ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ

ΠΕΡΙ ΣΟΤ ΧΡΩΜΑΣΙ΢ΜΟΤ ΣΩΝ ΑΓΑΛΜΑΣΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΢ΣΟΙΧΕΙΩΝ ΢ΣΘΝ ΑΡΧΑΙΟΣΘΣΑ Ο πρϊτοσ που άφθςε γραπτό λόγο για τα χρϊματα υπιρξε ο Πλάτων ςτον «Σίμαιό» του, ενϊ ο Πυκαγόρασ ςτισ διδαχζσ του προςδιόριηε μια αρμονικι ςχζςθ μεταξφ πλανθτϊν, μουςικισ κλίμακασ και χρωμάτων. Αλλά και ο Αριςτοτζλθσ ςτο «περί αιςκιςεωσ και αιςκθτϊν» αναφζρει ....Θ μεν όψισ μασ φανερϊνει πολλάσ και ποικίλασ διαφοράσ των πραγμάτων, διότι πάντα τα ςϊματα ζχουςι χρϊμα· ϊςτε υπζρ πάςασ τασ άλλασ δια τθσ αιςκιςίωσ ταφτθσ αιςκανόμεκα και τασ κοινάσ ιδιότθτασ των ςωμάτων, λζγω δε κοινά το ςχιμα, το μζγεκοσ, τθν κίνθςιν, τθν ςτάςιν και τον αρικμόν... Μετάφραςθ Π. Γρατςιάτου (εκδόςεισ Φζξθ 1912) Μια περιιγθςθ ςτον κόςμο των χρωμάτων ζτςι όπωσ τα χρθςιμοποιοφςαν ςτουσ αρχαίουσ χρόνουσ οι προγονοί μασ ,παρουςιάηεται εδϊ θ άλλθ όψθ των αγαλμάτων.

ΟΙ ΠΡΟ΢ΠΑΘΕΙΕ΢ ΑΠΟΔΟ΢Θ΢ ΣΩΝ ΧΡΩΜΑΣΩΝ ΢ΘΜΕΡΑ Τα αυκεντικά αρχαία Ελλθνικά αγάλματα ιταν βαμμζνα με ζντονα χρϊματα, αλλά μετά από 3 χιλιάδεσ χρόνια είναι λογικό να ζχει χακεί ο χρωματιςμόσ τουσ. Πχι όμωσ εντελϊσ! Αν και φαντάηει αδφνατο, ακόμα και να ςκεφτεί κανείσ ότι κα μποροφςε να δει τθν πραγματικι μορφι αυτϊν των αγαλμάτων, αφοφ θ φκορά από το χρόνο, τον ιλιο, τθν άμμο και τον αζρα είναι τεράςτια, μερικοί φοιτθτζσ τθσ Σχολισ Καλϊν Τεχνϊν διαφόρων Ρανεπιςτθμίων των ΘΡΑ (Harvard, Colorado κ.ά) ανακάλυψαν ότι όταν φωτίηουν τα αγάλματα με υπεριϊδεσ φωσ υπό ςυγκεκριμζνθ γωνία (τεχνικι που χρθςιμοποιείται ευρζωσ ςτουσ πίνακεσ ηωγραφικισ), μποροφν να δουν το ςχεδιάγραμμα των χρωμάτων, τα υπολείμματα βαφισ, ςκόνθσ, αλλά και τα ίχνθ από τα πινζλα. Βζβαια, ςτα αγάλματα θ διαδικαςία αυτι είναι αρκετά πιο δφςκολθ, αλλά τα περίτεχνα ςχζδια γίνονται ορατά λόγω του διαφορετικοφ ρυκμοφ απόκεςθσ του κάκε χρϊματοσ. Επιπλζον, αυτά τα ςτρϊματα χρωμάτων προςτατεφουν τα αγάλματα από τθ διάβρωςθ, παρά το γεγονόσ ότι δεν είναι πλζον ορατά με γυμνό μάτι! Για να περάςουμε ξανά ςτθν τεχνικι τθσ υπεριϊδουσ ακτινοβολίασ, πρζπει να ςθμειϊςουμε ότι το υπεριϊδεσ φωσ κάνει πολλζσ οργανικζσ ενϊςεισ να φκορίηουν. Αυτό το γεγονόσ ζχει βοθκιςει πολφ τουσ εκτιμθτζσ ζργων τζχνθσ να καταλαβαίνουν κατά πόςο ζνα ζργο είναι αντίγραφο, αφοφ κατά κανόνα τα παλαιότερα ζχουν μεγαλφτερο ποςοςτό οργανικϊν ενϊςεων ςε ςχζςθ με τα καινοφργια. Χάρι ςτα υπολείμματα αυτϊν των οργανικϊν ενϊςεων και το φκοριςμό τουσ, οι ερευνθτζσ μποροφν να δουν με μεγάλθ λεπτομζρεια τθ μορφολογία των αρχαίων αγαλμάτων. Μόλισ γίνει θ χαρτογράφθςθ υπάρχει το πρόβλθμα τθσ εξακρίβωςθσ του χρϊματοσ, κακϊσ παρά το γεγονόσ ότι κάκε χρϊμα αφινει το δικό του ςτίγμα, μετά από τόςα χρόνια αλλοιϊνεται θ χθμικι ςφςταςθ, με αποτζλεςμα να υπάρχει θ πικανότθτα θ ςθμερινι “βαφι” να μθν ζχει καμία ςχζςθ με τθν πραγματικι.

Ραρόλα αυτά, υπάρχει λφςθ, αφοφ τα χρϊματα μπορεί να ξεκωριάηουν με το χρόνο, αλλά τα υλικά (χρωςτικζσ φυτικισ και ηωικισ προζλευςθσ, πζτρεσ και όςτρακα) παραμζνουν όπωσ ιταν εδϊ και χιλιάδεσ χρόνια, κάτι που μπορεί επίςθσ να ανακαλυφκεί με φωτιςμό. Με φαςματοςκοπία ακτίνων Χ και υπερφκρου, οι ερευνθτζσ μποροφν να κατανοιςουν τθ ςφςταςθ των χρωμάτων, κακϊσ και το ποια ιταν θ εμφάνιςθ τουσ αρχικά. Θ φαςματοςκοπία βαςίηεται ςτο γεγονόσ ότι τα άτομα διαφορετικϊν υλικϊν απορροφοφν διαφορετικά μικθ κφματοσ ακτινοβολίασ, όταν αυτι πζφτει επάνω τουσ, με τα υπόλοιπα μικθ να ανακλϊνται. Ζτςι, οι ερευνθτζσ καταλαβαίνουν ποια ακτινοβολία απορροφικθκε και αναγνωρίηουν το υλικό, ενϊ με τθ βοικεια των υπζρυκρων ακτινϊν κακορίηουν τισ οργανικζσ ενϊςεισ. Να ςθμειωκεί ότι οι ακτίνεσ Χ δεν ςταματοφν πουκενά, παρά μόνο ςτα βαρφτερα ςτοιχεία, όπωσ είναι τα πετρϊματα και τα μζταλλα.

ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΤ΢ΕΙΟ: ΕΚΘΕ΢Θ - ΠΟΛΤΧΡΩΜΟΙ ΘΕΟΙ ΕΙ΢ΑΓΩΓΘ ΢ΣΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Οι εφαρμοςτζσ περιςκελίδεσ του Τρϊα τοξότθ διακοςμοφνται με περίτεχνο ηιγκ-ηαγκ. Ράνω από το χιτωνίςκο με τα μακριά μανίκια, ο οποίοσ είναι διακοςμθμζνοσ με ςφςτθμα επάλλθλων ρόμβων, φορά, πικανϊσ, δερμάτινο γιλζκο ςτολιςμζνο με διάςπαρτα λιοντάρια, γρφπεσ και ταινίεσ ςτα τελειϊματα. Θ φωτογράφιςθ με υπεριϊδθ πλάγιο φωτιςμό αποκάλυψε όλεσ τισ λεπτομζρειεσ του καυμάςιου ενδφματοσ. Αυτό το είδοσ ενδυμαςίασ χαρακτθρίηει τουσ «βάρβαρουσ» γείτονεσ των Ελλινων ςτθν Ανατολι.(ΣΕΔ. Δεν ςυμφωνοφμε ότι πρόκειται περί Τρϊα αλλά Σκφκθ τοξότθ ςυμμάχου των Τρϊων, οι Τρϊεσ ενδφονται όπωσ οι Ζλλθνεσ.) Ο επονομαηόμενοσ «Ρζρςθσ ιππζασ» από τθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ παρουςιάηεται εδϊ μαηί με λεπτομζρεια των χρωμάτων ςτισ περιςκελίδεσ. Στο άγαλμα του «Ράριδοσ» διατθροφνται λίγα ίχνθ χρϊματοσ. Ωςτόςο, διακρίνονται τουλάχιςτον τζςςερα διαφορετικά επίπεδα που προκάλεςε θ διάβρωςθ των χρωμάτων, τα οποία ςυςχετίηονται με ίχνθ χρωςτικϊν ουςιϊν που ανιχνεφκθκαν από τθν υπεριϊδθ φωτογράφθςθ ςε άλλεσ μορφζσ του αετϊματοσ και ςε γλυπτά, όπωσ ο «Ρζρςθσ ιππζασ». Τα ςτοιχεία αυτά επιτρζπουν τθν αξιόπιςτθ χρωματικι αποκατάςταςθ. Οι χρωςτικζσ ουςίεσ ταιριάηουν με αυτζσ που βρζκθκαν ςε πρόςφατεσ αναςκαφζσ ςτο ναό. Τα μαλλιά του τοξότθ ιταν καταςκευαςμζνα ξεχωριςτά από επιηωγραφιςμζνο μόλυβδο. θ Πεπλοφόροσ Γφρω ςτο 530-540 π.Χ. πολλά αγάλματα νεαρϊν γυναικϊν, οι αποκαλοφμενεσ Κόρεσ, είχαν αφιερωκεί ωσ ανακιματα ςτθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ. Το 480 π.Χ., κατά τθν περςικι ειςβολι, οι Κόρεσ καταςτράφθκαν και ακολοφκωσ τάφθκαν από τουσ Ακθναίουσ ςτθν Ακρόπολθ. Ζτςι, τα αγάλματα δεν εκτζκθκαν κακόλου ςτθν ατμόςφαιρα με αποτζλεςμα, όταν τθ δεκαετία του 1880 ιλκαν ςτο φωσ, να ζχουν διατθριςει ςε εξαιρετικι κατάςταςθ τον αρχικό τουσ χρωματιςμό.

Αριςτερα θ Ρεπλοφόροσ ϊσ Κεά Ακθνά δεξιά ωσ Αρτζμιδα

Μια από τισ πιο όμορφεσ Κόρεσ είναι θ "Ρεπλοφόροσ" (530-520 π.Χ.). Μχνθ κόκκινου, μπλε, πράςινου και κίτρινου χρϊματοσ ζχουν διατθρθκεί ςτα μαλλιά, ςτα μάτια, ςτθ ηϊνθ, ςτθν παρυφι του ενδφματοσ και ςτο διάκοςμο του υφάςματοσ. Με υπεριϊδθ και ιςχυρό πλάγιο φωτιςμό αποκαλφφκθκαν ςθμαντικζσ λεπτομζρειεσ και ςτοιχεία που δθλϊνουν, ότι το ζνδυμα που φορά ίςωσ δεν είναι πζπλοσ. Κάτω από ζνα κοντό επίβλθμα γφρω από τουσ ϊμουσ φορά μακρφ ηωςμζνο φόρεμα. Το φόρεμα αυτό ςτο ςθμείο που ηϊνεται ανοίγει και αφινει να φανεί άλλο ζνδυμα κάτω από αυτό. Αυτό το ζνδυμα είναι πλοφςια διακοςμθμζνο με επάλλθλεσ ταινίεσ που ζχουν ηωγραφιςμζνεσ μορφζσ, των οποίων τα περιγράμματα είχαν χαραχκεί πριν από τθν επιηωγράφθςθ. Αυτι θ περιβολι δθλϊνει μια κεά και όχι μια κόρθ, πικανότατα τθν Άρτεμθ ι τθν Ακθνά, κακϊσ κι οι δφο αυτζσ κεζσ λατρεφονταν ςτθν Ακρόπολθ. Θ δεφτερθ αναπαράςταςθ απεικονίηει τθν Άρτεμθ με τόξο και διάδθμα.

Θ Γνωςτι ωσ «΢αρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου» Στο τζλοσ του 19ου αιϊνα ανακαλφφκθκαν οι βαςιλικοί τάφοι τθσ Σιδϊνασ. Τα ανάγλυφα τθσ ωραιότερθσ ςαρκοφάγου, που ςιμερα φυλάςςεται ςτο Αρχαιολογικό Μουςείο Κωνςταντινοφπολθσ, απεικονίηουν τον Μ. Αλζξανδρο κατά τθ διάρκεια ενόσ κυνθγιοφ άγριων ηϊων και μιασ μάχθσ κατά των Ρερςϊν. Ο χρωματιςμόσ των μορφϊν ζχει διατθρθκεί ςε αςυνικιςτα καλι κατάςταςθ και γιϋαυτό το λόγο θ ςαρκοφάγοσ κεωρείται ωσ μία από τισ ςθμαντικότερεσ μαρτυρίεσ για τθν πολυχρωμία των γλυπτϊν κατά τθν φςτερθ κλαςικι και τθν πρϊιμθ ελλθνιςτικι περίοδο. Θ πιο πρόςφατθ ζρευνα για τα χρϊματα του μνθμείου πραγματοποιικθκε τον Φεβρουάριο του 2006. Με τθ βοικεια τθσ φαςματικισ ανάλυςθσ εντοπίςτθκαν πάνω από 300 ίχνθ χρωμάτων και αποδείχκθκε θ χριςθ 20 διαφορετικϊν χρωςτικϊν ουςιϊν, που είχαν εφαρμοςτεί χωρίσ να ζχουν αναμιχκεί. Οι αναπαραςτάςεισ απεικονίηουν δφο τμιματα τθσ μάχθσ των Ρερςϊν. Αριςτερά θ μορφι του ζφιππου Μ. Αλεξάνδρου ζχει αναπαραςτακεί πλιρωσ. Δεξιά ζχει αναπαραςτακεί μία από τισ ςτενζσ πλευρζσ τθσ ςαρκοφάγου. Στα αντίγραφα αποδίδονται τα χρϊματα που διακρίνονται ακόμθ ςτο πρωτότυπο ζργο.

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ακόμα μία φωτογραφία μιασ από τισ ςτενζσ πλευρζσ τθσ ςαρκοφάγου. Ο Αλζξανδροσ με τον Βουκεφάλα.

Το λιοντάρι είχε πικανότατα τοποκετθκεί ωσ φφλακασ ενόσ τάφου γφρω ςτα 550 π.Χ. Το πρωτότυπο βρίςκεται ςιμερα ςτθν Κοπεγχάγθ, μαηί με ζνα δεφτερο παρόμοιο επιτφμβιο λιοντάρι. Το γλυπτό ιταν ςτθν αρχαιότθτα τοποκετθμζνο τόςο ψθλά ϊςτε να μπορεί να βλζπει κανείσ το εςωτερικό του ςτόματοσ του. Το πολφ ευδιάκριτο ανάγλυφο που ζχει ςχθματιςτεί από τθ διάβρωςθ των χρωμάτων ςτο πρόςωπό του και λίγα υπολείμματα χρωςτικϊν ουςιϊν μασ δίνουν ςτοιχεία για τον αρχικό χρωματικό διάκοςμο: τα χείλθ και θ γλϊςςα είναι ακόμθ ςιμερα κόκκινα. Στο τρίχωμα διατθροφνται ίχνθ κιτρινοκάςτανθσ ϊχρασ και ςτθ χαίτθ λίγο μπλε. Οι πόροι των μουςτακιϊν και οι ρυτιδϊςεισ του δζρματοσ ςτο ρφγχοσ ιταν προφανϊσ αποδοςμζνεσ με κόκκινο χρϊμα και διατθροφνται ςαν ςκιζσ.Θ απόδοςθ τθσ χαίτθσ των λιονταριϊν ςε μπλε χρϊμα δεν ιταν ςπάνια ςτθν πρϊιμθ ελλθνικι γλυπτικι: Θ υδρορροι από οικοδόμθμα ςτθν Ακρόπολθ των Ακθνϊν το αποδεικνφει.

Θ κεφαλι (περ. 20 μ.Χ.) είχε αρχικά, όπωσ αποδεικνφεται από ζργα χαρακτικισ και περιγραφζσ, ζνκετα χρωματιςτά μάτια από θμιπολφτιμουσ λίκουσ και αςιμι. Θ ταινία, τα χείλθ και τα φρφδια ςϊηουν ακόμθ ίχνθ επιχρφςωςθσ. Ραρόμοιεσ μορφζσ που περιλαμβάνουν "χρϊμα" ςτθ ςφνκεςι τουσ με τθν προςκικθ χρωματιςτϊν πολφτιμων μετάλλων δεν ιταν αςυνικιςτεσ ςτθν αρχαιότθτα. Οι Ζλλθνεσ αντιμετϊπιηαν τθ φυςικι φκορά του χρόνου ςτθν επιφάνεια του χαλκοφ (πατίνα), με τισ επαλείψεισ με άςφαλτο (πρϊτθ φλθ με ελαιϊδθ υφι που ειςαγόταν από τθ Νεκρά Κάλαςςα) και τθν τακτικι φροντίδα. Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια τα περιςςότερα ελλθνικά χάλκινα αγάλματα είχαν πικανϊσ ςκουρόχρωμθ πατίνα. Είναι γνωςτό ότι μια από τισ μεκόδουσ εφαρμογισ τεχνθτισ πατίνασ ςτο χαλκό κατά τθν αρχαιότθτα περιελάμβανε τθ χριςθ κείου. Στθν αναπαράςταςθ αυτι μόνο θ καταςκευι των ματιϊν και θ επιχρφςωςθ μποροφν να κεωρθκοφν βζβαια με βάςθ τα ςωηόμενα ςτο πρωτότυπο ζργο ςτοιχεία. Θ απόχρωςθ του δζρματοσ και των μαλλιϊν είναι υποκετικζσ προτάςεισ. Ρικανότατα πάνω από το 70% του ςυνόλου των αρχαίων αγαλμάτων ιταν καταςκευαςμζνα από μζταλλο. Θ χριςθ πολυχρωμίασ ςε αυτά αφορά ςυγκεκριμζνα ςτοιχεία τουσ, όπωσ ςε αυτό το παράδειγμα.

