γινομαι αριστος στην ορθογραφια

p001-007-CDHM-ST:a

14/9/11

12:01

Page 3

p001-007-CDHM-ST:a

14/9/11

12:01

Page 5

Αγαπητοί γονείς, Το βιβλίο Γίνομαι άριστος στην ορθογραφία απευθύνεται στα παιδιά της Γ΄ Δημοτικού και δημιουργήθηκε για να ελέγχουν και να εξασκούν τις γνώσεις που αποκτούν στο μάθημα της Γλώσσας. Μέσα από σταυρόλεξα, κρυπτόλεξα, ακροστιχίδες και άλλες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες το παιδί: • αναπτύσσει τις γλωσσικές του δεξιότητες • αφομοιώνει και ελέγχει τις γνώσεις που έχει αποκτήσει • κατακτά νέες γνώσεις • εξασκείται στην ορθογραφία • εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του • ψυχαγωγείται με δημιουργικό τρόπο.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν αναλυτικά οι απαντήσεις σε όλες τις δραστηριότητες, έτσι ώστε το παιδί να μη μείνει με καμιά απορία και αμφιβολία. Επιπλέον, το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει μια καλή αφορμή για τη συνεργασία του παιδιού με τους γονείς του, οι οποίοι θα μπορούν να ελέγχουν αν το παιδί τους έχει εμπεδώσει αυτά που μαθαίνει κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Αμαλία Ζώη

p001-007-CDHM-ST:a

14/9/11

12:01

Page 6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πάλι μαζί Θαλασσινό σχολείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Επιστροφή στα θρανία! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Το σχολείο ταξιδεύει στον χρόνο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Στο σπίτι και στη γειτονιά Αγαπητό μου ημερολόγιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Η φίλη μας η Αργυρώ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Τα παιδικά μου παιχνίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Στη νέα μας γειτονιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Στη γη και στη θάλασσα Σπίτι με κήπον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Γάτος από σπίτι ζητά νέα οικογένεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Οι ακροβάτες της θάλασσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Γη και θάλασσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Οι μικροί ταξιδιώτες ανεβαίνουν στο βουνό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Ο κόσμος γύρω μας Πώς υιοθετήσαμε ένα κομμάτι γης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Τα χαρτιά ανακυκλώνονται . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Το τετράδιο ζωγραφικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Η πατρίδα μας γιορτάζει . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Πολιτείες ντυμένες στα λευκά Η πόλη χάθηκε στο χιόνι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Η πόλη χάθηκε στο χιόνι (συνέχεια) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Τόσο χιόνι δεν ξανάγινε! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Ιστορίες του χειμώνα Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Κάτω απ’ το χιόνι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Ο εγωιστής Γίγαντας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Έλα στην παρέα μας! Αξέχαστα γενέθλια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

p001-007-CDHM-ST:a

14/9/11

12:01

Page 7

Μικρομαγειρέματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Φτιάχνουμε προσκλήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Από το ημερολόγιο του Ελτόν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Το χαρούμενο λιβάδι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Άνθρωποι και μηχανές Φτιάξε μου ένα σιδερένιο άνθρωπο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Μηχανές του μέλλοντος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Το ηλιακό λεωφορείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Στο Αττικό Μετρό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Γιορτάζω και θυμάμαι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Ήτανε μια φορά… Τα ταξίδια του παππού μου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Τα ταξίδια του παππού μου (συνέχεια) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Μια αληθινή ιστορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Στο νησί του Αιόλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Γεια σου χαρά σου Βενετιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 Του κόσμου το ψωμί Το πιο γλυκό ψωμί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Το πιο γλυκό ψωμί (συνέχεια) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Ψωμί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Καλή όρεξη! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Ο Καραγκιόζης φούρναρης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Όλοι μια αγκαλιά Του κόσμου τα παιδιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Βοηθάμε να γίνει καλύτερος ο κόσμος μας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 Η πτήση των γερανών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Ένα παιδί γράφει στον Θεό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Γιορτή και ξενοιασιά Πάσχα, Κυρίου Πάσχα! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 Ο Μάης με τα στεφάνια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Το καλοκαίρι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Αγγλικά σταυρόλεξα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Απαντήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 8

