ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Ψ-301: ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2012 - 2013

1

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Απόκτηση βασικών εννοιών για την κατανόηση  της δομής και λειτουργίας του γνωστικού συστήματος  των μεθόδων μελέτης γνωστικών φαινομένων  της αναπαράστασης της γνώσης  των σχέσεων των γνωστικών διεργασιών με το θυμικό και δράση  των μεταγνωστικών διεργασιών και του ρόλου τους στην αυτο-ρύθμιση της συμπεριφοράς, μάθησης, δράσης

2

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2. Απόκτηση δεξιοτήτων για  συμβολική αναπαράσταση της γνωστικής επεξεργασίας  ανάλυση και περιγραφή καθημερινών καταστάσεων υπό το πρίσμα της γνωστικής ψυχολογίας  εφαρμογή ερευνητικών μεθόδων για μελέτη γνωστικών φαινομένων  κριτική σκέψη  εκπόνηση και συγγραφή εργασιών 3

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3. Καλλιέργεια δεξιοτήτων αυτο-ρύθμισης στη μάθηση και συνεργατικότητα.

4

1η ΕΒΔΟΜΑΔΑ (ΜΑΘΗΜΑ) 1. Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία  Αντικείμενο  Καθιέρωση του κλάδου – Πρόδρομοι  Επιδράσεις από άλλες επιστήμες  Κυβερνητική και επανατροφοδότηση  Θεωρία πληροφοριών  Εξομοίωση προς Η/Υ  Γνωστική Επιστήμη

5

Άσκηση 1.1 Επανατροφοδότηση Προσαρμοζόμενα συστήματα στην καθημερινή ζωή είναι αυτά που διαθέτουν θερμοστάτη όπως, για παράδειγμα, ο θερμοσίφωνας. Στο θερμοσίφωνα η τελική κατάσταση είναι η επιθυμητή θερμοκρασία του νερού (π.χ., 60o C) ενώ η υπάρχουσα κατάσταση είναι η τρέχουσα θερμοκρασία του νερού (π.χ., 20o C). Δέκτες που αναγνωρίζουν την τρέχουσα θερμοκρασία του νερού είναι τα ενσωματωμένα θερμόμετρα στο θερμοσίφωνα. Η ανίχνευση διαφοράς θέτει σε λειτουργία το θερμαντικό σώμα που αυξάνει τη θερμοκρασία του νερού μέχρι που να ταυτιστεί με την επιθυμητή (π.χ., 60o C) και τότε σταματά η λειτουργία του θερμαντικού σώματος. Η λειτουργία του ξαναρχίζει όταν ανιχνευτεί διαφορά ανάμεσα στην τρέχουσα και επιθυμητή 6 θερμοκρασία.

Άσκηση 1.1 Επανατροφοδότηση Ερώτηση 1.1.1. Δώστε παραδείγματα μηχανικού προσαρμοζόμενου συστήματος που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή. Ερώτηση 1.1.2. Δώστε παραδείγματα ανθρώπινης συμπεριφοράς που προϋποθέτει χρήση επανατροφοδοτικού μηχανισμού. Εφαρμογή 1.1. Εφόσον η επανατροφοδότηση είναι κρίσιμη για τη σωστή λειτουργία ενός προσαρμοζόμενου συστήματος, είναι φανερό ότι η επανατροφοδότηση προσφέρει κρίσιμη πληροφορία για την πορεία απόκτησης γνώσης (μάθησης) από τους μαθητές στο σχολείο. Η αυτο-παρατήρηση, η γνώση των αποτελεσμάτων από το μαθητή, ο εντοπισμός και διόρθωση λαθών από το δάσκαλο, και η βαθμολογία του μαθητή από το δάσκαλο εξυπηρετούν την επανατροφοδοτική λειτουργία. Κατά τη γνώμη σας, οι παραπάνω μορφές επανατροφοδότησης επιτελούν πάντα το ρόλο τους; (Εξηγήστε την άποψή σας)

7

Άσκηση 1.2 – Τρόποι απόκτησης, επεξεργασίας, χρήσης της γνώσης Το γιγνώσκειν είναι η απόκτηση, επεξεργασία, και χρήση γνώσης. Ερώτηση 1.2.1. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι απόκτησης γνώσης. Μπορείτε να σκεφτείτε μερικούς τρόπους απόκτησης γνώσης από τους ανθρώπους; Ερώτηση 1.2.2. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι επεξεργασίας της γνώσης τους οποίους χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Μπορείτε να αναφέρετε μερικούς; Ερώτηση 1.2.3. Πώς χρησιμοποιούμε τη γνώση μας στην καθημερινή ζωή; Μπορείτε να δώσετε παραδείγματα; 8

Άσκηση 2.2 Εφαρμογή 2.2.2. Ένας επιστήμονας χρησιμοποίησε το παρακάτω διάγραμμα ροής σχετικά με την επεξεργασία κειμένου το οποίο ακούμε και ταυτοχρόνως διαβάζουμε: (Προσαρμογή από Schnotz, 2006 1. Τι δείχνει το παραπάνω διάγραμμα ροής; 2. Ποια μορφή θα έχει το διάγραμμα ροής αν ακούμε το κείμενο μόνο και δεν υπάρχει γραπτό κείμενο για να το διαβάζουμε; 3. Ποια μορφή θα πάρει το διάγραμμα ροής αν υπάρχει μόνο το γραπτό κείμενο και σε ορισμένα σημεία παρατίθεται μια εικόνα για να υποβοηθήσει την κατανόηση;

9

Άσκηση 2.2 Προηγούμενη γνώση (γνωστικά σχήματα)

Αναπαράσταση νοήματος του κειμένου

Νοερά Μοντέλα

Λεκτική επεξεργασία

Νοερή εικονική επεξεργασία

Φωνολογική Εργαζόμενη Μνήμη Ακουστική Επεξεργασία

Αυτί

Ακουστικό κείμενο

Οπτική Εργαζόμενη Μνήμη Οπτική επεξεργασία

Μάτι

Οπτικό κείμενο 10

Άσκηση 2.2 (να δοθεί γραπτή εργασία στο διδάσκοντα)

