναθεώρηση τι¬μών, δεν είναι ουσιώδεις, β) ως προς τις ποινικές ρήτρες η μείωση του προβλεπόμενου ανωτάτου ορίου ποινικών ρητρών για μη επίτευξη εγγυημένων μεγεθών από 15% σε 5% συνιστά ουσιώδη τροποποίηση όρου της αρχικής σύμβασης. Κρίθηκε δε, ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, εφόσον απαλειφθεί το εδάφιο περί υπολογισμού των ποινικών ρητρών για καθυστερήσεις με βάση την αξία του καθυστερούμενου τμήματος, δεδομένου ότι το έργο είναι συνολικό και το όριο του 5% για την επιβολή ποινικών ρητρών προσδιοριστεί στο 15%.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

β) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν πρόκειται για έργα, των οποίων η φύση ή διάφοροι αστάθμητοι παράγοντες δεν επιτρέπουν το συνολικό προκαθορισμό των τιμών. γ) Για τα έργα που εκτελούνται αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, δοκιμής ή τελειοποίησης και όχι για να εξασφαλίζουν την αποδοτικότητα ή την κάλυψη των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. 2. Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, οι αναθέτουσες αρχές διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες προκειμένου αυτοί να προσαρμόζουν τις προσφορές τους στους όρους της προκήρυξης του διαγωνισμού, της συγγραφής υποχρεώσεων και των λοιπών τευχών του διαγωνισμού και προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη προσφορά, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 152 του παρόντος. 3. Κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, οι αναθέτουσες αρχές εξασφαλίζουν την ίση μεταχείριση όλων των προσφερόντων. Ειδικότερα, δεν παρέχουν, κατά τρόπο που να δημιουργεί διακρίσεις, πληροφορίες που ευνοούν ορισμένους προσφέροντες σε σχέση με άλλους. 4. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προβλέπουν στην προκήρυξη ή στη συγγραφή υποχρεώσεων ότι η διαδικασία με διαπραγμάτευση διεξάγεται σε διαδοχικές φάσεις ώστε να μειώνεται ο αριθμός των προς διαπραγμάτευση προσφορών με την εφαρμογή των προβλεπόμενων κριτηρίων ανάθεσης.

Άρ θρο 1 2 5 Δι αδ ι κασ ία μ ε δ ι απ ραγ μάτ ευση , χ ω ρί ς δ η μο σί ε υση π ρο κή ρυξ η ς δ ιαγ ων ισμο ύ

Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν τις δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν κρίνεται κατάλληλη, ή εάν δεν υπάρχει κανείς υποψήφιος, εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης και με την προϋπόθεση ότι διαβιβάζεται σχετική έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από αίτημά της700. β) εάν, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα.

δ) όταν αφορούν συμπληρωματικά έργα που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση και τα οποία, λόγω μη προβλέψιμων περιστάσεων, κατέστησαν αναγκαία για την εκτέλεση των εργασιών, όπως περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάθεση γίνεται στον οικονομικό φορέα που εκτελεί τις εργασίες αυτές, εφόσον τα συμπληρωματικά έργα είτε δεν μπορούν, από τεχνική ή οικονομική άποψη, να διαχωρισθούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές είτε μπορούν να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, πλην όμως είναι απόλυτα αναγκαία για την ολοκλήρωσή της. Το σωρευτικό ποσό των συναπτόμενων συμβάσεων συμπληρωματικών έργων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της αρχικής σύμβασης. ε) όταν έχουν ως αντικείμενο νέα έργα που συνίστανται στην επανάληψη παρόμοιων έργων που ανατέθηκαν στον οικονομικό φορέα ανάδοχο της αρχικής σύμβασης από τις ίδιες αναθέτουσες αρχές, υπό την

700

Ελ.Συν./549/2009 Ε' Κλιμακίου.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης έργου, καθόσον η ανάθεση εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, κατ' εφαρμογή της περιπτώσεως γ' της παραγράφου 1 του άρθρου 28 του ν.3669/2008, δεν εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση.Επιπλέον στην απόφαση του Γενικού Γραμματέα, περί χαρακτηρισμού του ελεγχόμενου έργου ως «ειδικής φύσης» δεν γίνεται μνεία των συγκεκριμένων λόγων του άρθρου 125 του ν. 3669/2008, που δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλομένης σε γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού που αναφέρονται στο άρθρο 124 του παρόντος. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη.

354

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προϋπόθεση ότι αυτά τα έργα είναι σύμφωνα με μία βασική μελέτη που αποτέλεσε αντικείμενο αρχικής σύμβασης και η οποία έχει συναφθεί με την ανοικτή ή την κλειστή διαδικασία. Η δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία αυτή πρέπει να επισημαίνεται ήδη κατά την αρχική προκήρυξη διαγωνισμού, και το συνολικό προβλεπόμενο ποσό για τη συνέχιση των εργασιών λαμβάνεται υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές κατά την εφαρμογή του άρθρου 114 του παρόντος. Προσφυγή στη διαδικασία αυτή επιτρέπεται μόνο επί μία τριετία μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης.

Άρ θρο 1 2 6 Συ μφ ω νί ες - πλα ίσ ια

1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες - πλαίσια. 2. Για τη σύναψη μιας συμφωνίας - πλαισίου, οι αναθέτουσες αρχές ακολουθούν τους διαδικαστικούς κανόνες που ορίζονται στο παρόν διάταγμα σε όλα τα στάδια έως την ανάθεση των συμβάσεων που βασίζονται στην εν λόγω συμφωνία - πλαίσιο. Η επιλογή των συμβαλλομένων στη συμφωνία - πλαίσιο γίνεται κατ’ εφαρμογή των κριτηρίων ανάθεσης, τα οποία καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 152 του παρόντος. Οι συμβάσεις που βασίζονται σε συμφωνία - πλαίσιο συνάπτονται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 3 και 4. Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται μόνο μεταξύ των αναθετουσών αρχών και των οικονομικών φορέων που ήταν εξ αρχής συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας - πλαισίου. Κατά τη σύναψη των συμβάσεων που βασίζονται στη συμφωνία - πλαίσιο, τα μέρη δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να επιφέρουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στους όρους της συμφωνίας - πλαισίου, ιδίως στην περίπτωση που αναφέρεται στην παράγραφο 3. Η διάρκεια μιας συμφωνίας - πλαισίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τέσσερα (4) έτη, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων που δικαιολογούνται ειδικώς, ιδίως λόγω του αντικειμένου της συμφωνίας - πλαισίου. Οι αναθέτουσες αρχές δεν μπορούν να προσφεύγουν στις συμφωνίες - πλαίσια καταχρηστικά ή κατά τρόπο που να εμποδίζει, περιορίζει ή νοθεύει τον ανταγωνισμό. 3. Όταν συνάπτεται μια συμφωνία - πλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα, οι συμβάσεις που βασίζονται σε αυτή τη συμφωνία - πλαίσιο ανατίθενται σύμφωνα με τους όρους που ορίζονται στη συμφωνία - πλαίσιο. Για τη σύναψη των συμβάσεων αυτών, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να διαβουλεύονται γραπτώς με τον φορέα, ζητώντας, εν ανάγκη, να ολοκληρώσει την προσφορά του. 4. Όταν συνάπτεται μια συμφωνία - πλαίσιο με περισσότερους οικονομικούς φορείς, αυτοί πρέπει να είναι τουλάχιστον τρεις (3), εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός οικονομικών φορέων που πληρούν τα κριτήρια επιλογής ή και αποδεκτές προσφορές που ανταποκρίνονται στα κριτήρια ανάθεσης. Η ανάθεση των συμβάσεων αυτών μπορεί να γίνεται:

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

- είτε με εφαρμογή των όρων που καθορίζονται στη συμφωνία - πλαίσιο χωρίς νέο διαγωνισμό,

355

- είτε, όταν δεν έχουν καθορισθεί όλοι οι όροι στη συμφωνία - πλαίσιο, αφού επαναδιαγωνισθούν τα μέρη βάσει των ιδίων όρων, εν ανάγκη διευκρινίζοντας τους όρους αυτούς, και, ενδεχομένως, άλλων όρων που επισημαίνονται στη συγγραφή υποχρεώσεων της συμφωνίας - πλαισίου, σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία: α) Για κάθε σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί, οι αναθέτουσες αρχές διαβουλεύονται γραπτώς με τους οικονομικούς φορείς που είναι ικανοί να εκτελέσουν το αντικείμενο της σύμβασης. β) Οι αναθέτουσες αρχές ορίζουν επαρκή προθεσμία για την υποβολή των προσφορών των σχετικών με κάθε σύμβαση, λαμβανομένων υπόψη παραμέτρων, όπως η πολυπλοκότητα του αντικειμένου της σύμβασης και ο απαραίτητος χρόνος για τη διαβίβαση των προσφορών. γ) Οι προσφορές υποβάλλονται γραπτώς και το περιεχόμενό τους πρέπει να παραμένει εμπιστευτικό έως την εκπνοή της τασσόμενης προθεσμίας απάντησης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

δ) Η ανάθεση κάθε σύμβασης γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την καλύτερη προσφορά βάσει των κριτηρίων ανάθεσης που έχουν καθορισθεί στη συγγραφή υποχρεώσεων της συμφωνίας - πλαισίου.

Άρ θρο 1 2 7 Δυνα μ ικ ά συσ τή ματ α αγ ο ρών

1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν σε δυναμικά συστήματα αγορών. 2. Κατά την εφαρμογή δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές ακολουθούν τους κανόνες της ανοικτής διαδικασίας σε όλες τις φάσεις της, μέχρι την ανάθεση των συμβάσεων στο πλαίσιο αυτού του συστήματος. Στο σύστημα γίνονται δεκτοί όλοι οι προσφέροντες, οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια επιλογής και έχουν υποβάλει ενδεικτική προσφορά σύμφωνη προς τη συγγραφή υποχρεώσεων και τα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού. Οι ενδεικτικές προσφορές μπορούν να βελτιώνονται οποιαδήποτε στιγμή, υπό τον όρο ότι εξακολουθούν να συνάδουν προς τη συγγραφή υποχρεώσεων. Για την εφαρμογή του συστήματος και τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων στο πλαίσιο του συστήματος, οι αναθέτουσες αρχές χρησιμοποιούν αποκλειστικώς ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 5 του άρθρου 137 του παρόντος. 3. Προκειμένου να προβούν στην εφαρμογή του δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές: α) Δημοσιεύουν προκήρυξη διαγωνισμού, αναφέροντας ότι πρόκειται για δυναμικό σύστημα αγορών. β) Διευκρινίζουν, μεταξύ άλλων, στη συγγραφή υποχρεώσεων τη φύση των προβλεπόμενων αγορών που αποτελούν αντικείμενο αυτού του συστήματος, καθώς και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που αφορούν το σύστημα αγορών, το χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τις τεχνικές διευθετήσεις και προδιαγραφές της σύνδεσης. γ) Προσφέρουν ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα στη συγγραφή υποχρεώσεων, καθώς και σε κάθε άλλο συμπληρωματικό έγγραφο του διαγωνισμού, ήδη από τη δημοσίευση της προκήρυξης έως τη λήξη του συστήματος. Στην προκήρυξη μνημονεύεται η ηλεκτρονική διεύθυνση, στην οποία μπορούν να μελετώνται αυτά τα έγγραφα. 4. Οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του δυναμικού συστήματος αγορών, τη δυνατότητα σε κάθε οικονομικό φορέα να υποβάλει ενδεικτική προσφορά, με σκοπό να γίνει δεκτός στο σύστημα, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπει η παράγραφος 2. Ολοκληρώνουν την αξιολόγηση εντός μέγιστης προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, που αρχίζει από την υποβολή της ενδεικτικής προσφοράς. Μπορούν, ωστόσο, να παρατείνουν την περίοδο αξιολόγησης, εφόσον, εν τω μεταξύ, δεν έχει υπάρξει άλλος διαγωνισμός.

5. Κάθε συγκεκριμένη σύμβαση πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαγωνισμού. Πριν από το διαγωνισμό, οι αναθέτουσες αρχές δημοσιεύουν απλουστευμένη προκήρυξη διαγωνισμού, με την οποία καλούν όλους τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς να υποβάλουν ενδεικτική προσφορά, σύμφωνα με την παράγραφο 4, εντός δεκαπενθήμερης τουλάχιστον προθεσμίας αρχομένης από την ημερομηνία αποστολής της απλουστευμένης προκήρυξης. Οι αναθέτουσες αρχές προχωρούν στο διαγωνισμό μόνο μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης όλων των ενδεικτικών προσφορών που έχουν υποβληθεί εμπρόθεσμα. 6. Οι αναθέτουσες αρχές καλούν τους προσφέροντες, που έχουν γίνει δεκτοί στο σύστημα, να υποβάλουν προσφορά για κάθε συγκεκριμένη σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί στο πλαίσιο του συστήματος. Για το σκοπό αυτόν, τάσσουν επαρκή προθεσμία για την υποβολή των προσφορών. Οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τη σύμβαση στον προσφέροντα, ο οποίος υπέβαλε την καλύτερη προσφορά, σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης που επισημαίνονται στην προκήρυξη διαγωνισμού για την έναρξη εφαρμογής του δυναμικού συστήματος αγορών. Τα κριτήρια αυτά μπορούν να προσδιορίζονται στην πρόσκληση η οποία αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η αναθέτουσα αρχή ενημερώνει, το ταχύτερο δυνατόν, τον προσφέροντα ο οποίος αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο, σχετικά με την αποδοχή του στο δυναμικό σύστημα αγορών ή την απόρριψη της ενδεικτικής προσφοράς του.

356

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

7. Η διάρκεια ενός δυναμικού συστήματος αγορών δεν μπορεί να υπερβαίνει την τετραετία, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις ειδικώς αιτιολογημένες. 8. Οι αναθέτουσες αρχές δεν επιτρέπεται να προσφεύγουν στο σύστημα αυτό κατά τρόπο ο οποίος να εμποδίζει, περιορίζει ή στρεβλώνει τον ανταγωνισμό. 9. Οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς ή οι συμμετέχοντες στο σύστημα δεν επιβαρύνονται με έξοδα διεκπεραίωσης.

Άρ θρο 1 2 8 Χρη σι μο πο ίη ση η λ εκτ ρ ο νικ ών π λε ιστη ρ ια σμ ών

1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν σε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. 2. Στις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες, στην περίπτωση που αναφέρεται στο σημείο α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 124 του παρόντος, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποφασίζουν, πριν από την ανάθεση μιας δημόσιας σύμβασης, τη διεξαγωγή ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, όταν οι όροι και εν γένει οι προδιαγραφές της σύμβασης μπορούν να καθορι- σθούν με ακρίβεια. Με τους ίδιους όρους, ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός μπορεί να χρησιμοποιείται κατά το νέο διαγωνισμό μεταξύ των μερών μιας συμφωνίας -πλαισίου, όπως προβλέπεται στη δεύτερη περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 126 του παρόντος, καθώς και κατά το διαγωνισμό για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων στο πλαίσιο του δυναμικού συστήματος αγορών που προβλέπει το άρθρο 127 του παρόντος. 3. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός αφορά είτε μόνον τις τιμές, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην κατώτερη τιμή, είτε τις τιμές ή και τις αξίες των στοιχείων των προσφορών που επισημαίνονται στη συγγραφή υποχρεώσεων, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. 4. Όταν οι αναθέτουσες αρχές αποφασίζουν να κάνουν χρήση ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, το αναφέρουν στην προκήρυξη διαγωνισμού. Η συγγραφή υποχρεώσεων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις εξής πληροφορίες: α) τα στοιχεία, οι αξίες των οποίων αποτελούν αντικείμενο του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, εφόσον τα εν λόγω στοιχεία είναι προσδιορίσιμα ποσοτικώς, κατά τρόπο ώστε να εκφράζονται σε αριθμούς ή ποσοστά, β) τα ενδεχόμενα όρια των αξιών που μπορούν να υποβάλλονται, όπως αυτά προκύπτουν από τις προδιαγραφές του αντικειμένου της σύμβασης, γ) τις πληροφορίες που τίθενται στη διάθεση των προσφερόντων κατά τη διάρκεια του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού και το χρονικό σημείο κατά το οποίο τίθενται στη διάθεσή τους, δ) τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, ε) τους όρους, υπό τους οποίους οι προσφέροντες μπορούν να υποβάλουν τις προσφορές τους, ιδίως τις ελάχιστες διαφοροποιήσεις που, ενδεχομένως, απαιτούνται για την υποβολή προσφορών,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

στ) τις κατάλληλες πληροφορίες για το χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό σύστημα, τον τρόπο και τις τεχνικές προδιαγραφές της σύνδεσης.

357

5. Προτού προβούν στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, οι αναθέτουσες αρχές διενεργούν μια πρώτη πλήρη αξιολόγηση των προσφορών σύμφωνα με το επιλεγμένο κριτήριο ή τα επιλεγμένα κριτήρια ανάθεσης. Οι προσφέροντες που έχουν υποβάλει παραδεκτές προσφορές καλούνται ταυτόχρονα με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων να υποβάλουν νέες τιμές ή και νέες αξίες. Η πρόσκληση περιέχει όλες τις κατάλληλες πληροφορίες για τη σύνδεσή τους σε ατομική βάση με το χρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό σύστημα και προσδιορίζει την ημερομηνία και την ώρα έναρξης του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός μπορεί να διεξάγεται σε διαδοχικές φάσεις. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός δεν είναι δυνατόν να αρχίζει προτού παρέλθουν δύο (2) εργάσιμες ημέρες από την αποστολή των προσκλήσεων. 6. Όταν γίνεται η ανάθεση με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, η πρόσκληση συνοδεύεται από το αποτέλεσμα της πλήρους αξιολόγησης της προσφοράς του οικείου

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

προσφέροντος, η οποία γίνεται σύμφωνα με τη στάθμιση που προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 152 του παρόντος. Στην πρόσκληση αναφέρεται επίσης ο μαθηματικός τύπος, βάσει του οποίου καθορίζεται κατά τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό η αυτόματη κατάταξη σε συνάρτηση με τις νέες υποβαλλόμενες τιμές ή και τις νέες αξίες. Ο μαθηματικός αυτός τύπος εκφράζει τη σχετική στάθμιση του κάθε κριτηρίου που έχει επιλεγεί για τον καθορισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, όπως η στάθμιση αυτή αναφέρεται στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή υποχρεώσεων. Προς τούτο, οι ενδεχόμενες διακυμάνσεις («ψαλίδες») πρέπει να εκφράζονται εκ των προτέρων με συγκεκριμένες τιμές. Στην περίπτωση που επιτρέπονται εναλλακτικές προσφορές, πρέπει να προβλέπεται χωριστός μαθηματικός τύπος για κάθε εναλλακτική προσφορά. 7. Κατά τη διάρκεια κάθε φάσης του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οι αναθέτουσες αρχές γνωστοποιούν συνεχώς και αμέσως σε όλους τους προσφέροντες τις πληροφορίες εκείνες που τους δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή την αντίστοιχη κατάταξή τους. Μπορούν επίσης να γνωστοποιούν και άλλες πληροφορίες σχετικά με άλλες τιμές ή αξίες που υποβάλλονται, υπό τον όρο ότι αυτό προβλέπεται στη συγγραφή υποχρεώσεων. Μπορούν επίσης, ανά πάσα στιγμή, να ανακοινώνουν τον αριθμό των συμμετεχόντων σε κάθε φάση του πλειστηριασμού. Αντιθέτως, δεν επιτρέπεται απολύτως να γνωστοποιούν την ταυτότητα των προσφερόντων, κατά τη διεξαγωγή των διαφόρων φάσεων του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. 8. Οι αναθέτουσες αρχές περατώνουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό σύμφωνα με έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τρόπους: α) Επισημαίνουν, στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό, την ημερομηνία και την ώρα λήξης της διαδικασίας. β) Όταν δεν λαμβάνουν πλέον νέες τιμές ή νέες αξίες που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις σχετικά με τις ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Στην περίπτωση αυτή, οι αναθέτουσες αρχές προσδιορίζουν στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό την προθεσμία που θα τηρήσουν μετά την παραλαβή της τελευταίας υποβολής προτού περατώσουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό. γ) Όταν οι φάσεις του πλειστηριασμού, όπως καθορίζονται στην πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό, έχουν όλες πραγματοποιηθεί. Όταν οι αναθέτουσες αρχές αποφασίζουν να περατώσουν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό σύμφωνα με το σημείο γ΄, ενδεχομένως σε συνδυασμό με το σημείο β΄, η πρόσκληση συμμετοχής στον πλειστηριασμό προσδιορίζει το χρονοδιάγραμμα κάθε φάσης του πλειστηριασμού. 9. Μετά την περάτωση του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τη σύμβαση σύμφωνα με το άρθρο 152 του παρόντος, σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού.

Άρ θρο 1 2 9 Συ μβ άσ ει ς δ η μο σ ίω ν έ ργ ων: ε ιδ ι κο ί κανό νε ς κατο ικ ιώ ν

πο υ αφ ο ρο ύ ν τη ν κ ατ ασκ ευή κο ιν ων ικ ώ ν

Στην περίπτωση δημοσίων συμβάσεων με αντικείμενο τη μελέτη και την κατασκευή συγκροτήματος κοινωνικών κατοικιών, για τις οποίες, λόγω της σπουδαιότητας, του πολύπλοκου της κατασκευής και της προβλεπόμενης διάρκειας των έργων, το σχέδιο πρέπει να καταρτίζεται εξ αρχής σε στενή συνεργασία, στα πλαίσια ομάδας αποτελούμενης από εκπροσώπους των αναθετουσών αρχών, εμπειρογνώμονες και τον εργολήπτη που πρόκειται να επιφορτισθεί με την εκτέλεση των έργων, μπορεί να εφαρμόζεται ειδική διαδικασία ανάθεσης προκειμένου να επιλέγεται ο καταλληλότερος προς ένταξη στην ομάδα εργολήπτης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

10. Οι αναθέτουσες αρχές δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό καταχρηστικά ή κατά τρόπο που να εμποδίζει, να περιορίζει ή να στρεβλώνει τον ανταγωνισμό ή να τροποποιεί το αντικείμενο της σύμβασης, όπως αυτό έχει καθορισθεί στην προκήρυξη του διαγωνισμού και προσδιορισθεί στη συγγραφή υποχρεώσεων.

358

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ειδικότερα, οι αναθέτουσες αρχές περιλαμβάνουν στην προκήρυξη του διαγωνισμού την κατά το δυνατόν ακριβέστερη περιγραφή των έργων, ώστε οι ενδιαφερόμενοι εργολήπτες να είναι σε θέση να διαμορφώνουν σαφή ιδέα περί του προς εκτέλεση έργου. Επιπλέον, οι αναθέτουσες αρχές αναφέρουν στην εν λόγω προκήρυξη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 144 έως 151 κριτήρια ποιοτικής επιλογής, τους προσωπικούς, τεχνικούς, οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς όρους τους οποίους πρέπει να πληρούν οι υποψήφιοι. Όταν προσφεύγουν στη διαδικασία αυτή, οι αναθέτουσες αρχές εφαρμόζουν τα άρθρα 112, 130, 131, 133, 134, 136, 137, 138 και 144 έως 151 του παρόντος.

Κ ΑΝ ΟΝ Ε Σ ΔΗ ΜΟ Σ ΙΟ Τ Η ΤΑ Σ Κ Α Ι Δ ΙΑ Φ Α Ν Ε Ι Α Σ Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο ΣΤ΄ ΔΗ Μ Ο ΣΙ Ε ΥΣ Η Τ ΩΝ Π ΡΟ ΚΗ ΡΥ Ξ ΕΩ Ν Άρ θρο 1 3 0 Π ρο κη ρύ ξ ει ς

1. Οι αναθέτουσες αρχές γνωστοποιούν μέσω προκαταρκτικής προκήρυξης, η οποία δημοσιεύεται από την Επιτροπή ή από τις ίδιες, στο «προφίλ αγοραστή», που αναφέρεται στο Παράρτημα VIΙΙ, σημείο 2, στοιχείο β΄, τα βασικά χαρακτηριστικά των συμβάσεων έργων ή των συμφωνιών - πλαισίων τις οποίες προτίθενται να συνάψουν, των οποίων τα εκτιμώμενα ποσά ισούνται ή υπερβαίνουν το κατώτατο όριο που αναφέρεται στο άρθρο 114 του παρόντος, λαμβανομένου υπόψη του άρθρου 116 του παρόντος. Η προκήρυξη αυτή αποστέλλεται στην Επιτροπή ή δημοσιεύεται στο «προφίλ αγοραστή», το ταχύτερο δυνατόν, μετά από τη λήψη απόφασης περί εγκρίσεως του προγράμματος στο οποίο εντάσσονται οι συμβάσεις έργων ή οι συμφωνίες - πλαίσια τις οποίες οι αναθέτουσες αρχές προτίθενται να συνάψουν. Οι αναθέτουσες αρχές που δημοσιεύουν την προκαταρκτική προκήρυξη στο «προφίλ αγοραστή» αποστέλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ηλεκτρονικό τρόπο, σύμφωνα με τη μορφή και τις λεπτομέρειες διαβίβασης που προβλέπονται στο Παράρτημα VIΙΙ, σημείο 3, ειδοποίηση, με την οποία ανακοινώνουν τη δημοσίευση προκαταρκτικής προκήρυξης στο «προφίλ αγοραστή». Η δημοσίευση της προκήρυξης αυτής είναι υποχρεωτική μόνο στις περιπτώσεις που οι αναθέτουσες αρχές ασκούν το δικαίωμά τους να μειώσουν τις προθεσμίες για την παραλαβή των προσφορών σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 133 του παρόντος. Η παρούσα παράγραφος δεν εφαρμόζεται στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2.Οι αναθέτουσες αρχές που επιθυμούν να συνάψουν δημόσια σύμβαση ή συμφωνία - πλαίσιο, προσφεύγοντας σε διαδικασία ανοικτή, κλειστή ή, υπό τους προβλεπόμενους στο άρθρο 124 όρους, σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, γνωστοποιούν την πρόθεσή τους με την έκδοση προκήρυξης διαγωνισμού.

359

3.Οι αναθέτουσες αρχές που επιθυμούν να εφαρμόσουν δυναμικό σύστημα αγορών γνωστοποιούν την πρόθεσή τους με την έκδοση προκήρυξης διαγωνισμού. Επίσης, οι αναθέτουσες αρχές που επιθυμούν να συνάψουν δημόσια σύμβαση βάσει δυναμικού συστήματος αγορών γνωστοποιούν την πρόθεσή τους μέσω απλουστευμένης προκήρυξης διαγωνισμού. 4. Οι αναθέτουσες αρχές που έχουν συνάψει μια δημόσια σύμβαση έργων ή συμφωνία - πλαίσιο αποστέλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την προκήρυξη με τα αποτελέσματα της διαδικασίας σύναψης το αργότερο σαράντα οκτώ (48) ημέρες μετά τη σύναψη της σύμβασης ή της συμφωνίας - πλαισίου. Στην περίπτωση συμφωνιών - πλαισίων που έχουν συναφθεί σύμφωνα με το άρθρο 126 του παρόντος, οι αναθέτουσες αρχές απαλλάσσονται από την αποστολή προκήρυξης με τα αποτελέσματα της σύναψης κάθε σύμβασης που βασίζεται στη συμφωνία-πλαίσιο. Οι αναθέτουσες αρχές αποστέλλουν προκήρυξη με τα αποτελέσματα της σύναψης των συμβάσεων που βασίζονται σε δυναμικό σύστημα αγορών, το αργότερο σαράντα οκτώ (48) ημέρες μετά τη σύναψη κάθε σύμβασης. Μπορούν, ωστόσο, να συγκεντρώνουν τις προκηρύξεις αυτές σε

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

τριμηνιαία βάση. Σε αυτήν την περίπτωση, αποστέλλουν τις εν λόγω συγκεντρωμένες προκηρύξεις το αργότερο σαράντα οκτώ (48) ημέρες μετά τη λήξη εκάστου τριμήνου. Ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τη σύναψη της σύμβασης ή της συμφωνίας - πλαισίου μπορούν να μην δημοσιεύονται, όταν η γνωστοποίησή τους μπορεί να εμποδίσει την εφαρμογή των κείμενων διατάξεων, είναι αντίθετη προς το δημόσιο συμφέρον ή μπορεί να βλάψει τα νόμιμα εμπορικά συμφέροντα δημοσίων ή ιδιωτικών οικονομικών φορέων ή τις συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ αυτών.

Άρ θρο 1 3 1 Σύν τα ξη κα ι λ επ το μ έρ ει ες δ η μο σ ίευ ση ς τω ν πρ ο κη ρύ ξε ων

1. Οι προκηρύξεις περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο Παράρτημα VΙΙΑ, καθώς και κάθε πρόσθετη πληροφορία που κρίνεται χρήσιμη από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιώντας τα τυποποιημένα έντυπα που εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με την προβλεπόμενη στην παράγραφο 2 701 του άρθρου 77 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ διαδικασία . 2. Οι προκηρύξεις που αποστέλλονται από τις αναθέτουσες αρχές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβιβάζονται είτε με ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο Παράρτημα VIΙΙ σημείο 3 είτε με άλλα μέσα. Στην περίπτωση της επισπευδόμενης διαδικασίας που περιγράφεται στην παράγραφο 8 του άρθρου 133 του παρόντος, οι προκηρύξεις πρέπει να αποστέλλονται με τηλεομοιοτυπία ή με ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με όσα μνημονεύονται στο Παράρτημα VIII σημείο 3. Οι προκηρύξεις δημοσιεύονται σύμφωνα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά δημοσίευσης που αναφέρονται στο Παράρτημα VIΙΙ σημείο 1, στοιχεία α΄ και β΄. 3. Οι προκηρύξεις που καταρτίζονται και αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα, στη μορφή και σύμφωνα με τις λεπτομέρειες διαβίβασης του παραρτήματος VIΙΙ σημείο 3, δημοσιεύονται το πολύ πέντε (5) ημέρες μετά την αποστολή τους. Όταν οι προκηρύξεις δεν αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα, στη μορφή και σύμφωνα με τις λεπτομέρειες διαβίβασης του παραρτήματος VIΙΙ σημείο 3, δημοσιεύονται το αργότερο δώδεκα (12) ημέρες μετά την αποστολή τους ή, στις περιπτώσεις της παραγράφου 8 του άρθρου 133 του παρόντος, το αργότερο πέντε (5) ημέρες μετά την αποστολή τους.

5. Οι προκηρύξεις και το περιεχόμενό τους δεν μπορούν να δημοσιεύονται σε εθνικό επίπεδο πριν από την ημερομηνία της αποστολής τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι προκηρύξεις που δημοσιεύονται σε εθνικό επίπεδο δεν πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες διαφορετικές από εκείνες που περιέχονται στις προκηρύξεις που αποστέλλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή δημοσιεύονται στο «προφίλ αγοραστή» σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 130 του παρόντος, πρέπει δε να αναφέρουν την ημερομηνία αποστολής της σχετικής ειδοποίησης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή της δημοσίευσης στο «προφίλ αγοραστή». Οι προκαταρκτικές προκηρύξεις δεν δημοσιεύονται στο «προφίλ αγοραστή» πριν από την αποστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ειδοποίησης με την οποία ανακοινώνεται η δημοσίευσή τους με τη μορφή αυτή, πρέπει δε να αναφέρουν την ημερομηνία της αποστολής.

701Δ11δ/ο/3/72/2011.ΘΕΜΑ:

Κανονισμός (ΕΚ) 842/2011 “περί καταρτίσεως τυποποιημένων εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και περί κατάργησης του Κανονισμού 1564/2005” - Διευκρινήσεις σχετικά με την «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια». 842/2011/ΕΚ.ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 842/2011 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 19ης Αυγούστου 2011περί καταρτίσεως τυποποιημένων εντύπων για τη δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και περί καταργήσεως του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1564/2005

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Οι προκηρύξεις διαγωνισμού δημοσιεύονται αναλυτικά στην ελληνική γλώσσα. Αυθεντικό θεωρείται μόνο το κείμενο που δημοσιεύεται στη γλώσσα αυτή. Περίληψη των σημαντικότερων στοιχείων κάθε προκήρυξης δημοσιεύεται και στις λοιπές επίσημες γλώσσες. Τα έξοδα δημοσίευσης των προκηρύξεων αυτών από την Ευρω-παϊκή Επιτροπή επιβαρύνουν την Κοινότητα.

360

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

6. Το περιεχόμενο των προκηρύξεων που δεν αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα περιορίζεται σε περίπου εξακόσιες πενήντα (650) λέξεις. 7. Οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να αποδεικνύουν την ημερομηνία αποστολής των προκηρύξεων. 8. Η Επιτροπή χορηγεί στην αναθέτουσα αρχή βεβαίωση της δημοσίευσης των πληροφοριών που της διαβίβασε, αναφέροντας την ημερομηνία της εν λόγω δημοσίευσης. Η βεβαίωση αυτή συνιστά απόδειξη της 702 πραγματοποίησης της δημοσίευσης.

131.1.Οι κανόνες δημοσιότητας κατά το κοινοτικό δίκαιο. Οι κανόνες δημοσιότητας εξυπηρετούν τις ακόλουθες αρχές του κοινοτικού δικαίου:α)της έγκαιρης και πλήρους πληροφόρησης β) της ισότητας των ευκαιριών γ) του ανοίγματος των αγορών και της εξασφάλισης της διαφάνειας. Η τελευταία αυτή αρχή ( αρχή της διαφάνειας ) ,συνδέεται στενά με την αρχή της ίσης μεταχείρισης και η σύνδεση αυτή τίθεται στο άρθρο 2 της κοινοτικής οδηγίας 2004/18,όπου προβλέπεται ρητά ότι «οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα χωρίς διακρίσεις και να ενεργούν με διαφάνεια» 703 704

702

ΕλΣυν/Ε Κλιμ/397/2010. Κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού και της πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων δεν δημοσιεύθηκαν στην ίδια Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στον ελληνικό τύπο οι τροποποιηθέντες ουσιώδεις όροι της διακήρυξης αναφορικά με τις δικαιούμενες συμμετοχής κοινοπραξίες εργοληπτικών επιχειρήσεων, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι με την ως άνω τροποποίηση διευρύνεται ο αριθμός των εν λόγω κοινοπραξιών, με το ύψος της εγγύησης συμμετοχής και το σύστημα υποβολής προσφοράς. 703

ΕλΣυν/Τμ.VI/117/2008.Η αναθέτουσα Αρχή υποχρεούται να προσδιορίζει ένα χρονικό όριο για την υποβολή των προσφορών, ώστε όλοι οι προσφέροντες να διαθέτουν το ίδιο χρονικό διάστημα μετά τη δημοσίευση της προκηρύξεως του διαγωνισμού προς προετοιμασία των προσφορών τους, καθώς και την ημερομηνία, την ώρα και τον τόπο της αποσφραγίσεώς τους, προς μείζονα διασφάλιση της διαφάνειας της διαδικασίας, δεδομένου ότι το περιεχόμενο όλων των κατατεθεισών προσφορών αποκαλύπτεται ταυτοχρόνως. Να σημειωθεί ότι, όταν η ίδια ως άνω Αρχή λαμβάνει υπόψη τροποποίηση των αρχικών προσφορών ενός ή ορισμένων μόνον από τους προσφέροντες, αυτοί περιέρχονται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, πράγμα το οποίο προσβάλλει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων και θίγει τη διαφάνεια της διαδικασίας (βλ. ΔΕΚ C-87/94 Commission/Belgium Rec. 1996, p. I-2043). Η διαδικασία για την ανάθεση δημοσίων έργων είναι αυστηρά τυπική προκειμένου να διασφαλιστούν μείζονες εγγυήσεις διαφάνειας και ισότητας ευκαιριών για τους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε τροποποίηση των προσφορών, η οποία επέρχεται μετά τη λήξη του χρόνου κατάθεσης αυτών, θα πρέπει να θεωρηθεί ανεπίτρεπτη, ανεξάρτητα από τον ουσιώδη ή μη χαρακτήρα της, κρίση άλλωστε η οποία λόγω του τεχνικού της χαρακτήρα εκφεύγει των ορίων του παρόντος ελέγχου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

704

361

ΔΕΚ/C-16/1998.Σκ.113 Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, διαπιστώνεται ότι, δεδομένου ότι οι γαλλικοί φορείς που ήσαν αρμόδιοι για τη διαδικασία συνάψεως της δημόσιας συμβάσεως στον τομέα της ηλεκτροδοτήσεως, η οποία προκηρύχθηκε στο διαμέρισμα Vendée τον Δεκέμβριο του 1994, προέβησαν στην κατάτμηση του έργου αυτού, παρέλειψαν να δημοσιεύσουν στην ΕΕΕΚ προκήρυξη διαγωνισμού για το σύνολο των δημοσίων συμβάσεων οι οποίες απαρτίζουν το έργο αυτό και των οποίων η αξία υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπει το άρθρο 14, παράγραφος 10, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, της οδηγίας, αλλά περιορίστηκαν στη δημοσίευση για 6 μόνον από τις συμβάσεις αυτές, παρέλειψαν να ανακοινώσουν όλα τα στοιχεία που προβλέπει το παράρτημα ΧΙΙ της ίδιας οδηγίας όσον αφορά τις 6 προκηρύξεις διαγωνισμού που δημοσιεύθηκαν στην ΕΕΕΚ, παρέλειψαν να ανακοινώσουν στην Επιτροπή τα απαιτούμενα στοιχεία ως προς τη σύναψη του συνόλου των δημοσίων συμβάσεων που απαρτίζουν το έργο αυτό και υπερέβησαν το κατώτατο όριο που προβλέπει το άρθρο 14, παράγραφος 10, δεύτερο εδάφιο, τελευταία περίοδος, της οδηγίας,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Οι κανόνες δημοσιότητας του κοινοτικού δικαίου προβλέπουν τρία στάδια: Α)Η δημοσίευση ενδεικτικής ή προκαταρκτικής προκήρυξης 705 Η δημοσίευση ενδεικτικής ή προκαταρκτικής προκήρυξης, όταν πρόκειται για συμβάσεις που υπερβαίνουν το κατώτατο όριο του άρθρου 7 της οδηγίας 2004/18 είναι υποχρεωτική (μετά από την έκδοση σχετικής απόφασης του ΔΕΚ επί της υποθέσεως C-225/98 706, Επιτροπή κατά Γαλλίας) μόνο όταν η αναθέτουσα αρχή σκοπεύει να ασκήσει το δικαίωμά της για μείωση των προθεσμιών δημοσίευσης.

705

Δ17γ/09/9/ΦΝ417/2006.ΕΓΚ.1.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2004/18/ΕΚ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΔΕΚ/C-225/1998 .1. Σκοπός των κανόνων δημοσιότητας που προβλέπονται στην οδηγία 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, στους οποίους περιλαμβάνεται η δημοσίευση της προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως, είναι να ενημερωθούν εγκαίρως όλοι οι δυνάμει προσφέροντες σε κοινοτικό επίπεδο ως προς τα κύρια σημεία μιας συμβάσεως, προκειμένου να μπορέσουν να υποβάλουν την προσφορά τους εμπροθέσμως. Ο σκοπός αυτός υποδηλώνει ότι ο υποχρεωτικός ή όχι χαρακτήρας της προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως πρέπει να καθορίζεται ανάλογα με τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας σχετικά με τις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών που υπέβαλαν οι προσφέροντες. Συναφώς, τα άρθρα 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, της οδηγίας 93/37, που καθορίζουν, γενικώς, σε 52 ημέρες για τις ανοικτές διαδικασίες και 40 ημέρες για τις κλειστές, αντιστοίχως, τις συνήθεις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών, ουδόλως αναφέρονται στην προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως. Αντιθέτως, τα άρθρα 12, παράγραφος 2, και 13, παράγραφος 4, της οδηγίας 93/37, που παρέχουν στις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα να μειώσουν τις προθεσμίες που προβλέπονται στα άρθρα 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, συνδέουν ρητώς τη δυνατότητα αυτή με την προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως. Επομένως, η δημοσίευση προκηρύξεως προκαταρκτικής ενημερώσεως είναι υποχρεωτική μόνον εφόσον οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της ευχέρειας που τους παρέχεται να μειώσουν τις προθεσμίες παραλαβής των προσφορών. ( βλ. σκέψεις 35-38 ) 2. Σύμφωνα με το άρθρο 30, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, τα κριτήρια βάσει των οποίων οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τα δημόσια έργα είναι είτε αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή είτε, αν η ανάθεση γίνεται στον υποβάλλοντα την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, διάφορα κριτήρια ανάλογα με το αντικείμενο της οικείας συμβάσεως, όπως η τιμή, η προθεσμία εκτελέσεως, τα έξοδα λειτουργίας, η αποδοτικότητα, η τεχνική αξία. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να αναφέρουν τα κριτήρια αυτά, είτε στην προκήρυξη είτε στη συγγραφή υποχρεώσεων. Όντως, η διάταξη αυτή δεν στερεί εντελώς από τις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ως κριτήριο έναν όρο που συνδέεται με την καταπολέμηση της ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι ο όρος αυτός τηρεί όλες τις θεμελιώδεις αρχές του κοινοτικού δικαίου και, κυρίως, την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων, όπως αυτή απορρέει από τις διατάξεις της Συνθήκης σχετικά με το δικαίωμα εγκαταστάσεως και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Επιπλέον, ακόμη και αν το κριτήριο αυτό δεν είναι αφεαυτού ασυμβίβαστο προς την οδηγία 93/37, πρέπει κατά την εφαρμογή του να τηρούνται όλοι οι διαδικαστικοί κανόνες της οδηγίας αυτής και ιδίως οι κανόνες δημοσιότητας που περιέχονται σ' αυτήν. Επομένως, ένα κριτήριο αναθέσεως που συνδέεται με την καταπολέμηση της ανεργίας πρέπει να μνημονεύεται ρητώς στην προκήρυξη του διαγωνισμού, ώστε να είναι οι εργολήπτες σε θέση να πληροφορηθούν την ύπαρξη της προϋποθέσεως αυτής. ( βλ. σκέψεις 49-51, 73 ) 3. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, το κράτος μέλος το οποίο, στην προκήρυξη του διαγωνισμού, περιορίζει σε πέντε τον αριθμό των υποψηφίων που μπορούν να υποβάλουν προσφορές για τις επίμαχες συμβάσεις. Καίτοι είναι αληθές ότι το άρθρο 22, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/37 δεν ορίζει ελάχιστο αριθμό υποψηφίων τους οποίους οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να προσκαλέσουν όταν δεν επιλέγουν τον καθορισμό ορίου που προβλέπει η διάταξη αυτή, πάντως, ο κοινοτικός νομοθέτης θεώρησε ότι, στο πλαίσιο κλειστής διαδικασίας και όταν οι αναθέτουσες αρχές προβλέπουν ένα όριο, αριθμός υποψηφίων μικρότερος του πέντε δεν αρκεί για την εξασφάλιση συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού. Τούτο πρέπει να ισχύει κατά μείζονα λόγο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αναθέτουσες αρχές επιλέγουν να προσκαλέσουν τον ανώτατο αριθμό υποψηφίων. Επομένως, ο αριθμός των επιχειρήσεων που μία αναθέτουσα αρχή σκοπεύει να προσκαλέσει για να υποβάλουν προσφορές στο πλαίσιο κλειστής διαδικασίας δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να είναι μικρότερος του πέντε. ( βλ. σκέψεις 59-63 ) 4. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 59 της Συνθήκης (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 49 ΕΚ) καθώς και από την οδηγία 71/305, περί συντονισμού των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων δημοσίων έργων, το κράτος μέλος που, στις προκηρύξεις διαγωνισμών, χρησιμοποιεί, όσον αφορά τη μέθοδο προσδιορισμού των τμημάτων του έργου, παραπομπές στις κατατάξεις εθνικών επαγγελματικών οργανώσεων και, άλλωστε, απαιτεί από τον καταρτίζοντα κατασκευαστικά σχέδια, ως ελάχιστη προϋπόθεση συμμετοχής, δικαιολογητικό εγγραφής στον σύλλογο αρχιτεκτόνων. Πράγματι, στο μέτρο που ο καθορισμός των τμημάτων του έργου με παραπομπή σε κατατάξεις εθνικών επαγγελματικών οργανώσεων μπορεί να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα για τους μη ημεδαπούς προσφέροντες, συνιστά έμμεση δυσμενή διάκριση και, κατά συνέπεια, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών υπό την έννοια του άρθρου 59 της Συνθήκης. Εξάλλου, κατ' αρχάς, η απαίτηση δικαιολογητικού εγγραφής του καταρτίζοντος τα κατασκευαστικά σχέδια στον σύλλογο των αρχιτεκτόνων δεν μπορεί παρά να ευνοεί την παροχή των υπηρεσιών από τους ημεδαπούς αρχιτέκτονες, πράγμα το οποίο συνιστά δυσμενή διάκριση έναντι των κοινοτικών αρχιτεκτόνων και, κατά συνέπεια, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών από αυτούς.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

706

362

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Β)Η δημοσίευση περίληψης της διακήρυξης 707 Όταν πρόκειται για συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών αποστέλλεται περίληψη για δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα των ευρωπαικών κοινοτήτων.Η αποστολή γίνεται είτε ηλεκτρονικά, είτε με ΦΑΞ, είτε με το ταχυδρομείο.Η δημοσίευση εκτός από το συμπλήρωμα της επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαικής Ένωσης ,γίνεται και στην τράπεζα δεδομένων TED. Οι προκηρύξεις συντάσσονται σύμφωνα με τα τυποποιημένα υποδείγματα και υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας simap. Η συμπλήρωση όλων των πεδίων είναι υποχρεωπική και δεν είναι νοητή η παραπομπή στη διακήρυξη ή σε νομοθετικές διατάξεις.Οι δημοσιεύσεις αυτές γίνονται με έξοδα της Ευρωπαικής Ένωσης. Γ)Η γνωστοποίηση του αποτελέσματος της διαδικασίας Η υποχρέωση αυτή τίθεται και στο άρθρο 12 παρ. 5 του ν. 3316/05, σύμφωνα με το οποίο η απόφαση ανάθεσης σύμβασης του ν. 3316/2005 και η απόφαση ανάθεσης έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή αποστέλλεται για δημοσίευση στο Ενημερωτικό Δελτίο και την ιστοσελίδα του ΤΕΕ, ενώ αν η προεκτιμώμενη αμοιβή της σύμβασης υπερβαίνει τα όρια εφαρμογής των Οδηγιών 2004/17 και 2004/18 σχετική ανακοίνωση, συνταγμένη κατά το οικείο παράρτημα των Οδηγιών αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός 48 ημερών από την σύναψη της σύμβασης..

1 3 1 .2 . Κ ο ινο τι κό δί κ αι ο πο υ ε φα ρ μό ζ ε τ αι σ τη ν αν ά θ εσ η συ μβ άσ ε ων ο ι ο πο ί ες δ ε ν κα λύ π το ντ αι ή κ αλ ύ πτο ντ αι ε ν μ έ ρ ει α πό τις ο δη γί ες γι α τις δ ημό σι ε ς συ μβ ά σ εις 708. Δ17γ/05/15/2008-ΕΓΚ. 2. «Σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις» (βλ. αναλυτικά την ερμηνευτική ανακοίνωση της επιτροπής 2006/C 179/02 και τα ειδικότερα αναφερόμενα για τους κανόνες δημοσιότητας των συμβάσεων αυτών)709, εκδόθηκε το έγγραφο 55715/Α.Πλ.9537/2007 της Ε.Υ. Αρχής Πληρωμής που αφορά την ενδεδειγμένη δημοσιότητα σε διαγωνιστικές διαδικασίες συγχρηματοδοτούμενων έργων με όριο προϋπολογισμού κάτω από το όριο εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας, για τις οποίες δεν προβλέπεται δημοσιότητα της διαδικασίας από τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις (όπως λ.χ. στις απευθείας αναθέσεις ή στους πρόχειρους διαγωνισμούς. Κατά το ανωτέρω έγγραφο πρέπει να εξασφαλίζεται μια ελάχιστη δημοσιότητα, με την ανάρτηση σχετικής αναγγελίας λ.χ. στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής, ή σε διαδικτυακές πύλες (portal) που φιλοξενούν τέτοιες ανακοινώσεις.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που εθνικές διατάξεις προβλέπουν διαδικασία δημοσιότητας, όπως το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ. 609/85 (για τα έργα) ή το άρθρο 10 παρ. 2 στ΄ του ν. 3316/05 (για μελέτες και υπηρεσίες).

363

Άλλωστε, αντίκειται προς την οδηγία 71/305 η απαίτηση ενός κράτους μέλους από προσφέροντα εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος να αποδείξει ότι πληροί τα κριτήρια που τάσσονται στα άρθρα 23 έως 26 της οδηγίας αυτής και ανάγονται στα επαγγελματικά του προσόντα με άλλα μέσα, πλην εκείνων που ορίζονται από τις εν λόγω διατάξεις. ( βλ. σκέψεις 82-84, 87-88, 90 ) 707

Δ11δ/ο/3/72/2011.ΘΕΜΑ:Κανονισμός (ΕΚ) 842/2011 “περί καταρτίσεως τυποποιημένων εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και περί κατάργησης του Κανονισμού 1564/2005” - Διευκρινήσεις σχετικά με την «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια». 708

Δ17γ/05/15/2008 -ΕΓΚ. 2-ΚΕΦ.Β.Παρέχονται οδηγίες α) για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3614/07 (περί ΕΣΠΑ) που αφορούν τις συμβάσεις μελετών και έργων και β) την δημοσιοποίηση προκηρύξεων που δεν υπόκεινται στις Οδηγίες 2004/17 και 2004/18 περί δημοσίων συμβάσεων. 709

2006/C-179/02.Ερμηνευτική ανακοίνωση επιτροπής σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων οι οποίες δεν καλύπτονται ή καλύπτονται εν μέρει από τις οδηγίες για τις «δημόσιες συμβάσεις»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Επισημαίνεται πάντως ότι πρόβλημα με την επιλεξιμότητα μιας σύμβασης στην οποία δεν υπήρξε δημοσιότητα κατά τα προαναφερθέντα μπορεί να τεθεί μόνο στην περίπτωση που μπορεί να αποδειχθεί από τις υπηρεσίες της Ευρ. Επιτροπής ή τις διαχειριστικές αρχές ότι η συγκεκριμένη σύμβαση παρουσιάζει βέβαιο ενδιαφέρον για οικονομικούς φορείς από άλλες χώρες της Ε.Ε. (όπως ιδίως συμβαίνει στις περιπτώσεις που ο προϋπολογισμός της πλησιάζει το όριο εφαρμογής των Οδηγιών, ή αν το αντικείμενό της είναι αρκετά εξειδικευμένο κ.ο.κ.). Η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προβεί στην ως άνω απόδειξη τίθεται με απολύτως πρόσφατη απόφαση του Δ.Ε.Κ. επί της υποθέσεως C-507/03710 (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ιρλανδίας), σύμφωνα με την οποία ο κοινοτικός νομοθέτης εξαιρώντας κάποιες δημόσιες συμβάσεις από την εφαρμογή της Οδηγίας εκκινεί από την υπόθεση ότι οι συμβάσεις για τέτοιες υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν (a priori και δεδομένης της ιδιάζουσας φύσεώς τους) διασυνοριακό ενδιαφέρον ικανό να δικαιολογήσει τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού με τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας στην ΕΕΕΚ (σκέψη 25). Συνεπώς, παρότι κατά την πάγια νομολογία του ΔΕΚ η σύναψη δημοσίων συμβάσεων ανεξαρτήτως προϋπολογισμού εξακολουθεί να υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, στις αρχές που καθιερώνει η Συνθήκη όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, εναπόκειται στις υπηρεσίες της Επιτροπής να αποδείξουν (σε περίπτωση σχετικής καταγγελίας) ότι η επίμαχη σύμβαση παρουσίαζε, για μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της οικείας αναθέτουσας αρχής, βέβαιο ενδιαφέρον και ότι η επιχείρηση αυτή, καθόσον δεν είχε πρόσβαση στις κατάλληλες πληροφορίες πριν από τη σύναψη της συμβάσεως αυτής, δεν ήταν σε θέση να εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τη σύμβαση αυτή (σκέψη 32).»