Θαλασσινό σχολείο Καλοκαιρινό σταυρόλεξο 1. Ζώο της θάλασσας που μοιάζει με αστέρι. 2. Στην παραλία καθόμαστε κάτω από αυτή για να μη μας καίει ο ήλιος. 3. Το φοράμε στο κεφάλι μας για να προστατευόμαστε από τον ήλιο. 4. Έτσι λέγονται οι μικρές λείες πέτρες που βρίσκουμε στην παραλία. 5. Τα έχει η θάλασσα όταν είναι φουρτουνιασμένη. 6. Πράσινα φυτά που ζουν μέσα στη θάλασσα. 7. Καίει το καλοκαίρι και η ακτινοβολία του είναι βλαβερή. 8. Μοιάζει με σκόνη και σκεπάζει παραλίες και ερήμους. 9. Μ’ αυτήν πάμε για ψάρεμα ή βόλτα στη θάλασσα. 10. Το γυναικείο είναι μπικίνι ή ολόσωμο. 11. Σ’ αυτήν κολυμπάμε το καλοκαίρι. 12. Κοίταξε τα σκίτσα στη διπλανή σελίδα.

8

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 9

Θαλασσινό σχολείο

8 12

1 11 7 2 9 3 4 10 5

6

9

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 10

Η μεσοστιχίδα των διακοπών  Συμπλήρωσε τη μεσοστιχίδα.

— — — 1. — —

Δ ———

— 2. — — — —

Ι ——

3. — — — — — Α — — — — — 4. — — —

Κ —

— — — 5. — —

Ο ————

— — 6. — — —

Π ————

— 7. — — — —

Ε ——

— — — 8. — —

Σ ——

6

1. Το δεύτερο συνθετικό της λέξης βατραχοπέδιλα. 2. Ο καλοκαιρινός μήνας που κλείνουν τα σχολεία για διακοπές. 3. Η πιο ζεστή εποχή του χρόνου. 4. Τη φοράμε για να βλέπουμε τον βυθό της θάλασσας. 5. Σ’ αυτό πηγαίνουμε για να μάθουμε γράμματα. 6. Καλοκαιρινό φρούτο. (Κοίταξε το σκίτσο 6.) 7. Μ’ αυτή σκουπιζόμαστε μετά το μπάνιο. 8. Είναι η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος. 10

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 11

Θαλασσινό σχολείο

Πίνακας Αντιθέτων – Συνωνύμων* ΛΕΞΕΙΣ όμορφος

ΑΝΤΙΘΕΤΑ

ΣΥΝΩΝΥΜΑ

άσχημος

ωραίος

χαρά

στενοχώρια, θλίψη

χοντρός, παχύς

λεπτός, λιγνός

ίσιος

στραβός

ευθύς

φτωχός

πλούσιος

άπορος

μεγάλος

μικρός

πελώριος, θεόρατος

κοντός

ψηλός

μικρόσωμος

κρυφός

φανερός, ορατός, εμφανής

αφανής, μυστικός, αθέατος

μπαίνω

βγαίνω, εξέρχομαι

εισέρχομαι, περνώ

ίδιος

διαφορετικός

όμοιος

νέος

παλιός, γέρος

καινούργιος

φασαρία

ησυχία, ηρεμία

θόρυβος, αναστάτωση

γνωστός

άγνωστος, ξένος

γνώριμος, οικείος, φίλος

λύπη αδύνατος

θέλω

αδιαφορώ, απορρίπτω επιθυμώ

* Για τη μελέτη περισσότερων αντιθέτων – συνωνύμων, μπορείτε να συμβουλευτείτε το Λεξικό Τσέπης (για μαθητές Δημοτικού) των εκδόσεων Σαββάλας.