Εφαρμογή 2.2.1. Κάντε το διάγραμμα ροής για την παρακάτω αριθμητική πράξη: 125 Χ 5 = …. Εφαρμογή 2.2.2. Ψάξτε για διαγράμματα ροής σε βιβλία εισαγωγικά ψυχολογίας. Στη συνέχεια κάντε φωτοτυπία από πέντε διαφορετικού τύπου διαγράμματα ροής και δώστε την παραπομπή του βιβλίου, και τη σελίδα, από το οποίο αντιγράψατε το διάγραμμα ροής

11

2η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ 

Ενδοσκόπηση: Μειονεκτήματα



έλλειψη αντικειμενικότητας



ρεύμα συνείδησης



χρήση γλώσσας (σημασιολογικά εξυπονοούμενα, συναισθηματική σημασία)



μη γλωσσικό αντίστοιχο



στατικότητα



μη αποκάλυψη γνωστικών μηχανισμών (σχολή Würzburg) 12

2η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ 

Πειραματική μέθοδος



S-R και διαμεσολαβητικά s-r



επιτέλεση vs. ικανότητα



Γνωστικές διαδικασίες



χρόνος αντίδρασης



λάθη



διάγραμμα ροής

13

2η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ 

Παρατήρηση συμπεριφοράς



Ψυχοφυσιολογικές μέθοδοι



Λεκτικές αναφορές

14

Άσκηση 2.1.1 Έχετε τα παρακάτω δεδομένα από παιδιά που τους ζητήθηκε να λύσουν προσθέσεις με δεκαδικούς αριθμούς. Οι προσθέσεις που τους ζητήθηκε να λύσουν είναι οι εξής: (α) 3,01 + 0,301 = … (β) 1,11 + 1,01 = … (γ) 0,50 + 0,25 = … Τα δεδομένα είναι τα ακόλουθα: Μαθητής Α: (α) 3,302. (β) 2,12. (γ) 0,30. Μαθητής Β: (α) 3,311. (β) 2,12. (γ) 5,25. Μαθητής Γ: (α) 3,301. (β) 2,111. (γ) 0,525. Ποια λάθη έκαναν οι μαθητές και πού οφείλονται αυτά; 15

Άσκηση 2.1.3 α. Ποιας ηλικίας άτομα μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος σε μια έρευνα μελέτης των γνωστικών διεργασιών; β. Θα χρησιμοποιήσει τα ίδια προβλήματα σε παιδιά και σε ενήλικες; γ.

Χρειάζεται πάντα να έχουμε χρήση λεκτικών αναφορών ή φωναχτής σκέψης; 16

Εφαρμογή 2.1.2 Οι γονείς ενός μαθητή λένε ότι το παιδί τους κάνει λάθη από απροσεξία στην επίλυση προβλημάτων στα μαθηματικά. 

Τι εννοούν και πώς θα ελέγξετε αν τα λάθη του παιδιού οφείλονται σε απροσεξία και όχι σε έλλειψη γνώσεων;



Περιγράψτε τι θα κάνετε για να απαντήσετε στην ερώτηση αυτή.

17

Άσκηση 2.3 Ερώτηση 2.3.1. Τι είδους μετρήσεις χρειάζεστε για να δείξετε ότι οι μαθητές/τριες μιας τάξης κάνουν λάθη στα μαθηματικά διότι τους πιάνει άγχος και διασπάται η προσοχή τους; Θα σας βοηθήσει η συγκέντρωση πρωτοκόλλων φωναχτής σκέψης και, αν ναι, για ποιο λόγο; Ερώτηση 2.3.2. Ένα παιδί λέει στους γονείς του ότι έκανε λάθος στο διαγώνισμα στο σχολείο διότι του μιλούσε ο συμμαθητής του κατά τη διάρκεια του διαγωνίσματος. Πόσο αξιόπιστο είναι αυτό που λέει ο μαθητής ως προς την αιτία της συμπεριφοράς του; Ερώτηση 2.3.3. Ένας αυτόπτης μάρτυρας σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα όπου τραυματίστηκε ένας πεζός λέει ότι ο οδηγός του αυτοκινήτου έτρεχε πολύ και γι’ αυτό χτύπησε τον πεζό. Είναι σωστό αυτό που λέει ο αυτόπτης μάρτυρας;

18

Άσκηση 2.1.2 (γραπτή εργασία που δίνεται στο διδάσκοντα)

1. Ψάξτε στο διαδίκτυο και βρείτε πόσα περιοδικά διεθνώς έχουν στον τίτλο τους τον όρο «μάθηση» (learning) ή μνήμη (memory) ή «γιγνώσκειν» (cognition). Καταγράψτε: 1. 2.

τις ενέργειες που κάνατε και τις δυσκολίες που συναντήσατε και πώς τις αντιμετωπίσατε.

19

Εφαρμογή 2.1.1 (γραπτή εργασία που δίνεται στο διδάσκοντα)

Περιγράψτε ένα πείραμα που θα οργανώνατε για να μελετήσετε παράγοντες που επηρεάζουν τη μάθηση μαθηματικών από παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου. (Ορίσετε εσείς ποιον ή ποιους παράγοντες θέλετε να μελετήσετε και πώς θα το κάνετε). Η εργασία αυτή θα ολοκληρωθεί προοδευτικά και θα παραδοθεί σε γραπτή μορφή αλλά και με μορφή PowerPoint για προφορική παρουσίαση 20

3η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ    • • • •  • • 

Τι είναι γνώση Σχέση γνώσης-πραγματικού κόσμου Είδη γνώσης εγγενής vs. επίκτηση άδηλη vs. έκδηλη συνειδητή vs. μη συνειδητή δηλωτική vs. διαδικαστική Τι είναι η αναπαράσταση Κώδικας και περιεχόμενο Μετακίνηση μεταξύ κωδίκων Γνωστικές μονάδες 21

Άσκηση 3.1 Παράδειγμα επιλεκτικής καταγραφής απόψεων του κόσμου είναι το ακόλουθο: Οι Άραβες έχουν πολλές λέξεις που αφορούν τα άλογα, ενώ εμείς οι Έλληνες πολύ λίγες. Ερώτηση 3.1.1. Η έννοια «λεβέντης» και η έννοια «παλληκάρι» εκφράζουν επιλεκτική καταγραφή της πραγματικότητας; Εξηγήστε την άποψή σας ως προς την ύπαρξη αντίστοιχων εννοιών στα Αγγλικά Ερώτηση 3.1.2. Η έννοια «λεβέντης» και η έννοια «παλληκάρι» εκφράζουν επιλεκτική καταγραφή της πραγματικότητας; Εξηγήστε την άποψή σας ως προς τη σχέση μεταξύ τους.

