Eduardo Galeano, Εδουάρδο Γκαλεάνο-Γυναίκες-Πάπυρος (2015)

EDUARDO GALEANO

rYNAIK

uειόφpπσn: Ισutιvn Κπvσtι

ΠΑΠΥΡΟΣ

:.c

σι

c

-~

"'

:!:

ο

ϊΞ

Q)

σι :::ι

LiJ

@

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο γεννήθηκε το στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης.

1940 Το 1973

εξορίστηκε και κατέφυγε στην Αργεντινή, και κατόπιν στην Ισπανία. Το

1985,

ύστερα

από την πτώση της δικτατορίας, επέστρεψε στην πατρίδα του. Τα βιβλία του, ανάμεσά τους η τριλογία Μνήμη της φωτιάς και οι Καθρέφτες, διαρρηγνύουν τα σύνορα που

ορίζουν τα διάφορα λογοτεχνικά είδη. Στο έργο του συγκλίνουν η λογοτεχνική αφήγηση και το δοκίμιο, η ποίηση και το χρονικό, και επιχειρείται η σύνθεση της πραγματικότητας και της μνήμης.

Τιμήθηκε μεταξύ άλλων με το Βραβείο

Casa de las Americas, το Βραβείο Aloa, το Americaπ Book Award, το Βραβείο για την Πολιτισμική Ελευθερία του Ιδρύματος Λάναν, το σουηδικό Βραβείο Ντάγκερμαν

κ.ά. Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο υπήρξε ένας από τους πιο θερμούς υπερασπιστές των κοινωνικών και πολιτικών ελευθεριών σε όλο τον κόσμο. Πέθανε στο Μοντεβιδέο τον

Απρίλιο του

2015.

ΕΞΩΦΥΛΛΟ:

© Nπamdi

Okoπkwo

http://www.πnamdiart.com

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Σειρά

LETRAS Ισπανόφωνοι και ποpτογαλόφωνοι συγγραφείς

Τίτλος πρωτοτύπου:

MUJERES

Copyright © Eduardo Galeano © Siglo XXl de Espafίa Editores, S.A., 2015 για την ελληνική έκδοση

© ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015, Πάπυρος Γραφικές Τέχνες Α.Ε. Πανεπιστημίου

46, 10678 Αθήνα

www.papyrosonline.gr Η μετάφραση του βιβλίου έγινε στο Διεθνές Κέντρο Μεταφραστών της

Ubersetzerhaus Looren. ΚΕΝΤΡΙΚΉ ΔΙΑθΕΣΗ:

Πανεπιστημίου

lSBN

46, Αθήνα

978-960-486-111-8 /

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατ~ύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν.2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμ­ βάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Αn:αγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φω­ τοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή κα:ι η εν γένει εκμετάλλευση μέρους ή του συνόλου του έργου.

EDUARDO GALEANO

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Μετάφραση ΙΣΜΗΝΗ ΚΑΝΣΗ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΠΥΡΟΣ

Περιεχόμενα Προλεγόμενα

Σεχραζάντ

................................................................. .

...................... .

.. ··········································· ... 3

Γεννιέται το σύγχρονο μυθιστόρημα Το πάθος της αφήγησης Τιτούμπα

(1)

............................ .

.. .. .... ... .. ... .... ... .....

4

..... ............ ... .. .. ....... ... ... ... .

5

. ............................................. 6

Οι γυναίκες των θεών

...... .

Λίγα λόγια για τη λέξη

(IV) ........ .

Προφητείες

............................... 7 . ... 9

............................................. .

Φωνές της νύχτας Η τηλεόραση Το ντουέτο

........................ .

10 . ............... 11

..................................................................... . ................................................ .

Ένα σχέδιο στον τοίχο

.............................................. .

Ο κόσμος μικραίνει

... .... ... ..... .. .... ... ..... ..... ... ... .... .... .... ... .... ... .. 16

Η γυναίκα που διέσχισε τρεις αιώνες Παγκόσμια Ημέρα των Αυτοχθόνων

Λουίζ

12

........................................................................ .

κάποια που δεν ξεχνά

Φλόρενς

1

........ ..............

17

.. .... .... ... ............ ... .. ..

................................. ............... .............................

................................ .

········································ . 21

Δεν μπόρεσαν να το γιορτάσουν

..... .... ... ... ......... .. ... .... .... .. ....

22

........................................................... 23

Οι μητέρες της Πλατείας Μα'iου

Ύμνος στη φιί\ία

19 . ... 20

Επικίνδυνο να δημοσιεύεις

Χύνοντας δάκρυα

18

.. ...... ... ... .... ... ..... .. . .. ....... .. 24

. ............................ ..... ... ... ....

