Chemical Tanker Training Manual Adrasan Shipping

ADRASAN SHIPPING INC.

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

1. TESTING OF TANKS AND CARGOES Testler; genelde charter party’ par ty’ de yazılı bağımsız surveyorler tarafından gerçekleştirilir. Gemideki officerlar da cargo sampling, cargo testing ve tank cleaning araştırması ve incelemesi yapabilir. yapabilir. Gelen surveyorların incelenmesi, incelenmesi, gözlenmesi ile ön bilgi edinebilir edinebilir ve ufak bir laboratuar ile aşağı yukarı her türlü test gemide yapılabilir. Bazı uzak ve surveyorın olmadığı limanlarda chief officer yükleyici veya alıcının isteği ile bu işi üstlenebilir. Genelde test ile contamination anlanamaz. Bunun için gemi sample’ı oldukça önemlidir. (Surveyor tarafından mühürlenmiş resmi sample) Testler (aşağıdaki) ASTM (American Society for Testing and Materials) referans kabul edilerek yapılmıştır. Aynı şekilde şekilde API’ın da (American Petroleum Petroleum Institute) test referansları vardır. Bütün testlerin ve ölçümlerin oldukça geniş bir alanı kapsayan (büyük ekonomik değerine istinaden) toleransları vardır. vardır. Bunun için testleri testleri iki defa gerçekleştirmek en iyisidir. iyisidir.

1.01. CARGO SAMPLE Cargo sample, cargonun belirtilen spesifikasyonlara uyup uymadığının anlaşılması için yapılacak kontrol sebebiyle alınır. Tanklar mümkün olduğunca kontrol edildikten sonra (mud box, piping, etc.) özellikle sensitive kargolarda önce 0.3 m first foot için mal alınır. Buna soak test (iyice ıslatma, ve emme- içine çekme) adı verilir. Yani eğer önceki kargo atıkları herhangi bir yerde yerde kalmışsa bunlar dissolve edilir. (çözülür, erir) Böylece tankın temizliği temizliği bir bir kez daha kontrol edilir. edilir. Bunun benzeri olaylarda aynı işlem boşaltmaya başlamadan, full discharge geçmeden önce shore storage tanka da yapılır. Eğer soak test olumsuzsa yükleme surveyor veya veya shipper tarafından stop edilebilir. edilebilir. Bu durumda chief officer ileride ship owners’ın menfaatlerini ileride çıkacak herhangi bir anlaşmazlıkta korumak amacıyla ship tankından ve aynı zamanda yükleme yapılan shore tankından olmak üzere mühürlenmiş, tanıtılmış resmi ve mühürlü bir sample isteyebilir. isteyebilir. Bunu almak da her zaman iyidir. Bazende yükleme yükleme esnasında loading manifold’dan drip- sample alınır. Bu metod basittir. Fakat tam anlamıyla geçerli geçerli bir sample değildir. Çünkü yükleme esnasında pumping rate azalır, çoğalır. Bu da sample’ın geçerli olmasını ve bilgi verme olasılığını azaltır. Before unloading unloading sample’lar ship tanktan alınır. Cargo sample’lar gemide mühürlenmeli, markalanmalı ve surveyor tarafından teslim edilmelidir. Gemi tarafından 1 adet sample ileride doğabilecek doğabilecek herhangi bir anlaşmazlık için muhafaza edilmelidir.Sample’lar karanlıkta ve iyi ventile edilen (ventilasyonu (ventilasyonu olan acomadation dan uzak ,fix yangın söndürme sistemi bulunan bölümlerde saklanmalıdır.) Bazı ürünler zamanla özelliklerini özelliklerini yitirirler. yitirirler. Örneğin styrene, vegetable vegetable oils gibi gibi ürünlerin saklanmaları için (tabii ki sample’larının da) bir limit vardır. Phosporic acid gibi gibi bazı kargoların sample’ları da zamanla zamanla sediment bırakabilirler. Normalde sample’lar herhangi bir durum için bir yıl saklanır.

1.2. CARGO TEMPERATURE DETERMINATION Tank dibindeki dibindeki ve üstündeki temperature dikkate dikkate değer değer şekilde farklılık gösterebilir. Bu durum shore tank için de geçerlidir. Bazı durumlarda ship officer officer shore figure yapılırken ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 1 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

1. TESTING OF TANKS AND CARGOES Testler; genelde charter party’ par ty’ de yazılı bağımsız surveyorler tarafından gerçekleştirilir. Gemideki officerlar da cargo sampling, cargo testing ve tank cleaning araştırması ve incelemesi yapabilir. yapabilir. Gelen surveyorların incelenmesi, incelenmesi, gözlenmesi ile ön bilgi edinebilir edinebilir ve ufak bir laboratuar ile aşağı yukarı her türlü test gemide yapılabilir. Bazı uzak ve surveyorın olmadığı limanlarda chief officer yükleyici veya alıcının isteği ile bu işi üstlenebilir. Genelde test ile contamination anlanamaz. Bunun için gemi sample’ı oldukça önemlidir. (Surveyor tarafından mühürlenmiş resmi sample) Testler (aşağıdaki) ASTM (American Society for Testing and Materials) referans kabul edilerek yapılmıştır. Aynı şekilde şekilde API’ın da (American Petroleum Petroleum Institute) test referansları vardır. Bütün testlerin ve ölçümlerin oldukça geniş bir alanı kapsayan (büyük ekonomik değerine istinaden) toleransları vardır. vardır. Bunun için testleri testleri iki defa gerçekleştirmek en iyisidir. iyisidir.