22

Άσκηση 3.3 Ερώτηση 3.3.1. Δώστε παραδείγματα τροποποίησης της υπάρχουσας γνώσης. Ερώτηση 3.3.2. Δώστε παραδείγματα τροποποίησης καταστάσεων κόσμου για να ταιριάζουν με τη δική μας γνώση.

23

Άσκηση 3.4 Ερώτηση 3.4.1. Έχει παρατηρηθεί ότι αμνησικά άτομα, όταν τους ζητιέται να αναγνωρίσουν ή να θυμηθούν κάτι στο οποίο έχουν εξασκηθεί, απαντούν ότι δε το θυμούνται. Αν όμως τους ζητηθεί να εκτελέσουν κάτι στο οποίο ασκήθηκαν, τότε το κάνουν με ευχέρεια. Τι είδους γνώση είναι αυτή που διαθέτουν οι αμνησικοί; Ερώτηση 3.4.2. Σκεφτείτε την εξής περίπτωση: Δύο άνθρωποι, ο Α και ο Β, συζητούν και σε μια στιγμή ο Α λέει κάτι χαμηλόφωνα ή πολύ γρήγορα, έτσι ώστε ο Β δεν προλαβαίνει να αντιληφθεί τι είπε ο συνομιλητής του. Έχει ο Β συνειδητή γνώση ή ενημερότητα αυτού που είπε ο συνομιλητής του; Ερώτηση 3.4.3. Στη συνέχεια, παρόλο που το θέμα της συζήτησης μεταξύ των Α και Β άλλαξε, ο Β επανέρχεται στο αρχικό θέμα, δηλαδή σε αυτό που χαμηλόφωνα ανέφερε ο Α. Τι είδους γνώση μπορεί να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά αυτή του Β; 24

Άσκηση 3.2 Παράδειγμα της χρήσης της γνώσης για απάντηση ερωτήσεων είναι το ακόλουθο: Ένα μικρό παιδάκι που μαθαίνει ότι αυτά που φορά στα πόδια είναι «παπούτσια» μπορεί να απαντήσει στην ερώτηση της μητέρας «πού είναι τα παπούτσια σου;» είτε ψάχνοντας να τα βρει στο γύρω χώρο είτε χρησιμοποιώντας από τη μνήμη του την πληροφορία για το πού τα αφήνει συνήθως, οπότε και απαντά με βάση αυτή την ορισμένη γνώση (π.χ. πηγαίνοντας στο ντουλάπι). Ερώτηση 3.2.1. Πώς καταλαβαίνουμε ότι κάποιος δε διαθέτει ορισμένη γνώση; Αναφέρατε ορισμένες ενδεικτικές συμπεριφορές. Ερώτηση 3.2.2. Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα μικρό παιδί γνωρίζει κάτι παρόλο που δεν έχει το λεξιλόγιο να απαντήσει ή να εκφράσει τη γνώση του; 25

Άσκηση 3.5 Ερώτηση 3.5.1. Όταν σκεφτόμαστε ότι θέλουμε να αγοράσουμε ένα κινητό τηλέφωνο τι είδους γνώση χρησιμοποιούμε; Ερώτηση 3.5.2. Οι παρακάτω περιπτώσεις τι είδους γνώση (δηλωτική ή διαδικαστική) προϋποθέτουν; Σημειώστε ένα Χ στο αντίστοιχο κουτάκι. Δηλωτική

Η Η Η Η Η Η Η

ανάγνωση κατανόηση αυτού που λέγεται αναπόληση των διακοπών λύση προβλημάτων έννοια τρίγωνο εικόνα της Ακρόπολης ζωγραφική

Η συναγωγή συμπεράσματος σε ένα συλλογισμό

       

Διαδικαστική

        26

Άσκηση 3.6 (να δοθεί γραπτή εργασία στο διδάσκοντα) Δώστε έναν κατάλογο με 15 κώδικες, τα σύμβολα και το περιεχόμενό τους, όπως χρησιμοποιούνται: I. στη μουσική II. στο χορό III. στη γλώσσα Κάντε έναν πίνακα που να περιέχει τον κώδικα, τα γραπτά σύμβολα (σε εικόνα) και παράδειγμα συμβόλουπεριεχομένου. 27

4η

 • • • •

ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΗΛΩΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Κώδικες: σημασιολογικός χωρικός χρονικός κινητικός

 Σημασιολογική αναπαράσταση • Σημασιολογικά χαρακτηριστικά π.χ. άντρας = + άνθρωπος, + αρσενικό, + ενήλικας αγόρι = + άνθρωπος, + αρσενικό, - ενήλικας

28

Άσκηση 4.1 Ερώτηση 4.1.1. Όταν διαβάζει κάποιος ένα κείμενο από ένα βιβλίο τι είδους κώδικα αναπαράστασης χρησιμοποιεί; Ερώτηση 4.1.2. Όταν οδηγούμε ένα αυτοκίνητο, τι είδους κώδικες αναπαράστασης χρειαζόμαστε;

29

Άσκηση 4.2 Ερώτηση 4.2.1. Δώστε την αναπαράσταση των εννοιών «αγελάδα», «ταύρος», «μοσχάρι» με βάση τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά τους, Ερώτηση 4.2.2. Ένα μικρό παιδί δίνει την εξής απάντηση όταν το ρωτούν τι είναι η γάτα και το γατάκι: «νιάου». Τι ορισμό έχει στο νου του από την άποψη των σημασιολογικών χαρακτηριστικών; 30

4η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΗΛΩΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ



Σημασιολογικά δίκτυα Περιέχουν βέλη (σχέσεις) και κόμβους (έννοιες). Ιδιότητα της κληρονομικότητας

•

Εννοιολογική εξάρτηση

•

Λογικές προτάσεις

• 

(ανεξάρτητα από γλωσσικές

προτάσεις)

π.χ., χτυπώ (Γιάννης, Πέτρο)  Περιορισμοί στον αριθμό και είδος επιχειρημάτων (ορισμάτων)  Αλήθεια - ψεύδος 31