ΕΚΡΘΞΘ ΧΡΩΜΑΣΟ΢ ΢ΣΑ ΑΡΧΑΙΑ ΓΛΤΠΣΑ Οι κεοί που απεικονίηονταν ςτα αγάλματα των αρχαίων Ελλινων και κατοικοφςαν ςτθν αγορά και ςτουσ ναοφσ φοροφςαν πολφχρωμα ροφχα και αξεςουάρ και κοίταηαν τουσ διερχομζνουσ με ζντονο καςτανό βλζμμα. Τα λευκά μαρμάρινα αρχαία αγάλματα που βλζπουμε ςιμερα ςτα μουςεία μασ τελικά δεν ιταν λευκά. Τουλάχιςτον όχι ςτθν ελλθνιςτικι περίοδο, όχι ςτθ Διλο. Αυτό υποςτθρίηει μια νζα μελζτθ γφρω από τθν πολυχρωμία των αρχαίων γλυπτϊν που πραγματοποιικθκε ςτο πλαίςιο ενόσ προγράμματοσ τθσ Γαλλικισ Αρχαιολογικισ Σχολισ και του Κζντρου Ερευνϊν και Αποκατάςταςθσ των Μουςείων τθσ Γαλλίασ, με τθ ςυνδρομι των ελλθνικϊν αρμοδίων φορζων. Θ ζρευνα είναι ιδιαίτερα ενδιαφζρουςα όχι μόνο για τα ευριματά τθσ αλλά και για τθν πρωτότυπθ μεκοδολογία που ειςιγαγε. «Ακριβϊσ οι μζκοδοι που εφαρμόςτθκαν μασ επζτρεψαν να ανακαλφψουμε νζα αποτελζςματα» εξθγεί ο Φιλίπ Ηοκζ, κακθγθτισ Ελλθνικισ Λςτορίασ και Ρολιτιςμοφ και διευκυντισ του Τμιματοσ Λςτορίασ του Ρανεπιςτθμίου τθσ Ρροβάνσ, ο οποίοσ θγικθκε του προγράμματοσ μαηί με τθν Μπριηίτ Μπουρηουά του Κζντρου Ερευνϊν και Αποκατάςταςθσ των Μουςείων τθσ Γαλλίασ. «Το πρόγραμμα ςυνδφαςε διάφορεσ τεχνολογίεσ αιχμισ, τόςο ςτο επίπεδο τθσ παρατιρθςθσ των υπολειμμάτων χρϊματοσ ι χρυςοφ όςο και ςε αυτό τθσ ανάλυςθσ- ςτο να αναλφςουμε ςε πρϊτθ φάςθ αυτά τα χρϊματα και ςτθ ςυνζχεια να τα αποκαταςτιςουμε ςε τριςδιάςτατθ απεικόνιςθ» . Εδϊ και περίπου ζναν αιϊνα αρκετοί αρχαιολόγοι είχαν παρατθριςει υπολείμματα χρωμάτων ςτα ελλθνιςτικά αγάλματα τθσ Διλου, θ διακζςιμθ τεχνολογία όμωσ δεν επζτρεπε ωσ τϊρα μια καλφτερθ εξζταςι τουσ. Θ πρϊτθ καινοτομία που ειςιγαγαν οι δυο γάλλοι ερευνθτζσ ιταν θ χριςθ του βιντεομικροςκοπίου, ενόσ οπτικοφ μικροςκοπίου το οποίο, αν και ιταν γνωςτό από τθν αποκατάςταςθ ζργων τζχνθσ, δεν είχε χρθςιμοποιθκεί ποτζ ςε αρχαία γλυπτά.

Θ τεχνικι αποδείχκθκε εντυπωςιακά βοθκθτικι.«Τα πλεονεκτιματά τθσ είναι πολλά» εξθγεί ο κ. Ηοκζ.«Ρροςφζρει μεγάλθ ευχζρεια κινιςεων και επιτρζπει τθν παρατιρθςθ τθσ επιφάνειασ των αγαλμάτων επί τόπου, χωρίσ μετακίνθςθ ι δειγματολθψία, ςαν να ανιχνεφει κανείσ ζναν

αρχαιολογικό χϊρο». Μόλισ οι ερευνθτζσ δουν ςτθν οκόνθ κάτι που μοιάηει με υπόλειμμα χρϊματοσ ζχουν τθ δυνατότθτα να μεγεκφνουν τθν εικόνα ωσ και 175 φορζσ. «Φκάνει ςχεδόν ςτθ δομι του χρϊματοσ, ςτθ ςφςταςθ του υλικοφ του» λζει ο αρχαιολόγοσ. «Για παράδειγμα, είδαμε αμζςωσ ότι το μοβ που παρατθροφςαμε με γυμνό μάτι αποτελοφνταν από δφο χρϊματα, από αιγυπτιακό μπλε αναμεμειγμζνο με μια ροη χρωςτικι που νομίηουμε ότι είναι από ερυκρόδανο». Οι ερευνθτζσ εξζταςαν με αυτόν τον τρόπο περιςςότερα από 100 γλυπτά, ςτθ Διλο και ςτο Αρχαιολογικό Μουςείο τθσ Ακινασ, επί μία δεκαετία.«Το ζργο ιταν μακρόχρονο, μασ ζδωςε όμωσ ςθμαντικά αποτελζςματα» λζει ο κ. Ηοκζ. «Ππωσ διαπιςτϊςαμε, ολόκλθρθ θ επιφάνεια των αγαλμάτων είχε υπολείμματα χρϊματοσ ι χρυςοφ. Ακόμθ και ςθμεία που φαίνονταν ςαν λεκζδεσ ιταν τελικά χρϊμα».

Σο φάςμα τθσ πολυχρωμίασ Οι ζρευνεσ εντόπιςαν πολλζσ αποχρϊςεισ του ροη και του μπλε ςτο άγαλμα τθσ Αφροδίτθσ. Το οπτικό μικροςκόπιο κατόρκωςε να «χαρτογραφιςει» τθν παρουςία χρωμάτων και χρυςοφ ςτθν επιφάνεια των αγαλμάτων, δεν ιταν όμωσ ςε κζςθ να προςφζρει τθν επιςτθμονικι τεκμθρίωςθ που απαιτείται για τθν ταυτοποίθςι τουσ. Για να γίνει αυτό χρειάηονται ειδικζσ αναλφςεισ ςτο εργαςτιριο οι οποίεσ ςτθ ςυγκεκριμζνθ περίπτωςθ δεν ιταν δυνατζσ, εφόςον ςτθ μεγάλθ πλειονότθτά τουσ τα υπολείμματα ιταν απειροελάχιςτα. Εδϊ ανζλαβε ζνασ ζλλθνασ ειδικόσ, οΑνδρζασ Καρφδασ, ερευνθτισ Β Δ του Λνςτιτοφτου Ρυρθνικισ Φυςικισ του Εκνικοφ Κζντρου Ερευνασ Φυςικϊν Επιςτθμϊν «Δθμόκριτοσ», ο οποίοσ ειςιγαγε τθ δεφτερθ πρωτοτυπία τθσ ζρευνασ, εφαρμόηοντασ, για πρϊτθ φορά ςε αρχαία γλυπτά και για τθν εξζταςθ τθσ πολυχρωμίασ τουσ, τθν τεχνικι τθσ φκοριςιμετρίασ ακτίνων Χ. «Θ καινοτομία τθσ μεκοδολογίασ που ακολουκικθκε»εξθγεί μιλϊντασ ςτο «Βιμα»«ζγκειται ςτον ςυνδυαςμό των τεχνικϊν. Θ φκοριςιμετρία ακτίνων Χ δεν κα μποροφςε να εντοπίςει από μόνθ τθσ τθν παρουςία του χρϊματοσ αν τα ςθμεία δεν είχαν προθγουμζνωσ υποδειχκεί από τθν παρατιρθςθ με το οπτικό μικροςκόπιο». Χρθςιμοποιϊντασ ζνα πρωτότυπο φαςματόμετρο που ζχει αναπτυχκεί εξ ολοκλιρου ςτο Λνςτιτοφτο Ρυρθνικισ Φυςικισ του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε »Δθμόκριτοσ», ο κ. Καρφδασ ςυνζβαλε ςτθν ταυτοποίθςθ των περιςςότερων από τισ ανόργανεσ χρωςτικζσ που ανιχνεφτθκαν με βάςθ το φάςμα που εκπζμπουν όταν ακτινοβολοφνται με ακτίνεσ Χ.«Θ μζκοδοσ είναι εξαιρετικά ενδιαφζρουςα και δίνει άμεςα αποτελζςματα,βλζπει κανείσ τα φάςματα ςτθν οκόνθ του υπολογιςτι και βάςει αυτϊν μπορεί, τισ περιςςότερεσ φορζσ, να περιγράψει τθ φφςθ τθσ χρωςτικισ»επιςθμαίνει ο κ. Ηοκζ. Τα χρϊματα που εντοπίςτθκαν ιταν πολλά, από το αιγυπτιακό μπλε (γνωςτό και ωσ κφανοσ) και το λευκό του μολφβδου ωσ τισ κίτρινεσ και κόκκινεσ ϊχρεσ, τον πράςινο μαλαχίτθ και τθν πράςινθ γθ. Μια ζκπλθξθ για τουσ ειδικοφσ ιταν θ ανίχνευςθ μιασ χρωςτικισ με βάςθ το ορυκτό βαναδινίτθσ. «Είναι γνωςτι χρωςτικι αλλά πολφ ςπάνια. Εχει βρεκεί ςε άλλα ελλθνιςτικά αντικείμενα, και ςυγκεκριμζνα ςε ςτιλεσ από τθν Αλεξάνδρεια που βρίςκονται ςτο Μουςείο του Λοφβρου» λζει ο κ. Καρφδασ.«Ροτζ ωσ τϊρα όμωσ»διευκρινίηει ο κ. Ηοκζ«δεν είχε βρεκεί ςε γλυπτά, οφτε υπιρχαν ςχετικζσ αναφορζσ». Το χρϊμα που ικελαν οι αρχαίοι καλλιτζχνεσ να επιτφχουν με αυτιν ιταν μάλλον ζνα ζντονο, φωτεινό κίτρινο.«Το χρθςιμοποιοφςαν ςτισ πτυχϊςεισ του μανδφα προσ τα κάτω, ςαν μια από τισ λωρίδεσ ςτο τελείωμα»εξθγεί ο κ. Καρφδασ«και είναι ενδιαφζρον γιατί δείχνει μια προςοχι ςτθ λεπτομζρεια. Δεν ζβαηαν για παράδειγμα μια κίτρινθ ϊχρα, που είναι πιο μουντι. Δεν ζκαναν ςυμβιβαςμοφσ προκειμζνου να αποδϊςουν το αποτζλεςμα που ικελαν» Χρυςόσ ςε φφλλα. Το άλλο εντυπωςιακό εφρθμα του ζλλθνα ερευνθτι ιταν θ ποιότθτα και το πάχοσ των υπολειμμάτων του χρυςοφ, τα οποία μαρτυροφν εξαιρετικά εξελιγμζνεσ τεχνικζσ κατεργαςίασ και επιχρφςωςθσ. Πλα αποτελοφν πολφ «κακαρά» κράματα, με περιεκτικότθτα πλζον του 97,5% χρυςοφ, περίπου 1,5% αργφρου και ελάχιςτου χαλκοφ, ενϊ το πάχοσ τουσ είναι μόλισ μερικά μικρόμετρα, ςυνικωσ τζςςερα- πζντε, αλλά οριςμζνεσ φορζσ δφο ι και ζνα.«Το ότι βρζκθκε χρυςόσ και μάλιςτα εμπλουτιςμζνοσ, δεν ιταν ζκπλθξθ, το περιμζναμε» λζει ο κ. Καρφδασ «Αυτό που μασ ζκανε πολφ μεγάλθ εντφπωςθ ιταν το πάχοσ του φφλλου του χρυςοφ. Το να φτιάχνεισ και να τοποκετείσ φφλλα τθσ τάξθσ του ενόσ ι των τεςςάρων μικρομζτρων, των τεςςάρων χιλιοςτϊν του χιλιοςτοφ δθλαδι, είναι πολφ ντελικάτθ δουλειά» . Ο χρυςόσ εντοπίςτθκε ςτα πιο εκλεπτυςμζνα και «πολυτελι» ςθμεία των αγαλμάτων, αλλά κάποιεσ φορζσ φαίνεται να καλφπτει εξ ολοκλιρου τα γυμνά μζρθ του ςϊματοσ. «Σε οριςμζνα αγάλματα» λζει ο κ. Ηοκζ «τα ροφχα, τα υφάςματα, είναι χρωματιςμζνα αλλά το ςϊμα είναι επιχρυςωμζνο με φφλλο χρυςοφ. Εγϊ προτείνω για αυτά τθν ονομαςία χρυςόχρωμα». Σε κάποιεσ άλλεσ περιπτϊςεισ το πολφτιμο μζταλλο φαίνεται να επιλζγεται για να υποςτθρίξει τθν αντιγραφι. «Ο Διαδοφμενοσ» εξθγεί ο ερευνθτισ«το μαρμάρινο αντίγραφο του ζργου του Ρολυκλείτου, ιταν εντελϊσ επιχρυςωμζνοσ. Μάλλον για να μιμθκεί το πρωτότυπο, που ιταν χάλκινο. Κάποιοσ πλοφςιοσ τθσ εποχισ φαίνεται ότι είχε παραγγείλει ζνα αντίγραφο του περίφθμου αυτοφ κλαςικοφ ζργου καιγια να μιμθκεί τον χαλκό, που τότε δεν ιταν πατιναριςμζνοσ, πράςινοσ, αλλά είχε ακόμθ κίτρινο χρϊμα, ο καλλιτζχνθσ κάλυψε το μάρμαρο με χρυςό». Θ φκοριςιμετρία ακτίνων Χ μπορεί να διαγνϊςει μόνο τισ ανόργανεσ χρωςτικζσ και όχι αυτζσ που ζχουν οργανικι προζλευςθ. Με τθν ταφτιςθ των τελευταίων αςχολικθκε μια άλλθ ελλθνίδα ειδικόσ, θ Χαρίκλεια Μπρεκουλάκθ, ερευνιτρια του Εκνικοφ Λδρφματοσ Ερευνϊν και μζλοσ του Ρρογράμματοσ Βορείου Ελλάδασ του Κζντρου Ελλθνικισ και ΢ωμαϊκισ Αρχαιότθτασ. «Με τθ βοικειά τθσ» εξθγεί ο κ. Ηοκζ «μπορζςαμε να κακορίςουμε τθ ςτρωματογραφία των χρωμάτων». Εδϊ απαιτικθκε θ λιψθ μικρϊν δειγμάτων, τα οποία εξετάςτθκαν από το ελλθνικό Μδρυμα

Ορμυλία και το ιταλικό Λνςτιτοφτο Επιςτιμθσ και Τεχνολογίασ τθσ Ρλθροφορίασ (ΛSΤΛ) του Ρανεπιςτθμίου τθσ Ρίηασ, κυρίωσ με τεχνικζσ χρωματογραφίασ αζριασ φάςθσ και φαςματογραφίασ μάηασ, προκειμζνου να διαπιςτωκεί θ μοριακι δομι τουσ. Θ αναπαράςταςθ των αγαλμάτων ςε τριςδιάςτατθ απεικόνιςθ ζγινε από το Visual Computing Lab του ιταλικοφ Εκνικοφ Κζντρου Ερευνϊν, γνωςτό, μεταξφ άλλων, για τθ ςυνεργαςία του ςτθν αποκατάςταςθ του Δαβίδ του Μιχαιλ Άγγελου. Τζλοσ, θ εφαρμογι των χρωμάτων ςτισ αςπρόμαυρεσ τριςδιάςτατεσ απεικονίςεισ, ςφμφωνα με τισ υποδείξεισ των αρχαιολόγων, ζγινε από τθ Φαμπριςιά Φοκζ, γαλλίδα αρχιτζκτονα που ειδικεφεται ςτον χρωματιςμό τριςδιάςτατων αρχαιολογικϊν εικόνων. Τα πλιρθ αποτελζςματα τθσ ζρευνασ κα κυκλοφοριςουν ςε βιβλίο από τθ Γαλλικι Αρχαιολογικι Σχολι,

. Γλυπτά ςαν πίνακεσ Για τθν ανάλυςθ των χρωςτικϊν οργανικισ προζλευςθσ απαιτικθκαν μικρζσ δειγματολθψίεσ «Από τα βαςικά ευριματά μασ δεν ιταν μόνο θ απόλυτθ παρουςία των χρωμάτων και τθσ επιχρφςωςθσ αλλά και οι εξαιρετικά εξελιγμζνεσ τεχνικζσ, τόςο ςτθ ςφνκεςθ όςο και ςτθν εφαρμογι των χρωμάτων» λζει ο κ. Ηοκζ. Το μάρμαρο καλυπτόταν εξ ολοκλιρου με ζνα υπόςτρωμα από λευκό μολφβδου (κοινϊσ, ςτουπζτςι), μάλλον ςαν «αςτάρι», για να εξομαλυνκεί θ επιφάνεια και να ςτερεωκεί το χρϊμα. Εν ςυνεχεία το χρϊμα εφαρμοηόταν ςε ςτρϊςεισ ενϊ ςτισ επιχρυςϊςεισ επάνω από το λευκό υπιρχε μια ςτρϊςθ κίτρινθσ ϊχρασ ςτθν οποία τοποκετοφνταν τα φφλλα χρυςοφ. Θ γκάμα των χρωμάτων ιταν εντυπωςιακι: «Βρικαμε χρϊματα κακαρά, όπωσ θ ϊχρα, χρϊματα ςε μείγματα, όπωσ οι διάφορεσ αποχρϊςεισ του γαλάηιου ι το ροη, αλλά και χρϊματα που δθμιουργοφνται από τθν αλλθλοεπικάλυψθ άλλων χρωμάτων» ςυμπλθρϊνει. Τα ευριματα των αρχαιολόγων μαρτυροφν μια τζχνθ ιδιαίτερα εκλεπτυςμζνθ. Τα γλυπτά φαίνονται να ζχουν ηωγραφιςτεί ςαν ηωγραφικοί πίνακεσ, με φωτοςκιάςεισ, αντικζςεισ, διαβακμίςεισ του χρϊματοσ. «Το χρϊμα δεν είναι ποτζ απλό. Δεν χρωμάτιηαν ςαν να βάφουν ζνα τοίχο, δεν ιταν “μπογιατηιδεσ” αλλά πραγματικοί ηωγράφοι» εξθγεί ο κ. Ηοκζ, προςκζτοντασ ότι κατά τθ γνϊμθ του οριςμζνεσ ςφγχρονεσ αποκαταςτάςεισ που παρουςιάηουν τα αρχαία γλυπτά με «άγρια» χρϊματα δεν είναι ακριβείσ. Επίςθσ θ πανταχοφ παρουςία του χρϊματοσ υποδθλϊνει ότι ζνα γλυπτό «γυμνό», με εμφανζσ το λευκό του μάρμαρο, ιταν θμιτελζσ.«Συχνά ςκζφτομαι» λζει ο αρχαιολόγοσ «ότι αν ζνασ Ζλλθνασ του 2ου αιϊνα π.Χ. επιςκεπτόταν ςιμερα ζνα μουςείο, ςτθν Ακινα, ςτο Ραρίςι,(τα κλεμμζνα) ςτο Λονδίνο (τα κλεμμζνα) ι αλλοφ, και ζβλεπε όλα αυτά τα λευκά γλυπτά κα ζλεγε... Μα, δεν είναι δυνατόν, είναι όλα ατελείωτα, πρζπει να τα ηωγραφίςουν». Ο ηωγράφοσ ερχόταν λοιπόν να ολοκλθρϊςει τθ δουλειά του γλφπτθ, διαμορφϊνοντασ με τθν τζχνθ του τθν τελικι εμφάνιςθ του ζργου. Ππωσ τονίηει ο ερευνθτισ, ζχουμε ιδθ τθν περίφθμθ αναφορά του Ρλίνιου του πρεςβφτερου ο οποίοσ λζει ςτθ «Φυςικι Λςτορία» του ότι ο Ρραξιτζλθσ κεωροφςε πιο επιτυχθμζνα τα γλυπτά του που είχε ηωγραφίςει ο ηωγράφοσ Νικίασ. Τα 21 εκμαγεία παρουςιάςτθκαν ςτθν Ζκκεςθ Στο Εκνικό Αρχαιολογικό Μουςείο τθσ Ακινασ το 2007 (ςτισ Αίκουςεσ 44 και 45 του Λςογείου) είναι από γνωςτά αγάλματα, όπωσ ο κορμόσ κωρακοφόρου από τθν Ακρόπολθ αρ. 599, θ κεφαλι Εφιβου τθσ Γλυπτοκικθσ του Μονάχου, θ Ρεπλοφόροσ αρ. 679 τθσ Ακρόπολθσ, ο Λζων του Λουτρακίου κ.λπ., από επιτφμβιεσ ςτιλεσ, όπωσ του Αριςτίωνοσ, τθσ Ραραμυκίου κ.λπ., από αετωματικά γλυπτά, όπωσ εναζτιεσ μορφζσ από το ναό τθσ Αφαίασ, θ ανατολικι ηωφόροσ των Σιφνίων, τμιματα τθσ «Σαρκοφάγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου» και δείγματα φυςικϊν χρωμάτων.