ΔΕΚ/C-507/2003 .1. Όσον αφορά τις υπηρεσίες του παραρτήματος I B της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, και υπό την επιφύλαξη της μεταγενέστερης αξιολογήσεως στην οποία αναφέρεται το άρθρο 43 της οδηγίας αυτής, ο κοινοτικός νομοθέτης εκκινεί από την υπόθεση ότι οι συμβάσεις για τέτοιες υπηρεσίες δεν παρουσιάζουν a priori, δεδομένης της ιδιάζουσας φύσεώς τους, διασυνοριακό ενδιαφέρον ικανό να δικαιολογήσει τη σύναψή τους κατόπιν διαδικασίας διαγωνισμού, η οποία θεωρείται ότι παρέχει σε επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών τη δυνατότητα να λάβουν γνώση της προκηρύξεως και να υποβάλουν προσφορά. Για τον λόγο αυτό, η οδηγία 92/50 αρκείται στην επιβολή, ως προς αυτήν την κατηγορία υπηρεσιών, δημοσιότητας ex post. Ωστόσο, η σύναψη δημοσίων συμβάσεων εξακολουθεί να υπόκειται στους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, στις αρχές που καθιερώνει η Συνθήκη όσον αφορά το δικαίωμα εγκαταστάσεως και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Συνεπώς, το καθεστώς δημοσιότητας που έχει θεσπίσει ο κοινοτικός νομοθέτης για τις συμβάσεις που αφορούν υπηρεσίες του παραρτήματος I B δεν μπορεί να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι εμποδίζει την εφαρμογή των αρχών που απορρέουν από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, στην περίπτωση κατά την οποία τέτοιες συμβάσεις παρουσιάζουν παρ’ όλ’ αυτά βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον. Έτσι, στο μέτρο κατά το οποίο μια αφορώσα υπηρεσίες του παραρτήματος I B σύμβαση παρουσιάζει τέτοιο ενδιαφέρον, η σύναψη, χωρίς καμία διαφάνεια, της συμβάσεως αυτής με επιχείρηση εγκατεστημένη στο κράτος μέλος της αναθέτουσας αρχής συνιστά διαφορετική μεταχείριση εις βάρος των επιχειρήσεων που πιθανώς ενδιαφέρονται για τη σύμβαση αυτή και είναι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος. Μια τέτοια διαφορετική μεταχείριση η οποία, αποκλείοντας όλες τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος, επηρεάζει δυσμενώς κυρίως τις επιχειρήσεις αυτές, αν δεν δικαιολογείται από αντικειμενικές περιστάσεις, συνιστά έμμεση δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγενείας, η οποία απαγορεύεται από τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ. (βλ. σκέψεις 25-26, 29-31) 2. Στο πλαίσιο της διαδικασίας λόγω παραβάσεως που κινείται δυνάμει του άρθρου 226 ΕΚ, η Επιτροπή οφείλει να προσκομίζει στο Δικαστήριο όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την εκ μέρους του διαπίστωση της παραβάσεως, χωρίς να μπορεί να στηριχθεί σε οποιοδήποτε τεκμήριο. Έτσι, σε ό,τι αφορά παράβαση σχετική με το καθεστώς δημοσιότητας των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών του παραρτήματος I B της οδηγίας 92/50 για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, αφής στιγμής η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι παραβιάστηκαν τα άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, εναπόκειται σε αυτή να αποδείξει ότι, μολονότι η επίμαχη σύμβαση συνδεόταν με υπηρεσίες του παραρτήματος I B της εν λόγω οδηγίας, η οικεία σύμβαση παρουσίαζε, για μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο της οικείας αναθέτουσας αρχής, βέβαιο ενδιαφέρον και ότι η επιχείρηση αυτή, καθόσον δεν είχε πρόσβαση στις κατάλληλες πληροφορίες πριν από τη σύναψη της συμβάσεως αυτής, δεν ήταν σε θέση να εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τη σύμβαση αυτή. Η εκ μέρους της Επιτροπής απλή υπόδειξη για την ύπαρξη καταγγελίας που της απευθύνθηκε σε σχέση με την επίμαχη σύμβαση δεν μπορεί να αρκέσει για να αποδείξει ότι η σύμβαση παρουσίαζε βέβαιο διασυνοριακό ενδιαφέρον και να βεβαιώσει, ως εκ τούτου, την ύπαρξη παραβάσεως. (βλ. σκέψεις 32-34)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

710

364

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 3 2 Μη υ πο χρ εωτ ική δ η μο σ ίευση

Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να δημοσιεύουν σύμφωνα με το άρθρο 131 του παρόντος προκηρύξεις για δημόσιες συμβάσεις έργων, οι οποίες δεν υπόκεινται στην υποχρεωτική δημοσίευση που προβλέπεται στις διατάξεις του παρόντος.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ζ΄ Π ΡΟ Θ Ε ΣΜ Ι Ε Σ Άρ θρο 1 3 3 Π ρο θ εσμ ία γ ι α τη ν π αρ αλαβ ή τω ν α ιτή σ ε ων σ υμ μετο χ ή ς κα ι τ ων προ σφ ο ρώ ν

1. Κατά τον καθορισμό των προθεσμιών παραλαβής των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν υπόψη, ιδίως, το πολύπλοκο της σύμβασης και το χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία των προσφορών, με την επιφύλαξη των ελάχιστων προθεσμιών που καθορίζονται στο παρόν άρθρο. 2. Στις ανοικτές διαδικασίες, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών ανέρχεται σε πενήντα δύο (52) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού. 3. Στις κλειστές διαδικασίες, στις οριζόμενες στο άρθρο 124 του παρόντος διαδικασίες με διαπραγμάτευση με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού. α) η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής ανέρχεται σε τριάντα επτά (37) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης του διαγωνισμού, β) στις κλειστές διαδικασίες, η ελάχιστη προθεσμία παραλαβής των προσφορών ανέρχεται σε σαράντα (40) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης. 4. Στις περιπτώσεις όπου οι αναθέτουσες αρχές έχουν δημοσιεύσει προκαταρκτική προκήρυξη, η ελάχιστη προθεσμία για την παραλαβή των προσφορών που αναφέρεται στην παράγραφο 2 και στο εδάφιο β΄ της παραγράφου 3 μπορεί, κατά γενικό κανόνα, να περιορίζεται σε τριάντα έξι (36) ημέρες, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση μικρότερη των είκοσι δύο (22) ημερών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η προθεσμία αυτή αρχίζει από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού, προκειμένου για ανοικτή διαδικασία, και από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών, προκειμένου για κλειστή διαδικασία.

365

Η βραδύτερη προθεσμία που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο μπορεί να τάσσεται, υπό την προϋπόθεση ότι η προκαταρκτική προκήρυξη έχει περιλάβει όλες τις πληροφορίες, οι οποίες απαιτούνται στην προκήρυξη διαγωνισμού που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα VΙΙA, εφόσον οι πληροφορίες αυτές είναι διαθέσιμες κατά τη δημοσίευση της προκήρυξης, και η προκαταρκτική προκήρυξη έχει αποσταλεί προς δημοσίευση μεταξύ ενός ελάχιστου διαστήματος πενήντα δύο (52) ημερών έως ενός μέγιστου διαστήματος δώδεκα (12) μηνών πριν από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού. 5. Όταν οι προκηρύξεις καταρτίζονται και αποστέλλονται με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με τη μορφή και τις λεπτομέρειες διαβίβασης που προβλέπονται στο Παράρτημα VIΙΙ σημείο 3, οι προθεσμίες παραλαβής των προσφορών που ορίζονται στις παραγράφους 2 και 4, για τις ανοικτές διαδικασίες, και η προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής που ορίζεται στο εδάφιο α΄ της παραγράφου 3, για τις κλειστές και με διαπραγμάτευση διαδικασίες μπορούν να συντμηθούν κατά επτά (7) ημέρες. 6. Σύντμηση κατά πέντε (5) ημέρες των προθεσμιών παραλαβής των προσφορών που ορίζονται στην παράγραφο 2 και στο εδάφιο β΄ της παραγράφου 3, είναι δυνατή όταν η αναθέτουσα αρχή παρέχει, με

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ηλεκτρονικό μέσο και από την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης, σύμφωνα με το Παράρτημα VIΙΙ, ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση στη συγγραφή υποχρεώσεων και στα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού, προσδιορίζοντας στο κείμενο της προκήρυξης την ηλεκτρονική διεύθυνση στην οποία διατίθεται η εν λόγω τεκμηρίωση. Η σύντμηση αυτή μπορεί να ορίζεται επιπλέον της μείωσης που προβλέπεται στην παράγραφο 5. 7. Όταν, για οποιονδήποτε λόγο, η συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά τεύχη, έγγραφα ή πληροφορίες δεν παρασχέθηκαν εντός των προθεσμιών που ορίζονται στα άρθρα 134 και 135 του παρόντος, μολονότι ζητήθηκαν εμπρόθεσμα, ή όταν οι προσφορές μπορούν να συνταχθούν μόνον έπειτα από επιτόπια επίσκεψη ή εξέταση εγγράφων προσαρτημένων στη συγγραφή υποχρεώσεων, οι προθεσμίες παραλαβής των προσφορών παρατείνονται, ώστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να μπορούν να λαμβάνουν γνώση όλων των αναγκαίων πληροφοριών για τη διατύπωση των προσφορών. 8. Στις κλειστές διαδικασίες και στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, που αναφέρονται στο άρθρο 124 του παρόντος, όταν επείγοντες λόγοι καθιστούν αδύνατη την τήρηση των ελάχιστων προθεσμιών που προβλέπονται στο παρόν άρθρο, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ορίζουν: α) προθεσμία παραλαβής των αιτήσεων συμμετοχής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού ή των δέκα (10) ημερών, εάν η προκήρυξη απεστάλη με ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με τη μορφή και τις λεπτομέρειες διαβίβασης που προβλέπονται στο Παράρτημα VIΙΙ σημείο 3, β) και στην περίπτωση των κλειστών διαδικασιών, η τασσόμενη προθεσμία παραλαβής των προσφορών δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών.

Άρ θρο 1 3 4 Ανο ικ τέ ς δ ιαδ ι κα σί ες: πλη ρο φ ο ρί ες

συγ γ ρ αφ ή

υ πο χ ρε ώ σεω ν,

έγ γ ρ αφ α

κα ι

συ μπ λη ρ ωμ ατ ικ ές

1. Στις ανοικτές διαδικασίες, όταν οι αναθέτουσες αρχές δεν παρέχουν, με ηλεκτρονικό μέσο σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 133 του παρόντος, ελεύθερη, άμεση και πλήρη πρόσβαση στη συγγραφή υποχρεώσεων, τα τεύχη του διαγωνισμού και εν γένει σε όλα τα συμπληρωματικά έγγραφα, οι συγγραφές υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά έγγραφα αποστέλλονται στους οικονομικούς φορείς εντός έξι (6) ημερών από την παραλαβή της σχετικής αίτησης χορήγησής τους, εφόσον η αίτηση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα πριν από την ημερομηνία υποβολής των προσφορών.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Η ΄ Π ΕΡ Ι Ε ΧΟ Μ ΕΝ Ο Κ Α Ι Τ ΡΟΠ Ο Σ Δ Ι Α ΒΙ Β Α ΣΗ Σ ΤΩΝ Π ΛΗ ΡΟ Φ ΟΡ Ι ΩΝ Άρ θρο 1 3 5 Π ρο σκλ ή σε ις υπο β ο λή ς προ σφ ο ρώ ν, σ υμ με το χή ς σε δ ι απ ραγ μά τευσ η

1.Στις κλειστές διαδικασίες, και στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, κατά την έννοια του άρθρου 124 του παρόντος, οι αναθέτουσες αρχές προσκαλούν

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Οι συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τη συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά έγγραφα γνωστοποιούνται από τις αναθέτουσες αρχές ή τις αρμόδιες υπηρεσίες το αργότερο έξι (6) ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας που έχει ορισθεί για την παραλαβή των προσφορών, εφόσον έχουν ζητηθεί εμπρόθεσμα.

366

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ταυτοχρόνως και γραπτώς τους επιλεγέντες υποψηφίους να υποβάλουν τις προσφορές τους ή να συμμετάσχουν σε διαπραγμάτευση. 2. Η πρόσκληση προς τους υποψηφίους αυτούς περιλαμβάνει είτε ένα αντίτυπο της συγγραφής υποχρεώσεων ή του περιγραφικού εγγράφου και όλων των συμπληρωματικών εγγράφων είτε αναφορά στον τρόπο πρόσβασης στη συγγραφή υποχρεώσεων και στα άλλα έγγραφα που αναφέρονται στην πρώτη περίπτωση, όταν τίθενται σε άμεση διάθεση με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 133 του παρόντος. 3. Όταν η συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά έγγραφα βρίσκονται στη διάθεση φορέα διαφορετικού από την αναθέτουσα αρχή, στην πρόσκληση διευκρινίζεται η διεύθυνση της υπηρεσίας, από την οποία μπορούν να ζητούνται τα εν λόγω έγγραφα και η ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της αίτησης αυτής, καθώς και το ύψος και ο τρόπος πληρωμής του ποσού που πρέπει να καταβληθεί για την απόκτηση των εν λόγω εγγράφων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες αποστέλλουν τα έγγραφα αυτά στους οικονομικούς φορείς αμελλητί μετά την παραλαβή της αίτησής τους. 4. Οι συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τη συγγραφή υποχρεώσεων και τα συμπληρωματικά έγγραφα γνωστοποιούνται από τις αναθέτουσες αρχές ή τις αρμόδιες υπηρεσίες το αργότερο έξι (6) ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας που έχει ορισθεί για την παραλαβή των προσφορών, εφόσον έχουν ζητηθεί εμπρόθεσμα. Σε περίπτωση επισπευδόμενης κλειστής ή με διαπραγμάτευση διαδικασίας, η προθεσμία αυτή ανέρχεται σε τέσσερις (4) ημέρες. 5. Επιπλέον, η πρόσκληση υποβολής προσφοράς, συμμετοχής σε διαπραγμάτευση, περιέχει τουλάχιστον: α) παραπομπή στη δημοσιευμένη προκήρυξη του διαγωνισμού, β) την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας παραλαβής των προσφορών, τη διεύθυνση στην οποία πρέπει να διαβιβάζονται και τη γλώσσα ή τις γλώσσες, στις οποίες πρέπει να συντάσσονται, γ) ένδειξη των εγγράφων που πρέπει ενδεχομένως να επισυνάπτονται, είτε για την τεκμηρίωση δηλώσεων που πρέπει να είναι επαληθεύσιμες και στις οποίες ο υποψήφιος προβαίνει σύμφωνα με το άρθρο 143 του παρόντος είτε για τη συμπλήρωση των πληροφοριών που προβλέπονται στο ίδιο άρθρο, υπό τους ίδιους όρους με τους προβλεπόμενους στα άρθρα 146 και 147 του παρόντος, και δ) τη στάθμιση των κριτηρίων ανάθεσης της σύμβασης ή, εφόσον συντρέχει λόγος, τη φθίνουσα σειρά σπουδαιότητας αυτών των κριτηρίων, εάν δεν περιλαμβάνονται στην προκήρυξη διαγωνισμού, στη συγγραφή υποχρεώσεων.

Άρ θρο 1 3 6

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ενη μ έρω ση τ ων υ πο ψη φ ίων κ αι των π ρο σφ ερό ντω ν

367

1. Οι αναθέτουσες αρχές ενημερώνουν, το συντομότερο δυνατό, τους υποψήφιους και τους προσφέροντες για τις αποφάσεις που ελήφθησαν σχετικά με τη σύναψη συμφωνίας - πλαισίου, την ανάθεση σύμβασης ή την αποδοχή σε ένα δυναμικό σύστημα αγορών, συμπεριλαμβανομένων των λόγων για τους οποίους αποφάσισαν να μην συνάψουν συμφωνία - πλαίσιο, να μην αναθέσουν σύμβαση για την οποία υπήρξε διαγωνισμός και να αρχίσουν νέα διαδικασία ή να θέσουν σε εφαρμογή δυναμικό σύστημα αγορών. Οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν τις πληροφορίες αυτές γραπτώς, κατόπιν αιτήσεως. 2. Κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερόμενου μέρους, οι αναθέτοντες φορείς γνωστοποιούν το συντομότερο δυνατό: α) σε κάθε απορριφθέντα υποψήφιο τους λόγους απόρριψης της υποψηφιότητάς του, β) σε κάθε απορριφθέντα προσφέροντα, τους λόγους για την απόρριψη της προσφοράς του. Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 163 του παρόντος, αιτιολογούν και τις αποφάσεις τους περί μη ισοδυναμίας ή περί μη ανταπόκρισης των προμηθειών ή των υπηρεσιών στις απαιτήσεις περί απόδοσης ή λειτουργίας και γ) σε κάθε προσφέροντα που έχει υποβάλει παραδεκτή προσφορά, τα χαρακτηριστικά και τα σχετικά πλεονεκτήματα της επιλεγείσας προσφοράς, καθώς και το όνομα του αναδόχου ή των συμβαλλόμενων μερών στη συμφωνία - πλαίσιο. Η προθεσμία γνωστοποίησης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τις δεκαπέντε (15) ημέρες από την παραλαβή γραπτής αίτησης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να μην γνωστοποιήσουν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την ανάθεση των συμβάσεων, τη σύναψη συμφωνιών - πλαισίων ή την αποδοχή σε ένα δυναμικό σύστημα αγορών, που αναφέρονται στην παράγραφο 1, εάν η γνωστοποίηση των εν λόγω πληροφοριών μπορεί να εμποδίσει την εφαρμογή των κείμενων διατάξεων, είναι αντίθετη προς το δημόσιο συμφέρον ή μπορεί να βλάψει τα νόμιμα εμπορικά συμφέροντα δημοσίων ή ιδιωτικών οικονομικών φορέων ή τις συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ αυτών.

Άρ θρο 1 3 7 Κα νό ν ες πο υ εφ α ρμό ζ ο ν ται στη ν ε πι κο ι νω νί α τ ων με ρών το υ δ ιαγ ων ισ μο ύ

1. Οι μορφές επικοινωνίας, καθώς και η ανταλλαγή πληροφοριών που αναφέρονται στο παρόν μπορούν, κατ’ επιλογή της αναθέτουσας αρχής, να πραγματοποι-ούνται με επιστολή, τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με τις παραγράφους 4 και 5, το τηλέφωνο στις περιπτώσεις και υπό τους όρους που ορίζονται στην παράγραφο 6, ή με συνδυασμό των μέσων αυτών. 2. Το επιλεγόμενο μέσο επικοινωνίας πρέπει να είναι γενικά προσιτό και, επομένως, να μην περιορίζει την πρόσβαση των οικονομικών φορέων στη διαδικασία ανάθεσης. 3. Η επικοινωνία, η ανταλλαγή και η αποθήκευση πληροφοριών πραγματοποιούνται κατά τρόπο που να διασφαλίζει αφ’ ενός την ακεραιότητα των δεδομένων και το απόρρητο των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής και αφ’ ετέρου τη λήψη γνώσης του περιεχομένου των προσφορών και των αιτήσεων συμμετοχής από τις αναθέτουσες αρχές, μόνο μετά την εκπνοή της προβλεπόμενης προθεσμίας για την υποβολή τους. 4. Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τις επικοινωνίες με ηλεκτρονικά μέσα πρέπει να μην δημιουργεί διακρίσεις, να είναι γενικώς προσιτή στο κοινό και συμβατή με τις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών που χρησιμοποιούνται γενικά. 5. Οι ακόλουθοι κανόνες εφαρμόζονται για τη διαβίβαση και τους μηχανισμούς ηλεκτρονικής παραλαβής προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής: α) Οι πληροφορίες σχετικά με τις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται για την ηλεκτρονική υποβολή προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής, συμπεριλαμβανομένης της κρυπτογράφησης, πρέπει να είναι προσιτές στα ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, οι μηχανισμοί ηλεκτρονικής παραλαβής των προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του Παραρτήματος Χ. β) Οι ηλεκτρονικές προσφορές πρέπει να συνοδεύονται από ηλεκτρονική υπογραφή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 5 της Οδηγίας 1999/1993/ΕΚ, όπως έχει ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη με το π.δ. 150/2001 (ΦΕΚ 125 Α΄).

δ) Οι προσφέροντες ή οι υποψήφιοι οφείλουν να υποβάλουν τα έγγραφα, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις ή δηλώσεις που αναφέρονται στα άρθρα 144 έως 149 και στο άρθρο 151 του παρόντος, εφόσον δεν είναι διαθέσιμα σε ηλεκτρονική μορφή, πριν από τη λήξη της προθεσμίας που προβλέπεται για την υποβολή των προσφορών ή των αιτήσεων συμμετοχής. 6. Οι ακόλουθοι κανόνες εφαρμόζονται για την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής: α) Οι αιτήσεις συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης των δημοσίων συμβάσεων μπορούν να υποβάλλονται γραπτά ή τηλεφωνικά. β) Όταν οι αιτήσεις συμμετοχής υποβάλλονται τηλεφωνικά, πρέπει να αποστέλλεται γραπτή επιβεβαίωση πριν από τη λήξη της προθεσμίας που έχει ορισθεί για την παραλαβή τους. γ) Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ζητούν οι αιτήσεις συμμετοχής που υποβάλλονται με τηλεομοιοτυπία να επιβεβαιώνονται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παραγράφους 2, 3 και 4 του άρθρου 10 του ν. 2690/1999 (ΦΕΚ 45 Α΄) ή με ηλεκτρονικά μέσα, στις περιπτώσεις που αυτό είναι αναγκαίο ως νόμιμη απόδειξη. Στην

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

γ) Επιτρέπεται η καθιέρωση συστήματος εθελοντικής πιστοποίησης προς το σκοπό της βελτίωσης του επιπέδου των υπηρεσιών πιστοποίησης των εν λόγω μηχανισμών.

368

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περίπτωση αυτή, ο σχετικός όρος, καθώς και η προθεσμία για την αποστολή της επιβεβαίωσης, πρέπει να επισημαίνονται από την αναθέτουσα αρχή στην προκήρυξη διαγωνισμού.

Άρ θρο 1 3 8 Π ρακ τι κά

Για κάθε σύμβαση, κάθε συμφωνία - πλαίσιο και κάθε υλοποίηση δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές συντάσσουν πρακτικό, το οποίο περιλαμβάνει τουλάχιστον: α) την επωνυμία και τη διεύθυνση της αναθέτουσας αρχής, το αντικείμενο και την αξία της σύμβασης, της συμφωνίας - πλαισίου ή του δυναμικού συστήματος αγορών, β) το όνομα των επιλεγέντων υποψηφίων ή προσφερόντων και την αιτιολόγηση της επιλογής τους, γ) το όνομα των αποκλεισθέντων υποψηφίων ή προσφερόντων και τους λόγους της απόρριψής τους, δ) τους λόγους της απόρριψης των προσφορών που κρίθηκαν ασυνήθιστα χαμηλές, ε) την επωνυμία του αναδόχου και την αιτιολόγηση της επιλογής της προσφοράς του καθώς και, εφόσον είναι γνωστό, το τμήμα της σύμβασης ή της συμφωνίας -πλαισίου που ο ανάδοχος προτίθεται να αναθέσει υπό μορφή υπεργολαβίας σε τρίτους, στ) όσον αφορά στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση, τις οριζόμενες στα άρθρα 124 και 125 του παρόντος περιστάσεις, οι οποίες δικαιολογούν την προσφυγή στις διαδικασίες αυτές, ζ) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή ματαίωσε την πρόθεσή της να συνάψει σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο ή να υλοποιήσει ένα δυναμικό σύστημα αγορών. Οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν τα ενδεδειγμένα μέτρα για την τεκμηρίωση της διεξαγωγής των διαδικασιών ανάθεσης που διεξάγονται με ηλεκτρονικά μέσα. Το πρακτικό, ή τουλάχιστον τα κύρια στοιχεία του, γνωστοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατόπιν αιτήσεώς της.

Άρ θρο 1 3 9

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Εχ εμύ θε ια

369

Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος, ιδίως εκείνων που αφορούν τις υποχρεώσεις σχετικά με τη δημοσιοποίηση των συναπτόμενων συμβάσεων και την ενημέρωση των υποψηφίων και των προσφερόντων, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 130, στο άρθρο 136 του παρόντος, καθώς και τις διατάξεις της λοιπής κείμενης νομοθεσίας, η αναθέτουσα αρχή δεν αποκαλύπτει πληροφορίες που της έχουν διαβιβάσει οικονομικοί φορείς και τις οποίες έχουν χαρακτηρίσει ως εμπιστευτικές. Οι πληροφορίες αυτές αφορούν, ιδίως, τα τεχνικά ή εμπορικά απόρρητα και τις εμπιστευτικές πτυχές των προσφορών.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Θ΄ ΔΙ Κ Α ΙΟ ΥΜ Ε ΝΟ Ι ΣΥ Μ ΜΕ ΤΟ ΧΗ Σ Άρ θρο 1 4 0 Δι καιο ύμ ενο ι συ μ μετο χ ή ς

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οι υποψήφιοι ή οι προσφέροντες οι οποίοι, δυνάμει της νομοθεσίας του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένοι, έχουν δικαίωμα να διενεργούν τη συγκεκριμένη παροχή, δεν επιτρέπεται να αποκλείονται με την αιτιολογία ότι θα έπρεπε να είναι είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα κατά την ελληνική νομοθεσία. Επιτρέπεται ωστόσο στην περίπτωση δημοσίων συμβάσεων έργων και υπηρεσιών, καθώς και των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών που καλύπτουν, επιπλέον, εργασίες ή και υπηρεσίες τοποθέτησης και εγκατάστασης, να ζητείται από τα νομικά πρόσωπα να μνημονεύουν, στην προσφορά ή στην αίτηση συμμετοχής τους, τα ονόματα και τα επαγγελματικά προσόντα των προσώπων που επιφορτίζονται με την εκτέλεση της συγκεκριμένης παροχής. 2. Οι κοινοπραξίες οικονομικών φορέων μπορούν να υποβάλουν προσφορά ή να εμφανίζονται ως υποψήφιοι. Για την υποβολή μιας προσφοράς ή μιας αίτησης συμμετοχής, οι αναθέτουσες αρχές δεν μπορούν να απαιτούν να έχουν οι κοινοπραξίες οικονομικών φορέων συγκεκριμένη νομική μορφή. Η επιλεγείσα κοινοπραξία είναι δυνατόν να υποχρεωθεί να περιβληθεί συγκεκριμένη νομική μορφή, εάν της ανατεθεί η σύμβαση, στο μέτρο που η περιβολή αυτής της νομικής μορφής είναι αναγκαία για την ορθή εκτέλεση της σύμβασης.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι΄ ΔΙ Ε ΞΑ Γ ΩΓΗ ΤΗ Σ ΔΙ Α ΔΙ Κ Α Σ Ι Α Σ Π Ρ Ο ΣΦ ΟΡ Ε Σ Άρ θρο 1 4 1 Εν αλλ ακ τι κέ ς προ σφ ο ρ έ ς

1. Όταν η ανάθεση γίνεται με βάση το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να επιτρέπουν στους προσφέροντες να υποβάλλουν εναλλακτικές προσφορές. 2. Οι αναθέτουσες αρχές καθορίζουν στην προκήρυξη διαγωνισμού εάν επιτρέπουν τις εναλλακτικές προσφορές. Αν δεν υπάρχει σχετική ρητή μνεία, οι εναλλακτικές προσφορές δεν επιτρέπονται. 3. Οι αναθέτουσες αρχές που επιτρέπουν τις εναλλακτικές προσφορές ορίζουν στη συγγραφή υποχρεώσεων τις ελάχιστες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι εναλλακτικές προσφορές, καθώς και τον τρόπο υποβολής των προσφορών αυτών. 4. Οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν υπόψη τους μόνον τις εναλλακτικές προσφορές που ανταποκρίνονται στις ελάχιστες προϋποθέσεις που έχουν ορίσει.

Άρ θρο 1 4 2

Στην προκήρυξη ή και συγγραφή υποχρεώσεων, η αναθέτουσα αρχή ζητεί από τον προσφέροντα να αναφέρει στην προσφορά του το τμήμα της σύμβασης που προτίθεται να αναθέσει υπό μορφή υπεργολαβίας σε τρίτους, καθώς και τους υπεργολάβους που προτείνει. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν αίρεται η ευθύνη του κύριου οικονομικού φορέα.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι Α΄ ΚΡ ΙΤΗ ΡΙ Α Π Ο ΙΟ ΤΙ ΚΗ Σ ΕΠ Ι ΛΟ ΓΗ Σ Άρ θρο 1 4 3 Έλ εγ χο ς τη ς κ ατα λλη λό τη τα ς, επ ιλο γ ή τω ν συ μ με τεχό ν τω ν κ αι αν άθ εσ η των συ μβ άσ ε ων

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Υπ εργ ο λ αβ ί ες

370

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οι συμβάσεις ανατίθενται βάσει των κριτηρίων που προβλέπονται στο άρθρο 152, λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων του άρθρου 141 του παρόντος, αφού οι αναθέτουσες αρχές ελέγξουν την καταλληλότητα των οικονομικών φορέων που δεν έχουν αποκλεισθεί σύμφωνα με τα άρθρα 144 και 145 του παρόντος. Ο έλεγχος της καταλληλότητας πραγματοποιείται από τις αναθέτουσες αρχές σύμφωνα με τα κριτήρια της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και των επαγγελματικών και τεχνικών γνώσεων ή ικανοτήτων που αναφέρονται στα άρθρα 146 έως 151 του παρόντος, και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, με τα κριτήρια και τους κανόνες που αναφέρονται στην παράγραφο 3. 2. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ζητούν το ελάχιστο επίπεδο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικών ή και επαγγελματικών ικανοτήτων, σύμφωνα με τα άρθρα 146 και 147 του παρόντος, τα οποία πρέπει να καλύπτουν οι υποψήφιοι και οι προσφέροντες. Η έκταση των πληροφοριών που αναφέρονται στα άρθρα 146 και 147, καθώς και το ελάχιστο επίπεδο ικανοτήτων που απαιτείται για τη συγκεκριμένη σύμβαση, πρέπει να είναι συνδεδεμένα και ανάλογα προς το αντικείμενό της. Τα ελάχιστα αυτά επίπεδα μνημονεύονται στην προκήρυξη του διαγωνισμού. 3. Στις κλειστές διαδικασίες, στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να περιορίζουν τον αριθμό των υποψηφίων οι οποίοι προσκαλούνται για να υποβάλουν προσφορά, να διαπραγματευθούν υπό τον όρο ότι υπάρχει ικανός αριθμός κατάλληλων υποψηφίων. Οι αναθέτουσες αρχές προσδιορίζουν, με την προκήρυξη του διαγωνισμού, αντικειμενικά και χωρίς διακρίσεις κριτήρια ή κανόνες που προτίθενται να εφαρμόσουν, τον ελάχιστο αριθμό και, ενδεχομένως, το μέγιστο αριθμό υποψηφίων που καλούνται. Στην κλειστή διαδικασία, ο ελάχιστος αριθμός είναι πέντε (5). Στη διαδικασία διαπραγμάτευσης κατόπιν δημοσίευσης προκήρυξης, ο ελάχιστος αριθμός είναι τρεις (3). Εν πάση περιπτώσει, ο αριθμός υποψηφίων που καλούνται πρέπει να είναι επαρκής ώστε να εξασφαλίζει πραγματικό ανταγωνισμό. Οι αναθέτουσες αρχές καλούν αριθμό υποψηφίων τουλάχιστον ίσο προς τον ελάχιστο αριθμό υποψηφίων που έχει καθορισθεί εκ των προτέρων. Στην περίπτωση που ο αριθμός των υποψηφίων που ικανοποιούν τα κριτήρια επιλογής και τα ελάχιστα επίπεδα είναι μικρότερος από το ελάχιστο όριο, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συνεχίζει τη διαδικασία, καλώντας τον υποψήφιο ή τους υποψήφιους που πληρούν τα απαιτούμενα επίπεδα ικανοτήτων. Η αναθέτουσα αρχή δεν μπορεί να περιλαμβάνει στη διαδικασία αυτή άλλους οικονομικούς φορείς που δεν υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής ή υποψήφιους που δεν πληρούν τα απαιτούμενα επίπεδα ικανοτήτων. 4. Όταν οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της δυνατότητας περιορισμού του αριθμού των προς διαπραγμάτευση προσφορών, η οποία προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 124 του παρόντος, πραγματοποιούν αυτόν τον περιορισμό με την εφαρμογή των κριτηρίων ανάθεσης που αναφέρονται στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή υποχρεώσεων. Στην τελική φάση, ο αριθμός αυτός πρέπει να επιτρέπει τη διασφάλιση πραγματικού ανταγωνισμού, εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός κατάλληλων προσφορών ή υποψηφίων.

Άρ θρο 1 4 4

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Π ρο σω π ική κα τάσ ταση το υ υ πο ψη φ ίο υ ή το υ π ρο σφ έρο ντο ς

371

1. Αποκλείεται από τη συμμετοχή σε δημόσια σύμβαση ο υποψήφιος ή προσφέρων εις βάρος του οποίου υπάρχει αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, γνωστή στην αναθέτουσα αρχή, για έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους λόγους: α) συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 της κοινής δράσης της 98/773/ΔΕΥ του Συμβουλίου (EE L 351 της 29.1.1998, σελ. 1), β) δωροδοκία, όπως αυτή ορίζεται αντίστοιχα στο άρθρο 3 της πράξης του Συμβουλίου της 26ης Μαΐου 1997 (EE C 195 της 25.6.1997, σελ. 1) και στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της κοινής δράσης 98/742/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου (EE L 358 της 31.12.1998, σελ. 2),

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γ) απάτη, κατά την έννοια του άρθρου 1 της σύμβασης σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (EE C 316 της 27.11.1995, σελ. 48), δ) νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 της Οδηγίας 1991/308/ EOK του Συμβουλίου, της 10ης Ιουνίου 1991, για την πρόληψη χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (EE L 166 της 28.6.1991, σελ. 77 Οδηγίας, η οποία τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2001/ 1997/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, EE L 344 της 28.12.2001, σελ. 76), η οποία ενσωματώθηκε με το ν. 2331/1995 (ΦΕΚ 173 Α΄) και τροποποιήθηκε με το ν. 3424/2005 (ΦΕΚ 305 Α΄). Οι αναθέτουσες αρχές ζητούν από τους υποψηφίους ή τους προσφέροντες να υποβάλουν τα έγγραφα που αναφέρονται στην παράγραφο 3. Επίσης μπορούν, εφόσον αμφιβάλλουν ως προς την προσωπική κατάσταση των εν λόγω υποψηφίων/προσφερόντων, να απευθύνονται στις αρμόδιες αρχές για να λάβουν τις πληροφορίες που θεωρούν απαραίτητες για την προσωπική κατάσταση των υποψηφίων ή των προσφερόντων. Όταν οι πληροφορίες αφορούν έναν υποψήφιο ή προσφέροντα εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητεί τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών. Τα αιτήματα αυτά αφορούν, σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένος ο υποψήφιος ή ο προσφέρων, τα νομικά ή και φυσικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων, ενδεχομένως, των διευθυντών επιχείρησης ή οποιουδήποτε προσώπου έχει εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχου του υποψηφίου ή του προσφέροντος. 2. Κάθε οικονομικός φορέας μπορεί να αποκλείεται από τη συμμετοχή στη σύμβαση, όταν: α) Τελεί υπό πτώχευση, εκκαθάριση, παύση εργασιών, αναγκαστική διαχείριση ή πτωχευτικό συμβιβασμό, αναστολή εργασιών ή τελεί σε ανάλογη κατάσταση που προβλέπεται από τις διατάξεις της χώρας εγκατάστασής του. β) Έχει κινηθεί σε βάρος του διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση, εκκαθάρισης, αναγκαστικής διαχείρισης, πτωχευτικού συμβιβασμού ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια διαδικασία προβλεπόμενη από τις διατάξεις της χώρας εγκατάστασής του. γ) Έχει καταδικασθεί βάσει δικαστικής απόφασης που έχει ισχύ δεδικασμένου, σύμφωνα με τις διατάξεις της χώρας όπου εκδόθηκε η απόφαση, και η οποία διαπιστώνει αδίκημα σχετικό με την επαγγελματική διαγωγή του. δ) Έχει διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα συναφές με το αντικείμενο του διαγωνισμού ή σε σχέση με την επαγγελματική του ιδιότητα που αποδεδειγμένως διαπιστώθηκε με οποιοδήποτε μέσο διαθέτει η αναθέτουσα αρχή. ε) Δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά στην καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις τόσο της χώρας εγκατάστασής του όσο και του ελληνικού δικαίου. στ) Δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά στην πληρωμή των φόρων και τελών, σύμφωνα με τις διατάξεις τόσο της χώρας εγκατάστασής του όσο και του ελληνικού δικαίου. ζ) Είναι ένοχος σοβαρών ψευδών δηλώσεων κατά την παροχή των πληροφοριών που απαιτούνται κατ’ εφαρμογή του παρόντος ή όταν δεν έχει παράσχει τις πληροφορίες αυτές.

α) για την παράγραφο 1 και την παράγραφο 2 σημεία α΄, β΄ και γ΄, την προσκόμιση αποσπάσματος ποινικού μητρώου ή, ελλείψει αυτού, ισοδύναμου εγγράφου, καθώς και κάθε άλλου εγγράφου που εκδίδεται από την αρμόδια δικαστική ή διοικητική αρχή της χώρας καταγωγής ή προέλευσης του προσώπου αυτού, από το οποίο προκύπτει ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, β) για την παράγραφο 2 σημεία ε΄ ή στ΄, πιστοποιητικό εκδιδόμενο από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους. Σε περίπτωση που το οικείο κράτος δεν εκδίδει έγγραφο ή πιστοποιητικό, ή που αυτό δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και στην παράγραφο 2 σημεία α΄, β΄ ή γ΄, αυτό μπορεί να αντικαθίσταται από ένορκη βεβαίωση του ενδιαφερόμενου ή, στα κράτη μέλη όπου δεν προβλέπεται η ένορκη βεβαίωση, από υπεύθυνη δήλωση ενώπιον αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, συμβολαιογράφου ή αρμόδιου επαγγελματικού οργανισμού του κράτους καταγωγής ή προέλευσης.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Οι αναθέτουσες αρχές δέχονται ως επαρκή απόδειξη του ότι ο οικονομικός φορέας δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και στην παράγραφο 2 σημεία α΄, β΄, γ΄, ε΄ και στ΄:

372

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 4 5 Άδ ε ια άσ κη ση ς τη ς ε π α γ γ ελ ματ ική ς δ ρ αστη ριό τη τα ς

Είναι δυνατόν να ζητείται από κάθε οικονομικό φορέα που επιθυμεί να συμμετάσχει σε δημόσια σύμβαση έργων να αποδεικνύει την εγγραφή του σε επαγγελματικό ή εμπορικό μητρώο ή να προσκομίζει ανάλογη ένορκη βεβαίωση ή πιστοποιητικό, όπως προσδιορίζονται στο Παράρτημα IΧΑ και σύμφωνα με τους προβλεπόμενους όρους στο κράτος μέλος εγκατάστασής του.

Άρ θρο 1 4 6 Οικο νο μικ ή κ αι χ ρη μ ατ ο ο ικο νο μι κή ε πάρ κε ια

1. Η οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια του οικονομικού φορέα αποδεικνύεται με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα δικαιολογητικά: α) Κατάλληλες τραπεζικές βεβαιώσεις ή πιστοποιητικό ασφαλιστικής κάλυψης επαγγελματικών κινδύνων. β) Ισολογισμούς ή αποσπάσματα ισολογισμών, στην περίπτωση που η δημοσίευση των ισολογισμών απαιτείται από τη νομοθεσία της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ο οικονομικός φορέας. γ) Δήλωση περί του συνολικού ύψους του κύκλου εργασιών και, ενδεχομένως, του κύκλου εργασιών στον τομέα κατασκευής έργων, για τις τρεις (3) τελευταίες οικονομικές χρήσεις κατ’ ανώτατο όριο, σε συνάρτηση προς την ημερομηνία δημιουργίας του οικονομικού φορέα ή την έναρξη των δραστηριοτήτων του, εφόσον είναι διαθέσιμες οι πληροφορίες για τον εν λόγω κύκλο εργασιών. 2. Ένας οικονομικός φορέας μπορεί, εφόσον παραστεί ανάγκη και για συγκεκριμένη σύμβαση, να στηρίζεται στις δυνατότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτές. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να αποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή ότι θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, όπως η προσκόμιση της σχετικής δέσμευσης των φορέων αυτών. Τα ειδικότερα αποδεικτικά έγγραφα ορίζονται με την προκήρυξη του διαγωνισμού. 3. Υπό τις ίδιες συνθήκες, μια κοινοπραξία οικονομικών φορέων από τις αναφερόμενες στο άρθρο 140 μπορεί να στηρίζεται στις δυνατότητες των μετεχόντων στην κοινοπραξία ή άλλων φορέων. 4. Οι αναθέτουσες αρχές υποδεικνύουν, στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στην πρόσκληση υποβολής προσφορών, ποιο ή ποια από τα αναφερόμενα στην παράγραφο 1 δικαιολογητικά επέλεξαν, καθώς και ποια άλλα δικαιολογητικά πρέπει να προσκομισθούν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

5. Αν ο οικονομικός φορέας, για σοβαρό λόγο, δεν είναι σε θέση να προσκομίσει τα δικαιολογητικά που ζητεί η αναθέτουσα αρχή, μπορεί να αποδεικνύει την οικονομική και χρηματοοικονομική του επάρκεια με οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, το οποίο η αναθέτουσα αρχή κρίνει αιτιολογημένα ως πρόσφορο.

373

Άρ θρο 1 4 7 Τεχν ικ ές ή /κ αι ε παγ γ ελ ματ ικ ές ι κανό τη τ ες

1. Οι τεχνικές ή/και επαγγελματικές ικανότητες των οικονομικών φορέων αξιολογούνται και ελέγχονται σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3. 2. Οι τεχνικές ικανότητες των οικονομικών φορέων αποδεικνύονται με έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τρόπους, ανάλογα με τη φύση, την ποσότητα ή τη σπουδαιότητα και τη χρήση των έργων:

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) υποβολή καταλόγου των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί κατά την προηγούμενη πενταετία, συνοδευόμενο από πιστοποιητικά ορθής εκτέλεσης των σημαντικότερων εργασιών. Τα πιστοποιητικά αυτά αναφέρουν το ποσό, το χρόνο και τον τόπο εκτέλεσης των εργασιών και προσδιορίζουν εάν πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και εάν περατώθηκαν κανονικά. Η αρμόδια αρχή μπορεί να διαβιβάζει τα πιστοποιητικά αυτά απευθείας στην αναθέτουσα αρχή, β) αναφορά του τεχνικού προσωπικού ή των τεχνικών υπηρεσιών, είτε ανήκουν απευθείας στην επιχείρηση του οικονομικού φορέα είτε όχι, ιδίως των υπευθύνων για τον έλεγχο της ποιότητας και εκείνων που θα έχει στη διάθεσή του ο εργολήπτης για την εκτέλεση του έργου, γ) περιγραφή του τεχνικού εξοπλισμού, δ) αναφορά τίτλων σπουδών και επαγγελματικών προσόντων του εργολήπτη ή και των διευθυντικών στελεχών της επιχείρησης, ιδίως δε του ή των υπευθύνων για την εκτέλεση των εργασιών, ε) αναφορά των μέτρων περιβαλλοντικής διαχείρισης που μπορεί να εφαρμόζει ο οικονομικός φορέας κατά την εκτέλεση της σύμβασης, στις ενδεδειγμένες περιπτώσεις, στ) δήλωση σχετικά με το μέσο ετήσιο εργατοϋπαλληλικό δυναμικό του εργολήπτη και τον αριθμό των στελεχών της επιχείρησης κατά την τελευταία τριετία, ζ) δήλωση σχετικά με τα μηχανήματα, τις εγκαταστάσεις και τον τεχνικό εξοπλισμό που διαθέτει ο εργολήπτης για την εκτέλεση της σύμβασης. 3. Ένας οικονομικός φορέας μπορεί, εφόσον παραστεί ανάγκη και για μια συγκεκριμένη σύμβαση, να στηρίζεται στις δυνατότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτούς. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να αποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή ότι, για την εκτέλεση της σύμβασης, θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, όπως η προσκόμιση της δέσμευσης των φορέων αυτών να θέσουν στη διάθεση του οικονομικού φορέα τους αναγκαίους πόρους. 4. Υπό τις ίδιες συνθήκες, μια κοινοπραξία οικονομικών φορέων από τις αναφερόμενες στο άρθρο 140 του παρόντος μπορεί να στηρίζεται στις δυνατότητες των μετεχόντων στην κοινοπραξία ή άλλων φορέων. 711 5. Η αναθέτουσα αρχή διευκρινίζει στην προκήρυξη ή στην πρόσκληση υποβολής προσφορών ποια δικαιολογητικά από τα αναφερόμενα στην παράγραφο 2 πρέπει να προσκομισθούν.

Άρ θρο 1 4 8 Π ρό τυ πα ε ξασφ άλ ιση ς τ η ς πο ιό τη τα ς

Οι αναθέτουσες αρχές, όταν απαιτούν την προσκόμιση πιστοποιητικών που εκδίδονται από ανεξάρτητους οργανισμούς, και τα οποία βεβαιώνουν την τήρηση εκ μέρους του οικονομικού φορέα ορισμένων προτύπων εξασφάλισης της ποιότητας, πρέπει να παραπέμπουν σε συστήματα εξασφάλισης της ποιότητας που βασίζονται στη σχετική σειρά ευρωπαϊκών προτύπων και πιστοποιούνται από οργανισμούς που εφαρμόζουν τη σειρά ευρωπαϊκών προτύπων για την πιστοποίηση. Οι αναθέτουσες αρχές αναγνωρίζουν τα ισοδύναμα ΕλΣυν/Ε Κλιμ/462/2010.Κτιριακό έργο.Εμπειρία σε προκατασκευές κτιρίων Η εμπειρία του ΧΠ, μεμονωμένου στελέχους ενός εκ των μελών της αναδόχου κοινοπραξίας δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι η εταιρεία μέλος αυτής διαθέτει αυτοτελώς, ως τεχνική και οικονομική μονάδα, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη πρόσθετη τεχνική ικανότητα για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. Εξάλλου, η ανάδοχος δεν επικαλείται συμφωνία συνεργασίας με άλλο νομικό πρόσωπο, που να διαθέτει την ικανότητα αυτή. Τέλος, ακόμα και αν ήθελε κριθεί ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης, με βάση τον οποίο απαιτείται συνεργασία αποκλειστικά με νομικό πρόσωπο, έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 47 παρ. 2 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (EE L 134), η οποία όμως δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω λόγω του ύψους του προϋπολογισμού του επίμαχου έργου, αλλά και τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς αποκλείει τη συνεργασία με φυσικό πρόσωπο εργολήπτη δημοσίων έργων και πάλι η ανάδοχος δεν προσκομίζει, συνταχθέν πριν την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο να αποδεικνύεται η συνεργασία με τυχόν ατομική επιχείρηση που διαθέτει το ανωτέρω στέλεχος ενός μέλους της.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

711

374

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

πιστοποιητικά από οργανισμούς εδρεύοντες σε άλλα κράτη μέλη. Επίσης, οι αναθέτουσες αρχές αποδέχονται και άλλα αποδεικτικά στοιχεία για ισοδύναμα μέτρα εξασφάλισης της ποιότητας, τα οποία προσκομίζονται από τους οικονομικούς φορείς.

Άρ θρο 1 4 9 Π ρό τυ πα π εριβ αλ λο ντ ικ ή ς δ ι αχ ε ίρ ιση ς

Όταν οι αναθέτουσες αρχές, στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο σημείο στ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 147 του παρόντος, ζητούν την υποβολή πιστοποιητικών εκδιδόμενων από ανεξάρτητους οργανισμούς, με το οποίο βεβαιώνεται ότι ο οικονομικός φορέας συμμορφώνεται με συγκεκριμένα πρότυπα όσον αφορά στην περιβαλλοντική διαχείριση, παραπέμπουν στο κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου [EMAS Κανονισμός 761/2001 (EE L 114)] ή σε πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης που βασίζονται σε αντίστοιχα ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα πιστοποιούμενα από όργανα λειτουργούντα βάσει του κοινοτικού δικαίου, ή στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ή διεθνείς προδιαγραφές όσον αφορά στην πιστοποίηση. Οι αναθέτουσες αρχές αναγνωρίζουν τα ισοδύναμα πιστοποιητικά από οργανισμούς εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη. Επίσης, αποδέχονται και άλλα ισοδύναμα αποδεικτικά στοιχεία για μέτρα περιβαλλοντικής διαχείρισης, τα οποία προσκομίζονται από τους οικονομικούς φορείς.

Άρ θρο 1 5 0 Συ μ πλη ρ ω ματ ική τε κ μη ρίω ση κ αι π λη ρο φ ο ρ ίε ς

Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καλεί τους οικονομικούς φορείς να συμπληρώνουν ή να διευκρινίζουν τα πιστοποιητικά και έγγραφα που υπέβαλαν κατ’ εφαρμογή των άρθρων 144 έως 149 του παρόντος.

Άρ θρο 1 5 1 Ε πίσ η μο ι κατ άλο γ ο ι εγ κεκ ρι μέ νω ν ο ικο νο μ ικ ώ ν φ ο ρ έω ν. Π ιστο πο ίη ση α πό ο ργ αν ι σ μο ύς δ η μό σ ιο υ ή ιδ ι ωτ ικο ύ δ ικα ίο υ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Οι προϋποθέσεις εγγραφής στους επίσημους καταλόγους εγκεκριμένων εργοληπτών πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στην παράγραφο 1 και στα σημεία α΄ έως δ΄ και ζ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 144, στο άρθρο 145, στις παραγράφους 1, 4 και 5 του άρθρου 146, στις παραγράφους 1, 2 και 5 του άρθρου 147, στο άρθρο 148 και στο άρθρο 149 του παρόντος.

