Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Ιχνηλατώντας την εκπαίδευση στων «Ελλήνων τις Κοινότητες»

ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΑΔΟΥ-ΤΑΧΟΥ

ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ «ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ» ΠΟΝΤΟΙ, ΡΩΣΙΑ, ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο β ι β λ ί ο μελετά την εκπαίδευση σε τρία συγκείμενα, οτις ελληνορθόδοξες κοινότητες του ιστορικού Πόντου, στις ελληνικές παροικιακές κοινότητες της τσαρικής Ρωσίας και στις ελληνόγλωσσες κοινότητες της Σοβιετικής Ένωσης. Επιχειρεί δηλαδή να συνεισφέρει τόσο στην εμβάθυνση όσο και στην ερμηνεία των εκπαιδευτικών φαινομένων σε δύο αυτοκρατορί­ ες, την οθωμανική και την τσαρική, αλλά και στο διάδοχο κράτος, την Σοβιε­ τική Ένωση. Επιπλέον η μελέτη αυτή επιχειρεί να ανανεώσει τα μεθοδολογικά εργαλεία που είχαν χρησιμοποιηθεί από τη βιβλιογραφία, υιοθετώντας πλέ­ ον την ιστορικο-συγκριτική μέθοδο προσέγγισης και μάλιστα το παράδειγμα του δομολειτουργισμού. ΓΓ αυτό μελετά αρχικά τις τάσεις της ιστοριογραφί­ ας στο πεδίο των αυτοκρατοριών και του σοβιετικού κράτους και εστιάζει σε εννοιολογικά ζητήματα της Συγκριτικής Εκπαίδευσης στο πλαίσιο που προαναφέρθηκε, θέτοντας τα ερευνητικά ερωτήματα αλλά και τους σκοπούς της διερεύνησης. Η προσέγγιση στη συνέχεια υλοποιείται με συγκεκριμένα σημεία αναφοράς όπως α) το θεσμικό πλαίσιο της οθωμανικής εκπαίδευσης, της εκ­ παίδευσης στις ελληνικές παροικιακές κοινότητες της τσαρικής αυτοκρατορίας αλλά και στις ελληνόγλωσσες κοινότητες της ΣοβιετικήςΈνωσης β) το πολιτι­ σμικό πλαίσιο της ελληνορθόδοξης εκπαίδευσης, της ελληνικής παροικιακής εκπαίδευσης της τσαρικής αυτοκρατορίας αλλά και της ελληνόφωνης εκπαί­ δευσης της ΣοβιετικήςΈνωσης γ) την εξέταση της σχέσης ανάμεσα στην εκ­ παίδευση, τον εθνικισμό και τον σοσιαλισμό στα τρία συγκείμενα δ) τη μελέτη της συμβολικής λειτουργίας της εκπαίδευσης στο ίδιο πλαίσιο ε) τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην κοινωνία στ) την εξέταση της τυπολογικής ταξινόμησης των ελληνορθόδοξων σχολείων της οθωμανι­ κής αυτοκρατορίας, της τσαρικής αυτοκρατορίας και των ελληνόφωνων κοι­ νοτήτων της ΣοβιετικήςΈνωσης και τέλος ζ) την προσέγγιση της τυπολογίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στα πλαί­ σια που προαναφέρθηκαν. Στη συνέχεια επιχειρείται μια έρευνα πεδίου με εστίαση στα κυριότερα ελληνορθόδοξα, ή ελληνικά παροικιακά σχολεία του Πόντου και της Ρωσίας όπως το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, η Ελληνε­ μπορική Σχολή της Οδησσού και το Ροδοκανάκειο Παρθεναγωγείο. Η έρευνα κλείνει με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και την συνόψιση των απαντή­ σεων στα ερευνητικά ερωτήματα που είχαν τεθεί στην αρχή και με την διατύ­ πωση των σημείων αναφοράς για περαιτέρω διερεύνηση.