Άσκηση 4.3 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) α) Δώστε την πιθανή αναπαράσταση του σημασιολογικού δικτύου της έννοιας «καρχαρίας». β) Δώστε την πιθανή αναπαράσταση του σημασιολογικού δικτύου της έννοιας «αποθήκη»

32

Άσκηση 4.4 Ερώτηση 4.4.1. Δώστε την αφηρημένη προτασιακή αναπαράσταση της πρότασης «Η Ελένη, που ήταν μαθήτρια τότε, προσέφερε εκ μέρους των συμμαθητών/τριών της στο δάσκαλό τους, τον οποίο αγαπούσαν πολύ, μιαν ανθοδέσμη». Ερώτηση 4.4.2. «Τα παιδιά έτρεχαν. Κάποιος από τους μαθητές χτύπησε το γόνατό του». Οι δύο αυτές γλωσσικές προτάσεις μπορούν να αναχθούν σε μιαν ενιαία αφηρημένη προτασιακή αναπαράσταση ή όχι;

33

4η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΗΛΩΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Σχήμα (σύνολα προτάσεων ή γνώσεων) Το στερεότυπο κομμάτι μιας κατάστασης •

•     

Ιδιότητες Περιέχουν μεταβλητές Μπορεί να είναι ένθετα σε άλλα Αναπαριστούν γνώση σε διάφορα επίπεδα αφαίρεσης Αναπαριστούν γνώση και όχι ορισμούς Είναι όργανα αναγνώρισης, πρόβλεψης, ερμηνείας, συναγωγής συμπερασμάτων 34

4η

ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΗΛΩΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Δημιουργία - τροποποίηση Γενίκευση, εξειδίκευση, εισαγωγή νέων μεταβλητών •

Σενάρια (στερεότυπες ακολουθίες ενεργειών σε οικεία επεισόδεια Περιέχουν:  Εισαγωγικά στοιχεία (τόπος, ρόλοι, προϋποθέσεις, αποτελέσματα)  Σκηνές σε ακολουθία •

35

Άσκηση 4.5 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) •

Ποιο θα μπορούσε να είναι το σχήμα για (α) το «άλογο» (β) το «παντρεύομαι» (γ) το «βιβλίο»

•

Υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές με την αναπαράσταση της έννοιας «άλογο» ως σχήμα με την αναπαράσταση της ίδιας έννοιας με σημασιολογικά χαρακτηριστικά και σημασιολογικό δίκτυο; 36

Άσκηση 4.6 (γραπτή εργασία που δίνεται στο διδάσκοντα)

Δώστε το σενάριο για το «παντρεύομαι» που να περιγράφει αναλυτικά όλες τις αναγκαίες πληροφορίες (εισαγωγικά στοιχεία, τόπος, ρόλοι,...... σκηνές)

37

5η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΝΟΕΡΗ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ 

Αναλογική αναπαράσταση



Αντίληψη και νοερή εικονική αναπαράσταση



Οπτικές νοερές εικόνες: Δομή επιφάνειας

• • • • • • • •

Επιλεκτική παρέμβαση Οπτικός ρυθμιστής Απόσταση – Μέγεθος Προσανατολισμός Νοερή περιστροφή Χώρος τρισδιάστατος Μεταβατικότητα Ειδετικότητα

38

5η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΝΟΕΡΗ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ 

Οπτικές νοερές εικόνες: Δομή βάθους

• •

«Πνεύμα της εικόνας» Συντεταγμένες vs. προτασιακή αναπαράσταση Δημιουργία – μετασχηματισμός

•

39

Άσκηση 4.7 Άσκηση 4.7.1. Σας δίνονται τα παρακάτω κομμάτια (1-7) ενός παζλ. Μπορείτε να τα τοποθετήσετε με τρόπο που να σχηματισθεί ένα παραλληλόγραμμο περιστρέφοντας κατάλληλα τα επτά κομμάτια;

5 4

7

3

1

2

6 40

Άσκηση 4.7 Άσκηση 4.7.2. Στο παρακάτω διάγραμμα υπάρχει ένας άνθρωπος με μπαστούνι στο αριστερό του χέρι και η διαδρομή που ακολουθεί είναι είτε η (α)-(β)-(γ) είτε η (α)-(β)-(δ). Σημειώστε με μια τελεία (●) στις θέσεις Α, Β, Γ, Δ (■) πού θα βρίσκεται το μπαστούνι όταν ένας Παρατηρητής βρίσκεται στη θέση ☼. Δ ■

Γ ■

(δ)

(β)

(γ)

Β■ Α ■ Παρατηρητής ☼

(α)

41

Άσκηση 4.8 Για να διαπιστώσουμε την ειδετικότητα των νοερών εικόνων χρησιμοποιούμε είτε περιγραφές είτε ερωτηματολόγια διαβάθμισης ως προς τη ζωηρότητα (ένταση) των χαρακτηριστικών των διάφορων στοιχείων της νοερής εικόνας. Για παράδειγμα, «Φέρτε στο νου σας ένα ηλιοβασίλεμα που παρακολουθήσατε με κάποιους γνωστούς σας και σας έμεινε αξέχαστο και περιγράψτε με όσο γίνεται πιο πολλές λεπτομέρειες την εικόνα του Ηλιοβασιλέματος». Στη συνέχεια σημειώστε στο παρακάτω ερωτηματολόγιο πόσο έντονα είναι στη μνήμη σας τα διάφορα στοιχεία του ηλιοβασιλέματος χρησιμοποιώντας την κλίμακα: 1 (πολύ αχνά), 2 (αχνά), 3 (έντονα), 4 (πολύ έντονα) 42

Άσκηση 4.9 Άσκηση 4.9.1. Πώς θα ήταν ο κόσμος αν οι άνθρωποι περπατούσαν με τα χέρια; Άσκηση 4.9.2. Ποιες διαδικασίες δημιουργίας νοερών εικόνων χρησιμοποιήθηκαν από τη λαϊκή φαντασία για να παραχθούν οι παρακάτω μορφές; 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Η Θεά Κάλι (Ινδική θεά με πολλά χέρια). Ο γίγαντας Πολύφημος (αναφέρεται στην Οδύσσεια). Οι γίγαντες στα παραμύθια. Ο Τοσοδούλης και η Τοσοδούλα. Ο μεταμφιεσμένος κακός λύκος στην Κοκκινοσκουφίτσα. Ο Καραγκιόζης. 43