375

Αιτήσεις εγγραφής μπορούν να υποβάλουν και οικονομικοί φορείς που ανήκουν σε όμιλο και επικαλούνται πόρους που τους διαθέτουν άλλες επιχειρήσεις του ομίλου. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να αποδεικνύουν στην αρχή που συντάσσει τον επίσημο κατάλογο ότι διαθέτουν αυτούς τους πόρους καθ’ όλη τη διάρκεια της ισχύος του πιστοποιητικού που πιστοποιεί την εγγραφή τους στον επίσημο κατάλογο και ότι συνεχίζουν να πληρούν κατά το ίδιο διάστημα τις απαιτήσεις ποιοτικής επιλογής που προβλέπουν οι διατάξεις του παρόντος για την εγγραφή τους. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής της παρούσας παραγράφου. 2. Οι οικονομικοί φορείς που είναι εγγεγραμμένοι σε επίσημους καταλόγους ή διαθέτουν πιστοποιητικό μπορούν, για την εκάστοτε σύμβαση, να προσκομίζουν στις αναθέτουσες αρχές πιστοποιητικό εγγραφής που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή ή το πιστοποιητικό που εκδίδεται από τον αρμόδιο οργανισμό πιστοποίησης. Στα πιστοποιητικά αυτά μνημονεύονται τα δικαιολογητικά, βάσει των οποίων έγινε η εγγραφή στον κατάλογο, η πιστοποίηση, καθώς και η σχετική κατάταξη.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Η εγγραφή στους επίσημους καταλόγους, πιστοποιούμενη από τους αρμόδιους οργανισμούς, ή το πιστοποιητικό που εκδίδεται από τον οργανισμό πιστοποίησης συνιστά, για τις αναθέτουσες αρχές των άλλων κρατών μελών, τεκμήριο καταλληλότητας μόνο σε σχέση με τα οριζόμενα στα άρθρα 144 παράγραφος 1 και παράγραφος 2 σημεία α΄ έως δ΄ και ζ΄, 145, 146 παράγραφος 1 σημεία β΄ και γ΄, και 147 παράγραφος 2 σημεία α΄, β΄, γ΄, δ΄, στ΄ και ζ΄ για τους εργολήπτες. 4. Οι πληροφορίες που συνάγονται από την εγγραφή σε επίσημους καταλόγους ή από την πιστοποίηση δεν είναι δυνατόν να τίθενται υπό αμφισβήτηση χωρίς αιτιολόγηση. Όσον αφορά στην καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και των φόρων και τελών, είναι δυνατόν να ζητείται, για την εκάστοτε σύμβαση, πρόσθετο πιστοποιητικό από κάθε οικονομικό φορέα. Οι αναθέτουσες αρχές των άλλων κρατών μελών εφαρμόζουν την παράγραφο 3 και το πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου μόνον προς όφελος των οικονομικών φορέων που είναι εγκατεστημένοι στο κράτος μέλος, το οποίο έχει καταρτίσει τον επίσημο κατάλογο. 5. Για την εγγραφή των οικονομικών φορέων άλλων κρατών μελών σε επίσημο κατάλογο ή για την πιστοποίησή τους από τους οργανισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 1, δεν είναι δυνατόν να ζητούνται άλλες αποδείξεις και δηλώσεις εκτός από εκείνες που ζητούνται από τους οικονομικούς φορείς που έχουν την ιθαγένεια του οικείου κράτους και, εν πάση περιπτώσει, όχι άλλες από τις προβλεπόμενες στα άρθρα 144 έως 149 του παρόντος. Εντούτοις, η εν λόγω εγγραφή ή πιστοποίηση δεν μπορεί να επιβάλλεται στους οικονομικούς φορείς των άλλων κρατών μελών για τη συμμετοχή τους σε δημόσια σύμβαση. Οι αναθέτουσες αρχές αναγνωρίζουν τα ισοδύναμα πιστοποιητικά από οργανισμούς εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη. Οι αναθέτουσες αρχές αποδέχονται επίσης και άλλα ισοδύναμα αποδεικτικά μέσα. 6. Οι οικονομικοί φορείς μπορούν να ζητούν, ανά πάσα στιγμή, την εγγραφή τους στον επίσημο κατάλογο ή την έκδοση του πιστοποιητικού, πρέπει να ενημερώνονται δε σε σύντομο χρονικό διάστημα για την απόφαση της αρχής που συντάσσει τον κατάλογο ή του αρμόδιου οργανισμού πιστοποίησης. 7. Οι οργανισμοί πιστοποίησης που αναφέρονται στην παράγραφο 1 είναι οργανισμοί που ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά πρότυπα για την πιστοποίηση. 8. Στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μ.Ε.Κ.) και στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) μπορούν να εγγραφούν άτομα ή εργοληπτικές επιχειρήσεις αντίστοιχα των άλλων κρατών μελών με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 144 έως 147 του παρόντος.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι Β΄ ΑΝ Α Θ Ε ΣΗ ΤΗ Σ ΣΥ Μ Β Α ΣΗ Σ Άρ θρο 1 5 2 Κρ ιτή ρ ια αν άθ εση ς τ ων συμβ άσε ων

α) όταν η σύμβαση ανατίθεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, κριτήρια συνδεόμενα με το αντικείμενο της συγκεκριμένης δημόσιας σύμβασης, ιδίως η ποιότητα, η τιμή, η τεχνική αξία, τα αισθητικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, το κόστος λειτουργίας, η αποδοτικότητα, η εξυπηρέτηση μετά την πώληση και η τεχνική συνδρομή, η ημερομηνία παράδοσης και η προθεσμία παράδοσης ή εκτέλεσης, είτε β) αποκλειστικά η χαμηλότερη τιμή. 2. Με την επιφύλαξη του τρίτου εδαφίου της παρούσης παραγράφου, στην προβλεπόμενη στην παράγραφο 1 σημείο α΄ περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή προβλέπει στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή υποχρεώσεων, τη βαρύτητα (σχετική στάθμιση) που προσδίδει σε καθένα από τα επιλεγέντα κριτήρια για τον προσδιορισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς. Η στάθμιση αυτή μπορεί να εκφράζεται με τον καθορισμό μιας διακύμανσης («ψαλίδας») με κατάλληλο εύρος. Όταν, κατά τη γνώμη της αναθέτουσας αρχής, δεν είναι δυνατή η στάθμιση για λόγους που μπορούν να αποδειχθούν, η αναθέτουσα

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Τα κριτήρια βάσει των οποίων οι αναθέτουσες αρχές αναθέτουν τις δημόσιες συμβάσεις έργων είναι είτε:

376

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αρχή καθορίζει, στην προκήρυξη διαγωνισμού ή στη συγγραφή υποχρεώσεων, τη φθίνουσα σειρά σπουδαιότητας των κριτηρίων αυτών.

Άρ θρο 1 5 3 Ασυ νή θ ιστ α χ αμη λέ ς πρ ο σφ ο ρέ ς

1. Εάν, για δεδομένη σύμβαση, οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με το αντικείμενό της, η αναθέτουσα αρχή, πριν να απορρίψει τις προσφορές αυτές, ζητεί γραπτώς τις διευκρινίσεις για τη σύνθεση της προσφοράς τις οποίες τυχόν κρίνει σκόπιμες. Οι διευκρινίσεις αυτές μπορούν να αφορούν ιδίως: α) τον οικονομικό χαρακτήρα της μεθόδου κατασκευής, β) τις επιλεγείσες τεχνικές λύσεις ή και τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο προσφέρων για την εκτέλεση των έργων, γ) την πρωτοτυπία του έργου που προτείνει ο προσφέρων, δ) την τήρηση των διατάξεων περί προστασίας της εργασίας και των συνθηκών εργασίας που ισχύουν στον τόπο εκτέλεσης του έργου και ε) την ενδεχόμενη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα. 2. H αναθέτουσα αρχή ελέγχει, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα, τη σύνθεση της προσφοράς βάσει των παρασχεθέντων δικαιολογητικών. 3. Εφόσον η αναθέτουσα αρχή διαπιστώνει ότι μια προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή λόγω χορήγησης κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα, η προσφορά μπορεί να απορρίπτεται αποκλειστικά για αυτόν τον 712 713 λόγο με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση μόνο μετά από διαβούλευση, και εφόσον ο προσφέρων δεν είναι σε θέση να αποδείξει, εντός επαρκούς προθεσμίας την οποία τάσσει η αναθέτουσα αρχή, ότι η εν λόγω ενίσχυση χορηγήθηκε σε νόμιμα πλαίσια. Όταν η αναθέτουσα αρχή απορρίπτει μια προσφορά υπό τις συνθήκες αυτές, ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι Γ΄ Ε ΙΔ Ι ΚΟ Ι Κ ΑΝ ΟΝ Ε Σ Π ΟΥ ΑΦ ΟΡ ΟΥΝ Ε ΓΓ ΡΑ Φ Α ΤΗ Σ ΣΥ Μ Β Α ΣΗ Σ

ΤΗ

Σ ΥΓ ΓΡ ΑΦ Η

ΥΠ Ο ΧΡ ΕΩ Σ Ε ΩΝ

Κ ΑΙ

ΤΑ

Άρ θρο 1 5 4

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Τεχν ικ ές προ δ ιαγ ραφ ές

377

1. Οι τεχνικές προδιαγραφές, όπως ορίζονται στο σημείο 1 του Παραρτήματος VΙ, αναφέρονται στην προκήρυξη του διαγωνισμού, στη συγγραφή υποχρεώσεων, καθώς και στα συμβατικά τεύχη ή τα λοιπά 712

Ελ.Συν /T6/235/2007.Υπερβολικά χαμηλή προσφορά. Οι διευκρινίσεις που παρείχε ο υποψήφιος έγιναν δεκτές από την Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών, απορρίφθηκαν όμως από το Διοικητικό Συμβούλιο της αναθέτουσας αρχής. Η προσβαλλόμενη Πράξη ανακαλείται, καθόσον η απόρριψη της προσφοράς δεν αιτιολογείται επαρκώς από το αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής, ενόψει της περί του αντιθέτου εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης Προσφορών. 713

Ελ.Συν /Τ6/240/2007.Ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά. Μηδενική προσφορά – Υποχρέωση της Διοίκησης να ζητήσει την αιτιολόγησή της, χωρίς να υποχρεούται εξαρχής να την κρίνει απορριπτέα.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

συμπληρωματικά έγγραφα. Όταν αυτό είναι δυνατό, οι τεχνικές προδιαγραφές θα πρέπει να ορίζονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται προσβασιμότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες. 2. Οι τεχνικές προδιαγραφές εξασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση στους προσφέροντες και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αδικαιολόγητων εμποδίων στον ανταγωνισμό. 3. Με την επιφύλαξη των κείμενων διατάξεων που δεν αντιβαίνουν στο κοινοτικό δίκαιο, οι τεχνικές προδιαγραφές πρέπει να διατυπώνονται: α) είτε με παραπομπή στις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζονται στο Παράρτημα VΙ και, κατά σειρά προτίμησης, στα εθνικά πρότυπα που αποτελούν μεταφορά ευρωπαϊκών προτύπων, στις ευρωπαϊκές τεχνικές εγκρίσεις, στις κοινές τεχνικές προδιαγραφές, στα διεθνή πρότυπα, σε άλλα τεχνικά συστήματα αναφοράς που εκπονούνται από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, ή, όταν αυτά δεν υπάρχουν, στα εθνικά πρότυπα, στις εθνικές τεχνικές εγκρίσεις, ή στις εθνικές τεχνικές προδιαγραφές στον τομέα του σχεδιασμού, του υπολογισμού και της εκτέλεσης των έργων. Κάθε παραπομπή συνοδεύεται από τη μνεία «ή ισοδύναμο», β) είτε με αναφορά σε επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Πρέπει ωστόσο να είναι αρκετά ακριβείς ώστε να επιτρέπουν στους προσφέροντες να προσδιορίζουν το αντικείμενο της σύμβασης και στις αναθέτουσες αρχές να αναθέτουν τη σύμβαση, γ) είτε με αναφορά στις επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις που αναφέρονται στο στοιχείο β΄, παραπέμποντας, ως τεκμήριο της συμβατότητας προς τις εν λόγω επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις, στις προδιαγραφές που αναφέρονται στο στοιχείο α΄, δ) είτε με παραπομπή στις προδιαγραφές που αναφέρονται στο στοιχείο α΄ για ορισμένα χαρακτηριστικά και με παραπομπή στις επιδόσεις ή τις λειτουργικές απαιτήσεις που αναφέρονται στο στοιχείο β΄ για ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά. 4. Όταν οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της δυνατότητας παραπομπής στις προδιαγραφές που αναφέρονται στο στοιχείο α΄ της παραγράφου 3, δεν μπορούν να απορρίπτουν προσφορά με την αιτιολογία ότι τα προσφερόμενα προϊόντα δεν πληρούν τις προδιαγραφές στις οποίες έχουν παραπέμψει, εφόσον ο προσφέρων αποδεικνύει στην προσφορά του, με κάθε ενδεδειγμένο μέσο και με τρόπο που ικανοποιεί την αναθέτουσα αρχή, ότι οι λύσεις που προτείνει πληρούν, κατά ισοδύναμο τρόπο, τις τεχνικές προδιαγραφές. Τεχνικός φάκελος του κατασκευαστή ή έκθεση δοκιμών από αναγνωρισμένο οργανισμό μπορεί να συνιστά ενδεδειγμένο μέσο. 5. Όταν οι αναθέτουσες αρχές κάνουν χρήση της δυνατότητας που προβλέπεται στην παράγραφο 3 να προβλέπουν απαιτήσεις επιδόσεων ή λειτουργικών απαιτήσεων, δεν μπορούν να απορρίπτουν προσφορά έργων ή προϊόντων, που πληροί ένα εθνικό πρότυπο το οποίο αποτελεί μεταφορά ευρωπαϊκού προτύπου, μία ευρωπαϊκή τεχνική έγκριση, μία κοινή τεχνική προδιαγραφή, ένα διεθνές πρότυπο ή ένα τεχνικό πλαίσιο αναφοράς που έχει εκπονηθεί από ευρωπαϊκό οργανισμό τυποποίησης, εφόσον οι εν λόγω προδιαγραφές καλύπτουν τις επιδόσεις ή τις λειτουργικές απαιτήσεις που έχουν ορίσει.

6. Όταν οι αναθέτουσες αρχές ορίζουν τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά με όρους επιδόσεων ή λειτουργικών απαιτήσεων, όπως αναφέρονται στην παράγραφο 3 στοιχείο β΄, μπορούν να χρησιμοποιούν τις λεπτομερείς προδιαγραφές ή, εφόσον χρειάζεται, τμήματα των λεπτομερών προδιαγραφών, όπως καθορίζονται από τα ευρωπαϊκά, (πολυ)εθνικά οικολογικά σήματα ή από οποιοδήποτε άλλο οικολογικό σήμα, υπό την προϋπόθεση ότι είναι ενδεδειγμένες για τον καθορισμό των χαρακτηριστικών των προμηθειών, που αποτελούν το αντικείμενο της σύμβασης, οι απαιτήσεις του σήματος διαμορφώνονται βάσει επιστημονικών στοιχείων, τα οικολογικά σήματα υιοθετούνται με διαδικασία, στην οποία έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι κυβερνητικοί οργανισμοί, οι καταναλωτές, οι κατασκευαστές, οι διανομείς και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και είναι προσιτά σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προβλέπουν ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που φέρουν το οικολογικό σήμα τεκμαίρεται ότι πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζει η συγγραφή υποχρεώσεων. Πρέπει όμως

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Ο προσφέρων υποχρεούται να αποδεικνύει στην προσφορά του, κατά τρόπο ικανοποιητικό για την αναθέτουσα αρχή και με κάθε ενδεδειγμένο μέσο, ότι το έργο ή προϊόν που πληροί το πρότυπο ανταποκρίνεται στις λειτουργικές επιδόσεις ή λειτουργικές απαιτήσεις που ορίζει η αναθέτουσα αρχή. Τεχνικός φάκελος του κατασκευαστή ή έκθεση δοκιμών από αναγνωρισμένο οργανισμό μπορεί να συνιστά ενδεδειγμένο μέσο.

378

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

να αποδέχονται και οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο αποδεικτικό μέσο, όπως τον τεχνικό φάκελο του κατασκευαστή ή την έκθεση δοκιμών από αναγνωρισμένο οργανισμό. 7. «Αναγνωρισμένοι οργανισμοί» κατά την έννοια του παρόντος άρθρου είναι τα εργαστήρια δοκιμών, τα εργαστήρια βαθμονόμησης, οι οργανισμοί ελέγχου και οι οργανισμοί πιστοποίησης που ανταποκρίνονται στα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι αναθέτουσες αρχές αποδέχονται τα πιστοποιητικά των αναγνωρισμένων οργανισμών που έχουν συσταθεί σε άλλα κράτη μέλη. 8. Οι τεχνικές προδιαγραφές, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται από το αντικείμενο της σύμβασης, δεν μπορούν να κάνουν μνεία συγκεκριμένης κατασκευής ή προέλευσης ή ιδιαίτερων μεθόδων κατασκευής ούτε να κάνουν αναφορά σε σήμα, δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ή τύπο, καθώς και σε συγκεκριμένη καταγωγή ή παραγωγή, που θα είχε ως αποτέλεσμα να ευνοούνται ή να αποκλείονται ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένα προϊόντα. Η εν λόγω μνεία ή παραπομπή επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, όταν δεν είναι δυνατόν να γίνεται αρκούντως ακριβής και κατανοητή περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης κατ’ εφαρμογή των παραγράφων 3 και 4. Η μνεία ή η παραπομπή αυτή πρέπει να συνοδεύονται από τους όρους «ή ισοδύναμο».

Άρ θρο 1 5 5 Όρο ι εκ τέλ εση ς τη ς σύ μ β ασ η ς

Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να επιβάλλουν ειδικούς όρους σχετικά με την εκτέλεση της σύμβασης, με την προϋπόθεση ότι οι όροι αυτοί είναι συμβατοί με το κοινοτικό δίκαιο και προβλέπονται στην προκήρυξη ή στη συγγραφή υποχρεώσεων. Οι όροι που επιβάλλονται σχετικά μπορούν να αφορούν ιδίως κοινωνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους.

Άρ θρο 1 5 6 Υπο χρ ε ώσε ις σχ ε τι κά με τη φ ο ρο λο γ ί α, συνθή κε ς εργ α σία ς

τη ν π ρο στ ασί α το υ πε ρι β άλλο ν το ς κα ι τι ς

1. Η αναθέτουσα αρχή αναφέρει στη συγγραφή υποχρεώσεων τον οργανισμό ή τους οργανισμούς από τους οποίους οι υποψήφιοι ή οι προσφέροντες μπορούν να λαμβάνουν τις κατάλληλες πληροφορίες για τις υποχρεώσεις σχετικά με τη φορολογία, την προστασία του περιβάλλοντος και τις ισχύουσες διατάξεις περί προστασίας και συνθηκών εργασίας, οι οποίες εφαρμόζονται στις παρεχόμενες υπηρεσίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης. 2. Η αναθέτουσα αρχή που παρέχει τις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 ζητά από τους προσφέροντες ή από τους υποψήφιους σε διαδικασία σύναψης συμβάσεων να αναφέρουν ότι έλαβαν υπόψη, κατά την κατάρτιση της προσφοράς τους, τις υποχρεώσεις σχετικά με τις διατάξεις περί προστασίας και συνθηκών εργασίας που ισχύουν στον τόπο όπου πρόκειται να εκτελεσθεί η σύμβαση.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 153 του παρόντος, σχετικά με τον έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών, δεν θίγεται.

379

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι Δ΄ ΣΤ ΑΤ Ι ΣΤ Ι Κ Α ΣΤ Ο ΙΧ Ε Ι Α Άρ θρο 1 5 7 Στ ατ ιστ ικ ές υ πο χ ρε ώσε ις

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Προκειμένου να καθίσταται δυνατή η εκτίμηση των αποτελεσμάτων της εφαρμογής του παρόντος, η Γενική Γραμματεία Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων διαβιβάζει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το αργότερο μέχρι τις 31 Οκτωβρίου κάθε έτους, χωριστή στατιστική κατάσταση, καταρτισμένη σύμφωνα με το άρθρο 158 του παρόντος, σχετικά με τις συμβάσεις δημοσίων έργων, αντίστοιχα, που έχουν συνάψει οι αναθέτουσες αρχές κατά το προηγούμενο έτος. Οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να αποστέλλουν στη Γενική Γραμματεία Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων τις σχετικές καταστάσεις των έργων που ανέθεσαν κατά το προηγούμενο έτος, μέχρι την 31η Ιουλίου κάθε έτους.

Άρ θρο 1 5 8 Π ερι εχό με νο στ ατ ιστ ικ ή ς κ ατά στα ση ς

1. Για κάθε αναθέτουσα αρχή που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV, η στατιστική κατάσταση περιλαμβάνει: α) τον αριθμό και την αξία των καλυπτόμενων από το παρόν συμβάσεων που συνήφθησαν, β) τον αριθμό και τη συνολική αξία των συμβάσεων που συνήφθησαν δυνάμει παρεκκλίσεων από τη Συμφωνία. Στο μέτρο του δυνατού, τα στοιχεία που προβλέπονται στο πρώτο εδάφιο, σημείο α΄, κατανέμονται ανάλογα με: α) τις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων που χρησιμοποιήθηκαν, β) και, για καθεμία από τις διαδικασίες αυτές, τα έργα που περιέχονται στο Παράρτημα I, γ) την ιθαγένεια του οικονομικού φορέα στον οποίον ανατέθηκε η σύμβαση. Στην περίπτωση που οι συμβάσεις συνήφθησαν μέσω διαδικασίας με διαπραγμάτευση, τα στοιχεία που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο σημείο α΄, κατανέμονται επιπλέον ανάλογα με τις οριζόμενες στα άρθρα 124 και 125 του παρόντος περιστάσεις και διευκρινίζουν τον αριθμό και την αξία των συμβάσεων που ανατέθηκαν ανά κράτος μέλος και τρίτη χώρα προέλευσης των αναδόχων. 2. Για κάθε κατηγορία αναθετουσών αρχών, πλην εκείνων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα IV, η στατιστική κατάσταση προσδιορίζει τουλάχιστον: α) τον αριθμό και την αξία των δημοσίων συμβάσεων που συνήφθησαν, κατανεμημένων σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1, και β) τη συνολική αξία των συμβάσεων που συνήφθησαν δυνάμει των παρεκκλίσεων από τη Συμφωνία. 3. Η στατιστική κατάσταση προσδιορίζει κάθε άλλη πληροφορία που απαιτείται βάσει της Συμφωνίας.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι E΄ Κ ΑΝ ΟΝ Ε Σ Π ΟΥ ΕΦ ΑΡ ΜΟΖ ΟΝΤ Α Ι Σ ΤΙ Σ ΣΥ ΜΒ Α Σ Ε Ι Σ ΕΡ ΓΩ Ν

Άρ θρο 1 5 9 Π εδ ίο εφ α ρμο γ ή ς

Π Α Ρ Α ΧΩΡ Η ΣΗ Σ ΔΗ ΜΟ Σ ΙΩ Ν

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο προσδιορίζονται σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 77 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ.

380

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Το παρόν Κεφάλαιο εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων που συνάπτονται από τις αναθέτουσες αρχές, όταν η αξία των συμβάσεων αυτών ισούται με ή υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων διακοσίων εβδομήντα οκτώ χιλιάδων (5.278.000) ευρώ. Η αξία αυτή υπολογίζεται σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν για τις συμβάσεις δημοσίων έργων που ορίζονται στο άρθρο 116 του παρόντος.

Άρ θρο 1 6 0 Ε ξα ιρέ σε ις α πό το π εδ ί ο εφ αρ μο γ ή ς

Το παρόν τμήμα δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, οι οποίες: α) εμπίπτουν στις δημόσιες συμβάσεις έργων στις περιπτώσεις των άρθρων 118 και 119 του παρόντος. β) ανατίθενται από τις αναθέτουσες αρχές κατά την άσκηση μιας ή περισσοτέρων από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 4 έως 8 του π.δ. 59/2007, όταν οι παραχωρήσεις αυτές γίνονται για την άσκηση των εν λόγω δραστηριοτήτων.

Άρ θρο 1 6 1 Δη μο σί ευση τη ς προ κή ρ υξη ς

714

στ ις συμβ άσ ει ς πα ραχώ ρη ση ς δ η μο σί ων έ ργ ων

1. Οι αναθέτουσες αρχές που επιθυμούν να προσφύγουν σε σύμβαση παραχώρησης δημοσίων έργων γνωστοποιούν την πρόθεσή τους αυτή με σχετική προκήρυξη. 2. Οι προκηρύξεις για τις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο παράρτημα VII Γ και, ενδεχομένως, κάθε άλλη πληροφορία που κρίνεται αναγκαία από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιώντας τα τυποποιημένα έντυπα που εγκρίνει η Επιτροπή σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 2 του άρθρου 77 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. 3. Το άρθρο 132 του παρόντος που αφορά την προαιρετική δημοσίευση των προκηρύξεων εφαρμόζεται επίσης και για τις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων.

Άρ θρο 1 6 2 Π ρο θ εσμ ία

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Στην περίπτωση που οι αναθέτουσες αρχές προσφεύγουν στη διαδικασία παραχώρησης δημοσίων έργων, η προθεσμία για την υποβολή των υποψηφιοτήτων για τη σύμβαση παραχώρησης δεν μπορεί να είναι

381

714

Ελ.Συν/Τμ.6/702/2010 Δημόσια έργα. Μελέτη-Κατασκευή, συμβάσεις παραχώρησης.1)Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη δεν υπάρχει πρότυπο τεύχος διακηρύξεως για το σύστημα μελέτη-κατασκευή και, συνεπώς, η μη τήρηση του προτύπου τεύχους τύπου Α για την υπό κρίση διακήρυξη, δεν αποτελεί πλημμέλεια, η οποία να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης κατά τα βασίμως προβαλλόμενα προς τούτο από τους αιτούντες. 2)Εκ τούτων έπεται ότι σε περίπτωση κατά την οποία δημόσιο έργο προγραμματίζεται και εκτελείται από Δήμο, η αρμοδιότητα ως προς τούτο της Δημαρχιακής Επιτροπής ανάγεται στην κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη της οικείας διακήρυξης, τη διεξαγωγή της προκηρυχθείσας δημοπρασίας και την κατακύρωση του αποτελέσματος αυτής, μετά την οποία και εξαντλείται η καθιδρυθείσα αρμοδιότητά της, το δε Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, υπέρ του οποίου λειτουργεί κατά νόμο το τεκμήριο αρμοδιότητας (αρ. 93 και 103 παρ. 4 και 5 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων), αποτελεί την προϊσταμένη αρχή του έργου, έχοντας εντεύθεν κατά την εννοιολογική σημασία αυτής την εποπτεία κατασκευής τούτου και την αρμοδιότητα να αποφασίζει για κάθε μεταβολή των όρων της εργολαβικής σύμβασης

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

μικρότερη των πενήντα δύο (52) ημερών από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης, εκτός από την περίπτωση που αναφέρεται στην παράγραφο 5 του άρθρου 133 του παρόντος. Εφαρμόζεται επίσης η παράγραφος 7 του άρθρου 133 του παρόντος.

Άρ θρο 1 6 3 Υπ εργ ο λ αβ ί α

Η αναθέτουσα αρχή μπορεί: α) είτε να επιβάλει στον ανάδοχο σύμβασης παραχώρησης δημοσίων έργων να αναθέσει σε τρίτους συμβάσεις που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το τριάντα τοις εκατό (30%) της συνολικής αξίας των έργων τα οποία αποτελούν το αντικείμενο της σύμβασης παραχώρησης έργων, προβλέποντας ταυτόχρονα ότι οι υποψήφιοι θα έχουν το δικαίωμα να αυξήσουν το εν λόγω ποσοστό. το ελάχιστο αυτό ποσοστό πρέπει να αναφέρεται στη σύμβαση παραχώρησης έργου. β) είτε να καλεί τους υποψηφίους αναδόχους σύμβασης παραχώρησης να υποδείξουν οι ίδιοι με τις προσφορές τους, εφόσον επιθυμούν, το ποσοστό της συνολικής αξίας του έργου το οποίο αποτελεί αντικείμενο παραχώρησης και που προτίθενται να αναθέσουν σε τρίτους.

Άρ θρο 1 6 4 Αν άθ εση συμ π λη ρω μ ατι κών έργ ων στο ν αν άδ ο χ ο

Ο παρών Κώδικας δεν εφαρμόζεται στις συμπληρωματικές εργασίες που δεν περιλαμβάνονταν στο αρχικά προβλεπόμενο σχέδιο της παραχώρησης ούτε στην αρχική σύμβαση και οι οποίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, κατέστησαν αναγκαίες για την εκτέλεση του έργου, όπως περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, το οποίο η αναθέτουσα αρχή έχει αναθέσει στον ανάδοχο, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάθεση γίνεται στον οικονομικό φορέα που εκτελεί το έργο αυτό: α) όταν αυτές οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν, από τεχνική ή οικονομική άποψη, να διαχωρισθούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές, ή β) όταν αυτές οι εργασίες, μολονότι μπορούν να διαχωρισθούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, είναι απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ι ΣΤ΄ Κ ΑΝ ΟΝ Ε Σ Π ΟΥ ΕΦ ΑΡ ΜΟΖ ΟΝ Τ ΑΙ ΣΤ Ι Σ ΣΥΜ Β Α Σ Ε Ι Σ Π Ο Υ ΣΥ ΝΑ Π ΤΟ ΥΝ ΑΝ Α ΔΟ Χ Ο Ι ΣΥΜ Β Α ΣΗ Σ Π Α Ρ ΑΧ ΩΡΗ ΣΗ Σ Π Ο Υ Ε Ι Ν ΑΙ Α Ν Α Θ ΕΤΟ Υ Σ Ε Σ ΑΡ Χ Ε Σ Άρ θρο 1 6 5 Εφ α ρμο στέ ο ι κανό νε ς

ΟΙ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Το συνολικό ποσό των συναπτόμενων συμβάσεων συμπληρωματικών εργασιών δεν μπορεί να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού του αρχικού έργου που αποτελεί το αντικείμενο της παραχώρησης.

382

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Όταν ο ανάδοχος σύμβασης παραχώρησης είναι ο ίδιος αναθέτουσα αρχή κατά την έννοια της παραγράφου 9 του άρθρου 111 του παρόντος, υποχρεούται, για τα έργα τα οποία θα εκτελεσθούν από τρίτους, να τηρεί τις διατάξεις που προβλέπει ο παρών Κώδικας, όσον αφορά στη σύναψη των συμβάσεων δημοσίων έργων.715

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο ΙΖ΄ Κ ΑΝ ΟΝ Ε Σ Π ΟΥ ΕΦ ΑΡ ΜΟΖ ΟΝ Τ ΑΙ ΣΤ Ι Σ ΣΥΜ Β Α Σ Ε Ι Σ Π Ο Υ ΣΥ ΝΑ Π ΤΟ ΥΝ ΟΙ ΑΝ Α ΔΟ Χ Ο Ι ΣΥΜ Β Α ΣΗ Σ Π Α Ρ ΑΧ ΩΡΗ ΣΗ Σ Π Ο Υ Δ ΕΝ ΕΙ Ν ΑΙ ΑΝ Α Θ Ε ΤΟΥ Σ Ε Σ ΑΡ Χ Ε Σ Άρ θρο 1 6 6 Κα νό ν ες δ η μο σ ιό τη τ ας: κατ ώτ ατο ό ριο κα ι ε ξ α ιρέ σε ις

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

715

383

ΕλΣυν/Ε κλιμ./44/2010.Σύμβαση παραχώρησης δημοσίου έργου (μελέτη- κατασκευή χρηματοδότηση και εκμετάλλευση υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων σε δημοτική πλατεία). Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης αυτής, καθόσον: α) η απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ περί εγκρίσεως εφαρμογής του εξαιρετικού συστήματος μελέτη- κατασκευή παρίσταται ανεπαρκώς αιτιολογημένη, β) μη νομίμως η διακήρυξη δεν έχει συνταχθεί με βάση το ισχύον πρότυπο τεύχος τύπου Α, ενώ έχουν προστεθεί σε αυτή όροι, οι οποίοι δεν απαντώνται στο πρότυπο τεύχος και για τους οποίους δεν τηρήθηκε η ειδική διαδικασία προηγούμενης έγκρισης προσθήκης όρων από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, γ) πλημμελώς ορίστηκε στη διακήρυξη ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμβούλιο, δ) κατά παράβαση των διατάξεων του ν.3669/2008 αναγνωρίζεται με τη διακήρυξη δικαίωμα αποζημίωσης του αναδόχου για την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών αορίστως και χωρίς καμία ειδικότερη προϋπόθεση και ε) η ανάδοχος δεν διέθετε την ελάχιστη απαιτούμενη από τη διακήρυξη συνολική καθαρή θέση και επομένως αυτή έπρεπε να αποκλειστεί από το διαγωνισμό.Περαιτέρω, αναφορικά με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης έκρινε ότι έχουν εμφιλοχωρήσει οι ακόλουθες νομικές πλημμέλειες: 1) ως προς τη σειρά προτεραιότητας των εγγράφων που διέπουν τη σύμβαση παραχώρησης δεν προκύπτει από τη διακήρυξη ότι οι οδηγίες σύνταξης μελετών κατατάσσονται πριν από το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου, 2) μη νομίμως αναγράφεται ότι ο κύριος του έργου αναγνωρίζει ότι ο ανάδοχος για την εξασφάλιση του αναγκαίου δανεισμού, μπορεί να εκχωρήσει σε χρηματοδοτούσα τράπεζα κάθε δικαίωμά του από τη σύμβαση παραχώρησης, καθόσον τέτοια εκχώρηση προϋποθέτει προηγούμενη άδεια του κυρίου του έργου, σύμφωνα με το άρθρο 34 της ΈΣΥ, 3) ο συμβατικός όρος, κατά τον οποίο η έναρξη των προθεσμιών κατασκευής του έργου, υπό την προϋπόθεση ότι η επένδυση έχει υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο, ξεκινά από την ημερομηνία που ο κύριος του έργου θα παραδώσει στον ανάδοχο παραχώρησης το χώρο κατασκευής ελεύθερο από κάθε δικαίωμα τρίτου και άδειο και θα υπογραφεί σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής, έχει τεθεί κατά παράβαση όρου της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο η συνολική προθεσμία περάτωσης της κατασκευής του έργου ορίζεται σε 26 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης πέραν των 10 μηνών η έκδοση των απαιτουμένων αδειών και εγκρίσεων (συμπεριλαμβανομένης και της ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο) η ως άνω προθεσμία δύναται να παραταθεί μετά από αίτηση του αναδόχου και έγκριση της προϊσταμένης αρχής και 4) δεν επιμερίζεται η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης.Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 702/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι: α) Από την υπουργική απόφαση, όπως αυτή συμπληρώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, προκύπτει ότι η επιλογή του συστήματος δημοπράτησης επιβάλλεται από το γεγονός ότι ο υπόγειος σταθμός αυτοκινήτων πρόκειται να κατασκευασθεί στα όρια της παλιάς πόλης, που έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και εντός της ζώνης προστασίας του μνημείου, ενώ η χωροθέτησή του σε συνδυασμό με το μέγεθός του συντείνουν στο ότι αποτελεί έργο με ιδιομορφίες και απαιτείται η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων. β) Δεν υπάρχει πρότυπο τεύχος διακήρυξης για το σύστημα μελέτη- κα-τασκευή και συνεπώς η μη τήρηση του πρότυπου τεύχους Α για την ελεγχόμενη διακήρυξη δεν αποτελεί πλημμέλεια (μειοψηφία), γ)Νομίμως ορίστηκε ως προϊσταμένη αρχή το δημοτικό συμ-βούλιο (άρθρα 3 παρ. 5 Π.Δ. 171/1987, 103 παρ. 2, 4 και 5 ν.3463/2006), δ) δεν αναγνωρίζεται στον ανάδοχο αόριστο και άνευ συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων δικαίωμα αποζημίωσης παρά το νόμο, αλλά σύμφωνα με αυτόν και κατά τους όρους εφαρμογής του, ε) από τα προσκο¬μιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία προκύπτει ότι η συνολική καθαρή θέση της αναδόχου δεν υπολείπεται του ορίου που θέτει η διακήρυξη. Ως προς τις νομικές πλημμέλειες του σχεδίου σύμβασης το Τμήμα έκρινε ότι: 1) Οι οδηγίες σύνταξης μελετών αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των οριστικών μελετών της τεχνικής προσφοράς και των μελετών εφαρμογής του αναδόχου παραχώρησης και προτάσσονται του χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου. 2) Πρέπει να γίνει ρητή μνεία στο σχέδιο σύμβασης για την ειδικότερη προϋπόθεση έγγραφης άδειας από τον κύριο του έργου για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης του σταθμού αυτοκινήτων. 3) Ορθή η κρίση του Κλιμακίου. 4) Ένόψει των οριζομένων σχετικά στη διακήρυξη η δεύτερη εγγυητική επιστολή αφορά στο στάδιο της διοικητικής παραλαβής του έργου και επομένως νομίμως στο σχέδιο σύμβασης δεν επιμερίζεται η προβλεπόμενη εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης και σε εγγύηση τήρησης των όρων της σύμβασης παραχώρησης. Θα πρέπει όμως, να προστεθεί στο σχέδιο σύμβασης όρος με περιεχόμενο τη σχετική (μελλοντική) υποχρέωση του αναδόχου.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οι ανάδοχοι σύμβασης παραχώρησης δημοσίων έργων που δεν είναι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να εφαρμόζουν τους κανόνες δημοσιότητας που ορίζονται στο επόμενο άρθρο, κατά τη σύναψη των συμβάσεων έργων με τρίτους, όταν η αξία αυτών των συμβάσεων ανέρχεται σε ποσό ίσο με ή μεγαλύτερο των πέντε εκατομμυρίων διακοσίων εβδομήντα οκτώ χιλιάδων (5.278.000) ευρώ. Εφόσον πάντως μία σύμβαση έργων πληροί τις προϋποθέσεις εφαρμογής των περιπτώσεων που απαριθμούνται στο άρθρο 125 του παρόντος, δεν απαιτείται δημοσιότητα. Η αξία των συμβάσεων υπολογίζεται σύμφωνα με τους εφαρμοζόμενους για τις δημόσιες συμβάσεις έργων κανόνες που καθορίζονται στο άρθρο 118 του παρόντος. 2. Δεν θεωρούνται τρίτοι οι επιχειρήσεις οι οποίες συνιστούν κοινοπραξία για να αναλάβουν τη σύμβαση παραχώρησης ούτε οι επιχειρήσεις που συνδέονται με τις επιχειρήσεις αυτές. Ως «συνδεδεμένη επιχείρηση», νοείται κάθε επιχείρηση στην οποία ο ανάδοχος σύμβασης παραχώρησης μπορεί να ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, κυρίαρχη επιρροή ή κάθε επιχείρηση η οποία μπορεί να ασκεί κυρίαρχη επιρροή στον ανάδοχο σύμβασης παραχώρησης ή η οποία, όπως και ο ανάδοχος σύμβασης παραχώρησης, υπόκειται στην κυρίαρχη επιρροή μιας άλλης επιχείρησης λόγω ιδιοκτησιακού καθεστώτος, χρηματοδοτικής συμμετοχής ή των κανόνων που τη διέπουν. Η κυρίαρχη επιρροή τεκμαίρεται όταν μια επιχείρηση έναντι μιας άλλης επιχείρησης, άμεσα ή έμμεσα: α) κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του καταβεβλημένου κεφαλαίου της επιχείρησης, ή β) διαθέτει την πλειονότητα των ψήφων οι οποίες αντιστοιχούν στους τίτλους που έχει εκδώσει η επιχείρηση, ή γ) μπορεί να διορίζει περισσότερα από τα μισά μέλη του οργάνου διοίκησης, διεύθυνσης ή εποπτείας της επιχείρησης. Ο εξαντλητικός κατάλογος των εν λόγω επιχειρήσεων επισυνάπτεται στην αίτηση υποψηφιότητας για τη σύμβαση παραχώρησης. Ο κατάλογος αυτός ενημερώνεται σε συνάρτηση με τις μεταγενέστερες μεταβολές που σημειώνονται στους δεσμούς που υπάρχουν μεταξύ των επιχειρήσεων.

Άρ θρο 1 6 7 Δη μο σί ευση τη ς προ κή ρ υξη ς

1. Οι ανάδοχοι σύμβασης παραχώρησης δημοσίων έργων που δεν είναι αναθέτουσες αρχές και οι οποίοι επιθυμούν να συνάψουν σύμβαση έργων με τρίτους γνωστοποιούν την πρόθεσή τους μέσω προκήρυξης. 2. Οι προκηρύξεις περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο παράρτημα VΙΙ Γ και, ενδεχομένως, κάθε άλλο πληροφοριακό στοιχείο που κρίνεται αναγκαίο από τον ανάδοχο σύμβασης παραχώρησης δημοσίων έργων, χρησιμοποιώντας τα τυποποιημένα έντυπα που εγκρίνει η Επιτροπή σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 2 του άρθρου 77 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ. 3. Η προκήρυξη δημοσιεύεται σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 8 του άρθρου 131 του παρόντος.

Άρ θρο 1 6 8 Π ρο θ εσμ ίε ς γ ι α τη ν π α ραλ αβ ή τ ων α ιτή σε ων συ μ με το χή ς κα ι τ η ν π αρα λαβ ή τ ων προ σφ ο ρώ ν

Στις συμβάσεις έργων που συνάπτονται από τους αναδόχους σύμβασης παραχώρησης δημοσίων έργων, οι οποίοι δεν είναι αναθέτουσες αρχές, οι ανάδοχοι παραχώρησης ορίζουν την προθεσμία παραλαβής των

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Το άρθρο 132 του παρόντος που αφορά την εκούσια δημοσίευση των προκηρύξεων εφαρμόζεται επίσης.

384

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

αιτήσεων συμμετοχής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των τριάντα επτά (37) ημερών από την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού ή της πρόσκλησης για την υποβολή των προσφορών. Εφαρμόζονται οι παράγραφοι 5, 6 και 7 του άρθρου 133 του παρόντος.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο IH ΄ ΔΙ Κ Α ΣΤ Ι ΚΗ Π ΡΟ ΣΤ Α Σ Ι Α ( ν. 2 5 2 2 /1 9 9 7 , Φ Ε Κ 1 7 8 Α΄)

716

Άρ θρο 1 6 9 Π εδ ίο εφ α ρμο γ ή ς

Οι διαφορές που αναφύονται κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, εφόσον η σύμβαση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των οδηγιών ΕΟΚ-1993/37, (ΕΕ L-199/9.8.1993), ΕΟΚ-1993/36, (ΕΕ L-199/199.8.1993) και ΕΟΚ-1992/50, (ΕΕ L209/24.7.1992) ή στις διατάξεις με τις οποίες οι εν λόγω οδηγίες έχουν μεταφερθεί στην εσωτερική έννομη τάξη.

169.1.Δικαστική προστασί α κατά τη σύναψη δημοσί ων συμβάσεων. ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2007/66/EK . 717 718 719 716

►Ν.2522/1997-ΦΕΚ-178 Α'/8.9.1997 «Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ» Ηδη δημοσιεύθηκε ο ν. Ν.3886/2010-ΦΕΚ 173/Α/30.9.2010. «Δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων . Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 (L395) και την Οδηγία 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992 (L 76), όπως τροποποιήθηκαν με την Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 (L 335).»

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

717

385

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 47324/ΕΥΘΥ2027/2010.Έκδοση ν. 3886/2010 (ΦΕΚ Α' 173) περί δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων.Με το παρόν σας ενημερώνουμε ότι στις 30.9.2010 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τέθηκε σε ισχύ ο νέος ν. 3886/2010 (ΦΕΚ Α' 173) περί δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων με σκοπό την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τη νέα Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Οι βασικότερες ρυθμίσεις και αλλαγές που επέρχονται με τον εν λόγω νόμο είναι οι κάτωθι: •Καταργούνται οι προηγούμενοι ν. 2522/1997 (που ίσχυε για τις δημόσιες συμβάσεις του πεδίου εφαρμογής του πδ 60/2007) και ν. 2854/2000 (που ίσχυε για τις δημόσιες συμβάσεις του πδ 59/2007) και πλέον ισχύει ένα και μοναδικό νομοθέτημα για την παροχή δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων άνω των κοινοτικών ορίων. Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου υπάγονται και οι συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων. •Επιβάλλεται ελάχιστη ανασταλτική προθεσμία δέκα ημερών, η οποία πρέπει αναγκαστικά να μεσολαβεί αφότου ο προσφεύγων έλαβε γνώση της παράνομης πράξης ή παράλειψης. Η προθεσμία αυτή τηρείται σε κάθε περίπτωση πριν από τη σύναψη της σύμβασης, από την κοινοποίηση, δηλαδή, της απόφασης για την ανάθεση της σύμβασης στους ενδιαφερόμενους και μέχρι τη σύναψη της σύμβασης. •Επιμηκύνονται οι προθεσμίες για άσκηση προδικαστικής προσφυγής από 5 σε 10 ημέρες και για απόφανση της αναθέτουσας αρχής από 10 σε 15 ημέρες •Παρέχεται στο δικαστήριο η δυνατότητα, με την απόφαση επί των ασφαλιστικών μέτρων, να επιβάλλει αυτεπαγγέλτως, στην αναθέτουσα αρχή, χρηματική κύρωση που κυμαίνεται από 500 έως 5.000 ευρώ, εφόσον κρίνει ότι η παράλειψη αιτιολόγησης ή η καθυστερημένη αιτιολόγηση της απόρριψης της προδικαστικής προσφυγής, καθιστά ιδιαιτέρως δυσχερή την ουσιαστική παροχή έννομης προστασίας. •Στις διαφορές που διέπονται από τον παρόντα νόμο δεν εφαρμόζονται διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας ή και κανονισμών αναθετουσών αρχών που προβλέπουν την άσκηση διοικητικών προσφυγών κατά εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διαδικασίας διεξαγωγής διαγωνισμών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου στις μη εφαρμοζόμενες διατάξεις περιλαμβάνονται και αυτές που αφορούν στην άσκηση προσφυγών κατά πράξεων των ΟΤΑ, α' και β' βαθμού, ενώπιον των Επιτροπών που λειτουργούν στο πλαίσιο

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Δ17γ/10/200/ΦΝ 458 - Αθήνα, 06/12/2010 -ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ε.23.ΘΕΜΑ: Εφαρμογή νέου νόμου 3886/2010, στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων δημοσίων έργων και μελετών. «Σας ενημερώνουμε ότι δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 173/30-9-2010, τ. Α', ο Ν. 3886/2010, ο οποίος από της δημοσιεύσεώς του αντικαθιστά τις ρυθμίσεις των Ν 2522/1997 και 2854/2000. Με τη θέσπιση του νέου νόμου ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο η Οδηγία 2007/66/ΕΚ, η οποία αντίστοιχα τροποποίησε, συμπλήρωσε και κωδικοποίησε τις προϊσχύσασες Οδηγίες 89/665/ΕΟΚ και 92/13/ΕΟΚ, περί παροχής προσωρινής δικαστικής προστασίας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Σχετικά με την εφαρμογή των σημαντικότερων ρυθμίσεων του νέου νόμου που αφορούν τις υπηρεσίες που αναθέτουν έργα και μελέτες παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες: 1.Ο Ν 3886/2010 ισχύει από τη δημοσίευσή του (30-9-2010), στις συμβάσεις που υπάγονται, λόγω προϋπολογιζόμενης δαπάνης, στις Οδηγίες 2004/17 και 2004/18. Συγκεκριμένα, εφόσον η βλαπτική πράξη εκδόθηκε, ή η βλαπτική παράλειψη συντελέστηκε, μετά την ημερομηνία αυτή, ισχύουν οι διατάζει του νέου νόμου (άρθρο 11 σε συνδυασμό με 13). Οι διαφωνίες που γεννήθηκαν νωρίτερα κρίνονται με βάση τις διατάξεις των Ν 2522/1997 ή Ν 2854/2000 (αν πρόκειται περί εξαιρούμενου φορέα που υπάγεται στην Οδηγία 2004/17 και το ΠΔ 59/2007). 2.Ο νέος νόμος εφαρμόζεται ακόμα και στις περιπτώσεις που στην προκήρυξη συγκεκριμένης σύμβασης αναφέρεται ως εφαρμοζόμενος ο Ν 2522/1997, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, κατά την οποία η παροχή δικαστικής προστασίας κρίνεται κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, μη εφαρμοζόμενων τυχόν αντίθετων όρων της προκήρυξης. Κατά συνέπεια, παρότι οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να τροποποιήσουν εφεξής τις διατάξεις των προτύπων προκηρύξεων που αναφέρονται σε εφαρμογή του Ν 2522/1997 ή αντίστοιχα του Ν 2854/2000, η μη συμμόρφωσή τους δεν εμποδίζει την εφαρμογή των διατάξεων του Ν 3886/2010.