............... 25

Κάποιες γυναίκες εμποδίζουν την ομαλή τέλεση των αχράντων μυστηρίων Μάρμαρο με πνοή

... .. ... .... ... .. ... ... ... .. ... ..... ... ... .. ... . 27

............ ... . ... ... .... .. ....... .... ... ... ... .... .

...... 29

Σάρλοτ

................................................................................. 30

Ουράκα

.................................................................................... 31

Αγία Τερέζα

.............................................................................. 32

Η γιαγιά

....................................................................... 33

Μαρία του Σταυρού

Εβίτα

................................ .

.. ..................... 34

.................................................. ..

.. .................... 36

Αλφονσίνα

Σουκάινα

..................... .

.. ............................................... 37

........................ .

.. ............................................. 38

Κονθεπθιόν Ιερόσυλες

.......................................................................... 39

................................................................................ 40

Ούτε η Σούζαν πλήρωσε Οι πρωταθλήτριες

.... .... .. . . ................................ 41

................................................................. 42

Η Ταμάρα πετάει δυο φορές Θαλάσσια ταξίδια

.................................................................. 44

Η πρώτη γυναίκα ναύαρχος Χατσεπσούτ Αμαζόνες Αϊσά

................................................. 43 ................................................... 45

........ ...... ... ...... ... ....

.. ............................ 46

....................... .

....................... 47

.................................... .

Η πολεμόχαρη αγία

..................... 48

....... ....... .. .... ............. ...

Ηρωίδες της Βραζιλίας

Οι ηρωίδες της Μεξικανικής Επανάστασης Χάριετ

.. 49

.................................................. 51 ......................... 52

................................................................................. 53

Το δικαίωμα στο θάρρος

. ...... ...... ... .. . ... .. ... .. .. .. .. .. .. .. ... .. .. .... 54

Η Όλγα κι εκείνος .............................................................. 55 Το διαζύγιο ως τρόπος υγιεινής ζωής Προσοχή: Ποδήλατα!

Ντόρια

.... ... .... ... ................... ..... .. ... .... ... ....

58

.............................................................................. 59

Αλίσια Μορό Κάποτε

.. .. ..... ... .. .. ... .... .. .. .. .. .. ................................ 60

................................................................................. 61

Οι γυναίκες της Κομμούνας Ματίλντε

.................................................. 62

........................................................ .

Το παπούτσι Η θεά

.................................. 57

............................................................... ..

............................................................................ .

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

νiί

Μαρία Παντίλια Ίσις

..............................

.......................................

Κλεοπάτρα Θεοδώρα

Τρότουλα

. .. .............................................

71

.......................................... .

........................................................... .

............... 75

.. .......................... ' 76

.................................. .

Πέντε γυναίκες

Οι.γυναίκες είναι άτομα Μανουέλες

.................. 79

.......................................................

................... ..

80

.. ............................................ 81

................................................................................. 82

Ο κληρονόμος

....................................................... 83.

Απαγορευμένα πουλιά Η ανθοκόμος

....................................................... 84

.....................................................................

Προσαρμογή στην πραγματικότητα Το καρναβάλι ανοίγει φτερά

Η τέχνη της ζωής

.............................

85 86

.............................................. 88

Απαγορεύεται η ευχαρίστηση

................. ..

........................................ 89 . ........................................ 90

........................................................................................ 91

Η μητέρα των δημοσιογράφων Οι ηλικίες της Άντα

............................................ 93

............................................................... 94

Γεννήθηκε μια ταραχοποιός

................................................ 95

Μια ακόμη εξόριστη

............................................................. 96

Η νύχτα των Κούνα

................................................................ 97

Δίχως αποχαιρετισμούς

.......................................................... 98

Χρονικό της Μπογκοτά

...... .

Χωρίς ψυχή

νίίί

.. ............. 77

.................................................................. 78

Ο λαός της Αργεντινής, έρημος χωρίς εκείνη

Μαρί

""' 73

74

.... .

....................................... ..

Αλεξάνδρα

Βικτόρια

""" 72

................................... .

Απαγορεύεται το τραγούδι

Μπέσι

..................................... 68

............................................................................. 69

Η ανάσταση της Μαρίας Ασπασία

.. ........................... 67

······································· 99 ........................................................................ .. 100

ilEPIEXOMENA

Φρίντα

................................................................................... .

Ισιδώρα Σάρα

.......... .

102

................................ .

Κάρμεν Μιράντα

104

.... .

Μια επικίνδυνη γυναίκα Η ακροβάτισσα

103

................................. .