Θ ΕΚΘΕ΢Θ ΜΕ ΣΑ ΕΠΙΧΡΩΜΑΣΙ΢ΜΕΝΑ ΑΓΑΛΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΕ΢: ΜΙΧΑΛΘ΢ ΣΗΙΩΣΘ΢ ΓΙΑ ΣΟ WWW.WINDMILLSTRAVEL.COM

Επιχρωματιςμόσ και χρωςτικζσ Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 1. Αιγυπτιακό μπλε 2. Αιματίτθσ 3. Κιννάβαρι 4. ΢ίηεσ Ερυκρόδανου (ριηάρι) 5. Αηουρίτθσ 6. Κίτρινθ Ϊχρα 7. Κόκκινθ Ϊχρα 8. Μαλαχίτθσ

Το Αιγυπτιακό μπλε, θ Ϊχρα και το Κιννάβαρι εφαρμοςμζνα ςτο μάρμαρο με διαφορετικζσ τεχνικζσ τζμπερασ.

Επιχρωματιςμόσ και Χρωςτικζσ (Γενικι φωτογραφία τθσ Ρροκικθσ)

Ρρϊτθ ςειρά: ςυνδετικό υλικό ο κρόκοσ αυγοφ Δεφτερθ ςειρά: ςυνδετικό υλικό ο κρόκοσ αυγοφ και ελαιόλαδο Τρίτθ ςειρά: ςυνδετικό υλικό θ καηεΐνθ Τζταρτθ ςειρά: ςυνδετικό υλικό θ καηεΐνθ και ο κρόκοσ αυγοφ Ρζμτττθ ςειρά: ςυνδετικό υλικό θ καηεΐνθ και καρυδζλαιο

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 1. Αιγυπτιακό μπλε 2. Αιματίτθσ 3. Κιννάβαρι 4. ΢ίηεσ Ερυκρόδανου (ριηάρι) 5. Αηουρίτθσ

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 1. Αιγυπτιακό μπλε 2. Αιματίτθσ

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 4. ΢ίηεσ Ερυκρόδανου (ριηάρι) 5. Αηουρίτθσ

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 6.Κίτρινθ Ϊχρα 7. Κόκκινθ Ϊχρα 8. Μαλαχίτθσ

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 3. Κιννάβαρι

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ 6. Κίτρινθ Ϊχρα

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ

7. Κόκκινθ Ϊχρα

8. Μαλαχίτθσ

5124, 5203. Μαρμάρινα φιαλίδια. Στο εςωτερικό τουσ υπάρχουν ίχνθ και υπολείμματα κυανοφ χρϊματοσ.

Φυςικζσ χρωςτικζσ φλεσ

Σφροσ, Νεκροταφείο Χαλανδριανισ. Ρρωτοκυκλαδικι Ρ περίοδοσ (2800-2300 π.Χ.)

8. Μαλαχίτθσ

4774, 4778.3 Μαρμάρινθ φιάλθ με κραφςμα φλθσ κόκκινου χρϊματοσ και πυρινα οψιανοφ. Ράροσ, Νεκροταφείο Ραναγίασ. Ρρωτοκυκλαδικι Λ περίοδοσ (3200-2800 π.Χ.) Θ φιάλθ διατθρεί ςτο εςωτερικό τθσ ζντονα ίχνθ κόκκινου χρϊματοσ κακϊσ και ο πυρινασ του οψιανοφ, που αποδεικνφει τθ χριςθ του ωσ τριπτιρα.

16101. Πςτρεο γεμάτο με κόκκινθ φλθ, κικθ για τθν αποκικευςθ του χρϊματοσ, πικανόν για καλλωπιςμό. Από το Σζςκλο ι το Διμινι. Νεολικικι εποχι.

Προϊςτορικι τζχνθ

11889. Δίκυρο όςτρεο. Στο εςωτερικό του υπάρχει ςφαιρικι μάηα και ίχνθ κυανοφ χρϊματοσ. Σίφνοσ, Νεκροταφείο ςτο Ακρωτθράκι. Ρρωτοκυκλαδικι II περίοδοσ, προχωρθμζνθ (β' μιςό 3θσ χιλιετίασ)

Αρ 3909. Μαρμάρινο κεφάλι αγάλματοσ φυςικοφ μεγζκουσ. Αριςτοφργθμα τθσ πρωτοκυκλαδικισ πλαςτικισ από παριανό μάρμαρο. Αμοργόσ. Ρρωτοκυκλαδικι II περίοδοσ (Φάςθ Κζρου-Σφρου, 2800-2300) π.Χ. Κεφάλι με πλαςτικι απόδοςθ τθσ μφτθσ, του ςτόματοσ και των αυτιϊν. Τα μάτια αποδίδονται ηωγραφικά, ενϊ υπάρχουν και άλλα ίχνθ ηωγραφικισ ςτο πρόςωπο.

Αρ 3909. Μαρμάρινο κεφάλι αγάλματοσ φυςικοφ μεγζκουσ. Αριςτοφργθμα τθσ πρωτοκυκλαδικισ πλαςτικισ από παριανό μάρμαρο. Αμοργόσ. Ρρωτοκυκλαδικι II περίοδοσ (Φάςθ Κζρου-Σφρου, 2800-2300) π.Χ.

6140(19). Μαρμάρινο ειδϊλιο γυναικείασ μορφισ του τφπου με διπλωμζνα χζρια, παραλλαγι Σπεδοφ. Νάξοσ, Νεκροταφείο Φυρρογϊν. Ρρωτοκυκλαδικι Ρ περίοδοσ Διαςϊηει ςτοιχεία ηωγραφικισ διακόςμθςθσ ςτο κεφάλι και ελάχιςτα ςτο ςϊμα.

Αρ 3909. Μαρμάρινο κεφάλι αγάλματοσ φυςικοφ μεγζκουσ. Αριςτοφργθμα τθσ πρωτοκυκλαδικισ πλαςτικισ από παριανό μάρμαρο. Αμοργόσ. Ρρωτοκυκλαδικι II περίοδοσ (Φάςθ Κζρου-Σφρου, 2800-2300) π.Χ.

6140(19). Μαρμάρινο ειδϊλιο γυναικείασ μορφισ του τφπου με διπλωμζνα χζρια, παραλλαγι Σπεδοφ. Νάξοσ, Νεκροταφείο Φυρρογϊν. Ρρωτοκυκλαδικι Ρ περίοδοσ. (Γενικι φωτογραφία Ρροκικθσ)

Α. Αντίγραφο του μαρμάρινου ειδωλίου αρ. 252, του τφπου με τα διπλωμζνα χζρια (παραλλαγι Σπεδοφ) που παρουςιάηουμε ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία μασ. Ρρωτοκυκλαδικι II Ρερίοδοσ (2800-2300 π.Χ.). Μουςείο Κυκλαδικισ Τζχνθσ.

Β. Αντίγραφο του μαρμάρινου ειδωλίου αρ. 252 με υποκετικι Β. Αντίγραφο του μαρμάρινου ειδωλίου αρ. 252 με υποκετικι αναπαράςταςθ τθσ αναπαράςταςθ τθσ ηωγραφιςτισ του διακόςμθςθσ. Μουςείο Κυκλαδικισ ηωγραφιςτισ του διακόςμθςθσ ςτθν πίςω του πλευρά. Μουςείο Κυκλαδικισ Τζχνθσ Τζχνθσ

Β. Αντίγραφο του μαρμάρινου ειδωλίου αρ. 252 με υποκετικι αναπαράςταςθ τθσ ηωγραφιςτισ του διακόςμθςθσ (Λεπτομζρεια κόμμωςθσ). Μουςείο Κυκλαδικισ Τζχνθσ

5936. Εμπρόςκια όψθ του μαρμάρινου ειδωλίου που δείχνουμε ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία μασ

5989. Κεφάλι ακρόλικου ειδωλίου, από μάρμαρο ι λευκό τιτανόλικο, ηωγραφιςτό με κόκκινο χρϊμα. Από το Διμινι Μαγνθςίασ. Νεότερθ Νεολικικι II (4800-4500 π.Χ.).

5936. Ειδϊλιο μαρμάρινο ηωγραφιςτό που παριςτάνει ανκρϊπινθ μορφι ςε απόλυτθ ςχθματοποίθςθ. Από το Σζςκλο Μαγνθςίασ. Νεότερθ Νεολικικι II περίοδοσ (4800-4500 π.Χ.).

Μοναδικι γυναικεία κεφαλι από αςβεςτοκονίαμα, επιβλθτικι μορφι κεάσ ι ςφίγγασ, από τα ελάχιςτα δείγματα τθσ μυκθναϊκισ μεγάλθσ πλαςτικισ (αρ. 4575). Από τθν Ακρόπολθ των Μυκθνϊν, περιοχι του Κρθςκευτικοφ Κζντρου. 13οσ αι. π.Χ. Τα χαρακτθριςτικά του προςϊπου τονίηονται με χρϊμα. Οι κόκκινοι ςτιγμορόδακεσ, ςτο πθγοφνι, το μζτωπο και τα δυο μάγουλα κεωροφνται ςτοιχεία δθλωτικά τθσ κεότθτασ.

Β. Αντίγραφο του μαρμάρινου ειδωλίου αρ. 252 με υποκετικι αναπαράςταςθ τθσ ηωγραφιςτισ του διακόςμθςθσ. Μουςείο Κυκλαδικισ Τζχνθσ

Μοναδικι γυναικεία κεφαλι από αςβεςτοκονίαμα, επιβλθτικι μορφι κεάσ ι ςφίγγασ, από τα ελάχιςτα δείγματα τθσ μυκθναϊκισ μεγάλθσ πλαςτικισ (αρ. 4575). Από τθν Ακρόπολθ των Μυκθνϊν, περιοχι του Κρθςκευτικοφ Κζντρου. 13οσ αι. π.Χ. Τα χαρακτθριςτικά του προςϊπου τονίηονται με χρϊμα. Οι κόκκινοι ςτιγμορόδακεσ, ςτο πθγοφνι, το μζτωπο και τα δυο μάγουλα κεωροφνται ςτοιχεία δθλωτικά τθσ κεότθτασ.

Επιηωγραφιςμζνα Εκμαγεία Αγαλμάτων Πταν γφρω ςτο 1880 ανακαλφφκθκαν αρχαϊκά αγάλματα ςτθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ, εκτόσ από τθ ςθμαςία του ευριματοσ ζνα ακόμθ γεγονόσ προκάλεςε μεγάλθ εντφπωςθ: οι μορφζσ ιταν επιηωγραφιςμζνεσ. Μχνθ του αρχικοφ πολφχρωμου διακόςμου ιταν ακόμθ ορατά. Το μεγαλφτερο μζροσ των νζων ευρθμάτων αποτελοφςαν μαρμάρινεσ μορφζσ κοριτςιϊν, οι επωνομαηόμενεσ «Κόρεσ», των οποίων τα ενδφματα ςτόλιηαν πολφχρωμα διακοςμθτικά ςτοιχεία.

Τα εθκαγεία πνπ θαηαζθεπάδνληαλ ηνλ 18ν θαη ηνλ 19ν αη. δελ ήηαλ επηδσγξαθηζκέλα. Μεηά ηελ εύξεζε, όκσο, ησλ αγαικάησλ ζηελ Αθξόπνιε έγηλαλ απόπεηξεο λα απνδνζνύλ ηα γύςηλα νκνηώκαηα όπσο ηα απζεληηθά έξγα. Δηζη πξνέθπςαλ επηδσγξαθηζκέλα εθκαγεία. Αλάκεζα ζε απηά πεξηιακβάλνληαη ηα δύν εθκαγεία ηεο Κόξεο Αθξ. 674 πνπ εθηίζεληαη εδώ. Από τουσ πρϊτουσ που εντυπωςιάςτθκαν από τθν πολυχρωμία των αρχαίων γλυπτϊν και αποπειράκθκαν να τθν αποτυπϊςουν είτε ςε ςχζδια και υδατογραφίεσ είτε ςε γφψινα εκμαγεία ιταν ο Ελβετόσ Louis Emile Gilléron (1851-1924) και ο γιοσ του, οι οποίοι δραςτθριοποιικθκαν ςτθν Ελλάδα ςτα τζλθ του 19ου και ςτισ αρχζσ του 20ου αι.

Το λιοντάρι του Λουτρακίου Το λιοντάρι είχε πικανότατα τοποκετθκεί ωσ φφλακασ ενόσ τάφου γφρω ςτα 550 π.Χ. Το πρωτότυπο βρίςκεται ςιμερα ςτθν Κοπεγχάγθ (Carlsberg Glyptotek), μαηί με ζνα δεφτερο παρόμοιο επιτφμβιο λιοντάρι. Το γλυπτό ιταν ςτθν αρχαιότθτα τοποκετθμζνο τόςο ψθλά ϊςτε να μπορεί να βλζπει κανείσ το εςωτερικό του ςτόματόσ του. Το πολφ ευδιάκριτο ανάγλυφο που ζχει ςχθματιςτεί από τθ διάβρωςθ των χρωμάτων ςτο πρόςωπο του και λίγα υπολείμματα χρωςτικϊν ουςιϊν μασ δίνουν ςτοιχεία για τον αρχικό χρωματικό διάκοςμο: τα χείλθ και θ γλϊςςα είναι ακόμθ και ςιμερα κόκκινα. Στο τρίχωμα διατθροφνται ίχνθ κιτρινοκάςτανθσ ϊχρασ και ςτθ χαίτθ λίγο μπλε. Οι πόροι των μουςτακιϊν και οι ρυτιδϊςεισ του δζρματοσ ςτο ρφγχοσ ιταν προφανϊσ αποδοςμζνεσ με κόκκινο χρϊμα και διατθροφνται ςαν ςκιζσ. Θ απόδοςθ τθσ χαίτθσ των λιονταριϊν ςε μπλε χρϊμα δεν ιταν ςπάνια ςτθν πρϊιμθ ελλθνικι γλυπτικι: Θ υδρορρόθ από οικοδόμθμα ςτθν Ακρόπολθ των Ακθνϊν το αποδεικνφει (Κάτω φωτογραφία)

Το λιοντάρι του Λουτρακίου Εξζταςθ του πωτότυπου, αξιολόγθςθ και ςχεδιαςμόσ: Vinzenz Brinkmann Καταςκευι και ςυμπλιρωςθ του εκμαγείου: Εργαςτιρια τθσ NY Karlsberg Glyptotek, Κοπεγχάγθ Ηωγραφικι Απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Φυςικό Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Κοπεγχάγθ, NY Karlsberg Glyptotek

Akr 69. Λεοντοκεφαλι-υδρορροι Μαρμάρινθ λεοντοκεφαλι-υδρορροι, από τθν ςίμθ του Αρχαίου Ναοφ τθσ Ενθμερωτικι ςφνκεςθ φωτογραφιϊν από τθν ζρευνα για τθ επιηωγράφθςθ Ακθνάσ, ςτα νότια του Ερεχκείου. Θ λεοντοκεφαλι, αξιοπρόςεκτθ για τθν απόδοςθ τθσ άγριασ ζκφραςθσ του ηϊου, ηωντανεφει από χρϊματα ςτθ χαίτθ, του αγάλματοσ τθσ Κόρθσ Αρ. ευρ. μουςείου Ακρόπολθσ 674. ςτο ρφγχοσ και ςτα μάτια, και πλαιςιϊνεται με ηωγραφιςτό ανκζμιο. Από το ίδιο ςφνολο ςϊηονται τμιματα μιασ δεφτερθσ λεοντοκεφαλισ και δφο κριοκεφαλϊν που κοςμοφςαν τισ τζςςαρεσ γωνίεσ τθσ ςίμθσ του ναοφ. Τελευταίο τζταρτο του 6ου αιϊνα π.Χ.

Γφψινο επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. 674 ςτο Μουςείο Ακροπόλεωσ.

Το ίδο επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. 674 φωτογραφθμζνο από πίςω.

Σφμφωνα με τθ ςφραγίδα ςτθ βάςθ φιλοτεχνικθκε από τθν Ingrid Kjaer το 1901. Τα χρϊματα ακολουκοφν παλαιότερθ υδατογραφία του Louis Emile Gilléron.

Αριςτερά ζνα εκμαγείο του ίδιου αγάλματοσ, λιγϊτερο ζντονα επιηωγραφιςμζνο.

Εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. Ακρ 674 φωτογραφθμζνο από εμπρόσ με λεπτομζρειεσ του ρουχιςμοφ.

Εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. Ακρ 674 φωτογραφθμζνο από πίςω με λεπτομζρειεσ του ρουχιςμοφ και τθσ κόμθσ

Γφψινο επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. 674 ςτο Μουςείο Ακροπόλεωσ λιγότερα ζντονα χρωματιςμζνο Ακόμθ μία φωτογραφία του ζντονα επιχρωςμζνου εκμαγείου τθσ Κόρθσ Ακρ. 674

Θ περιοριςμζνθ χριςθ χρϊματοσ, και ο απλουςτευμζνοσ διάκοςμοσ δθλϊνουν ότι ο εκμαγζασ δεν είχε υπόψθ του τθν χρωματικι αναπαράςταςθ του Louis Emile Gilléron. Το αντίγραφο χρονολογείται ςτισ αρχζσ του 20ου αιϊνα, όταν ςυμπλθρϊκθκε θ απόλθξθ του ιματίου που κρζμεται ελεφκερο κάτω από το δεξιό αγκϊνα.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Κατατοπιςτικι φωτογραφία για τθν ζρευνα του επιχρωματιςμοφ τθσ “Ρεπλοφόρου” (αρ. ευρ. 679)

Γφψινο επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο τθσ κόρθσ αρικ. 674 ςτο Μουςείο Ακροπόλεωσ με περιοριςμζνθ χριςθ χρϊματοσ. Ο ρουχιςμόσ είναι εντυπωςιακά λιγότερο διακοςμθμζνοσ ςε ςφγκριςθ με το προθγοφμενο εκμαγείο, που διακρίνεται δεξιά.