Άσκηση 4.9 (ομάδες φοιτητών)

Άσκηση 4.9.3. (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) Δώστε σε κλίμακα (α) 2:1 και (β) 1:2 τα ακόλουθα σχήματα (γ) Δώστε το συμμετρικό του Σχήματος 1 σε κάθετο και οριζόντιο άξονα Προσοχή! Οι μετασχηματισμοί να γίνουν με το χέρι 44

Άσκηση 4.9 (ομάδες φοιτητών)

45

Άσκηση 4.9 (ομάδες φοιτητών)

46

Άσκηση 4.9

Άσκηση 4.9.4. Τι είδους νοερές εικόνες χρησιμοποιούν οι οινοπαραγωγοί για να παραγάγουν νέες γεύσεις κρασιού; Περιγράψτε τα χαρακτηριστικά ενός αγαπημένου σας κρασιού (π.χ., ξηρό, φρουτώδες, «γεμάτη» γεύση, απαλή γεύση, …χρώμα, άρωμα, …κ.λπ.)

47

Άσκηση 4.8 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) Να σχεδιάσετε μια έρευνα για τη ειδετικότητα των νοερών εικόνων, χρησιμοποιώντας σχετικό ερωτηματολόγιο (βλ. παράδειγμα). Στη συνέχεια να γίνει στατιστική επεξεργασία των δεδομένων ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1

2

3

4

Πόσο έντονα είναι στη μνήμη σας; (α) τα χρώματα του ουρανού; (β) τα χρώματα του ηλίου; (γ) τα χρώματα της θάλασσας; (δ) το φως τριγύρω σας; (ε) τα περιγράμματα των βουνών στον ορίζοντα; 48

Άσκηση 4.10 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) Βρείτε στο internet ή σε βιβλία ιστορίας της τέχνης τον πίνακα «Καλάθι με φρούτα» του Caravaggio . Σχεδιάστε μια έρευνα για να μελετήσετε Ερώτηση 4.10.1. Πόσα και ποια στοιχεία του πίνακα θυμούνται οι άνθρωποι όταν μελετήσουν τον πίνακα για 1 λεπτό ή 5 λεπτά; Καταγράψτε τις απαντήσεις και κάντε τις παρατηρήσεις σας ως προς το είδος των απαντήσεων. Ερώτηση 4.10.2. Αφού απαντήσουν την ανοιχτή ερώτηση, ρωτήστε το παρακάτω: Υπάρχουν σύκα στο καλάθι του πίνακα, και αν ναι, πόσα; Καταγράψτε τις απαντήσεις και κάντε τη στατιστική επεξεργασία 49

Άσκηση 4.11 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα)

Πηγαίνετε στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Μονή Λαζαριστών και επισκεφθείτε την έκθεση με έργα της συλλογής Κωστάκη (Ρωσική πρωτοπορεία). Επιλέξτε ένα έργο και αναλύστε το ως προς τις νοερές διαδικασίες δημιουργίας εικόνων και μετασχηματισμού που χρησιμοποίησε ο/η ζωγράφος για την παραγωγή του έργου.

50

6η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ - ΧΡΟΝΟΥ 

Γνώση διαδρομής

 • • •

Γνώση πεδίου Άξονες Βορρά – Νότου, Ανατολής - Δύσης Σχηματική και συσχετιστική αναπαράσταση Χρήση χαρτών



Ατομικές διαφορές



Τυφλά άτομα



Νοερά μοντέλα



Χρονικά νήματα 51

Άσκηση 4.12 Είστε στη Θεσσαλονίκη και σας δίνεται ο παρακάτω χάρτης του Νομού Θεσσαλονίκης. Μπορείτε να βρείτε τις εναλλακτικές διαδρομές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να φτάσετε από τη Θεσσαλονίκη στο χωριό Σοχός και στη συνέχεια να επιλέξετε τη συντομότερη; --------------------------------------Η Εικόνα 3 εδώ ---------------------------------------52

Άσκηση 4.13 Ερώτηση 4.12.1. Τι περιλαμβάνει η αναπαράσταση της διαδρομής από το σπίτι σας που βρίσκεται, για παράδειγμα, εκτός του κέντρου της Θεσσαλονίκης, προς το κέντρο της. Σχεδιάστε, επίσης, το διάγραμμα της διαδρομής που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος προκειμένου να μετακινηθεί από το σπίτι σας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τοποθετώντας σε αυτό και τα χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς. Ερώτηση 4.12.2. Στον παρακάτω χάρτη της Ευρώπης (βλ. Εικόνα 5) γράψτε τα ονόματα των χωρών από μνήμης. Στη συνέχεια ελέγξτε τα ονόματα που γράψατε με τα σωστά ονόματα. Τι είδους λάθη κάνατε; --------------------------------------Η Εικόνα 5 εδώ 53 ----------------------------------------

7η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΣΗ ΓΝΩΣΗΣ 

Σχέσεις με δηλωτική αναπαράσταση

 •

Χαρακτηριστικά («πώς» γίνεται κάτι, μη εκούσια προσέγγιση, μη ανάλυση, στόχος-αποτέλεσμα, γλωσσική περιγραφή βημάτων, αναλογισμός, πολλαπλή χρήση σε διαφορετικά πλαίσια)



•

Αναπαράσταση διαδικαστικής γνώσης Συνθήκη - Δράση



Μονάδες συμπεριφοράς

• • • •

Τ.Ο.Τ.Ε. Δαίμονες Νοερές παραγωγές Σχήματα 54

7η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΣΗ ΓΝΩΣΗΣ 

• • •  • • •

Νοερές παραγωγές (Αν..... τότε) Οργάνωση σε συστήματα Σχηματισμός (συσσώρευση, εναρμόνιση, ενδυνάμωση) Λειτουργία (ταύτιση, ένταση, αντίσταση, εξειδίκευση, κυριαρχία στόχου) Νοερές παραγωγές και δράση Ρυθμός ερεθισμάτων – αντιδράσεων Ψυχολογική ανυποταξία Αυτοματοποίηση και παράλληλες ενέργειες 55

Άσκηση 5.1 Χαρίζουν σε ένα παιδί ένα συναρμολογούμενο παιχνίδι (π.χ., LEGO). Ερώτηση 5.1.1. Περιγράψτε τη δηλωτική γνώση που χρειάζεται να διαθέτει το παιδί και πώς αναπαρίσταται αυτή. Ερώτηση 5.1.2. Περιγράψτε τη διαδικαστική γνώση που χρειάζεται να διαθέτει το παιδί και πώς συνδέεται αυτή με τη δηλωτική.