των Περιφερειών. Διευκρινίζεται ότι οι λοιπές διοικητικές προσφυγές της οικείας διαδικασίας δεν καταργούνται εν γένει αλλά απλώς δεν εφαρμόζονται επί διαδικασιών διεπομένων από τον παρόντα νόμο, στις οποίες ασκείται μόνον η προδικαστική προσφυγή .•Ως προς την άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κατά της ρητής ή σιωπηρής απόρριψης προδικαστικής προσφυγής η κλήση της αναθέτουσας αρχής από τον αρμόδιο δικαστή γίνεται προ τριών ημερών (αντί εικοσιτεσσάρων ωρών που ίσχυε) από την έκδοση της προσωρινής διαταγής. Στα μέτρα που μπορεί να ληφθούν έως την έκδοση της απόφασης περιλαμβάνεται και η άρση απαγόρευσης σύναψης της σύμβασης λόγω του προδήλως απαράδεκτου ή του προδήλως αβάσιμου της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων. •Χορηγείται, σύμφωνα με το νέο άρθρο 8, η δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη για την κήρυξη άκυρης σύμβασης η οποία συνάφθηκε χωρίς να έχουν τηρηθεί οι κανόνες δημοσιότητας της προκήρυξης, όπως λ.χ. όταν η σύμβαση ανατέθηκε απευθείας χωρίς να συντρέχουν οι αυστηρές προϋποθέσεις της Οδηγίας, ή δεν τηρήθηκε η υποχρέωση αναστολής της σύναψής της. •Ορίζονται οι περιπτώσεις όπου το δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή πρόστιμο μέχρι το 10% του χρηματικού αντικειμένου της σύμβασης και το οποίο περιέρχεται στον αιτούντα .•Παρέχεται το δικαίωμα αξίωσης πλήρους αποζημίωσης από την αναθέτουσα αρχή, κατά τις γενικές διατάξεις (914 ΑΚ), αν ο ενδιαφερόμενος αποδείξει ότι θα του ανατίθετο η σύμβαση, εάν δεν είχε εμφιλοχωρήσει παράβαση κανόνα δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του εσωτερικού δικαίου .•Τέλος, ενοποιείται, κατ' εφαρμογή της σχετικής δυνατότητας που παρέχεται από το ισχύον Σύνταγμα (άρθρο 94 παρ. 3), η δικαιοδοσία επίλυσης των διαφορών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου και καθίστανται αρμόδια κατά κανόνα τα κατά τόπους διοικητικά εφετεία, ανεξαρτήτως της μορφής της αναθέτουσας αρχής, ως νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, για διαφορές που αφορούν σε συμβάσεις με προϋπολογισμό έως 15 εκατ. ευρώ. Κατ' εξαίρεση, παραμένουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου Επικρατείας, λόγω αυξημένης σπουδαιότητας, διαφορές από συμβάσεις με προϋπολογισμό άνω των 15 εκατ. ευρώ και οι λοιπές περιπτώσεις που προβλέπει το άρθρο 3 παρ. 3. Οι διατάξεις για τη δικαιοδοσία και την καθ'ύλη αρμοδιότητα των δικαστηρίων εφαρμόζονται από 1.1.2011. 718

Π1/273/2011.Εφαρμογή νέου νόμου 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων

719

Ν.3886/2010–ΦΕΚ/73Α/ 30.9. 2010.Δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων . Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 (L 395) και την Οδηγία 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992 (L 76), όπως τροποποιήθηκαν με την Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 (L 335).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3.Η προθεσμία άσκησης της προδικαστικής προσφυγής ορίζεται (άρθρο 4 παρ. 1 του νόμου) δεκαήμερη, και αρχίζει από την επόμενη της ημέρας κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος έλαβε πλήρη γνώση της πράξης που τον βλάπτει. Ως πλήρης γνώση νοείται, κατά το νόμο (άρθρο 4 παρ. 1) και η γνώση της αιτιολογίας της, όταν υφίσταται εκ του νόμου αιτιολογία (δεδομένου ότι η προκήρυξη, ως κανονιστική πράξη, δεν φέρει αιτιολογία). Ειδικά η απόφαση ανάθεσης της σύμβασης πρέπει να περιλαμβάνει ορισμένα στοιχεία που αναφέρονται στο ΠΔ

386

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

60/2007 (άρθρο 35 παρ. 2) και 59/2007 (άρθρο 40 παρ. 2), δηλαδή τους λόγους αποκλεισμού των υποψηφίων που κρίθηκαν αποκλειστέοι και τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η προτίμηση της προσφοράς του αναδειχθέντος αναδόχου (ποσοστό έκπτωσης σε περίπτωση ανάθεσης στη χαμηλότερη τιμή, βαθμολογία υποψηφίων σε περίπτωση ανάθεσης στην πλέον συμφέρουσα προσφορά). Επιπλέον πρέπει η απόφαση αυτή να αναφέρει τις προθεσμίες αναστολής της σύναψης, όπως προκύπτουν από το άρθρο 5 παρ. 2 (ήτοι τη 1Οήμερη προθεσμία προδικαστικής προσφυγής, τη 15ήμερη προθεσμία για την απόφαση της αναθέτουσας αρχής επί της προσφυγής και τη 10ήμερη προθεσμία άσκησης αίτησης ασφαλιστικών μέτρων). 4. Εφόσον ασκηθεί προδικαστική προσφυγή, το αρμόδιο όργανο (ήτοι εκείνο που έχει την εξουσία να κατακυρώσει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ 959/2010) αποφασίζει εντός 15 ημερών (άρθρο 4 παρ. 4). Αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η προσφυγή θεωρείται ως απορριφθείσα και ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, εντός προθεσμίας 10 ημερών. Το αρμόδιο κατά τα ανωτέρω όργανο μπορεί πάντως να εκδώσει την απόφασή του και μετά το πέρας της 15ήμερης προθεσμίας, μέχρι την ημέρα που προηγείται της εκδικάσεως της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων και αν δεχτεί την προσφυγή, εν όλων ή εν μέρει, καταργείται, αντίστοιχα, η δίκη των ασφαλιστικών μέτρων .Μπορεί επίσης η αναθέτουσα αρχή να παραθέσει συμπληρωματική αιτιολογία για την απόρριψη της προσφυγής, η οποία πρέπει να περιέλθει στο δικαστήριο 6 τουλάχιστον ημέρες πριν την αρχική, ή την μετ' αναβολή δικάσιμο της αίτησης ασφ. μέτρων. Σημειωτέον ότι το δικαστήριο έχει εξουσία να επιβάλει χρηματική κύρωση στην αναθέτουσα αρχή (από 500 μέχρι 5000 ΕΥΡΩ), αν κρίνει ότι η παράλειψη αιτιολόγησης της απόφασης ή η καθυστερημένη αιτιολόγησή της δυσχεραίνουν ιδιαιτέρως την απονομή έννομης προστασίας. 5.Υπογραμμίζεται εξάλλου, ότι με την τελευταία παράγραφο του άρθρου 4 καταργήθηκαν διοικητικές προσφυγές κατά εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων που τυχόν προβλέπονται στις διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μεταξύ των προσφυγών που καταργούνται περιλαμβάνονται οι προβλεπόμενες στο άρθρο 76 παρ. 18 του Ν. 3669/2008 καθώς και αυτές των άρθρων 150 και 151 του Ν. 3463/2006, όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση του νόμου 3886/2010, η οποία επισυνάπτεται. Σύμφωνα με τη νομολογία δεν θεωρούνται εκτελεστές πράξεις τα πρακτικά των Επιτροπών Διαγωνισμού κατά των οποίων ασκούνται ενστάσεις, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο των έργων και των μελετών, συνεπώς εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές διατάξεις. 6.Η προθεσμία και η τυχόν άσκηση προδικαστικής προσφυγής και περαιτέρω η προθεσμία και η άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης, έτσι ώστε και αν η υπηρεσία σπεύσει, παρά το νόμο, να συνάψει τη σύμβαση, να μην κωλύεται το δικαστήριο να εξετάσει την αίτηση του ενδιαφερομένου (άρθρο 6). Κατά τα λοιπά, δεν κωλύεται η πρόοδος της διαδικασίας ανάθεσης, πλην αν το δικαστήριο ορίσει αλλιώς, με προσωρινή του διαταγή (παρ. 2 του άρθρου 5). 7.Καινοτομία του νέου νόμου αποτελούν οι ρυθμίσεις του άρθρου 8, κατά τις οποίες υπογραφείσα παρανόμως σύμβαση μπορεί να ακυρωθεί από το δικαστήριο720, κατόπιν προσφυγής κάθε ενδιαφερομένου (υπό την έννοια του άρθρου 2 του νόμου). Τέτοιες περιπτώσεις ακύρωσης είναι όταν :

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

720

387

Δ11δ/ο/3/72/2011.ΘΕΜΑ:Κανονισμός (ΕΚ)842/2011 "περί καταρτίσεως τυποποιημένων εντύπων προς δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και περί κατάργησης του Κανονισμού 1564/2005 - Διευκρινήσεις σχετικά με την «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια». (..)Όσον αφορά στην «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια» παράρτημα XIV, το εν λόγω έντυπο συμπληρώνεται στην περίπτωση που μια Αναθέτουσα Αρχή προτίθεται να συνάψει δημόσια σύμβαση, χωρίς να υπάρχει υποχρέωση δημοσίευσης προκήρυξης (όπως βάσει του άρθρου 25 του Π.Δ. 60/2007). Επισημαίνεται ότι όταν η Αναθέτουσα Αρχή: α) γνωστοποιήσει την πρόθεση της για σύναψη της σύμβασης δημοσιεύοντας στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την «Προκήρυξη για την εκούσια εκ των προτέρων διαφάνεια», (στην οποία αιτιολογείται η σύναψη της σύμβασης χωρίς δημοσίευση) και β) δεν συνάψει τη σύμβαση πριν τη λήξη δεκαήμερης τουλάχιστον προθεσμίας από την επομένη της δημοσίευσης της προκήρυξης (άρθρο 8, παρ 7, Ν. 3886/2010), τότε δεν είναι δυνατό να ζητηθεί η ακύρωση της σύμβασης σε εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν. 3886/2010. όπως προκύπτει από την παρ. 7 του ίδιου άρθρου, δοθέντος ότι στην

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) η σύμβαση ανατέθηκε χωρίς προηγουμένως να έχει δημοσιευθεί προκήρυξη στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, β) δεν τηρήθηκε η υποχρέωση αναστολής της σύμβασης, όπως ορίζεται στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 5, γ) συνάφθηκε συμφωνία - πλαίσιο και παραβιάσθηκαν σι υποχρεώσεις που επιβάλλει η παρ. 4 δεύτερο εδάφιο, περ. β' του άρθρου 28 του ΠΔ 60/2007. Η κήρυξη της σύμβασης ως άκυρης έχει κατά κανόνα ως αποτέλεσμα την αναδρομική ακυρότητα, πράγμα που σημαίνει ότι οι εκατέρωθεν απαιτήσεις εκκαθαρίζονται με τις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού, αν δε ο ανάδοχος γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει την παρανομία, μπορεί το δικαστήριο να μην επιδικάσει καθόλου, ή να επιδικάσει την ωφέλεια μειωμένη. Κατ'εξαίρεση μπορεί το δικαστήριο να ορίσει τη διάλυση της σύμβασης για το μέλλον. Οι προθεσμίες εντός των οποίων μπορεί να ασκηθεί αίτηση ακύρωσης ορίζονται στην παρ. 6 του άρθρου 8. Στην παρούσα εγκύκλιο επισυνάπτονται ο Ν. 3886/2010 καθώς και η αιτιολογική του έκθεση. Η Εγκύκλιος αυτή να δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του ΥΠΟΜΕΔΙ ( ggde . gr ). Παρέχεται εντολή σε όλα τα αρμόδια για τη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης των συμβάσεων όργανα για την πιστή εφαρμογή της. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ,ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ» 721 722 723 724 725 726 727 728

περίπτωση αυτή, οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς λαμβάνουν γνώση του γεγονότος, το οποίο έχουν δικαίωμα να προσβάλουν εντός δέκα (10) ημερολογιακών ημερών από την επομένη της δημοσίευσης της προκήρυξης. 721

Βλέπε σχετικά ►Η οδηγία 89/665 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης Δημοσίων συμβάσεων προμηθειών , δημοσίων έργων και υπηρεσιών , που μεταφέρθηκε στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 2522/1997 ►Η οδηγία 92/13 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων φορέων οι οποίοι λειτουργούν στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών ,που μεταφέρθηκε στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 2854/2000 ►Οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 για την τροποποίηση των οδηγιών 89/665/ΕΟΚ και 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου όσον αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης δημόσιων,με την οποία εισάγονται ανασταλτική προθεσμία 10 ημερολογιακών ημερών και το ανενεργό της σύμβασης (Καταληκτική μερομηνία εσωμάτωσης στην εσωτερική έννομη τάξη η 20 η/12/2009). ΔΕΚ/C-241/2006. 1) Κατά το άρθρο 9, παράγραφος 4, και το παράρτημα IV της οδηγίας 93/36/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1993, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2001/78/ΕΚ της Επιτροπής, της 13ης Σεπτεμβρίου 2001, η προκήρυξη διαγωνισμού που αφορά δημόσια σύμβαση εμπίπτουσα στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας πρέπει να διευκρινίζει τη συνολική ποσότητα ή έκταση εφαρμογής της συμβάσεως αυτής. Η έλλειψη της μνείας αυτής μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προσφυγής δυνάμει του άρθρου 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 1992, για τον συντονισμό των διαδικασιών συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών.2) Η οδηγία 89/665, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 92/50, ιδίως δε το άρθρο της 1, παράγραφοι 1 και 3, απαγορεύει την εφαρμογή κανόνα περί αποκλειστικής προθεσμίας του εθνικού δικαίου κατά τρόπον ώστε να μην επιτρέπεται σε προσφέροντα η άσκηση προσφυγής αφορώσας την επιλογή της διαδικασίας συνάψεως δημόσιας συμβάσεως ή την εκτίμηση της αξίας της συμβάσεως αυτής, άπαξ η αναθέτουσα αρχή δεν έχει επισημάνει σαφώς τη συνολική ποσότητα ή την έκταση εφαρμογής της συμβάσεως στον ενδιαφερόμενο. Οι ίδιες διατάξεις της εν λόγω οδηγίας απαγορεύουν επίσης τη γενική επέκταση του κανόνα αυτού στις προσφυγές που αφορούν τις αποφάσεις της αναθέτουσας αρχής, περιλαμβανομένων αυτών που εκδόθηκαν σε φάσεις της διαδικασίας συνάψεως δημόσιας συμβάσεως μεταγενέστερες της λήξεως της προθεσμίας που θεσπίζει ο κανόνας αυτός περί αποκλειστικής προθεσμίας. •ΔΕΚ/C-15/2004.Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων — Οδηγία 89/665 — Ανάκληση προκηρύξεως διαγωνισμού — Υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέπουν διαδικασία προσφυγής — Έλλειψη τέτοιας διαδικασίας στο εθνικό δίκαιο — Δεν επιτρέπεται — Άμεσο αποτέλεσμα των άρθρων 1, παράγραφος 1, και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας — Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων(Οδηγία 89/665 του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 1, και 2 § 1, στοιχ. β΄) Τα άρθρα 1, παράγραφος 1, και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, επιτάσσουν η απόφαση της αναθέτουσας αρχής περί ανακλήσεως προκηρύξεως διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας συμβάσεως υπηρεσιών να μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαδικασίας προσφυγής και, ενδεχομένως, να

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

722

388

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ακυρωθεί με το αιτιολογικό ότι παραβίασε το κοινοτικό δίκαιο περί δημοσίων συμβάσεων ή τους εθνικούς κανόνες περί μεταφοράς του δικαίου αυτού. Το εθνικό δίκαιο δεν πληροί τις επιταγές των άρθρων 1, παράγραφος 1, και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 89/665, καθόσον, ακόμη και αν ερμηνευθεί σύμφωνα προς τις επιταγές του κοινοτικού δικαίου, δεν παρέχει τη δυνατότητα σε διαγωνιζόμενο να αμφισβητήσει απόφαση περί ανακλήσεως προκηρύξεως διαγωνισμού ως αντίθετη προς το κοινοτικό δίκαιο και να ζητήσει για τον λόγο αυτό την ακύρωσή της. Υπό τις συνθήκες αυτές, το αρμόδιο δικαστήριο οφείλει να μην εφαρμόσει τις εθνικές διατάξεις που δεν του επιτρέπουν να τηρήσει την υποχρέωση που απορρέει από τις διατάξεις αυτές. •ΔΕΚ/C-230/2002 «Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 89/665/ΕΟΚ – Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων – Άρθρα 1, παράγραφος 3, και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄– Πρόσωπα στα οποία πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα προσφυγής – Έννοια του “συμφέροντος για τη σύναψη συμβάσεως δημοσίων έργων ή προμηθειών”» •ΔΕΚ/C-410/2001.Δημόσιες συμβάσεις - Οδηγία 89/665/ΕΟΚ - Διαδικασίες εκδικάσεως προσφυγής στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων - Άρθρο 1, παράγραφος 3 - Πρόσωπα που νομιμοποιούνται να ασκήσουν προσφυγή Έννοια του συμφέροντος προς ανάληψη συγκεκριμένης δημόσιας συμβάσεως. 723

ΣτΕ/1415/2000(ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ).Λόγοι ακυρώσεως.Με την ανεπιφύλακτη συμμετοχή της στο διαγωνισμό, η εργοληπτική επιχείρηση αποδέχεται πλήρως τη νομιμότητα της διακήρυξης, με βάση την οποία, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 1 του Π.Δ. 609/1985 διενεργείται η δημοπρασία για την ανάθεση της κατασκευής του έργου, και επομένως δεν είναι επιτρεπτή η εκ μέρους της παρεμπίπτουσα, εκ των υστέρων, αμφισβήτηση του κύρους των όρων της διακήρυξης, με την ευκαιρία της προσβολής, ανάλογα με την έκβαση του διαγωνισμού για την εργοληπτική επιχείρηση πράξεων που ανοίγονται στη διεξαγωγή και τα αποτελέσματά του. Ούτε δε μπορεί να γίνει λόγος, στην περίπτωση αυτή, αντίθετα με τα όσα αβασίμως ισχυρίζεται η αιτούσα, επικαλούμενη τα άρθρα 20 παρ. 1 και 93 παρ. 4 του Συντάγματος και το άρθρο 6 παρ. 1 της Σύμβασης για την προάσκηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (Ν.Δ. 53/1974) για προσβολή του δικαιώματος παροχής δικαστικής προστασίας, εφ’ όσον ο δικαιούμενος συμμετοχής στο διαγωνισμό έχει το δικαίωμα να προσβάλει ευθέως με αίτηση ακυρώσεως τη διακήρυξη του διαγωνισμού και παράλληλα είτε να μετάσχει με επιφύλαξη σε αυτόν, εάν η Διοίκηση προχωρήσει στη διεξαγωγή του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις συνέπειες ενδεχόμενης ακύρωσής του, είτε να ζητήσει και την παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας, σύμφωνα με τις διατάξεις είτε του Π.Δ. 18/1989 είτε του Ν. 2522/1997. Η αντίθετη άποψη δεν συμβιβάζεται με την ανάγκη της ασφάλειας δικαίου, που επιβάλλεται από την προστασία όχι μόνο του δημόσιου συμφέροντος αλλά και των ιδιωτικών συμφερόντων των εργοληπτικών επιχειρήσεων, τα οποία (συμφέροντα) εξυπηρετούνται κατά τρόπο λυσιτελέστερο με την αμφισβήτηση της νομιμότητας της διακήρυξης πριν από τη διεξαγωγή του διαγωνισμού και όχι εκ των υστέρων και ανάλογα με την έκβασή του. 724

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΣτΕ/82/2003Επ.Αν. Η πρόβλεψη του ν. 2522/97, περί του ότι η προθεσμία της προδικαστικής προσφυγής (5ήμερη), η προθεσμία για τη λήψη αποφάσεως εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής (10ήμερη) και η προθεσμία για την άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων (10ήμερη) κωλύουν την σύναψη της σύμβασης, δεν έχει την έννοια ότι αν παρέλθουν οι προθεσμίες αυτές (και μάλιστα η τελευταία) χωρίς να κοινοποιηθεί η ασκηθείσα αίτηση ασφ. μέτρων, η διοίκηση έχει το δικαίωμα να προχωρήσει στη σύναψη της συμβάσεως άνευ ετέρου τινός, αλλά πρέπει να περιμένει για άλλες 15 ημέρες, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής, μετά την παρέλευση των οποίων μπορεί να προχωρήσει στη σύναψη αν εν τω μεταξύ δεν έχει λάβει την αίτηση των ασφαλιστικών μέτρων. Η προθεσμία των 15 ημερών κρίθηκε ότι είναι η εύλογη, για την προάσπιση των συμφερόντων των υποψηφίων. -Μπορεί πάντως η διοίκηση να μην περιμένει την παρέλευση των 15 ημερών, αν μετά τη λήξη της 10ήμερης προθεσμίας των ασφαλιστικών μέτρων επικοινωνήσει με τη γραμματεία του αρμόδιου Δ΄Τμήματος του ΣτΕ και βεβαιωθεί ότι δεν ασκήθηκε εμπρόθεσμη αίτηση ασφαλιστικών μέτρων. -Αν ασκηθεί μεν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και κοινοποιηθεί στον κύριο εντός του 15ημέρου, χωρίς να έχει εκδοθεί προσωρινή διαταγή, ο κύριος απαλλάσσεται της υποχρέωσής του να απόσχει από τη σύναψη της σύμβασης, μόνο αν απορρίφθηκε ρητά το αίτημα έκδοσης προσωρινής διαταγής – όχι δηλαδή όταν ο δικαστής άπλά δεν αποφάσισε. Δηλαδή η μη έκδοση προσωρινής διαταγής παρότι ζητήθηκε δεν έχει την έννοια της σιωπηρής απόρριψης του αιτήματος και δεν μπορεί να εκληφθεί ως τέτοια.

389

725

ΣτΕ/89/2003.Αναστολή διοικητικών πράξεων-Ασφαλιστικά μέτρα.Η αίτηση προσωρινής δικαστικής προστασίας βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 του ν.2522/1997 δεν μπορεί να ματαιωθεί ή να καταστεί αλυσιτελής από ενέργειες της αναθέτουσας αρχής που λαμβάνουν χώρα είτε κατά τη διάρκεια της προθεσμίας προσφυγής και της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων είτε και πριν από την έναρξη των σχετικών προμηθειών, ο δε δικαστής των ασφαλιστικών μέτρων έχει δικαιοδοσία να λάβει τα κατάλληλα ασφαλιστικά μέτρα για την προσωρινή προστασία του ενδιαφερομένου, εφόσον συντρέχει νόμιμη περίπτωση. Το γεγονός ότι εν, προκειμένω, η σχετική σύμβαση μεταξύ του καθ’ ου δήμου και της παρεμβαίνουσας εταιρείας υπεγράφη πριν παρέλθει η πενθήμερη προθεσμία ασκήσεως της προσφυγής κατά της αποφάσεως του Δ.Σ. του καθ’ ου δήμου, με την οποία ματαιώθηκε κατ’ ουσίαν ο διεξαγόμενος διαγωνισμός και αποφασίσθηκε η εκτέλεση της επίδικης προμήθειας με απ' ευθείας ανάθεση, δεν κωλύει την εξέταση των αιτήσεων, όπως αβασίμως ισχυρίζονται ο καθ' ου δήμος και η παρεμβαίνουσα. Η σύναψη συμβάσεων που καταλαμβάνονται από το π.δ. 57/2000 γίνεται κατά κανόνα κατόπιν διαγωνισμού, κατ' εξαίρεση δε χωρίς διαγωνισμό, όταν συντρέχουν οι αναγραφόμενες περιοριστικά στον νόμο προϋποθέσεις. H απόφαση για ματαίωση του εν εξελίξει διαγωνισμού και απ' ευθείας ανάθεση της προμήθειας δεν μπορεί να στεγαστεί στην ανωτέρω περίπτ. α της παρ. 2 του άρθρου 9 του π.δ. 57/2000, λόγω μη συνδρομής των προϋποθέσεων της διατάξεως αυτής, προεχόντως διότι στον διαγωνισμό υπεβλήθησαν προσφορές, οι οποίες αξιολογήθηκαν ως κατάλληλες.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Δεν μπορεί ομοίως να στεγαστεί στην περίπτ. δ της ίδιας παρ. 2, ιδίως διότι δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο, ενόψει του ήδη διαπιστωμένου προβλήματος ύδρευσης και της καταθέσεως του πορίσματος της επιτροπής αξιολόγησης, οι προθεσμίες της εν εξελίξει ανοικτής αυτής διαδικασίας δεν ήταν δυνατόν να τηρηθούν. Ενόψει αυτών, πιθανολογείται σοβαρώς ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις εκδόθηκαν κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων του π.δ. 57/2000, οι σχετικοί δε λόγοι των κρινομένων αιτήσεων φαίνονται βάσιμοι 726

Ελ.Συν/Τμ.IV/35/2008.Με τις παρατεθείσες διατάξεις, που θεσπίστηκαν για τη μεταφορά της Οδηγίας 89/665/ΕΟΚ στην εσωτερική έννομη τάξη, ρητώς ορίζεται ότι η προθεσμία για την άσκηση της (προδικαστικής) προσφυγής της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 2522/1997, η άσκηση της προσφυγής αυτής και η προθεσμία για την άσκηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης. Ενόψει δε αφενός του σκοπού της προαναφερόμενης Οδηγίας, με την οποία ο κοινοτικός νομοθέτης απέβλεψε στην καθιέρωση αποτελεσματικών διαδικασιών προσφυγής σε περίπτωση παράβασης του περί δημοσίων συμβάσεων δικαίου (βλ. ΔΕΚ απόφαση της 19ης Σεπτεμβρίου 1996, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, C-236/1995 ), αφετέρου του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει ως ατομικό δικαίωμα την αποτελεσματική προσωρινή δικαστική προστασία, η πρόδηλη έννοια των διατάξεων αυτών είναι ότι το κώλυμα σύναψης της σύμβασης εξακολουθεί να υφίσταται εφ' όσον τελικώς ασκηθεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, οπότε η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να αναμείνει την επ' αυτής έκδοση απόφασης, με μόνη εξαίρεση την περίπτωση που το τυχόν υποβληθέν αίτημα για τη χορήγηση προσωρινής διαταγής απορριφθεί από τον αρμόδιο προς τούτο δικαστή (βλ. Ε.Α. ΣτΕ 82/2003). Κατά μείζονα λόγο, η σύναψη της σύμβασης δεν επιτρέπεται όταν, με προσωρινή διαταγή ή απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, διαταχθεί η αναστολή της εκτέλεσης της κατακυρωτικής απόφασης και, εάν η Αναθέτουσα Αρχή προβεί σε αυτήν, εκτίθεται στον κίνδυνο, σε περίπτωση ευδοκίμησης του κυρίου ενδίκου βοηθήματος, όχι μόνον ανατροπής της, παρά την αναστολή, συναφθείσας σύμβασης, η οποία θεωρείται ως μηδέποτε γενόμενη (βλ. Χ. Χρυσανθάκη Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ, Τεύχος 1 ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ, Ημίτομος Β΄, σελ. 92), αλλά και αποζημίωσης του θιγόμενου ιδιώτη. Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση που, ενόσω διαρκεί το - είτε εκ του νόμου προβλεπόμενο, είτε, ως συνέπεια απόφασης ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινής διαταγής, επερχόμενο κώλυμα σύναψης της σύμβασης, εκδοθεί Πράξη Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία το τελευταίο, στο πλαίσιο της καθιερούμενης από το άρθρο 98 παρ. 1(β) του Συντάγματος αρμοδιότητας ελέγχου των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, αποφαίνεται υπέρ της νομιμότητας της οικείας διαδικασίας ανάθεσης. Τούτο διότι, κατά την άσκηση της αρμοδιότητάς του αυτής, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν υποκαθιστά το δικαστικό έλεγχο, τον οποίον, όσον αφορά τη διαδικασία που απολήγει στη σύναψη διοικητικών συμβάσεων, ασκεί το Συμβούλιο της Επικρατείας (βλ. ΑΕΔ 20/2005), η δε θετική κρίση του Κλιμακίου, ως αναγνωριστική μόνον της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης (πρβλ. Πρακτικά 3ης Γεν. Συν./23.2.2005 Ολομ. Ελ. Συν.), δεν επιβάλλει στην Αναθέτουσα Αρχή τη σύναψη της σχετικής σύμβασης. ούτε θίγει τη διάπλαση της έννομης κατάστασης των μερών που συνεπάγεται το εκάστοτε διατασσόμενο ασφαλιστικό μέτρο. Σύντ.τ.Ε.-Άρθρο 94 1. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοικητικές διαφορές, όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 2. Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται οι ιδιωτικές διαφορές, καθώς και υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, όπως νόμος ορίζει. 3. Σε ειδικές περιπτώσεις και προκειμένου να επιτυγχάνεται η ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας μπορεί να ανατεθεί με νόμο η εκδίκαση κατηγοριών ιδιωτικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια ή κατηγοριών διοικητικών διαφορών ουσίας στα πολιτικά δικαστήρια. 4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, όπως νόμος ορίζει. Στις αρμοδιότητες αυτές περιλαμβάνεται και η λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση της διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις. Οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως νόμος ορίζει. Άρθρο 95 1. Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως: α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου. β) Η μετά από αίτηση αναίρεση τελεσίδικων αποφάσεων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, όπως νόμος ορίζει. γ) Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας που υποβάλλονται σ' αυτό σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους. δ) Η επεξεργασία όλων των διαταγμάτων που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα. 2. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του στοιχείου δ΄ της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3. 3. Κατηγορίες υποθέσεων της ακυρωτικής αρμοδιότητας του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να υπάγονται με νόμο, ανάλογα με τη φύση ή τη σπουδαιότητά τους, στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Το Συμβούλιο της Επικρατείας δικάζει σε δεύτερο βαθμό, όπως νόμος ορίζει. 4. Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας ρυθμίζονται και ασκούνται όπως νόμος ειδικότερα ορίζει. 5. Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης. 728

N.4013/2011 (ΦΕΚ 204 Α/15-9-2011) Σύσταση ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων και Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (..) Άρθρο 2 Πεδίο εφαρμογής – Αρμοδιότητες της Αρχής(…) 3. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μπορεί να ανατίθενται στην Αρχή και άλλες αρμοδιότητες για την εκπλήρωση του σκοπού της, όπως η εξέταση των προδικαστικών προσφυγών του άρθρου 4 του ν. 3886/2010 (Α΄ 173).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

727

390

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 7 0 Έ κτα ση δ ι κα στι κή ς π ρο στασ ία ς

1. Κάθε ενδιαφερόμενος, ο οποίος έχει ή είχε συμφέρον να του ανατεθεί συγκεκριμένη σύμβαση δημοσίων έργων και έχει υποστεί ή ενδέχεται να υποστεί ζημία από παράβαση της κοινοτικής ή εσωτερικής νομοθεσίας, δικαιούται να ζητήσει, κατά τα οριζόμενα ειδικότερα στα επόμενα άρθρα, προσωρινή δικαστική προστασία, ακύρωση ή αναγνώριση ως άκυρης της παράνομης πράξης της αναθέτουσας αρχής και επιδίκαση αποζημίωσης. 2. Η δικαιοδοσία, η αρμοδιότητα και η διαδικασία εκδίκασης των σχετικών διαφορών, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στο παρόν κεφάλαιο, ρυθμίζονται κατά τις ισχύουσες διατάξεις.

Άρθρο 171 Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική προστασία για να αρθεί πιθανολογούμενη παράβαση ή να αποτραπεί περαιτέρω ζημία στα συμφέροντά του. 2. Πριν υποβάλει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ο ενδιαφερόμενος οφείλει, μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών, αφότου έλαβε γνώση με οποιονδήποτε τρόπο της παράνομης πράξης ή παράλειψης, να ασκήσει προσφυγή ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, προσδιορίζοντας ειδικώς τις νομικές και πραγματικές αιτιάσεις που δικαιολογούν το αίτημά του. Η προσφυγή κοινοποιείται με την φροντίδα του προσφεύγοντος στον εκπρόσωπο ή τον αντίκλητο κάθε θιγομένου από τυχόν ολική ή μερική παραδοχή της προσφυγής. Δεν απαιτείται άσκηση προσφυγής κατά πράξης, η οποία δέχεται εν όλω η εν μέρει προσφυγή άλλου προσώπου. Η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποφανθεί αιτιολογημένα μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από την άσκηση της προσφυγής και, αν την κρίνει βάσιμη, λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία τεκμαίρεται η απόρριψη της προσφυγής. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής δεν θίγουν διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας που προβλέπουν άσκηση διοικητικών προσφυγών κατά τη διεξαγωγή δημοσίων διαγωνισμών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατατίθεται στο αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από τη ρητή ή σιωπηρή απόρριψη της προσφυγής και δεν επιτρέπεται να περιέχει αιτιάσεις διαφορετικές από τις αιτιάσεις της προσφυγής. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής, η άσκηση αυτής, καθώς και η προθεσμία για την άσκηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κωλύουν τη σύναψη της σύμβασης. Ο αρμόδιος για την εκδίκαση της αίτησης δικαστής, και επί πολυμελών δικαστηρίων ο πρόεδρος του οικείου τμήματος, ορίζει με πράξη του την ημέρα και ώρα εκδίκασης της αίτησης, καθώς και την προθεσμία κλήτευσης. Η ημερομηνία εκδίκασης δεν πρέπει να απέχει πέραν των δεκαπέντε (15) ημερών από την κατάθεση της αίτησης, η δε προθεσμία κλήτευσης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δέκα (10) ημέρες. Αντίγραφο της αίτησης με κλήση κοινοποιείται με τη φροντίδα του αιτούντος προς την καθ’ ής η αίτηση αναθέτουσα αρχή και προς κάθε τρίτο ενδιαφερόμενο, του οποίου την κλήτευση θεωρεί αναγκαία ο δικαστής. Κάθε ενδιαφερόμενος, του οποίου επηρεάζονται τα συμφέροντα, δικαιούται να ασκήσει παρέμβαση. Οι διάδικοι οφείλουν να προσκομίσουν κατά την εκδίκαση της υπόθεσης όλα τα κρίσιμα έγγραφα και τα λοιπά αποδεικτικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους.

391

4. Ο αρμόδιος κατά την προηγούμενη παράγραφο δικαστής μπορεί, με την κατάθεση της αίτησης και μετά κλήση της αναθέτουσας αρχής προ είκοσι τεσσάρων (24) ωρών να εκδώσει προσωρινή διαταγή, που καταχωρίζεται κάτω από την αίτηση και περιέχει αποκλειστικά τα μέτρα, τα οποία πρέπει να ληφθούν ως την έκδοση της απόφασης. Η προσωρινή διαταγή μπορεί να ανακληθεί είτε από το δικαστή που τη χορήγησε, ύστερα από αίτηση της αναθέτουσας αρχής και αφού κληθεί προς ακρόαση ο αιτών προ είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, είτε από το δικαστήριο που θα δικάσει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων. 5. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων γίνεται δεκτή, εφόσον πιθανολογείται σοβαρά η παράβαση κανόνα του κοινοτικού ή του εσωτερικού δικαίου και η λήψη του μέτρου είναι αναγκαία για να αρθούν τα δυσμενή από την παράβαση αποτελέσματα ή να αποτραπεί η ζημία των συμφερόντων του αιτούντος. Η αίτηση όμως μπορεί να απορριφθεί, αν, από τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος των συμφερόντων τρίτων και του δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την παραδοχή θα είναι σοβαρότερες από την

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ωφέλεια του αιτούντος. Η απόρριψη της αίτησης, για οποιονδήποτε λόγο, δεν θίγει άλλα δικαιώματα του αιτούντος. 6. Το δικαστήριο διατάζει τα κατάλληλα ασφαλιστικά μέτρα, χωρίς να δεσμεύεται από τις προτάσεις των διαδίκων. Διατάζει ιδίως την αναστολή ισχύος όρων της διακήρυξης των τευχών δημοπράτησης και οποιουδήποτε άλλου εγγράφου σχετικού με τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, την αναστολή εκτέλεσης οποιασδήποτε πράξης της αναθέτουσας αρχής, την απαγόρευση νομικών ή υλικών ενεργειών, την εκτέλεση των απαραίτητων θετικών πράξεων, όπως η διατήρηση εγγράφων και άλλων στοιχείων, καθώς και την αναστολή σύναψης της σύμβασης. Η διάταξη του άρθρου 692 παράγραφος 4 ΚΠολΔ δεν μπορεί να παρακωλύσει τη λήψη του κατάλληλου ασφαλιστικού μέτρου. Η απόφαση επί της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων εκδίδεται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την εκδίκαση της αίτησης. 7. Η άσκηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων δεν εξαρτάται από την προηγούμενη άσκηση της αίτησης ακυρώσεως ή της κύριας αγωγής. Η προθεσμία άσκησης των ένδικων βοηθημάτων διακόπτεται με την κατάθεση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων και αρχίζει από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης. Ο διάδικος, που πέτυχε υπέρ αυτού τη λήψη ενός ασφαλιστικού μέτρου, οφείλει μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση ή, όπου δεν προβλέπεται δημοσίευση, από την έκδοση της απόφασης αυτής, να ασκήσει την αίτηση ακυρώσεως ή την κύρια αγωγή, διαφορετικά αίρεται αυτοδικαίως η ισχύς του ασφαλιστικού μέτρου. Η δικάσιμος για την εκδίκασή τους δεν πρέπει να απέχει πέραν του τριμήνου από την κατάθεση του δικογράφου.

Άρ θρο 1 7 2 Ακ ύρω ση ή αναγ νώ ριση τη ς ακυ ρό τη τ ας

1. Ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να ζητήσει την ακύρωση ή την αναγνώριση ως άκυρης κάθε πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής που παραβιάζει κανόνα του κοινοτικού ή εσωτερικού δικαίου σχετικό με τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης της σύμβασης. Ιδίως δικαιούται να ζητήσει την ακύρωση ή την αναγνώριση της ακυρότητας όρου που περιέχεται στη διακήρυξη, στα τεύχη δημοπράτησης ή σε άλλο έγγραφο σχετικό με τη διαδικασία του διαγωνισμού και αναφέρεται σε τεχνικές, οικονομικές και χρηματοδοτικές προδιαγραφές, καθώς και των πράξεων αποκλεισμού από τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, αξιολόγησης προσφορών και κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού. 2. Αν το δικαστήριο ακυρώσει ή αναγνωρίσει την ακυρότητα πράξης ή παράλειψης της αναθέτουσας αρχής μετά τη σύναψη της σχετικής σύμβασης, η τελευταία δεν θίγεται, εκτός αν πριν από τη σύναψη αυτής είχε ανασταλεί η διαδικασία κατακύρωσης του διαγωνισμού με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινή διαταγή. Στην περίπτωση αυτή ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να αξιώσει αποζημίωση, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο επόμενο άρθρο.

Άρ θρο 1 7 3

1. Ο ενδιαφερόμενος ο οποίος αποκλείσθηκε από τη συμμετοχή ή την ανάθεση δημοσίου έργου, προμήθειας ή υπηρεσίας, κατά παράβαση κανόνα του κοινοτικού ή του εσωτερικού δικαίου, δικαιούται να αξιώσει από την αναθέτουσα αρχή αποζημίωση, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 197 και 198 ΑΚ. Κάθε διάταξη που αποκλείει ή περιορίζει την αξίωση αυτή δεν εφαρμόζεται. 2. Για την επιδίκαση της αποζημίωσης απαιτείται η προηγούμενη ακύρωση ή αναγνώριση της ακυρότητας της παράνομης πράξης ή παράλειψης από το αρμόδιο δικαστήριο. Επιτρέπεται σώρευση της αγωγής αποζημίωσης με την αγωγή αναγνώρισης της ακυρότητας κατά τις κοινές διατάξεις.

Άρ θρο 1 7 4

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Α ξί ωση α πο ζ η μ ίω ση ς

392

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Εκ τέ λεση δ ι κασ τι κώ ν α πο φ ά σε ων

1. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων, οι οποίες εκδίδονται κατ’ εφαρμογή του παρόντος Κώδικα, εκτελούνται αφού καταστούν αμετάκλητες με τα συνήθη μέσα αναγκαστικής εκτέλεσης. 2. Αν ο καθ’ ού η εκτέλεση της χρηματικής απαίτησης είναι το Ελληνικό Δημόσιο ή νομικά πρόσωπα τα οποία κατά το νόμο απολαύουν των διαδικαστικών του προνομίων, η εκτέλεση μπορεί να γίνει επί της ιδιωτικής περιουσίας και μόνο αφού παρέλθει προθεσμία τριών (3) μηνών από την επίδοση, με δικαστικό επιμελητή, σχετικής αίτησης προς καταβολή του ποσού που έχει επιδικασθεί, μαζί με τον προς εκτέλεση τίτλο.

Άρ θρο 1 7 5 Συν εργ ασί α τ ων ελ λη νι κ ών αρχ ώ ν με τη ν Ευ ρω πα ϊκή Ε π ιτρο πή

1. Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι έχει διαπραχθεί σαφής και κατάφωρη παράβαση των κοινοτικών διατάξεων, οι οποίες ρυθμίζουν τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων δημοσίου έργου, ζητεί την άρση αυτής. Η υπηρεσία του αρμόδιου Υπουργείου που παρέλαβε τη γνωστοποίηση διαβιβάζει μέσα σε είκοσι μία (21) ημέρες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα ακόλουθα στοιχεία: α) βεβαίωση ότι η παράβαση έχει αρθεί ή β) αιτιολογημένη απάντηση με την οποία εξηγεί για ποιο λόγο δεν έγινε καμιά επανορθωτική ενέργεια ή γ) γνωστοποίηση ότι η διαδικασία σύναψης της υπόψη σύμβασης έχει ανασταλεί, είτε με πρωτοβουλία της αναθέτουσας αρχής είτε ύστερα από αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 171 του παρόντος. 2. Η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται, μέσα σε πέντε (5) ημέρες από τότε που θα της ζητηθεί από την αρμόδια να παράσχει τις πληροφορίες της προηγούμενης παραγράφου υπηρεσία του Υπουργείου να αποστείλει σε αυτή κάθε σχετικό με την πιθανολογούμενη παράβαση στοιχείο. 3. Στην περίπτωση που σύμφωνα με την παράγραφο 1β΄ γνωστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δεν έγινε καμία επανορθωτική ενέργεια λόγω εκκρεμούς αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, η υπηρεσία του αρμόδιου Υπουργείου ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αποτέλεσμα της δίκης, όταν αυτό γίνει γνωστό.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Στην περίπτωση που σύμφωνα με την παράγραφο 1γ΄ γνωστοποιηθεί ότι έχει χορηγηθεί αναστολή, η υπηρεσία του αρμόδιου Υπουργείου γνωστοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την τυχόν ανάκληση της αναστολής ή την έναρξη νέας διαδικασίας σύναψης σύμβασης που συνδέεται στο σύνολό της ή κατά ένα μέρος με την προηγούμενη διαδικασία. Η νέα αυτή γνωστοποίηση πρέπει να βεβαιώνει ότι η πιθανολογούμενη παράβαση έχει αρθεί ή να περιέχει αιτιολογημένη απάντηση και να εξηγεί για ποιο λόγο δεν έγινε καμία επανορθωτική ενέργεια.

393

5. Οι υπηρεσίες των αρμόδιων Υπουργείων διαβιβάζουν κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από την 1η Μαρτίου πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα ένδικα βοηθήματα παροχής δικαστικής προστασίας κατά το παρόν κεφάλαιο. Οι αναθέτουσες αρχές οφείλουν να διαβιβάζουν στο αρμόδιο Υπουργείο τα απαιτούμενα για την ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοιχεία τα οποία καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεννόηση με τη Συμβουλευτική Επιτροπή για τις συμβάσεις του Δημοσίου και ανακοινώνονται με εγκύκλιο. 6. Ως αρμόδιο Υπουργείο, κατά την έννοια του παρόντος άρθρου, νοείται το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων για τις συμβάσεις δημοσίων έργων, το Υπουργείο Ανάπτυξης για τις συμβάσεις κρατικών προμηθειών και το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών για τις συμβάσεις υπηρεσιών. Με κοινή απόφαση των τριών Υπουργών μπορεί να ανατίθεται η κατά το παρόν άρθρο αρμοδιότητα συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για τους τρεις τομείς σε μία υπάρχουσα ή συνιστώμενη αρχή.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΜΕ ΡΟ Σ V Ε ΙΔ Ι Κ Ε Σ ΔΙ ΑΤ Α Ξ ΕΙ Σ

Άρ θρο 1 7 6 Π ρο δ ιαγ ραφ ές κα ι Κα νο νισ μο ί Έ ργ ω ν

1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εγκρίνονται προδιαγραφές και κανονισμοί που αναφέρονται στον τρόπο κατασκευής των έργων και στην ποιότητα, στον τρόπο σύνθεσης και επεξεργασίας, στη χρήση και στον έλεγχο των υλικών κατασκευής των έργων. Με την απόφαση αυτή μπορεί να ορίζεται αν οι θεσπιζόμενες προδιαγραφές είναι υποχρεωτικές σε κάθε περίπτωση ή ισχύουν προαιρετικά ή ισχύουν ως ελάχιστα όρια. 2. Για την τήρηση και εφαρμογή των προδιαγραφών και κανονισμών της προηγούμενης παραγράφου τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επιτρέπεται να διενεργούν ελέγχους στον τόπο παραγωγής των υλικών ή κατασκευής του έργου και στα μέσα μεταφοράς των υλικών. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται παράβαση, τα όργανα αυτά συντάσσουν σχετική έκθεση και αν διαπιστωθεί ακαταλληλότητα των υλικών, προβαίνουν στην κατάσχεση αυτών σε οποιονδήποτε και αν ανήκουν. Για τις παραβάσεις του παρόντος άρθρου οι τεχνικοί υπάλληλοι του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων θεωρούνται ανακριτικοί υπάλληλοι και υπάγονται ως προς τα σχετικά με την αρμοδιότητα αυτή καθήκοντά τους στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών. 3. Η παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου και των κανονιστικών αποφάσεων που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του διώκεται και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα. Επιπλέον, κατά των παραβατών επιβάλλεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων πρόστιμο, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των οκτακοσίων ογδόντα (880) ευρώ και ανώτερο των εβδομήντα τριών χιλιάδων και πεντακοσίων (73.500) ευρώ συνολικά κατά περίπτωση ελέγχου, εφόσον πρόκειται για παράβαση ή παραβάσεις κανονισμών ή υποχρεωτικών προδιαγραφών που αναφέρονται στον τρόπο κατασκευής των δημόσιων ή ιδιωτικών έργων, σύμφωνα και με τις οικείες συμβάσεις και τις εγκεκριμένες μελέτες ή στην ποιότητα, στον τρόπο σύνθεσης και επεξεργασίας, στη μεταφορά, στη χρήση και στον έλεγχο των υλικών κατασκευής των έργων. Σε περίπτωση που η παράβαση επηρεάζει ή μπορεί, αιτιολογημένα, να επηρεάσει ουσιαστικά τις βασικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα δομικά υλικά και έργα, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 334/1994 (ΦΕΚ 176 Α΄), ιδιαίτερα τη μηχανική αντοχή, την ευστάθεια, την πυρασφάλεια, την υγιεινή, την υγεία και το περιβάλλον ή την ασφάλεια χρήσης, το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για καθεμία από τις παραβάσεις αυτές, ανερχόμενο συνολικά κατά περίπτωση ελέγχου μέχρι το προαναφερόμενο όριο. Το ύψος του προστίμου κλιμακώνεται ανάλογα με τη βαρύτητα της διαπιστούμενης παράβασης. Τα ποσά αυτά του προστίμου αυξάνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

5. Η έκθεση ελέγχου, με μνεία και των τυχόν απόψεων του ελεγχόμενου, υποβάλλεται στον Προϊστάμενο της αρμόδιας για τον ποιοτικό έλεγχο υπηρεσίας του φορέα ελέγχου. Ο Προϊστάμενος θεωρεί την έκθεση μέσα σε προθεσμία δέκα (10) εργάσιμων ημερών και μέσα στην ίδια προθεσμία την κοινοποιεί στον ελεγχόμενο, ο οποίος μπορεί μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών να καταθέσει στην υπηρεσία αυτή τυχόν αντιρρήσεις του επ’ αυτών. Η έκθεση, οι τυχόν αντιρρήσεις, οι επ’ αυτών παρατηρήσεις της υπηρεσίας και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο διαβιβάζονται αμέσως στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση Ποιότητας της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, η οποία εισηγείται στον Υπουργό. 6. Ο Υπουργός αποφαίνεται για τις τυχόν υποβληθείσες αντιρρήσεις, την επιβολή και το ποσό του προστίμου. Η απόφαση αυτή αποτελεί τίτλο βεβαίωσης στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.). Το πρόστιμο είναι δημόσιο έσοδο και εισπράττεται κατά τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Από το

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Ειδικά καθόσον αφορά στον έλεγχο και στις κυρώσεις για το σκυρόδεμα, στην περίπτωση που διαπιστώνονται παραβάσεις του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος, όπως κάθε φορά ισχύει πέραν από αυτές που επισύρουν πρόστιμο κατά το τρίτο εδάφιο της προηγούμενης παραγράφου, επιβάλλονται κατά εύλογη κρίση και πρόστιμα για καθεμία από τις παραβάσεις αυτές, πάντοτε με τον περιορισμό του ανώτατου ορίου του συνολικού κατά έλεγχο προστίμου.

394

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

έσοδο αυτό αποδίδεται στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) ποσοστό που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Οικονομίας και Οικονομικών. Με την κοινή απόφαση αυτή καθορίζεται ο τρόπος απόδοσης των σχετικών ποσών και κάθε άλλη λεπτομέρεια. Οι αποφάσεις επιβολής προστίμου εφόσον αφορούν εργοληπτικές επιχειρήσεις κοινοποιούνται στη Διεύθυνση Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 7. Η ανακοπή κατά της πράξης επιβολής προστίμου ασκείται ενώπιον του τριμελούς διοικητικού εφετείου, το οποίο δικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. 8. Η διαδικασία επιβολής της διοικητικής ποινής του προστίμου είναι ανεξάρτητη από την ποινική ευθύνη. Για την τελευταία αυτή περίπτωση ο Προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας του φορέα ελέγχου διαβιβάζει την έκθεση ελέγχου, μαζί με τις τυχόν αντιρρήσεις του ελεγχόμενου και τις επ’ αυτών παρατηρήσεις της υπηρεσίας στον αρμόδιο Εισαγγελέα, αμέσως μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων. 9. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται γενικά σε όλα τα έργα, δημόσια και ιδιωτικά.

Άρ θρο 1 7 7 Ε πι θε ώρη ση τ ων δ η μο σ ίων έργ ων

1. Για τη διαρκή (περιοδική ή έκτακτη) επιθεώρηση των έργων που εκτελούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, όπως κάθε φορά ορίζεται, συνιστάται Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων (Σ.Ε.Δ.Ε.), που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 2. Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων ορίζονται, με ανάθεση καθηκόντων, υπάλληλοι του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή άλλων Υπουργείων ή Περιφερειών ή κάθε βαθμίδας οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή υπηρεσιών ή Ν.Π.Δ.Δ. ή άλλων νομικών προσώπων του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και συνταξιούχοι του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα που: α) Ανήκουν σε κατηγορία ΠΕ, αν πρόκειται για μόνιμους υπαλλήλους δημόσιας υπηρεσίας ή Ν.Π.Δ.Δ. ή οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή είναι διπλωματούχοι ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος, αν πρόκειται για υπαλλήλους με άλλη σχέση ή για υπαλλήλους άλλων φορέων του δημόσιου τομέα ή για συνταξιούχους του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, εφόσον διαθέτουν εξειδικευμένη εμπειρία λόγω της προϋπηρεσίας τους σε συγκεκριμένους τομείς ή είναι διπλωματούχοι μηχανικοί Ε.Μ.Π. ή άλλων ισότιμων σχολών, αν πρόκειται για αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων. β) Έχουν δωδεκαετή τουλάχιστον υπηρεσία στο Δημόσιο ή σε άλλο φορέα του δημόσιου τομέα ή στις Ένοπλες Δυνάμεις και το πολύ πενταετή απομάκρυνση από την ενεργό υπηρεσία για τους συνταξιούχους.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

γ) Έχουν οκταετή τουλάχιστον βεβαιωμένη εμπειρία σε θέματα που σχετίζονται με την παραγωγή των έργων και

395

δ) Έχουν ουσιαστικά προσόντα (όπως κατάρτιση, ήθος) για την εκτέλεση των καθηκόντων τους και ιδίως ικανότητα στη γρήγορη και διεισδυτική διάγνωση των προβλημάτων που παρουσιάζονται στις διάφορες φάσεις παραγωγής των έργων και στην αντικειμενική κριτική των λύσεων που δίνονται στα προβλήματα αυτά. Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου δεν θα πρέπει να καλύπτουν ποσοστό του συνόλου των θέσεων των επιθεωρητών μεγαλύτερο του δεκαπέντε τοις εκατό (15%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους Αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%). 3. Η ανάθεση καθηκόντων γίνεται κατά αποκλειστική απασχόληση με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, περίληψη της οποίας δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Για υπαλλήλους, εκτός από αυτούς που υπηρετούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, απαιτείται κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του αρμόδιου Υπουργού ή του αρμόδιου οργάνου διοίκησης. Εφόσον για την ανάθεση καθηκόντων σε υπαλλήλους απαιτείται μετάθεσή τους, αυτή προηγείται της απόφασης ανάθεσης των καθηκόντων. Αν πρόκειται για συνταξιούχο, προηγείται πρόσκληση πρόσληψης μέσω του τύπου και του ενημερωτικού δελτίου του Τ.Ε.Ε.. Η ανάθεση καθηκόντων Επιθεωρητή Δημόσιων Έργων σε δημόσιους

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

υπαλλήλους Υπουργείων γίνεται για πενταετή θητεία που μπορεί να ανανεώνεται. Η ανάθεση καθηκόντων σε όλους τους άλλους γίνεται για τριετή θητεία που μπορεί να ανανεώνεται. Ανάκληση της ανάθεσης καθηκόντων πριν από τη λήξη της θητείας γίνεται μόνο για σπουδαίο λόγο ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου του αρμόδιου για τους υπαλλήλους της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή ύστερα από αίτηση του Επιθεωρητή και αποδοχή της από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 4. Ανάθεση καθηκόντων των Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού μπορεί να γίνει σε πενήντα (50) κατ’ ανώτατο όριο υπαλλήλους ή αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων χωρίς αύξηση των αντίστοιχων οργανικών θέσεων ή συνταξιούχους του δημόσιου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Το πιο πάνω ανώτατο όριο του αριθμού των Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων μπορεί να αυξηθεί με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 5. Οι Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων διατηρούν τη θέση από την οποία προέρχονται, σταδιοδρομούν, εξελίσσονται και ασφαλίζονται κανονικά στην υπηρεσία από την οποία προέρχονται και γενικά η υπηρεσία τους ως Επιθεωρητών θεωρείται για κάθε συνέπεια ως υπηρεσία στη θέση και την κατάσταση από την οποία προέρχονται, στην οποία και επανέρχονται αυτοδίκαια μετά τη λήξη ή τυχόν ανάκληση της ανάθεσης καθηκόντων τους. Για τη δυνατότητα εξέλιξης του υπαλλήλου, στον οποίο ανατίθενται καθήκοντα Επιθεωρητή Δημόσιων Έργων, ο χρόνος της θητείας στη θέση αυτή λογίζεται ότι διανύθηκε σε θέση Προϊστάμενου Διεύθυνσης, προκειμένου να μπορεί να κριθεί ο υπάλληλος για θέση Προϊστάμενου Γενικής Διεύθυνσης εφόσον έχει συνολική υπηρεσία άνω των είκοσι (20) ετών. 6. Οι Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων που δεν έχουν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου έχουν, κατά τη διάρκεια της θητείας τους, όλες τις υποχρεώσεις και ευθύνες και υπόκεινται στους περιορισμούς που προβλέπονται για τους δημοσίους υπαλλήλους.

8. Ο τρόπος διεξαγωγής των επιθεωρήσεων, οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα των Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων κατά τη διενέργεια επιθεωρήσεων, οι αντίστοιχες υποχρεώσεις των υπηρεσιών των φορέων κατασκευής των έργων, τα θέματα που σχετίζονται με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της επιθεώρησης, οι απαραίτητοι όροι εχεμύθειας και χαρακτηρισμού του απορρήτου και γενικά κάθε θέμα, που σχετίζεται με τις βασικές και γενικές αρχές της επιθεώρησης και της αποτελεσματικότητας του ελέγχου, ρυθμίζεται με την αριθμ. ΕΔ2α/01/ 71/Φ.Ν. 294/1986 (ΦΕΚ 374 Β΄) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Η απόφαση αυτή μπορεί να τροποποιηθεί με πρόταση του Εποπτικού Συμβουλίου που εγκρίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Οι Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων βοηθούνται στο έργο τους από την αρμόδια για την επιθεώρηση των έργων οργανική μονάδα της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων, που τους παρέχει την απαραίτητη διοικητική μέριμνα. 9. Οι αρχές ή τα όργανα των φορέων του δημόσιου τομέα, που είναι αποδέκτες των εκθέσεων ή πορισμάτων επιθεώρησης δημόσιων έργων της ευθύνης τους, υποχρεούνται να πληροφορούν τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και το Σ.Ε.Δ.Ε. για τα μέτρα που έλαβαν ή προτίθενται να λάβουν, αν και εφόσον από την επιθεώρηση προκύπτει η ανάγκη λήψης μέτρων, για την περαιτέρω εύρυθμη πορεία παραγωγής του έργου ή για τους υπεύθυνους της παραγωγής του. 10. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να συνιστώνται Γραφεία του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων στις έδρες των Περιφερειών του Κράτους. Με την απόφαση αυτή ρυθμίζεται κάθε σχετική λεπτομέρεια.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

7. Το έργο της επιθεώρησης κατευθύνεται, παρακολουθείται, ελέγχεται και γενικά εποπτεύεται από Εποπτικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ως πρόεδρο και τρία μέλη Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων, που ορίζονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και ασκούν τα καθήκοντά τους αυτά παράλληλα με το έργο της επιθεώρησης, το οποίο αναλαμβάνουν ως Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων. Το Εποπτικό Συμβούλιο υποβάλλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εξαμηνιαίες εκθέσεις για την πορεία και αποτελεσματικότητα της επιθεώρησης και προτείνει μέτρα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της επιθεώρησης και γενικά του ελέγχου. Ο πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου ασκεί όλα τα προβλεπόμενα από τις ισχύουσες διατάξεις καθήκοντα προϊσταμένου των Επιθεωρητών Δημόσιων Έργων. Για τα καθήκοντα αυτά μπορεί να εξουσιοδοτεί γενικά ή ειδικά τα άλλα μέλη του Εποπτικού Συμβουλίου.