Μια από τισ πιο όμορφεσ Κόρεσ είναι θ «Ρεπλοφόροσ» (530-520 π.Χ). Μχνθ κόκκινου, μπλε, πράςινου και κίτρινου χρϊματοσ ζχουν διατθρθκεί ςτα μαλλιά, ςτα μάτια, ςτθ ηϊνθ, ςτθν παρυφι του ενδφματοσ και ςτο διάκοςμο του υφάςματοσ. Με υπεριϊδθ και ιςχυρό πλάγιο φωτιςμό αποκαλφφκθκαν ςθμαντικζσ λεπτομζρειεσ και ςτοιχεία που δθλϊνουν ότι το ζνδυμα που φορά ίςωσ δεν είναι πζπλοσ. Κάτω από ζνα κοντό επίβλθμα γφρω από τουσ ϊμουσ φορά μακρφ ηωςμζνο φόρεμα. Το φόρεμα αυτό ςτο ςθμείο που ηϊνεται ανοίγει και αφινει να φανεί άλλο ζνδυμα κάτω από αυτό. Αυτό το ζνδυμα είναι πλοφςια διακοςμθμζνο με επάλλθλεσ ταινίεσ που ζχουν ηωγραφιςμζνεσ μορφζσ, των οποίων τα περιγράμματα είχαν χαραχκεί πριν από τθν επιηωγράφθςθ. Αυτι θ περιβολι δθλϊνει μια κεά και όχι μια κόρθ, πικανότατα τθν Άρτεμθ ι τθν Ακθνά, κακϊσ κι οι δφο αυτζσ κεζσ λατρεφονταν ςτθν Ακρόπολθ. Θ δεφτερθ αναπαράςταςθ απεικονίηει τθν Άρτεμθ με τόξο και διάδθμα.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Άρτεμθ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά

Ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Αποκατάςταςθ των ρωγμϊν: Alfons Neubauer, Cristiph Bergmann Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Φυςικό κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο, Καφζ: Ϊχρα Εκμαγείο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ακινα, Μουςείο Ακρόπολθσ αρ. ευρ. 679

Ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Αποκατάςταςθ των ρωγμϊν: Alfons Neubauer, Cristiph Bergmann Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Φυςικό κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο, Καφζ: Ϊχρα Εκμαγείο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ακινα, Μουςείο Ακρόπολθσ αρ. ευρ. 679

Ρολφχρωμοι Κεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” Ρολφχρωμοι Κεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Άρτεμθ ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά

Φωτογραφία του μποφςτου του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ Φωτογραφία του μποφςτου του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ ςε απόδοςθ ςτθ κεά Ακθνά ςε απόδοςθ ςτθν Άρτεμθ Το εκμαγείο ςε απόδοςθ ςτθ κεά Άρτεμθ φαίνεται ςτο βάκοσ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Άρτεμθ Λεπτομζρεια τθσ χρωματικισ απόδοςθσ τθσ ενδυμαςίασ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά Λεπτομζρεια τθσ διακόςμθςθσ του φορζματοσ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Άρτεμθ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά

Επιχρωματιςμόσ των ενδυμάτων (Εμπρόσ)

Επιχρωματιςμόσ ενδυμάτων εμπρόσ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά

Επιχρωματιςμόσ των ενδυμάτων (Εμπρόσ)

Λεπτομζρεια τθσ ενδυμαςίασ εμπρόσ

Φωτογραφία τθσ πλάτθσ και τθσ κόμθσ του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ ςε απόδοςθ ςτθν Άρτεμθ

Φωτογραφία τθσ πλάτθσ και τθσ κόμθσ του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ ςε απόδοςθ ςτθ κεά Ακθνά

Akr 599. Κορμόσ κωρακοφόρου. Βρζκθκε ςτθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ. (Ενθμερωτικι φωτογραφικι ςφνκεςθ για τθν ζρευνα των χρωμάτων του πρωτοτφπου) Ο κορμόσ προζρχεται από άγαλμα τοξότθ ι θνίοχου που ςτικθκε γφρω ςτο 470/60 π.Χ. ςτθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ. Οι μφεσ ζχουν αποδοκεί ζντονα φυςιοκρατικά, ςτοιχείο χαρακτθριςτικό του πρϊιμου κλαςικοφ «αυςτθροφ ρυκμοφ». Συγγενι παραδείγματα αποτελοφν τα γλυπτά του ναοφ του Δία ςτθν Ολυμπία. Κατά τθν αρχαιότθτα ο μεταλλικόσ κϊρακασ διαμορφωνόταν πάνω ςτουσ μυσ του ςϊματοσ.Ζτςι, ο γλφπτθσ λάξευςε μόνον τθν κατϊτερθ ακμι τθσ απόλθξθσ του κϊρακα. Το υπόλοιπο του ςϊματοσ, εάν δεν παρζμβαινε ο γλφπτθσηωγράφοσ, κα παρζμενε γυμνό. Τόςο θ πανοπλία όςο και ο χιτωνίςκοσ κάτω Akr 599. Κορμόσ κωρακοφόρου. Βρζκθκε ςτθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ. από αυτιν ιταν επιηωγραφιςμζνα. Μάρμαρο λευκό. Γφρω ςτο 470 π.Χ. Φωτογράφθςθ με υπεριϊδθ και πλάγιο φωτιςμό αποκάλυψε κοντό χιτϊνα Ραριςτάνει πικανότατα τοξότθ που φοράει κϊρακα. Κάτω από αυτόν φοράει διακοςμθμζνο με φφλλα, τα περιγράμματα των οποίων είχαν χαραχκεί πριν εφαρμοςτό χιτωνίςκο ςτον οποίο ςϊηονται ίχνθ γραπτϊν φυτικϊν από τθν επιηωγράφθςθ. Ρολεμιςτζσ με αντίςτοιχα διαφανι ενδφματα κοςμθμάτων. απεικονίηονται ςτθν αγγειογραφία τθσ εποχισ. Συχνά ο χιτωνίςκοσ αφινει ακάλυπτα τα γεννθτικά όργανα. Δεν ζχουν ςωκεί κακόλου ίχνθ χρϊματοσ. Στθ διάκεςθ μασ ζχουμε μόνο το ανάγλυφο που δθμιοφργθςε θ διάβρωςθ των επικζτων χρωμάτων και αποτυπϊςεισ τθσ υπεριϊδουσ φωτογράφθςθσ. Γνωρίηουμε, όμωσ, ότι ςτθν Κλαςικι Εποχι τα χρϊματα ιταν πιο απαλά, κακϊσ ανακατεφονταν με λευκό. Θ κίτρινθ ϊχρα χρθςιμοποιόταν για τθν απόδοςθ του ορείχαλκου. Θ δεφτερθ αποκατάςταςθ αναπαριςτά μια εναλλακτικι πρόταςθ με πιο περιοριςμζνθ χρωματικι κλίμακα και επιχρυςωμζνο κϊρακα.

Επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο του κορμοφ κωρακοφόρου. (Akr 599). Θ πρϊτθ χρωματικι πρόταςθ.

Επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο του κορμοφ κωρακοφόρου. (Akr 599). Θ δεφτερθ χρωματικι πρόταςθ

Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Καταςκευι γφψινου εκμαγείου: Εργαςτιριο Μουςείου Ακρόπολθσ Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, ϊχρα, κιμωλία Εκμαγεία: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ακινα, Μουςείο Ακρόπολθσ, αρ. ευρ. 599

Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Καταςκευι γφψινου εκμαγείου: Εργαςτιριο Μουςείου Ακρόπολθσ Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, ϊχρα, κιμωλία Εκμαγεία: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ακινα, Μουςείο Ακρόπολθσ, αρ. ευρ. 599

Το πορτρζτο του Καλιγοφλα (Ενθμερωτικι ςφνκεςθ φωτογραφιϊν από τθν ζρευνα για τθ επιηωγράφθςθ) Το πρωτότυπο πορτρζτο του αυτοκράτορα Γάιου Λουλίου Αυγοφςτου Γερμανικοφ, του επωνομαηόμενου Καλιγοφλα (37-41 μ.Χ.), ςϊηει ίχνθ χρϊματοσ, τα οποία υποβλικθκαν ςε χθμικι ανάλυςθ. Ζνα μείγμα μωβ από ερυκρόδανο (ριηάρι) και λευκό ανιχνεφκθκε ανάμεςα ςτα χείλθ και ςτα βλζφαρα, ενϊ ϊχρα με κιμωλία ςτθν επιδερμίδα, κυρίωσ ςτον λαιμό κάτω από το δεξί αυτί. Ωσ ςυνδετικό υλικό των χρωμάτων είχε χρθςιμοποιθκεί αυγό. Τα μαλλιά ςτουσ κροτάφουσ, οι βλεφαρίδεσ και κάποιοι μεμονωμζνοι βόςτρυχοι είχαν αποδοκεί με μαφρο χρϊμα, που ζχει παραχκεί από καμζνα οςτά. Το ζντονο μαφρο χρϊμα χρθςιμοποιικθκε μόνο για το προςχζδιο, το οποίο διακρίνεται κάτω από το χρϊμα του δζρματοσ. Για τθν προετοιμαςία τθσ επιφάνειασ των μαλλιϊν χρθςιμοποιικθκε χρυςι ϊχρα, θ οποία δίνει βάκοσ, ενϊ παράλλθλα εξαςφαλίηει τθ φυςικι οπτικι μετάβαςθ από τα μαλλιά ςτο δζρμα. Θ εφαρμογι χρϊματοσ ςε πολλαπλζσ ςτρϊςεισ είχε ωσ αποτζλεςμα τθν ολοκλθρωμζνθ απόδοςθ με φωτοςκιάςεισ.

Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο του Ρορτρζτου του Καλιγοφλα Χρωματικζσ αναλφςεισ: Heike Stege, Irene Fiedler, Ursula Baumer, Doerner Institut, Μόναχο Δθμιουργία ψθφιακοφ αντιγράφου: Conservation Center των Μουςείων του Liverpool Ηωγραφικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Λευκό: Λευκό μολφβδου Καφζ: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, ϊχρα, κιμωλία Μαφρο: Καμμζνα οςτά Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ny Carlsberg Glyptotek, Κοπεγχάγθ

Χάλκινθ κεφαλι νικθτι. Απόπειρα ανακαταςκευισ και αποκατάςταςθσ. Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο του Ρορτρζτου του Καλιγοφλα

Ρλθροφοριακι πινακίδα με κολάη φωτογραφιϊν ςχετικά με τθν ζρευνα

Χάλκινθ κεφαλι νικθτι. Απόπειρα ανακαταςκευισ και αποκατάςταςθσ.

Χάλκινθ κεφαλι νικθτι. Απόπειρα ανακαταςκευισ και αποκατάςταςθσ.

Χάλκινθ κεφαλι νικθτι. Απόπειρα ανακαταςκευισ και αποκατάςταςθσ. Χάλκινθ κεφαλι νικθτι. Απόπειρα ανακαταςκευισ και αποκατάςταςθσ. Θ κεφαλι (περ. 20 μ.Χ.) είχε αρχικά, όπωσ αποδεικνφεται από ζργα χαρακτικισ και περιγραφζσ, ζνκετα χρωματιςτά μάτια από θμιπολφτιμουσ λίκουσ και αςιμι. Θ ταινία, τα χείλθ και τα φρφδια ςϊηουν ακόμθ ίχνθ επιχρφςωςθσ. Ραρόμοιεσ μορφζσ που περιλαμβάνουν «χρϊμα» ςτθ ςφνκεςθ τουσ με τθν προςκικθ χρωματιςτϊν πολφτιμων μετάλλων δεν ιταν αςυνικιςτεσ ςτθν αρχαιότθτα. Οι Ζλλθνεσ αντιμετϊπιηαν τθ φυςικι φκορά του χρόνου ςτθν επιφάνεια του χαλκοφ (πατίνα), με τισ επαλείψεισ με άςφαλτο (πρϊτθ φλθ με ελαιϊδθ υφι που ειςαγόταν από τθ Νεκρά Κάλαςςα) και τθν τακτικι φροντίδα.

Στθν αναπαράςταςθ αυτι, μόνο θ καταςκευι των ματιϊν και θ επιχρφςωςθ μποροφν να κεωρθκοφν βζβαια με βάςθ τα ςωηόμενα ςτο πρωτότυπο ζργο ςτοιχεία. Θ απόχρωςθ του δζρματοσ και των μαλλιϊν είναι υποκετικζσ προτάςεισ. Ρικανότατα πάνω από το 70% του ςυνόλου των αρχαίων αγαλμάτων ιταν καταςκευαςμζνα από μζταλλο. Θ χριςθ πολυχρωμίασ ςε αυτά αφορά ςυγκεκριμζνα ςτοιχεία τουσ, όπωσ ςε αυτό το παράδειγμα.

Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια τα περιςςότερα ελλθνικά χάλκινα αγάλματα είχαν Εξζταςθ: Hagen Schaaf, Raimund Wünsche πικανϊσ ςκουρόχρωμθ πατίνα. Είναι γνωςτό ότι μια από τισ μεκόδουσ Ανακαταςκευι: Olaf Herzog εφαρμογι σ τεχνθτισ πατίνασ ςτο χαλκό κατά τθν αρχαιότθτα περιελάμβανε τθ Αντίγραφο, Ρρωτότυπο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek χριςθ κείου.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Σφμπλεγμα Κθςζωσ και Αντιόπθσ, Δυτικό αζτωμα του ναοφ του Απόλλωνοσ Δαφνθφόρου ςτθν Ερζτρια Τα μαρμάρινα γλυπτά των Αμαηόνων από το δυτικό αζτωμα του ναοφ του Απόλλωνοσ Δαφνθφόρου ςτθν Ερζτρια, που πολεμοφν, πεκαίνουν ι απάγονται, είχαν αρχικά χρωματιςτεί με ζντονα φυςικά χρϊματα. Αν και ςτο άγαλμα τθσ γονατιςμζνθσ τοξεφουςασ Αμαηόνασ, που μεταφζρκθκε ιδθ κατά τθν αρχαιότθτα ςτθ ΢ϊμθ και ςιμερα βρίςκεται ςτα Μουςεία του Καπιτωλίου, δεν ςϊηονται κατάλοιπα χρωμάτων, ςτα κραφςματα που απζμειναν ςτθν Ελλάδα διακρίνονται με τθ βοικεια διαγϊνιου και υπεριϊδουσ φωτιςμοφ πολφ ευκρινι ίχνθ τθσ άλλοτε γραπτισ διακόςμθςθσ.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Σφμπλεγμα Κθςζωσ και Αντιόπθσ, Δυτικό αζτωμα του ναοφ του Απόλλωνοσ Δαφνθφόρου ςτθν Ερζτρια Θ αναπαράςταςθ που παρουςιάηεται ςε αυτιν και τθν προθγοφμενθ φωτογραφία αποδίδει τμιμα μόνον του χρωματιςμοφ του αετϊματοσ. Ηωγραφιςμζνα ιταν και τα άλλα ενδφματα των μορφϊν. Τα πόδια τθσ Αντιόπθσ δεν κα ιταν αςφαλϊσ γυμνά και πικανότατα φοροφςε ζνα είδοσ εφαρμοςτοφ παντελονιοφ.

Εξζταςθ του πρωτότυπου, ανάλυςθ και ςχεδιαςμόσ: Vinzenz Brinkmann Ο εφαρμοςτόσ κϊρακασ τθσ βαςίλιςςασ των Αμαηόνων Αντιόπθσ, που Ηωγραφικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann απαγάγει ο Κθςζασ, είχε διακοςμθκεί με ζναν διαγϊνια κλιμακωτό αγκυλωτό Εκμαγείο: H. Scharpf μαίανδρο, όπωσ φανερϊνουν τα ίχνθ διάβρωςθσ ςτθν επιφάνεια του Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: μαρμάρου, ςε όλο το μικοσ του υφάςματοσ. Στα ενδιάμεςα τετράπλευρα κενά Μπλε: Αηουρίτθσ απεικονίςτθκαν δεκαεξάκτινα αςτζρια. Κόκκινο: Κιννάβαρι Κίτρινο: Ϊχρα Επειδι ζωσ τϊρα δεν εντοπίςτθκαν κατάλοιπα χρωςτικϊν ουςιϊν, θ επιλογι Εκμαγείο: Stiftung Archäologie των χρωμάτων για τθν αναπαράςταςθ δεν είναι εντελϊσ επιβεβαιωμζνθ. Το Ρρωτότυπο: Ερζτρια, Αρχαιολογικό Μουςείο ανάγλυφο τθσ διάβρωςθσ του μαρμάρου φανερϊνει τθ κζςθ και το μζγεκοσ των επιμζρουσ κοςμθμάτων.

Δ 747. Γωνιακό κραφςμα πλάκασ φατνϊματοσ από τθ διακόςμθςθ τθσ οροφισ ναοφ. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτο ναό τθσ Ακθνάσ ςτο Σοφνιο. Γφρω ςτα 450 π.Χ. Σϊηει μζροσ του γραπτοφ διακόςμου. Σε κεντρικό τετράγωνο, το οποίο εγγράφεται ςε μεγαλφτερο, διακρίνονται μόνο οι δφο από τισ οκτϊ ακτίνεσ αςτεριοφ ι ιλιου. Τα ιςοςκελι τριγωνικά τμιματα που ςχθματίηονται μεταξφ των δφο τετραγϊνων φζρουν φυτικι διακόςμθςθ. Στθν εξωτερικι διακοςμθτικι ταινία διακρίνονται αβακείσ οπζσ, ίχνθ χριςθσ διαβιτθ.

Ρρόταςθ χρωματικισ αποκατάςταςθσ τθσ φατνωματικισ πλάκασ αρ. Δ747

Επιηωγραφιςμζνο εκμαγείο του κορμοφ κωρακοφόρου. (Akr 599). Θ δεφτερθ χρωματικι πρόταςθ Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Καταςκευι γφψινου εκμαγείου: Εργαςτιριο Μουςείου Ακρόπολθσ Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike KochBrinkmann Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, ϊχρα, κιμωλία Εκμαγεία: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Ακινα, Μουςείο Ακρόπολθσ, αρ. ευρ. 599

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Άρτεμθ Ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Αποκατάςταςθ των ρωγμϊν: Alfons Neubauer, Cristiph Bergmann Επιχρφςωςθ: Sylvia Kellner Χρωματικι απόδοςθ: Ulrike KochBrinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Φυςικό κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο, Καφζ: Ϊχρα Εκμαγείο: Staatliche Antikensammlungen und

Φωτογραφία τθσ πλάτθσ και τθσ κόμθσ του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ ςε απόδοςθ ςτθν Άρτεμθ

Πνιύρξσκνη Θενί: Δθκαγείν ηεο “Πεπινθόξνπ” ζε απόδνζε ηνπ αγάικαηνο ζηε ζεά Αζελά Λεπηνκέξεηα ηεο ελδπκαζίαο εκπξόο

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο τθσ “Ρεπλοφόρου” ςε απόδοςθ του αγάλματοσ ςτθ κεά Ακθνά αριςτερά και Αρτζμιδοσ δεξιά. Λεπτομζρεια τθσ ενδυμαςίασ εμπρόσ

Ενθμερωτικι ςφνκεςθ φωτογραφιϊν από τθν ζρευνα για τθ επιηωγράφθςθ του αγάλματοσ τθσ Κόρθσ Αρ. ευρ. μουςείου Ακρόπολθσ 674.

Επιτφμβιεσ ΢τιλεσ

Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο τθσ Επιτφμβιασ ςτιλθσ αρ. 29 τθσ προθγοφμενθσ φωτογραφίασ Ο Αριςτίων παρουςιάηεται με τθν λαμπρι πανοπλία του, ο διάκοςμοσ τθσ οποίασ είναι αποδοςμζνοσ ηωγραφικά με τισ μεκόδουσ που αναφζρονται ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία. Εξζταςθ του πρωτότυπου, ανάλυςθ και ςχεδιαςμόσ: Vinzenz Brinkmann Αντίγραφο από ςυνκετικό μάρμαρο: Βαςιλικι Συλλογι Αντιγράφων, Κοπεγχάγθ Ηωγραφικι με τθ χρθςιμοποίθςθ φυςικϊν χρωςτικϊν και ςυνδετικϊν υλικϊν: Ulrike Koch-Brinkmann Μπλε: Αιγυπτιακό Μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι

29. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθ Βελανιδζηα Αττικισ. Αττικό ζργο, γφρω ςτα 510 π.Χ.

Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο τθσ Επιτφμβιασ ςτιλθσ αρ. 29 τθσ προθγοφμενθσ φωτογραφίασ

Ραριςτάνεται ο νεκρόσ Αριςτίων ωσ οπλίτθσ. Στθ βάςθ είναι χαραγμζνο το Ο Αριςτίων παρουςιάηεται με τθν λαμπρι πανοπλία του, ο διάκοςμοσ τθσ όνομα του νεκροφ ςε γενικι: Αριςτίωνοσ. Κάτω από τα πόδια του οπλίτθ είναι οποίασ είναι αποδοςμζνοσ ηωγραφικά με τισ μεκόδουσ που αναφζρονται ςτθν χαραγμζνθ θ υπογραφι του γλφπτθ: Ζργον Αριςτοκλζουσ. προθγοφμενθ φωτογραφία. Θ ανάγλυφθ επιτφμβια ςτιλθ τοποκετικθκε γφρω ςτο 520/510 π.Χ. ςτον τάφο του Αριςτίωνα, ενόσ άντρα αριςτοκρατικισ καταγωγισ από τθν ευρφτερθ περιοχι τθσ Αττικισ. Ο Αριςτίων παρουςιάηεται με τθν λαμπρι πανοπλία του, ο διάκοςμοσ τθσ οποίασ ιταν αποδοςμζνοσ ηωγραφικά. Με τθ βοικεια υπεριϊδουσ και πλάγιου φωτιςμοφ μποροφμε να διακρίνουμε τισ εγχαράξεισ που χρθςίμευαν ςτθν προετοιμαςία τθσ ηωγραφικισ διακόςμθςθσ και τα ίχνθ διάβρωςθσ ενόσ μεγάλου αςτεριοφ, μιασ λεοντοκεφαλισ, μιασ διακοςμθτικισ ταινίασ με μαίανδρο και μιασ άλλθσ με τεκλαςμζνθ γραμμι. Το λεπτό φφαςμα του χιτωνίςκου κοςμοφν μικροί ςταυροί και μια λεπτι λωρίδα ςτθν παρυφι. Στο ανάγλυφο ςϊηονται τα εξισ χρϊματα: κόκκινο ςτο βάκοσ του ανάγλυφου, μπλε ςτον διάκοςμο τθσ πανοπλίασ και καςτανό ςτο πρόςωπο. Το κράνοσ είχε καταςκευαςτεί ξεχωριςτά. Και τα γεννθτικά όργανα, τα οποία πικανόν δεν καλφπτονταν από το ζνδυμα, ιταν επίςθσ καταςκευαςμζνα από ξεχωριςτό κομμάτι μαρμάρου.