11

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 12

Σταυρόλεξο αντιθέτων – συνωνύμων  Λύσε το σταυρόλεξο. Αν δυσκολευτείς, ξανακοίταξε τον Πίνακα Αντιθέτων – Συνωνύμων (σελ. 11). 1. Συνώνυμο του επιθέτου αδύνατος. 2. Αντίθετο του ρήματος μπαίνω. 3. Συνώνυμο του επιθέτου όμορφος. 4. Αντίθετο του επιθέτου ίσιος. 5. Συνώνυμο του ουσιαστικού λύπη. 6. Αντίθετο του ουσιαστικού φασαρία. 7. Συνώνυμο του ρήματος θέλω. 8. Αντίθετο του επιθέτου κοντός. 9. Συνώνυμο του επιθέτου νέος. 10. Αντίθετο του επιθέτου μεγάλος. 11. Αντίθετο του επιθέτου κρυφός. 12. Συνώνυμο του επιθέτου ίδιος.

12

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 13

Θαλασσινό σχολείο 12 1 10 8 2 9 3 4

11

5 6

7

13

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 14

Επιστροφή στα θρανία! Σταυρόλεξο «Πίνακας» 1. Μ’ αυτό σβήνουμε τον πίνακα. 2. Χτυπάει για να βγουν οι μαθητές διάλειμμα. 3. Σβήνει τα λάθη που γράφουμε με μολύβι. 4. Έχει γραμμές και σ’ αυτό γράφουν οι μαθητές τις ασκήσεις τους. 5. Τον δείχνει το σκίτσο (πίσω από το σταυρόλεξο) στη διπλανή σελίδα. 6. Μ’ αυτό γράφουν οι μικροί μαθητές του δημοτικού. 7. Μ’ αυτή γράφουμε στον πίνακα. 8. Μέσα σ’ αυτές μπαίνουν και κάνουν μάθημα οι μαθητές στο σχολείο. 9. Έτσι λέγεται αυτός που διδάσκει τους μαθητές στο δημοτικό. 10. Σ’ αυτά κάθονται για να διαβάσουν και να γράψουν οι μαθητές στο σχολείο.

14

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 15

Επιστροφή στα θρανία!

8 1 10 7 2 9 3 4

5 6

15

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 16

Ακροστιχίδα  Λύσε την ακροστιχίδα. Με το πρώτο γράμμα από κάθε απάντησή σου σχηματίζεται ο μήνας που ανοίγουν τα σχολεία! 1. Και έτσι λέγεται η σχολική τσάντα. 2. Σ’ αυτή τη χώρα κατοικούμε. 3. Το ανοίγουμε για να αεριστεί ο χώρος στον οποίο βρισκόμαστε. 4. Αντίθετο του ρήματος αρχίζω. 5. Αντίθετο του ουσιαστικού είσοδος. 6. Το θηλυκό του ουσιαστικού μαθητής. 7. Μεγάλο έπιπλο στο οποίο βάζουμε βιβλία. 8. Μας δείχνει την ώρα. 9. Συνώνυμο του επιθέτου ήσυχος. 10. Είναι άσπρα ή γκρίζα και τα βλέπουμε στον ουρανό πριν βρέξει.

16

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 17

Επιστροφή στα θρανία!

1.

———

2.

—————

3.

———————

4.

———————

5.

—————

6.

———————

7.

—————————

8.

————

9.

—————

10.