396

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

11. Οι Επιθεωρητές Δημόσιων Έργων δεν εξετάζονται και δεν διώκονται για γνώμη που διατύπωσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Εξαιρούνται των ανωτέρω, η περίπτωση δόλου και η παραβίαση του απορρήτου των πληροφοριών και στοιχείων που περιήλθαν σε γνώση τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ανωτέρω Επιθεωρητές διώκονται για πράξεις ή παραλείψεις στις οποίες προέβησαν, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, μπορούν να παρίστανται ενώπιον των δικαστηρίων με μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), υπό την προϋπόθεση ότι το σχετικό αίτημα θα εγκριθεί από τον Πρόεδρο του Ν.Σ.Κ..

Άρ θρο 1 7 8 Λα ϊκή συ μμ ετο χ ή στ α α να πτυ ξι ακ ά έ ργ α

1. Για τη λαϊκή συμμετοχή και την αξιοποίηση της λαϊκής αποταμίευσης στην εκτέλεση δημόσιων έργων, μέσα στα πλαίσια αναπτυξιακών προγραμμάτων περιοχών της χώρας επιτρέπεται: α) Η εκτέλεση δημόσιων έργων από εταιρείες λαϊκής βάσης ή συνεταιρισμούς ή επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α. και η συμμετοχή του Δημοσίου στη δαπάνη του έργου με επιχορήγηση ή δάνειο ή παραχώρηση στην εταιρεία ή στο συνεταιρισμό ή την επιχείρηση για ορισμένο χρόνο της αποκλειστικής εκμετάλλευσης του έργου ή άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με το έργο ή το εξυπηρετούν ή εξυπηρετούνται απ’ αυτό. Η επιχορήγηση, το δάνειο και η παραχώρηση μπορεί να γίνεται και σε συνδυασμό μεταξύ τους. β) Η εκτέλεση δημόσιων έργων από εταιρείες μικτής οικονομίας στο κεφάλαιο των οποίων συμμετέχει το Δημόσιο ή άλλοι φορείς του δημόσιου τομέα κατά ποσοστό συνολικά ανώτερο του πενήντα τοις εκατό (50%). Στις εταιρείες αυτές μπορεί επίσης να γίνεται επιχορήγηση, δανεισμός ή παραχώρηση της εκμετάλλευσης όπως στην προηγούμενη περίπτωση α΄.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι όροι που πρέπει να πληρούν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση οι εταιρείες ή συνεταιρισμοί ή επιχειρήσεις της προηγούμενης παραγράφου. Οι όροι αυτοί αναφέρονται ιδίως στη νομική μορφή της εταιρείας, στο ποσοστό και τον τρόπο συμμετοχής της λαϊκής αποταμίευσης στην εταιρεία ή το συνεταιρισμό ή την επιχείρηση, την τυχόν συμμετοχή στις εταιρείες ευρείας λαϊκής βάσης ή συνεταιρισμούς δήμου ή κοινότητας ή άλλων φορέων του δημόσιου τομέα ή επιχειρήσεων Ο.Τ.Α., όταν από τις διατάξεις που διέπουν τον φορέα επιτρέπεται η συμμετοχή αυτή και η συμμετοχή στο κεφάλαιο και εκπροσώπηση του Δημοσίου ή άλλου φορέα του δημόσιου τομέα στις επιχειρήσεις μικτής οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, για τη σύσταση τηρούνται οι λοιπές διατάξεις της νομοθεσίας, που διέπει την αντίστοιχη νομική μορφή. Σε περίπτωση που στις πιο πάνω εταιρείες ή συνεταιρισμούς ή επιχειρήσεις συμμετέχει Ο.Τ.Α., συμπράττει και ο Υπουργός Εσωτερικών στην έκδοση της παραπάνω κοινής απόφασης.

397

3. Οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι εταιρείες ή οι συνεταιρισμοί ή οι επιχειρήσεις για την εκτέλεση έργων, το μέγεθος, η έκταση και το πρόγραμμα των έργων αυτών, η συμμετοχή του Δημοσίου στη δαπάνη των έργων, το μέρος που θα είναι δωρεάν επιχορήγηση ή δάνειο και οι όροι χορήγησης και επιστροφής του δανείου, οι όροι ανάληψης από την εταιρεία ή συνεταιρισμό ή επιχείρηση τυχόν εκμετάλλευσης των έργων ή άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η παρακολούθηση και ο έλεγχος και γενικά κάθε θέμα που αναφέρεται στην εκπλήρωση του συγκεκριμένου, κάθε φορά, σκοπού ρυθμίζεται με σύμβαση μεταξύ του Δημοσίου και της εταιρείας ή του συνεταιρισμού ή της επιχείρησης, που καταρτίζεται με βάση σχετική οικονομοτεχνική μελέτη, ύστερα από διαπραγματεύσεις. Οι βασικοί όροι της σύμβασης εγκρίνονται προηγουμένως με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του τυχόν κατά περίπτωση αρμόδιου για το έργο Υπουργού. Το Δημόσιο για την υπογραφή της σύμβασης αυτής εκπροσωπείται αποκλειστικά από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή το όργανο που εξουσιοδοτείται απ’ αυτόν. Περίληψη της σύμβασης με μνεία των βασικών της όρων δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 4. Για την επιχορήγηση των επιχειρήσεων, την τυχόν επιδότηση των επιτοκίων, τη συμμετοχή του Δημοσίου στο κεφάλαιο εταιρειών μικτής οικονομίας και κάθε άλλη συναφή δαπάνη του Δημοσίου, εγγράφεται σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό των δημοσίων επενδύσεων. Τα δάνεια χορηγούνται μέσω πιστοδοτικών οργανισμών, όπως ειδικότερα ρυθμίζεται με την απόφαση που προβλέπει η προηγούμενη παράγραφος για την έγκριση των βασικών όρων της σύμβασης.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

5. Για τις λοιπές επενδύσεις, της εταιρείας ή του συνεταιρισμού ή της επιχείρησης, εκτός των έργων για τα οποία ισχύει το άρθρο αυτό, εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 1262/1982 (ΦΕΚ 70 Α΄), όπως εκάστοτε ισχύουν, εφόσον συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις. 6. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να εγκρίνει την εκτέλεση δημόσιου έργου ή τμήματός του από ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με δαπάνη του και χωρίς καμιά επιβάρυνση του Δημοσίου, ορίζοντας τους όρους με τους οποίους θα εκτελεσθεί το έργο και θα γίνει η επίβλεψη και παραλαβή από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Για έργα αρμοδιότητας άλλων φορέων η έγκριση γίνεται από το αρμόδιο όργανο του φορέα.

ΜΕ ΡΟ Σ V I ΤΕ Λ Ι Κ Ε Σ Δ Ι ΑΤ ΑΞ Ε Ι Σ

Άρ θρο 1 7 9 Ε ξο υσ ιο δ ο τι κέ ς δ ιατ ά ξε ις

1. Όπου στις διατάξεις του παρόντος Κώδικα προβλέπεται η έκδοση προεδρικών διαταγμάτων, αυτά εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στη σχετική διάταξη. 2. Με διάταγμα μπορούν να τροποποιούνται οι διατάξεις που αφορούν: α) Όλα τα ειδικότερα θέματα που αναφέρονται στη δημοπρασία, γενικά ή κατά συστήματα υποβολής των προσφορών. β) Στον τρόπο υποβολής και εκτίμησης εναλλακτικών προσφορών. γ) Στις εγγυήσεις. δ) Στις υποχρεώσεις αυτών που συμμετέχουν στο διαγωνισμό. ε) Στο χρόνο ισχύος των προσφορών. στ) Στη σύνθεση, συγκρότηση και λειτουργία των επιτροπών διαγωνισμού, στις οποίες, όταν συγκροτούνται για έργα προϋπολογισμού ανώτερου της δεύτερης τάξης του Μ.Ε.ΕΠ., συμμετέχουν εκτός των υπαλλήλων των φορέων του δημόσιου τομέα και εκπρόσωποι των Ο.Τ.Α., του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), των φορέων που θα χρησιμοποιήσουν τα έργα και των εργοληπτικών οργανώσεων. Οι επιτροπές αυτές μπορεί να προβλέπονται κατά έργα ή κατά φορέα ή ενιαίες για τα έργα περισσότερων φορέων σε επίπεδο νομαρχιακό, διανομαρχιακό και εθνικό και να συμπληρώνονται με πρόσθετα μέλη για την περίπτωση ειδικών ή μεγάλων έργων ή προσφορών με τα συστήματα των περιπτώσεων δ΄, στ΄ και ζ΄ του άρθρου 4 του παρόντος και γενικά κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.

η) Στην υποχρέωση των διαγωνιζόμενων, κατά κατηγορίες έργων ή συστήματα προσφορών να υποβάλουν, εφόσον αυτό προβλέπεται στη διακήρυξη μαζί με τις προσφορές ή σε ορισμένη προθεσμία πριν τη δημοπρασία, τεύχος παρατηρήσεών τους για τη μελέτη με την οποία δημοπρατείται το έργο γενικά ή για ειδικότερα θέματα που επισημαίνονται με τη διακήρυξη. 3. Με προεδρικό διάταγμα μπορεί να καθορίζονται διαφορετικά συστήματα προσφοράς εκτός από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 4 του παρόντος. 4. Με προεδρικό διάταγμα μπορεί να καθορίζονται και να τροποποιούνται επίσης οι διατάξεις που αφορούν: α) στην κατάρτιση των συμβάσεων κατασκευής δημοσίων έργων, β) στα ποσοστά γενικών εξόδων και οφέλους που εφαρμόζονται κατά περίπτωση,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ζ) Στα όργανα και τη διαδικασία έγκρισης ή ακύρωσης του αποτελέσματος.

398

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

γ) στις υποχρεώσεις των κοινοπρακτούντων αναδόχων, δ) στα θέματα των διαφόρων προθεσμιών, ε) στις υποχρεώσεις και ενέργειες των οργάνων της υπηρεσίας, στ) στη διαμονή του αναδόχου και στην εκπροσώπηση αυτού, ζ) στην τήρηση του ημερολογίου του έργου, η) στην επιβολή και κατάπτωση των ποινικών ρητρών, στη συνομολόγηση ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ) στον ανάδοχο για τη γρηγορότερη από την προθεσμία περάτωση του έργου ή μέρους αυτού, θ) στο σκοπό για τον οποίο δίνεται η προκαταβολή ή μέρος της, στο ύψος της εγγυητικής επιστολής, στον τρόπο παρακολούθησης για τη χρησιμοποίηση της προκαταβολής, στα θέματα της τμηματικής απόσβεσης και στα θέματα της επιστροφής του τυχόν αναπόσβεστου μέρους της προκαταβολής μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης με οποιονδήποτε τρόπο, ι) στην καταμέτρηση των εργασιών και στους υπόχρεους για την καταμέτρηση, ια) στην πιστοποίηση και πληρωμή των εργασιών και στην αναθεώρησή τους, ιβ) στην εφαρμογή της αναθεώρησης των τιμών και ιδίως στον τρόπο διαπίστωσης των βασικών τιμών, στα όργανα για τη διαπίστωση αυτή με τη δυνατότητα σύστασης ειδικού συλλογικού οργάνου, στον τρόπο που θα υπολογίζεται η αναθεώρηση για τα υλικά που πιστοποιούνται πριν ενσωματωθούν ή για τις άλλες ημιτελείς εργασίες, στον περιορισμό της αναθεώρησης στις περιπτώσεις που δίνονται στον ανάδοχο υλικά ή μηχανήματα από το φορέα του έργου ή στην εξαίρεση από την αναθεώρηση αποζημιώσεων του αναδόχου από οποιαδήποτε αιτία, ιγ) στην απολογιστική εκτέλεση των εργασιών, της οποίας η προμήθεια των υλικών για έργα του Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ. γίνεται απευθείας από το φορέα κατασκευής του έργου χωρίς να απαιτείται γι’ αυτό έγκριση ή εξουσιοδότηση των υπηρεσιών των Υπουργείων Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης και για τα έργα άλλων φορέων, με βάση τις ειδικές διατάξεις των φορέων αυτών, ιδ) στις τροποποιήσεις του προϋπολογισμού, στον κανονισμό και στην έγκριση τιμών μονάδας νέων εργασιών, ιε) στις διαδικασίες για τη διαπίστωση ελαττωμάτων ή ζημιών, στην έκπτωση του αναδόχου, στον προσδιορισμό των αποζημιώσεων λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου και ζημιών λόγω ανωτέρας βίας, στην επέμβαση του φορέα κατασκευής του έργου για τη διόρθωση ελαττωμάτων, στη συνέχιση των εργασιών μετά την έκπτωση, ιστ) στη διακοπή των έργων και διάλυση των συμβάσεων, ιζ) στην αξία του εισκομισθέντων υλικών και του αναπόσβεστου μέρους των εγκαταστάσεων σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης, ιη) στα προσόντα του υποκατάστατου, στις συνέπειες για τον ανάδοχο, στη διαδικασία έγκρισης της υποκατάστασης, στα θέματα που σχετίζονται με την υποκατάσταση μέλους αναδόχου κοινοπραξίας,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ιθ) στο διακανονισμό της σύμβασης σε περίπτωση θανάτου ή πτώχευσης, στα μέτρα που λαμβάνονται σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμών του προσωπικού του αναδόχου,

399

κ) στις προθεσμίες παραλαβής του έργου, προσωρινής και οριστικής, στον τρόπο που διενεργείται η παραλαβή, στις συνέπειες της μη εμπρόθεσμης διενέργειας της παραλαβής, στα θέματα που συνδέονται με τη διοικητική παραλαβή και με ενδεχόμενες παραλαβές τμημάτων του έργου, στα θέματα που σχετίζονται με τη σύνταξη των επιμετρήσεων του έργου και την τυχόν επιβολή στον ανάδοχο ειδικών ποινικών ρητρών ή άλλων συνεπειών για την καθυστέρηση των επιμετρήσεων, κα) στον καθορισμό κατά κατηγορία έργων του χρόνου συντήρησης, στις συνέπειες παραμέλησης από τον ανάδοχο της συντήρησης των έργων, κβ) στη χρήση του έργου πριν από την παραλαβή, στα όρια, στον τρόπο και στον τύπο παροχής των εγγυήσεων, στην αντικατάσταση των παρακρατήσεων με εγγυητικές επιστολές, στην απόδοση ή κατάπτωση των εγγυήσεων και εγγυητικών επιστολών,

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κγ) στα στοιχεία που τυχόν συνοδεύουν την αίτηση θεραπείας, καθώς και στα θέματα που αναφέρονται στην εισαγωγή και εισήγηση της αίτησης θεραπείας για γνωμοδότηση στο Τεχνικό Συμβούλιο στην κλήση και παράσταση του αιτούντος και των λοιπών ενδιαφερομένων ενώπιον του Συμβουλίου, στην έκδοση και κατάρτιση της γνωμοδότησης του Συμβουλίου και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, κδ) στον καθορισμό καταβολής ποσού ως βραβείου στις αξιολογότερες μελέτες που υποβάλλονται στο διαγωνισμό στο σύστημα μελέτη - κατασκευή. 5. Τα προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται σε εκτέλεση των διατάξεων του παρόντος Κώδικα μπορεί να ρυθμίζουν και τις κατά το χρόνο της έκδοσής τους καταρτισμένες συμβάσεις κατασκευής δημοσίων έργων, εκτός από τα θέματα που αναφέρονται στην οικονομική δομή των συμβάσεων αυτών. Τα πιο πάνω προεδρικά διατάγματα μπορούν επίσης να ορίζουν τις διατάξεις που εφαρμόζονται μόνο αν με τις εργολαβικές συμβάσεις δεν ρυθμίζεται διαφορετικά το αντίστοιχο θέμα. 6. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να καθορίζονται οι ελάχιστοι όροι που πρέπει να περιλαμβάνονται στο συμφωνητικό σύστασης κοινοπραξίας ή υπεργολαβίας, οι λόγοι για τους οποίους μπορεί ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής να μην εγκρίνουν τη σύστασή τους, η διαδικασία έγκρισής τους και κάθε σχετικό θέμα.

Άρ θρο 1 8 0 Ειδ ικ ές ρυ θμ ίσ ει ς, έ ργ α άλλ ων φ ο ρέ ων

1. Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες που προβλέπονται από τον παρόντα Κώδικα και τα διατάγματα που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκούνται από τα αρμόδια όργανα ή συμβούλια του φορέα κατασκευής του έργου σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του κάθε φορέα. 2. Καθήκοντα προϊσταμένης αρχής για την εκτέλεση των δημοσίων έργων, αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ασκεί ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επικουρούμενος από την καθ’ ύλην αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του Υπουργείου. Με απόφαση του Υπουργού μπορούν να μεταβιβάζονται οι σχετικές αρμοδιότητες σε υποκείμενα όργανα και να ορίζεται ο χρόνος έναρξης της άσκησης των αρμοδιοτήτων της Προϊσταμένης Αρχής από τα νέα όργανα και οι συμβάσεις στις οποίες ασκούνται οι αρμοδιότητες αυτές.

3. Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γ.Γ.Δ.Ε., του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα και να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα Κώδικα για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών. Επίσης μπορεί να μεταβιβάζονται και οι αρμοδιότητες του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων επί των αιτήσεων θεραπείας, εγκρίσεως διεξαγωγής διεθνών διαγωνισμών και εγκρίσεως παρεκκλίσεων για τη μελέτη και κατασκευή έργων. 4. Σε κάθε περίπτωση η εποπτεία στους άλλους φορείς για την τήρηση των διαδικασιών και γενικά για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Κώδικα και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκείται από τη Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, όπως ειδικότερα ορίζεται με προεδρικό διάταγμα.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ανατίθεται η διαδικασία ανάθεσης και εκτέλεσης έργου σε οποιαδήποτε οργανωτική μονάδα, Διεύθυνση ή Ειδική Υπηρεσία Δημόσιων Έργων (ΕΥΔΕ), της Γενικής Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων.

400

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 8 1 Π αρε κκ λίσ ει ς

Παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα επιτρέπονται σύμφωνα με τις διατάξεις της 729 παραγράφου 2 του άρθρου 11 του ν.δ. 2386/1953 (ΦΕΚ 111 Α΄) . Δεν επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του άρθρου 36 εκτός από τις παραγράφους 7 και 10, του άρθρου 37 παράγραφος 1, του άρθρου 43, του άρθρου 53 παράγραφοι 1, 7, 8 και 9, του άρθρου 54, του άρθρου 57 παράγραφος 1, των άρθρων 58, 73, 74, 75, 76 και 77, καθώς και των άρθρων 92 έως και 110 του παρόντος.

Άρ θρο 1 8 2 Π αρα ρτή ματ α

1. Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος τα Παραρτήματα I, III, IV, VΙΙ, VIIA, VIIB, VIIΓ, X του π.δ. 60/2007, καθώς και τα νέα τυποποιημένα έντυπα που αφορούν τα έργα που εμπίπτουν στην κοινοτική νομοθεσία και παρατίθενται στα Παραρτήματα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και VIII έως XI του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1564/2005 της Επιτροπής (L257/1.10.2005). 2. Προσαρτώνται και αποτελούν επίσης αναπόσπαστο μέρος του παρόντος Κώδικα και οι ακόλουθες υπουργικές αποφάσεις: α) Δ17α/02/115/ΦΝ 443/3.8.2007(ΦΕΚ 1586 Β΄ και 2410 Β΄ Διόρθωση Σφαλμάτων) «Έγκριση 4ης βελτίωσης των πρότυπων τευχών διακηρύξεων δημοσίων έργων», β) Δ15/οικ/24298/28.7.2005 (ΦΕΚ 1105 Β΄) «Έκδοση ενημερότητας πτυχίου … και πιστοποιητικών εκτέλεσης έργων», όπως τροποποιήθηκε με την αριθμ. Δ15/οικ.1179/07 (ΦΕΚ 106 Β΄), γ) οικ.433/19.9.2000 (ΦΕΚ 1176 Β΄/22.9.2000) «Καθιέρωση του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) ως απαραίτητου στοιχείου για την προσωρινή και οριστική παραλαβή κάθε Δημόσιου Έργου», δ) ΔΕΕΠΠ ΟΙΚ.502/13.10.2000 (ΦΕΚ 1265 Β΄) «Εφαρμογή Προγραμμάτων Ποιότητας Έργων (Π.Π.Ε.) στα Δημόσια Έργα και Μελέτες», ε) ΔΕΕΠΠ ΟΙΚ.4/22.1.2001 (ΦΕΚ 94 Β΄) «Σύσταση Ειδικού Σώματος Ελεγκτών Συστημάτων και Προγραμμάτων Διασφάλισης Ποιότητας Δημόσιων Έργων», στ) ΔΙΠΑΔ/οικ/177/2.3.2001 (ΦΕΚ 266 Β΄) «Πρόληψη εργασιακού κινδύνου κατά τη μελέτη του έργου»,

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

729

401

Ν.Δ. 2386 της 29 Απριλίου/4 Μαϊου 1953 (Α/ 111).Περί ενοποιήσεως και αποκεντρώσεως των Τεχνικών Υπηρεσιών του Κράτους. Αρθρ. 11. 1. Από της ισχύος του παρόντος πάντα τα έργα εκτελούμενα υπό του Υπουργείου Δημοσίων Εργων εκτελούνται συμφώνως προς τας διατάξεις του Νόμου 5367/1932, ως ετροποποιήθησαν και συνεπληρώθησαν μεταγενεστέρως, και των εκτελεστικών τούτου Β. Διαταγμάτων. Ειδικώς δια τα έργα τα εκτελούμενα εκ πιστώσεων επενδύσεων, ισχύουν αι ειδικαί, περί εκτελέσεως των έργων τούτων, διατάξεις.- 2. Παρεκκλίσεις από των ως άνω διατάξεων, ως και των διατάξεων περί προμηθειών και Δημοσίου Λογιστικού επιτρέπονται μετά γνώμην του Συμβουλίου των Δημοσίων Εργων, δι` αποφάσεων του Υπουργού Δημοσίων Εργων ή, προκειμένου περί έργων εκ πιστώσεων επενδύσεων, δια κοινών αποφάσεων των Υπουργών Δημοσίων Εργων και Συντονισμού, δι ων καθορίζεται και το περιεχόμενον των παρεκκλίσεων, αίτινες δύνανται να αφορώσιν είτε ειδικόν έργον ή ειδικήν κατηγορίαν έργων.- 3. Τα, κατά την ισχύν του παρόντος, εν εκτελέσει ευρισκόμενα έργα, συνεχίζονται συμφώνως προς τας προ της ισχύος του παρόντος κειμένας τυχόν περί αυτών ειδικάς διατάξεις, μέχρι λήξεως των σχετικών συμβάσεων.4.Το Υπουργείον Δημοσίων Εργων εκτελεί, συμφώνως προς την παράγραφον 2 του παρόντος άρθρου, τα επείγοντα έργα Εθνικής Αμύνης, προτεινόμενα παρά του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης, όστις είναι και αρμόδιος δια τον προσδιορισμόν τούτων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ζ) Δ14/43309/5.3.2001 (ΦΕΚ 332 Β΄) - Διορθ. σφαλμ. στο ΦΕΚ 724 Β΄/12.6.2001 «Έγκριση Κανονισμού διενέργειας ελέγχου ποιότητας υλικών και έργων», όπως τροποποιήθηκε με την αριθμ. Δ14/45004/01 (ΦΕΚ 793 Β΄), η) ΔΕΕΠΠ/οικ/85/14.5.2001 (ΦΕΚ 686 Β΄) «Καθιέρωση του Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) ως απαραίτητων στοιχείων για την έγκριση μελέτης στα στάδια της οριστικής μελέτης ή και της μελέτης εφαρμογής σε κάθε δημόσιο έργο», θ) ΔΙΠΑΔ/οικ/611/24.7.2001 (ΦΕΚ 1013 Β΄) «Οδηγίες υποχρεωτικής εφαρμογής για το περιεχόμενο, τον έλεγχο και την έγκριση Προγράμματος Ποιότητας Έργου», ι) ΔΙΠΑΔ/οικ/889/27.11.2002 (ΦΕΚ 16 Β΄) «Πρόληψη και αντιμετώπιση του εργασιακού κινδύνου κατά την κατασκευή Δημόσιων Έργων (ΣΑΥ και ΦΑΥ)», ια) ΔΕΕΠΠ/οικ/110/12.5.2003 (ΦΕΚ 624 Β΄) «Τήρηση Βάσης Δεδομένων με τις αστοχίες μελετών, κατασκευών και συντηρήσεων Δημόσιων Έργων και τους λόγους που τις προκάλεσαν», ιβ) ΔΙΠΑΔ/οικ/501/1.7.2003 (ΦΕΚ 928 Β΄) «Έγκριση οδηγιών υποχρεωτικής εφαρμογής για το περιεχόμενο, τον έλεγχο και την έγκριση Προγράμματος Ποιότητας Μελέτης», ιγ) ΕΔ2α/01/71/Φ.Ν.294/1986 (ΦΕΚ 374 Β΄) «Έγκριση Κανονισμού Επιθεωρήσεων Δημόσιων Έργων», ιδ) 64517/Ε.Υ.Σ. 6195/2.10.2003 (ΦΕΚ 1539 Β΄) «Ρύθμιση όλων των θεμάτων σχετικά με τους ελέγχους ποιότητας στα δημόσια έργα που διενεργούνται από Ειδικό Συμβούλιο, των ειδικότερων θεμάτων λειτουργίας του, καθώς και κάθε άλλης σχετικής λεπτομέρειας», όπως τροποποιήθηκε με την αριθμ. 8017/Α.Πλ.1259/07 (ΦΕΚ 260 Β΄), ιε) Δ17γ/08/45/Φ.2.2.1/13.3.2007 (ΦΕΚ 447 Β΄ και 694 διόρθωση σφαλμάτων), «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Προϊσταμένης Αρχής στις συμβάσεις δημοσίων έργων αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων», ιστ) 20977/23.8.2007 (ΦΕΚ 1673 Β΄) «Δικαιολογητικά για την τήρηση των μητρώων του ν. 3310/2005, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3414/2005». 3. Προσαρτάται στον παρόντα Κώδικα πίνακας διατάξεων νόμων, διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων που κωδικοποιούνται. Άρ θρο δ εύτ ερο Έν αρ ξη ισχ ύο ς

Η ισχύς του παρόντος Κώδικα αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους. Αθήνα, 12 Ιουνίου 2005 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΦΛΙΑΣ Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους Αθήνα, 18 Ιουνίου 2008 Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ

402

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΓΑΚΗΣ

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Δ ΕΥΤ ΕΡ Ο – ΔΗ Μ ΟΤ Ι Κ Α ΕΡ ΓΑ N. 3 4 6 3 /0 6 ( Φ Ε Κ /1 1 4 Α/8 - 6 - 2 0 0 6 ) Κύρ ωση το υ Κ ώδ ι κα Δή μω ν κ αι Κο ινο τή των ..Κ ΕΦ Α Λ Α ΙΟ Η ΄ ΕΡ Γ Α Κ Α Ι Π Ρ ΟΜΗ Θ Ε Ι Ε Σ – ΑΠ Α Λ ΛΟ ΤΡ ΙΩ Σ Ε Ι Σ ΤΜΗ Μ Α Α΄ ΕΡ Γ Α – Π Ρ ΟΜ Η ΘΕ Ι Ε Σ – ΥΠ Η Ρ Ε Σ Ι Ε Σ

Άρ θρο 2 0 8

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Τεχν ικό πρό γ ρα μμ α

403

1. Τα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια, καθώς και τα Διοικητικά Συμβούλια των Συνδέσμων οφείλουν, δύο (2) τουλάχιστον μήνες πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους, να αποφασίζουν για το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει με σειρά προτεραιότητας τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν και που η δαπάνη τους πρέπει να αντιμετωπιστεί με τα κάθε είδους έσοδα του προϋπολογισμού. Η δαπάνη για κάθε έργο υπολογίζεται κατά προσέγγιση, σύμφωνα με προκαταρκτικές εκθέσεις, προμελέτες, μελέτες ή άλλα στοιχεία. 2. α. Αν ο Δήμος ή η Κοινότητα απαρτίζεται από περισσότερα δημοτικά ή τοπικά διαμερίσματα ή οικισμούς, το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο οφείλει να περιλάβει στο ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν για κάθε δημοτικό ή τοπικό διαμέρισμα ή οικισμό και να κάνει κατανομή των πιστώσεων που απαιτούνται για την εκτέλεση των έργων του προγράμματος, ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα των αναγκών του πληθυσμού ή και με τα εισφερόμενα έσοδα. Δεν απαιτείται κατανομή των πιστώσεων, όταν το έργο εξυπηρετεί όλα τα δημοτικά ή τοπικά διαμερίσματα ή όλους τους οικισμούς του Δήμου ή της Κοινότητας. β. Από το σύνολο των πιστώσεων που καλύπτουν τις δαπάνες των έργων που περιλαμβάνονται στο ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα και δεν εξυπηρετούν όλα τα τοπικά διαμερίσματα, διατίθεται, αποκλειστικώς, για έργα

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

που εκτελούνται στα τοπικά διαμερίσματα ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) των πιστώσεων εκείνων που θα διετίθεντο, αν η κατανομή αυτών γινόταν με πληθυσμιακά κριτήρια. Τα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια δύνανται με απόφασή τους να μεταθέτουν την εφαρμογή του ανωτέρω ορίου πιστώσεων για το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα του επόμενου έτους. Στην περίπτωση αυτή η απαίτηση του ελάχιστου, ως άνω, ποσοστού, θα καλύπτεται στη βάση της διετίας. 3.Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση έργου που δεν περιλαμβάνεται στο ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα. 4. Τροποποίηση του ετήσιου τεχνικού προγράμματος επιτρέπεται μόνο ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου.

Αρθρο 209- Προμήθειες - Υπηρεσίες – Μελέτες 1. Οι προμήθειες των Δήμων, των Κοινοτήτων, των πάσης φύσεως Συνδέσμων τους, των νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και των ιδρυμάτων τους διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών των Ο.Τ.Α. (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α), όπως ισχύει, με την επιφύλαξη των ειδικών ρυθμίσεων του π.δ. 370/1995 (ΦΕΚ 199 Α΄), όπως αυτές έχουν τροποποιηθεί από το π.δ. 105/2000 (ΦΕΚ 100 Α΄) και των αντίστοιχων του π.δ. 57/2000 (ΦΕΚ 45 Α΄). 2. Η παροχή των κάθε είδους υπηρεσιών προς τους φορείς της προηγούμενης παραγράφου, πλην αυτών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α΄), ρυθμίζεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών. 3. Με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών, η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης του Δήμου ή Κοινότητας σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο Α ή Β΄ τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της μελέτης δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα τοις εκατό (30%) του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης που κάθε φορά ισχύει για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης. Σε περίπτωση που, για οποιονδήποτε λόγο, προκύψει μεγαλύτερη αμοιβή από αυτή που προεκτιμήθηκε και που έγινε αποδεκτή από τον ανάδοχο με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, η επιπλέον διαφορά θεωρείται ποινική ρήτρα, σε βάρος του, για εσφαλμένη προεκτίμηση. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και από τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα, τα δημοτικά και κοινοτικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τους κάθε είδους συνδέσμους Δήμων και Κοινοτήτων.

Οι μελέτες των έργων και παροχής υπηρεσιών και τα τεύχη δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης μελετών ή παροχής υπηρεσιών του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α) των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των Δήμων ή Κοινοτήτων, των ιδρυμάτων τους και των δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης - αποχέτευσης του ν. 1069/1980 (ΦΕΚ 191 Α) και του ν. 890/1979 (ΦΕΚ 80 Α') συντάσσονται και θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την τεχνική υπηρεσία του Δήμου ή της Κοινότητας που τα έχει συστήσει. Στην περίπτωση που η τελευταία αυτή υπηρεσία δεν υπάρχει, η σύνταξη και η θεώρηση γίνεται από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.). Αν η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) αδυνατεί να συντάξει τη μελέτη, αδυναμία που βεβαιώνεται από τον Προϊστάμενο της, επιτρέπεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής η ανάθεση εκπόνησης μελετών πάσης φύσης σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζονται τα όρια προϋπολογισμού των μελετών έργων και υπηρεσιών, πέραν των οποίων απαιτείται θεώρηση, ύστερα από γνώμη του περιφερειακού συμβουλίου δημοσίων έργων ή από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

"4. Οι μελέτες των έργων και παροχής υπηρεσιών και τα τεύχη δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης μελετών ή παροχής υπηρεσιών του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α) των Δήμων, των Κοινοτήτων και των κάθε είδους Συνδέσμων τους συντάσσονται και θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.).

404

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοτικών και Κοινοτικών Έργων και Θεώρησης Μελετών του ίδιου Υπουργείου730. Η εγκριτική απόφαση των μελετών, που προβλέπουν οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 37 του ν. 3316/2005, εκδίδεται από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία. Οι μελέτες παροχής υπηρεσιών και τα τεύχη (περιγραφή, συγγραφές υποχρεώσεων και τεχνικές προδιαγραφές) προμηθειών, για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτούνται, λόγω της φύσης τους, τεχνικές γνώσεις ή τεχνική εμπειρία, μπορεί να συντάσσονται από υπάλληλο της υπηρεσίας που διαχειρίζεται την πίστωση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και να θεωρούνται από τον προϊστάμενο της αντίστοιχης κατά περίπτωση αρμόδιας υπηρεσίας του Ο.Τ.Α., τηρουμένων κατά τα λοιπά των ισχυουσών διατάξεων. Η επίβλεψη, η παρακολούθηση και εποπτεία των ανωτέρω συμβάσεων γίνεται από τις αντίστοιχες καθ' ύλην αρμόδιες υπηρεσίες του Ο.Τ.Α., με ανάλογη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Για τις ανωτέρω υπηρεσίες και προμήθειες, που η δαπάνη τους δεν υπερβαίνει το ποσό, μέχρι του οποίου γίνεται απευθείας ανάθεση, η ανάθεση γίνεται με βάση την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, την περιγραφή της υπηρεσίας, την περιγραφή της προμήθειας και τα τυχόν λοιπά στοιχεία, τα οποία περιέχονται σε σχετική απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου, που υποκαθιστούν τη μελέτη και τα ανωτέρω τεύχη." 5. Επιτρέπεται η παροχή υπηρεσιών και η διενέργεια προμηθειών από τους Δήμους και Κοινότητες, με βάση τις ρυθμίσεις του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 2 του παρόντος για λογαριασμό ιδρύματος ή άλλου νομικού προσώπου που έχουν συστήσει, μετά από σχετική απόφαση του οικείου διοικητικού συμβουλίου με μεταφορά και της αντίστοιχης πίστωσης στον προϋπολογισμό των φορέων αυτών. 6. Κατά παρέκκλιση των πολεοδομικών διατάξεων, τεχνικά έργα και εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν την ύδρευση και αποχέτευση Δήμων ή Κοινοτήτων, την άρδευση περιοχών τους, καθώς και την κατασκευή και λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.), τα οποία προβλέπονται από τεχνικές μελέτες, δεν υπόκεινται στους όρους και περιορισμούς των διατάξεων αυτών και για την κατασκευή τους δεν απαιτείται η έκδοση άδειας από τις αρμόδιες αρχές. Όσα από τα τεχνικά έργα και τις εγκαταστάσεις αυτές έχουν μεγάλο όγκο ή ύψος εκτελούνται ύστερα από γνωμοδότηση της αρμόδιας αρχιτεκτονικής επιτροπής. 7. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζεται το όριο προϋπολογισμού δαπάνης των καλλιτεχνικών έργων, που εκτελούνται με απευθείας ανάθεση από τον δήμαρχο ή τον πρόεδρο της Κοινότητας ή τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου των φορέων της παραγράφου 1. «8. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες που εφαρμόζουν το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού, σύμφωνα με το π.δ. 315/1999, μπορούν, σε περίπτωση που δεν υπηρετεί υπάλληλος με την απαιτούμενη άδεια λογιστή ή όταν ο αριθμός των λοιπών υπαλλήλων δεν καλύπτει τις αντίστοιχες οργανικές θέσεις της οικείας υπηρεσίας, να αναθέτουν σε εξωτερικούς συνεργάτες που διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα ή σε λογιστικά γραφεία που πληρούν τις οικείες προϋποθέσεις, την οργάνωση και υποστήριξη των λογιστικών και οικονομικών υπηρεσιών τους, τη σύνταξη των ετήσιων οικονομικών καταστάσεών τους, καθώς και τη διεξαγωγή κάθε εργασίας απαραίτητης για την εφαρμογή του ανωτέρω Σχεδίου.» «9. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες, οι Σύνδεσμοι τους, τα νομικά τους πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τα ιδρύματα τους δύνανται να αναθέτουν απευθείας ή με συνοπτική διαδικασία (πρόχειρο διαγωνισμό) παροχή

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

730

405

Υ.Α.Αριθμ. 23957/30.4.2007 -ΦΕΚ B 724/8.5.2007 ….αποφασίζουμε: Ορίζουμε σε: α. πέντε εκατομμύρια (5.000.000,00) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., το όριο προϋπολογισμού των μελετών έργων και υπηρεσιών, πέραν του οποίου απαιτείται θεώρηση από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία ύστερα από γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων, β. δεκαπέντε εκατομμύρια (15.000.000,00) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., το όριο προϋπολογισμού των μελετών έργων και υπηρεσιών των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού πλην των Δήμων Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης, των Συνδέσμων τους, των Νομικών τους Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, των Ιδρυμάτων τους και των ΔΕΥΑ του ν. 1069/1980 και του ν. 890/1979, πέραν του οποίου απαιτείται θεώρηση από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοτικών και Κοινοτικών Έργων και Θεώρησης Μελετών, γ. είκοσι εκατομμύρια (20.000.000,00) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., το όριο προϋπολογισμού μελετών έργων και υπηρεσιών των Δήμων Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης, των Συνδέσμων στους οποίους συμμετέχουν οι ανωτέρω Ο.Τ.Α., των Νομικών τους Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Ιδρυμάτων τους, πέραν του οποίου απαιτείται θεώρηση από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοτικών και Κοινοτικών Έργων και Θεώρησης Μελετών.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

υπηρεσιών, που δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α), σύμφωνα με τις προβλέψεις του 731 άρθρου 83 του ν. 2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α) , ως προς τα επιτρεπτά χρηματικά όρια, όπως αυτά καθορίζονται με τις εκάστοτε εκδιδόμενες αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών. Για την απευθείας ανάθεση απαιτείται απόφαση Δημάρχου ή Προέδρου Κοινότητας, προέδρου συνδέσμων, νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και ιδρυμάτων, χωρίς προηγούμενη απόφαση του συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή τα συντασσόμενα τεύχη εγκρίνονται από τον Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο Κοινότητας ή τον πρόεδρο του συνδέσμου, του δημοτικού ή κοινοτικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ιδρύματος. Για τη συνοπτική διαδικασία (πρόχειρο διαγωνισμό) απαιτείται απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου, του διοικητικού συμβουλίου συνδέσμων, νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και ιδρυμάτων, που εγκρίνει και τα συντασσόμενα τεύχη. 10. Η σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης ρυθμίζεται με ανάλογη εφαρμογή των αντίστοιχων διατάξεων του άρθρου 25 των προεδρικών διαταγμάτων 59/2007 (ΦΕΚ 59 Α) και 60/2007 (ΦΕΚ 64 Α), όπως ισχύουν.»

Άρ θρο 2 1 0 Έλ εγ χο ς Ασφ ά λε ια ς κ αι Λε ιτο υ ργ ί ας τω ν Έργ ων

1.Ο έλεγχος και η εποπτεία για την ασφάλεια και λειτουργικότητα των δημοτικών και κοινοτικών έργων ασκείται από τις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εφόσον δεν υπάρχουν από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) της οικείας Περιφέρειας.

731

35130/739/2010 ΦΕΚ 1291/11.8.2010 .Αύξηση των χρηματικών ποσών του άρθρου 83 παρ. 1 του Ν. 2362/95 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων που αφορούν προμήθεια προϊόντων, παροχή υπηρεσιών ή εκτέλεση έργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Οι παραπάνω υπηρεσίες προτείνουν στον κύριο του έργου τα αναγκαία μέτρα, που πρέπει να ληφθούν, για την αποτροπή κινδύνων και σε περίπτωση βλαβών στα έργα, τις αναγκαίες εργασίες για την αποκατάστασή τους.

406

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Π .Δ. 1 7 1 /1 5 .5 .1 9 8 7 ( Φ Ε Κ Α' 8 4 /2 .6 .1 9 8 7 ) Όργ αν α πο υ α πο φ ασ ίζ ο υν ή γ νω μο δ ο το ύν και ειδ ι κέ ς ρυθ μ ίσε ις σ ε θέ μα τα έργ ων πο υ εκτ ελο ύ ντα ι από το υ ς Οργ α νισ μο ύ ς Το πι κή ς Αυτο δ ιο ί κη ση ς ( ΟΤ Α) και άλ λε ς σχ ετ ικ ές δ ιατ άξ ει ς

Έχοντας υπόψη: 1.Τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 2, 4 παρ. 2 και 5, 18 παρ. 3 και 19 παρ. 3 του Ν. 1418/84 (ΦΕΚ 23 Α') "Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων". 2.Την παρ. 5 του άρθρου 24 του Ν. 1558/1985 "Κυβέρνηση και Κυβερνητικά όργανα" (ΦΕΚ Α' 137). 3.Την αριθ. Υ57/16.2.1987 απόφαση του Πρωθυπουργού "Καθορισμός αρμοδιοτήτων του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών Κοσμά Σφυρίου" (ΦΕΚ Β' 83). 4. Την αριθ. 2389/13.2.87 απόφαση του Πρωθυπουργού και Υπουργού Οικονομικών "Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Οικονομικών" (ΦΕΚ Β' 81). 5. Την αριθ. 74/1987 γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόταση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων, του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και του Υφυπουργού Οικονομικών, αποφασίζουμε:

'Α ρθ ρο 1 'Ε κτ αση Εφ αρ μο γ ή ς

1.Οι διατάξεις του δ/τος αυτού έχουν εφαρμογή σε όλα τα έργα που εκτελούνται από τους Δήμους, τις Κοινότητες, τους Συνδέσμους τους, τα Δημοτικά και Κοινοτικά Ιδρύματα, τα λοιπά Δημοτικά και Κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τις Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις των Νόμων 1069/80, (ΦΕΚ Α' 191), 890/79 (ΦΕΚ Α' 80) και 2234/52 (ΦΕΚ Α' 280). 2.Για την αγορά των υλικών και μηχανημάτων και γενικά τις προμήθειες, τη μίσθωση μηχανικού εξοπλισμού, την εκτέλεση μεταφορών, την επισκευή και συντήρηση μηχανημάτων μη ενσωματωμένων στο έργο και τη συλλογή και αποκομιδή απορριμμάτων εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις που διέπουν κάθε φορά τους φορείς της προηγούμενης παραγράφου.

'Α ρθ ρο 2

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αρ μό δ ι α Ό ργ αν α

407

Αρμόδιοι για τη λήψη των αποφάσεων, κατά τις διατάξεις του Ν. 1418/84 "Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων" και των Π.Δ/των τα οποία εκδίδονται σε εκτέλεσή του, για τα έργα που εκτελούνται από τους φορείς του άρθρου 1 του παρόντος, είναι ο Υπουργός Εσωτερικών, ο Νομάρχης, το Δημοτικό και Κοινοτικό Συμβούλιο, τα όργανα που προσδιορίζονται στο άρθρο 20 του παρόντος δ/τος ή τα εξουσιοδοτούμενα όργανα σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις αυτών και όπως ειδικότερα ορίζεται στα επόμενα άρθρα. Οι ειδικότερες διατάξεις που προβλέπουν τον έλεγχο των αποφάσεων των φορέων του άρθρου 1 του παρόντος εξακολουθούν να ισχύουν.

'Α ρθ ρο 3

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Ορι σμο ί - Δι ευθύ νο υσ α Υπη ρ εσ ία. Π ρο ϊ στά μ ενη Αρχ ή - Τ εχν ικά Συμβ ο ύ λια

1."Εργοδότης" ή "Κύριος του έργου" είναι οι αναφερόμενοι στην παρ. 1 του άρθρου 1 του παρόντος Δ/τος. 2. "Φορέας κατασκευής του έργου" είναι η αρμόδια αρχή ή υπηρεσία που έχει την ευθύνη παραγωγής του έργου. 3. "Ανάδοχος εργολήπτης" ή "Ανάδοχος" είναι η εργοληπτική επιχείρηση κατά τις διακρίσεις του άρθρου 15 του Ν. 1418/84 στην οποία έχει ανατεθεί με σύμβαση η κατασκευή του έργου. 4. "Διευθύνουσα Υπηρεσία" ή "Επιβλέπουσα Υπηρεσία" είναι: α) Για τα έργα Δήμων ή Κοινοτήτων και Συνδέσμων τους, η Τεχνική τους Υπηρεσία και όπου δεν υπάρχει αυτή, η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΥΔΚ) της Νομαρχίας. β) Για τα έργα Δημοτικών και Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Δημοτικών και Κοινοτικών Επιχειρήσεων των Ν. 1069/80, 890/79 και 2234/52 είναι η Τεχνική τους Υπηρεσία και όπου δεν υπάρχει είναι η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ή της Κοινότητας που τα έχει συστήσει και όπου δεν υπάρχει και αυτή η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΥΔΚ) της Νομαρχίας της έδρας τους. γ) Για τα έργα Επιχειρήσεων στις οποίες μετέχουν περισσότεροι ΟΤΑ, είναι η Τεχνική τους Υπηρεσία και όπου δεν υπάρχει, η Τεχνική Υπηρεσία ενός από τα μέλη τους, που ορίζεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και αν δεν υπάρχει και αυτή, η Τεχνική Υπηρεσία (ΤΥΔΚ) της Νομαρχίας. 5."Προισταμένη Αρχή" ή "Εποπτεύουσα Αρχή" είναι το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο ή η Δημαρχιακή Επιτροπή των οποίων οι αρμοδιότητες καθορίζονται από το Δημοτικό και Κοιν. Κώδικα όπως κάθε φορά ισχύει. Για τους Συνδέσμους, τα Δημοτικά και Κοινοτικά Ιδρύματα, τα Δημοτικά και Κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα και τις Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις, Προϊστάμενη Αρχή είναι τα αντίστοιχα όργανα, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 20 του παρόντος δ/τος. 6."Τεχνικό Συμβούλιο" για έργα και μελέτες είναι το Νομαρχιακό Συμβούλιο Δημοσίων 'Εργων της κάθε Νομαρχίας, καθώς και το Συμβούλιο Δημοτικών και Κοινοτικών 'Εργων και Θεώρησης Μελετών του Υπουργείου Εσωτερικών.

'Α ρθ ρο 4 Τεύχη Δη μο π ράτη ση ς

Αν στη διακήρυξη δεν ορίζεται η σειρά ισχύος των συμβατικών τευχών και σχεδίων, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Π.Δ. 609/85 (ΦΕΚ Α' 223), αυτά ισχύουν κατά σειρά ως εξής:

[Άρ θρο 5

732

Ε πι τρο πέ ς δ ι εν έργ ε ια ς δ ιαγ ωνι σμ ών

1.Για τη διενέργεια των διαγωνισμών εκδίδεται διακήρυξη από το Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο της Κοινότητας, με βάση όρους που καθορίζονται με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής ή του Κοινοτικού Συμβουλίου και ο διαγωνισμός γίνεται:

732

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

α) Διακήρυξη β) Τιμολόγιο γ) Προϋπολογισμός δ) Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων ε) Γενική Συγγραφή Υποχρεώσεων στ) Τεχνική περιγραφή του έργου και σχέδια μελέτης.

Το άρθρο 5 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παράγραφο 3θτου άρθρου 12 του ν. 3263/04, ΦΕΚ-179 Α’

408

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

α) Των Δήμων από τη Δημαρχιακή Επιτροπή ή από τριμελή Επιτροπή που ορίζεται από αυτή και αποτελείται είτε από μέλη της είτε από δημοτικούς συμβούλους και δημοτικούς υπαλλήλους κατά προτίμηση τεχνικούς οιασδήποτε κατηγορίας, κλάδου και βαθμού και β) Των Κοινοτήτων από Επιτροπή που αποτελείται από τον Πρόεδρο ή τον Αντιπρόεδρο και δύο κοινοτικούς συμβούλους που ορίζονται από το κοινοτικό συμβούλιο. 2.Οι δημοπρασίες των Δημοτικών ή Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Δημοτικών και Κοινοτικών Επιχειρήσεων των Ν. 106/80, 890/79 και 2234/52 ενεργούνται από τριμελή επιτροπή που αποτελείται από μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή και υπαλλήλους τους οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού που ορίζονται από αυτό. Προκειμένου για συνδέσμους το ανωτέρω όργανο ορίζεται από την Εκτελεστική Επιτροπή. Η διακήρυξη εκδίδεται από τον πρόεδρο του Διοικητικού τους Συμβουλίου με βάση όρους που καθορίζονται με απόφαση του αρμόδιου οργάνου διοίκησής τους ]

[Άρ θρο 6

733

Ε πι τρο πέ ς Ει σή γ η ση ς γ ια Αν άθ εση - Κατ ακύ ρω ση Δ ιαγ ωνι σμ ών

1 Για έργα μέχρι το όριο για το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' Τάξης του ΜΕΕΠ, η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση ταυτίζεται με την Επιτροπή του Διαγωνισμού, όταν ο Διαγωνισμός γίνεται με το σύστημα του άρθρου 6 του Π.Δ. 609/85. 2α.Για έργα στα οποία η δημοπράτηση γίνεται με τα λοιπά συστήματα του Π.Δ. 609/85, προϋπολογισμού δαπάνης μέχρι 25.000.000 δρχ., συγκροτείται τριμελής Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση, με απόφαση του Νομάρχη η οποία αποτελείται από δύο τεχνικούς του Δημοσίου Τομέα ή των φορέων του άρθρου 1 του παρόντος δ/τος, διπλωματούχους ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού, του ενός από αυτούς δυναμένου ν' αντικατασταθεί από πτυχιούχο ανωτέρων τεχνικών σχολών κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού και από ένα μέλος του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου προτεινόμενο από αυτό. β. 'Οταν ο προϋπολογισμός των έργων της παρ. 2α του παρόντος είναι μεγαλύτερος των 25.000.000 δρχ. αλλά δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο για το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' Τάξης ΜΕΕΠ, στην ανωτέρω επιτροπή μπορεί να προστεθεί ένα ακόμη τεχνικό μέλος, διπλωματούχος ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού. 3.Στις περιπτ. (α) και (β) της προηγουμένης παραγράφου προκειμένου για Δήμους που έχουν τεχνικούς υπαλλήλους κατάλληλης ειδικότητας, οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση συγκροτείται από τη Δημαρχιακή Επιτροπή. Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση μπορεί να ορίζεται και η Επιτροπή Διαγωνισμού εφόσον η σύνθεσή της έχει τις προϋποθέσεις των περιπτ. α και β της προηγούμενης παραγράφου. 4.Πάνω από το όριο για το οποίο γίνονται δεκτές εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' Τάξης του ΜΕΕΠ, η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση συγκροτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του Π.Δ. 609/85.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν και οι αναφερόμενοι στο εδάφ.(α) της παρ. 2 του άρθρου αυτού τεχνικοί. 5.Η κατακύρωση των διαγωνισμών γίνεται, κατά περίπτωση από τη Δημαρχιακή Επιτροπή με την επιφύλαξη των διατάξεων των παρ. 2 και 3 του άρθρου 102 του Π.Δ. 76/85 (ΦΕΚ 23 Α') ή το Κοινοτικό Συμβούλιο] Άρ θρο 7

1.Οι κατά τις διατάξεις του Ν. 1418/84 και των εκτελεστικών αυτού δ/των προβλεπόμενες συμβάσεις υπογράφονται από το Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο Κοινότητας.

733

409

Υ πο γ ραφ ή σύμβ αση ς . Συμβ ατ ικ ές προ θεσ μ ίε ς

Το άρθρο 6 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παράγραφο 3θ του άρθρου 12 του ν. 3263/04, ΦΕΚ-179 Α’

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.'Οταν Διευθύνουσα Υπηρεσία είναι η ΤΥΔΚ της Νομαρχίας, αντίγραφο της σύμβασης κοινοποιείται υποχρεωτικά στην υπηρεσία αυτή μέσα σε 15 ημέρες από την υπογραφή της. Στην περίπτωση αυτή οι συμβατικές προθεσμίες εκτέλεσης του έργου αρχίζουν από την ημερομηνία πρωτοκόλλησης στο οικείο βιβλίο της Νομαρχίας της υποβαλλομένης σύμβασης. Αν η πρωτοκόλληση δεν γίνει μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης, η συμβατική προθεσμία αρχίζει από την εκπνοή της 15θήμερης προθεσμίας.