Εξζταςθ του πρωτότυπου, ανάλυςθ και ςχεδιαςμόσ: Vinzenz Brinkmann Αντίγραφο από ςυνκετικό μάρμαρο: Βαςιλικι Συλλογι Αντιγράφων, Κοπεγχάγθ Ηωγραφικι με τθ χρθςιμοποίθςθ φυςικϊν χρωςτικϊν και ςυνδετικϊν υλικϊν: Ulrike Koch-Brinkmann Μπλε: Αιγυπτιακό Μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Καφζ: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, Ϊχρα, Καολίνθ Μαφρο: Καμμζνο οςτό Εκμαγείο: : Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Εκνικό Αρχαιολογικό Μουςείο, αρ. ευρ. 29

Θ Ταφικι Στιλθ τθσ Ραραμυκίου (Ενθμερωτικι ςφνκεςθ φωτογραφιϊν) Στον τάφο τθσ νεαρισ γυναίκασ με το όνομα Ραραμφκιον, που πζκανε ανφπαντρθ, ςτικθκε μία επιτφμβια ςτιλθ (περ. 370 π.Χ.), που ςυνδφαηε ςτοιχεία από διάφορα ταφικά μνθμεία κακϊσ και των προςφορϊν που απζκεταν ςε αυτά. Μόνον θ λουτροφόροσ, αγγείο για το γαμιλιο λουτρό τθσ νφφθσ, αποδόκθκε ανάγλυφα από τον καλλιτζχνθ. Θ επίςτεψθ τθσ ςτιλθσ, οι τυλιγμζνεσ υφαςμάτινεσ ταινίεσ που ςτολίηουν το μνιμα και τα μικρά αγγεία με ζλαια για τισ προςφορζσ ςτουσ νεκροφσ, ζχουν αποδοκεί ηωγραφικά. Διατθροφνται ίχνθ κόκκινου (κιννάβαρι), μπλε (μπλε τθσ Αιγφπτου) και χρυςοκίτρινου χρϊματοσ. Θ φωτογράφθςθ με υπεριϊδθ φωτιςμό δείχνει κακαρά όλεσ τισ λεπτομζρειεσ μζχρι και τθν αναδιπλωμζνθ απόλθξθ τθσ υφαςμάτινθσ ταινίασ που είναι τυλιγμζνθ γφρω από το λαιμό του αγγείου. Εδϊ, κατά τθν εφαρμογι του χρϊματοσ, ζχει γίνει προςπάκεια να αποδοκεί με φωτοςκίαςθ θ πλαςτικότθτα του αγγείου. Σε μεγάλθ πιλινθ λικυκο, καταςκευαςμζνθ γφρω ςτο 400 π.Χ., αναγνωρίηεται παρόμοια εξελικτικι φάςθ: θ επιδερμίδα του άνδρα ζχει αποδοκεί με φωτοςκίαςθ, ςε αντίκεςθ με τθ ηωγραφιςμζνθ με μπλε χρϊμα επιτφμβια ςτιλθ που παριςτάνεται πίςω του. Με βάςθ τθν παράςταςθ αυτι ζγινε θ αναπαράςταςθ τθσ ςκθνισ τθσ γυναίκασ και του άντρα που δίνουν τα χζρια ςτο αντίγραφο τθσ ςτιλθ τθσ Ραραμυκίου.

Θ Ταφικι Στιλθ τθσ Ραραμυκίου (Μία από τισ φωτογραφίεσ ςτθν προθγοφμενθ εικόνα) Θ ηωγραφιά ςτθ μεγάλθ πιλινθ λικυκο που αναφζρεται ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία.

Τμιμα από τθ χρωματιςμζνθ αναπαράςταςθ τθσ Ταφικισ Στιλθσ τθσ

Ραραμυκίου Θ χρωματιςμζνθ αναπαράςταςθ τθσ Ταφικισ Στιλθσ τθσ Ραραμυκίου Εξζταςθ τον πρωτότυπου: Doerner Institut 1960 Christian Wolters, Vinzenz Brinkmann, Doris Lauenstein, Richard Posamentir Ανάλυςθ και ςχεδιαςμόσ: Christian Wolters, Vinzenz Brinkmann, Doris Lauenstein, Richard Posamentir Αντίγραφο τθσ ςτιλθσ ςε μάρμαρο: Olaf Herzog Ηωγραφικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Καφζ: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: Ϊχρα. Λευκό Μολφβδου Αντίγραφο, Ρρωτότυπο: Μόναχο, Γλυπτοκικθ

782. Μαρμάρινθ επίςτεψθ επιτφμβιασ ςτιλθσ. Βρζκθκε ςτον Κεραμεικό τθσ Ακινασ» κοντά ςτο Δίπυλο. Τζλθ του 6ου αι. π.Χ. 2662. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ανάγλυφθ και ηωγραφιςτι Ζχει μορφι ανκεμίου πάνω ςε ηεφγοσ ελίκων. Τα περιγράμματα των επιμζρουσ παράςταςθ. Βρζκθκε το 1891, κατά τθν επζκταςθ τθσ ςιδθροδρομικισ ςτοιχείων δθλϊνονται με εγχάραξθ. Τα φφλλα ζφεραν διαδοχικά ερυκρό και γραμμισ Ακθνϊν - Ρειραιϊσ. Γφρω ςτο 340 - 330 π.Χ. κυανό ι μαφρο χρϊμι τόςο ςτθν κφρια, όςο και ςτισ ςτενζσ πλάγιεσ όψεισ. Με χρϊμα τονίηονταν επίςθσ οι οφκαλμοί των ελίκων. Στθν πίςω πλευρά του ανκεμίου ςϊηεται ερυκρό χρϊμα χωρίσ άλλεσ διακοςμθτικζσ λεπτομζρειεσ.

2662. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ανάγλυφθ και ηωγραφιςτι παράςταςθ. Βρζκθκε το 1891, κατά τθν επζκταςθ τθσ ςιδθροδρομικισ γραμμισ Ακθνϊν - Ρειραιϊσ. Γφρω ςτο 340 - 330 π.Χ. Ανάγλυφθ είναι θ ςκθνι δεξίωςθσ ανάμεςα ςε κακιςτι και όρκια ανδρικι μορφι, ανάμεςα ςτισ οποίεσ ςτζκει γυναικεία μορφι.

1929. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο Υμθττοφ. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικοφ. Γφρω ςτα 410-400 π.Χ.

2662. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ανάγλυφθ και ηωγραφιςτι παράςταςθ. Ηωγραφιςτι ςυμπλθρωματικι διακόςμθςθ με ανκζμια, με ταινία με μαίανδρο και ιωνικό κυμάτιο.

Ρροκικθ με τρεισ επιτφμβιεσ ςτιλεσ Ραρακαλοφμε δείτε τισ επόμενεσ φωτογραφίεσ

Κάτω από τθν επιγραφι με το όνομα τθσ νεκρισ Θδίςτθσ υπάρχει ηωγραφιςτι κόκκινθ ταινία.

2589. Επιτφμβια ηωγραφιςτι ςτιλθ. Μάρμαρο. Βρζκθκε ςτθν Αττικι. 420-410 π.Χ. 2591. Επιτφμβια ηωγραφιςτι ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ο πίνακασ ζχει παράςταςθ παιδιοφ που απλϊνει το χζρι προσ ζναν ενιλικα. Το Ακινα, ςτο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικοφ. Γφρω ςτα 420-400 π.Χ. ζδαφοσ δθλωνόταν με χρϊμα. Το πλαίςιο του πίνακα διακοςμείται με ερυκρι ταινία και το εςωτερικό του με κυμάτιο. Τα εγχάρακτα ονόματα τουσ, Στο άνω μζροσ υπάρχει φυτικι διακόςμθςθ. Ακολουκοφν ηωγραφιςτό ιωνικό Λυςίμαχοσ και Ρολυκρίτθ, ζχουν τονιςκεί με κόκκινο χρϊμα. κυμάτιο, επιγραφι που αναφζρει το όνομα του νεκροφ, Αλεξίλεωσ Ρροκλείδου Λαμψακθνόσ, και ταινία. Θ παράςταςθ, πικανόν και θ επιγραφι, τροποποιικθκαν ςε μία δεφτερθ χριςθ του πίνακα.

2588. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικοφ. 410-390 π.Χ. 2591. Θ επιτφμβια ηωγραφιςτι ςτιλθ τθσ προθγοφμενθσ φωτογραφίασ με τθ λεπτομερι αναπαράςταςθ τθσ φυτικισ διακόςμθςθσ ςτο άνω μζροσ.

Θ ςτιλθ ζχει επιγραφι με το όνομα του νεκροφ: Ναφτθσ Ευδθμίδου Τορωναίοσ καιηωγραφιςμζνθ ταινία. Θ καταςκευι τθσ από μιςι κεραμίδα ςε δεφτερθ χριςθ υποδθλϊνει τθν κακι οικονομικι κατάςταςθ των χρθςτϊν

4519. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε πικανϊσ ςτθ Βραυρϊνα, Αττικι. Γφρω ςτα 420 π.Χ. Θ ςτιλθ είναι αμφίγλυφθ. Στθ μία όψθ, αυτιν τθσ φωτογραφίασ, παριςτάνεται ανάγλυφθ λουτροφόροσ 4519. Επιτφμβια ςτιλθ τθσ προθγοφμενθσ φωτογραφίασ. Λεπτομζρεια τθσ με ηωγραφιςτό φυτικό και γεωμετρικό διάκοςμο. Στθν κοιλιά του αγγείου ίδιασ πλευράσ. υπιρχε ηωγραφιςτι παράςταςθ με μορφζσ. Στθ άλλθ όψθ τθσ ςτιλθσ υπάρχει ανάγλυφθ λικυκοσ, επίςθσ με ηωγραφιςτό φυτικό και γεωμετρικό διάκοςμο. Στθν κοιλιά τθσ λθκφκου ςϊηονται ίχνθ από παράςταςθ αποχαιρετιςμοφ πολεμιςτι αποτελοφμενθ από τζςςερισ μορφζσ.

4519. 4519. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε πικανϊσ ςτθ Βραυρϊνα, Αττικι. Γφρω ςτα 420 π.Χ.

4519. Grave stele of Pentelic marble. Probably from Brauron (Attica). Around 420 B.C. The other side of the Stele with a lekythos in relief, decorated also with painted

Θ άλλθ όψθ τθσ ςτιλθσ, όπου υπάρχει ανάγλυφθ λικυκοσ, επίςθσ με ηωγραφιςτό φυτικό και γεωμετρικό διάκοςμο.

floral and geometric patterns (detail)

4519. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε πικανϊσ ςτθ Βραυρϊνα, 1049. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ηωγραφιςτι διακόςμθςθ. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 420 - 410 π.Χ. Αττικι. Γφρω ςτα 420 π.Χ. Θ άλλθ όψθ τθσ ςτιλθσ, όπου υπάρχει ανάγλυφθ λικυκοσ, επίςθσ με ηωγραφιςτό φυτικό και γεωμετρικό διάκοςμο (Λεπτομζρεια).

Φζρει παράςταςθ κακιςτισ μορφισ με λφρα, θ οποία ςυνοδεφεται από άνδρα και πικανϊσ κεραπαινίδα. Θ παράςταςθ ςυμπλθρϊνεται με ανκζμια ςτον ϊμο και ςτο κάτω μζροσ του αγγείου, φολιδωτό κόςμθμα ςτον λαιμό, ιωνικό κυμάτιο πάνω από τθν κυρίωσ παράςταςθ και ταινία με μαίανδρο κάτω από αυτιν.

1049. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ηωγραφιςτι διακόςμθςθ. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 420 - 410 π.Χ. Αναπαράςταςθ τθσ ςκθνισ που περιγράφεται ςτον 1049. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ηωγραφιςτι διακόςμθςθ. . Άγνωςτθσ ςχολιαςμό τθσ προθγοφμενθσ φωτογραφίασ. προζλευςθσ. 420 - 410 π.Χ. Λεπτομζρεια από τα ανκζμια ςτον ϊμο.

1049. Μαρμάρινθ επιτφμβια λικυκοσ με ηωγραφιςτι διακόςμθςθ. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 420 - 410 π.Χ.

Ρροκικθ που περιλαμβάνει τισ επιτφμβιεσ ςτιλεσ αρ. 2575 και 6938 που παρουςιάηονται μεμονωμζνα πιο κάτω

Λεπτομζρεια με το φολιδωτό κόςμθμα ςτον λαιμό και το ιωνικό κυμάτιο κάτω από αυτό.

2575. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα. Τζλθ του 5ου - αρχζσ 4ου αι. π Χ Κάτω από τθν οριηόντια απόλθξθ τθσ ςτιλθσ δθλϊνεται ανάγλυφα ζνα αζτωμα 2575. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα. Τζλθ του με ηωγραφιςτά ανκεμωτά ακρωτιρια και πζρδικα ςτο τφμπανο. Κάτω από το 5ου - αρχζσ 4ου αι. π Χ. Μδια όπωσ ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία αζτωμα διακρίνεται ιωνικό κυμάτιο που αποδίδεται με φωτοςκίαςθ. Από τθν (Λεπτομζρεια) κφρια παράςταςθ ςϊηεται θ ηωγραφιςτι κόκκινθ ταινία δεμζνθ ςε φιόγκο από τθν οποία κρζμεται κάποιο αντικείμενο, πικανόν ςτλεγγίδα. Διακρίνεται επιγραφι με το όνομα του νεκροφ: ‘Λακρατίδθσ Αρκεςιλζω’. Θ διακόςμθςθ τθσ ςτιλθσ αλλά και θ επιγραφι ζχουν υποςτεί επεμβάςεισ ςε δεφτερθ χριςθ του μνθμείου.

6938. Επιτφμβιοσ ι ανακθματικόσ πίνακασ. Ρωρόλικοσ. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 4οσ αι. π.Χ. ι ελλθνιςτικι εποχι. Θ ςτιλθ φζρει αετωματικι επίςτεψθ και ηωγραφιςτι παράςταςθ γυναικείασ Ηωγραφικι αναπαράςταςθ τθσ Επιτφμβια ςτιλθσ από μάρμαρο πεντελικό (αρ. μορφισ, τυλιγμζνθσ ςτο ιμάτιο τθσ. Διακρίνονται ίχνθ ερυκροφ και μωβ 2575) που παρουςιάηεται ςτισ δφο προθγοφμενεσ φωτογραφίεσ. χρϊματοσ ςτο ζνδυμα και ϊχρα ςτα μαλλιά. Στο βάκοσ τθσ παράςταςθσ εντοπίηονται ίχνθ καςτανοφ χρϊματοσ. Ράνω αριςτερά, κοντά ςτο κεφάλι τθσ γυναίκασ υπιρχε ηωγραφιςμζνο αντικείμενο. Με ταινίεσ ερυκροφ χρϊματοσ και ϊχρασ ιταν διακοςμθμζνο και το πλαίςιο του πίνακα.

3075. Ανακθματικό ναόςχθμο ανάγλυφο. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτο ιερό του Ρυκίου Απόλλωνα ςτον αττικό διμο τθσ Λκαρίασ (ςθμερινόσ Διόνυςοσ). 330-320 π.Χ. Ο Ρφκιοσ Απόλλωνασ κάκεται πάνω ςε ομφαλό και κρατά φιάλθ και κλαδί δάφνθσ. Ρίςω του ςτζκεται θ κεά Αρτεμθ που φζρει φαρζτρα. Μπροςτά από 7901. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο παριανό. τον Απόλλωνα υπάρχει βωμόσ προσ τον οποίον προςζρχεται λατρευτισ ςε Βρζκθκε ςτθν Ακινα. Ιταν εντειχιςμζνθ ςτο κεμιςτόκλειο τείχοσ. χειρονομία ικεςίασ. Στο επιςτφλιο και ςτθ βάςθ υπάρχει αφιερωματικι επιγραφι του Ρειςικράτθ, Ραριςτάνεται νζοσ δορυφόροσ προσ τα δεξιά ςε κόκκινο φόντο. 550-540 π.Χ. γιου του Ακροτίμου, ςτον Απόλλωνα. Σϊηονται ίχνθ ερυκροφ χρϊματοσ ςτον ομφαλό και ςτισ παραςτάδεσ.

7901. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο παριανό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα. Ιταν εντειχιςμζνθ ςτο κεμιςτόκλειο τείχοσ. Ραριςτάνεται νζοσ δορυφόροσ προσ τα δεξιά ςε κόκκινο φόντο. 550-540 πΧ

7901. Επιτφμβια ςτιλθ. Μάρμαρο παριανό. Το ζκκεμα είναι ςεςθμαςμζνο με το αυτοκόλλθτο τθσ Ζκκεςθσ "Ρολφχρωμοι Κεοί", δθλϊνοντασ τθ ςχζςθ του με τα γλυπτά που μεταφζρκθκαν και ενςωματϊκθκαν ςτο κφριο ςϊμα τθσ Ζκκεςθσ.

Δυτικό Αζτωμα Ναοφ τθσ Αφαίασ ςτθν Αίγινα - Φωτογραφία πρόταςθσ για τθν χρωματικι αναπαράςταςθ

Ναόσ τθσ Αφαίασ ςτθν Αίγινα - Χρωματικι αναπαράςταςθ του Δυτικοφ Αετϊματοσ

Μετά από τον εντοπιςμό ιχνϊν χρϊματοσ ςτα αρχιτεκτονικά μζλθ του ναοφ τθσ Αφαίασ το 1811, ζγιναν πολλζσ προςπάκειεσ για τθν αναπαράςταςθ των χρωμάτων που αυτά είχαν.

Τν 1901 ν Αdolf Furtwängler, δηεπζπληήο ηόηε ηεο Γιππηνζήθεο ηνπ Μνλάρνπ, βξήθε ηα ζεκεία ζηεξέσζεο ησλ κνξθώλ ησλ αεησκάησλ, πνπ έθαλαλ δπλαηή ηελ αζθαιή αλαπαξάζηαζε ηεο δηάηαμεο ησλ κνξθώλ. Ο Furtwängler αλέζεζε ζηνλ γιύπηε Κarl Βaur ηελ θαηαζθεπή πξνπιαζκάησλ θαη ησλ δύν αεησκάησλ ζε θιίκαθα 1:5. Με ηα πξνπιάζκαηα απηά αλαπαξαζηάζεθε ε δηάηαμε ησλ κνξθώλ θαη ν πινύζηνο ρξσκαηηθόο δηάθνζκόο ηνπο. Τν ηειεπηαίν ηξίην ηνπ 19νπ αη. είρε απμεζεί ζεκαληηθά ν αξηζκόο ησλ επξεκάησλ αξραίαο πιαζηηθήο κε ίρλε ρξώκαηνο. Με βάζε ηα λέα επξήκαηα θαηαζθεπάζηεθαλ νη κνξθέο ησλ πξνπιαζκάησλ ζε γύςν θαη επηδσγξαθίζηεθαλ κε κπιε, θόθθηλν θαη ρξπζό ρξώκα. Δπεηδή ν Furtwängler δελ είρε ζηε δηάζεζε ηνπ επαξθείο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε δηαθόζκεζε ησλ ελδπκάησλ θαη ησλ όπισλ ησλ ελαέηησλ κνξθώλ, ρξεζηκνπνίεζε σο πεγή άληιεζεο πιεξνθνξηώλ, όρη κόλν ηα λέα επξήκαηα ηεο αξρατθήο πεξηόδνπ από ηελ Αθξόπνιε ηεο Αζήλαο, αιιά θαη ηηο αηηηθέο αξρατθέο αγγεηνγξαθίεο. Από ηε δηάζεκε θύιηθα ηνπ Δπθξόληνπ δαλείζηεθε ηε κνξθή ηνπ θηεξσηνύ θάπξνπ σο έκβιεκα κηαο αζπίδαο. Αλ θαη νξηζκέλα ζηνηρεία ησλ κνξθώλ ησλ πξνπιαζκάησλ δελ ήηαλ απόιπηα ηεθκεξησκέλα, ν Furtwängler θξόληηζε γηα ηε κεγαιύηεξε δπλαηή απζεληηθόηεηα θαη επηζηεκνληθή αξηηόηεηα. Τα πξνπιάζκαηα ήηαλ εθηεζεηκέλα ζηελ «Αίζνπζα ησλ Αηγηλεηώλ» ηεο Γιππηνζήθεο ηνπ Μνλάρνπ θαη θαηαζηξάθεθαλ θαηά ηνλ Β' Παγθόζκην Πόιεκν. Μηα δεύηεξε εθδνρή ηνπ πξνπιάζκαηνο ηνπ δπηηθνύ αεηώκαηνο βξίζθεηαη ζήκεξα ζηε Επξίρε.