——————

17

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 18

• Αν χαϊδέψουμε έναν καρχαρία από την ουρά προς το κεφάλι, θα παρατηρήσουμε ότι το δέρμα του είναι πολύ τραχύ. Για εκατοντάδες χρόνια το δέρμα του καρχαρία χρησίμευε σαν γυαλόχαρτο! • Οι αστακοί είναι δεξιόχειρες ή αριστερόχειρες, όπως οι άνθρωποι. Η μία δαγκάνα τους είναι μεγαλύτερη και τη χρησιμοποιούν περισσότερο από την άλλη! • Οι κάστορες έχουν τόσο κοφτερά δόντια, ώστε οι ιθαγενείς της Αμερικής τα χρησιμοποιούσαν ως λάμες μαχαιριών! • Η στρουθοκάμηλος είναι ένα ασυνήθιστο πουλί, αφού δεν μπορεί να πετάξει. Είναι, επίσης, βαριά και πολύ δυνατή – μπορεί να μεταφέρει έναν άνθρωπο. Οι «γίγαντες» αυτοί είναι τα μεγαλύτερα πτηνά του κόσμου και ζουν στην Αφρική. Τρέχουν πολύ γρήγορα, για να ξεφεύγουν από αρπακτικά όπως τα λιοντάρια. • Οι χαμαιλέοντες δεν αλλάζουν χρώμα μόνο για καμουφλάζ, αλλά και μαυρίζουν από το κακό τους! 18

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 19

Επιστροφή στα θρανία!

Τεστ γνώσεων  Κύκλωσε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις παρακάτω ερωτήσεις.

1. 2. 3. 4. 5.

Ποιο πουλί δεν μπορεί να πετάξει; α. Το περιστέρι β. Η στρουθοκάμηλος γ. Ο αετός δ. Το κοράκι

Τι είδους ζώο είναι ο χαμαιλέοντας; α. Σαύρα β. Ψάρι γ. Πτηνό δ. Θηλαστικό

Ποιο ζώο έχει χαυλιόδοντες; α. Ο ρινόκερος β. Ο ιπποπόταμος γ. Ο ελέφαντας δ. Ο τάρανδος

Πώς λέγονται τα πουλιά που μετακινούνται τον χειμώνα; α. Μετανάστες β. Τουρίστες γ. Ταξιδιώτες δ. Αποδημητικά

Ποιο ζώο έχει δαγκάνες; α. Ο αστερίας γ. Η φώκια

β. Ο αστακός δ. Ο πιγκουίνος

19

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 20

Το σχολείο ταξιδεύει στον χρόνο Η Γραμματική μου: Ουσιαστικά και ρήματα • Οι λέξεις που φανερώνουν πρόσωπο, ζώο, πράγμα, ενέργεια, κατάσταση ή ιδιότητα λέγονται ουσιαστικά. Τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα ορισμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα λέγονται κύρια ονόματα, ενώ τα ουσιαστικά που φανερώνουν όλα τα πρόσωπα, τα ζώα ή τα πράγματα του ίδιου είδους λέγονται κοινά ουσιαστικά. π.χ. Κύρια ονόματα Κοινά ουσιαστικά Βασίλης σχολείο Αθήνα κορίτσι Γερμανία σκύλος Τρίτη κρεοπώλης Όλυμπος χώρα Δεκέμβριος μαθητής • Κύρια ονόματα είναι: α) τα ονόματα των ανθρώπων (Γιώργος, Γιάννης), β) τα ονόματα των ζώων (Τζακ, Αζόρ κ.ά.), γ) τα ονόματα των ημερών, δ) τα ονόματα των μηνών, ε) τα ονόματα των γιορτών, τα ονόματα των: χωρών, πόλεων, ποταμών, λιμνών, βουνών, νησιών. • Τα κύρια ονόματα γράφονται με κεφαλαίο το αρχικό τους γράμμα. Οι εποχές δεν είναι κύρια ονόματα. • Οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση λέγονται ρήματα. π.χ. Ο Αποστόλης γράφει ένα γράμμα. Η Αγγελική λούζεται.