56

Άσκηση 5.2 Ας υποθέσουμε ότι κάποιος θέλει να γράψει πάνω σε μια φωτογραφία το όνομα της πόλης που απεικονίζεται σε αυτήν (π.χ., Παρίσι) και την οποία επισκέφτηκε, μεταξύ άλλων πόλεων, σε ένα τουριστικό ταξίδι σε μια ξένη χώρα. Μπορείτε να αναπαραστήσετε το σύστημα νοερών παραγωγών που ενδεχομένως θα χρησιμοποιήσει;

57

Άσκηση 5.3 (να δοθεί γραπτά στο διδάσκοντα) α. Γράψτε ποιες ενέργειες κάνετε για να: (α) δείτε τα μηνύματά σας στον Η/Υ (β) κάνετε έναν καφέ και τον σερβίρετε σε κάποιον φίλο σας β. Τι είδους αναπαράσταση χρησιμοποιήσατε για την αναπαράσταση των ενεργειών και τη γραφή της απάντησης; γ. Πώς θα περιγράφατε τις ενέργειες με μορφή νοερών παραγωγών; 58

8η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ     

Ανάλυση χαρακτηριστικών vs. ταύτιση προτύπου Ιεραρχική οργάνωση vs. ετεραρχική Διαδικασίες «από κάτω προς τα πάνω» vs. «από κάτω προς τα πάνω» Γραμμική vs. παράλληλη επεξεργασία Αυτόματη vs. Ελεγχόμενη γνωστική επεξεργασία

59

8η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 

• • • 

• • • • •  

Ενεργοποίηση γνωστικών δομών Άπλωμα της ενεργοποίησης Ενεργοποίηση μονοπατιού – Φαινόμενο βεντάλιας Πηγές ενεργοποίησης Κεντρικός επεξεργαστής Συντήρηση σε ενεργό κατάσταση Επιλογή μεταξύ διαδικασιών Εκκίνηση – τερματισμός διαδικασιών Διευθέτηση αναπαραστάσεων που περνούν στη συνείδηση Ενημερότητα Συνειδητή – μη συνειδητή επεξεργασία Περίσκεψη - Απερισκεψία 60

Άσκηση 6.1 Προσδιορίστε τον τρόπο με τον οποίο αναγνωρίζονται (ως χαρακτηριστικά ή ως μορφή) τα παρακάτω οπτικά ερεθίσματα από (α) παιδιά πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου και (β) φοιτητές 2, 581, υπερβαίνω, ~, @

61

Άσκηση 6.2 Ερώτηση 6.2.1. Ποιες από τις παρακάτω γλωσσικές προτάσεις έχουν ιεραρχική δομή; Σημειώστε στον πίνακα που ακολουθεί την απάντησή σας σκιάζοντας το Ναι ή Όχι Πρόταση 1. Παιδιά έπαιζαν ποδόσφαιρο

Ναι

Όχι

2. Το γήπεδο ήταν γεμάτο οπαδούς που ζητωκραύγαζαν

Ναι

Όχι

3. Η μια ομάδα ήταν τοπική αλλά η άλλη από το εξωτερικό

Ναι

Όχι

Ερώτηση 6.2.2. Αναπαραστήστε γραφικά τη δομή της καθεμιάς από τις παραπάνω προτάσεις.

62

Άσκηση 6.3 Προσδιορίστε αν η πορεία είναι από πάνω προς τα κάτω (Π→Κ) ή Από κάτω προς τα πάνω (Κ→Π) στις παρακάτω ενέργειες σκιάζοντας την αντίστοιχη πορεία. Ενέργεια 1. Καθώς διαβάζω μια πρόταση συνειδητοποιώ ότι δεν

Π→Κ

Κ→Π

Π→Κ

Κ→Π

Π→Κ

Κ→Π

4. Ξεκινώ να γράψω ένα δοκίμιο.

Π→Κ

Κ→Π

5. Οργανώνω το σχέδιο της μελέτης μου για τις εξετάσεις.

Π→Κ

Κ→Π

6. Καθώς διαβάζω το μάθημα καταλαβαίνω ότι δεν το έμαθα.

Π→Κ

Κ→Π

Π→Κ

Κ→Π

καταλαβαίνω το νόημά της. 2. Ψάχνω στο πάτωμα να βρω ένα νόμισμα που μου έπεσε. 3. Ακούω έναν ήχο και καταλαβαίνω ότι είναι το κουδούνι της πόρτας.

7. Οδηγώ το αυτοκίνητό μου και βλέπω κάποιον πεζό ξαφνικά μπροστά μου, οπότε στρίβω απότομα το τιμόνι για να τον σταματήσω.

63

Άσκηση 6.4 Προσδιορίστε αν η πορεία επεξεργασίας των πληροφοριών που ακολουθείται είναι γραμμική (Γ) ή παράλληλη (Π) στις παρακάτω ενέργειες σκιάζοντας την αντίστοιχη πορεία. Ενέργεια 1. Βάδισμα

Γ

Π

2. Άρθρωση (στη γλώσσα).

Γ

Π

3. Κατανόηση

Γ

Π

4. Συνομιλία με κάποιο άτομο.

Γ

Π

5. Αντίληψη ήχου

Γ

Π

6. Γραφή κειμένου.

Γ

Π

7. Περπατώ και σκέφτομαι.

Γ

Π

8. Βλέπω μιαν εικόνα

Γ

Π

9. Τραγουδώ και κινούμαι ταυτοχρόνως

Γ

Π

10. Παρακολουθώ αυτό που κάνω

Γ

Π 64

Άσκηση 9.1 Δώστε πέντε παραδείγματα αυτόματης και πέντε παραδείγματα ελεγχόμενης επεξεργασίας πληροφοριών σε αντιδιαστολή το ένα προς το άλλο.