1.01. CARGO SAMPLE Cargo sample, cargonun belirtilen spesifikasyonlara uyup uymadığının anlaşılması için yapılacak kontrol sebebiyle alınır. Tanklar mümkün olduğunca kontrol edildikten sonra (mud box, piping, etc.) özellikle sensitive kargolarda önce 0.3 m first foot için mal alınır. Buna soak test (iyice ıslatma, ve emme- içine çekme) adı verilir. Yani eğer önceki kargo atıkları herhangi bir yerde yerde kalmışsa bunlar dissolve edilir. (çözülür, erir) Böylece tankın temizliği temizliği bir bir kez daha kontrol edilir. edilir. Bunun benzeri olaylarda aynı işlem boşaltmaya başlamadan, full discharge geçmeden önce shore storage tanka da yapılır. Eğer soak test olumsuzsa yükleme surveyor veya veya shipper tarafından stop edilebilir. edilebilir. Bu durumda chief officer ileride ship owners’ın menfaatlerini ileride çıkacak herhangi bir anlaşmazlıkta korumak amacıyla ship tankından ve aynı zamanda yükleme yapılan shore tankından olmak üzere mühürlenmiş, tanıtılmış resmi ve mühürlü bir sample isteyebilir. isteyebilir. Bunu almak da her zaman iyidir. Bazende yükleme yükleme esnasında loading manifold’dan drip- sample alınır. Bu metod basittir. Fakat tam anlamıyla geçerli geçerli bir sample değildir. Çünkü yükleme esnasında pumping rate azalır, çoğalır. Bu da sample’ın geçerli olmasını ve bilgi verme olasılığını azaltır. Before unloading unloading sample’lar ship tanktan alınır. Cargo sample’lar gemide mühürlenmeli, markalanmalı ve surveyor tarafından teslim edilmelidir. Gemi tarafından 1 adet sample ileride doğabilecek doğabilecek herhangi bir anlaşmazlık için muhafaza edilmelidir.Sample’lar karanlıkta ve iyi ventile edilen (ventilasyonu (ventilasyonu olan acomadation dan uzak ,fix yangın söndürme sistemi bulunan bölümlerde saklanmalıdır.) Bazı ürünler zamanla özelliklerini özelliklerini yitirirler. yitirirler. Örneğin styrene, vegetable vegetable oils gibi gibi ürünlerin saklanmaları için (tabii ki sample’larının da) bir limit vardır. Phosporic acid gibi gibi bazı kargoların sample’ları da zamanla zamanla sediment bırakabilirler. Normalde sample’lar herhangi bir durum için bir yıl saklanır.

1.2. CARGO TEMPERATURE DETERMINATION Tank dibindeki dibindeki ve üstündeki temperature dikkate dikkate değer değer şekilde farklılık gösterebilir. Bu durum shore tank için de geçerlidir. Bazı durumlarda ship officer officer shore figure yapılırken ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 1 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL sıcaklığın nereden ve nasıl alındığını sorabilir ve sormalıdır. ASTM standartlarında temperature okunmasındaki kural şöyledir: Tank derinliği 4.5 metreyi aşan tanklardan 3 seviyeden ısı ölçülür, ortalaması alınır ve her seviyede en az 5 dakika bekletilir. Tehlikeli kargolar için termometre okumasının manifold üzerindeki pocket termometrelerden yapılması uygundur. uygundur. Bu termometrelerin içine iyi iyi bir termal conduct sağlaması için gliserin konabilir veya bu işlem son zamanlarda olduğu gibi hermetic lerle yapılabilir.

1.03. SPECIFIC GRAVITY Specific gravity’de herhangi bir sıvının unit volumünün ağırlığının aynı volumdeki suyun ağırlığına oranıdır; materyalin ve suyun sıcaklığı değişik olabilir. olabilir. Genelde P.I.’de SG 20/20 ° C kullanılır. Bunun anlamı belli hacimdeki hacimdeki sıvının 20°C’deki 20°C’deki ağırlığının aynı hacimdeki ve 20°C’deki suyun ağırlığı ile mukayesesi anlamına gelir. S.G. havanın kaldırma gücünü de kapsar. Densite birim hacmin ağırlığıdır. S.G.’den giderek, yani S.G.’ye havanın havanın kaldırma kuvvetinden doğan correction’ı uygularsak (bunun anlamı vacuum factor’dür), densiteyi bulabiliriz. Density = S. Gravite / Vacuum factor

Density ile vacuum factor çok az bir farkla değişiklik gösterir. Density 1.0 0.9 0.8 0.7

V.Factor 1.00108 1.00122 1.00139 1.00161

Density (ve S.G.) areometer (hydrometer) veya pycnometer ile ölçülebilir. Aerometer: Üstü dereceli bir skala olan body ihtiva ihtiva eder. Doğruluğu maximum 3 correct figure’dür. 4. figure kuşkuludur. Bu demektir ki hidrometre veya aerometerim doğruluğu doğruluğu yüzde olarak 0.1%-0.2%’ dir. Bu da bizim bizim için yeterlidir. Aerometer gemideki kargonun densitesini ölçmek için çok gerekli bir alettir. Aerometer setlerinin range’leri 0.7-1.0 ve 1.3-1.8 arasında değişir. Pycnometer ağırlığı çok hassas hassas bir şekilde ölçülmüş bir cam tüptür. Bunun içine ölçülecek sıvı konur ve hassas bir ölçme aleti ile tartılır. Bu yüzden yüzden gemide kullanımı pratik olmayan olmayan bir alettir.

1.04. COLOUR DETERMINATION Kargo tanklarında taşınan malların çoğu saf ve iyi tarif edilmiş edilmiş kargolardır. Renk bilinir ve contamine dolayısıyla renkteki herhangi bir değişim hemen saptanır. Kimyasalların çoğu oldukça açık ve şeffaf görünümlüdür. kontaminasyonun olduğunu gösterir.

Hafif koyulaşma koyulaşma ve bulanma

Test tüpünde renkle ilgili en iyi çalışma beyaz veya siyah arka fonda gündüz ışığında olur. Birçok renk skalası vardır ve hepsi kargolar için özellikle bazı kargolar için çok gereklidir.

1.05. APHA (HAZEN) METODU (Hazen=hafif bulanık) ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 2 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL Light product’lar için çok kullanılır. ASTM D-1209’ da tarif edilmiştir. Özellikle viscose aromatics ve ketonlarda kullanılır. Colour skalası; 100 cc distile water (ki değeri 0), APHA solüsyonu yani platinium- cobalt salt solüsyonu ilave ederek max 500 değerine erişmesi ile tariflenmiştir. Distile water’a ilave edilen APHA solüsyonun “cc” miktarı (ki bu miktar min 5 cc’dir) APHA colour shade numarasını verir. Mukayese beyaz arka fonda product sample tüpü ile benzeri APHA solüsyon tüpünü karşılaştırarak yapılır. Bu metod gemide çok kolay yapılabilir. APHA solüsyonu laboratuardan satın alınabilir. Saybolt Colour Scale: Renlendirilmiş tüplerle sample mukayese edilir. Colour skalası +30’dan (açık) -16’ya kadardır (koyu). Bu saybolt skalası genelde petrol endüstrisinde kullanılır. Özel aparatlar istediği için gemide kullanımı oldukça zordur. Gardner Scale: Aynı çaptaki sample tüpü mühürlü referans tüpü ile (o da aynı çapta) mukayese edilir. Gardner skalası 1-18 arasındadır. Lovibond Scale: Birçok değişik renk ve test pili (değişen derinliklerle beraber) kullanılır. Vegetable oil’ler için kullanılan bir metoddur. ASTM D 1500 veya NPA: Gemide yapılabilmesi için tarifli bir colour skalası ve bazı aparatlar gereklidir. Test sample’ı yayınlanmış magazindeki renklendirilmiş camlarla mukayese edilir. Skala 1’den (water) 8’e kadardır (extra darkred). “NPA grade ...dir” cümlesi gemilerde taşınan malı tariflemede sık sık kullanılır. Mesela NPA 2’de kabul edilen kargonun discharge permisi (gemi boşaltma limanına vardığındaki kabul edilebilir değer) NPA 2 1/2 olabilir. Gemideki bir renk ölçer ile (colorimeter) aldığımız sample karşılaştırılabilinir ve bir önceki kargonun yeni kargoda ne gibi etkisi olduğu görülebilinir.