'Α ρθ ρο 8 Ε πίβ λε ψη έργ ων. Ε π ιστ ασί α έ ργ ω ν

1. Ο Νομάρχης, με εισήγηση του Προϊσταμένου της ΤΥΔΚ σε περίπτωση αδυναμίας επίβλεψης του έργου από τις υπηρεσίες των ΟΤΑ ή της ΤΥΔΚ, μπορεί με απόφασή του να αναθέσει την επίβλεψη σε τεχνικό υπάλληλο οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού άλλης Τεχνικής Υπηρεσίας των φορέων του δημοσίου τομέα που εδρεύουν στο νομό. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κατάλληλος τεχνικός υπάλληλος στο Νομό ο Υπουργός Εσωτερικών μπορεί να αναθέσει την επίβλεψη σε διπλωματούχο μηχανικό κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού της Τ.Υ.Δ.Κ. της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου ή άλλου Νομού. 2.Για την εφαρμογή των περιπτώσεων της παρ. 5 του άρθρου 6 του Ν. 1418/84 απαιτείται απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου που λαμβάνεται ύστερα από έγκριση του Υπουργού Εσωτερικών μετά από γνώμη του Συμβουλίου των Δημοτικών και Κοινοτικών 'Εργων και Θεώρησης Μελετών. 3.'Οταν παρίσταται ανάγκη η επιτόπου επιστασία των έργων γίνεται από τεχνικό υπάλληλο οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού της Διευθύνουσας Υπηρεσίας ή από ιδιώτη ο οποίος διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις ή εμπειρία για το έργο που προσλαμβάνεται. Η πρόσληψη του ανωτέρω ιδιώτη γίνεται με απόφαση του δημάρχου ή του προέδρου κοινότητας με ημερομίσθιο, έπειτα από πρόταση του Προισταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, και σε βάρος της πίστωσης του έργου. Ο ιδιώτης που προσλαμβάνεται κατ' αυτόν τον τρόπο απολύεται σύμφωνα με την ίδια όπως ανωτέρω διαδικασία πρόσληψης, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, εάν κριθεί ακατάλληλος ή όχι απαραίτητος, οπωσδήποτε δε όταν περαιωθεί το έργο. 4. Η επίβλεψη έργων από τον Προιστάμενο της Τ.Υ.Δ.Κ. της Νομαρχίας δεν επιτρέπεται. 5. Η επίβλεψη έργων Δήμων και Κοινοτήτων από τον προιστάμενο της Τεχνικής τους Υπηρεσίας επιτρέπεται. Στην περίπτωση αυτή ο Προιστάμενος της τεχνικής υπηρεσίας ασκεί μόνον τις αρμοδιότητες του επιβλέποντα που προβλέπουν οι διατάξεις του Ν. 1418/84, του Π.Δ. 609/85 και του παρόντος, ενώ τις αρμοδιότητες της διευθύνουσας υπηρεσίας ασκεί η Τ.Υ.Δ.Κ. της Νομαρχίας.

Στην περίπτωση αυτή ο Προιστάμενος της τεχνικής υπηρεσίας ασκεί μόνον τις αρμοδιότητες του επιβλέποντα που προβλέπουν οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, ενώ τις αρμοδιότητες της διευθύνουσας υπηρεσίας ασκεί η τεχνική υπηρεσία Δήμου ή Κοινότητας μέλους τους που ορίζεται από το Διοικητικό τους Συμβούλιο, και σε περίπτωση που δεν υπάρχει, η Τ.Υ.Δ.Κ. της Νομαρχίας.

Αρ θρο 9 Εκ τέ λεση έργ ων α πό ε ρ γ ο λη π τι κή ε π ιχε ίρη ση μ ε δ ι αγ ω νισ μό ή α πευ θε ί ας ανά θε ση

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6.Η επίβλεψη έργων των Συνδέσμων Δήμων και Κοινοτήτων, Δημοτικών και Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Δημοτικών και Κοινοτικών επιχειρήσεων από τον Προιστάμενο της Τεχνικής τους Υπηρεσίας επιτρέπεται.

410

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1.Η εκτέλεση έργων από εργοληπτική επιχείρηση του άρθρου 15 του Ν. 1418/84, γίνεται με σύμβαση, που συνάπτεται μετά από απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου ύστερα από διαγωνισμό, σύμφωνα με όσα ορίζουν ειδικότερα οι σχετικές διατάξεις. Αν ο διαγωνισμός δεν φέρει αποτέλεσμα, και δεν αποφασισθεί η κατασκευή του έργου με άλλο τρόπο, επιτρέπεται, ύστερα από απόφαση των ανωτέρω αρμοδίων οργάνων, η τροποποίηση των όρων της διακήρυξης ώστε να γίνονται δεκτές προσφορές μεγαλύτερες ή ίσες της προυπολογιζόμενης από τη σχετική μελέτη. 2. Τα όργανα διοίκησης της προηγούμενης παραγράφου μπορεί να αποφασίζουν την απευθείας ανάθεση έργων, με σύναψη σύμβασης, σε εργοληπτική επιχείρηση, η οποία έχει από τις κείμενες διατάξεις το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό εκτέλεσης του συγκεκριμένου έργου, στις εξής περιπτώσεις: [α) Αν ο διαγωνισμός είτε δεν φέρει αποτέλεσμα, είτε οι προσφορές κριθούν μη ικανοποιητικές από τον κύριο του έργου. Το μη ικανοποιητικό αποτέλεσμα του διαγωνισμού κρίνεται από τη Δημαρχιακή Επιτροπή ή το 734 Κοινοτικό Συμβούλιο ] β)Αν υπάρχει ανάγκη κατεπείγουσα, που προέκυψε από θεομηνία ή ανωτέρα βία και χρειάζεται να 735 736 αντιμετωπισθεί αμέσως . γ)Αν πρόκειται να συνεχισθούν οι εργασίες, μετά από έκπτωση του αναδόχου ή μετά από διάλυση της εργολαβικής σύμβασης, για οποιοδήποτε λόγο. δ)Αν πρόκειται για έργο ειδικό ή έργο με ειδικές συνθήκες εκτέλεσης ή ειδική κατηγορία έργων που χαρακτηρίζονται έτσι με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοτικών και Κοινοτικών έργων και Θεώρησης Μελετών. ε) Αν η αξία του έργου δεν υπερβαίνει τα ποσά που καθορίζονται κάθε φορά με την απόφαση του Υπουργού 737 Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων που εκδίδεται σύμφωνα με την περίπτ. γ' της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν. 1418/84. Στην ειδική αυτή περίπτωση η απόφαση για τον τρόπο εκτέλεσης του έργου με απευθείας ανάθεση λαμβάνεται, προκειμένου για δήμους από τη Δημαρχιακή Επιτροπή. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, απαιτείται να έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό, είτε κατά την κατάρτιση είτε κατά την τροποποίησή του εξειδικευμένη πίστωση, που κατονομάζεται ρητά στον προϋπολογισμό. Στην περίπτωση αυτή δεν καταβάλλεται στον ανάδοχο ποσοστό γενικών εξόδων και όφελος εργολάβου. Η παράγραφος 2α με την παράγραφο 3θ του άρθρου 12 του ν. ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ Η ΠΑΡ. 2α 3263/04, ΦΕΚ-179 Α’

734

735

ΥΠΕΣ/ 26932/31.5. 2007.Αποδοχή της αρ. 164/2007 γνωμοδότησης του Γ’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.

Σας κοινοποιούμε συνημμένα σε φωτοαντίγραφο την αρ. 164/2007 γνωμοδότηση του Γ’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, το περιεχόμενο της οποίας αποδεχόμαστε. Σύμφωνα με την ανωτέρω γνωμοδότηση η Δημαρχιακή Επιτροπή με τη διάταξη του άρθρου 103 παρ. γ’ του νέου Δ.Κ.Κ. (Ν.3463/2006) καθίσταται κατ’ εξαίρεση αρμόδια, εφόσον συντρέχει εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση, να αποφασίζει για την απευθείας ανάθεση έργων σε εργοληπτική επιχείρηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 2 περ. β του Π.Δ/τος 171/87 καθώς και προμηθειών του άρθρου 23 παρ. 1 του ΕΚΠΟΤΑ, εκτός αν το Δημοτικό Συμβούλιο έχει διακρατήσει τη σχετική αρμοδιότητα με ειδική απόφασή του ή η Δημαρχιακή Επιτροπή έχει παραπέμψει τη λήψη της σχετικής απόφασης στο Δημοτικό Συμβούλιο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Σε κάθε περίπτωση ο τρόπος εκτέλεσης του έργου με απευθείας ανάθεση έχει καθοριστεί με αντίστοιχη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

411

Παρακαλούμε να κοινοποιήσετε το ταχύτερο την παρούσα εγκύκλιο με τη συνημμένη γνωμοδότηση στις υπηρεσίες και υπαλλήλους που ασχολούνται με τα θέματα αυτά, στους Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, Συνδέσμους τους, Δημοτικά και Κοινοτικά Ιδρύματα και λοιπά Δημοτικά και Κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου της Περιφέρειάς σας, για ενημέρωση και πιστή εφαρμογή. Πράξη VII Τμήματος 58/2009.Πληρωμή 1ου λογαριασμού του έργου «Κατασκευή τοιχίου σε Γυμνάσιο - Λύκειο». Μη νόμιμη η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ' εφαρμογή του άρθρου 9 του π.δ.171/1987, καθόσον μεταξύ της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης και της υπογραφής της σχετικής σύμβασης μεσολάβησε χρονικό διάστημα πέντε μηνών και ως εκ τούτου εξέλιπε η ανάγκη άμεσης εκτέλεσης του έργου για την αποτροπή κινδύνου πλημμυρών που προκλήθηκε μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου και συνεπώς ήταν δυνατή η διενέργεια τακτικού διαγωνισμού..Όμοια η 59/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος 736

737

Δ17α/07/96/1992 «Τροποποίηση της ΕΔ2α/04/40/Φ.Ν. 294/28.3.86 απόφασης Υπ. ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. για τον καθορισμό ποσών για την απευθείας ανάθεση μικρών έργων ή έργων συντήρησης των Ο.Τ.Α.» και ΕΔ2α/04/40/1986 «Καθορισμός ποσών για απευθείας ανάθεση μικρών έργων ή έργων συντήρησης.»

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3.Η απόφαση της παρ. 2 του παρόντος πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να καθορίζει τους όρους της σχετικής σύμβασης. 4.Η κατά την παρ. 2 απευθείας ανάθεση εκτέλεσης του έργου στο συγκεκριμένο ανάδοχο γίνεται από τη Δημαρχιακή Επιτροπή ή το Κοιν. Συμβούλιο, επιφυλασσομένων των διατάξεων των παρ. 2 και 3 του άρθρου 102 του Π.Δ. 76/85. Η υπογραφή της σχετικής σύμβασης γίνεται σε κάθε περίπτωση από το Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο Κοινότητας. 5.Οι κάθε είδους εισφορές, τέλη, κρατήσεις υπέρ τρίτων και κάθε άλλη δαπάνη που ισχύουν κατά το χρόνο δημοπράτησης ή απευθείας ανάθεσης έργων βαρύνουν τον ανάδοχο των έργων αυτών. 6. Επιτρέπεται ύστερα από απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, η ανάληψη εκτέλεσης έργου, οποιασδήποτε αξίας από δημόσια υπηρεσία ή κρατικό οργανισμό με ειδική σύμβαση της οποίας οι όροι καθορίζονται στην ίδια απόφαση. Στην ειδική σύμβαση καθορίζονται οι όροι πληρωμής, παραλαβής και απόδοσης λογαριασμού. Στην περίπτωση αυτή τις αρμοδιότητες της Διευθύνουσας Υπηρεσίας ασκεί η δημόσια υπηρεσία ή ο κρατικός οργανισμός στον οποίο έχει ανατεθεί η εκτέλεση του έργου.

'Α ρθ ρο 1 0 Κα τασ κε υασ τι κέ ς ε π ιχ ε ι ρή σε ις ΟΤ Α

1.Το αρμόδιο όργανο διοίκησης του δήμου ή κοινότητας μπορεί με απόφασή του να αναθέτει, επιφυλασσομένων των διατάξεων της παρ. 7 του άρθρου 16 του Ν. 1418/84, την απευθείας εκτέλεση έργου προϋπολογισμού δαπάνης μέχρι τέσσερα εκατομμύρια (4.000.000) δραχμές σε κατασκευαστική επιχείρηση ΟΤΑ του Νομού γραμμένη για την αντίστοιχη κατηγορία έργου στο ΜΕΕΠ. Προκειμένου για την ανάθεση εκτέλεσης έργου από Δήμο ή Κοινότητα σε κατασκευαστική επιχείρηση, που έχει ο ίδιος συστήσει ή συμμετέχει σ' αυτή, το παραπάνω όριο ορίζεται στο ποσό των οκτώ εκατομμύρίων (8.000.000) δραχμών. Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις των ΟΤΑ που είχαν συσταθεί πριν από τη έναρξη ισχύος του παρόντος δ/τος και δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εγγραφής τους στα ΜΕΕΠ, επιτρέπεται να εγγραφούν στα Νομαρχιακά Μητρώα με βάση την κατασκευαστική τους εμπειρία. Η κατά τα ανωτέρω απευθείας ανάθεση σε κατασκευαστική επιχείρηση των ΟΤΑ γραμμένη στα Νομαρχιακά Μητρώα, για την αντίστοιχη κατηγορία έργου, επιτρέπεται, για έργα ή εργασίες προϋπολογισμού μέχρι δύο εκατομμύρια (2.000.000) δραχμές. Στις περιπτώσεις αυτές δεν καταβάλλεται στον ανάδοχο ποσοστό γενικών εξόδων και όφελος εργολάβου. 2.Με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση έργου ή εργασίας των φορέων του Δημόσιου Τομέα σε κατασκευαστική επιχείρηση ΟΤΑ.

4.Στις περιπτώσεις που ανατίθεται η κατασκευή του έργου σε κατασκευαστικές επιχειρήσεις ΟΤΑ "Διευθύνουσα Υπηρεσία" ή "Επιβλέπουσα Υπηρεσία" είναι η τεχνική υπηρεσία του εργοδότη ή κυρίου του έργου και αν δεν υπάρχει η ΤΥΔΚ της Νομαρχίας.

'Α ρθ ρο 1 1 Εκ τέ λεση έργ ων μ ε αυ τ επ ιστ ασ ία 738

738

Ν.4071/2012-ΦΕΚ 85/Α/11.4.2012,άρθρο 9 παρ.9. «9. Οι προμήθειες των υλικών που ενσωματώνονται στα έργα αυτεπιστασίας των Ο.Τ.Α. Α΄ Βαθμού δεν εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2286/1995 και μπορούν να ανατίθενται

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3.Κατά την εκτέλεση του έργου με δημοπρασία ή απευθείας ανάθεση από Δήμο ή Κοινότητα σε κατασκευαστική επιχείρηση των ΟΤΑ μπορεί ο εργοδότης Δήμος ή Κοινότητα να μην απαιτήσει την κατάθεση των κατά τα άρθρα 23 παρ. 1 και 27 παρ. 1 του Π.Δ. 609/85 εγγυήσεων συμμετοχής και καλής εκτέλεσης του έργου. Στην περίπτωση αυτή δεν γίνονται οι προβλεπόμενες από το άρθρο 27 παρ. 5 του Π.Δ. 609/85 μειώσεις των κρατήσεων.

412

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Η εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία γίνεται από το Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο Κοινότητας μετά από σχετική απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, που λαμβάνεται ύστερα από σύμφωνη εισήγηση του Δημάρχου ή Προέδρου Κοινότητας, χωρίς να απαιτείται γνωμάτευση της Διευθύνουσας ή Επιβλέπουσας υπηρεσίας. Η αυτεπιστασία επιτρέπεται σε όλες τις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 9 του παρόντος δ/τος, πλην της περιπτώσεως του ειδικού έργου του εδαφ. (δ) της ίδιας παραγράφου καθώς και στις ακόλουθες:

«Αν ο εργοδότης διαθέτει ή μπορεί να μισθώσει από το Δημόσιο ή από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή από κατασκευαστικές επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α. τεχνικό εξοπλισμό και σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η μίσθωσή του από τους ανωτέρω φορείς, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, να μπορεί να εξασφαλισθεί από τον ιδιωτικό τομέα με τη σύναψη δημόσιας σύμβασης, καθώς και αν μπορεί να διασφαλίσει το απαιτούμενο εργατοτεχνικό προσωπικό.»739 β) Αν πρόκειται για έργο που χρηματοδοτείται από το Δημόσιο ή Δημόσιους οργανισμούς ή Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ή τα Ταμεία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με τον όρο να εκτελεσθεί από τον εργοδότη μόνο με αυτεπιστασία, έστω και αν συμμετέχει στη δαπάνη εκτέλεσης του έργου και ο εργοδότης. γ) Αν ο Δήμος ή η Κοινότητα διαθέτει δική του επαρκή Τεχνική Υπηρεσία. 2. Η απόφαση για όλες τις περιπτώσεις εκτέλεσης έργου με αυτεπιστασία πλην της περιπτ. (β) της παρ. 1 του παρόντος άρθρου και της περιπτ. 2ε του άρθρου 9, πρέπει να είναι αιτιολογημένη και εφόσον πρόκειται για έργο, του οποίου η δαπάνη έχει προϋπολογισθεί σε ποσό μεγαλύτερο από 4.000.000 δρχ., απαιτείται και γνωμοδότηση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων 'Εργων. Για τους Δήμους Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης το ανωτέρω ποσό διπλασιάζεται. Ο προϋπολογισμός του έργου προκύπτει από τον προυπολογισμό της σχετικής μελέτης μετά την αφαίρεση του τυχόν αναγραφόμενου ποσού για έξοδα και όφελος αναδόχου γιατί τέτοιο ποσό στον τρόπο εκτέλεσης έργου με αυτεπιστασία δεν αναγνωρίζεται. 3. Για να εκτελεσθεί έργο με αυτεπιστασία σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτ. ε' της παρ. 2 του άρθρου 9 του παρόντος δ/τος απαιτείται να έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό εξειδικευμένη πίστωση προορισμένη για έργο ή εργασία που κατονομάζεται ρητά στον προυπολογισμό. 4. Κατά την εκτέλεση του έργου με αυτεπιστασία ή οργάνωση και διεύθυνση των μέσων που απαιτούνται για την εκτέλεση του έργου γίνεται από τον Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο της Κοινότητας ύστερα από συννενόηση με την Διευθύνουσα Υπηρεσία. Η Διεθύνουσα το έργο Υπηρεσία παρακολουθεί και μπορεί να παρεμβαίνει με σκοπό την κατασκευή του έργου κατά τον τεχνικοοικονομικά προσφορότερο τρόπο σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης, τις προδιαγραφές και τη μελέτη του έργου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

5.Σε όλες τις περιπτώσεις εκτέλεσης έργου με αυτεπιστασία και με την επιφύλαξη των διατάξεων περί συντάξεως Πρωτοκόλλου Κανονισμού Τιμών Μονάδος Νέων Εργασιών (ΠΚΤΜΝΕ) και Συγκριτικού Πίνακα (ΣΠ) και τυχόν αναθεώρησης τιμών, εφόσον κατά τον έλεγχο του απολογισμού που θα γίνει από την Επιτροπή Παραλαβής του έργου διαπιστωθεί ότι η δαπάνη κατασκευής αυτού είναι μεγαλύτερη από τη προβλεπόμενη από τη σχετική μελέτη, για την ευθύνη του Δημάρχου ή Προέδρου Κοινότητας, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 157 του Π.Δ. 76/85.

413

'Α ρθ ρο 1 2 Π εριο ρισ μο ί κ αι ό ρο ι γ ι α τη ν ε κτέ λεσ η έργ ων

με τις διαδικασίες των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών ανά κωδικό είδους του Ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών για το σύνολο των έργων που εκτελούνται από το δήμο με αυτεπιστασία εντός του οικονομικού έτους.»

Αντικατάσταση παραγράφου 11α με τις διατάξεις της παρ.10 του άρθρου 9 του ν.4071/2012-ΦΕΚ 85Α/2011

739

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

740 741

«1. [«Επιτρέπεται η κατάτμηση των δημοτικών ή κοινοτικών έργων και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών, με αναγραφή στον προϋπολογισμό του Δήμου ή της Κοινότητας κατατμημένων πιστώσεων για την 742 743 744 εκτέλεση αυτών, ανά δημοτικό «ή τοπικό » διαμέρισμα.» ] Επίσης, δεν επιτρέπεται η κατάτμηση έργου που προβλέφθηκε στο Τεχνικό Πρόγραμμα και προϋπολογίσθηκε ως ενιαίο, εκτός εάν με ειδική απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου διαπιστωθεί οικονομική αδυναμία περάτωσής του και προσδιορισθεί επακριβώς τα τμήμα του το οποίο δύναται να εκτελεσθεί και χρησιμοποιηθεί ως αυτοτελές έργο, έπειτα από αιτιολογημένη εισήγηση της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας, μετά την εκπόνηση της μελέτης του ολοκληρωμένου έργου. Στην περίπτωση αυτή, συντάσσεται για το τμήμα αυτό ειδικός προϋπολογισμός ο οποίος θεωρείται, ανάλογα με το ύψος του, από τα αρμόδια όργανα και το τμηματικό αυτό έργο δημοπρατείται, υποχρεωτικά, ανεξάρτητα από το ύψος της δαπάνης του. Η διακήρυξη της σχετικής δημοπρασίας αυτού του τμήματος του έργου γίνεται με βάση τα τεχνικά και λοιπά οικονομικά στοιχεία της συνολικής του μελέτης.

740

•Ελ.Συν/Τμ.7/232/2007 Η δυνατότητα, κατ’ εξαίρεση, αναγραφής στο δημοτικό προϋπολογισμό κατατμημένων πιστώσεων για την εκτέλεση δημοτικών έργων, αφορά, κατά τη ρητή διατύπωση του άρθρου 22 παρ.1 του ν.3274/2004, μόνα τα έργα, όχι όμως και τις προμήθειες και εργασίες, έστω και αν αυτές ενσωματώνονται στα έργα (βλ. πράξ.VΙΙ Τμ. 54/2005, 114 και 270/2006). •Ελ.Συν/Τμ.7/222/2006 .Kατάτμηση μελέτης α)Για παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 12 του π.δ.171/1987 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 17 παρ. 4 του Ν.2539/1997 και β) δεν έχει εφαρμοστεί το άρθρο 20 παρ. 2 του Ν.716/1977 για παράταση προθεσμιών».-Αόριστη αιτιολογία επιτρόπου-Νόμιμη •Ελ.Συν/Τμ.7/280/2006 .Κατάτμηση σε δύο ομοειδή έργα, που εκτελούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 12.120 ευρώ έκαστο, με συνέπεια την απευθείας ανάθεση τους. •Ελ.Συν/Τμ.7/145/2006 .Επισκευή πεζοδρομίων Γυμνασίων - Λυκείων Δήμου. Μη νόμιμη κατάτμηση σε μερικότερα μη αυτοτελή έργα, καθόσον πρόκειται για ενιαίο έργο, αφού συντάχθηκαν όμοιες τεχνικές μελέτες, εκτελούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο και ανατέθηκαν με μικρή χρονική απόκλιση μεταξύ τους. Περαιτέρω οι εν λόγω δαπάνες είναι μη κανονικές (παραβίαση αρχής ειδικότητας των πιστώσεων, αρθ 113 παρ. 6 ν. 1894/1990, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθ. 31 παρ. 1 του ν. 2009/1992). Όμοια η 164/06 Πράξη του ιδίου Τμήματος. 741

Ελ.Συν./Τμ.VII/279/2009.Απευθείας ανάθεση σε εργολάβους της εκτέλεσης έργων. Νομίμως επιμερίσθηκαν σε διαφορετικές πιστώσεις ανά τοπικό διαμέρισμα και ανατέθηκαν απευθείας, αφού η προϋπολογισθείσα δαπάνη καθενός έργου ανά τοπικό διαμέρισμα δεν υπερβαίνει το όριο (3.500.000 δραχμές και ήδη 10.271,46 ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του Φ.Π. Α.) της απευθείας ανάθεσης μικρών έργων Ο.Τ. Α. (άρθρο 18 παρ.14 του ν.3731/2008). Όμοιες οι 388,395/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος 742

Στη διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 24 του ν. 3613/2007 (ΦΕΚ 263 Α) και μετά τις λέξεις «ανά δημοτικό» προστίθενται οι λέξεις «ή τοπικό». 743 Το ανωτέρω εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 12 αναδιατυπώθηκε με τη παράγραφο 8 του άρθρου 24 του ν.3613/2007ΦΕΚ-263/23.11.2007 Α’ 744

ΥΠΕΣ/71377/20.12.2007.Εφαρμογή διατάξεων του Ν.3613/2007..Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 263 Α’ δημοσιεύθηκε ο Ν.3613/2007 «Ρυθμίσεις θεμάτων Ανεξαρτήτων Αρχών, Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών».

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 8 του άρθρου 24 του Ν.3613/2007 αναδιατυπώθηκε το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 17 του Ν.2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 22 του Ν.3274/2004 (ΦΕΚ 195 Α’), ως εξής: «Επιτρέπεται η κατάτμηση των δημοτικών ή κοινοτικών έργων και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών, με αναγραφή στον προϋπολογισμό του Δήμου ή της Κοινότητας κατατμημένων πιστώσεων για την εκτέλεση αυτών, ανά δημοτικό διαμέρισμα.» Επισημαίνεται ότι η φράση «ανά δημοτικό διαμέρισμα» υποδηλώνει και τοπικό διαμέρισμα κάθε Δήμου ή Κοινότητας δεδομένου ότι τα δημοτικά διαμερίσματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 117 του Ν.3463/2006 (ΦΕΚ 114 Α’), αναφέρονται σε Δήμους που στην έδρα τους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, έχουν περισσότερους από εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους. Σε κάθε περίπτωση, ενόψει της χρήσης από το νομοθέτη ευρύτερης έννοιας γεωγραφικής υποδιαίρεσης του νομικού προσώπου του οικείου Ο.Τ.Α., θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η ρύθμιση εκτός από τα δημοτικά διαμερίσματα καταλαμβάνει και τα τοπικά διαμερίσματα, τα οποία και αυτά συνιστούν γεωγραφική υποδιαίρεση του ίδιου Δήμου.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η ισχύς του Ν. 3613/2007 αρχίζει από τη δημοσίευσή του, που έγινε στις 23-11-2007 εκτός αν από τις διατάξεις του ορίζεται διαφορετικά.

414

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Επίσης, δεν επιτρέπεται υποδιαστασιολόγηση των έργων των δήμων και κοινοτήτων κατά τη σύνταξη των σχετικών μελετών, με αποτέλεσμα τον περιορισμό των κατηγοριών των καλουμένων από τη διακήρυξη εργοληπτικών επιχειρήσεων ή τον υποβιβασμό των τάξεων των πτυχίων αυτών ή την αποφυγή δημοπράτησης. Τα αρμόδια όργανα που ενεργούν κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων, ανεξάρτητα από τυχόν άλλες πειθαρχικές ή ποινικές παραβάσεις, διώκονται πειθαρχικά και ποινικά για παράβαση καθήκοντος» - (αντικ. της παρ. 1 από την παρ. 4 του άρθρου 17 του Ν. 2539/97, ΦΕΚ-244Α'). 2.Η θεώρηση των ΠΚΤΜΝΕ και των Σ.Π. έργων γίνεται από τα αρμόδια όργανα που θεώρησαν την αντίστοιχη μελέτη του έργου ή τον ειδικό προϋπολογισμό αυτού. Σε όσες περιπτώσεις η θεώρηση της μελέτης έχει γίνει από τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών ή εάν η δαπάνη που προκύπτει από τον Σ.Π. του έργου (συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών των υλικών που 745 ενσωματώνονται στο έργο) υπερβαίνει τα (3.000.000) ευρώ , χωρίς να υπολογίζεται η έκπτωση της δημοπρασίας, η θεώρηση των Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. και του Σ.Π. και όλων των επομένων γίνεται από το Δ/ντή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Υπουργείου αυτού. Στην περίπτωση έργων των Δήμων Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσ/νίκης το ανωτέρω ποσό διπλασιάζεται. Τα Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. και Συγκριτικοί Πίνακες που έχουν θεωρηθεί από το Δ/ντή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών, σε όσες περιπτώσεις τούτο απαιτείται, επιστρέφονται στη Δ/νουσα Υπηρεσία και κοινοποιούνται από αυτήν στον ανάδοχο, με αποδεικτικό. Για τις κατά τα ανωτέρω θεωρήσεις της παρ. αυτής δεν απαιτείται γνωμοδότηση συμβουλίου έργων. 3.Προκειμένου να συνταχθεί από τη Δ/νουσα Υπηρεσία, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 43 του Π.Δ. 609/85 πρωτόκολλο κανονισμού τιμών μονάδας νέων εργασιών για εργασίες για τις οποίες έχει προβλεφθεί τιμή στην αρχική μελέτη ή σε προηγούμενο τέτοιο πρωτόκολλο για αναγκαίες μελλοντικές αυξήσεις ποσοτήτων και πριν να υπογραφεί το πρωτόκολλο αυτό από τον ανάδοχο, απαιτείται γνωμοδότηση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων 'Εργων τόσο για την αναγκαιότητα της σύνταξης των νέων αυτών τιμών όσο και για το καθοριζόμενο από τη Δ/νουσα Υπηρεσία ύψος τους.

'Α ρθ ρο 1 3 Π λη ρω μ ές - Δ ικ αιο λο γ η τικ ά

1. Για τις πληρωμές των έργων που εκτελούνται σύμφωνα με το παρόν δ/γμα, εφαρμόζονται οι διατάξεις "περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των δήμων και κοινοτήτων". 2.Στην περίπτωση έργου που εκτελείται με διαγωνισμό η απευθείας ανάθεση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το χρηματικό ένταλμα πληρωμής του αναδόχου υπογράφεται από τον επιβλέποντα και θεωρείται από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας μόνο ο οικείος λογαριασμός (πιστοποίηση).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3.Στα δικαιολογητικά που συνοδεύουν κάθε χρηματικό ένταλμα πληρωμής έργου που εκτελείται με αυτεπιστασία επισυνάπτεται συγκεντρωτική κατάσταση στην οποία αναφέρονται τα δικαιολογητικά πληρωμής και το αντίστοιχο ποσό. Η κατάσταση αυτή και μόνο υπογράφεται από τον επιβλέποντα και θεωρείται από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 3 του άρθρου 15 του παρόντος.

415

4.Η ανωτέρω υπογραφή και θεώρηση έχει την έννοια ότι τα υλικά των οποίων έγινε προμήθεια και οι μεταφορές τους είναι απαραίτητα για την εκτέλεση του έργου και ότι η αξία της εργασίας που έγινε με ημερομίσθια ανταποκρίνεται προς το ολικό ποσό της αντίστοιχης κατάστασης, καθώς και ότι οι τιμές ημερομισθίων δεν υπερβαίνουν αυτές των συλλογικών συμβάσεων ή τις τιμές της μελέτης, οι δε τιμές υλικών δεν υπερβαίνουν τις τιμές της μελέτης ή εκείνες που ισχύουν σύμφωνα με τις τιμαριθμικές του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) κατά το χρόνο πληρωμής. Για την 745

Η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 23 του Ν. 1832/1989 (ΦΕΚ 54 Α΄) τροποποιήθηκε ως προς το ποσό των τριακοσίων εκατομμυρίων (300.000.000) δραχμών, το οποίο αυξάνεται σε τρία εκατομμύρια (3.000.000) ευρώ με την παράγραφο 2 του άρθρου 12 του ν. 3074/02, ΦΕΚ-296 Α’».

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία επιτρέπεται η σύνταξη του τιμολογίου της μελέτης να γίνεται με βάση τις τιμές ημερομισθίων και υλικών, όπως αυτές διαμορφώνονται από τις επικρατούσες τοπικές συνθήκες. 5. Τα δικαιολογητικά απόδοσης λογαριασμού των ενταλμάτων προπληρωμής που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα θεωρούνται όπως ορίζεται στις παρ. 2 και 3 του παρόντος άρθρου. 6. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου πλην των παρ. 2, 3 και 4 αυτού, δεν εφαρμόζονται για τα έργα επιχειρήσεων για τις οποίες ισχύουν οι διατάξεις που ρυθμίζουν τα θέματα της οικονομικής τους διοίκησης.

'Α ρθ ρο 1 4 Χο ρή γ η ση προ κ ατ αβ ο λή ς

Χορήγηση προκαταβολής δεν επιτρέπεται στα έργα που εκτελούνται από τους αναφερόμενους εργοδότες ή κυρίους των έργων στην παρ. 1 του άρθρου 1 του παρόντος δ/τος.

'Α ρθ ρο 1 5 Μι κρά έργ α - Εργ ασί ες συντή ρη ση ς

746

[1.Για μικρά έργα ή εργασίες συντήρησης , που η δαπάνη του καθενός από αυτά δεν υπερβαίνει τα δύο εκατομμύρια (2.000.000) δραχμές, η με αυτεπιστασία εκτέλεση και η ανάθεση με διαγωνισμό ή χωρίς διαγωνισμό δίνεται με βάση την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, την περιγραφή του έργου και τα τυχόν λοιπά στοιχεία που περιέχονται στη σχετική απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου ή της δημαρχιακής επιτροπής. Τα στοιχεία αυτά της απόφασης αποτελούν τη σχετική μελέτη που προβλέπεται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν. 1418/84. Στις ανωτέρω περιπτώσεις η δημαρχιακή επιτροπή ή το κοινοτικό συμβούλιο αποφασίζει για τον τρόπο εκτέλεσης του έργου και ένα μεν πρόκειται για εκτέλεση με διαγωνισμό για τους όρους αυτού, εάν Δε πρόκειται για εκτέλεση με απευθείας ανάθεση, για τον συγκεκριμένο ανάδοχο και τους όρους ανάθεσης. Ειδικότερα, προκειμένου για την εκτέλεση των παραπάνω έργων με αυτεπιστασία από τον δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας, η απόφαση λαμβάνεται από τη δημαρχιακή επιτροπή ή το κοινοτικό συμβούλιο με την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 111 του Π.Δ. 410/95 εφόσον συμφωνεί ο δήμαρχος ή ο πρόεδρος της κοινότητας

746

ΥΠΕΣ/42952/8 Ιουλίου 2008.-Αποδοχή της αρ.321/2008 γνωμοδότησης του Γ’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.

Σύμφωνα με την ανωτέρω γνωμοδότηση αρμόδιο συλλογικό όργανο να αποφασίσει για την απευθείας ανάθεση κατασκευής μικρών έργων ή εκτέλεσης εργασιών συντήρησης έργων μέχρι του ποσού που καθορίζεται με την εκάστοτε απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Απόφαση ΕΔ2α/04/40/Φ.Ν.294/86 ΦΕΚ 137/Β’/28.3.86, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση Δ17α/07/96/Φ.Ν.294/92 ΦΕΚ 547/Β’/2.9.92), υπό την ισχύ του νέου Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (Ν.3463/2006 ΦΕΚ 114 Α’) είναι το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο και συνεπώς η ανωτέρω αρμοδιότητα δεν ασκείται πλέον από τη Δημαρχιακή Επιτροπή. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και για τα μικρά έργα ή εργασίες συντήρησης, που η δαπάνη του καθενός από αυτά δεν υπερβαίνει τα 5.869,41€ προ Φ.Π.Α. (ισόποσο 2.000.000 δρχ.) και των οποίων η ανάθεση και εκτέλεση ρυθμίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 15 του Π.Δ/ τος 171/1987 (ΦΕΚ 84 Α’), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Π.Δ/τος 229/1999 (ΦΕΚ 194 Α’). Αρμόδιο συλλογικό όργανο να αποφασίσει για την απευθείας ανάθεση των έργων αυτών θα είναι πλέον το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Σας κοινοποιούμε συνημμένα σε φωτοαντίγραφο την αρ.321/2008 γνωμοδότηση του Γ’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, το περιεχόμενο της οποίας αποδεχόμαστε.

416

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2.Η παρακολούθηση, η διοίκηση και ο έλεγχος των έργων της προηγούμενης παραγράφου, γίνεται από τον Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο της Κοινότητας. Η Δημαρχιακή επιτροπή ή το Κοινοτικό Συμβούλιο μπορεί να ορίσουν για την παρακολούθηση, τη διοίκηση και τον έλεγχο της εκτέλεσης ένα δημοτικό ή κοινοτικό σύμβουλο. Τα έργα αυτά παραλαμβάνονται από δύο δημοτικούς ή κοινοτικούς Συμβούλους, που ορίζονται από το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο, οι οποίοι συντάσσουν βεβαίωση για την καλή εκτέλεση και το εύλογο της δαπάνης του έργου. Οι σύμβουλοι μπορεί να ορίζονται για την παραλαβή όλων των έργων που εκτελούνται μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Προκειμένου για μεγάλο δήμο, αυτός μπορεί να χωριστεί σε τομείς και να ορίζονται για κάθε ένα τομέα δύο σύμβουλοι. Στην ανωτέρω επιτροπή μπορεί να συμμετέχει, προκειμένου μεν για Δήμους ή Κοινότητες που έχουν δική τους Τεχνική Υπηρεσία και τεχνικός διπλωματούχος ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού ή πτυχιούχος ανωτέρων τεχνικών σχολών κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, προκειμένου δε για έργα των άλλων Δήμων και Κοινοτήτων, τεχνικός της ΤΥΔΚ διπλωματούχος ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού ή πτυχιούχος ανωτέρων τεχνικών σχολών κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού, ο οποίος ορίζεται από το Νομάρχη εφόσον θα ζητηθεί αυτό με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου. 'Εργα της προηγούμενης παρ. 1 που εκτελούνται από Συνδέσμους, Δημοτικά ή Κοινοτικά Ιδρύματα, λοιπά Δημοτικά και Κοινοτικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τις Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις των Ν. 1069/80, 890/79 και 2234/52, παραλαμβάνονται από δύο μέλη του αρμόδιου συμβουλίου διοίκησής τους ή από υπαλλήλους τους οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού, οι οποίοι ορίζονται με απόφαση του συμβουλίου αυτού. 3. Στους δήμους και τις κοινότητες που έχουν δική τους τεχνική υπηρεσία στα έργα της παρ. 1 του παρόντος ορίζονται επιβλέποντες τεχνικοί υπάλληλοι οιασδήποτε κατηγορίας και βαθμού. 4. Η πληρωμή μετά την περαίωση των έργων της παρ. 2 και με την επιφύλαξη της παρ. 3 του παρόντος γίνεται: α) Με βεβαίωση του παρακολουθούντος οτι ο ανάδοχος ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του. β) Με την κατά την παρ. 2 του παρόντος άρθρου βεβαίωση για την καλή εκτέλεση του έργου. Στην περίπτωση των έργων που εκτελούνται με αυτεπιστασία, οι πληρωμές για εργατικά, προμήθειες υλικών κ.λ.π. που απαιτούνται κατά τη διάρκεια εκτέλεσής τους γίνονται με βάση δικαιολογητικά που συντάσσει ο παρακολουθών σύμφωνα με την παρ. 2 του παρόντος άρθρου, την εκτέλεση των έργων.

'Α ρθ ρο 1 6 Σύσ ταση ε πι τρο πή ς π αρ αλαβ ή ς

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Οι κατά τις διατάξεις των άρθρων 53 και 55 του Π.Δ. 609/85 επιτροπές παραλαβής των έργων συνιστώνται από το Νομάρχη και αποτελούνται από ένα δημοτικό ή κοινοτικό σύμβουλο και

417

α)Για έργα από 300.001 έως 3.000.000 δρχ. από ένα τεχνικό διπλωματούχο ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού ή πτυχιούχο ανωτέρων τεχνικών σχολών, κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού. β)Για έργα από 3.000.001 δρχ. μέχρι 100.000.000 δρχ. από δύο τεχνικούς διπλωματούχους ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού του ενός από αυτούς δυναμένου να αντικατασταθεί από πτυχιούχο ανωτέρων τεχνικών σχολών, κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού. γ) Για έργα από 100.000.001 και άνω από τρεις τεχνικούς διπλωματούχους ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορίας ΠΕ οιουδήποτε βαθμού του ενός από αυτούς δυναμένου να αντικατασταθεί από πτυχιούχο ανωτέρων Τεχνικών Σχολών κατηγορίας ΤΕ οιουδήποτε βαθμού. Οι ανωτέρω αναφερόμενοι τεχνικοί προέρχονται από το δημόσιο τομέα ή από τους αναφερόμενους στην παρ. 1 του άρθρου 1 του παρόντος Δ/τος.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Άρ θρο 1 7 Ε πί λυση δ ιαφ ο ρών

1. Πράξεις του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου και του Νομάρχη που αφορούν σε θέματα εκτέλεσης έργου ή εκπόνησης μελέτης, τα οποία ανακύπτουν μετά την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεν προσβάλλονται από τον ανάδοχο εκτέλεσης του έργου ή εκπόνησης μελέτης κατά τα οριζόμενα από τις διατάξεις των άρθρων 152 παρ. 2 και 155 του Π.Δ. 76/85. Γενικά οι τυχόν διαφωνίες που προκύπτουν κατά την εκτέλεση των έργων ή την εκπόνηση των μελετών, επιλύονται κατά τις διατάξεις των επόμενων παραγράφων. 2. Για κάθε πράξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, για την οποία ο ανάδοχος του έργου ή ο ανάδοχος εκπόνησης της μελέτης κρίνει οτι είναι βλαπτική των συμφερόντων του, δικαιούται να υποβάλλει ένσταση στο Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο υποχρεωτικά μέσω της Διευθύνουσας Υπηρεσίας η οποία την διαβιβάζει σ' αυτό, μαζί με τις παρατηρήσεις της, μέσα σε 5 ημέρες. Η ένσταση ασκείται μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία 15 ημερών, αφότου έλαβε γνώση ο ανάδοχος της προσβαλλόμενης πράξης ή από την επίδοση αυτής με αποδεικτικό. Στην περίπτωση θεώρησης της μελέτης Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. ή Σ.Π. από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 2 του παρόντος δ/τος η κατά τα ανωτέρω υποβολή της ένστασης του αναδόχου μελετητή ή αναδόχου εκτέλεσης του έργου προς το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο γίνεται μετά την επίδοση σ'αυτόν από την Διευθύνουσα Υπηρεσία, με αποδεικτικό, της θεωρημένης από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών μελέτης Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. ή Σ.Π. Το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο οφείλει να αποφασίσει επί της ένστασης μέσα σε δύο μήνες από την ημερομηνία που αυτή περιέχεται στο Δήμο ή την Κοινότητα. 3. Εάν ο ανάδοχος διαφωνεί προς την απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου ή περάσουν δύο μήνες από την κατάθεση της ένστασης χωρίς να έχει ληφθεί η απόφαση αυτή μπορεί να ασκήσει αίτηση 747 θεραπείας προς τον Νομάρχη μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία, 3 μηνών από την επίδοση της απόφασης με αποδεικτικό ή την παρέλευση άπρακτης της διμήνου προθεσμίας μέσα στην οποία έπρεπε να αποφανθεί το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο. Αίτηση θεραπείας μπορεί επίσης ν' ασκήσει ο ανάδοχος του έργου και όταν το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο μέσα στην ίδια ανατρεπτική προθεσμία των 2 μηνών δεν αποφαίνεται σε πράξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, η οποία πράξη προβλέπεται από τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για την εκτέλεση έργων ή ανάθεση εκπόνησης μελετών και υπόκεινται στην έγκρισή του ή για βλάβη συμφερόντων του που προκύπτει από απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου. 4. Ο Νομάρχης αποφαίνεται μετά γνώμη του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημοσίων 'Εργων μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία 3 μηνών από την υποβολή της αίτησης θεραπείας. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο Δημοσίων 'Εργων γνωμοδοτεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 57 του Π.Δ. 609/85. 5. Αν ο Νομάρχης δεν εκδώσει την απόφασή του, μέσα στην καθορισμένη προθεσμία των 3 μηνών ή κάποιος από τους συμβαλλόμενους δεν αποδεχτεί την απόφαση του νομάρχη τότε αρμόδιο για την επίλυση της διαφοράς που δημιουργείται είναι το Εφετείο στην περιφέρεια του οποίου εκτελούνται τα έργα. Το Εφετείο δικάζει ύστερα από προσφυγή που ασκείται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών, αφότου κοινοποιήθηκε η απόφαση του νομάρχη ή πέρασε η προθεσμία για την έκδοση της απόφασης.

747

ΝΣΚ/317/1991.Ο.Τ.Α. Συμβάσεις δημοσίων έργων. "Ιεραρχικές προσφυγές". Αρμόδιο όργανο προς εξέταση. Αρμόδιο όργανο για την εξέταση των προσφυγών του άρθρου 8 Ν.3200/1955, οι οποίες αφορούν σε αποφάσεις Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων ή πράξεις των Επιτροπών του άρθρου 18 Ν.2218/1994 για εκτέλεση έργων Ο.Τ.Α. και αναφέρονται σε ερωτήματα που αναφύονται πριν από την υπογραφή της σύμβασης, είναι ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., κατ άρθρο 16 Ν.2576/1998. Εξακολουθούν δε να ισχύουν και οι διατάξεις του άρθρου 17 του ΠΔ 171/1987 σε ό,τι αφορά τυχόν διαφωνίες που προκύπτουν μετά την υπογραφή της οικείας σύμβασης, κατά το στάδιο της εκτέλεσης των έργων ή της εκπόνησης των μελετών.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

6.Πριν υποβληθεί η διαφορά στο Εφετείο, πρέπει να έχει εξαντληθεί η διοικητική διαδικασία, που προβλέπεται από τις προηγούμενες παραγράφους αυτού του άρθρου, διαφορετικά η προσφυγή κηρύσσεται απαράδεκτη.

418

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

7. Οι διατάξεις αυτού του άρθρου εφαρμόζονται και για έργα ή μελέτες που ανατέθηκαν με διαγωνισμό ή χωρίς διαγωνισμό, πριν από την ισχύ του παρόντος δ/τος.

Άρ θρο 1 8 Π αρε κκ λίσ ει ς

Παρεκκλίσεις που προβλέπονται από την παρ. 2 του άρθρου 11 του Ν.Δ. 2386/53 "Περί ενοποιήσεως και αποκεντρώσεως των Τεχνικών Υπηρεσιών του Κράτους (ΦΕΚ Α' 111), όπως ισχύει μετά το Β.Δ. 120/60 "Περί ρυθμίσεως αρμοδιοτήτων συναφών προς έργα δημοσίων επενδύσεων" (ΦΕΚ Α' 30) και που διατηρήθηκε σε ισχύ με τη διάταξη του άρθρου 28 παρ. 2 του Ν. 1418/84 δεν εγκρίνονται για μελέτες και κατασκευή έργων των Δήμων, Κοινοτήτων, Συνδέσμων τους, Δημοτικών και Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Δημοτικών και Κοινοτικών Επιχειρήσεων των Ν. 1069/80, 890/79 και 2234/52.

Άρ θρο 1 9 Γε νι κέ ς δ ι ατ άξ ει ς

[1. Τις κατά τα άρθρα 25 (παρ. 3), 26 (παρ. 3), 27 (παρ. 2 και 5), 34 (παρ. 7), 36 (παρ. 12), 43 (παρ. 6), 47 (παρ. 4) και 48 (παρ. 3, 5 και 6) του Π.Δ. 609/85 αρμοδιότητες της Διευθύνουσας Υπηρεσίας ασκεί η Προισταμένη Αρχή. Ειδικά για τις περιπτώσεις των άρθρων 27 (παρ. 2 και 5), 34 (παρ. 7), 47 (παρ. 4) και 48 (Παρ. 3, 5 και 6) του ίδιου Π.Δ/τος η Προισταμένη Αρχή ασκεί τις ανωτέρω αρμοδιότητες μετά γνώμη της Διευθύνουσας 748 Υπηρεσίας] 2. Ο κατά το άρθρο 36 παρ. 8 του αυτού Π.Δ/τος προβλεπόμενος διαχωρισμός των εργασιών, ενεργείται από τον επιβλέποντα του έργου σε αντιπαράσταση με τον ανάδοχο. 3. 'Οπου στο παρόν δ/γμα αναφέρεται προμήθεια αυτή αφορά υλικά που ενσωματώνονται στα έργα.

Άρ θρο 2 0 Αν τισ το ιχ ίε ς ο ργ άν ων γ ι α τη ν άσ κη ση αρ μο δ ιο τ ή των

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

'Οπου στις διατάξεις του παρόντος Π.Δ/τος αναφέρεται: α)Δήμος ή Κοινότητα, νοείται Σύνδεσμος, Δημοτικό ή Κοινοτικό ίδρυμα, Δημοτικό ή Κοινοτικό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, Δημοτική ή Κοινοτική Επιχείρηση. β) Δημοτικά ή Κοινοτικά Συμβούλια νοείται: Για τους συνδέσμους, η Εκτελεστική Επιτροπή. Για τα ιδρύματα, Νομικά Πρόσωπα και Επιχειρήσεις, τα Διοικητικά τους Συμβούλια. γ)Δήμαρχος ή Πρόεδρος Κοινότητας νοείται ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, του Ιδρύματος, του Νομικού Προσώπου ή της Επιχείρησης. δ) Δημαρχιακή επιτροπή νοείται η Εκτελεστική Επιτροπή του Ιδρύματος. 748

419

Η παράγραφος 1 του άρθρου 19 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παράγραφο 3θ του άρθρου 12 του ν. 3263/2004, ΦΕΚ-179 Α’

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ε) Δημοτικός ή Κοινοτικός Σύμβουλος νοείται για τους Συνδέσμους, Δημοτικά και Κοινοτικά Ιδρύματα, λοιπά Δημοτικά και Κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις, μέλος του Διοικητικού τους Συμβουλίου.

'Α ρθ ρο 2 1 Τελ ικ ές κα ι μ ετ αβ α τι κέ ς δ ι ατά ξ ει ς

1.Η ισχύς του παρόντος αρχίζει 20 ημέρες από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και εφαρμόζεται και στα έργα: α) τα οποία δημοπρατήθηκαν από 1.3.1986 β) τα οποία εκτελούνται με απευθείας ανάθεση ή αυτεπιστασία ύστερα από απόφαση του αρμόδιου οργάνου του δήμου ή της κοινότητας που έχει ληφθεί από 1.3.86. 2.'Εργα που δημοπρατήθηκαν πριν από την 1.3.86 ή η απόφαση του αρμόδιου οργάνου για την απευθείας ανάθεση ή την με αυτεπιστασία εκτέλεσή τους έχει ληφθεί πριν από την 1.3.86, εξακολουθούν να διέπονται με την επιφύλαξη της παρ. 7 του άρθρου 17 του παρόντος, από τις διατάξεις που ίσχυαν μέχρι την παραπάνω ημερομηνία, μέχρι την πλήρη εκκαθάριση των εξ αυτών σχέσεων. 3.Η δημοπράτηση ή η με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτέλεση έργων (απευθείας ανάθεση ή αυτεπιστασία) των οποίων οι μελέτες συντάχθηκαν και θεωρήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, γίνεται με βάση τις μελέτες αυτές, αφού προσαρμοσθούν στις διατάξεις του παρόντος με την διακήρυξη ή με την απόφαση του αρμόδιου οργάνου για απευθείας ανάθεση ή αυτεπιστασία. 4.Οι διατάξεις των άρθρων 15 και 16 του παρόντος δ/τος που αναφέρονται στην παραλαβή των έργων εφαρμόζονται και για τα έργα τα οποία είχαν εκτελεστεί με βάση προγενέστερες διατάξεις και η παραλαβή τους δεν έχει πραγματοποιηθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. 'Εργα τα οποία έχουν παραληφθεί προσωρινά μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, παραλαμβάνονται οριστικά σύμφωνα με το παρόν δ/γμα. 5.Για θέματα που δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις του παρόντος δ/τος, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 1418/84 και των Π.Δ/των που εκδίδονται σε εκτέλεσή του. Στους Υπουργούς Εσωτερικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων, αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αθήνα, 15 Μαίου 1987

420

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Π .Δ. 9 9 /1 8 .3 .1 9 9 2 / ( Φ Ε Κ 4 6 Α '/2 4 .3 .1 9 9 2 . - Διό ρθω ση Σφ ά λμ ατο ς. σ το Φ Ε Κ - 6 6 Α/9 2 ) Μελ έτη κα ι ε κτ έλ εση αρ χ αιο λο γ ικ ών εν γ έν ει έρ γ ων

749

Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 81 του Ν. 1958/91 "Τμήματα Αμειβομένων Αθλητών, Αθλητικές Εταιρείες και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α' 122). 2. Τις με αριθ. 738/91 και 111/92 γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόταση του Υπουργού Πολιτισμού, αποφασίζουμε:

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Α ' - Γ εν ικ ές δ ιατ ά ξε ις 'Ά ρθ ρο 1 Π εδ ίο Ε φ αρ μο γ ή ς

750

Στις διατάξεις του παρόντος διατάγματος υπάγονται η μελέτη και η εκτέλεση των αρχαιολογικών εν γένει έργων (ανασκαφές, αναστηλώσεις, στερεώσεις, συντηρήσεις αρχαίων και μνημείων, διαμορφώσεις αρχαιολογικών χώρων, μουσειακές εργασίες εν γένει, επισκευές μετασκευές).