65

9η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΔΡΑΣΗ 

• • • 

• • • 

• •

Χαρακτηριστικά Πρόθεση (στόχος) Σχεδιασμός Βουλητικός έλεγχος Προαταιτούμενα της δράσης Απλά ανακλαστικά – εξαρτημένα ανακλαστικά – συντελεστική μάθηση Επανατροφοδότηση Αυτοματοποίηση της δράσης vs. έλεγχος Ατομική – Κοινωνική δράση Επικοινωνιακότητα Διϋποκειμενικότητα 66

Άσκηση (γραπτή εργασία που δίνεται στο διδάσκοντα) Ένας άνθρωπος έχασε τη δουλειά του και δεν μπορεί να πληρώσει τις δόσεις ενός δανείου που έχει πάρει. Τι ενέργειες μπορεί να κάνει για να βρει λύση στο πρόβλημά του; Αναφέρετε: (α) όσο περισσότερες ενέργειες μπορούσε να κάνει, (β) τον/τους στόχους των ενεργειών και το ενδεχόμενο αποτέλεσμά τους. Α. Συγκεντρώστε δεδομένα (α) από δέκα φοιτητές/τριες που παρακολούθησαν το μάθημα, (β) από δέκα φοιτητές άλλων Τμημάτων και (γ) δέκα μη φοιτητές ενήλικες. Β. Κάντε ανάλυση περιεχομένου των απαντήσεων, ομαδοποιήστε τις απαντήσεις και συγκρίνετε τις τρεις ομάδες. 67

10η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΘΥΜΙΚΟ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΕΙΝ  

• • • • 

• • • •

Θυμικό vs. γιγνώσκειν Θυμικά φαινόμενα Διάθεση Συναισθήματα Αισθήματα Άλλα Δομή και λειτουργία συναισθημάτων Τάση για δράση: Προσέγγιση – αποφυγή (εμπλοκή – απεμπλοκή) Εσωτερική εμπειρία: Ευχάριστο - δυσάρεστο Φυσιολογική κατάσταση: Διέγερση Συμπεριφορικές εκδηλώσεις (εκφράσεις προσώπου.....) 68

10η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΘΥΜΙΚΟ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΕΙΝ  

• 

• • • •

Αρχή της Πολυάννας Έκφραση – Αναγνώριση – Αυτο-ρύθμιση συναισθημάτων Πολιτισμικές επιδράσεις Σχέσεις με γιγνώσκειν Υπόθεση της ανεξαρτησίας (Zajonc) Υπόθεση της αλληλεπίδρασης Αποτίμηση (πρωτογενής-δευτερογενής) Κριτήρια αποτίμησης Ευχάριστο ή μη Φορέας δράσης – ευθύνη Βεβαιότητα, πιθανότητα, δυνατότητα ελέγχου Απαιτούμενη προσοχή, ενδιαφέρον, καινοφανές

69

10η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΘΥΜΙΚΟ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΕΙΝ 

• • • • • 

• • •

Γνωστικές καταστάσεις που διεγείρουν θυμικές αντιδράσεις Διακοπή Ταύτιση και προσδοκία Αποτελέσματα δράσης – αιτιακές αποδόσεις Στόχοι και θυμικό Μεταγνωστικά αισθήματα Επιδράσεις θυμικού στο γιγνώσκειν (σκέψη, λήψη αποφάσεων, κοινωνικό γιγνώσκειν Συμφωνία προς το θυμικό (θυμικό ως φίλτρο) Η διάθεση ως πληροφορία Εξαρτώμενη από το θυμικό μνημονική ανάσυρση 70

10η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΘΥΜΙΚΟ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΕΙΝ  

• 

Θυμικό και «ύφος» γνωστικής επεξεργασίας Επεξεργασία θυμικών πληροφοριών Κανόνες θυμικής ερμηνείας Ψυχρό και θερμό γιγνώσκειν

71

Άσκηση 8.1 Μπορείτε να περιγράψετε το πρωτότυπο της χαράς; Συμπληρώστε ενδεικτικά στοιχεία που απαιτούνται στις περιπτώσεις (α), (β), (γ), και (δ). (α) Συνθήκες που προκαλούν χαρά: (β) Σωματικές εκδηλώσεις της χαράς: (γ) Υποκειμενική εμπειρία της χαράς: (δ) Τάση για δράση:

72

Άσκηση 8.2 Άσκηση 8.2.1. Περιγράψτε πέντε τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αλλάξετε τη διάθεση των παιδιών προς μια θετική κατεύθυνση χωρίς να χρειάζεται τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν εκούσιες στρατηγικές ελέγχου του θυμικού τους. Άσκηση 8.2.2. Περιγράψτε πέντε στρατηγικές που μπορεί να εφαρμόσει κάποιος για να αλλάξει την αρνητική διάθεσή του. Άσκηση 8.2.3. Περιγράψτε πέντε στρατηγικές με τις οποίες μπορείτε να επηρεάσετε τον τρόπο σκέψης κάποιου χρησιμοποιώντας ως μέσο το θυμικό. 73

Άσκηση 8.3

Δώστε πέντε παραδείγματα καταστάσεων που υποδηλώνουν την επίδραση του θυμικού στη λήψη αποφάσεων.

74

Άσκηση (γραπτή άσκηση που δίνεται στο διδάσκοντα) α.

Με βάση πληροφορίες από βιβλία για τα συναισθήματα, περιγράψτε τα χαρακτηριστικά των συναισθημάτων έκπληξη, λύπη, θυμός με βάση τις συνθήκες που τα προκαλούν, σωματικές/συμπεριφορικές εκδηλώσεις, διέγερση, υποκειμενική εμπειρία, τάση για δράση

β.

Βρείτε στο internet φωτογραφίες που είναι ενδεικτικές των παραπάνω συναισθημάτων

γ.

Βρείτε σε επιστημονικά περιοδικά τρία άρθρα στα οποία να υπάρχει χειρισμός του θυμικού με διαφορετικό τρόπο.