1.06. ACID WASH Bu metod aromatic hidrokarbonlarda petrolhidrokarbonlarının bulunup bulunmadığını tespit için kullanılır. Çünkü aromatikler (toluene, xylene, benzene) sülfirik asitle reaksiyona girmez; ama oil (petrolhidrokarbonlar) ve diğer kontaminasyonlar discoloration’a (renginin bozulması, değişmesi) sebep olur. Bu metod gemide yapılabilir ve ASTM D 848-62’de tarif edilmiştir. Test tüpü 96%’lık 7 cc H2SO4 ile doldurulup üstüne 21 cc product sample ilave edilir, 40-50 sn. sallanır (150 kere) ve bir süre için dinlenmeye bırakılır. Sonra tüpün dibindeki asidin rengi standart renk katoloğundaki 0 (ki bu suya karşılık gelir) ile 14 (bu da dark yellow) arasındaki renklerle mukayese edilir. Acid metodu; aromatik kargo herhangi bir durumda contamine olmuş mu olmamış mı (önceki kargo nedeniyle) diye kullanılır. Bu metod aynı zamanda aromatikleri yüklemeden önce tankın kontrolü amacıyla kullanılabilir. 1 m 2 yüzey yüklenecek aromatiğe batırılmış temiz bir pamuk ile iyice silinir. (Örneğin toluene) Sonra bu pamuk yukarıda anlatıldığı gibi test tüpünün içine sıkılarak alınır. Sonrası getirilir. Aynı şekilde rust sedimentlerini alarak (yine toluene kullanarak) özellikle boyanmış-coatingsiz tanklarda; herhangi bir yağ çözülmesi olup olmadığını anlayabiliriz. Sonuçta zor bir soru karşımıza çıkar: Ne kadar kargo contaminantına tolerans vardır? İşte bu tecrübe ile edilecek bir olaydır.

1.07. DISSOLVING CONTAMINANTS FROM RUST Kaba bir kontrol olarak (ki eğer rust’da yani pasta saklı kalmış önceki kargo yüklemeden sonra discoloration’a sebep olabilir) şunu yapabiliriz: Rustları 0.5-1.0 cm boyutlarında parçalara ayırırız (kırarak) ve temiz bir şişeye koyarız. Yüklenecek product’ı veya benzerini üstüne ilave ederiz. 5 dakika bekleriz. 5 dakika sonunda renkte bir değişme yoksa tüpü tekrar şiddetlice sallarız ve 15 dakika tekrar bekleriz. Eğerki hala renk değişimi yoksa tank iyi temizlenmiş demektir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 3 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

1.08. HYDROCARBONS IN METHANOL - “WATER MISCIBILITY TEST” Methanol oil contaminantına karşı çok hassastır. Aşağıdaki testte, test medyumu olarak metanol kullanılır. Böylece metanol herhangi bir hidrokarbon contaminantından garanti edilmiş olur. 1 m2  yüzey aşağı yukarı 40 cc ihtiva eden pamukla dikkatlice yıkanır. Bu metanol sıkılarak test tüpünün içine alınır ve sonra üstüne 60 cc distile water ilave edilir ve bu karışım iyice sallanıp yaklaşık 20 dakika dinlendirilmeye bırakılır. Eğer solüsyon açık bir sıvı olarak kalmışsa tank bayağı temiz demektir. Fakat solüsyon milky veya slightly milky bir sıvıya dönüşmüşse bunun anlamı hidrokarbon yani yağ var demektir. Bu test gemilerde rahatlıkla yapılabilir. uygulanabilir.

Hem yükleme hem de boşaltmadan önce

1.09. CHLORIDES Bazı kargolar chloride contamination’a karşı çok hassasdırlar (Örneklenirse; glikolller, metanol, etanol gibi). Daha önce belirtildiği gibi tankın son yıkamasının taze suyla yapılması çok iyidir. Fakat gene de chlorides (salt=tuz) hala tankta özellikle yatay yüzeylerde kalabilir ve bunu check etmek gerekebilir. Anlatacağımız metodun ana prensibi, chlorides üzerine silver nitrate (=gümüş nitrat) ilave edildiğinde milky bir solüsyon oluştururlar (deneme esnasında kazan besleme suyu kullanılabilir=boiler feed water). 1 m2 yüzey distile su ve pamukla iyice yıkanır. Bu pamuktaki su filtreden geçirilerek tüpe alınır. Sonra tüpe toplam hacim 100 cc olcak şekilde distile su ilave edilir ve iyice karıştırılır, sallanır. Diğer referans tüpü 100 cc distile su ile doldurulur. Sonra her iki tüpe 5er damla silver nitrate solüsyonu damlatılır ve her ikisi de iyice sallanır. Eğer sample tüpündeki görüntü milky bir görüntü alıyorsa (Burada 2 tüpü mukayese ediyoruz; eğer test tüpü referans tüpü kadar veya ondan daha az açık renkte ise) bunun anlamı az chloride var demektir. Biz olumsuzunu düşünürsek ;yani test tüpü referans tüpünden daha koyu çıktı diyelim. Bu sefer referans tüpüne (yani içinde ne kadar chloride olduğunu bildiğimiz, standart sayılan tüpe) taki bu tüpteki görüntüde test tüpündeki görüntüye varıncaya kadar standart chloride solüsyonu ilave ederiz (kattığımız miktarı tabiiki bileceğiz). Bu standart solüsyondaki bilinen chloride miktarı ve ilave ettiğimiz chloride toplamının anlamı; 1 m2 yüzeyde ne kadar gram chloride olduğunu bize anlatır. Böylelikle tanktaki toplam chloride miktarı bulunur. Bu miktar tank tonajı ile bulunduğunda chloride içerikleri hakkında bilgi verir. Örnek olarak şunu söyleyebiliriz; metanol için chloride 0.3 ppm’e kadar müsaade edilmektedir. Bu demektir ki 1000 ton metanolde en fazla 0.3 kg yani 300gr chloride olabilir. •

Benzeri bir metod alkoller gibi suyla çözülebilir ürünlerdeki chloride miktarını tespit için kullanılır. 50 cc distile suya birkaç damla nitric acid (HNO3) ve 2 cc satured (doymuş) silver nitrate solüsyonu ilave edilir ve bunun üstüne de 50 cc test edilecek maldan ilave edilir (örneğin metanol). Milky bir görüntü hali hazırda chloride olduğunu belirtir. Eğer tam olarak chloride miktarını bilmek istiyorsak aynı şekilde içinde ne kadar chloride olduğunu bildiğimiz bir referans tüpü hazırlarız ve karşılaştırarak miktarı bulabiliriz.

