Ιλιάδα, Ραψ.Α 494-612, Φύλλο Εργασίας

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ

επιμέλεια: Αληγιάννη Βαρβάρα

Α , 494-612 Σκηνές από τον Όλυμπο φύλλο εργασίας 4 ► Ξημέρωσε η 21η μέρα. Το σκηνικό αλλάζει… Ο Όμηρος μας μεταφέρει από τον κόσμο των ανθρώπων στον κόσμο των θεών, από το στρατόπεδο των Αχαιών στον Όλυμπο .Οι θεοί έχουν επιστρέψει. Ο Δίας κάθεται απόμερα, μόνος .Γιατί άραγε; Τι εξυπηρετεί αυτό την πλοκή του έργου; ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

☼ Η Θέτιδα από τα βάθη της θάλασσας ανεβαίνει στον Όλυμπο και πλησιάζει τον Δία. Ικετεύει τον πατέρα των θεών. Τι ζητά στον ικετευτικό της λόγο; Πώς τον ικετεύει και με ποιο τρόπο προσπαθεί να τον δεσμεύσει;( σκηνή ικεσίας στιχ.500-503) .……..………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. ☼ Ποια ήταν η πρώτη αντίδραση του Δία; Τι δηλώνει η στάση του; ……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………….. ☼ « θέλω να μάθω μόνον, …αν είμαι το εξουθένωμα των αθανάτων όλων» ( στιχ.517 ) Γιατί η ίδια θα θεωρήσει τον εαυτό της έτσι; Δικαιολογείται αυτή η στάση της; Να λάβετε υπόψη σας και το παράλληλο κείμενο σελ.44 1

Μια παλιά ιστορία για τον Δία και τη Θέτιδα «[...] Σαν ο Δίας κι ο λαμπρός ο Ποσειδώνας ποιος θα σμίξει με τη Θέτη συνορίσαν, θέλοντάς την ο καθένας για γυναίκα να την έχει πανώρια · κι ο καημός τους είχε αψώσει· μα τ' αθάνατα τα φρένα των θεών δεν τους αφήσαν να τη σμίξουν, το προφήτεμα σαν άκουσαν. Η Θέμη, η σωστή τους ορμηνεύτρα, ανάμεσά τους ριζικόγραφτο τους λάλησε πως ήταν η θεά να κάμει γιον η πελαγίσια πιο μεγάλο βασιλιά από τον πατέρα. [...] " [...] Μ' αφήστε τα πια τούτα· και θνητώνε στρώμα ας λάχει και το γιο της να πεθαίνει ας δει στους χτύπους του πολέμου, του Άρη εκείνον στων χεριών τη μπόρεση όμοιον κι αστραπής στων ποδαριών του τη γοργάδα" [...]» (Πίνδαρος, Ισθμιόνικος 8, 45-55, μτφρ. Π. Λεκατσάς, εκδ. Δίφρος, Αθήνα χ.χ.)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ένταξη της ικεσίας στο ευρύτερο πλαίσιο της πλοκής της Ιλιάδας: α) Η Θέτιδα με την ικεσία κατάφερε να δικαιωθεί ο γιος της β) ο ποιητής θα πλέξει όλη την υπόθεση του έργου γύρω από την ικεσία γ) η διαμάχη που θα ακολουθήσει ανάμεσα στον Δία και την Ήρα( εξαιτίας της ικεσίας ) είναι επινόηση του ποιητή και έχει ως σκοπό να δώσει στοιχεία από την κοινωνική ιεραρχία των θεών

δηλώσει την παντοδυναμία του Δία ► Στην παρέμβαση του Ηφαίστου να εντοπίσετε τα κωμικά και τα σοβαρά στοιχεία Κωμικά στοιχεία

Σοβαρά στοιχεία

► Η ιεράρχηση των θεών του Ολύμπου καθρεφτίζει την αυστηρή ιεραρχική τάξη και πατριαρχική δομή της ομηρικής εποχής. Αποδώστε αυτή τη δομή παραστατικά στα διαγράμματα

2

θεοί

κοινωνία ανθρώπων

πατριαρχική οικογένεια

► Στην ενότητα αυτή εντοπίζουμε αρκετά στοιχεία της ομηρικής τεχνικής: Ανθρωπομορφισμό, Προοικονομία, Τυπικά Επίθετα, Ιδεολογικά και Πολιτιστικά Στοιχεία. Σημειώστε τα δίπλα στους στίχους, όπως στο παράδειγμα: Ι.Σ

Αχ! Τίμησέ μου ∙ ιδέ πώς τον ατίμασε ο μέγας Αγαμέμνων στιχ.506-507 Ω! τι κακό! Να οργισθώ της Ήρας θα με βάλεις, όταν… κεντήσει 519-520 εμπρός εις όλους τους θεούς πως βοηθώ τους Τρώας 525 βροντόφωνον Κρονίδην 499 νεφελοσυνάχτη 518 όλοι οι θεοί σηκώθηκαν ∙ ουδέ να προχωρήσει… θρόνον του 535-537 η κόρη η αργυρόποδη 538 και πλέον μισητή μου θα γίνεις και θα λυπηθείς 563-564 κι έβαλε το δίκουπο ποτήρι 585 αν και θλιμμένη 587 ο Βροντοφόρος 590 η Ήρα η λευκοχέρα 596 και γλυκό νέκταρ παίρνοντας …τους άλλους αθανάτους 598-599

► Η σκηνή στο παλάτι του Δία παρουσιάζει αντιστοιχίες με την αγορά ( συνέλευση) των Αχαιών και τη σύγκρουση του Αγαμέμνονα και του Αχιλλέα. Εντοπίστε ομοιότητες και διαφορές Ομοιότητες

Διαφορές

3

► Να αποδώσετε τα παρακάτω χαρακτηριστικά στα πρόσωπα του πίνακα: πρώτος στην ιεραρχία των θεών, ζηλόφθονος ( η) , υπεροχή ανάμεσα στους άλλους θεούς, κωμική εμφάνιση, επικρίνει, ξεστομίζει φοβερές απειλές, υπόσχεση, μιλά επιθετικά, καχύποπτος (η), ρόλος συμφιλιωτή, τρομοκρατείται, φοβισμένος ( η), προσπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης και επαναφορά στην ηρεμία και τη γαλήνη, εκφράζει παράπονο, στηρίζει τους Αχαιούς, επιδιώκει την ουδετερότητα αλλά και σταθερότητα στο λόγο του( της). Δίας

Ήρα

Ήφαιστος

Στην ενότητα αυτή χρησιμοποιούνται ο διάλογος και το αφηγηματικό στοιχείο (αφήγηση και περιγραφή). Αντιστοιχίστε τα στοιχεία των δύο στηλών Α Β α. διάλογος i. εικαστικές λεπτομέρειες των σκηνών ii. Ενάργεια, δραματικότητα και ζωντάνια β. αφήγηση iii. στοιχεία για τα συναισθήματα των ηρώων και τις σκέψεις τους γ. περιγραφή

Σε όλη την ενότητα είναι έντονος ο ανθρωπομορφισμός των θεών. Αφού μελετήσετε προσεκτικά τη σκηνή, να σημειώσετε: α) ποια ανθρώπινα χαρακτηριστικά (ιδιότητες, αντιδράσεις, συμπεριφορές, τρόπος ζωής κτλ.) παρατηρείτε στον κόσμο των θεών και β) ποια χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής τους ή ποιες ιδιότητες τους διαφοροποιούν από τους ανθρώπους; Να τεκμηριώσετε τις απαντήσεις σας με στοιχεία από το κείμενο. ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 4