75

11η – 12η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟ-ΡΥΘΜΙΣΗ  

• • • •     

Ορισμός μεταγιγνώσκειν Εκφάνσεις του μεταγιγνώσκειν Μεταγνωστικές εμπειρίες Μεταγνωστική γνώση Μεταγνωστικές δεξιότητες Θεωρία του νου Μηχανισμός του μεταγιγνώσκειν Το εμπλουτισμένο μοντέλο του μεταγιγνώσκειν Κοινωνικά διαμοιρασμένο μεταγιγνώσκειν Αυτο-ρύθμιση, ετερο-ρύθμιση, συρρύθμιση Το μεταγνωστικό και θυμικό μοντέλο του μεταγιγνώσκειν 76

11η – 12η ΕΒΔΟΜΑΔΑ: ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟ-ΡΥΘΜΙΣΗ Επίπεδο του Προσώπου ΕΡΓΟ

Έννοια του εαυτού

Θυμικό Κίνητρα

Ικανότητα

ΜΓ – ΜΔ

Πεποιθήσεις ελέγχου

Επίπεδο του Έργου Χ Πρόσωπο Γιγνώσκειν

Αναπαράσταση έργου

Γνωστική επεξεργασία

Μεταγιγνώσκειν και θυμικό

Παρακολούθηση και

ΜΕ (πριν*)

Συνδεόμενο με το

Παρακολούθηση και

έλεγχος

και ΜΔ

έργο

έλεγχος

Παρακολούθηση και

ΜΕ (κατά τη διάρκεια*)

Συνδεόμενο με τη

Παρακολούθηση και

Ρύθμιση της

έλεγχος

και ΜΔ

δραστηριότητα

έλεγχος

προσπάθειας

ΜΕ (μετά*)

Συνδεόμενο με το

και ΜΔ

εξιόν

Παρακολούθηση, Επίδοση

Αυτο-ρύθμιση θυμικού / προσπάθειας

έλεγχος και αυτοπαρατήρηση

Ρύθμιση του θυμικού

Παρακολούθηση, έλεγχος και

Ρύθμιση του θυμικού

αυτοπαρατήρηση

Σημείωση: ΜΕ= μεταγνωστικές εμπειρίες. ΜΓ = μεταγνωστική γνώση. ΜΔ = μεταγνωστικές δεξιότητες. * πριν/κατά τη διάρκεια/μετά τη γνωστική επεξεργασία

ΣχΉμα 32. Το μοντέλο ΜΕΘΥΑΡΜ

77

Άσκηση 10.1

Αναφέρατε διάφορες καταστάσεις που είναι ενδεικτικές μεταγνωστικών εμπειριών

78

Άσκηση 10.2 Δηλώστε τι είδους μεταγνωστική γνώση αντανακλά η καθεμιά από τις παρακάτω απαντήσεις: 1. Τα κλάσματα είναι πιο δύσκολα από τους ακεραίους. 2. Εμένα μου αρέσουν τα κλάσματα και τα λύνω εύκολα. 3. Συνήθως διαβάζω προσεκτικά την εκφώνηση του προβλήματος. 4. Όταν σε ένα πρόβλημα σου λείπουν κάποια δεδομένα, πρώτα πρέπει να υπολογίσεις τα δεδομένα αυτά. 5. Δυσκολεύομαι στα μαθηματικά. 6. Στην Έκθεση πρώτα κάνω το σχεδιάγραμμα για τη δομή του κειμένου. 7. Το μάθημα της Ιστορίας απαιτεί κριτική σκέψη. 8. Όταν γυμνάζεσαι πρέπει να βάζεις εφικτούς στόχους αλλά με αυξανόμενες προοδευτικά απαιτήσεις. 9. Δε θα πω στον μπαμπά ότι δεν μου άρεσε το δώρο για να μην τον στενοχωρήσω. 10. Αφού το είπε η δασκάλα μας είναι σωστό. 11. Η μνήμη απαιτεί επανάληψη για να συγκρατήσει μια πληροφορία. 12. Χρειάζεται κανείς να ελέγχει την πραγματικότητα και να μη δέχεται άκριτα αυτό που ο άλλος λέει. 13. Η προσοχή δε διαρκεί πολύ. 79 14. Νομίζω ότι ο θόρυβος που άκουσα ήταν πυροβολισμός.

Άσκηση 10.3 Δηλώστε τι είδους μεταγνωστική δεξιότητα αντανακλά η καθεμιά από τις παρακάτω ενέργειες: 1. Κάνω ένα χρονοδιάγραμμα με τις φάσεις και τη χρονική διάρκεια που απαιτεί η εκτέλεση ενός έργου. 2. Γράφω σε ένα πρόχειρο χαρτί το διάγραμμα αυτών που θέλω να γράψω και με ποια σειρά θα τα παρουσιάσω. 3. Θέτω ερωτήσεις στον εαυτό μου για να δω τι ακριβώς ζητάει το πρόβλημα (π.χ., ποια είναι η ερώτηση και τι ακριβώς εννοεί). 4. Επειδή έχασα χρόνο στην προετοιμασία του χρονοδιαγράμματος, αυξάνω τις ώρες εργασίας μου κατά την εκτέλεση του έργου. 5. Ελέγχω αν η λύση που βρήκα είναι ορθή. 6. Ξαναγυρίζω και ξανακάνω μια πράξη όταν βλέπω ότι η λύση είναι λάθος. 7. Γράφω αναλυτικά ποια είναι τα δεδομένα του προβλήματος και τι πρέπει να κάνω. 8. Γράφω με στυλό και βλέπω αν τα γράμματα είναι καθαρογραμμένα. 9. Αντιπαραβάλλω τις ενέργειες που έκανα με αυτά που είχα προγραμματίσει να κάνω. 10. Κάνω επαλήθευση σε μια αριθμητική πράξη. 11. Παρατηρώ αν η συμπεριφορά μου είναι αυτή που θα ήθελα να είναι. 12. Αυξάνω την προσπάθεια όταν βλέπω ότι δεν μπορώ να βρω απάντηση σε μια ερώτηση. 80

Άσκηση (δίνεται γραπτά στο διδάσκοντα) Δώστε σε ομάδα φοιτητών δύο προβλήματα (ένα εύκολο, ένα δύσκολο) και ζητήστε τους να απαντήσουν σε ερωτήσεις για μεταγνωστικές εμπειρίες, πριν και μετά την επίλυση του προβλήματος. Βρείτε αν υπάρχει διαφορά στις εκτιμήσεις πριν και μετά και ποια είναι η σχέση μεταξύ επίδοσης και μεταγνωστικών εμπειριών

81