1.10. WATER CONTAMINATION Non-water soluble yani su ile karışmayan maldaki free water gemide şu basit metodlarla bulunabilir: - Kargoyu bir tüp veya bir şişe içine alınız. Bir süre sonra eğer su varsa, bu su şişenin dibinde birikecektir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 4 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL - Çok küçük bir kargo damlasını electric hot plate üstüne damlatın. Çatlama patlama sesleri suyun olup olmadığını gösterir (Tabi bu test luboil gibi kargolara yapılır.). Non-water soluble kargolar için diğer su bulma metodları aşağıdaki gibidir: - Kargo 100°C üstünde bir zaman için tutulur ve önceki ile sonraki kesin ağırlıkları hesap edilir (ısınmadan önce ve sonra). (Buradaki bahsedilen ürünün kaynama noktası 125°C’nin üstündedir.) - Tüpü santrifuj yaparak eğer su varsa bu suyu dipte görebiliriz. - Dean Stark (distillation method): Genelde bu metod oil mallar için (yüksek kaynama noktası olanlar- fuel oil, gas oil, asphalt, cresote gibi) kullanılır. Numune xylene içinde çözdürülür ve bir glass retort içinde buharlaştırılır. Buhar kondensordan geçirilir. Su yoğuşur ve dereceli tüpün içinde birikir. - Diğer kesin bir metod Karl- Fischer metodu laboratuarlarda yapılır. - Bazı yüklerdeki çok küçük bir miktardaki su açık renkli, saydam sıvılarda bu sıvıların soğutulması, düşük sıcaklıklara inmesi ile bulanıklık (turbidity) gözlenerek bulunabilir (cloud point). Referans olarak içinde bilinen miktarda su olan ve belli sıcaklıklardaki tüp alınır. Bu metodla halogeneted hidrokarbonlar, chlorinated hidrokarbonlar (tetrachloride, trikloretilene gibi) gibi kargolarda çok az miktardaki su bile müthiş kontaminasyona sebep olur. Örneğin trikloretilendeki maksimum su miktarı 0.006%’ dır. (Not: Cloudpoint’in yağlardaki anlamı; sıcaklığın düşürüldüğünde malın bal mumu gibi bir forma geldiğindeki sıcaklıktır. - MEK (metil etil keton) için su metodu şöyledir. Bir miktar sample’ın içine yağ damlatılır. Eğer sample brownish bir renk alıyorsa su var demektir.

1.11. KOKU Normal olmayan bir koku kargonun kontaminasyonuna sebep olabilir. Örneğin koku olmayan tanka yüklenmesi gereken glikoller herhangi bir yabancı kokuda müthiş kontamine olabilir. Kuvvetli naturel kokuya sahip kargoları kontrol etmek için moisten filtre kağıdı kullanılır ve kargonun buharlaşmasına izin verilir. Eğer filtre kağıdından acaip bir koku ortaya çıkıyorsa ve yükseliyorsa bu kontaminasyona işaret etmektedir.

1.12.SÜLFÜR KONTAMİNASYONU (SÜLFİT) Bazı mallarda (örneğin virgin naphta gibi (petroleum naphta)) çok az sülfat bile müthiş kontaminasyona sebep olabilir (aynı zamanda ana sülfür bileşikleride). Daha önceki ağır yağ ve kirli liman balastı kargo tankı içinde sülfit atıkları bırakabilir. Genelde sülfat “copper strip metodu” ile bulunur. Polished copper strip 100° ve 50° C arasında 2-3 saat periodlarla malın içine batırılır. Eğer sülfit varsa copper kararacaktır. Bunun ASTM’nin standart shade’i ile karşılaştırırız. Shade’de 0’ın anlamı no discoloration’dır. 1-3 discoloration artıyor demektir ve 4 korozyon anlamındadır. Genelde test evet veya hayır şeklinde figür açıklamadan belirtilir. Bu metod gemide çok kolay uygulanabilir. Diğer az kullanılan bir metod mercury (civa) metodudur. Az miktarda kargo civa ile karıştırılır. Eğer sülfür varsa civa dull olacaktır ve mal örneği brownish bir renge dönecektir.

1.13. FLASH POINT Flash point ölçümü bir sıvının hangi sıcaklıkta hissedilebilir, farkedilebilir bir parlayıcı buhar ürettiğini gösterir. Flash point ölçümü test ekipmanı ile ölçülmüştür. Flash point’in altındaki bir kargo herhangi bir ignitation’a karşı güvenlik anlamına gelmez. Bazı mallar için Flash point spesifikasyon içinde tanımlanır. Azalan flash point’in anlamı o kargo volatile mallarla daha fazla kontamine riski oluşturur demektir ki, bu çok önemlidir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 5 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL Flash point bulunması Pensky-Martens aparatları ve metodu ile genelde petrokimyasal laboratuarlarında yapılır. Mal örneği iyice ısıtılır ve sıvının üstündeki vapour space’e belirli aralıklarla ateş kaynağı uygulanır. Ateşleme olana kadar bu devam eder. İki metod kullanılır (OC- open cup ; CC- closed cup). Genelde CC değeri kullanılır. Her iki metod arasında 5-7°C fark olabilir.

1.14. DISTILLATION RANGE Herhangi bir saf sıvı kaynama noktasına sahiptir. Commercial yani üretilmiş mallar; kabul edilmiş miktarlarda diğer bileşikler ile karışımlarını ihtiva ederler. Böylece commercial mallar için volatile component’ler önce boil-off ; heavier component’ler sonra ve yüksek sıcaklıkta boil off olacaktır. Bu nedenle kaynamanın başladığı ve bittiği noktalar distillation range’dir. Du distillation range spesifikasyonlarda tarif edilmiştir. Tarifteki sapmalar kontaminasyona işarettir. Test ekipmanları ASTM’de tarif edilmiştir. 1000 cc mal bir retort içinde kaynatılır ve buharı water-cooled bir kondansör içinde kondanse ettirilir. Bu buhar akıntısının içine termometre sokulur. BENZENE: IBP °C - 79.5 DP °C - 80.5 IBP (Initial Boiling Point) kondansatördeki ilk kondanse damlanın oluştuğu sıcaklığı tarif eder. Nihai boiling point retort tam kuru olduğu zaman okunabilir ki bu da DP (Dry Point)’dir. (Bazı kargolar için (gasolin gibi) final boiling point son damlanın da kondansöre düştüğü andaki sıcaklıktır. Buna da EP (End Point) denir.) Distillation Range= t = IBP-DP (genel formül) veya t = IBP-EP (gasolines) Bu test genelde bütün hidrokarbonlar, alkoller, aromatikler, ketonlar, glikoller, vb. için uygulanır. Bu testin laboratuarda yapılması daha uygundur.