20

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 21

Το σχολείο ταξιδεύει στον χρόνο

Το σταυρόλεξο των ουσιαστικών 1. Έτσι λέγεται το κατάστημα που πουλάει βιβλία. 2. Έτσι λέγεται ο μπαμπάς της μαμάς ή του μπαμπά μας. 3. Έτσι λέγεται αυτός που είναι από την Ιταλία. 4. Αντίθετο του ουσιαστικού ειρήνη. 5. Μ’ αυτό ζωγραφίζει ο ζωγράφος. 6. Είναι συνήθως γυάλινο και μ’ αυτό πίνουμε νερό. 7. Αυτή η μέρα είναι μετά την Τετάρτη. 8. Αυτός έχει ως επάγγελμα τη φροντίδα των κήπων. 9. Τα δανειζόμαστε από τη βιβλιοθήκη. 10. Σ’ αυτή τη χώρα ζουν οι Άγγλοι.

8 9 1 2

10 7

3

4 5 6

21

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 22

Το σταυρόλεξο των ρημάτων Όλες οι λέξεις που παράγονται από την ίδια απλή λέξη ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων· π.χ.: από τη λέξη γράφω παράγονται οι λέξεις γραφή, γραφείο, συγγραφέας, από τη λέξη ξύλο παράγονται οι λέξεις ξυλοκόπος, στραβόξυλο κ.ά.

 Λύσε το σταυρόλεξο. 1. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό ζωγράφος. 2. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό διάβασμα. 3. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό συζήτηση. 4. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό σκέψη. 5. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό μάθημα. 6. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό γνωριμία. 7. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό σχέδιο. 8. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό γραφή. 9. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό παιχνίδι. 10. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό πάγος.

22

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 23

Το σχολείο ταξιδεύει στον χρόνο 8 9 10 1 2 7 3 4

5 6

23

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 24

Η ακροστιχίδα του «Μ»  Λύσε την ακροστιχίδα γνωρίζοντας ότι όλες οι λέξεις αρχίζουν από Μ. 1. — 2. — — — 3. — — — — 4. — — — — — 5. — — — — — — 6. — — — — — — — 7. — — — — — — — — 8. — — — — — — — — 9. — — — — — — — — — 1. Το δωδέκατο γράμμα της αλφαβήτας. 2. Λέξη που δηλώνει απαγόρευση. 3. Ο καρπός της μηλιάς. 4. Μ’ αυτό μετράμε το ύψος μας. 5. Ζώο της ζούγκλας που αγαπάει τις μπανάνες. 6. Έντομο που μας δίνει το μέλι. 7. Έτσι λέγεται αυτός που διδάσκει μουσική. 8. Έτσι λέγεται αυτός που διευθύνει μια μουσική ορχήστρα. 9. Εργατικά έντομα. (Κοίταξε τα σκίτσα.) 24

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 25

Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας Η Γραμματική μου: Τα ουσιαστικά • Τα γένη των ουσιαστικών είναι τρία: το αρσενικό, το θηλυκό και το ουδέτερο. Τα ουσιαστικά που παίρνουν μπροστά τους το άρθρο ο λέγονται αρσενικά, όσα παίρνουν μπροστά τους το άρθρο η λέγονται θηλυκά και όσα ουσιαστικά παίρνουν μπροστά τους το άρθρο το λέγονται ουδέτερα. • Τα ουσιαστικά έχουν δύο αριθμούς: τον ενικό και τον πληθυντικό. Όταν μιλάμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, χρησιμοποιούμε τον ενικό αριθμό. Όταν μιλάμε για πολλά, χρησιμοποιούμε τον πληθυντικό. • Τα κύρια ονόματα δεν έχουν πληθυντικό αριθμό· π.χ. Γιώργος, Αμερική, Άννα. • Οι διάφορες μορφές που παίρνει το ουσιαστικό όταν κλίνεται λέγονται πτώσεις. Οι πτώσεις των ουσιαστικών είναι τέσσερις: η ονομαστική, η γενική, η αιτιατική και η κλητική. • Για να βρεις τα ουσιαστικά που είναι σε ονομαστική πτώση, απαντάς στην ερώτηση ποιος; ποια; ποιο; ποιοι; ποιες; ποια; π.χ. Ποιος φωνάζει; – Ο Κώστας. Ποια μαγειρεύει; – Η μητέρα.