Τ

ΕΚΔΟΣΕΙΣΚΥΡΙΑΚΙΔΗ kyriakidiseditions.gr

Η λ ι α δ ο υ - Τ α χ ο υ (Φλώρινα 1960) είναι πρωτοβάθμια Καθηγήτρια με γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία της νεοελ­ ληνικής εκπαίδευσης» στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, είναι παντρεμένη και μητέ­ ρα δύο παιδιών. Σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πα­ νεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έκανε μετα­ πτυχιακές σπουδές στη Νεότερη Ιστορία, στα Παιδαγωγικό και στη Βυζαντινή Ιστορία. Το 1996 πήρε το διδακτορικό της από το Τμή­ μα Προσχολικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ και το 2002 εκλέχτηκε Λέκτορας της Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης στο Παιδα­ γωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρίας Ιστορικών της Εκπαίδευ­ σης και της Διεθνούς Ένωσης Ιστορικών της εκπαίδευσης (ISCHE). Τα επιστημονικό της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, την Εκ­ παιδευτική πολιτική, την Τοπική ιστορία με έμφαση στη Δυτική Μακεδονία, και την Εκ­ παιδευτική Ιστορία του Πόντου της τσαρικής Ρωσίας, της νεότερης Οθωμανικής Αυτο­ κρατορίας και της ΣοβιετικήςΈνωσης.Έχει γράψει τα εξής βιβλία: (2014). Από τη Βάρ­ κιζα στο Μπούλκες, Επίκεντρο, (2013). Μ έ­ ρες της ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, (2012). Frederica’s children or Marshal plan’s kids? (σε συνεργασία με A. Andreou, I. Mpetsas). Lambert, (2007) (σε συνεργα­ σία με Κ. Φωτιάδη). Η παιδεία στον Πόντο.

Η

Σόφια

Αφοι Κυριακίδη. (2013). (σε συνεργασία με τον Κ. Φωτιάδη). Εκπαίδευση και πολιτισμός στις ελληνικές κοινότητες της τσαρικής Ρω­ σίας ως το 1920, Αφοι Κυριακίδη. (2006). Η εκπαιδευτική πολιτική του ελληνικού κρά­ τους στη Μακεδονία στο πλαίσιο του μακε­ δονικού ζητήματος, Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδανός. (2004). Τα Βαλκάνια στη δίνη των εθνικιστικών αντιπαραθέσεων, Σταμούλης Αντ. (2004). Το Κρούσοβο πέρα από την ιστορία και τη μνήμη 1845-1903, Σταμούλης Αντ. (2003). Ο ελληνισμός του Μο­ ναστηριού Πελαγονίας. Ηρόδοτος. (2001). Η εκπαίδευση στη Δυτική και Βόρεια Μακε­ δονία 1840-1914, Ηρόδοτος. Έχει παράλ­ ληλα συγγράφει 2 μυθιστορήματα (2012). Ζαφειρένια μάτια, Μεταίχμιο. (2016). Αγάπη ή τζιχάντ, Επίκεντρο, ενώ έχει συμμετάσχει στα εξής συλλογικά έργα (2011) Πανόρα­ μα ιστορίας της εκπαίδευσης, (επιμ). Σ. Μπουζάκης) Gutenberg-Γιώργος & Κώ­ στας Δαρδανός, (2009). Οι πρόσφυγες στη Μακεδονία, (επιμ. I. Μιχαηλίδης) (σε συ­ νεργασία με Κ. Φωτιάδη) Μίλητος, (2008). Η διδακτική της ιστορίας στην Ελλάδα και η έρευνα στα σχολικά εγχειρίδια (επιμ. Α. Ανδρέου) (σε συνεργασία με Α. Ανδρέου). (2006) Ζητήματα ιστορίας και ιστοριογρα­ φίας της εκπαίδευσης (επιμ. Χρ. Τζήκας). (2007) (σε συνεργασία με Α. Ανδρέου) Ένα σεντούκι γεμάτο μυστικά, Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης. Ακόμα έχει πάρει μέρος σε 60 διεθνή και πανελλήνια συνέ­ δρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε έγκυ­ ρα επιστημονικά περιοδικά (π.χ. History of Education: έκδ. Taylor and Francis, κα). Τέ­ λος έχει δημοσιεύσει τα εξής δύο κριτικά δο­ κίμια: CineScience [CineScience], w w w . oanagnostis.gr, 23/4/2014, Αντι Γκριν: Μια συγκριτική ματιά στην ιστορία και φιλοσοφία της εκπαίδευσης [Andy Green, Εκπαίδευση και συγκρότηση του κράτους], «The Athens Review of Books», τχ. 25, Ιανουάριος 2012.