1.15. REFRACTIVE INDEX Bu metodun prensibi; ışığın farklı sıvıların içinde prizmadan geçtiği zaman farklı açılarda kırılmasına dayanır. Bu test şöyle gerçekleştirilir: Refractometer (kırılma ölçer) denilen aletdeki prizma kısmının üstüne test edilecek sıvıdan birkaç damla damlatılır. Böylece bu aletle kırılma açıları iyi bir doğrulukla ölçülebilir. Kırılma açısı her saf mal için ayrıdır. Bu metodda sıcaklık çok önemlidir. Genelde 20° C standart sıcaklık olarak kabul edilir. Fakat temperature correction da yapılabilir. Bu metod son gelişmeleri ile kolayca gemilerde uygulanabilir. İki malın karışımının kırılma indeksi malların gerçek miktarları (relative contents) ile orantılıdır. Böylelikle bu alet solüsyonun strength ‘ini (kuvvet- miktar) bulur. (örneğin sudaki şeker miktarı (molases); sudaki glikol gibi). Bu test aynı zamanda hidrokarbon karışımları (aromatikler) ve vegetable yağlarda kullanılabilir.

1.16. SOLIDFYING POINT Solidfying point (freezing point = katılaşma, donma noktası) saf mallar için çok iyi tanımlanmıştır. Bundaki herhangi bir sapma kontaminasyona işarettir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 6 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL Solidfying point; termometre ile birlikte test tüpünün cooling bath (soğuk banyo) yaptırılması prensibine dayanır. Mal devamlı olarak karıştırılır ve kısa aralıklarla termometre okunarak kaydedilir. Sıcaklık minimuma düşecektir ve bir an için sabit kalacaktır. İşte bu sıcaklık, solidfying point olarak kabul edilir. Benzene Cyclohexan Soyabean oil Sulphur Phenol Paroxylene

-

+5.4° C +4.6° C +22.2° C +117.0° C +40.0° C +13.2° C

1.17. PERMANGANATE TIME TEST Bu metod alkollerdeki ve ketonlardaki (acetone) kontaminantı bulmak için kullanılır. 2 cc potasyum permanganate solüsyonu (Konsantrasyon yapmak istenirse 0.2 gr KMnO4 1 litre distile suda çözdürülür.) ve 50 cc sample aynı test tüpüne konur. Kontaminants kimyasal bir olayla potasyum permanganatı indirgeyecektir ki renk kırmızıdan sarımtırak bir renge dönecektir. Zaman not edilir (Aynı renk derecesinde sayılan ve standart referans solüsyonu olan coboltchloride- uranylnitrate ile karşılaştırma için). Renk değişiminin kısa sürede olması büyük miktarda kontaminasyon demektir. Aseton 25° C’de, metanol 15° C’de yapılır. Test tüpü test esnasında karanlıkta muhafaza edilir. Yani test karanlıkta yapılır. Bu metod gemide yapılabilir ve çok yararlı olur.

1.18. PH DEĞERİ (ASİDİTE) Neutral solüsyon PH=7 (doğal solüsyon) olarak tanımlanmıştır. Asit solüsyonları 7’den küçülerek 0’a doğru; alkalin-baz solüsyonları 7’den büyüyerek maksimum 14’e kadar sıralanmışlardır. Suda çözülen mallar litmus paper ile test edilerek ki renk değişiminden faydalanılarak PH değeri tesbit edilir. Aynı zamanda electro-meter ile de PH değeri tesbit edilir ve direkt olarak skaladan okunur. PH değeri aynı zamanda costik sodanın nötralizasyonu ile de bulunabilir ki aside; alkaline matter ilavesinin miktarından gidilerek hesaplanabilir. Vegetable ve animal yağlar Ph değerinin tariflenmesini isterler ki içinde ne kadar FFA (free fatty acid) ihtiva ettiği bilinsin. Bu yağın kalitesinin ölçümünde veya yağ taşımacılığında yağın derecesini belirtmede kullanılır. Yağ önce alkol içinde dissolve edilir ve sonra yukarıda belirtildiği gibi sodyum hidroxid ile nötralize edilir.

1.19. VİSKOZİTE Viskozite capillary tüplerinin yardımı veya iki tane silindir aparatlar (bir tanesi dönen) yardımı ile; sıvının sürtünme/sürtmesinin bu iki silindir arasında ölçülmesi ile bulunur. Ölçümün gemide yapılması çok nadirdir. Viskozite, pompalama kapasitesi ile ilgili bir olaydır. Genelde santrifüj pompalar için üst limit (upper limit) 400 centristroke (cSt) kadar uzanır. Bu da aşağı yukarı 1500 seconds redwood (sec R) veya 50 degrees Engler (°E)’e karşılık gelir. Screw pompalar viskozitesi 10000-20000 cSt. olan sıvıları bile basabilirler.

1.20. SPECTROPHOTOMETRE ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 7 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

Spectro-photometre çok küçük kontaminantları (1-2 ppm) bulmak için kullanılır. Müşterek metodlardan biri styrenemonomerin polimerize derecesini bulmada kullanılır. Aletin çalışma prensibi şöyledir: Mal örneği bilinen bir dalga boyu ile (ultra vislet, visible veya infra red) yarı saydamlaştırılır. Bir kısım light absorbe edilir ve detector cell’e kadar ulaşamaz. Saf mal için absorbe miktarının ne kadar olduğu bellidir. Kontaminantı tesbit için kalibrasyon eğrileri kullanılır ve mukayese edilerek bulunur.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 8 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