Οι ηλικίες της Ζοζεφίν

Η νύχτα

101

105

........ .

107

...................... .

. ...... 108

(1) .............................. .

Η ιστορία του κροκόδειλου Διαβολικά έργα Η γυναίκα (Ι)

.

110

....................... .

..

................................................... .

Έρως ερώτων Οι μάγισσες

117

..................................................................... .

Μια γυναίκα που δεν καίγεται Η γυναίκα (ΠΙ)

...........................................................

Εξομολόγηση καλλιτέχνη

Η νύχτα

118

119

..................................................................... .

Η γυναίκα που φεύγει

Τα λουλούδια

......................... .

.......................................

120 121 122

...................... .

123

(2) .................................... .

124

Περί κατασκοπείας

125

Η νύχτα

126

(3) ......... .

Κλέβω και με κλέβουν Οι Εβραίες Υπατία

.....

........ .

130

....................... .

Ηρωίδες Μάγια

133

Η γκιλοτίνα

Δελμίρα

131 132

Ολυμπία

Η εγγονή

.. .. 127

.....

............... .

..................... . ........................... .

134 135 136

Οι ηλικίες της Ρόζας Μαρίας

137

Μαριάνα

139

................................... .

ΙIΕΡΙΕΧΟΜΕΝΛ

ix

Μαριανέλα

........................................................................... .

Μέθοδος κατά της ανυπακοής Η Καμίγ ανασταίνεται Έμιλι

.......... ..

························ ..... 142

.................................... .

143

Δεν είναι εκείνοι, αλλά εκείνες

............................. .

144

Απαγορεύεται να είσαι γυναίκα

..

145

Οι ηλικίες της Ιωάννας της Τρελής

Η ατίμωση

....................

Ημέρα αφιερωμένη στον Θηλασμό

Η φυγή

.... ..

146

.. ........................ .

(2) ...........

.. ... 148

.. .

149

.. .............. ..

150

Δομιτίλα

.............................................................................. . 151 Πώς να καλλιεργείς τον τρόμο (5) .............. . 152 Πώς να καλλιεργείς τον τρόμο Μητέρα του εκπολιτισμού Κέρινες κούκλες Ρ~

(3) ....

....

153

.. ................ ..

154

................................................................ .. 155

....................................................... .

156

Μέριλιν

157

Αφροδίτη

158

Ένα επικίνδυνο όπλο

............................................ .

Απεργία με κλειστά πόδια Οι Ρωμαίες

.. ...... ..........

..............

159 160

.................

161

Οι ηλικίες της Άννας

162

Μια γυναίκα αφηγείται

..

163

Σκυμμένη πάνω από τα συντρίμμια,

μια γυναίκα ψάχνει Η πορνεία είναι...

................

........................................

Όταν η Λέλια δουλεύει...

Η πείνα

166

(1) ...................... ........................ ....................... .. .. .. .. .. .. .. .. ..

(6) .............................. ................ .........................

Γυναικεία καμώματα

Χ

165

.. .. .. .. .. .. .. ..

Παγκόσμια Ημέρα της Οικιακής Εργασίας

Απόψεις

164

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

.......... .

167 168 169

Ο Διάβολος είναι γυναίκα Περί αφιερωμάτων

...................... .

..... .

173

Παγκόσμια Ημέρα κατά της ενδοοικογενειακής βίας Ο τροχός της ζωής Οι αόρατοι

......................................

................................................ .

....... 174

.................. 175 176

Ο δαίμονας της Τασμανίας

.................... .

177

Και άλλα κλεμμένα παιδιά

............................ .

178

Το Σχέδιο Κόνδωρ Μνήμη του μέλλοντος Εκτός τόπου

Οι αόρατες Ηχώ

179

.

....... .

181

....... .

182

............................. .

Σαπφώ

..... .

Μαρίες

... .

Χουάνα

.. .

Δεν μου αρέσει να μου λένε ψέματα Σάλι

180

.

................................................. .

Νύχτες στο χαρέμι Μια παρείσακτη Αποχαιρετισμός

Πηγές

........ 192

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΛ

Xi

Προλεγόμενα Ο ηθοποιός που υποδύεται τον Λεόλο στην εξαίρετη ταινία του Ζαν-Κλωντ Λωζόν, με τα σημάδια της τρέλας και του τρόμου πάνω του, επαναλαμβάνει: Όταν ονειρεύομαι, δεν είμαι τpελός, όταν ονειpεύομαι, δεν είμαι τpελός...