Δυτικό Αζτωμα Ναοφ τθσ Αφαίασ ςτθν Αίγινα Θ ενθμερωτικι φωτογραφία τθσ Ζκκεςθσ

Ρολφχρωμοι κεοί: Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Στο μζςον τθσ μάχθσ των Ελλινων ενάντια ςτουσ Τρϊεσ εμφανίηεται θ κεά Ακθνά οπλιςμζνθ με δόρυ, αςπίδα και κράνοσ. Ράνω από τον μακρφ χιτϊνα φορεί τθν αιγίδα που φζρει ςτθν παρυφι φίδια. Θ αιγίδα αποδόκθκε από τον γλφπτθ ςαν μια μεγάλθ, αδιατάρακτθ επιφάνεια και, όπωσ αποδεικνφεται από τθ φωτογράφθςθ που πραγματοποιικθκε με υπεριϊδθ φωτιςμό, ιταν διακοςμθμζνθ με χιλιάδεσ γραπτζσ φολίδεσ. Το ανάγλυφο που προζκυψε λόγω τθσ διάβρωςθσ των επίκετων χρωμάτων οδθγεί ςτο ςυμπζραςμα ότι ο χρωματιςμόσ παρουςιάηει αναλογίεσ με άλλα ζργα τθσ εποχισ, όπωσ για παράδειγμα με τθ ηωφόρο του Κθςαυροφ των Σιφνίων ςτουσ Δελφοφσ. Στο κεφάλι ενόσ φιδιοφ, ςτθν παρυφι τθσ αιγίδασ, ςϊηονται κόκκινα περιγράμματα γφρω από τα μάτια και το ςτόμα. Στθ βάςθ του λοφίου του κράνουσ και ςτθν κατακόρυφθ κεντρικι πτυχι του χιτϊνα τθσ κεάσ ζχουν διατθρθκεί ίχνθ από διακόςμθςθ με μαίανδρο. Θ χρωματικι αναπαράςταςθ του αγάλματοσ τθσ Ακθνάσ από το δυτικό αζτωμα του ναοφ τθσ Αφαίασ Ακθνάσ ζγινε ςυνειδθτά μόνο εν μζρει.

Ρολφχρωμοι κεοί: Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Λεπτομζρεια από τα ηωντανά φίδια ςτθν άκρθ του χιτϊνα τθσ κεάσ

Δυτικό Αζτωμα Ναοφ τθσ Αφαίασ ςτθν Αίγινα Φωτογραφία πρόταςθσ για τθν χρωματικι αναπαράςταςθ

Ρολφχρωμοι κεοί: Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Λεπτομζρεια του επιχρωματιςμοφ του χιτϊνα τθσ κεάσ. Τεκμθρίωςθ και αναπαράςταςθ: Vinzenz Brinkmann Ηωγραφικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann, Sylvia Kellner Συμπλθρϊςεισ: Sylvia Kellner, Olag Herzog Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Μόναχο

Ρολφχρωμοι κεοί: Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Λεπτομζρεια από τα ηωντανά φίδια ςτθν άκρθ του χιτϊνα τθσ κεάσ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Ο "Ράρισ" τοξότθσ Οι εφαρμοςτζσ περιςκελίδεσ του Τρϊα τοξότθ διακοςμοφνται με περίτεχνο ηιγκ-ηαγκ. Ράνω από το χιτωνίςκο με τα μακριά μανίκια, ο οποίοσ είναι διακοςμθμζνοσ με ςφςτθμα επάλλθλων ρόμβων, φορά, πικανϊσ, δερμάτινο γιλζκο ςτολιςμζνο με διάςπαρτα λιοντάρια, γρφπεσ και ταινίεσ ςτα τελειϊματα. Θ φωτογράφιςθ με υπεριϊδθ πλάγιο φωτιςμό αποκάλυψε όλεσ τισ λεπτομζρειεσ του καυμάςιου ενδφματοσ. Αυτό το είδοσ ενδυμαςίασ χαρακτθρίηει τουσ «βάρβαρουσ» γείτονεσ των Ελλινων ςτθν Ανατολι. Ο επονομαηόμενοσ «Ρζρςθσ ιππζασ» από τθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ παρουςιάηεται εδϊ μαηί με λεπτομζρεια των χρωμάτων ςτισ περιςκελίδεσ. Στο άγαλμα του «Ράριδοσ» διατθροφνται λίγα ίχνθ χρϊματοσ. Ωςτόςο, διακρίνονται τουλάχιςτον τζςςερα διαφορετικά επίπεδα που προκάλεςε θ διάβρωςθ των χρωμάτων, τα οποία ςυςχετίηονται με ίχνθ χρωςτικϊν ουςιϊν που ανιχνεφκθκαν από τθν υπεριϊδθ φωτογράφθςθ ςε άλλεσ μορφζσ του αετϊματοσ και ςε γλυπτά, όπωσ ο «Ρζρςθσ ιππζασ». Τα ςτοιχεία αυτά επιτρζπουν τθν αξιόπιςτθ χρωματικι αποκατάςταςθ. Οι χρωςτικζσ ουςίεσ ταιριάηουν με αυτζσ που βρζκθκαν ςε πρόςφατεσ αναςκαφζσ ςτο ναό. Τα μαλλιά του τοξότθ ιταν καταςκευαςμζνα ξεχωριςτά από επιηωγραφιςμζνο μόλυβδο.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Ο τοξότθσ ςτα αριςτερά τθσ κεάσ.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Ο "Ράρισ" τοξότθσ Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann, Hermann Pflug Εκτζλεςθ τθσ αναπαράςταςθσ και χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Τόξο και βζλθ: Λna Kleiss Βόςτρυχοι των μαλλιϊν από μόλυβδο: Olaf Herzog Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο, Καφζ: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, Αςβεςτίτθσ Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Universitat Heidelberg Ρρωτότυπο: Μόναχο, Γλυπτοκικθ

Ρολφχρωμοι Κεοί: Ο τοξότθσ ςτα αριςτερά τθσ κεάσ

Ρλθροφοριακι φωτογραφία για τθν κζςθ του δεφτερου τοξότθ ςτα αριςτερά τθσ κεάσ, ςτο ίδιο αζτωμα. Μερικι αναπαράςταςθ (;)

Ρολφχρωμοι Κεοί: Ο τοξότθσ ςτα αριςτερά τθσ κεάσ

Ναόσ τθσ Αφαίασ ςτθν Αίγινα - Χρωματικι αναπαράςταςθ κεφαλισ πολεμιςτι του Ανατολικοφ Αετϊματοσ

Ο πολεμιςτισ (περ. 490 π.Χ) παριςτανόταν ςε ςτάςθ επίκεςθσ, με λυγιςμζνο τον κορμό και το κεφάλι ελαφρά ςκυμμζνο προσ τα εμπρόσ να ςπεφδει ςε βοικεια ενόσ ςυντρόφου του. Φορεί κράνοσ με επιρρίνιο (προςτατευτικό ςτζλεχοσ για τθ μφτθ) και παραγνακίδεσ, οι οποίεσ είναι αναςθκωμζνεσ. Στο κράνοσ διακρίνεται ρομβοειδζσ πλζγμα, το οποίο με τθ χριςθ υπεριϊδουσ ακτινοβολίασ φαίνεται ότι αποτελεί τμιμα μιασ ηωγραφικισ διακόςμθςθσ με φολίδεσ. Επειδι τα ανκεκτικότερα χρϊματα είναι το κόκκινο και το μπλε και ςε αρκετζσ φολίδεσ διατθροφνται ίχνθ μπλε χρϊματοσ, κεωρείται πολφ πικανόν ότι οι ενδιάμεςεσ φολίδεσ κα ιταν κόκκινεσ. Για το καταυχζνιο (το τμιμα του κράνουσ που προςτάτευε τον αυχζνα) είχε χρθςιμοποιθκεί το διακοςμθτικό κζμα των ανκεμίων και λουλουδιϊν λωτοφ, όπωσ ςτο κράνοσ τθσ Ακθνάσ. Εδϊ παρουςιάηεται μια απλοφςτερθ χρωματικι ςφνκεςθ, θ οποία φαίνεται πικανι από τθν κατάςταςθ διάβρωςθσ τθσ επιφάνειασ του μαρμάρου.

Ρολφχρωμοι Κεοί: Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο τθσ κεφαλισ πολεμιςτι από το Ανατολικό Αζτωμα του Ναοφ τθσ Αφαίασ Εκτζλεςθ τθσ αναπαράςταςθσ, τεκμθρίωςθ και αναπαράςταςθ τθσ διακόςμθςθσ, των χρωμάτων και των ςυμπλθρϊςεων: Vinzenz Brinkmann Σχεδιαςμόσ και ςυμπλιρωςθ του αντίγραφου από τεχνθτό μάρμαρο: Gabriela Tobin Ρολφχρωμοι Κεοί: Ρλθροφοριακι φωτογραφία για τθν ζρευνα που ζγινε για τον Ηωγραφικι απόδοςθ: Sylvia Kellner Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: επιχρωματιςμό του πρωτοτφπου τθσ Κεφαλισ του Ρολεμιςτι Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Καφζ: Ϊχρα Χρϊμα δζρματοσ: ΢ιηάρι, Αςβεςτίτθσ Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Μόναχο

Ρολφχρωμοι Κεοί: Επιχρωματιςμζνο εκμαγείο τθσ κεφαλισ πολεμιςτι Στο βάκοσ φαίνεται ζνα αντίγραφο του πρωτοτφπου που βρίςκεται ςτο Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek του Μονάχου

Ρολφχρωμοι Κεοί: Εκμαγείο του πρωτοτφπου τθσ κεφαλισ πολεμιςτι από το Ανατολικό Αζτωμα του Ναοφ τθσ Αφαίασ

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ ΢ιδϊνασ. Γνωςτι ωσ ΢αρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Στο τζλοσ του 19ου αιϊνα ανακαλφφτθκαν οι βαςιλικοί τάφοι τθσ Σιδϊνασ. Τα ανάγλυφα τθσ ωραιότερθσ ςαρκοφάγου, που ςιμερα φυλάςςεται ςτο Αρχαιολογικό Μουςείο Κωνςταντινοφπολθσ, απεικονίηουν τον Μ. Αλζξανδρο κατά τθ διάρκεια ενόσ κυνθγιοφ άγριων ηϊων και μιασ μάχθσ κατά των Ρερςϊν. Ο χρωματιςμόσ των μορφϊν ζχει διατθρθκεί ςε αςυνικιςτα καλι κατάςταςθ και γι' αυτό το λόγο θ ςαρκοφάγοσ κεωρείται ωσ μια από τισ ςθμαντικότερεσ μαρτυρίεσ για τθν πολυχρωμία των γλυπτϊν κατά τθν φςτερθ κλαςικι και τθν πρϊιμθ ελλθνιςτικι περίοδο. Ζρευνα του πρωτοτφπου, μελζτθ και ςχεδιαςμόσ: Vinzenz Brinkmann, Ulrike Koch-Brinkmann Αναλφςεισ με μεκόδουσ φυςικϊν επιςτθμϊν: Heinrich Piening Ψθφιακι αποτφπωςθ: Ursula Buck, Thorsten Schwing, GOM, Braunschweig. Στερεολικογραφία: Alphaform, Μόναχο Ρλαςτικι επανεκατεργαςία: Joseph Kottl Χρωματιςμόσ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε Κόκκινο: ΢ιηάρι, Ϊχρα, Αιματίτθσ Ρράςινο: Αιγυπτιακό πράςινο Κίτρινο, Καφζ: Ϊχρα Λευκό: Λευκό μολφβδου Μαφρο: Καμμζνα οςτά Εκμαγεία: Stiftung Archäologie Ρρωτότυπο: Κωνςταντινοφπολθ, Εκνικό Αρχαιολογικό Μουςείο

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Θ πιο πρόςφατθ ζρευνα για τα χρϊματα του μνθμείου πραγματοποιικθκε τον Φεβρουάριο του 2006. Με τθ βοικεια τθσ φαςματικισ ανάλυςθσ εντοπίςτθκαν πάνω από 300 ίχνθ χρωμάτων και αποδείχκθκε θ χριςθ 20 διαφορετικϊν χρωςτικϊν ουςιϊν, που είχαν εφαρμοςτεί χωρίσ να ζχουν αναμιχκεί. Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Οι αναπαραςτάςεισ απεικονίηουν δφο τμιματα τθσ μάχθσ των Ρερςϊν. Εδϊ θ μορφι του

ζφιππου Μ. Αλεξάνδρου ζχει αναπαραςτακεί πλιρωσ. Στα αντίγραφα αποδίδονται τα χρϊματα που διακρίνονται ακόμθ ςτο πρωτότυπο ζργο.

Σε αυτιν τθν φωτογραφία ςτο εκμαγείο ζχει αναπαραςτακεί μία από τισ ςτενζσ πλευρζσ τθσ ςαρκοφάγου. Στα αντίγραφα αποδίδονται τα χρϊματα που διακρίνονται ακόμθ ςτο πρωτότυπο ζργο.

Τhe So-Called Sarcophagus of Alexander the Great Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Horse and rider staring us in the eyes Ακόμα μία φωτογραφία μιασ από τισ ςτενζσ πλευρζσ τθσ ςαρκοφάγου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

The So-Called Sarcophagus of Alexander the Great: Detail

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Φωτογραφία μιασ ςκθνισ από το ενθμερωτικό βίντεο που προβάλλεται, κατά τθν διάρκεια που θ Ζκκεςθ είναι ανοικτι, με λεπτομζρειεσ από τθν χρωματικι ζρευνα, τθν καταςκευι των εκμαγείων και τον επιχρωματιςμό τουσ.

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ακόμα μία ςκθνι από το βίντεο

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ακόμα μία ςκθνι από το βίντεο

Ακόμα μία ςκθνι από το βίντεο

Θ ςαρκοφάγοσ τθσ Σιδϊνασ - Γνωςτι ωσ Σαρκοφάγοσ του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Θ Ηωφόροσ του Θθςαυροφ των ΢ιφνίων

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Φωτογραφία τθσ ςκθνισ μάχθσ Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Εκτζλεςθ τθσ αναπαράςταςθσ και χρωματικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Καφζ: Ϊχρα Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Universität Göttingen Ρρωτότυπο: Δελφοί, Αρχαιολογικό Μουςείο Ο Κθςαυρόσ των Σιφνίων καταςκευαςμζνοσ από νθςιωτικό μάρμαρο, κτίςτθκε το 525 π.Χ, ςε ςθμαίνουςα κζςθ του ιεροφ του Απόλλωνα ςτουσ Δελφοφσ, ωσ προςφορά των κατοίκων του νθςιοφ από τα ζςοδα των πλοφςιων μεταλλίων αργφρου. Ρροκάλεςε ιδθ από τθν αρχαιότθτα καυμαςμό για το διακοςμθτικό και πλαςτικό πλοφτο που τον διζτρεχε από τθ βάςθ ωσ τθν οροφι.

Από ηελ αλάγιπθε δσθόξν ηνπ θηεξίνπ δηαηεξνύληαη θαιύηεξα νη πιάθεο ηεο αλαηνιηθήο πιεπξάο κε παξάζηαζε από ηνλ Τξσηθό Κύθιν. Ζ παξάζηαζε ρσξίδεηαη ζε δύν ηκήκαηα: αξηζηεξά απεηθνλίδεηαη ε ζπλέιεπζε ησλ ζεώλ ηνπ Οιύκπνπ θαη δεμηά ε κνλνκαρία εξώσλ πάλσ από ηε ζσξό ελόο λεθξνύ. Μεηά ηελ ζεκαληηθή αλαθάιπςε ησλ επηδσγξαθηζκέλσλ νλνκάησλ ηαπηίζηεθαλ κε αζθάιεηα νη κνξθέο. Οη ζενί πνπ πξνζηαηεύνπλ ηνπο Τξώεο θάζνληαη αξηζηεξά κε επηθεθαιήο ηνλ Γία θαη νη ζενί πνπ πξνζηαηεύνπλ ηνπο Έιιελεο δεμηά, κε επηθεθαιήο ηελ Αζελά. Σηε ζπλέιεπζε ησλ ζεώλ παξεπξίζθνληαη ε Θέηηο θαη ε Ζώο, κεηέξεο ηνπ Αρηιιέα θαη ηνπ Μέκλνλα αληίζηνηρα, ηθεηεύνληαο γηα ηηο δσέο ησλ παηδηώλ ηνπο. Στθ ςκθνι τθσ μονομαχίασ δφο Τρϊεσ πολεμιςτζσ, ο Αινείασ και ο Μζμνων, μάχονται με τον Αχιλλζα και ζναν ςυμπολεμιςτι του πάνω από τον νεκρό Αντίλοχο. Τθ μονομαχία παρακολουκεί ο Νζςτωρ. Μεταξφ των δφο ομάδων των κεϊν αριςτερά, ςτο τμιμα που λείπει παριςτανόταν πικανότατα ο Ερμισ να ηυγίηει τισ ψυχζσ του Αχιλλζα και του Μζμνονα.

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Ενθμερωτικι ςυλλογι φωτογραφιϊν για τισ εργαςίεσ πάνω ςτο εκμαγείο

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Φωτογραφία τθσ ςκθνισ μάχθσ Τεκμθρίωςθ και ερμθνεία: Vinzenz Brinkmann Εκτζλεςθ τθσ αναπαράςταςθσ και χρωματικι απόδοςθ: Ulrike KochBrinkmann Φυςικά ψιγματα πον εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ: Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα Καφζ: Ϊχρα Εκμαγείο: Stiftung Archäologie Universität Göttingen Ρρωτότυπο: Δελφοί, Αρχαιολογικό Μουςείο

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Ο Κθςαυρόσ των Σιφνίων ςτουσ Δελφοφσ (Μεγζκυνςθ από τθν προθγοφμενθ φωτογραφία)

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Θ ςκθνι τθσ μάχθσ Ο Αινείασ και ο Μζμνων μάχονται με τον Αχιλλζα και ζναν ςυμπολεμιςτι του πάνω από τον νεκρό Αντίλοχο.

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Ο Αινείασ και ο Μζμνων ςτθ ςκθνι Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Ο Νζςτορασ, με ζνα τζκριππο, ςυμμετζχει τθσ μάχθσ ςτθ ςκθνι τθσ μάχθσ

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Οι κεοί - προςτάτεσ των Τρϊων, κάτω από τθν θγεςία του Δία

Ηωφόροσ του Κθςαυροφ των Σιφνίων: Ο Δίασ, πατζρασ των κεϊν

Πρωτότυπα αγάλματα με ίχνθ χρωςτικϊν ουςιϊν Ππωσ αναφζρουμε ςτθν Ειςαγωγι, τα 21 επιηωγραφιςμζνα εκμαγεία που εκτίκενται ςε αυτιν τθν Ζκκεςθ ςυνοδεφονται από 51 γλυπτά, ιδιοκτθςίασ του Εκνικοφ Αρχαιολογικοφ Μουςείου Ακθνϊν. Τα ςυγκεκριμζνα ζργα τζχνθσ διατθροφν ίχνθ του χρωματιςμοφ τουσ και κάνουν περίπου υποχρεωτικό, ακόμα και ςτον πλζον "Άπιςτο Κωμά", το να πειςτεί για τθν αλικεια των ςυμπεραςμάτων των επιςτθμόνων.