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Β ' - Σύν τα ξ η με λε τώ ν

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

749

421

ΥΠΠΟ-ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ.Εγχειρίδιο Διαδικασιών που περιγράφει τη μέθοδο υλοποίησης Αρχαιολογικών Έργων δι’ Αυτεπιστασίας από τις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ., σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τις απαιτήσεις του Συστήματος Διαχειριστικής Επάρκειας των Δικαιούχων του ΕΣΠΑ 2007 - 2013. 750

Βλ. τις διατάξεις της παρ. 7α του άρθρου 80 του Ν. 3057/2002, ΦΕΚ-239/ Α’ με τις οποίες ορίζεται : «Όπου στο Π.Δ. 99/1992 όπως ισχύει εκάστοτε: Α) αναφέρονται "υπηρεσίες" ή "διευθύνσεις" του Υπουργείου Πολιτισμού νοούνται τα όργανα που ορίζονται στον Κανονισμό Λειτουργίας του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. πλην της περιπτώσεως του άρθρου 5 του Π.Δ. 99/1992, Β) προβλέπονται χρηματικά όρια δαπανών για υπηρεσίες, προμήθειες, μελέτες και εκτέλεση έργων και εργασιών, ισχύουν τα όρια που προβλέπονται στον Κανονισμό Λειτουργίας του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. με την επιφύλαξη της σχετικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τα έργα που εκτελούνται από το Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε., ως "Προϊσταμένη Αρχή" νοείται το Δ.Σ. του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε., ενώ ως "Διευθύνουσα Υπηρεσία" νοείται, με την επιφύλαξη του άρθρου 3 του Ν. 2121/1991 (ΦΕΚ 36 Α΄), η Επιστημονική Επιτροπή του Έργου, η οποία ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 30 του Ν. 2190/1994 από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ως Τεχνικό Συμβούλιο νοείται το Τεχνικό Συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού, στο οποίο εισηγητές ορίζονται οι προϊστάμενοι των καθ' ύλη αρμόδιων Διευθυνουσών Υπηρεσιών του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. αναπληρούμενοι από το νόμιμο αναπληρωτή»).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

'Ά ρθ ρο 2 Τ ρό πο ς σύ ντ αξη ς μελ ετ ών

1. Η σύνταξη των μελετών των αρχαιολογικών εν γένει έργων και εργασιών, όπου απαιτείται η ύπαρξη μελέτης ενεργείται ύστερα από απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού απ' ευθείας από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ), η με ανάθεση σε ιδιώτες μελετητές που έχουν τα κατά νόμον προσόντα ή και πρόσθετο εξειδικευμένα προσόντα που ορίζονται με την εκάστοτε διακήρυξη. 2. Οι μελέτες συντάσσονται με βάση ειδικές, για κάθε αντικείμενο, προδιαγραφές, οι οποίες εγκρίνονται με αποφάσεις του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ). Με την ίδια διαδικασία εγκρίνονται και οι τυχόν τροποποιήσεις.

'Ά ρθ ρο 3 Σύν τα ξη με λε τών μ ε α ν άθ εση

1. Όταν η μελέτη ανατίθεται σε ιδιώτη μελετητή ή ιδιωτικά γραφεία μελετών, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 716/1977 "περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως μελετών", όπως εκάστοτε ισχύει. 2. Οι αμοιβές των μελετητών, για τις μελέτες της προηγουμένης παραγράφου, καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις, που ισχύουν εκάστοτε, περί αμοιβών μελετητών. Σε περιπτώσεις μελετών που δεν προβλέπονται από τις διατάξεις αυτές, οι αμοιβές καθορίζονται με βάση ειδικό αναλυτικό τιμολόγιο εργασιών μελέτης ή Κώδικα αμοιβών, που κυρώνεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου του ΥΠ.ΠΟ. 3. Παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του Ν. 716/77 επιτρέπονται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου και, όπου απαιτείται, και του ΚΑΣ. Οι παρεκκλίσεις μπορούν να αφορούν σε σχεδιασμό ή μελέτη, ή έλεγχο μελέτης έργου στο σύνολό του, ή Τμήματος τους, ή ομάδος ομοειδών έργων, καθώς επίσης και σε θέματα αμοιβών. Η ανάθεση σε ιδιώτη μελετητή γίνεται σ' αυτές τις περιπτώσεις, με σύμβαση που προσδιορίζει και τη σχετική αμοιβή. Ο μελετητής, που αναλαμβάνει καθήκοντα σύμφωνα με την παράγραφο αυτή, υπέχει και ευθύνη δημοσίου υπαλλήλου.

'Ά ρθ ρο 4 Σύ ντα ξη μ ελε τώ ν δ ι α τ η ς υ πη ρ εσί ας

'Ά ρθ ρο 5 Θε ώρη ση , έγ κ ριση κα ι τρο πο πο ίη ση μ ελε τώ ν

1. Οι μελέτες των αρχαιολογικών εν γένει έργων ελέγχονται και θεωρούνται από την αρμόδια, κατά περίπτωση διεύθυνση του ΥΠ.ΠΟ. 2. Οι μελέτες ή οι τροποποιήσεις τους εγκρίνονται από τον Υπουργό Πολιτισμού ύστερα από εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠ.ΠΟ και γνωμοδότηση του αρμόδιου Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων ή του ΚΑΣ. Η έγκριση μελετών, με την διαδικασία αυτή, εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τον φορέα ή την υπηρεσία που εκπόνησε τη μελέτη.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η σύνταξη των μελετών αρχαιολογικών εν γένει έργων, δια της υπηρεσίας, ενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ η από ειδική ομάδα που συγκροτείται εκάστοτε με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού από υπαλλήλους του ΥΠ.ΠΟ με εμπειρία στο αντικείμενο της μελέτης.

422

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Σε περίπτωση που κάποιο αρχαιολογικό έργο είναι αρμοδιότητας, περισσοτέρων της μιας Υπηρεσιών μπορεί ύστερα από απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού η μελέτη να ανατίθεται σε μία μόνο Υπηρεσία.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Γ' Χρη μα το δ ό τη ση κ αι εκ τ έλε ση τ ων αρχα ιο λο γ ικ ών έργ ω ν. 'Ά ρθ ρο 6

Χρηματοδότηση των αρχαιολογικών μελετών και έργων - Διαχείριση των σχετικών πιστώσεων 1. Τα αρχαιολογικά εν γένει έργα που εκτελεί το Δημόσιο χρηματοδοτούνται από τους Προϋπολογισμούς Τακτικό, Δημοσίων Επενδύσεων, από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, από τα έσοδα του αριθμολαχείου ΛΟΤΤΟ- ΠΡΟ-ΠΟ (άρθρο 13 του Ν. 1948/91 ΦΕΚ Α'83) και από άλλες δημόσιες ή ιδιωτικές πηγές. 2. Τις πιστώσεις που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο βαρύνουν οι δαπάνες για: α/ την εκπόνηση των μελετών β/ τις αναγκαίες ερευνητικές εργασίες, καθώς και τις εργασίες και υλικά τεκμηρίωσης γ/ την εκτέλεση και συντήρηση των αρχαιολογικών έργων δ/ την καταβολή αποζημίωσης για την προσωρινή στέρηση της χρήσης, καθώς και για τις ζημιές που προκαλούνται κατά την εκτέλεση των έργων. ε/ τα ασφάλιστρα των ιδίων των έργων και των επιβλεπόντων και των εργαζομένων σ' αυτά. στ/ την προμήθεια μέσων και των αναγκαίων μηχανημάτων, εργαλείων, οργάνων, συσκευών, ειδικών συγγραμμάτων, χαρτών και υλικών πάσης φύσεως. ζ/ την καταβολήν αμοιβών, αποδοχών ή αποζημιώσεων στο προσωπικό πάσης φύσεως που προσλαμβάνεται πρόσκαιρα για την εκτέλεση, επίβλεψη, συντήρηση και φύλαξη των έργων και των εργοταξίων. η/ τη μίσθωση των αναγκαιούντων ακινήτων και μέσων. θ/ αμοιβές παροχής υπηρεσιών. ι/ την εκτέλεση επί μέρους εργασιών από τρίτους, με υλικά ή χωρίς υλικά (φατούρα). ια/ την επιστημονική δημοσίευση των εργασιών μετά την ολοκλήρωσή τους και κάθε άλλη δαπάνη σχετική με την μελέτη, τεκμηρίωση, εκτέλεση και εν χρόνω παρακολούθηση των αρχαιολογικών έργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η διαχείριση των επιχορηγήσεων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων προς τις περιφερειακές και ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ (παρ. 59 του άρθρου 11 του Ν.1881/90, ΦΕΚ Α 42) πραγματοποιείται από αυτές απ' ευθείας και σύμφωνα με τους κανόνες περί λογιστικής διαχειρίσεως που διέπουν την λειτουργία τους.

423

4. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού καθορίζονται η ροή χρηματοδότησης μελετών και έργων, που χρηματοδοτούνται από τα προβλεπόμενα στη διάταξη του άρθρου 13 του Ν. 1948/91 έσοδα, σε περίπτωση που ο προϋπολογισμός τους υπερβαίνει την αρχική χρηματοδότηση. Η απόφαση αυτή αποτελεί προϋπόθεση για τη δημοπράτηση του έργου.

'Ά ρθ ρο 7 Τρό πο ς εκτ ελ έσε ω ς τ ων αρχ α ιο λο γ ικ ών έργ ων

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οι ανασκαφές και εν γένει τα αρχαιολογικά έργα που εκτελούνται μετά από έγκριση του αρμοδίου οργάνου του ΥΠ.ΠΟ, από τις διευθύνουσες Υπηρεσίες του άρθρου 2 παρ. 1 εδαφ. α' και β' του Π.Δ. 263/87 (ΦΕΚ Α' 127) και τις Υπηρεσίες της παρ. 4 του άρθρου 2 του ιδίου διατάγματος γίνονται με αυτεπιστασία και απολογιστικά. 2. Ο τρόπος εκτέλεσης των αρχαιολογικών έργων που εκτελούνται από τις λοιπές διευθύνουσες υπηρεσίες του άρθρου 2 παρ. 1 εδαφ. γ' του Π.Δ. 263/87, αποφασίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Π.Δ. 609/85. Τα έργα αυτά μπορούν να εκτελεσθούν είτε με αυτεπιστασία και απολογιστικά είτε από ειδικευμένες επιχειρήσεις. 3. Η συντήρηση των εκτελουμένων έργων, καθώς και η άρση ετοιμορροπίας ενεργείται κατά προτεραιότητα. 4. Η εκτέλεση αρχαιολογικών έργων και εργασιών όπου κρίνεται απαραίτητο γίνεται με βάση ειδικές τεχνικές προδιαγραφές που εγκρίνονται εκάστοτε με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ. ή του Τεχνικού Συμβουλίου του ΥΠ.ΠΟ, κατά περίπτωση. Στην διαμόρφωση των προδιαγραφών αυτών λαμβάνονται υπόψη οι διεθνείς Συμβάσεις, Διακηρύξεις, Συστάσεις διεθνών οργανισμών, κανονισμοί και προδιαγραφές άλλων χωρών και η διεθνής πρακτική που ακολουθείται στα σχετικά θέματα. Με όμοιες αποφάσεις εγκρίνονται και οι τροποποιήσεις που ενδείκνυνται να γίνουν. 5. Σε περίπτωση που κάποιο αρχαιολογικό έργο είναι αρμοδιότητος περισσοτέρων της μιάς υπηρεσιών, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού μπορεί να ανατίθεται σε μία μόνο υπηρεσία. Τα όργανα δημοπράτησης, επίβλεψης και παραλαβής του έργου, στις περιπτώσεις αυτές μπορούν να στελεχώνονται και από υπαλλήλους των συναρμοδίων υπηρεσιών.

'Ά ρθ ρο 8 Εκ τέ λ εση αρχ αιο λο γ ι κώ ν έργ ων α πό ε ργ ο λη πτ ικ ές ε πιχ ειρή σε ις

Στις περιπτώσεις που τα αρχαιολογικά έργα ανατίθενται σε ειδικευμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 1418/84 και των εκτελεστικών του Π.Δ/γμάτων 609/85 και 263/87, με τις παρακάτω τροποποιήσεις και συμπληρώσεις: α/ Η διακήρυξη δημοπρασίας, ανεξάρτητα από το επιλεγόμενο σύστημα υποβολής οικονομικής προσφοράς μπορεί να ορίζει και όλες τις απαιτούμενες με ποινή αποκλεισμού προϋποθέσεις για τη συμμετοχή εργοληπτικών επιχειρήσεων όπως π.χ. η τεκμηριωμένη προηγούμενη εμπειρία σε εκτέλεση παρόμοιων έργων, η ετοιμότητα και εξασφάλιση των κατάλληλων συνεργείων, υλικών και εξοπλισμό για την εκτέλεση των ειδικών εργασιών κ.λ.π. Τα πρόσθετα αυτά στοιχεία εξετάζονται από την επιτροπή πριν από το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, σε αυτοτελές στάδιο της διαδικασίας που επιδέχεται την υποβολή ενστάσεων εντός 5ημέρου από την δημόσια ανακοίνωση του αποτελέσματος τυχόν αποκλεισμού, όσων δεν συγκεντρώνουν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.

β/ Η διαδικασία αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών και ανάδειξης μειοδότη με βάση τη βέλτιστη προσφορά του άρθρου 10 του Π.Δ. 609/85 μπορεί να εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις έργων, στα οποία δεν απαιτείται σύνταξη ή ολοκλήρωση ή αναθεώρηση μελέτης από τους διαγωνιζόμενους. Στις περιπτώσεις αυτές η τεχνική προσφορά μπορεί να περιέχει στοιχεία για προσδιορισμό τεχνολογικών χαρακτηριστικών, επί μέρους στοιχείων του έργου, υποβολή προτάσεων - λύσεων σε δεδομένο τεχνικό πρόβλημα, χρονοδιάγραμμα, τεκμηριωμένα στοιχεία εμπειρίας του διαγωνιζομένου σε εκτέλεση παρόμοιων έργων, εξασφάλιση των κατάλληλων συνεργείων, εξοπλισμού και υλικών κ.λ.π. Το σύστημα αυτό, το οποίο εν συντομία ονομάζεται "σύστημα αξιολόγησης προσφορών", μπορεί να συνδυασθεί με οποιοδήποτε από τα συστήματα υποβολής οικονομικής προσφοράς των άρθρων 6-10 του Π.Δ. 609/85, και όχι αποκλειστικά με αυτό της υποβολής εργολαβικού ανταλλάγματος κατ' αποκοπήν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Η υποβολή και εκδίκαση των ενστάσεων διενεργούνται, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Π.Δ. 609/85.

424

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Η διαδικασία εξέτασης των τεχνικών προσφορών, η ανάδειξη του μειοδότη κ.λ.π. γίνεται κατά την παρ. 3 του άρθρου 10 του Π.Δ. 609/85 και οι προθεσμίες δημοσίευσης της περίληψης, ισχύος των προσφορών κ.λ.π. είναι αντίστοιχες με αυτές του συστήματος "μελέτη κατασκευή" του άρθρου 10 του Π.Δ. 609/85. γ/ Οι εκτελέσεις αρχαιολογικών έργων ή τμημάτων τους που απαιτούν ή επιδέχονται ειδικούς τρόπους κατασκευής ή μεθόδους που καλύπτονται από ειδική τεχνογνωσία ή απόρρητο, όπως συστήματα ασφαλείας και πυρασφαλείας, κατασκευή θησαυροφυλακίων προστασίας αρχαίων ή ευρημάτων, ειδικές επεμβάσεις συντήρησης κ.λ.π. γίνονται κατά τις διατάξεις περί εκτέλεσης Δημ. Εργων, όχι αποκλειστικά από εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο ΜΕΕΠ ή τα Νόμιμα Μητρώα Εμπειροτεχνών αλλά και αντιπροσώπους, εισαγωγικές ή άλλες εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα που ασχολούνται, κατά κύριο λόγο, με τα ανωτέρω αντικείμενα, μετά από προεπιλογή από αρμόδια επιτροπή, που συγκροτείται από τη Προϊσταμένη αρχή του έργου. Η προεπιλογή θα γίνεται, πέραν από τις ειδικές για κάθε έργο απαιτήσεις με βάση κατά περίπτωση το είδος, το μέγεθος και την υποδομή των ανωτέρω, τη δυναμικότητα σε ειδικό τεχνικό εξοπλισμό και προσωπικό, την αποδεδειγμένη ύπαρξη τμήματος συντήρησης και ανταλλακτικών, την εμπειρία σε κατασκευή συναφών έργων σε μέγεθος, πολυπλοκότητα και τύπο κ.λ.π.

'Ά ρθ ρο 9 Ε κτέ λε ση αρ χ αιο λο γ ι κ ών έργ ω ν κ αι εργ ασ ιών , με αυτ ε πι στα σία κ αι α πο λο γ ιστ ικ ά

1. Η αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ, που εκτελεί το έργο, ορίζει τους επιβλέποντες υπαλλήλους, ειδικοτήτων αναλόγων με το είδος του εκτελουμένου έργου. Δεδομένης της δυσχερούς προμετρήσεως των αρχαιολογικών εν γένει έργων, συντάσσεται και εγκρίνεται από την υπηρεσία, πριν από την εκτέλεση και κοινοποιείται στην Προϊσταμένη Αρχή, ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα και ενδεικτικός προϋπολογισμός του έργου τα οποία προβλέπουν τον αριθμό, τις ειδικότητες και τη διάρκεια απασχόλησης του αναγκαίου προσωπικού, τον αναγκαίο μηχανικό εξοπλισμό και τα απαιτούμενα υλικά. Το είδος και ο αριθμός των μηχανημάτων των έργων, των οποίων η αγορά κρίνεται, και τυχόν αναγκαία, εγκρίνεται από την Προϊσταμένη Αρχή από την οποία εγκρίνεται και ο τρόπος εκμετάλλευσης, μετά τη χρήση τους στο έργο. 2. Το απαιτούμενο προσωπικό διατίθεται από τακτικό ή με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό ή προσλαμβάνεται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 81 του Ν. 1958/91 και του άρθρου 10 του παρόντος διατάγματος. 3. Από τις διατιθέμενες για το έργο πιστώσεις καλύπτονται, όλες οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για το έργο, όπως αυτές αναφέρονται στο άρθρο 6 του παρόντος διατάγματος, η δε αποδοχή τους γίνεται με την υποβολή των νομίμων παραστατικών στοιχείων (τιμολόγια, δελτία παροχής υπηρεσιών κ.λ.π.) και δικαιολογητικών (αποφάσεις πρόσληψης κ.λ.π.).

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Κατά την εκτέλεση έργου με αυτεπιστασία, τηρείται με ευθύνη της Υπηρεσίας ημερολόγιο, στο οποίο καταγράφονται καθημερινώς το απασχολούμενο, κατά ειδικότητα, προσωπικό, τα μηχανήματα ή άλλα μέσα, τα εισκομιζόμενα υλικά, σε εκτελούμενες εργασίες, περιγραφικά και κατά θέση του έργου και κάθε άλλο στοιχείο που είναι αναγκαίο για την τεκμηρίωση.

425

Στις εργασίες ανασκαφών, αναστήλωσης και συντήρησης τηρείται εκ παραλλήλου και αναλυτικό επιστημονικό ημερολόγιο με ευθύνη του επιβλέποντος, που κατατίθεται στο αρχείο της Υπηρεσίας μετά την περάτωση του έργου. Η Υπηρεσία που εκτελεί το έργο οφείλει να υποβάλλει στην Προϊστάμενη Αρχή, κάθε τρίμηνο συνοπτική έκθεση για την πορεία του έργου. 5. Μετά την περάτωση του έργου ή αυτοτελούς τμήματός του, συντάσσεται από τους επιβλέποντες συγκεντρωτική έκθεση απολογισμού του έργου και υποβάλλεται υποχρεωτικά εντός τριμήνου στην υπηρεσία που εκτελεί το έργο και στην προϊσταμένη αρχή. Η προϊσταμένη αρχή μπορεί, κατά την κρίση της, να ορίσει επιτροπή ποιοτικής παραλαβής του έργου, αποτελουμένη από τρία τουλάχιστον μέλη με ειδικότητες ανάλογες προς την φύση των εργασιών. Το πρακτικό της επιτροπής κατακυρώνεται από την προϊσταμένη αρχή. Μετά την παρέλευση 15μήνου από την υποβολή της έκθεσης απολογισμού, εφόσον δεν έχει ενεργοποιηθεί η διαδικασία παραλαβής, το έργο θεωρείται αυτοδικαίως παραληφθέν.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

6. Τα αρχαιολογικά έργα του παρόντος άρθρου μπορούν να επιθεωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Οργανισμού του ΥΠ.ΠΟ ή από επιτροπές συγκροτούμενες από τον Υπουργό Πολιτισμού, κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ. 'Ά ρθ ρο 1 0 Π ρο σω π ικό ε πιβ λ έ ψε ω ς κα ι ε κτ ελέ σε ως έργ ων 751

752

1. Οι Προϊστάμενοι των υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ, που εκτελούν έργα και εργασίες με αυτεπιστασία, εκτός από την διάθεση προσωπικού που προβλέπεται από τις διατάξεις του Οργανισμού του Υπουργείου Πολιτισμού, δηλ. τακτικού και με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, προβαίνουν στην πρόσληψη του κάθε κατηγορίας και ειδικότητας εποχιακού ή πρόσκαιρου ωρομισθίου προσωπικού που είναι αναγκαίο και κατάλληλο, κατά την κρίση τους, εκάστοτε για την εκτέλεση, επίβλεψη, συντήρηση και φύλαξη των έργων, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 81 του Ν. 1958/91. Το έκτακτο προσωπικό που προσλαμβάνεται αμείβεται κατά τις διατάξεις των άρθρων 19 και 20 του Ν. 1876/90 (ΦΕΚ Α' 27), σε βάρος των πιστώσεων για την εκτέλεση των έργων. Το ίδιο ισχύει και προκειμένου περί των κάθε φύσεως αναγκών των μελετών που εκπονούνται δια της Υπηρεσίας, όταν προς τούτο απαιτείται η πρόσληψη εκτάκτου προσωπικού για εκτέλεση επί μέρους εργασιών ή μελετών. «2. Οι προσλήψεις του ανωτέρω ωρομίσθιου προσωπικού γίνονται κατόπιν ανακοίνωσης που αναρτάται στο κατάστημα της αρμόδιας Κεντρικής, Περιφερειακής ή Ειδικής Περιφερειακής Υπηρεσίας. Ο Προϊστάμενος της κατά τα ανωτέρω αρμόδιας Υπηρεσίας συντάσσει κατάλογο που περιέχει τους, κατά την κρίση του, κατάλληλους για πρόσληψη, τον οποίο αποστέλλει αμέσως μετά τη σύνταξή του στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση, με όλες τις αιτήσεις και τα συνημμένα δικαιολογητικά που έχουν υποβληθεί. Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης εγκρίνει, τροποποιεί ή συμπληρώνει τον κατάλογο αυτόν, εντός προθεσμίας πέντε (5) εργάσιμων ημερών. Μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από τη λήψη του κατά τα ανωτέρω οριστικού καταλόγου ο Προϊστάμενος της Κεντρικής, Περιφερειακής ή Ειδικής Περιφερειακής Υπηρεσίας υποχρεούται να εκδώσει, σύμφωνα με τον οριστικό κατάλογο, τις αποφάσεις πρόσληψης του ωρομίσθιου 753 προσωπικού» .

35/Α/23-2-2012.Aντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα, του Ντόπινγκ, των προσυνεννοημένων αγώνων και λοιπές διατάξεις. (…) Άρθρο 40 1. Συμβάσεις εργασίας που καταρτίζονται διαδοχικώς και εκτελούνται μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού ή του εποπτευόμενου από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων» (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.) και των ίδιων εργαζομένων που απασχολούνται με την ίδια ή παρεμφερή ειδικότητα και με τους ίδιους ή παρεμφερείς όρους εργασίας ως επιστημονικό προσωπικό και εξειδικευμένοι τεχνίτες σε έργα έρευνας, ανασκαφής, αναστήλωσης, αποκατάστασης, συντήρησης και διαμόρφωσης αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και έργων τέχνης, ή είναι απόφοιτοι του ΙΕΚ Φυλάκων Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων, απαγορεύεται, με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του π.δ. 164/2004 (Α΄ 134), να υπερβαίνουν τα πέντε (5) έτη σε συνολικό χρόνο διάρκειας της απασχόλησης. Για τον υπολογισμό της χρονικής διάρκειας των πέντε (5) ετών δεν λαμβάνεται υπόψη οποιαδήποτε προϋφιστάμενη, έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, απασχόληση των ανωτέρω εργαζομένων στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και το Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.. 2. Το προσωπικό της προηγούμενης παραγράφου δεν εμπίπτει στους περιορισμούς του άρθρου 5 του π.δ. 164/2004. 3. Οι περιορισμοί του π.δ. 164/2004 και της παραγράφου 1 του παρόντος δεν ισχύουν στις περιπτώσεις εκτέλεσης προγραμμάτων ή έργων που χρηματοδοτούνται ή επιδοτούνται από διεθνείς οργανισμούς για την απασχόληση των εργαζομένων στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και το Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. με την ίδια ή παρεμφερή ειδικότητα στο ίδιο ή σε διαφορετικό έργο. 752

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3812 - ΦΕΚ A 234/28.12.2009 Αναμόρφωση συστήματος προσλήψεων στο δημόσιο τομέα και άλλες διατάξεις (..)Άρθρο 1 Τροποποίηση και συμπλήρωση του άρθρου 14 του ν. 2190/1994. Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 14 του ν. 2190/1994 (ΦΕΚ 28 Α΄), όπως ισχύουν, αντικαθίστανται ως ακολούθως: 1.(…)2. Δεν υπάγονται στις διατάξεις των κεφαλαίων Α΄ Β΄ και Γ΄: (…)η. Οι λογοτέχνες, καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι για απασχολήσεις που προσιδιάζουν στην ιδιότητα τους. Επίσης, επιστημονικό προσωπικό και τεχνίτες υψηλής εξειδίκευσης για έργα έρευνας, αναστήλωσης, αποκατάστασης, συντήρησης και διαμόρφωσης μνημείων και έργων τέχνης. 753

Η παράγραφος 2 του άρθρου 10 του π.δ. 99/1992 αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Ν.3525/2007 (ΦΕΚ162Α)

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

751Ν.4049/23.2.2012-ΦΕΚ

426

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

3. Η δαπάνη μετακινήσεων εκτός έδρας του τακτικού και εκτάκτου προσωπικού του ΥΠ.ΠΟ, οι οποίες είναι αναγκαίες για την μελέτη ή εκτέλεση των αρχαιολογικών εν γένει έργων βαρύνει τον προϋπολογισμό του αντιστοίχου έργου, καταβάλλεται δε και εκκαθαρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.Δ. 65/1973 "Περί των δαπανών κινήσεως των τακτικών πολιτικών δημοσίων υπαλλήλων" η κατά το άρθρο 23 παρ. 4 του Ν. 1735/87, όπως κάθε φορά ισχύουν. 4. Οι Προϊστάμενοι των Υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ, που εκτελούν αρχαιολογικά έργα, εν γένει μπορούν να εισηγούνται την ανάθεση καθηκόντων επίβλεψης έργων σε ιδιώτες με σύμβαση έργου, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 και 3 του Π.Δ. 263/87.

'Ά ρθ ρο 1 1 Εργ ασί ες ε κτε λο ύ μεν ες από τρ ίτο υς

«1. Οι επί μέρους εργασίες που εκτελούνται από τρίτους στα πλαίσια της εκτέλεσης του όλου έργου, με αυτεπιστασία, ανατίθενται: α) είτε κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού, εφόσον η δαπάνη κάθε είδους εργασίας δεν υπερβαίνει το διπλάσιο του ορίου του ποσού που ισχύει κάθε φορά για πρόχειρους διαγωνισμούς προμηθειών του Δημοσίου, β) είτε απευθείας από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, που εκτελεί το έργο, εφόσον η 754 δαπάνη κάθε επί μέρους εργασίας δεν υπερβαίνει κατά εκτελούμενο έργο, το ποσό που ορίζεται κάθε φορά 755 συμφώνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί προμηθειών του Δημοσίου» 2. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος Δ/τος ο πρόχειρος διαγωνισμός και η απ' ευθείας ανάθεση διενεργούνται σύμφωνα με την διαδικασία της παρ. 1 του άρθρου 25 του Π.Δ. 609/85. 3. Στους πρόχειρους διαγωνισμούς που αναφέρονται ανωτέρω γίνονται δεκτοί εμπειροτέχνες ελεύθεροι επαγγελματίες, καλλιτέχνες, σχεδιαστές κ.λ.π. αναλόγου κάθε φορά ειδίκευσης, σύμφωνα με τους όρους που θέτει η Υπηρεσία, εφόσον κατά την κρίση της επιτροπής του προχείρου διαγωνισμού παρέχουν εχέγγυα καλής εκτέλεσης της εργασίας.

'Ά ρθ ρο 1 2 Π ρο μή θε ιε ς - Μισ θ ώσε ι ς - Ε πισ κε υέ ς

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Η προμήθεια των υλικών, εργαλείων κ.λ.π., που είναι αναγκαία για τα έργα που εκτελούνται ή τις μελέτες που εκπονούνται, ενεργείται από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας του ΥΠ.ΠΟ, που εκτελεί τα έργα βάσει των κειμένων διατάξεων και των οριζομένων στις επόμενες παραγράφους, χωρίς να απαιτείται γι' αυτό έγκριση ή εξουσιοδότηση των Υπηρεσιών άλλων Υπουργείων. «Κατ' εξαίρεση των κειμένων διατάξεων, το όριο της δαπάνης κάθε είδους προμήθειας κατά εκτελούμενο έργο που ανατίθεται με πρόχειρο διαγωνισμό είναι διπλάσιο του ορίου του ποσού που ισχύει κάθε φορά για πρόχειρους διαγωνισμούς προμηθειών του Δημοσίου 2. Η μίσθωση κατ' αποκοπήν ή με ημερομίσθιο ή με ωριαία αντιμισθία ιδιωτικών μέσων μεταφοράς, προωθητήρων, ισοπεδωτήρων, εκσκαφέων, ελκυστήρων, φορτωτών, αντλιών, γερανών και λοιπών εν γένει 754

Ελ.Συν/Τμ.7/1/2010 .Αρχαιολογικά έργα.Με βάση τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (II σκέψη), το Τμήμα κρίνει αφενός μεν ότι πρόκειται για έργο και όχι για υπηρεσίες δεδομένου ότι τα αποτελέσματα των ανωτέρω εργασιών συνάπτονται σταθερά και άμεσα με το έδαφος και δεν μπορούν αποσυνδεθούν χωρίς βλάβη αυτού, αφετέρου δε ότι κατά παράβαση του διπλασίου, προβλεπόμενου στην προαναφερθείσα Π1/7446/14.1.2002 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης, χρηματικού ορίου των 45.000 ευρώ για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή μετά από κατάτμηση της συνολικής δαπάνης προσέφυγε στην εξαιρετική διαδικασία της διενέργειας τριών (3) πρόχειρων διαγωνισμών για το σχετικό έργο. 755

427

Η παρ.1 του άρθρου 11 αντικαταστάθηκε με την παρ.33α του άρθρου 19 του ν. 2947/01, ΦΕΚ-228 Α'

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

μηχανημάτων που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των έργων ενεργείται κατά την διαδικασία του άρθρου 11 του παρόντος διατάγματος, που εφαρμόζεται ανάλογα, εφόσον το μίσθωμα κατά το είδος εργασίας και κατά μήνα δεν υπερβαίνει τα χρηματικά όρια που αναφέρονται στο άρθρο αυτό. 3. Για την λειτουργία των εργαταξίων, δηλ. την στέγαση του προσωπικού εκτέλεσης και επίβλεψης των έργων καθώς και την αποθήκευση και διασφάλιση των ευρημάτων, των υλικών, μηχανημάτων, εργαλείων κ.λ.π. στις περιοχές που εκτελούνται τα έργα, να μισθώνονται προσωρινά, και για διάρκεια μέχρι δώδεκα μηνών οικήματα και αποθήκες. Οι μισθώσεις αυτές ενεργούνται, με απ' ευθείας συμφωνία, από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Υπηρεσίας του ΥΠ.ΠΟ, εφόσον το μίσθωμα, κατά περίπτωση, δεν υπερβαίνει κατά μήνα το ένα δέκατο του ποσού που ορίζεται, κάθε φορά, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 20 εδ. θ'του Ν. 1797/88. Επίσης, κατασκευές πρόχειρων εγκαταστάσεων στην περιοχή των έργων μπορούν να εκτελούνται κατά τις διατάξεις του παρόντος Δ/τος όσες φορές τα έργα εκτελούνται μακριά από κατοικημένους χώρους και η μίσθωση οικήματος κρίνεται ασύμφορη για την Υπηρεσία. 4. Επισκευές οδών ή ατραπών που υπάρχουν στην περιοχή των έργων για τη βελτίωση της βατότητάς τους, καθώς και κατασκευή οδών ή ατραπών προσπέλασης προς τα εκτελούμενα έργα, εφόσον οι εργασίες αυτές κρίνονται συμφέρουσες για τη διευκόλυνση των μεταφορών και της κίνησης των εργαζομένων, μπορούν να εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Δ/τος. 5. Η εκτίμηση ζημιών, που προκαλούνται σε ιδιοκτησίες τρίτων κατά την εκτέλεση των έργων, συνεπεία αυτής, καθώς και η εκτίμηση αποζημίωσης για την προσωρινή χρήση, με την συγκατάθεση των ιδιοκτητών ιδιωτικών διαβάσεων, μικροεκτάσεων, πηγών κ.λ.π., εφόσον η χρήση τους είναι συμφέρουσα για την διενέργεια μεταφορών, υδροληψίας, ρευματοληψίας, προσωρινών εγκαταστάσεων κ.λ.π. ενεργείται από τριμελή επιτροπή της Υπηρεσίας που εκτελεί το έργο. Στις περιπτώσεις αυτές η Υπηρεσία είτε αποκαθιστά την κατάσταση που υπήρχε πριν από την χρησιμοποίηση είτε εγκρίνει την καταβολή της αποζημίωσης σε βάρος των πιστώσεων του έργου, εφόσον η αποζημίωση δεν υπερβαίνει το ήμισυ του ποσού που ορίζεται κάθε φορά σύμφωνα με το εδ. θ' της παρ. 20 του άρθρου 3 του Ν. 1797/88, κατά περίπτωση έργου. 7. Οι συμβάσεις προμήθειας ή ανάθεσης εκτέλεσης εργασίας, υπογράφονται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας που εκτελεί το έργο ή το νόμιμο αναπληρωτή του ή άλλο υπάλληλο εξουσιοδοτημένο από τον προϊστάμενο.

'Α ρθ ρο 1 3 Τελ ικ ές δ ια τά ξε ις

756

Βλ. τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 19 του Ν. 2947/2001, ΦΕΚ-228 /Α' στις οποίες ορίζεται "Κατά τη σύνταξη των προϋπολογισμών των αρχαιολογικών έργων, όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρο 1 του Π.Δ. 99/1992 «Μελέτη και εκτέλεση αρχαιολογικών εν γένει έργων» (ΦΕΚ 46 Α'), μπορεί να προβλέπεται ποσοστό απρόβλεπτων δαπανών μέχρι το διπλάσιο από το εκάστοτε ισχύον, όπως αυτό προσδιορίζεται κάθε φορά από τις σχετικές εγκυκλίους και αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων"). 757

Βλ.τις διατάξεις της παρ. 29 του άρθρου 10 του Ν. 3207/2003, ΦΕΚ-302 /Α’ στις οποίες ορίζεται : «Ειδικά για τα αρχαιολογικά έργα, όπως αυτά περιγράφονται στο άρθρο 1 του Π.Δ. 99/1992 και τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 οι εργασίες του άρθρου 43 του Π.Δ. 609/1985 δύναται να καλύπτονται από τις απρόβλεπτες δαπάνες των προϋπολογισμών των έργων»). 758

Ν.3614/2007- ΦΕΚ A 267/3.12.2007.Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 –2013. –Αρθρον 25παρ.9 όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις της παραγράφου 15 του άρθρου 10 του ν. 3840/30.3.2010- ΦΕΚ A 53/31.3.2010 «9. Οι δαπάνες αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών που προκαλούνται κατά την εκτέλεση συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση δημόσιων τεχνικών έργων υπό την έννοια του ν. 1418/1984

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Με την επιφύλαξη των διατάξεων της αρχαιολογικής εν γένει νομοθεσίας, για θέματα που δεν ρυθμίζονται ειδικά από τις διατάξεις του άρθρου 81 του Ν. 1958/91 "Τμήματα Αμειβομένων Αθλητών - Αθλητικές Ανώνυμες Εταιρείες και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α' 122 και από τις διατάξεις του παρόντος Δ/τος, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις του Ν. 1797/88 Προμήθειες του Δημόσιου Τομέα και ρυθμίσεις συναφών 756 757 758 759 θεμάτων, του Ν. 1418/84 Δημόσια Έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων, 716/77 Περί μητρώου

428

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

μελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως μελετών (ΦΕΚ Α' 295), καθώς και των εκτελεστικών τους Δ/των, όπως κάθε φορά ισχύουν.

'Α ρθ ρο 1 4 'Ε ναρ ξη ισχ ύο ς

Η ισχύς του Δ/τος αυτού αρχίζει από την δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Υπουργό Πολιτισμού αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Αθήνα, 18 Μαρτίου 1992

429

(ΦΕΚ 55 Α΄), όπως αυτός ισχύει, χρηματοδοτούνται από τον κύριο του έργου και αφορούν: α) την αρχαιολογική παρακολούθηση των εργασιών από την αρμόδια Υπηρεσία Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, β) τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών, κατά την έννοια του άρθρου 37 του ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153 Α΄) και γ) τη λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας των μνημείων έναντι κινδύνων κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου ή και κατά τη φάση της λειτουργίας του. Εφόσον ο προϋπολογισμός των δαπανών αυτών υπερβαίνει το 5% επί του συνολικού προϋπολογισμού του έργου, εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού μετά από αιτιολογημένη γνώμη των αρμόδιων Κεντρικών Συμβουλίων του ίδιου Υπουργείου.» 759

•ΝΣΚ/109/1997.Δημόσια έργα. Δαπάνες. Οι πρόσθετες δαπάνες εκσκαφής που προκύπτουν σε περίπτωση κατασκευής δημοσίων έργων, από την τυχαία ανεύρεση αρχαιολογικών ευρημάτων όπως και η δαπάνη που καταβάλλεται σε περίπτωση επιτάξεως ακινήτων, πριν τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως δεν συνυπολογίζονται για τον προσδιορισμό του 50% της αρχικής συμβατικά προβλεπόμενης δαπάνης κατά την κατασκευή δημοσίων έργων. •Δ17α/27/2/1997.Δαπάνες επιτάξεων και αρχαιολογικών ερευνών. Κοινοποίηση συνημμένα της γνωμοδότησης αριθμ. 109/1997 του Γ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία; “δαπάνες για την ασφαλή εκσκαφή ανευρεθέντων τυχαία αρχαιολογικών ευρημάτων και επιτάξεως εδαφικών εκτάσεων πριν τη συντέλεση των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, δεν σχετίζονται με την έντεχνη κατασκευή δημοσίων έργων, και ως εκ τούτου, δεν υπολογίζονται με οποιοδήποτε τρόπο για τον προσδιορισμό, του ποσού και του ποσοστού πέραν του 50% της αρχικά προβλεπομένης συμβατικής δαπάνης για την κατασκευή δημοσίων έργων.”

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Π .Δ. 4 3 7 /2 1 .4 .1 9 8 1 ( Φ Ε Κ Α' 1 2 0 /5 .5 .1 9 8 1 , Δ ιό ρ θ. σφ αλ μ. σ το Φ Ε Κ Α' 1 4 8 ) Π ερί μ ελ έτη ς κ αι εκ τελ έσε ως δ ασο τεχ νικ ών έρ γ ων

'Εχοντες υπόψει: 1. Τας διατάξεις: α) Του άρθρου 16, παρ. 3 του Ν. 998/79 "περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας" και β) Των άρθρων 223 και 312 του Ν.Δ. 86/69 "περί Δασικού Κώδικος". 2. Την υπ. αριθμ. 380/81 γνωμοδότησιν του Συμβουλίου της Επικρατείας προτάσει του επί της Γεωργίας Υπουργού, αποφασίζομεν:

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ν Α' Γ ΕΝ Ι Κ ΑΙ Δ Ι ΑΤ ΑΞ Ε Ι Σ 'Α ρθ ρο 1 Π εδ ίο Εφ αρ μο γ ή ς

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ν Β' ΣΥ ΝΤ ΑΞ Ι Σ Μ Ε Λ ΕΤ ΩΝ 'Α ρθ ρο 2 Τρό πο ς Συν τά ξε ω ς Μ ελ ετώ ν

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Εις τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος υπάγονται η μελέτη και η εκτέλεσις των πάσης φύσεως δασοτεχνικών έργων και εργασιών προστασίας και αναπτύξεως των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας.

430

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Η σύνταξις των μελετών των δασοτεχνικών έργων και εργασιών του δημοσίου ενεργείται μετ' απόφασιν του Υπουργού Γεωργίας ή του κατά τας περί διοικητικής αποκεντρώσεως διατάξεις αρμοδίου είτε απευθείας υπό της αρμοδίας δασικής αρχής είτε δι' αναθέσεως υπ' αυτής εις ιδιώτας μελετητάς έχοντας τα κατά νόμον προσόντα. 2. Αι μελέται συντάσσονται επί τη βάσει ειδικών κατ' αντικείμενον κανονισμών και τεχνικών προδιαγραφών κυρουμένων εκάστοτε δι' αποφάσεων του Υπουργού Γεωργίας κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών. Δι' ομοίων αποφάσεων κυρούνται και αι εκάστοτε ενδεικνυόμεναι τροποποιήσεις των κανονισμών αυτών. 3. Προκειμένου περί δασοτεχνικών έργων εις τα ιδιωτικά ή διακατεχόμενα δάση ή δασικάς εκτάσεις περί ών η παρ. 4 του άρθρου 16 του Ν. 998/79, αι μελέται καταρτίζονται βάσει των εν τη προηγουμένη παραγράφω κανονισμών και τεχνικών προδιαγραφών.

'Α ρθ ρο 3 Σύν τα ξι ς με λετ ών δ ι ' αν αθ έσε ως

1. Οσάκις η μελέτη αποφασίζεται να εκπονηθή δι' αναθέσεως εις ιδιώτην μελετητήν ή ιδιωτικά γραφεία μελετών έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Ν. 716/77 "περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως και εκπονήσεως μελετών". 2. Αι αμοιβαί των μελετητών δια τας εν τη προηγουμένη παραγράφω μελέτας καθορίζονται βάσει των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων περί αμοιβών μελετητών, προκειμένου δε περί μελετών μη προβλεπομένων υπό των διατάξεων τούτων βάσει ειδικού αναλυτικού τιμολογίου εργασιών μελέτης ή κώδικος αμοιβών κυρουμένου δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών.

'Α ρθ ρο 4 Σύν τα ξι ς με λετ ών δ ι ' α υτε πι στα σί ας

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Η σύνταξις των μελετών δασοτεχνικών έργων δι' αυτεπιστασίας ενεργείται υπό των αρμοδίων δασικών αρχών δια επιστημόνων διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας. Αι μελέται δύναται επίσης να συντάσσωνται επί ειδικού κατ' αντικείμενο μελέτης συνεργείου αποτελουμένου εξ ολοκλήρου εξ εμπείρων περί τούτο επιστημόνων διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών δημοσίων υπαλλήλων και συγκροτουμένου εκάστοτε δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας ή του κατά τας περί διοικητικής αποκεντρώσεως διατάξεις αρμοδίου.

431

2. Η αρμοδία δασική αρχή δύναται μετ' έγκρισιν του Υπουργού Γεωργίας να αναθέτη την εκτέλεση βοηθητικών εργασιών της μελέτης εις ιδιώτας επιστήμονας δασολόγους εγεγραμμένους ή μη εις το υπό του Ν. 716/77 προβλεπόμενον μητρώο μελετητών και γραφείων μελετητών. Η ανάθεσις μερικών τούτων εργασιών μελέτης ενεργείται δι' απ' ευθείας συμφωνίας υπό της αρμοδίας περιφερειακής δασικής αρχής η δε αμοιβή του αναδόχου γίνεται είτε κατά μονάδα έργου (π.χ. χλμ. δασικής οδού) βάσει τιμών μονάδος είτε κατ' αποκοπήν ή αναλόγως του χρόνου απασχολήσεως ή και άλλως κατά τα διαλαμβανόμενα εις τας διατάξεις περί αμοιβών περί ών το άρθρο 3 παρ. 2 του παρόντος.

'Α ρθ ρο 5 Θ εώρ η σι ς, έγ κρ ισ ις κα ι τρο πο πο ίη σι ς Μ ελ ετ ώ ν

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Αι μελέται νομαρχιακού επιπέδου ελέγχονται και θεωρούνται υπό της προισταμένης νομαρχιακής δασικής αρχής και υπό του οικείου Επιθεωρητού Δασών. 2. Αι μελέται διανομαρχιακού επιπέδου ελέγχονται και θεωρούνται υπό του οικείου Επιθεωρητού Δασών. 3. Η έγκρισις των μελετών ενεργείται κατόπιν εισηγήσεως της αρμοδίας δασικής αρχής υπό των προ τούτο αρμοδίων, κατά τας περί διοικητικής αποκεντρώσεως διατάξεις μετά γνώμην των αρμοδίων συμβούλων εφόσον παρ' αυτή λειτουργούν ταύτα. 4. Αι εγκριτικαί αποφάσεις του Νομάρχου και του Επιθεωρητού Δασών κοινοποιούνται εις το Υπουργείον Γεωργίας μετά κεκυρωμένον αντιτύπου της μελέτης. 5. Η έγκρισις τροποποιήσεως εγκεκριμένης μελέτης ενεργείται, μετ' ητιολογημένην πρότασιν της αρμοδίας δασικής αρχής υπό του εγκρίναντος την αρχικήν τοιαύτην, τηρουμένης της εν παρ. 3 διαδικασίας. 6. Ειδικώτερον προκειμένου περί περιπτώσεων καθ' άς λεκάναι χειμάρρων εμπίπτουν εις την δικαιοδοσίαν δύο ή και πλειόνων ομόρων Νομών η μελέτη και η εκτέλεσις των έργων διευθετήσεώς των δύναται δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας μετά πρότασιν του οικείου Επιθεωρητού Δασών και γνώμην του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών να ανατίθεται εις την δασική υπηρεσία ενός μόνον Νομού, ρυθμιζομένης εν ταυτώ και της κατά χώραν και χρόνον τάξεως και εκτάσεως ειδικής αρμοδιότητος επί των εργασιών τούτων. Το αυτό ισχύει περί των λοιπών δασοτεχνικών έργων.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ν Γ ' ΧΡΗ Μ ΑΤΟ Δ ΟΤΗ Σ Ι Σ Κ Α Ι Ε ΚΤ Ε Λ Ε ΣΙ Σ ΤΩ Ν Δ Α ΣΟ Τ ΕΧ Ν Ι ΚΩ Ν ΕΡ ΓΩ Ν 'Α ρθ ρο 6 Χρη μα το δ ό τη σ ις τω ν δ ασο τ εχ νι κ ών έργ ω ν

1. Τα δημόσια δασοτεχνικά έργα χρηματοδοτούνται υπό του Δημοσίου, εγγραφομένων προς τούτο κατ' έτος των αναγκαιουσών πιστώσεων εις τους προυπολογισμούς Τακτικόν Δημοσίων Επενδύσεων του κεντρικού ταμείου γεωργίας κτηνοτροφίας και δασών και των ταμείων γεωργίας κτηνοτροφίας και δασών των Νομών. 2. Τας εν παρ. 1 πιστώσεις βαρύνουν αι δαπάναι δια την εκπόνησιν των προκαταρκτικών μελετών των προμελετών και των οριστικών μελετών των δασοτεχνικών έργων δια την εκτέλεσιν συντήρησιν και επισκευήν αυτών δια την καταβολήν αποζημιώσεων δια τας προκαλουμένας ζημίας και τας αναγκαίας απαλλοτριώσεις ακινήτων κατά την εκτέλεσιν των έργων, δια την προμήθειαν μέσων και των αναγκαιούντων πάσης φύσεως υλικών δια την καταβολή των αμοιβών του πάσης φύσεως προσλαμβανομένου δια την εκτέλεσιν αυτού προσωπικού, δια την μίσθωσιν των αναγκαιούντων ακινήτων και μέσων ως και πάσα σχετική δαπάνη δια την εκτέλεσιν των έργων τούτων.

4. Αι εν παρ. 2 δαπάναι ενεργούνται κατά τας εκάστοτε περί εκτελέσεως δαπανών ισχυούσας διατάξεις δι' έκαστον των εν τη παρ. 1 προυπολογισμών και τας διατάξεις του παρόντος. 5. Η διαχειριστική εξυπηρέτησις των έργων ενεργείται υπό δημοσίου υπαλλήλου μη μετέχοντος εις την εκτέλεσιν αυτών. 6. Ο υπό την έννοιαν της προηγούμενης παραγράφου διαχειριστικής χρηματικού όστις ενεργεί και τας πληρωμάς είναι υπεύθυνος δια την τήρησιν της λογιστικής τάξεως και της νομιμότητος των καταβαλλομένων υπό τούτου δαπανών, ενώ δια την σκοπιμότητα της δαπάνης υπεύθυνος τυγχάνει ο προιστάμενος της εκτελούσης το έργον αρχής.

'Α ρθ ρο 7

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Δια τα ανατιθέμενα καθ' οιονδήποτε τρόπον εις τας δασικάς υπηρεσίας έργα αναπτύξεως και προστασίας δασών αρμοδιότητος ετέρων φορέων αι εν τη προηγουμένη παραγράφω δαπάνες βαρύνουν τις πιστώσεις των φορέων αυτών.

432

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

Τρό πο ς εκτ ελ έσε ω ς τ ων δ ασο τ εχ ν ικ ών έ ργ ων

1. Η εκτέλεσις των εν άρθρω 1 αναφερομένων δημοσίων δασοτεχνικών έργων και εργασιών ως και τα ανατιθέμενα να εκτελεσθούν έργα συμφώνως προς τας διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 16 του Ν. 998/79 εις τας δασικάς υπηρεσίας ενεργείται υπό των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών, δι' εργολαβίας ή δι' αυτεπιστασίας συμφώνως προς απόφασιν του Υπουργού Γεωργίας ή του οικείου Νομάρχου. 2. Των διατάξεων της προηγουμένης παραγράφου εξαιρείται η εκτέλεσις των υλοτομικών έργων δια τα οποία θα εξακολουθήσουν ισχύουσαι αι κείμεναι περί αυτών διατάξεις και των φυτωριακών τοιούτων, τα οποία εκτελούνται μόνο δι' αυτεπιστασίας. 3. Η συντήρησις των εκτελουμένων έργων ενεργείται κατά προτεραιότητας, συμφώνως προς τα εν παρ. 1 οριζόμενα. 4. Τα έργα και οι εργασίαι εκτελούνται επί τη βάσει ειδικών κανονισμών και τεχνικών προδιαγραφών εγκρινομένων εκάστοτε δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών. Δι' ομοίων αποφάσεων κυρούνται και αι εκάστοτε ενδεικνυόμεναι τροποποιήσεις των κανονισμών τούτων.

'Α ρθ ρο 8 Εκ τέ λεσ ις δ ασο τεχ ν ικ ώ ν έργ ων δ ι' εργ ο λαβ ία ς

1. Οσάκις τα δασοτεχνικά έργα και εργασίαι εκτελούνται δι' εργολαβίας ή κατασκευή αυτών πραγματοποιείται δι' αναθέσεως ταύτης εις εργολήπτας κεκτημένους ειδικόν πτυχίον δημοσίων δασοτεχνικών έργων περί ού τα άρθρα 16 και επέκεινα του παρόντος δια συμβάσεως συνομολογουμένης κατόπιν δημοσίου διαγωνισμού. Των διαγωνισμών τούτων δεν δύναται να αποκλείωνται και Εργολάβοι Δημοσίων 'Εργων όταν πρόκειται περί τεχνικών κατ' εξοχή έργων ως δομικών πάσης φύσεως έργων δασικών μεταφορικών εγκαταστάσεων ιδία δε όταν τα έργα ταύτα δε σχετίζονται άμεσα με δασοπονικούς χειρισμούς. Εις περιπτώσεις μικτών έργων δύναται να συγκροτούνται κοινοπραξίαι ειδικών κατασκευαστικών συμφώνως προς τας σχετικάς διατάξεις περί εκτελέσεως δημοσίων έργων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

2. Δια την ανάδειξιν ικανού αναδόχου η ευθυνότερα προσφορά δεν αποτελεί απόλυτον κριτήριον.