25

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 26

Η μεσοστιχίδα των ουσιαστικών  Συμπλήρωσε τη μεσοστιχίδα. 1. Το ουσιαστικό χοροί στην ονομαστική ενικού. 2. Το ουσιαστικό αίθουσα στην ονομαστική πληθυντικού. 3. Το ουσιαστικό εκδήλωση στη γενική πληθυντικού. 4. Το ουσιαστικό σχολείο στη γενική ενικού. 5. Το ουσιαστικό γραφείο στην ονομαστική πληθυντικού. 6. Το ουσιαστικό γυμναστές στην ονομαστική ενικού. 7. Το ουσιαστικό διευθυντής στην αιτιατική ενικού. 8. Το ουσιαστικό φυσική στη γενική ενικού. 9. Το ουσιαστικό δασκάλα στη γενική πληθυντικού. 10. Το ουσιαστικό πείραμα στην ονομαστική πληθυντικού.

26

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 27

Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας

— — — — — — 1. — Ο — — — — — — 2. — — — — Υ — — — — 3. — — — — — — Σ — — — — — 4. — — — — — Ι — — — — — — — 5. — — Α — — — — — — 6. — — — — — Σ — — — 7. — — — — — — — Τ — — — — — 8. — — — Ι — — — — — — — 9. — — — Κ — — — — — — —10. — — — — Α — — — —

27

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 28

• Η Μέδουσα ήταν μια όμορφη νέα κοπέλα που τόλμησε να συγκριθεί στην ομορφιά με τη θεά Αθηνά. Η θεά, για να την τιμωρήσει, τη μεταμόρφωσε σ’ ένα τέρας με φίδια για μαλλιά και βλέμμα που πέτρωνε όποιον την κοιτούσε. • Η Σφίγγα είχε σώμα λιονταριού, κεφάλι γυναίκας, φτερά αετού και ουρά δράκοντα. Το φοβερό αυτό τέρας έστηνε ενέδρα στους περαστικούς και τους σκότωνε αν δεν έβρισκαν τη λύση στα αινίγματα που τους έβαζε. • Οι Κένταυροι ζούσαν στο βουνό Πήλιο της Θεσσαλίας. Είχαν κεφάλι και κορμί ανθρώπου, ενώ από τη μέση και κάτω είχαν σώμα αλόγου. Οι περισσότεροι ήταν άγριοι και σκληροί. Ο Χείρωνας όμως ήταν ένας σοφός και καλός Κένταυρος που γνώριζε την τέχνη της θεραπείας.

28

• Οι Σειρήνες ήταν μυθικά πλάσματα με κεφάλι γυναίκας και σώμα πουλιού. Οι ναυτικοί, όταν άκουγαν το τραγούδι τους, μαγεύονταν, έχαναν τον έλεγχο του πλοίου τους και πνίγονταν.

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 29

Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων Ημαθίας

Το κρυπτόλεξο της μυθολογίας  Βρες και κύκλωσε μέσα στο κρυπτόλεξο τις λέξεις που περιγράφουν οι παρακάτω προτάσεις. • Το βλέμμα της πέτρωνε όποιον την κοιτούσε. • Τα έβαζε η Σφίγγα στους περαστικούς. • Μυθικά πλάσματα με κεφάλι ανθρώπου και σώμα αλόγου. • Αυτή η θεά μεταμόρφωσε τη Μέδουσα σε τέρας. • Σ’ αυτό το βουνό της Θεσσαλίας ζούσαν οι Κένταυροι. • Μυθικά πλάσματα με κεφάλι γυναίκας και σώμα πουλιού, που μάγευαν με το τραγούδι τους τους ναυτικούς. • Τα είχε η Μέδουσα αντί για μαλλιά. • Σοφός και καλός Κένταυρος που γνώριζε την τέχνη της θεραπείας.