15241, Επιτφμβιο άγαλμα λιονταριοφ. Ρωρόλικοσ. Ζργο κορινκιακοφ εργαςτθρίου. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 560-550 π.Χ.

15241, Επιτφμβιο άγαλμα λιονταριοφ. Ρωρόλικοσ. Ζργο κορινκιακοφ εργαςτθρίου. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. 560-550 π.Χ. Το ίδιο γλυπτό όπωσ ςτθν προθγοφμενθ φωτογραφία

Ο κορμόσ και το πρόςωπο του λιονταριοφ καλφπτονται από ςκοφρο μελανό χρϊμα, ενϊ με μελανό χρϊμα, ανοικτότερου τόνου, καλφπτονταν οι φλογόςχθμοι βόςτρυχοι τθσ χαίτθσ του κακϊσ και οι βόςτρυχοι που αποδίδουν το τρίχωμα ςε άλλα ςθμεία του κορμοφ. Κάτω από το λεπτό ςτρϊμα του μελανοφ χρϊματοσ διαπιςτϊκθκε μικροςκοπικά θ φπαρξθ λεπτοφ ςτρϊματοσ υποκίτρινου χρϊματοσ, που πικανότατα ςχετίηεται με τθ χριςθ ϊχρασ. Στθ γλϊςςα και ςτο εςωτερικό των κάτω βλεφάρων ςϊηονται ίχνθ ερυκροφ χρϊματοσ και κάτω από αυτά ίχνθ μελανοφ.

2891. Άγαλμα ςφίγγασ, επίςτεψθ επιτφμβιασ ςτιλθσ. Μάρμαρο νθςιωτικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικοφ, εντειχιςμζνθ ςτο Κεμιςτόκλειο τείχοσ. Αττικό ζργο γφρω ςτα 550 π.Χ. Οι λεπτομζρειεσ των φτερϊν αποδίδονταν ηωγραφιςτά.

3711. Αγαλμα Διονφςου. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτθν πλατεία Κουμουνδοφρου. Γφρω ςτα 510 π.Χ. Στο κάκιςμα του κεοφ ςϊηονται ίχνθ χρϊματοσ, μαφρο για τθν απόδοςθ τθσ δοράσ του πάνκθρα και κόκκινο για τουσ διακοςμθτικοφσ μαιάνδρουσ και τα αβακωτά ςχζδια.

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Μάρμαρο. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικοφ, εντειχιςμζνθ ςτο Κεμιςτόκλειο τείχοσ. Γφρω ςτα 510-500 π.Χ. Στθν κφρια όψθ απεικονίηονται νζοι ακλθτζσ κερθτίηοντεσ, που παίηουν δθλ. ζνα παιχνίδι όμοιο με το ςθμερινό χόκεχ (Φωτογραφία από κάτω). Στισ δφο πλάγιεσ όψεισ παριςτάνονται τζκριππα και οπλίτεσ. Τα θνία αποδίδονταν ηωγραφιςτά. Κόκκινο χρϊμα διατθρείται ςτθν εςωτερικι επιφάνεια των αςπίδων.

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Λεπτομζρεια

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου.

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Θ άλλθ πλευρά τθσ βάςθσ

Θ κφρια όψθ, όπου απεικονίηονται νζοι ακλθτζσ κερθτίηοντεσ, που παίηουν δθλ. ζνα παιχνίδι όμοιο με το ςθμερινό χόκεχ.

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Λεπτομζρεια

3477. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Λεπτομζρεια

15244. Μαρμάρινο ακζραιο άνω τμιμα προςϊπου. Βρζκθκε ςτο Αςκλθπιείον των Ακθνϊν. Γφρω ςτο 350 π.Χ. 15244. Μαρμάρινο ακζραιο άνω τμιμα προςϊπου. Βρζκθκε ςτο Αςκλθπιείον των Ακθνϊν. Γφρω ςτο 350 π.Χ.

Στα φρφδια και ςτο εςωτερικό των βλεφάρων ςϊηονται ίχνθ ερυκροφ χρϊματοσ. Θ ίριδα του ιματίου είναι από καςτανό λίκο, ενϊ θ κόρθ δθλωνόταν Μδιο γλυπτό, από διαφορετικι γωνία με ςκοφρο λίκο. Ο βολβόσ και ο εςωτερικόσ κανκόσ του ματιοφ αποδίδονται αντίςτοιχα με λευκό και ερυκρό λίκο. Ιταν ςτερεωμζνο ςε πϊρινο κυβόλικο με λαξευμζνεσ κόγχεσ ςε διάφορα μεγζκθ για τθν ζνκεςθ αφιερωμάτων. Θ χαραγμζνθ ςτον κυβόλικο επιγραφι αναφζρει ότι πρόκειται για ανάκθμα του Ρραξία ςτον Αςκλθπιό για τθ κεραπεία τθσ γυναίκασ του.

426. Επιτφμβια προτομι κοριτςιοφ. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτθ Μιλο. Αρχζσ 1ου αι. μ.Χ. Στθν πλίνκο υπάρχει θ επιγραφι: Ψυχι Σταςίμθσ κυγατρόσ Σταςίμου. Με μαφρο χρϊμα αποδίδονται γραπτά θ ίριδα, τα βλζφαρα και το φρφδι του δεξιοφ ματιοφ. Υπολείμματα μαφρου χρϊματοσ ςϊηονται και ςτα μαλλιά.

426. Επιτφμβια προτομι κοριτςιοφ. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτθ Μιλο. Αρχζσ 1ου αι. μ.Χ. Λεπτομζρεια

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ. Ρρόκειται για το πλθρζςτερο αντίγραφο του χρυςελεφάντινου αγάλματοσ τθσ 129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Ακθνάσ Ραρκζνου του Φειδία, το οποίο τοποκετικθκε ςτον Ραρκενϊνα το Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ. 438 π.Χ. Θ επιφάνεια του μαρμάρου είναι ςτιλβωμζνθ. Κόκκινο και κίτρινο χρϊμα ςϊηεται ςτα μάτια, ςτα μαλλιά, ςτο φίδι και ςτο γοργόνειο τθσ αςπίδασ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

177. Γυναικεία κεφαλι. Μάρμαρο παριανό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτο Ωδείο του Θρϊδθ του Αττικοφ. 2οσ αι. μ.Χ. 129. Άγαλμα Ακθνάσ. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, κοντά ςτο Βαρβάκειο Λφκειο. 200-250 μ.Χ.

Ρροζρχεται από ακρόλικο άγαλμα κεάσ, που είχε τα γυμνά μζρθ του ςϊματοσ μαρμάρινα και τον κορμό ξφλινο επιχρυςωμζνο ι καλυμμζνο από ενδφματα. Αντιγράφει πικανότατα χρυςελεφάντινο άγαλμα του 5ου ι του 4ου αι. π.Χ. Θ επιφάνεια του μαρμάρου είναι ςτιλβωμζνθ για να μιμείται το ελεφαντόδοντο. Τα μάτια ιταν ζνκετα από ελεφαντόδοντο, οι ίριδεσ από μαφρθ πζτρα και οι βλεφαρίδεσ μετάλλινεσ. Τα μαλλιά ιταν βαμμζνα κόκκινα.

3567. Άγαλμα Αρτζμιδοσ. Μάρμαρο. 3344. Ανακθματικό ανάγλυφο. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε κοντά ςτο ναό τθσ Ακθνάσ ςτο Σοφνιο. Αττικό ζργο γφρω ςτα 460 π.Χ. Ραριςτάνεται νζοσ να τοποκετεί ςτεφάνι ςτα μαλλιά του ι να το αφαιρεί για να το αποκζςει ωσ προςφορά. Οι οπζσ ςτο κεφάλι χρθςίμευαν για τθ ςτερζωςθ του μετάλλινου ςτεφανιοφ. Μχνθ γαλάηιου χρϊματοσ διατθροφνται ςτθν αριςτερι πλευρά.

Βρζκθκε ςτθν Ακινα. Ανικει ςτον τφπο γνωςτό ωσ Άρτεμισ των Βερςαλλιϊν. Θ κεά παριςτάνεται όρκια ςε ζντονθ κίνθςθ προσ τα εμπρόσ. Με το δεξί χζρι κρατοφςε από τα κζρατα ζνα ελάφι κάτω από το οποίο εικονίηεται ςκυλί. Τα χζρια ιταν ζνκετα από ξεχωριςτά κομμάτια μαρμάρου. Κόκκινο και κίτρινο χρϊμα είχε χρθςιμοποιθκεί για τθ διακόςμθςθ του χιτϊνα, όπωσ φανερϊνουν υπολείμματα ςτισ παρυφζσ του ενδφματοσ. Ρρόκειται για ρωμαϊκό αντίγραφο ενόσ πρωτότυπου ζργου του 4ου αι. π.Χ., το οποίο αποδίδεται ςτον Λεωχάρθ.

3567. Άγαλμα Αρτζμιδοσ. Μάρμαρο.

3567. Άγαλμα Αρτζμιδοσ. Μάρμαρο. Λεπτομζρεια)

Δ 959. Κραφςμα πλάκασ φατνϊματοσ από τθ διακόςμθςθ τθσ οροφισ ναοφ. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτο ναό τθσ Ακθνάσ ςτο Σοφνιο. Γφρω ςτα 450 π.Χ.

Δ 959. Κραφςμα πλάκασ φατνϊματοσ από τθ διακόςμθςθ τθσ οροφισ ναοφ. Μάρμαρο λευκό. Βρζκθκε ςτο ναό τθσ Ακθνάσ ςτο Σοφνιο. Γφρω ςτα 450 π.Χ. (Κοντινό πλάνο)

Σϊηει μζροσ του γραπτοφ διακόςμου. Σε τετράγωνο πεδίο υπάρχει οκτάκτινο Σϊηει μζροσ του γραπτοφ διακόςμου. Σε τετράγωνο πεδίο υπάρχει οκτάκτινο αςτζρι ι ιλιοσ, του οποίου το κζντρο διακοςμείται με ρόδακα. Στο κζντρο του αςτζρι ι ιλιοσ, του οποίου το κζντρο διακοςμείται με ρόδακα. Στο κζντρο του ρόδακα διακρίνεται αβακισ οπι, ίχνοσ χριςθσ διαβιτθ. ρόδακα διακρίνεται αβακισ οπι, ίχνοσ χριςθσ διαβιτθ.

505. Γυναικεία εικονιςτικι κεφαλι-προςωπείο. Μάρμαρο πεντελικό. Άγνωςτθσ προζλευςθσ. Τζλθ του Λου αι. μ.Χ. 87. Κραφςμα ανάγλυφου. Λευκό μάρμαρο Βρζκθκε ςτο Δίπυλον, Κεραμεικόσ.Ζργο ενόσ ςθμαντικοφ γλφπτθ, ο οποίοσ δθμιοφργθςε ςτθν Ακινα γφρω ςτα τζλθ του 6ου αι. π.Χ. Ράνω ςε κόκκινο βάκοσ προβάλλεται ο κορμόσ ενόσ γυμνοφ νζου άνδρα.

Οι βολβοί των ματιϊν είναι ζνκετοι, από άλλο υλικό. Ζνκετεσ ιταν και οι ίριδεσ, που ιταν καταςκευαςμζνεσ από υαλόμαηα. Το ςυγκεκριμζνο ζκκεμα δεν ιταν μαηί με τα άλλα ςτισ αίκουςεσ 44 και 45, όπου ζγινε θ Ζκκεςθ. Ιταν ζνα από τα εκκζματα που δεν μετακινικθκαν από τθ κζςθ τουσ, παρά εφοδιάςτθκαν με ειδικό αυτοκόλλθτο για να επιςθμαίνεται θ ςχζςθ τουσ με τθν Ζκκεςθ.

3476. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Μάρμαρο πεντελικό. 3476. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτον Κεραμεικό, εντειχιςμενθ ςτο Κεμιςτάκλειο τείχοσ.

Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτον Κεραμεικό, εντειχιςμενθ ςτο Κεμιςτάκλειο τείχοσ. Ο κοφροσ κα ιταν ςτθμζνοσ ςτον τάφο κάποιου ακλθτι. Στισ τρεισ πλευρζσ υπάρχουν ανάγλυφεσ παραςτάςεισ. Στθν μπροςτινι άψθ ςκθνι από Ο κοφροσ κα ιταν ςτθμζνοσ ςτον τάφο κάποιου ακλθτι. Στισ τρεισ πλευρζσ παλαίςτρα με δφο παλαιςτζσ ςτθν ϊρα του ακλιματοσ. Αριςτερά ζνασ υπάρχουν ανάγλυφεσ παραςτάςεισ. Στθν μπροςτινι άψθ ςκθνι από ακλθτισ ετοιμάηεται να κάνει άλμα και δεξιά ζνασ άλλοσ τακτοποιεί το ςκάμμα παλαίςτρα με δφο παλαιςτζσ ςτθν ϊρα του ακλιματοσ. Αριςτερά ζνασ ακλθτισ ετοιμάηεται να κάνει άλμα και δεξιά ζνασ άλλοσ τακτοποιεί το ςκάμμα Στθν αριςτερι πλευρά ζξι ακλθτζσ επιδίδονται ςε διάφορα ακλιματα. Στθ δεξιά, δφο νζοι κακιςμζνοι ςε δίφρουσ, βάηουν ςε ςυμπλοκι ζνα ςκφλο και Στθν αριςτερι πλευρά ζξι ακλθτζσ επιδίδονται ςε διάφορα ακλιματα. Στθ μια γάτα. Γφρω ςτο 510 π.Χ. δεξιά, δφο νζοι κακιςμζνοι ςε δίφρουσ, βάηουν ςε ςυμπλοκι ζνα ςκφλο και μια γάτα. Γφρω ςτο 510 π.Χ.

3476. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτον Κεραμεικό, εντειχιςμενθ ςτο Κεμιςτάκλειο τείχοσ.

3476. Βάςθ επιτφμβιου αγάλματοσ κοφρου. Μάρμαρο πεντελικό. Βρζκθκε ςτθν Ακινα, ςτον Κεραμεικό, εντειχιςμενθ ςτο Κεμιςτάκλειο τείχοσ.

Ο κοφροσ κα ιταν ςτθμζνοσ ςτον τάφο κάποιου ακλθτι. Στισ τρεισ πλευρζσ υπάρχουν ανάγλυφεσ παραςτάςεισ. Στθν μπροςτινι άψθ ςκθνι από παλαίςτρα με δφο παλαιςτζσ ςτθν ϊρα του ακλιματοσ. Αριςτερά ζνασ ακλθτισ ετοιμάηεται να κάνει άλμα και δεξιά ζνασ άλλοσ τακτοποιεί το ςκάμμα Στθν αριςτερι πλευρά ζξι ακλθτζσ επιδίδονται ςε διάφορα ακλιματα. Στθ δεξιά, δφο νζοι κακιςμζνοι ςε δίφρουσ, βάηουν ςε ςυμπλοκι ζνα ςκφλο και μια γάτα. Γφρω ςτο 510 π.Χ.

Ο κοφροσ κα ιταν ςτθμζνοσ ςτον τάφο κάποιου ακλθτι. Στισ τρεισ πλευρζσ υπάρχουν ανάγλυφεσ παραςτάςεισ. Στθν μπροςτινι άψθ ςκθνι από παλαίςτρα με δφο παλαιςτζσ ςτθν ϊρα του ακλιματοσ. Αριςτερά ζνασ ακλθτισ ετοιμάηεται να κάνει άλμα και δεξιά ζνασ άλλοσ τακτοποιεί το ςκάμμα Στθν αριςτερι πλευρά ζξι ακλθτζσ επιδίδονται ςε διάφορα ακλιματα. Στθ δεξιά, δφο νζοι κακιςμζνοι ςε δίφρουσ, βάηουν ςε ςυμπλοκι ζνα ςκφλο και μια γάτα. Γφρω ςτο 510 π.Χ.

3851. Άγαλμα κοφρου. Μάρμαρο παριανό. Βρζκθκε ςτθν Ανάβυςςο τθσ Αττικισ, από όπου είχε κλαπεί και επεςτράφθ από τθν Γαλλία το 1937. Με δφναμθ και ζκφραςθ χτιςμζνο το ςϊμα με τονιςμζνεσ τισ επιφάνειεσ και τουσ όγκουσ των μυϊν. 3851. Άγαλμα κοφρου. Μάρμαρο παριανό. Ιταν επιτφμβιο, ςτθμζνο πάνω ςτον τάφο του Κροίςου ςφμφωνα με επιγραφι ςτο βάκρο: (μτφρ.) "Στάςου και κρινθςε ςτον τάφο του νεκροφ Κροίςου, τον οποίον αφάνιςε ο φοβερόσ Άρθσ, όταν πολζμθςε ανάμεςα ςτουσ προμάχουσ". Γφρω ςτο 530 π.Χ.

1933,1934,1935,1936,1937,1938. Κεφαλζσ κρανοφόρων πολεμιςτϊν. Μάρμαρο νθςιωτικό. Βρζκθκαν ςε δεξαμενι ΒΑ του ναοφ τθσ Αφαίασ, πλθν των αρ. 1933 και 1938, που εντοπίςτθκαν ςτθ δυτικι γωνία του προπφλου. Αρχικά είχε υποτεκεί ότι προζρχονται από τα αετϊματα του ναοφ, αλλά φαίνεται τελικά ότι ανικαν και ςε άλλεσ ςυνκζςεισ με μορφζσ θρϊων, που κοςμοφςαν ωσ ανακιματα το ιερό τθσ Αφαίασ. Οι κεφαλζσ αρ. 1933,1934,1935 και 1937, βρίςκονται τεχνοτροπικά κοντά ςτισ μορφζσ του δυτικοφ αετϊματοσ και χρονολογοφνται γφρω ςτο 490 π.Χ. Αντίκετα οι κεφαλζσ 1936 και 1938 είναι κατά μια δεκαετία νεϊτερεσ και αποδίδονται ςτισ μορφζσ Ρ και Χ του ανατολικοφ αετϊματοσ. Ζνα τμιμα τθσ κεφαλισ αρ. 1938 βρίςκεται ςτθ Γλυπτοκικθ του Μονάχου.

Ζξι Ειδϊλια

Πνιύρξσκνη Θενί: 3. Δηδώιην Νίθεο κε θνρύιη. Από ηε Μύξηλα. 150-130 π.Χ. (αξ. 5101)Χξήζε ιεπθνύ, θόθθηλνπ, ξόδηλνπ θαη γαιάδηνπ ρξώκαηνο.

Πνιύρξσκνη Θενί: 3. Δηδώιην Νίθεο κε θνρύιη. Από ηε Μύξηλα. 150-130 π.Χ. (αξ. 5101)

Ρολφχρωμοι Κεοί: Θ προκικθ με τα Ζξι Ειδϊλια

Ρολφχρωμοι Κεοί: 1. Ειδϊλιο Αφροδίτθσ. Από τθν Κόρινκο. 4οσ αι. π.Χ. (αρ. 4162)

Χριςθ λευκοφ επιχρίςματοσ και γαλάηιου και μωβ χρϊματοσ,

Ρολφχρωμοι Κεοί: 2. Ειδϊλιο ζρωτα που ιππεφει δελφίνι. Άγνωςτθ προζλευςθ. Τζλοσ 3ου αι. π.Χ/αρχζσ 2ου αι. π.Χ. (αρ. 5892) Λευκό επίχριςμα καλφπτει ολόκλθρθ τθν επιφάνεια. Αφκονθ χριςθ γαλάηιου, γκρι, ϊχρασ, ροδαλοφ και κόκκινου χρϊματοσ.

Ρολφχρωμοι Κεοί: 3. Ειδϊλιο Νίκθσ με κοχφλι. Από τθ Μφρινα. 150-130 π.Χ. (αρ. 5101) Χριςθ λευκοφ, κόκκινου, ρόδινου και γαλάηιου χρϊματοσ.