433

3. Κατά την δι' εργολαβίας εκτέλεσιν των δασοτεχνικών έργων εφαρμόζονται αι περί δημοσίων έργων ισχύουσαι εκάστοτε διατάξεις ιδία όσον αφορά εις τα των δημοπρασιών, συμβάσεων, εγγυήσεων, εκχωρήσεων, προθεσμιών ποινικών ρητρών εκπτώσεως των αναδόχων διαλύσεως των εργολαβιών νέων τιμών μονάδων συγκριτικών πινάκων επιβλέψεως και παραλαβών των έργων, ενστάσεων αιτήσεων θεραπείας όπου δε εις τας διατάξεις ταύτας αναφέρονται αι υπηρεσίαι του Υπουργείου Δημοσίων 'Εργων νοούνται αντιστοίχως αι αρμόδιοι τοιαύται του Υπουργείου Γεωργίας ως εξής : αντί του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων 'Εργων το Τεχνικόν Συμβούλιον Δασών αντι του Γενικού Διευθυντού Δημοσίων 'Εργων ο Γενικός Δ/ντής Δασών και ο αρμόδιος Διευθυντής Δασών αντί του Γενικού Επιθεωρητού Δημοσίων 'Εργων, ο Γενικός Επιθεωρητής και Επιθεωρητής Δασών αντί του Διευθυντού Τεχνικών Υπηρεσιών Νομού ο αρμόδιος Διευθυντής Δασών Νομού, αντί του επιβλέποντος Μηχανικού ο επιβλέπων Δασολόγος και αντι του επιβλέποντος υπομηχανικού ο επιβλέπων Τεχνολόγος Δασοπονίας.

'Α ρθ ρο 9 Εκ τέ λεσ ις Δ ασο τ εχ ν ικ ώ ν έργ ων κα ι ε ργ ασ ι ών δ ι' αυτ επ ιστ ασ ία ς

1. Η δι' αυτεπιστασίας εκτέλεσις των δασοτεχνικών έργων και εργασιών ενεργείται είτε εξ ολοκλήρου απ' ευθείας δι' εργατών, τεχνιτών, επιστατών, εργοδηγών κλπ. οίτινες προσλαμβάνονται προσκαίρως υπό της

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

εκτελούσης τα έργα υπηρεσίας, είτε δια μικροεργολαβιών ήτοι δι' αναθέσεως εις εργολήπτας μικροέργων ή επί μέρους εργασιών: Χωματισμών, περιφράξεων, συλλογής σπόρων, διανοίξεως λάκκων, φυτεύσεων, περιποιήσεων νεοφυτειών, κλαδεύσεων, εξορύξεως λίθων, επεξεργασίας λίθων, εξορύξεως και καθαρισμού άμμου και αμμοχάλικου συντηρήσεως αρδευτικών εγκαταστάσεων φυτωρίων εργασιών ειδικότητος κτίστου, ξυλουργού και σιδηρουργού κια μεταφορικών υλικών δι' οιουδήποτε μέσου κλπ. κατά τεμάχιον ή κατά μονάδα επιφανείας ή βάρους ή όγκου ως και δια μισθώσεως με ωριαίαν ή ημερήσιαν αποζημίωσιν πάσης φύσεως μηχανημάτων έργων και αυτοκινήτων οχημάτων. 2. Η δι' αυτεπιστασίας εκτέλεσις των δασοτεχνικών έργων και εργασιών ενεργείται δι' επί τούτω συνιστωμένων εργοταξίων, συνεργείων κλπ. παρά της εκτελούσης τα έργα δασικής αρχής επί τη βάσει ισχύοντος εκάστοτε εσωτερικού κανονισμού καθορίζοντος εν λεπτομέρεια τας υποχρεώσεις του εργοδότου και του προσκαίρως εργαζομένου προσωπικού. 3. Αι μικροεργολαβίαι ανατίθενται είτε απ' ευθείας υπό του προισταμένου της εκτελούσης τα έργα τοπικής δασικής υπηρεσίας, άνευ δημοπρασίας εφ' όσον η δαπάνη εκάστης των ως άνω εργασιών δεν υπερβαίνει τας 100.000 δρχ. μετά έργον ή κατά χιλιόμετρον (προκειμένου περί κατασκευής ή συντηρήσεως δασικής οδού) είτε υπό επιτροπής της παρ. 4 κατόπιν λήψεως εγγράφων προσφορών άνευ επίσης δημοπρασίας δια δαπάνην 100.001 - 300.000 δρχ. κατόπιν δε προχείρου μειοδοτικού διαγωνισμού δια συνολικήν δαπάνην από 300.001500.000 δρχ. και δια τακτικού μειοδοτικού διαγωνισμού δια δαπάνη πέραν των 500.000 δρχ. κατά τα εν τοις επομένοις διαλαμβανόμενα. Εις απάσας τας περιπτώσεις ταύτας η εκτέλεσις του έργου εν τω συνόλω θεωρείται γενομένη δι' αυτεπιστασίας. 4. Παρ' εκάστη τοπική δασική αρχή συνιστάται μόνιμος επιτροπή εκ τριών δημοσίων υπαλλήλων τα μέλη της οποίας ορίζονται μετά των αναπληρωματικών των, δι' αποφάσεων του οικείου Νομάρχου. 'Εργον των ανωτέρω επιτροπών είναι η διενέργεια των αναθέσεων εκτελέσεως των επί μέρους εργασιών ως επίσης και η διενέργεια των αναγκαιουσών, δια την εκτέλεσιν των δασοτεχνικών έργων και εργασιών δι' αυτεπιστασίας προμηθειών πάσηε φύσεως εφοδίων και υλικών παραδόσεων και παραλαβών αυτών και των γενομένων εργασιών και μετουσιώσεως των υλικών. Αύται επιλαμβάνονται του έργου των, βάσει εγγράφου εντολής του προισταμένου της Υπηρεσίας.

'Α ρθ ρο 1 0 Π ρο σω π ικό ε πιβ λ έ ψε ω ς κα ι ε κτ ελέ σε ων τω ν έ ρ γ ων

2. Το ως άνω προσωπικόν προσλαμβάνεται δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας ή του υπό τούτου εξουσιοδοτημένου οργάνου κατά την έναρξιν και απολύεται κατά την λήξιν των δι' ά προσελήφθη έργων είτε δι' ωρισμένον χρόνον είτε δι' ωρισμένον έργον μη δυνάμενον του χρόνου απασχολήσεώς του να υπερβή τους 9 μήνας κατ' έτος. 3. Η σύμβασις εργασίας του ως άνω προσλαμβανομένου προσωπικού λύεται αυτοδικαίως ως λήξη ο χρόνος διαρκείας της ή λήξουν τα έργα δι' προσελήφθη άνευ ουδεμίας αποζημιώσεως εκ της αιτίας ταύτης.

'Α ρθ ρο 1 1 Δι αγ ων ισ μο ί ε κτε λέσ ε ω ς έργ ων δ ια μ ικ ρο εργ ο λ αβ ι ών

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Αι δι' αυτεπιστασίας εκτελούσαι δασοτεχνικά έργα και εργαίας δασικαί αρχαί πλην του υπό του Οργανισμού του Υπουργείου Γεωργίας εκάστοτε προβλεπομένου μονίμου εκ δημοσίων υπαλλήλων προσωπικού και του επί σχέσει εργασίας ιδιωτικού δικαίου ωρισμένου ή αορίστου χρόνου τοιούτου προβαίνουν εις την πρόσληψιν του αναγκαιούντος εκάστοτε δια την κατά το άρθρον 9 του παρόντος εκτέλεσιν επίβλεψιν συντήρησιν και φύλαξιν των έργων πάσης φύσεως εποχιακού ή προσκαίρου εργατοτεχνικού προσωπικού ήτοι εργατών, εργατριών, τεχνιτών, μεταφορέων επιστατών κλπ. αμειβομένων κατά τας διατάξεις του Ν.Δ. 1198/72 εις βάρος των δια την εκτέλεσιν των έργων πιστώσεων. Το αυτό ισχύει και προκειμένου περί των δι' αυτεπιστασίας εκπονουμένων πάσης φύσεως δασικών μελετών όταν προς τούτο απαιτείται η πρόσληψις τοιούτου προσωπικού.

434

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Οι δια τας μικροεργολαβίας περί ών το άρθρο 9 του παρόντος πρόχειροι διαγωνισμοί αναθέσεως επί μέρους εργασιών διενεργούνται εις την έδραν της αρμοδίας τοπικής δασικής αρχής ή και εις πλησίον των εκτελεστέων έργων πόλεις, κωμοπόλεις χωριά ενώπιον της υπό της παρ. 4 του άρθρου 9 του παρόντος επιτροπής. 2. Αι διακηρύξεις των ως άνω προχείρων διαγωνισμών συντασσόμεναι υπό της εκτελούσης τα έργα δασικής υπηρεσίας δημοσιεύονται εν περιλήψει τουλάχιστον 5 ημέρας προ της διενεργείας του διαγωνισμού εις μίαν των τοπικών εφημερίδων των εκδιδομένων εις την περιοχήν δικαιοδοσίας της αρμοδίας δασικής αρχής εφόσον εκδίδονται τοιαύτα και δια τοιχοκολλήσεως εις τας ειδικάς θυρίδας αυτής του Δημαρχιακού ή Κοινοτικού Καταστήματος της έδρας της και του Δήμου ή της Κοινότητας εις την περιοχήν της οποίας εκτελείται το έργον εφόσον αύτη δε συμπίπτει με την έδρα της υπηρεσίας. Δια την ως είρηται δια τοιχοκολλήσεως δημοσίευσιν συντάσσεται σχετικόν αποδεικτικόν υπογραφόμενον υπό δύο μαρτύρων. 3. Εις την διακήρυξιν ορίζεται και η εγγύησις καλής εκτελέσεως του εργολήπτου ίση προς το 5% της προυπολογιζομένης δια την εργασίαν δαπάνης. Η εγγύησις κατατίθεται στα χέρια της διενεργούσης τον διαγωνισμόν επιτροπής είτε δια γραμματίου παρακαταθήκης είτε δι' εγγυητικής επιστολής ανεγνωρισμένης Τραπέζης επιστρέφεται δε μετά την εκπλήρωσιν των υποχρεώσεων του εργολήπτου και την παραλαβήν της εργασίας. 'Εκαστος των εις τας ως άνω δημοπρασίας συμμετεχόντων καταθέτει επίσης εις την επιτροπήν εγγύησιν συμμετοχής οριζομένην εις 2% επί της προυπολογιζομένης δαπάνης του έργου κατά τα ανωτέρω, επιστρεφομένην εις μεν τον ανάδοχον μετά την κατά τα ανωτέρω κατάθεσιν της εγγυήσεως καλής εκτελέσεως εις δε τους λοιπούς συναγωνιζομένους μετά την έγκρισιν του αποτελέσματος της δημοπρασίας. 4. Οι πρόχειροι διαγωνισμοί οσάκις αποβαίνουν άγονοι ή ασύμφοροι κατά την κρίσιν της διενεργούσης αυτούς επιτροπής επαναλαμβάνονται μετά 5νθήμερον μερίμνη της αυτής επιτροπής. Η έγκρισις των πρακτικών των προχείρων τούτων διαγωνισμών ενεργείται υπό του οικείου Νομάρχου προτάσει της Υπηρεσίας. Η έγκρισις αύτη κοινοποιείται υπό της Υπηρεσίας εις τον αναδειχθέντα εργολήπτην και εις την προισταμένην της δασικήν αρχήν. Εις περίπτωσιν καθ' ήν ο πρόχειρος διαγωνισμός αποβή άγονος ή ασύμφορος δις, η ανάθεσις της εργασίας γίνεται δι' απ' ευθείας συμφωνίας κατόπιν εγκριτικής αποφάσεως του Νομάρχου. 5. Εις τας περιπτώσεις των δι' αυτεπιστασίας εκτελουμένων δασοτεχνικών έργων, αι διακηρύξεις των τακτικών διαγωνισμών συντασσόμενοι υπό της εκτελούσης τα έργα δασικής υπηρεσίας, δημοσιεύονται εν περιλήψει εις μίαν εφημερίδα των Αθηνών ή της Θεσσαλονίκης δια τας Υπηρεσίας Βορείου Ελλάδος καθώς και εις μίαν των τοπικών Εφημερίδων τουλάχιστον 10 ημέρας προς της διενεργείας των.

'Α ρθ ρο 1 2

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

Δι αδ ι κασ ία δ ι αγ ω νισ μ ών ε κτε λέσ ε ως δ ι α μι κρο ε ργ ο λαβ ιώ ν - Π αρ αλαβ ή τ ων έ ργ ων το ύτω ν

435

1. Εις τους κατά το προηγούμενον άρθρον προχείρους διαγωνισμούς γίνονται δεκτοί ή αναλαμβάνουν κατά το άρθρο 9 του παρόντος δι' απ' ευθείας συμφωνίας, την εκτέλεσιν των εργασιών εμπειροτέχναι ή και απλοί εργάτες, τεχνίτες, μεταφορείς και αναλόγου ειδικότητος επαγγελματίαι, εφ' όσον αποδεδειγμένως παρέχουν εχέγγυα καλής εκτελέσεως των εργασιών. Κατά τον αυτόν τρόπον ανατίθενται εργασίαι δασικών τοπογραφήσεων χωροσταθμίσεων και σχεδιάσεων εις εμπειροτέχνας τοπογράφους και σχεδιαστάς αντιστοίχως προτιμωμένων εν προκειμένω τεχνολόγων δασοπονίας ή και δασολόγων εφόσον δι' αιτήσεώς των ήθελον σχετικόν ενδιαφέρον. 2. Μετά των αναδόχων εις ούς κατόπιν διαγωνισμού ή άνευ τοιούτου ανατίθεται η εκτέλεσις εργασιών η αρμοδία δασική αρχή συνάπτει συμφωνητικόν εις ό εκτίθενται οι τεχνικοί κλπ. όροι ως και οι εκατέρωθεν υποχρεώσεις. Το συμφωνητικόν υπογράφεται εντός 5 ημερών από της επιδόσεως εις τον ανάδοχον της σχετικής προσκλήσεως της υπηρεσίας άλλως ούτος κηρύσσεται έκπτωτος δι' αποφάσεως του προισταμένου αυτής. 3. Εις περίπτωσιν διαφωνιών μεταξύ της δασικής αρχής και του αναδόχου δια την ποιότητας της εργασίας αποφαίνεται αιτήσει του ενδιαφερομένου εντός 5 ημερών από της πρωτοκολλήσεως της αιτήσεως ο οικείος Δ/ντής Δασών ή ο Επιθεωρητής Δασών εις περίπτωσιν Διεθύνσεων Δασών άνευ Δασαρχείων.

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Αι υπό εργοληπτών κατά το άρθρο 9 του παρόντος, εκτελούμεναι κατόπιν ή άνευ διαγωνισμού εργασίαι μετά προηγουμένην επιμέτρησιν ενεργουμένην υπό του επιβλέποντος δασολόγου, παραλαμβάνονται εντός 10 ημερών από της περατώσεώς των υπό της εν παρ. 4 του άρθρου 9 επιτροπής. 5. Το πρωτόκολλον παραλαβής εγκρίνεται υπό του Νομάρχου όστις επιλύει και τας τυχόν διαφωνίας του εργολήπτου ως προς την επιμέτρησιν την παραλαβήν και την ποιότητα της εργασίας κατόπιν γνώμης του οικείου Διευθυντού Δασών ή του Επιθεωρητού Δασών εις Διευθύνσεις Δασών άνευ Δασαρχείων. 6. Η κατά το παρόν άρθρον ενεργουμένη παραλαβή θεωρείται μερική τοιαύτη, το δε πρωτόκολλον ονομαζόμενον πρωτοκόλλων μερικής παραλαβής, εγκρινομένων κατά τα ανωτέρω συνάπτεται εις τα δικαιολογητικά της παραλαβής ολοκλήρου του έργου μέρους του οποίου αποτελεί η εκτελεσθείσα και παραληφθείσα εργασία.

'Α ρθ ρο 1 3 Π αρα λαβ ή τω ν δ ι ' αυτ ε πι στα σί ας εκ τελο υμ έν ω ν έργ ων

1. Η παραλαβή των δι' αυτεπιστασίας εκτελουμένων έργων και εργασιών ενεργείται προσωρινώς και οριστικώς υπό τριμελών επιτροπών συνιστωμένων υπό των οικείων Νομαρχών και αποτελουμένων εκ του οικείου Επιθεωρητού Δασών ή του αναπληρωτού του και δύο ετέρων δημοσίων υπαλλήλων οριζομένων μετά των αναπληρωτών των υπό του Νομάρχου. 2.Η προσωρινή παραλαβή ενεργείται μετά την αποπεράτωσιν των έργων ή προκειμένου περί μη αποπερατωθέντων τοιούτων μετά την λήξιν του οικονομικού έτους, της εκτελούσης τα έργα υπηρεσίας υποχρεουμένης όπως εντός δύο μηνών από των ως άνω προθεσμιών καταρτίση την τελικήν επιμέτρησιν των έργων και ζητήση την σύστασιν επιτροπής προσωρινής παραλαβής. 3.Η τελική επιμέτρησις καταρτιζομένη βάσει των πρωτοκόλλων αφανών εργασιών και απ' ευθείας καταμετρήσεων περιλαμβάνει τας πραγματικάς διαστάσεις και ποσότητας των διαφόρων μερών των έργων συντάσσεται και υπογράφεται υπό του επιβλέποντος υπαλλήλου και τέλος ελέγχεται και θεωρείται υπό του προισταμένου της εκτελούσης τα έργα δασικής υπηρεσίας, ήτις καταρτίζει φάκελλον κατά έργον περιέχοντα τας επιμετρήσεις σχεδιαγράμματα, εγκριτικάς διαταγάς και λοιπά στοιχεία του έργου. 4.Αι επιτροπαί παραλαβής ελέγχουσαι κατά το εφικτόν την επιμέτρησιν παραλαμβάνουν τα έργα εν τω συνόλω αυτών και συντάσσουν τα οικεία πρωτόκολλα. Και δια μεν τας ποσότητας διαφόρων εργασιών την ευθύνην φέρουν οι επιβλέψαντες την εκτέλεσιν των έργων και οι καταρτίσαντες τα πρωτόκολλα αφανών εργασιών και την επιμέτρησιν υπάλληλοι δια δε την ποιότητα είναι υπεύθυνοι τόσον οι επιβλέποντες την εκτέλεσιν των έργων όσον και οι εποπτεύοντες έκαστος καθ' όν βαθμόν ηδύνατο και ώφειλε να επιμεληθή της καλής εκτελέσεως των έργων.

6. Εις περιπτώσεις καθ' άς δι' οιονδήποτε λόγον δεν συντελεσθή προσωρινή παραλαβή μέχρι της ενέργειας της οριστικής τοιαύτης ενεργείται μια παραλαβή. 7. Η οριστική παραλαβή ενεργείται μετά πάροδον έτους από της αποπερατώσεως των έργων, της αρμοδίας δασικής υπηρεσίας υποχρεουμένης όπως εντός μηνός από της ως άνω προθεσμίας ζητήση την σύστασιν της επιτροπής. Η οριστική παραλαβή εάν δι' οιονδήποτε λόγον δεν ενεργηθεί εντός 8 μηνών από της αποπερατώσεως των έργων, θεωρείται αυτοδικαίως συντελεσθείσα. 8. Ειδικώς οι χωμάτινοι αναβαθμοί και τα εκ χλόης, χόρτων κλπ. πρόχειρα έργα στερεώσεως των εδαφών, ως και αι μη δομικαί εργασίαι προχείρου διαρρυθμίσεως πρανών και κοιτών ορεινών ρευμάτων παραλαμβάνονται εφάπαξ της προσωρινής αυτών παραλαβής θεωρουμένης και ως οριστικής τοιαύτης. 9. Ειδικώτερον η παραλαβή των αναδασωτικών και φυτωριακών εργασιών, φυτοκομικών έργων χειμμάρων και έργων βελτιώσεως χλωρίδος βοσκοτόπων ενεργείται εφ' άπαξ μετά το πέρας της αναδασωτικής

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

5.Εν τω πρωτοκόλλω προσωρινής παραλαβής αναγράφονται το είδος και ο αριθμός των εκτελεσθέντων έργων, αι ποσότητες των επί μέρους εργασιών παρατηρήσεις και γνώμαι της επιτροπής επί των γενομένων τυχόν τροποποιήσεων των εγκεκριμένων σχεδίων διαγραμμάτων κλπ. ως και παρατηρήσεις επί της ποιότητος της εργασίας και της καλής ή μη καταστάσεως και λειτουργίας των έργων. Η έγκρισις του πρωτοκόλλου παραλαβής ενεργείται υπό του οικείου Νομάρχου.

436

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

περιόδου και μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, της εκτελούσης τα έργα υπηρεσίας υποχρεουμένης όπως δυο τουλάχιστον μήνας προ της λήξεως της προθεσμίας ταύτης ζητήση την σύστασιν επιτροπής παραλαβής. 10. Αι περί οριστικής παραλαβής διατάξεις του παρόντος άρθρου νοούνται επί των αποπερατωθέντων έργων και ουχί επί τμημάτων αυτών ή υλικών μη εισέτι ενσωματωθέντων. Εξαίρεσις γίνεται εφόσον ήθελε διαταχθή η διακοπή των εργασιών οπότε ενεργείται η παραλαβή και των ημιτελών έργων ως και των υλικών. 11. Κατά την οριστική παραλαβήν συντάσσεται, επίσης, πρωτόκολλον οριστικής παραλαβής των έργων περιλαμβάνον τα εν παρ. 5 του παρόντος στοιχεία. 12. Η έγκρισις του πρωτόκολλου οριστικής παραλαβής των εκτελεσθέντων έργων και εργασιών ενεργείται υπό του Νομάρχου. 'Α ρθ ρο ν 1 4 Π ρωτό κο λλ α ζ η μι ών ε κ θεο μη ν ιώ ν

Δια την εκτίμησιν των εκ θεομηνιών προκαλουμένων εις τα δι' αυτεπιστασίας εκτελούμενα έργα ζημιών, συγκροτείται υπό του Νομάρχου τριμελής εκ δασικών υπαλλήλων επιτροπή, εις ην δεν δύναται να μετέχη ο επιβλέπων και ο εκτελών τα έργα δασολόγος. Αύτη ενεργεί επιτοπίως την εκτίμησιν και συντάσσει πρωτόκολλον εις ο αναφέρονται το είδος και η αξία της γενομένης ζημίας προσέτι δε και κρίσεις αυτής περί της τυχόν αυθύνης του επιβλέποντος και του εκτελούντος τα έργα. Το πρωτόκολλον τούτο εγκρίνεται του προϊσταμένου της ιεραρχικώς αμέσως ανωτέρας δασικής αρχής.

'Α ρθ ρο ν 1 5 Π ρο μή θε ια ι – Μ ισ θώ σε ι ς Επ ισ κευ αί - Εκτ ι μή σε ις ζη μι ών

1. Η προμήθεια των δια τας υπό εκπόνησιν μελέτας και τα υπό εκτέλεσιν έργα και εργασίας αναγκαιούντων υλικών, εργαλείων κ.λπ. ενεργείται υπό του προϊσταμένου της εκτελούσης τα έργα δασικής υπηρεσίας βάσει των κειμένων διατάξεων και των εν τοις επομένοις οριζομένων. 2. 'Απασαι αι, εκτός του ενιαίου προγράμματος προμηθειών, προμήθειαι πάσης φύσεως εργαλείων, υλικών και εφοδίων εν γένει, αναγκαιούντων δια την εκτέλεσιν των δασοτεχνικών έργων δι' αυτεπιστασίας, διενεργούνται κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του παρόντος εφαρμοζομένας κατ' αναλογίαν.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

3. Η μίσθωσις, κατ' αποκοπήν ή επί ημερομισθίω ή επί ωριαία αντιμισθία, ιδιωτικών μέσων μεταφοράς, προωθητήρων, ισοπεδωτήρων, εκσκαφέων, ελκυστήρων, φορτωτών, αρότρων, αντλιών και λοιπών εν γένει μηχανημάτων αναγκαιούντων δια την εκτέλεσιν των έργων ενεργείται κατά την διαδικασίαν της προηγουμένης παραγράφου, εφ' όσον το μίσθωμα κατά είδος εργασίας και κατά μήνα δεν υπερβαίνει τα εν τη παραγράφω ταύτη οριζόμενα χρηματικά όρια.

437

4. Αι δια την λειτουργίαν των εργοταξίων, ήτοι την στέγασιν του προσωπικού εκτελέσεως και επιβλέψεως των έργων ως και την αποθήκευσιν και διασφάλισιν των υλικών, μηχανημάτων, εργαλείων κ.λπ. εις τας περιοχάς των εκτελουμένων έργων, προσωριναί και διαρκείας μέχρις εξ μηνών μισθώσεις οικημάτων και αποθηκών ενεργούνται υπό του ως άνω προϊσταμένου δι' απ' ευθείας συμφωνίας, εφ' όσον το μίσθωμα κατά περίπτωσιν δεν υπερβαίνει τας 3.000 δρρχ. κατά μήνα. Ωσαύτως κατασκευαί προχείρων εγκαταστάσεων εις την περιοχήν των έργων ενεργούνται αυτεπαγγέλτως παρά του προϊσταμένου της εκτελούσης τα έργα δασικής Υπηρεσίας εφ' όσον η δαπάνη δεν υπερβαίνει τας 30.000 δραχμάς, οσάκις ταύτα εκτελούνται μακράν κατωκημένων χώρων ή η μίσθωσις οικήματος κρίνεται ασύμφορος δια την Υπηρεσίαν. 5. Επισκευαί τεχνικών έργων υποστάντων ζημίας ή υποκειμένων εις κινδύνους ζημιών ενεργούνται αυτεπαγγέλτως παρά του ως άνω προϊσταμένου, εφ' όσον η ανάγκη επισκευής τούτων κρίνεται υπ' αυτού

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

κατεπείγουσα και ανεπίδεκτος καθυστερήσεως και μέχρι δαπάνης 75.000 δραχμών, αναφέροντος αρμοδίως δια την εκ των υστέρων έγκρισιν υπό του Νομάρχου. 6. Επισκευαί υπαρχουσών οδών ή ατραπών εν τη περιοχή των έργων δια την βελτίωσιν της βατότητός των, ως και κατασκευή τοιούτων προσπελάσεως των εκτελουμένων έργων εφ' όσον αι εργασίαι αύται κρίνονται συμφέρουσαι προς διευκόλυνσιν των μεταφορών και της κινήσεως των εργαζομένων και εφ' όσον η δαπάνη κατά περίπτωσιν δεν υπερβαίνει τας 75.000 δραχμάς εκτελούνται αυτεπαγγέλτως παρά του αυτού ως άνω προϊσταμένου, ενεργούντος ως ανωτέρω. 7. Η εκτίμησις ζημιών προκαλουμένων εις ιδιοκτησίας τρίτων κατά την εκτέλεσιν των έργων συνεπεία ταύτης, ως και η εκτίμησις αποζημιώσεων δια την συγκαταθέσει των ιδιοκτητών προσωρινήν χρήσιν ιδιωτικών διαβάσεων, μικροεκτάσεων, πηγών κ.λπ. εφ' όσον η χρήσις τούτων είναι συμφέρουσα δια την διενέργειαν μεταφροών, υδροληψίας, προσωρινών εγκαταστάσεων κλπ. ενεργείται παρ' επιτροπών της παραγράφου 4 του άρθρου 9 του παρόντος. Εις τας περιπτώσεις ταύτας η υπηρεσία είτε αποκαθιστά την προ της χρησιμοποιήσεως υπάρχουσαν κατάστασιν, είτε εγκρίνει την εις βάρος των πιστώσεων των έργων καταβολήν αποζημιώσεων, εφ' όσον αύτη δεν υπερβαίνει τας 25.000 δραχμάς κατά περίπτωσιν έργου, ή τας 100.000 δραχμάς κατά περίπτωσιν προκειμένου περί έργου δασικής οδοποιίας. 8. Ο Νομάρχης ή κατ' εξουσιοδότησιν τούτου ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας δύναται να εγκρίνει την χορήγησιν προκαταβολής έναντι της αξίας των παραγγελομένων ειδών ή ανατιθεμένων εργασιών, εφ' όσον τούτο προβλέπεται υπό της οικείας διακηρύξεως, υπό τον όρον προσαγωγής εγγυήσεως ανεγνωρισμένης Τραπέζης, καλυπτούσης το ποσόν της προκαταβολής. 9. Αι συμβάσεις προμηθείας ή αναθέσεως εκτελέσεως εργασίας υπογράφονται υπό του προϊσταμένου της Υπηρεσίας ή του νομίμου αναπληρωτού του ή υπό ετέρου υπαλλήλου εξουσιοδοτημένου υπό του προϊσταμένου.

Κ ΕΦ Α Λ ΑΙ Ο Ν Δ ' ΕΡ ΓΟ ΛΗ Π Τ Α Ι ΔΗ ΜΟ Σ ΙΩ Ν ΔΑ Σ ΟΤ Ε Χ ΝΙ Κ ΩΝ ΕΡ ΓΩ Ν Κ Α Ι ΕΡ Γ Α ΣΙ Ω Ν ( Ε.Δ .Δ. Ε. ) 'Α ρθ ρο ν 1 6 Ειδ ικό ν πτυχ ίο ν εργ ο λή πτο υ δ η μο σί ων δ ασο τ εχ νικ ών έργ ων

2. Το Ειδικόν Πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. απαιτείται και εις περιπτώσεις καθ' ας δασοτεχνικά έργα του άρθρου 1 του παρόντος ανατίθενται και υπό άλλων, πλην του Υπουργείου Γεωργίας, Υπουργείων και Οργανισμών, είτε αυτοτελώς, είτε εντεταγμένα εις ευρυτέρας εκτάσεως δημόσιον έργον. Η ανάθεσις των έργων τούτων γίνεται ή αυτοτελώς εις εργολήπτας δημοσίων δασοτεχνικών έργων, ή, εάν ο διαχωρισμός των είναι ανέφικτος, ενιαίως εις κοινοπραξίας τούτων με εργολήπτας δημοσίων έργων των λοιπών ειδικοτήτων, οίτινες αναλαμβάνοντες το έργον ευθύνονται εις το ολόκληρον έναντι του κυρίου του έργου. Εις τους προϋπολογισμούς των ενιαίως δημοπραττουμένων έργων διαχωρίζονται πάντοτε αι συμφώνως προς τας διατάξεις του παρόντος δασοτεχνικαί εργασίαι εκ των έργων τούτων η δε τάξις του καλουμένου εις τον διαγωνισμόν πτυχίου του εν τη κοινοπραξία εργολήπτου δημοσίων δασοτεχνικών έργων καθορίζεται βάσει του ύψους του μερικού προϋπολογισμού των ανωτέρω εργασιών. 3. Το Ειδικόν πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. παρέχει εις τον κάτοχον δικαίωμα αναλήψεως εν δημοπρασία ή άλλως πως της κατασκευής μόνον των δασοτεχνικών έργων του άρθρου 1 του παρόντος, ως και των, κατά το άρθρον 9 του Ν.689/1977 "περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των "περί εργοληπτών δημοσίων έργων κειμένων διατάξεων", έργων πρασίνου και αμιγώς πρασίνου, ως τούτο ετροποποιήθη υπό του άρθρου 5 του 778/78 "περί παρατάσεως απασχολήσεως προσωπικού επί σχέσει εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου του Υπουργείου Γεωργίας και άλλων τινών διατάξεων", επιφυλασσομένων δια την τελευταίαν ταύτην περίπτωσιν των διατάξεων των νόμων τούτων.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Η δι' εργολαβίας ανάθεσις εις ιδιώτας της κατασκευής των δασοτεχνικών έργων και εργασιών του δημοσίου γίνεται εις κεκτημένους ειδικόν πτυχίον Εργολήπτου Δημοσίων Δασοτεχνικών 'Εργων, εκδιδόμενον υπό του Υπουργού Γεωργίας, βάσει των εν τοις επομένοις άρθροις οριζομένων.

438

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

4. Το Ειδικόν πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. είναι γενικόν δι' απάσας τας κατά το άρθρον 1 του παρόντος κατηγορίας των έργων τούτων, διακρινόμενον, μόνον αναλόγως της αξίας και της τεχνικής σημασίας των προς ανάληψιν έργων, εις 4 τάξεις ως ακολούθως : Α' τάξεως δι' έργα προϋπολογιζομένης αξίας μέχρις 1.000.000 δραχμών. Β' τάξεως δι' έργα προϋπολογιζομένης αξίας μέχρι 2.000.000 δραχμών. Γ' τάξεως δι' έργα προϋπολογιζομένης αξίας από 1.000.000 δραχμάς μέχρι 4.000.000 δραχμών και Δ' τάξεως δι' έργα οιασδήποτε αξίας πάντως ουχί μικροτέρας του ανωτέτου ορίου του της Α' τάξεως ήτοι του 1.000.000 δραχμών. 5. Δια την αναπροσαρμογήν των ως άνω χρηματικών ορίων, ως και εκείνων των άρθρων 9 και 15 του 760 παρόντος προσδιορίζεται δι' έκαστον ημερολογιακόν έτος κατά μήνα Ιανουάριον αυτού συντελεστής Μ=Μ1/Μ2 ένθα : - Μ1 = το μέσον επίπεδον του Γενικού Δείκτου Τιμών Καταναλωτού της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος του τελευταίου τριμήνου του προηγουμένου έτους και - Μ2 = το μέσον επίπεδον του Γενικού Δείκτου Τιμών Καταναλωτού της αυτής ως άνω Υπηρεσίας του τελευταίου τριμήνου του έτους 1980. Ο συντελεστής ούτος Μ λαμβάνεται στρογγυλοποιούμενος μέχρι του δευτέρου δεκαδικού ψηφίου. Τα εκ του πολλαπλασιασμού μετά του συντελεστού Μ προκύπτοντα ποσά των εν παρ.4 χρηματικών ορίων στρογγυλοποιούνται εις την εγγυτέραν δεκάδα χιλιάδων δραχμών, προκειμένου δε περί εκείνων των άρθρων 9 και 15 του παρόντος εις την εγγυτέραν χιλιάδα δραχμών. Ειδικώς δια το μέχρι της 31.12.1980 χρονικόν διάστημα ο συντελεστής Μ ορίζεται ίσος προς τη μονάδα (Μ=1). 6. Το ειδικόν πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. όλων των τάξεων έχει καθολικής ισχύν δι' άπασαν την επικράτειαν. Εξαιρείται και δεν δύναται να χρησιμοποιηθή τούτο τουλάχιστον επί τριετίαν υπό πρώην δημοσίου δασικού υπαλλήλου δια την περιοχήν του Νομού εν η ούτος υπηρετεί αμέσως προ της υπό του Δημοσίου συνταξιοδοτήσεως ή παραιτήσεώς του. 7. Η χορήγησις, ανανέωσις, επέκτασις, πραγωγή και αφαίρεσις των πτυχίων Ε.Δ.Δ.Ε. και η ενάσκησις του υπ' αυτών ελέγχου, υπάγεται εις την αρμοδιότητα του Υπουργού Γεωργίας, εκδιδομένης της σχετικής αποφάσεως μετά γνώμην του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών.

'Α ρθ ρο ν 1 7 Δι καιο ύχο ι ειδ ικο ύ πτυχ ίο υ Ε.Δ .Δ. Ε.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

1. Το ειδικόν πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. χορηγείται δι' όλας μεν τας τάξεις εις δασολόγους κεκτημένους πτυχίον του Δασολογικού Τμήματος της Γεωπονικής και Δασολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ή ισότιμον τοιούτον Σχολής της αλλοδαπής, δια την Α', Β', και Γ' τάξιν, εις τεχνολόγους δασοπονίας πτυχιούχους της οικείας Σχολής των ΚΑΤΕΕ ή άλλων ισοτίμων Σχολών, εφ' όσον ούτοι απολαμβάνουν των πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων και δεν έχουν καταδικασθή δια ποινικόν αδίκημα εκ των εν άρθρω 18 του Ν. 1811/1951.

439

760

ΥΑ115074/472/2011-ΦΕΚ 381/Β/11-3-2011.Ορισμός συντελεστή Μ, ο οποίος χρησιμοποιείται για την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του Π.Δ. 437/81. Ορίζουμε, όπως για το έτος 2011 ο χρησιμοποιούμενος συντελεστής Μ, που αναφέρεται στο άρθρο 16, παρ. 5 του Π.Δ. 437/81, για την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων αυτού, είναι ίσος με 17,98 (Μ=Μ1/Μ2=119,403/6,642=17,98).

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

2. Πτυχίον Α' τάξεως δικαιούνται οι Δασολόγοι και Τεχνολόγοι Δασοπονίας μετά τριετίαν από της λήψεως του πτυχίου σπουδών των. 3. Πτυχίον Β' τάξεως δικαιούνται οι δασολόγοι και τεχνολόγοι δασοπονίας οι ασκήσαντες, καθ' οιονδήποτε τρόπον και υπό οιανδήποτε ιδιότητα, ως ελεύθεροι επαγγελματίαι ή τεχνικοί σύμβουλοι ή υπάλληλοι υπό οιανδήποτε σχέσιν του Δημοσίου ή ιδιωτικών Γραφείων, το επάγγελμα του δασολόγου ή του τεχνολόγου επί τριετίαν και επιβλέψαντες ή εκτελέσαντες δασοτεχνικά έργα αξίας τουλάχιστον ίσης προς την εκάστοτε δυναμικότητα του εργοληπτικού πτυχίου Α' τάξεως. 4. Πτυχίον Δ' τάξεως δικαιούνται οι δασολόγοι και οι τεχνολόγοι δασοπονίας οι κατά τον αυτόν ως άνω τρόπον ασκήσαντες το επάγγελμα του δασολόγου ή τεχνολόγου επί εξαετίαν και επιβλέψαντες ή εκτελέσαντες δασοτεχνικά έργα αξίας τουλάχιστον ίσης προς την εκάστοτε δυναμικότητα του εργοληπτικού πτυχίου Γ' τάξεως. 5. Πτυχίον Δ' τάξεως δικαιούνται οι δασολόγοι οι κατά τον αυτόν ως άνω τρόπον ασκήσαντες το επάγγελμα του δασολόγου επί ενναετίαν και επιβλέψαντες ή εκτελέσαντες δασοτεχνικά έργα αξίας ίσης προς την εκάστοτε δυναμικότητα εργοληπτικού πτυχίου Γ' τάξεως. 6. Οπωσδήποτε στερούνται της δυνατότητος λήψεως ειδικού πτυχίου Ε.Δ.Δ.Ε. οι μελετηταί οι εγγεγραμμένοι εις το Μητρώον μελετητών περί ου ο Ν.716/77, εις ην δε περίπτωσιν εγγραφούν εις τούτο μεταγενεστέρως υποχρεούνται όπως παραδώσουν το πτυχίον εις την εκδόσασαν τούτο αρμοδίαν αρχήν.

'Α ρθ ρο ν 1 8 Δι καιο λο γ η τ ικ ά, Δια δ ικ ασί α

1. Τα ειδικά πτυχία Ε.Δ.Δ.Ε. χορηγούνται υπό του Υπουργείου Γεωργίας μετά σύμφωνον γνώμην του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών εισηγήσει της Γενικής Διεθύνσεως Δασών παρά τη οποία τηρείται το Μητρώον Εργοληπτών Δασοτεχνικών 'Εργων. 2. Δια την χορήγησιν των ως άνω πτυχίων Ε.Δ.Δ.Ε. οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν εις την Γενικήν Διευθύνσιν Δασών αίτησιν μετά των εξής δικαιολογητικών : α) Επίσημον αντίγραφον πτυχίου σπουδών πλην των υπηρετησάντων εις το δημόσιον ως τακτικών δημοσίων υπαλλήλων. β) Πιστοποιητικόν γεννήσεως. γ) Αντίγραφον ποινικού μητρώου.

3. Οι εργοδόται, δημόσιον (Δασάρχης, Διευθυντής Δασών, Γενικός Διευθυντής Δασών κλπ.) ή ιδιώται, οφείλουν εντός δέκα πέντε (15) ημερών από της υποβολής της σχετικής αιτήσεως να εκδώσουν το ζητούμενον πιστοποιητικόν ή να αρνηθούν την έκδοσιν δικαιολογούντες την άρνησίν των εγγράφως προς τον αιτήσαντα. 4. Ως τύπος ειδικού πτυχίου Ε.Δ.Δ.Ε. ορίζεται βιβλιάριον εις ο καταχωρούνται τα στοιχεία ταυτότητος του κατόχου, η τάξις του πτυχίου, αι ανανεώσεις και προαγωγαί αυτού ως και αι τυχόν επιβαλλόμεναι κυρώσεις.

'Α ρθ ρο ν 1 9 Ισχύ ς, ανα νέ ωσ ις κα ι π ρο αγ ωγ ή το υ ειδ ικο ύ π τ υχίο υ Ε. Δ.Δ . Ε .

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

δ) Δύο προσφάτους φωτογραφίας τύπου αστυνομικής ταυτότητος και ε) Πιστοποιητικά αποδεικνύοντα την κατά την παράγραφον 3 του άρθρου 17 του παρόντος απαιτουμένην άσκησιν επαγγέλματος του ενδιαφερομένου. Τα πιστοποιητικά ταύτα, εκδιδόμενα υπό των εις ους οι ενδιαφερόμενοι ειργάσθησαν εργοδοτών, κατόπιν αιτήσεως αυτών και αναγράφοντα τον χρόνον απασχολήσεως, εκτελέσεως, επιβλέψεως και διευθύνσεως της κατασκευής δασοτεχνικών έργων και εργασιών, το είδος, την ποσότητα και την αξίαν αυτών, προς δε και την εν γένει διαγωγήν και ικανότητα των δι' ους ταύτα εκδίδονται, αποτελούν περαιτέρω κριτήρια της τάξεως του εκδιδομένου ειδικού πτυχίου εργολήπτου δασοτεχνικών έργων.

440

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

1. Το ειδικόν πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. είναι περιωρισμένης ισχύος, ανανεουμένης ανεξαρτήτως τάξεως ανά τριετίαν. 'Ανευ του ανά τριετίαν ελέγχου και ανανεώσεως της ισχύος του το πτυχίον δεν θεωρείται εν ενεργεία οπότε ο εργολήπτης δεν δύναται να αναλάβη την εκτέλεσιν έργου από της λήξεως της τριετίας μέχρι της ανανεώσεως. 2. Η ανανέωσις της ισχύος του πτυχίου γίνεται και εάν κατά την διάρκειαν της τριετίας ουδέν έργον εξετέλεσεν ο εργολήπτης. Η περί ανανεώσεως αίτησις υποβάλλεται υπό του ενδιαφερομένου μετά του πτυχίου του, εντός χρονικού διαστήματος ουχί μεγαλυτέρου των τριών μηνών προ της λήξεως της ισχύος αυτού. 3. Προαγωγή πτυχίου εις ανωτέραν τάξιν ενεργείται μόνον κατά τον ως άνω έλεγχον και ανανέωσιν της ισχύος αυτούκαι κατά τας διατάξεις όσον αφορά εις τους χρονικούς περιορισμούς του άρθρου 17 του παρόντος. Δια την προαγωγήν ταύτην λαμβάνεται υπ' όψιν η εν τω μεταξύ κτηθείσα πείρα του εργολήπτου, βεβαιουμένη επί τη βάσει πιστοποιητικών εργασιών εκδιδομένων κατά το άρθρον 18 του παρόντος. Η περί προαγωγής αίτησις υποβάλλεται ως και η τοιαύτη περί ανανεώσεως. Τόσον η ανανέωσις της ισχύος όσον και η προαγωγή πτυχίου ενεργείται συμφώνως προς την παρ.7 του άρθρου 16 του παρόντος.

'Α ρθ ρο ν 2 0 'Ε λεγ χο ς Ε. Δ.Δ . Ε. - Κυρ ώσε ις

761

1. Οι εργολήπται ειδικού πτυχίου Ε.Δ.Δ.Ε. υπόκεινται εις τον έλεγχον της Γενικής Διευθύνσεως Δασών του Υπουργείου Γεωργίας δια την από πάσης απόψεως χρηστήν χρήσιν του πτυχίου αυτών και την πιστήν εκπλήρωσιν των επαγγελματικών αυτών καθηκόντων. 2. Αι εις τους εργολήπτας κατόχους του ως άνω ειδικού πτυχίου Ε.Δ.Δ.Ε. επιβαλλόμεναι κυρώσεις είναι η ακύρωσις, ο υποβιβασμός και η αφαίρεσις αυτού. 3. Το Ειδικόν Πτυχίον Ε.Δ.Δ.Ε. ακυρούται ή υποβιβάζεται εν περιπτώσει καθ' ην τα υποβληθέντα υπό του εργολήπτου στοιχεία δια την έκδοσιν η προαγωγήν αυτού αντιστοίχως ήθελον αποδειχθή ανακριβή.

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

4. Το πτυχίον των στερουμένων των πολτικών ή αστικών δικαιωμάτων ή του δικαιώματος της ελευθέρας διαχειρίσεως της περιουσίας των εργοληπτών, καθίσταται αυτοδικαίως άκυρον. Ωσαύτως η ακύρωσις του πτυχίου είναι υποχρεωτική εν περιπτώσει καταδίκης του εργολάβου διααπάτην ή άλλην ποινικώς κολάσιμον πράξιν εν σχέσει προς την άσκησιν του επαγγέλματος αυτού και ειδικώς έναντι του εργοδότου, απαγορευμένης απολύτως της εκδόσεως εν τω μέλλοντι νέου πτυχίου υπέρ του κατόχου του ακυρωθέντος.

441

5. Αφαίρεσις του πτυχίου επιβάλλεται εν περιπτώσει απευθείας, κακής πίστως ή δολιότητος ή απάτης μη συνεπαγομένης ποινικήν δίωξιν του εργολήπτου, ως και εν περιπτώσει οριστικής εκπτώσεως αυτού ως εργολάβου δασοτεχνικού έργου. Εν τη τελευταία ταύτη περιπτώσει ο Υπουργός Γεωργίας δύναται τη αιτήσει του εκπτώτου εργολήπτου, υποβαλλομένη απαραιτήτως δια της διευθυνούσης το έργον δι' ο ούτος εκηρύχθη έκπτωτος υπηρεσίας, να καθορίση τον βαθμόν της κυρώσεως από προσωρινής, οπότε ορίζεται και ο χρόνος στερήσεως του πτυχίου, μέχρις οριστικής αφαιρέσεως, εξαρτώμενον εκ των λόγων δι' ους επιβάλλεται η κύρωσις ή δι' ους επήλθεν η έκπτωσις, των συνθηκών εκτελέσεως του έργου ή άλλων λόγων, των πληροφοριών της υπηρεσίας και των στοιχείων του εν τω Υπουργείω Γεωργίας τηρουμένου ατομικού φακέλλου του εργολήπτου.

761

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1 παρ.1 περ.Ε` εδ.12 του Ν.2647/1998 (α` 237/22.10.1998) ορίζονται τα εξής: "1. Οι ακόλουθες αρμοδιότητες, που ασκούνται από Υπουργούς μεταβιβάζονται στις Περιφέρειες : .....Ε. Αρμοδιότητες του Υπουργού Γεωργίας: …12) Η χορήγηση, ανανέωση, επέκταση, προαγωγή και αφαίρεση πτυχίου εργοληπτών δημόσιων δασοτεχνικών έργων (άρθρο 16 του π.δ. 437/1981, ΦΕΚ 120 Α`)".

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

6. Αι ως άνω κυρώσεις συντελούνται δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών εξαιρέσει της περιπτώσεως των παραγράφων 3 και 4 του παρόντος άρθρου καθ' ας τα πτυχία καθίστανται αυτοδικαίως άκυρα, μη απαιτουμένης της γνωμοδοτήσεως ταύτης.

'Α ρθ ρο ν 2 1 Μετ αβ α τικ ή δ ι άτα ξ ις

Τα βάσει των διατάξεων του Β.Δ. 17/22.2.1956 εκδοθέντα ειδικά πτυχία εργοληπτών δασικών έργων εξακολουθούν ισχύοντα μέχρις εξαμήνου από της δημοσιεύσεως του παρόντος, προθεσμίας εντός της οποίας οι ενδιαφερόμενοι δύνανται δι' αιτήσεως των να ζητήσουν την αντικατάστασιν του πτυχίου των δια νέου, ως τούτο προβλέπεται υπό των διατάξεων του παρόντος Διατάγματος.

'Α ρθ ρο ν 2 2 Κα ταργ ο ύμ εν αι δ ιατ ά ξε ις

Από της ισχύος του παρόντος καταργούνται : α) Το από 17/22.2.56 Β.Δ. "περί συντάξεως μελετών και εκτελέσεως δασικών τεχνικών έργων" και

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

β) Το από 13-9/2.11.1959 Β.Δ. "περί συστάσεως Υπηρεσιών Δασοτεχνικών 'Εργων".

442

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ √Χρήστος Μητκίδης,Πάρεδρος ΝΣΚ, Συμβάσεις Δημοσίων έργων,εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2010 √Γέροντας Απ.,Δικαιο Δημ.Εργων ,εκδόσεις Σάκκουλα 2009 √Σολδάτος Δημ.,Δημόσια έργα-,εκδόσεις Μ.Δημοπούλου 2011 √Ελ.Τροβά-Π.Σκουρής,Το κοινοτικό δίκαιο των Δημοσίων Συμβάσεων,εκδόσεις Σάκκουλα 2009 ΑΡΘΡΑ √Γιάννης Γαλενιανός,Νομικός Σύμβουλος ΠΕΣΕΔΕ,Ο νομικός χαρακτήρας της διακήρυξης √Χρήστος Ν.Σατλάνης,Εισαγωγή στις Δημόσιες συμβάσεις,ΕΔΔΔΔ 4/2011 √Χαράλαμος Χάχαλης,Κανόνες δημοσιότητας και διαφάνειας,ΔηΣΚΕ,1/2009 √ΕιρήνηΤσόλη,Πρόσβαση στα έγγραφα των διαγωνισμών,ΔηΣΚΕ 2/2009

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

√Κωνσταντίνος Κρέπης,Πάρεδρος του Ελ,Συνεδρίου,Ο έλεγχος των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας από το Ελ.Συνέδριο,ΔηΣΚΕ

443

√Ευαγγελία Μπαλτά, Δικηγόρος D.E.A.,Ο προληπτικός έλεγχος των συμβάσεων δημοσίων έργων,παροχής Υπηρεσιών και προμηθειών από το ΕλΣυνέδριο,ΔηΣΚΕ 2/2005 √Μαρτίνοβιτς Στέρργιος,Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Δημοσίου Δικαίου 2009-2010-Νομική Σχολή Αθηνών,Ο προληπτικός έλεγχος των δημοσίων συμβάσεων μεγάλης Οικονομικής αξίαςαπο το Ελ.Συνέδριο (Δημοσίευση στο διαδίκτυο) √Κατερίνα Σκουρή,ΔΝ,Δικηγόρος-Στέλεχος ΜοΠαΔιΣ,Η νέα δικονομική οδηγία,ΔηΣΚΕ 2/2008 √Αναστάσιου Γακίδη,Δικηγόρου-Νομικού συμβούλου,Λογαριασμός αναδόχου,Θεσαλοννίκη 2011,(Από ιστοσελίδα ΣΕΔΕΚ)

Δημοσίου

έργου-Προστασία

του

√Κατερίνα Σκουρή, Δικηγόρος-Στέλεχος ΜοΠαΔιΣ,Η απευθείας ανάθεση Δημοσίων Συβάσεων, ΔηΣΚΕ 2/2010

Ν.3669/2008-ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ.

www.docman.gr

√Χαράλαμος Χάχαλης,LLM,Δικηγόρος-Στέλεχος ΜοΠαΔιΣ,Κατάτμηση Δημόσιας σύμβασης ΔηΣΚΕ 3/2010

e-book Τρίτη έκδοση-18/4/2012

√Σπύρος Παναγόπουλος,LLM,Δικηγόρος,Νομικός Σύμβουλος ΜοΠαΔιΣ,Ανάθεση συμβάσεων «οιονεί» αυτεπιστασίας (in hause) μετά την πρόσφατη νομολογία του ΔΕΚ

444

View more...

Comments

Copyright ©2017 KUPDF Inc.
SUPPORT KUPDF