Π

Κ

Ζ

Η

Ε

Λ Μ Φ Μ Ψ

Λ Ο Χ Ι

Α Ε

Ε Ι

Λ Μ Ο Δ

Ο Α

Ι

Ν

Ι

Ζ

Α

Κ Μ Β

Ε

Ε

Α

Ε

Α

Ρ Ω Ν Α

Σ

Α

Ε

Σ

Σ

Τ

Α

Ρ

Γ Μ Α

Τ

Α Ο

Π Θ Α Ν Α Μ Θ Υ Μ Α Ο Α Η Ξ

Ε Μ Α Ξ

Ρ

Ε Μ Α

Μ Ν Μ Β Μ Ε

Δ Ο Υ

Μ Α Μ Ο Μ Γ

Α

Ι

Θ Ε

Ρ

Η Ν

Υ

Σ

Ε

Ι

Σ

Α

Ο Σ Η Ε

Σ

29

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 30

Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι! Πίνακας Συνωνύμων – Συγγενικών ΛΕΞΕΙΣ

30

ΣΥΝΩΝΥΜΑ

ΣΥΓΓΕΝΙΚΑ

συνηθισμένος

συνήθης

συνηθίζω, συνήθεια, συνήθως

μέθοδος

τρόπος, διαδικασία

μεθοδικός, μεθοδολογία

εξαιρετικός

εξαίρετος, αξιό- εξαιρώ, εξαίρεση, λογος, σπουδαίος εξαιρετικά

υποδειγματικός

παραδειγματικός, υπόδειγμα ιδανικός, τέλειος

προικισμένος

ταλαντούχος

προικίζω, προίκα

σπίτι

οικία, κατοικία

σπιτικό, σπιτονοικοκύρης

θάλασσα

γιαλός, πέλαγος, ωκεανός

θαλασσής, θαλασσοπόρος, θαλασσώνω, θαλασσοδέρνω

επιστροφή

γυρισμός

επιστρέφω

μαθαίνω

εκπαιδεύω, διαπαιδαγωγώ

μάθημα, μαθητής, μάθηση, μαθηματικά

έξυπνος

ευφυής

εξυπνάδα, πανέξυπνος

φορώ

ντύνω

φόρεμα, φορεσιά

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 31

Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι!

Σταυρόλεξο  Λύσε το σταυρόλεξο. Αν δυσκολευτείς, ξανακοίταξε τον Πίνακα Συνωνύμων – Συγγενικών (σελ. 30). 1. Το μάθημα που μιλάει για τους αριθμούς, τις πράξεις και τα σχήματα. 2. Θηλυκό ουσιαστικό της ίδιας οικογένειας με το ρήμα συνηθίζω. 3. Τα αγοράζουμε από την ψαραγορά. 4. Το πρώτο συνθετικό της λέξης σπιτονοικοκύρης. 5. Συνώνυμο του επιθέτου έξυπνος. 6. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό φόρεμα. 7. Το πρώτο συνθετικό της λέξης θαλασσοδέρνω. 8. Ρήμα της ίδιας οικογένειας με το ουσιαστικό επιστροφή. 9. Συνώνυμο του ουσιαστικού μέθοδος.

9

7 1

8 2 3 4 5 6

31

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 32

Ελέγχω τις γνώσεις μου στην ορθογραφία  Κύκλωσε σε κάθε σειρά τη σωστή γραφή των λέξεων.

1

α) συμπλυρώνω β) συμπληρώνω γ) συμπληρόνω

2

α) δύδιμοι

β) δίδημοι

γ) δίδυμοι

3

α) διάλειμμα

β) διάλλειμα

γ) διάλλειμμα

4

α) μπένω

β) μπαίνω

γ) μπαίνο

5

α) προτημάω

β) πρωτιμάω

γ) προτιμάω

6

α) επιτυχία

β) επυτιχία

γ) επιτειχία

7

α) περύφανος

β) περήφανος

γ) περίφανος

8

α) εξερετικός

β) εξεραιτικός

γ) εξαιρετικός

9

α) κίνηση

β) κίνιση

γ) κήνιση

α) γδείνομαι

β) γδύνομαι

γ) γδύνομε

10 32

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 33

Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι!