Ρολφχρωμοι Κεοί: 3. Ειδϊλιο Νίκθσ με κοχφλι. Από τθ Μφρινα. 150-130 π.Χ. (αρ. 5101) Ρολφχρωμοι Κεοί: 3. Ειδϊλιο Νίκθσ με κοχφλι. Από τθ Μφρινα. 150-130 π.Χ. (αρ. 5101)

Θ κομψότθτα τθσ ςτάςθσ και τθσ κίνθςισ τθσ ςχεδόν υποχρζωςαν τον φωτογράφο να τθν απακανατίςει και τρίτθ φορά!

Ρολφχρωμοι κεοί: 4. Ειδϊλιο Αφροδίτθσ που ςτθρίηεται ςε αγαλμάτιο χορεφτριασ. Από τθ Μφρινα. 2οσ αι. π.Χ. (αρ. 4999)

Ρολφχρωμοι κεοί: 5. Ειδϊλιο νζου που κρατά λαγό. Από τθ Μαλεςίνα. Βοιωτικοφ εργαςτθρίου. 400-350 π.Χ. (αρ. 5678)

Χριςθ λευκοφ επιχρίςματοσ και ρόδινου χρϊματοσ,

Χριςθ λευκοφ, κόκκινου και γαλάηιου χρϊματοσ.

Ρολφχρωμοι κεοί: 6. Ειδϊλιο όρκιασ γυναικείασ μορφισ που κρατά κιβωτίδιο από όπου αναςφρει ταινία. Από τθν Τανάγρα. Βοιωτικοφ εργαςτθρίου. Τζλθ 5ου/αρχζσ 4ου αι. π.Χ. (αρ. 4501) Χριςθ λευκοφ, κόκκινου, κίτρινου και γαλάηιου χρϊματοσ.

Καλυκωτόσ κρατιρασ Αρ. 1362. Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α πλευρά. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ Β πλευρά. Μαινάδα και Σάτυροι. Κοντά ςτον Ηωγράφο του Rodin 966. Μζςα του 4ου αι. π.Χ. Χριςθ επίκετου λευκοφ, πολλζσ φορζσ με καςτανοκίτρινο αραιωμζνο γάνωμα από πάνω για τθν απόδοςθ λεπτομερειϊν και διακοςμθτικϊν ςτοιχείων.

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ. Κοντά ςτον Ηωγράφο του Rodin 966. Μζςα του 4ου αι. π.Χ. Χριςθ επίκετου λευκοφ, πολλζσ φορζσ με καςτανοκίτρινο αραιωμζνο γάνωμα από πάνω για τθν απόδοςθ λεπτομερειϊν και διακοςμθτικϊν ςτοιχείων.

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Α. Διόνυςοσ πάνω ςε πάνκθρα και Μαινάδεσ

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Β. Μαινάδα και Σάτυροι. Κοντά ςτον Ηωγράφο του Rodin 966. Μζςα του 4ου αι. π.Χ.

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Β. Μαινάδα και Σάτυροι. Κοντά ςτον Ηωγράφο του Rodin 966. Μζςα του 4ου αι. π.Χ.

Καλυκωτόσ κρατιρασ. Από τθ Κιβα. Β. Μαινάδα και Σάτυροι. Κοντά ςτον Ηωγράφο του Rodin 966. Μζςα του 4ου αι. π.Χ.

Λευκζσ Λικυκοι

2. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Σκθνι γυναικωνίτθ. Του Ηωγράφου των Ακθνϊν 1943. 450-440 π.Χ. (αρ. 1943) Χριςθ καςτανοφ ανοικτοφ, κόκκινου, κίτρινου, καςτανομζλανου και μελί χρϊματοσ. Θ λικυκοσ είναι ζνα πιλινο αγγείο με μία λαβι που ενϊνει τον ϊμο με το ςτόμιο εκροισ. Ο λαιμόσ είναι ςχετικά ςτενόσ και τελειϊνει ςε πλατφ ανοιγόμενο προσ τα ζξω χείλοσ. Το κάτω μζροσ τθσ λθκφκου είναι οξφ και απολιγει ςε ςτρογγυλι βάςθ.

1955. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ. 1955, 1956. Λευκζσ λικυκοι (Ρροκικθ) Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

1955. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

1955. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

1955. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

1956. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

1956. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

1956. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Του Ηωγράφου των Γυναικϊν. 430-420 π.Χ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

Χριςθ πράςινου, μωβ, κίτρινου, κόκκινου, καςτανοφ ανοικτοφ και μελανοφ χρϊματοσ.

1943, 12136, 17314. Τρεισ λευκζσ Λικυκοι (Γενικι φωτογραφία τθσ Ρροκικθσ)

1. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ακινα. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Ηωγράφοσ του Sabouroff. 440-430 π.Χ. (αρ. 17314) Εκτεταμζνθ χριςθ κόκκινου ορυκτοφ χρϊματοσ,

1. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ακινα. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Ηωγράφοσ του Sabouroff. 440-430 π.Χ. (αρ. 17314)

2. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Σκθνι γυναικωνίτθ. Του Ηωγράφου των Ακθνϊν 1943. 450-440 π.Χ. (αρ. 1943)

Εκτεταμζνθ χριςθ κόκκινου ορυκτοφ χρϊματοσ,

Χριςθ καςτανοφ ανοικτοφ, κόκκινου, κίτρινου, καςτανομζλανου και μελί χρϊματοσ.

2. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Σκθνι γυναικωνίτθ. Του Ηωγράφου των Ακθνϊν 1943. 450-440 π.Χ. (αρ. 1943)

2. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Σκθνι γυναικωνίτθ. Του Ηωγράφου των Ακθνϊν 1943. 450-440 π.Χ. (αρ. 1943)

Χριςθ καςτανοφ ανοικτοφ, κόκκινου, κίτρινου, καςτανομζλανου και μελί χρϊματοσ.

Χριςθ καςτανοφ ανοικτοφ, κόκκινου, κίτρινου, καςτανομζλανου και μελί χρϊματοσ.

3. Λευκι λικυκοσ. Από τθν Ερζτρια. Επίςκεψθ ςτον τάφο. Ηωγράφοσ του Sabouroff. 440-430 π.Χ. (αρ. 12136) Εκτεταμζνθ χριςθ κόκκινου ορυκτοφ χρϊματοσ και ϊχρασ.

ΕΚΘΕ΢Η ΕΠΙΧΡΩΜΑΣΙ΢ΜΕΝΩΝ ΢ΣΟΙΧΕΙΩΝ ΣΗ΢ ΑΡΧΑΙΟΣΗΣΑ΢

Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Στο μζςον τθσ μάχθσ των Ελλινων ενάντια ςτουσ Τρϊεσ εμφανίηεται θ κεά Ακθνά οπλιςμζνθ με δόρυ, αςπίδα και κράνοσ. Ράνω από τον μακρφ χιτϊνα φορεί τθν αιγίδα που φζρει ςτθν παρυφι φίδια. Θ αιγίδα αποδόκθκε από τον γλφπτθ ςαν μια μεγάλθ, αδιατάρακτθ επιφάνεια και, όπωσ αποδεικνφεται από τθ φωτογράφθςθ που πραγματοποιικθκε με υπεριϊδθ φωτιςμό, ιταν διακοςμθμζνθ με χιλιάδεσ γραπτζσ φολίδεσ.

Ακθνά, θ πολεμίςτρια κεά Λεπτομζρεια του επιχρωματιςμοφ του χιτϊνα τθσ κεάσ. Τεκμθρίωςθ και αναπαράςταςθ: Vinzenz Brinkmann Ηωγραφικι απόδοςθ: Ulrike Koch-Brinkmann, Sylvia Kellner Συμπλθρϊςεισ: Sylvia Kellner, Olag Herzog Φυςικά ψιγματα που εφαρμόςτθκαν με τθν τεχνικι τθσ τζμπερασ Μπλε: Αηουρίτθσ Κόκκινο: Κιννάβαρι Ρράςινο: Μαλαχίτθσ Κίτρινο: Ϊχρα

Ο τοξότθσ ςτα αριςτερά τθσ κεάσ

Φωτογραφία τθσ πλάτθσ και τθσ κόμθσ του εκμαγείου τθσ “Ρεπλοφόρου” τθσ Ακρόπολθσ ςε απόδοςθ ςτθ κεά Ακθνά

Ρ΢ΛΝ-ΜΕΤΑ Για τον Αριςτοτζλθ χρϊμα είναι το όριο του διαφανοφσ ς’ ζνα προςδιοριςμζνο ςϊμα. Διαφανζσ είναι αυτό που είναι ορατό, όχι κακαυτό, αλλά λόγω του χρϊματοσ κάποιου άλλου πράγματοσ (αζρασ, νερό, ι και ςυμπαγι ςϊματα). Το διαφανζσ είναι, όπωσ είπαμε, φφςθ και δφναμθ, κοινό ςε όλα τα ςϊματα και αιτία του χρϊματοσ ςτα ςϊματα. Ο Αριςτοτζλθσ αναγνωρίηει ότι όλα τα ςϊματα είναι διαφανι, εφόςον όλα περιζχουν ςε κάποιο βακμό το διαφανζσ. Και για τα ςτερεά και για τα απροςδιόριςτα ςϊματα, το χρϊμα είναι το όριο του διαφανοφσ κι όχι το όριο του ςϊματοσ. Τα ςϊματα ζχουν χρϊμα τόςο εξωτερικά όςο κι’ εςωτερικά κακϊσ υπάρχει διαφανζσ και ςτο εςωτερικό τουσ.

Σφμπλεγμα Κθςζωσ και Αντιόπθσ, Δυτικό αζτωμα του ναοφ του Απόλλωνοσ Δαφνθφόρου ςτθν Ερζτρια Τα μαρμάρινα γλυπτά των Αμαηόνων από το δυτικό αζτωμα του ναοφ του Απόλλωνοσ Δαφνθφόρου ςτθν Ερζτρια, που πολεμοφν, πεκαίνουν ι απάγονται, είχαν αρχικά χρωματιςτεί με ζντονα φυςικά χρϊματα. Αν και ςτο άγαλμα τθσ γονατιςμζνθσ τοξεφουςασ Αμαηόνασ, που μεταφζρκθκε ιδθ κατά τθν αρχαιότθτα ςτθ ΢ϊμθ και ςιμερα βρίςκεται ςτα Μουςεία του Καπιτωλίου, δεν ςϊηονται κατάλοιπα χρωμάτων, ςτα κραφςματα που απζμειναν ςτθν Ελλάδα διακρίνονται με τθ βοικεια διαγϊνιου και υπεριϊδουσ φωτιςμοφ πολφ ευκρινι ίχνθ τθσ άλλοτε γραπτισ διακόςμθςθσ. Ο εφαρμοςτόσ κϊρακασ τθσ βαςίλιςςασ των Αμαηόνων Αντιόπθσ, που απαγάγει ο Κθςζασ, είχε διακοςμθκεί με ζναν διαγϊνια κλιμακωτό αγκυλωτό μαίανδρο, όπωσ φανερϊνουν τα ίχνθ διάβρωςθσ ςτθν επιφάνεια του μαρμάρου, ςε όλο το μικοσ του υφάςματοσ. Στα ενδιάμεςα τετράπλευρα κενά απεικονίςτθκαν δεκαεξάκτινα αςτζρια. Επειδι ζωσ τϊρα δεν εντοπίςτθκαν κατάλοιπα χρωςτικϊν ουςιϊν, θ επιλογι των χρωμάτων για τθν αναπαράςταςθ δεν είναι εντελϊσ επιβεβαιωμζνθ. Το ανάγλυφο τθσ διάβρωςθσ του μαρμάρου φανερϊνει τθ κζςθ και το μζγεκοσ των επιμζρουσ κοςμθμάτων.

ΚΟ΢Θ ΑΡΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΛΟ ΑΚ΢ΟΡΟΛΕΩΣ ΑΚΘΝΩΝ

ΛΩΝΛΚΟΣ ΚΛΟΝΑΣ

Α΢ΧΛΤΕΚΤΟΝΛΚΑ ΜΕΛΘ ΤΘΣ ΑΚ΢ΟΡΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΚΘΝΩΝ ΣΕ ΑΝΑΡΑ΢ΑΓΩΓΘ ΜΕ ΥΡΟΛΟΓΛΣΤΘ

Ζ Ταθηθή Σηήιε ηεο Παξακπζίνπ Ζ δσγξαθηά ζηε κεγάιε πήιηλε ιήθπζν.

Τκήκα από ηε ρξσκαηηζκέλε αλαπαξάζηαζε ηεο Ταθηθήο Σηήιεο ηεο Παξακπζίνπ

Ζ ρξσκαηηζκέλε αλαπαξάζηαζε ηεο Ταθηθήο Σηήιεο ηεο Παξακπζίνπ Δμέηαζε ηνλ πξσηόηππνπ: Doerner Institut 1960 Christian Wolters, Vinzenz Brinkmann, Doris Lauenstein, Richard Posamentir Αλάιπζε θαη ζρεδηαζκόο: Christian Wolters

2662. Μαξκάξηλε επηηύκβηα ιήθπζνο κε αλάγιπθε θαη δσγξαθηζηή παξάζηαζε. Εσγξαθηζηή ζπκπιεξσκαηηθή δηαθόζκεζε κε αλζέκηα, κε ηαηλία κε καίαλδξν θαη ησληθό θπκάηην.

Πξνζήθε κε ηξεηο επηηύκβηεο ζηήιεο Παξαθαινύκε δείηε ηηο επόκελεο θσηνγξαθίεο

2591. Ζ επηηύκβηα δσγξαθηζηή ζηήιε ηεο πξνεγνύκελεο θσηνγξαθίαο κε ηε ιεπηνκεξή αλαπαξάζηαζε ηεο θπηηθήο δηαθόζκεζεο ζην άλσ κέξνο.

Κάησ από ηελ νξηδόληηα απόιεμε ηεο ζηήιεο δειώλεηαη αλάγιπθα έλα αέησκα κε δσγξαθηζηά αλζεκσηά αθξσηήξηα θαη πέξδηθα ζην ηύκπαλν. Κάησ από ην αέησκα δηαθξίλεηαη ησληθό θπκάηην πνπ απνδίδεηαη κε θσηνζθίαζε. Από ηελ θύξηα παξάζηαζε ζώδεηαη ε δσγξαθηζηή θόθθηλε ηαηλία δεκέλε ζε θηόγθν από ηελ νπνία θξέκεηαη θάπνην αληηθείκελν, πηζαλόλ ζηιεγγίδα. Γηαθξίλεηαη επηγξαθή κε ην όλνκα ηνπ λεθξνύ: „Λαθξαηίδεο Αξθεζηιέσ‟. Ζ δηαθόζκεζε ηεο ζηήιεο αιιά θαη ε επηγξαθή έρνπλ ππνζηεί επεκβάζεηο ζε δεύηεξε ρξήζε ηνπ κλεκείνπ.

Ηωγραφικι αναπαράςταςθ τθσ Επιτφμβια ςτιλθσ από μάρμαρο πεντελικό (αρ. 2575) που παρουςιάηεται ςτισ δφο προθγοφμενεσ φωτογραφίεσ.

ΣΕΛΟ΢

Συντελεςτζσ τθσ Ζκκεςθσ «ΠΟΛΤΧΡΩΜΟΙ ΘΕΟΙ» Συντελεςτζσ Ζκκεςθσ Γενικόσ Συντονιςμόσ: Νικόλαοσ Καλτςάσ Εκνικόν Αρχαιολογικόν Μουςείον Vinzenz Brinkmann Αρχαιολόγοσ, Γλυπτοκικθ Μονάχου Σχεδιαςμόσ - Οργάνωςθ Εκκεςθσ: Μπζςςυ Δροφγκα, Αρχιτζκτων Ελζνθ Κουρίνου, Αρχαιολόγοσ Νάγια Δαλακοφρα, Αρχαιολόγοσ-Μουςειολόγοσ Αρχαιολόγοι: Μπζττυ Σταςινοποφλου, Ελζνθ Ραπάηογλου Λωάννα Μζννενγκα, Μαρία Σαλτά, Χρφςανκθ Τςοφλθ, Αλεξάνδρα Χριςτοποφλου, Ελζνθ Τςιβιλίκα Αναςταςία Γκαδόλου, Χριςτίνα Αβρονιδάκθ, Γιϊργοσ Καββαδίασ, Γεϊργιοσ Μοςτράτοσ, Μιμίκα Γιαννοποφλου, Clarissa Blume Τεχνικι Υποςτιριξθ: Κζλλυ Δρακομακιουλάκθ, Εργοδθγόσ Συντθρθτζσ: Ρζτροσ Καίςαρ, Χριςτοσ Στεφανίδθσ, Βαςίλθσ Γαλανάκοσ, Σελινθ Γιουβανοποφλου, Δθμιτρθσ Καραμουηάσ, Γιάννθσ Ραναγάκοσ, Διονφςθσ Νινιόσ, Ειρινθ Ξφνα Κατερίνα Λωαννίδου, Ραναγιϊτθσ Ακαναςόπουλοσ, Δαυίδ Δζλιοσ, Ευρυδίκθ Βελαλοποφλου, Γεράςιμοσ Μακρισ, Φίλιπποσ Διαμαντόπουλοσ, Ραντελισ Φζλερθσ Χρωματιςμόσ εκμαγείων: Ulrike Koch-Brinkmann, Sylvia Kellner Φωτιςμοί: Μπζςςυ Δροφγκα, Αρχιτζκτων Κϊςτασ & Γιάννθσ Βελϊνθσ, Δθμιτρθσ Ραναγοφλιασ, Θλεκτρολόγοι Ξφλινεσ Καταςκευζσ: Κανάςθσ Χατηθχυδίρογλου, Γιϊργοσ Καγιοφλθσ, Τάςοσ Βαγγζλθσ Χρωματιςμοί: Θλίασ Μπαμπαλισ, Διονφςθσ Γεωργουλόπουλοσ Νίκοσ Κοτςιοφροσ, Ραναγιϊτθσ Φερετόπουλοσ Εργατοτεχνίτεσ: Αδάμ Στειακάκθσ, Αντϊνθσ Μανωλοφκοσ Αλζξθσ Λιακόπουλοσ, Γιϊργοσ Τρομποφκθσ, Νίκοσ Βαρουξισ Βλάςςθσ Κουτςοκανάςθσ, Κοδωρισ Φζςκοσ Εποπτικό υλικό: Vinzenz Brinkmann Βικτωρία Μπεηεριάνου και Σια Ο.Ε. Συμμετζχοντα Μουςεία: Εκνικό Αρχαιολογικό Μουςείο Ακθνϊν Staatliche Antikensammlung und Glyplothek. München Μουςείο Ακροπόλεωσ Μουςείο Κυκλαδικισ Τζχνθσ Συνδιοργάνωςθ: Λνςτιτοφτο Γκαίτε Ακινασ Γερμανικό Αρχαιολογικό Λνςτιτοφτο Ακινασ Stiftung Archäologie Γερμανικι Ρρεςβεία Ακινασ Χορθγοί: Allianz Greece HVB Unicredit Group Athens Siemens Ελλάδοσ Δθλϊνουμε πωσ τα πνευματικά δικαιϊματα των φωτογραφιϊν ςε αυτι τθ Συλλογι ανικει ςε εκείνα από τα φυςικά και νομικά πρόςωπα που αναφζρονται ςτον ανωτζρω πίνακα και που ζχουν τα πνευματικά δικαιϊματα των εκκεμάτων τθσ Ζκκεςθσ.

ΠΘΓΕ΢ ΤΟ ΒΘΜΑ ON LINE WWW.WINDMILLSTRAVEL.COM WWW.INOUT.GR ΤΕACHGEAR.GR) ΝEWS247.GR ENNEAETIFOTOS.BLOGSPOT.GR NEWS.HARVARD.EDU WWW.RECONSTRUCTIONS.ORG ΜΟΥΣΕΛΟ ΑΚ΢ΟΡΟΛΕΩΣ ΕΚΝΛΚΟ Α΢ΧΑΛΟΛΟΓΛΚΟ ΜΟΥΣΕΛΟ ΕΛΛΘΝΩΝ ΔΛΚΤΥΟ