2. CARGO COMPATIBILITY AND REACTIVITY 2.01. COMPATIBILITY Bazı kimyasallar arasında belirli oranda karışımlar gerçekleştiğinde hızlı reaksiyonlar oluşabilir. Sonuç tankın mahvolması veya patlama, yangın, vb. gibi sonuçlara yol açabilir. Zorunlu olarak bu önlenmelidir.Su da aynı şekilde bu tip bir olaya sebep olabilir. Bulkheader’lardan sızıntılar her zaman tankerlerde görülebilir. Normalde bu gibi ufak kaçaklar, sızıntılardır. Bu nedenle büyük sızıntılar olmadıkça ve hızlı bir reaksiyona erişecek oranda karışım olmadıkça tehlikeli bir durum oluşmaz. Fakat MCO Chemicals Bulk Code (ref. 25) ve US Coast Guard Rules (ref. 18) ve Appendix 3 kesinlikle inter-reactive kargoların komşu tanklarda taşınmasına izin vermez. Arada boş bir tank olması istenir. Bu tank kargo tankı olabileceği gibi, cofferdam gibi boşluklar da olabilir. Veya her iki kargo arasında bu her ikisi için nötr olan bir kargo olabilir. Bu istek bazen kargo planı yapmakta gemiyi sıkıntılara sokabilir. “Diagonal contact” yani çaprazlama yerleştirme; normalde iki tehlikeli reaktiv kargo arasında yeterli, kabul edilebilir bir metoddur. Daha önemlisi; dikkatsizce, istemeyerek kargo piping sistemindeki bir karışmayı önlemek için piping sistemi üzerinde kesin bir seperasyon sağlanmalıdır. Bu; pipe bends’lerinin ana manifolddan, ana line’dan çıkarılıp sağlanabileceği gibi blind flange valves ile de sağlanabilir. Blind flange valfı; mallar arasında çift seperasyon sağlar ve aradaki boşlukta mutlaka drain musluğu vardır. Tek blind flange kabul edilmez. Inter-reactions kargolar şu üç tipte olur: a) Chemical reaction b) Oxidation c) Auto-reaction a) CHEMICAL REACTION: Strong (inorganik) asit artı alkali (su) ısıya sebep verir. (örneğin sülfirik asit+coustik soda veya+su). Bu nedenle sülfirik asit parafinler (petroleum oils) haricinde bazı hidrokarbonlarla reaksiyona girebilir. Aminler (aniline dietil amine) esterlerle (butyl acetate, etil aceetate) reaksiyona girer. Costik soda hızlı bir şekilde acrolein, ACN ve ally alkol ile reaksiyona girer. b) OXIDATION: Oksijeni zengin bileşikler; propylene oxide gibi aminler ile (örneğin diethylamin) veya aldehydlerle (örneğin acetaldehyd) reaksiyona girerler. Etherler (etil ether gibi) oksijenle reaksiyona girer ve oluşan peroxide patlama tehlikesi oluşturur. Bu nedenle ether inhibited ve inertlenmiş tankta taşınır. c) AUTO REACTION: Bazı hidrokarbon bileşikleri bazı sebeplerle polimerize olma özelliğine sahiptir. Bu nedenler; zaman, ısı ve ışık bazen hava veya diğer bir maddedir (örneğin rust gibi). Polimerizasyonun anlamı; birçok molekülün aynı biçimde bağlanarak daha büyük moleküller oluşturmasıdır. Sonunda bileşik daha viskoz olacak ve son olarak da katılaşacaktır. Isı kargoyu salıverecek ve polimerizasyonu oldukça hızlandıracaktır. Kimyasal tankerlerde genelde taşınan polimer mallar şunlardır: Acrylic acid ACN Butyl acrylate Butyl methaacrylate Decyl acyrlate Styrene (monomer) Vınyl chloride

Ethyl acrylate Ethylhexyl acrylate Isoprene Methyl acyrlate Methyl methaacrylate Vınyl acetate Vınyldenc chloride

Polimerizasyonu önlemek veya geciktirmek için mal yüklenmeden önce inhibitor ilave edilir. Inhibitorlar zamanla tükenirler; genellikle bu tükeniş sıcaklığın artmasıyla hızlanır. Bu nedenle ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 9 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL pratikte taşımada daha fazla inhibitor ilavesi yapılır. Shipper ile beraber kontrol ederek yeterli derecede inhibitor ilave edildiğinden emin olun ve mutlaka yüklemeden önce inhibitor sertifikası isteyin. Inhibitorun cinsi ve miktarı kargoya göre değişir. MAL

INHIBITOR Paramethoxy phenol (hidrokinin) PTBC (Paratert butyl catechol Hidrokinin Hidrokinin Diphenylamine Parametoxy phenol Thymol Phenol Inorganic acid

ACN Styrene monomer VAM Vinyl chloride Acetone cyanohydrin

Eğer mümkünse malın inhibitor miktarını kontrol edin. Bu gerçekte basit bir metodla yapılır. Inhibitor kontrolünü yapacağınız bir ölçek styrene ile üç ölçek metanolu karıştırın. Eğer karışım açık veya slightly bluish ise mal zarar görmemiş demektir. Slight whitish turbidity (bulanıklık) polimerizasyona işarettir ve belki de inhibitor harcanmış ve tükenmiştir. Shipper’dan yüklenecek kargonun inhibitor kontrolü için kiti vermesini isteyin. Polimerize mallar emniyet altında tutmak için şunları unutmayın: - Malı mümkün olduğunca soğuk tutun. Asla sıcak bir kargonun komşu tankı veya ısıtılacak bir kargonun tankı olarak yüklemeyin. - Tank kapaklarını kapalı tutun. Gereksiz yere ışığın içeri girmesinden kaçının. - Düzenli olarak kargo sıcaklığını kontrol edin. Herhangi bir ani sıcaklık yükselmesinde veya kabul edilebilecek değerlerin sıcaklığın üstüne çıkması halinde hemen shipper veya shipsowner’ a telefon ederek durumu tartışın. Olabilecekleri öğrenin. Jettison cargo (yükü denize tahliye) belki de başvurulacak son çaredir. Acetone cyanohydrin zamanla dekompose olur, ısı yardımı ile hızlanır. Inorganik asit ihtiva eden bir stabilizer ilave edilir. Diğer noktalar yukarıdaki gibidir.

2.03. TOXIC V.S. EDIBLE PRODUCTS Toxic mallar edible (yenir-yenilebilir) mallar içine asla karıştırılmazlar. IMCO Chemicals Bulk Code tahminlerin aksine bu konuda hiçbir kural koymamıştır Edible mallar kesinlikle bulk head to bulk head şeklinde toxic mallarla birlikte yüklenmezler. Kesin seperasyon ve çift blind flange valfler kullanılmalıdır.

3. CARGO PLANNING ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 10 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

Aşağıda verilen check list yük planı yapılırken yararlı olabilir. 1) Geminizi öyle bir trimde yükleyin ki, tahliye esnasında ne kargo tankına ne de balast tankına balast almak zorunda kalmayın. Receiver’ın tahliye sırasının nasıl olacağını öğrenmeye çalışın. Hagging-sagging durumlarını gözleyin. 2) Inter-reactive kargolar birbirlerine komşu tanklarda yer almamalıdır. Piping sistemi çift blind flange valflerle sepere edilmelidir (Valflerin operasyonu sırasında herhangi bir istenmeyen hatayı önlemek için). Kargoları compatibility chart’tan mutlaka kontrol edin. 3) Toxic kargolar kesinlikle edible kargoyla komşu tanklara konmamalıdır. seperasyonunu yine çift blind flange valf ile sağlayın.