Σταυρόλεξο «Σαλιγκάρι»

6 7

8

1 5 2 3 4

1. Το κουβαλάει στην πλάτη του το ζώο του σκίτσου. 2. Αντίθετο του επιρρήματος γρήγορα. 3. Το ζώο του σκίτσου (πίσω από το σταυρόλεξο). 4. Μας φωτίζει και μας ζεσταίνει την ημέρα. 5. Ο πέμπτος μήνας του χρόνου. 6. Το πίνουμε για να ξεδιψάσουμε. 7. Είναι πράσινο και μ’ αυτό τρέφονται τα φυτοφάγα ζώα. 8. Δύο έχει στο κεφάλι του το ζώο του σκίτσου. 33

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:02

Page 34

Σχολικό εικονοσταυρόλεξο  Γράψε ό,τι δείχνουν οι εικόνες και λύσε το σταυρόλεξο με τα σχολικά είδη! 2 3 1

6

7

8

1 4

2 3 5

5

4

7 6

34

8

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:03

Page 35

Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι!

Σταυρόλεξο «Σχολείο» 4

6 5 2

1

7 2

3

1. Έτσι λέγεται αυτός που διευθύνει ένα σχολείο. 2. Το δείχνει το σκίτσο 2. 3. Ο χώρος στον οποίο παίζουν οι μαθητές στο διάλειμμα. 4. Απ’ αυτό αγοράζουν οι μαθητές φαγητό ή αναψυκτικά. 5. Αυτός κάνει το μάθημα της γυμναστικής. 6. Αντίθετο του ρήματος γράφω. 7. Το βιβλίο που εξηγεί τι σημαίνουν και πώς γράφονται οι λέξεις.

35

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:03

Page 36

• Κάθε μέλισσα χρησιμοποιεί το κεντρί της μόνο μία φορά. Αν λοιπόν το χρησιμοποιήσει για να αμυνθεί, θα πεθάνει. Έτσι εξηγείται γιατί το κεντρί αποτελεί την τελευταία της επιλογή. • Οι σφήκες, αντίθετα από τις μέλισσες, έχουν κεντριά σαν βελόνες και τσιμπούν το θύμα τους αρκετές φορές ώσπου να τελειώσει το δηλητήριό τους. Γι’ αυτό ο κόσμος πιστεύει ότι οι σφήκες είναι πιο επιθετικές από τις μέλισσες. • Μια κατσαρίδα μπορεί να ζήσει χωρίς κεφάλι για πολλές εβδομάδες, στο τέλος όμως πεθαίνει από την πείνα! • Από τα αυγά των πεταλούδων βγαίνουν κάμπιες, που θυμίζουν σκουλήκια. Η πεταλούδα γεννά τα αυγά της πάνω σ’ ένα φυτό, για να έχουν φαγητό οι κάμπιες αμέσως μόλις βγουν από το αυγό. • Τα μυρμήγκια «μιλάνε» το ένα στο άλλο με τις κεραίες τους, που βρίσκονται στο κεφάλι τους!

36

p008-037-CDHM-ST:b

14/9/11

12:03

Page 37

Δεν είναι τρελοί οι δίδυμοι!

Σταυρόλεξο «Πεταλούδα» 8 1 7 2 5 3 6 4

1. Από αυτά παίρνει το νέκταρ το έντομο του σκίτσου (πίσω από το σταυρόλεξο). 2. Το έντομο του σκίτσου. 3. Έντομο που μας δίνει το μέλι. 4. Μ’ αυτό τσιμπούν οι μέλισσες και οι σφήκες. 5. Τις έχουν πάνω στο κεφάλι τους τα μυρμήγκια. 6. Πολύχρωμα έχει το έντομο του σκίτσου. 7. Τα γεννά το έντομο του σκίτσου. 8. Η εποχή που ανθίζουν τα λουλούδια. 37