Ο Γκαλεάνο μάς αφηγείται έναν κόσμο τρελό, αλλά γεμάτο αξιοπρέπεια και όνειρα. Οι επιλογές λοιπόν έγιναν αναγκαστικά μέσα από το όνειρο και την ποίηση. Κάθε γυναίκα αντιπροσωπεύει τις γυναίκες. Όλες τους μάς σώζουν από την τρέλα. Όταν ο Γκαλεάνο γράφει, εγώ ονειρεύομαι, όταν ονειρεύομαι, δεν είμαι τρελός.

1

Σεχραζάvτ Κάποια τον είχε προδώσει, και ο βασιλιάς, για να εκδικηθεί, τις αποκεφάλιζε όλες.

Παντρευόταν το βράδυ και το ξημέρωμα χήρευε. Οι· παρθένες, η μία μετά την άλλη, έχαναν την αγνότητα και το κεφάλι τους.

Η Σεχραζάντ ήταν η μόνη που επέζησε την πρώτη νύχτα, και μετά άρχισε να διηγείται μια ιστορία με αντάλλαγμα άλλη μια μέρα ζωής. Εκείνες οι ιστορίες που η ίδια είχε ακούσει, είχε διαβάσει ή είχε φανταστεί, γλίτωναν το κεφάλι της. Τις έλεγε χαμηλόφω­

να:, στο σκοτάδι της κρεβατοκάμαρας, στο φεγγαρόφωτο. Καθώς τις διηγιότα:ν, ένιωθε ικανοποίηση κι έδινε ικανοποίηση, αλλά ήταν πολύ προσεχτική. Συχνά, την ώρα της διήγησης, ένιωθε τον βασιλιά να εξετάζει τον λαιμό της. Αν ο βασιλιάς βαριόταν, ήταν χαμένη.

Η τέχν!J της αφήγησης γεννήθηκε από τον φόβο του θανάτου. ---~-·---

-

--~---"

-

--

'

-

'

--

ΓΥΝΛΙΚΙΙΣ

3

Γεννιέται το σύγχρονο μυθιστόρημα Πριν από χίλια χρόνια, δυο Γιαπωνέζες έγραψαν σαν να είχαν γράψει τώρα.

Σύμφωνα με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες και τη Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, δεν γράφτηκε ποτέ καλύτερο μυθιστόρημα από την

Ιστορία: της Γκέντζι, της Μουρασάκι Σικίμπου, που εξιστορεί με θαυμάσιο τρόπο τις περιπέτειες του άνδρα και τις ταπεινώσεις της γυναίκας. Μια άλλη Γιαπωνέζα, η

Σοναγκόν, μοιράζεται με τη

Μουρασάκι την εξαιρετική τιμή να πλέκεται το εγκώμιό της χίλια χρόνια αργότερα. Με αφορμή το έργο της Βιβλίο κάτω από το μα~ιλάpι, γεννήθηκε το είδος ζονιχίτσοv, που στην κυριολε­

ξία σημαίνει «το τρέξιμο του πινέλου». Είναι ένα πολύχρωμο μωσαϊκό από σύντομες αφηγήσεις, σημειώσεις, ειδήσεις, ποιή­ ματα: αυτά τα κομμάτια, που μοιάζουν σκόρπια, χωρίς να εί­ ναι, μας προσκαλούν να εισχωρήσουμε σ' εκείνα τα μέρη και σ' εκείνη την εποχή.

ι.

4

EDUARDO GALEANO

Το πάθος της αφήγησης

(1)

Η Μαρσέλα βρέθηκε κάποτε στα χιόνια του Βορρά. Ένα βράδυ γνωρίζει στο Όσλο μια γυναίκα που τραγουδά και λέει ιστορίες. Ανάμεσα στα τραγούδια, αφηγείται όμορφα περιστατικά, λοξο­

κοιτάζοντας κάτι χαρτάκια:, ιΗαΥαδιαβ.άζε1)1:}tgγ!(Ι:)ςτην :r~χη :ηις,,

Η γυναίκα από το Όσλο φορά μια τεράστια φούστα γεμάτη τσέπες. Από τις τσέπες βγάζει ένα ένα τα χαρτάκια, που το καθέ­ να περιέχει μια όμορφη ιστορία, ιστορίες όλες με βάση και συ­

νέπεια, όπου κάποιοι άνθρωποι θέλουν να επανέλθουν στη ζωή

ως διά μαγείας. Και με τον τρόπο αυτό ανασταίνει ξεχασμένους

και πεθαμένους: μέσα από τα βάθη της φούστας της ξεπετάγό""'\

νται τα ανθρώπινα πλάσματα με τα οδοιπορικά και τους έρω-; τές τους, τrοΙJ εξακqλσμβούν να ζουy και να ~X,O.tJ\f