Line’ların

4) Tank coating’inin; imal edici firmanın verdiği listeye göre kargolara uygun olup olmadığını kontrol edin. Genel kurala göre zinc silicate coating, strong solventlere (aromatics, alkoller, ketonlar, vb.) dirençlidir. Buna karşılık costik soda, alkaline cleaning mallara karşı dirençli değildir. Epoxy coating; petroleum mallar, costik soda, vegetable oil, şarap, deniz suyu, fatty asitlere karşı dirençlidir. Alkoller ve aromatiklere karşı ise sınırlı dirence sahiptir. Epoxy için kömür; deniz suyu, crude oil ve petroleum mallara karşı dirençli, fakat jet fuels veya light oil’ler için kullanışsızdır. Kontaminasyona sebep verirler. 5) Bazı durumlarda; tank coating üreticisi bir mal için olan sınırlı akseptansları verir (zaman ve sıcaklık). Bu durumda ısıtılmış kargoyu bulkhead’in diğer yanına almayın. Özellikle solvent kargolardan sonra hemen epoxi kaplı tankı boşaltın. Metanolden sonra aynı tanka hemen balast doldurmayın. 6) Polimerizable mallar kesinlikle ısıtılmış, sıcak veya ısıtılacak kargoyla bulkhead kontaktında olmamalıdır. Aynı durum drying yağlar içinde geçerlidir. (örneğin linseedoil) 7) Volatile mallar (aromatics, ketones, alcohols, etc.) kesinlikle ısıtılacak veya sıcak kargoyla bulkhead kontaktı olacak şekilde konmamalıdır. (Bu durumda evaporation ile lüzumsuz yere kargo kaybı önlenecektir.) 8) Kargo tankları normalde yüklemeden önceden kontrol edilir ve onaylanır. Bu; gemiyi, kontaminasyon olmayacak diye rahatlatmamalıdır. Asıl önemlisi malı yerine sağ salim götürmektir. 9) Kuvvetli kokuya sahip (fish oil, phenol, octanol, tall oil, turpentene, molases gibi) kargolardan hemen sonra kokuya duyarlı kargolar yüklenmemelidir. (Örneğin glikoller, vegetable yağlar gibi) 10) Leaded gasolinden sonra human veya animal consumption kargolar (virgin naphta feedstock gibi) bir sonraki kargo olarak yüklenmemelidir. Lead compounds (baş bileşikler) birçok ara kargo yüklemesi olsa bile özellikle coated tanklarda bulkhead’lere yapışırlar ve yiyecek kargoları için tehlike oluştururlar. Şarap yükü lead remains’lerinde çözülür; bu durum orada birçok kargo yüklense veya lead compound kargo çok eski olsa bile gerçekleşebilir. 11) Eğer yüklenecek kargonun saflığından kuşkulu iseniz, yani bir sorun olduğundan şüpheleniyorsanız, bu durumda loading manifolddan bir numune alın ve bunu mühürleyip, tanıtımını yaptırın. Bu ileride çok işinize yarayabilir. 12) Yüksek kaynama noktasına ve/ veya düşük su ile karışabilirliğe sahip kargolardan sonra (örneğin lubrication oil) çok az da olsa yıkamadan sonra tankta bu kargoların artığı kalabilir. Bu durum tabii ki duyarlı kargo yüklenecekse (metanol gibi) hiç iyi değildir. Durumunuzu buna göre ayarlayın. 13) Trim ve stabilite kitaplarını gözden geçirin. Kargo dağıtımı v.b. ile ilgili herhangi bir sınırlama v.b. olabilir. (Herhangi bir hasar durumu yaratmamak için bu şarttır.) ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 11 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

14) Eğer aynı line’ı birden fazla mal için kullanacaksanız; önce lighter malın tahliyesi veya yüklemesinden başlayın. Daha sonra daha viskoz olanı ile devam edin. Belki line’ın drain ve stimlemesi gerekebilir. Bunun için açık bir dirsek (loop) bırakın. Daha duyarlı kargolar tank kapağından da yüklenebilir. (Kontaminasyon riskini azaltmak için) 15) Çift valf uygulaması, yani sizin iki valfi aynı anda kapatmanız, kimyasal taşımacılıkta geçerli bir yol değildir. Blind flange gereklidir. Blind flange’ler 2-3 mm kalınlığında s.steel olabilir. Fakat reaktif kargoların daha kesin bir seperasyon istediğini unutmayın. 16) İki kargo parcel arasında sıvı seviyelerini dikkatsizce ayarlamayın. Birinden birinin seviyesini daha yüksek tutun. Tabii ki hangisini yüksek tutacağınız; birinden öteki kargoya sızıntı olması halinde hangisi daha az kontamine ve tehlikeli reaksiyon oluşturacaksa o daha yüksek olacaktır. 17) Yüklemeden önce mutlaka valflerinizi kontrol edin; sızdırmazlığını sağlayın ve kargo başladıktan sonra kaçıranlarını değiştirin veya önlemini alın. 18) Isıtma başlamadan önce heating coil’leri purge edin ve kaçak olup olmadığını kontrol edin. Isıtma başladıktan sonra da bir süre geri dönüşü makineye göndermeyin, güverteye drain edin ve suyu kontrol edin. Özellikle asit ve bazik özellik taşıyan kargoları Ph kağıdıyla saptayabilirsiniz. Gene de en iyisi ısıtmalı yükleri yüklemeden önce heating coil’leri pressure testine tabi tutmaktır. 19) Eğer ısıtmalı yükünüz yoksa ve/ veya bazı yükü ısıtıp diğerini ısıtmıyorsanız geri dönüşe mutlaka kör vurun (Bunu eğer hiçbir ısıtmalı yükünüz yoksada mutlaka yapın.). 20) Suya duyarlı kargoları yüklemeden önce (halogeneted compounds; trikloretilen, dikloretilen gibi) veya chloride duyarlı kargolardan önce (alkoller, glikoller gibi) mutlaka tank kapaklarına ve butterworth kapaklarına hose testini yapın ve sızdırmazlığı kontrol edin. Aynı şekilde valfleri, valflerin salmastralarını ve kaçırmadıklarını tesbit edin (açık güvertedekiler). Baca valflerini kontrol edin. Pompa boğazları ve diğer yerleri unutmayın. 21) Eğer B/ L malı ile gerçek yüklenecek mal arasında bir uyuşmazlık görürseniz mutlaka owner’a danışın. (Bu konular; miktar, yıkama maliyeti, safety gibi konular olabilir.) 22) Eğer hemen sonra shipyard veya drydock’a girecekseniz çok toxic kargoları taşımayın. Temizliği kolay, hafif yükleri tercih edin.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 12 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

4. CHEMICAL DICTIONARY ACID NUMBER: (Neutralization number) 1 gr. yağ veya 1 gr.oildeki (fat veya oil) free fatty asidi nötralize etmek için gerekli olan mg. olarak potasyum hidroxid “KOH” miktarıdır. Gerekli durumlarda free asidi ölçmek için kullanılır. ALCOHOL: (OH)  hidroksil kökleri ihtiva eden (bir veya birçok olabilir) organik bileşiklerdir. Alkoller; ihtiva ettikleri hidroksil kökleri (OH radicals) sayısına göre mono- di- tri vb. olabilir ve OH kökünün pozisyonuna uygun olarak primary- secondary veya tertiary gibi isimlendirilirler. ALDEHYDES:  Alkol ve asitler arasında bir pozisyonda olan ve CHO kökü ihtiva eden organik bileşikler gurubudur. Aldehidler hidrokarbonların (örneğin alkollerin) oksidasyonu ile elde edilir ve alkol üretiminde kullanılabilir. (örneğin CH3CHO=acetaldeyhde) ALKYL:  Non- cyclici doymuş (saturated) hidrokarbonlardır. Genel formülleri CnH(2n+1) dir. ALIPHATIC: Karbon atomları ring structure şeklinde olmayan, “O” şekilde dizilmemiş bileşiklerdir. ALKANES (ALCYNES):  Aliphatic doymuş hidrokarbon tipidir (CnH(2n+2)). Örneğin: Pentan - C5 H12 AMINES:  Amonia’dan elde edilmiş amonia kökenli hidrojen atomları bir veya iki veya üç alkali grupla yer değiştirmiştir. ANTIFREEZE: Genelde glikol kökenliler, glikolden üretilmişler için kullanılır. AROMATICS:  Aromatik hidrokarbonlar (benzene hidrokarbonları) doymamış, daire şeklindeki karbon atomları ile 6 karbon nucleus dairesinden oluşur. (Örneğin; aniline, naphtalane, benzene, toluene, xylene) CARBONYL GROUP:  Aldehit ve keton karakterindeki CO grubudur. CARBOXYL GROUP : Birçok organik asidin karakteristik kısmıdır. BRIMSTONE: Sülfürün diğer adıdır. CARBONHYDRATES:   Carbon, hidrojen ve oksijenden oluşmuş bileşik gruplarına karbonhidratlar adı verilir. Doğal bileşikler ; örneğin şeker, starches, seluloz, pentosans, galactons vb. dir. CHLORINATION: Chlorin’in bileşiklerini üretmektir. CHLLORINATED HYDROCARBONS : Halogeneted (yani tuz yapıcı) hidrokarbon tipidir. Burada 1 hidrojen atomu, 1 chlorin atomu ile yer değiştirmiştir. COLOUR DETERMINATION : Kimyasal taşımacılıkta saf malların rengi ve durumu tarif edilmiştir. Bundaki herhangi bir sapma kontaminasyona işarettir. CRACKING : Petroldeki geniş, büyük hidrokarbon moleküllerini parçalayarak daha küçük molekül üretme metodudur. DERIVATIVE: Basit kimyasal reaksiyon yolu ile bir bileşikten (from compound) diğer bileşiği elde etmektir. Elde edilen maddeye de derişik denir. Örneğin; organik bileşikler aynı yapısal köke sahip birçok bileşiğe sahiptir. (Örneğin benzenden birçok derişik yapılır.) DEW POINT: Buharın sıvılaşmaya başladığı andaki sıcaklıktır. ESTERS:  Organik asit ve alkollerden (baz) üretilmiş organik bileşiklerdir (tuz). Birçok ester doğal olarak gerçekleşir; solventler gibi esterler de çok önemlidir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 13 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

ETHER: Bir veya daha fazla hidrokarbon kökü taşıyan, organik oksitlerdir. (örneğin dietileter) ETHANOL : Etil alkol (spirit, spirit of wine, grain alkol, absolute alkol). FATTY ACID: Organik/ monobasic (tek köklü) aliphatik asitlerdir. Tıpkı glycerol esterlerindeki gibi yağların içinde de üç tane asit oluşur (palmitic- stearic- oleic acid). Fatty asitleri müşterek olarak hayvansal veya bitkisel dokulardan ve bunların boiling veya extraction yoluyla elde edilir. Fatty asitler, edible oil ve fats’lar için çok gereklidir, ayrıca sabun yapımında da kullanılır. FUMING SULPHIRIC ACID: H2S2O7  konsantre sülfirik aside daha fazla sülfür trioxid absorbe ettirilerek elde edilir. Oleum diye de adlandırılır. GLYCOLS: 2-OH grubu ihtiva eden aliphatik secondary alkollerdir. (etilen glycol- MEG- DEG) HALOGENS:   Kimyasal olarak florine, chlorine, bromine ve iodine elementleri ile ilişiği olan demektir. HALOGENETED HYDROCARBONS : (tuz yapıcı, tuz yapan hidrokarbon). Hidrokarbonlardan (metod yolu ile) bir tek atom hidrojenin, bir tek atom halojenlerden biri ile yer değiştirmesi ile oluşan başka bir tür hidrokarbondur. Halojenler hidrojen ile kombine olduklarında asit (örneğin H Cl) veya metal tuzlarını (örneğin Na Cl) oluştururlar. Halojenlerin başlıcaları; florine, chlorine, bromine, iodine’dir. HYDROCARBONS : Hidrojen ve karbon kombinasyonudur. Çok önemlidir; parafinler, doymuş aliphatic hidrokarbonlar ya hidrojen ya da haljenlerle bileşiktir ve nadiren kimyasal olayda farklıdır. Sıvı parafin alkol ve ether içinde çözülür, fakat suda çözülmez. HEAVY CHEMICALS:   Endüstriyel olarak çok miktarda üretilirler (örneğin sülfirik asit, costik soda); fakat petrochemicalları kapsamazlar. HYDROGENATE: Doymamış bileşikleri doyurarak hidrojen molekülleri üretmektir. HYDROLISIS:  Suyun içinde, bir maddeyle oluşan reaksiyon sonucu; bir veya birkaç yeni madde teşkil edilmesidir (Örneğin; hidrolizable solventler) . Asetatlar, esterler, halogeneted compounds (genellikle chlorinated) su ile birleşince organik veya inorganik asitleri teşkil ederler. HDROXYL GROUP:   OH kökü (oksijen ve hidrojen) , alkoller ve phenollerdeki karakteristik parçadır. HYGROSCOPIC: Hygroscopic bileşikler havaya maruz kaldıklarında; buharı absorbe ederler. Fakat ıslak olmazlar. IGNITION TEMPERATURE:   Sıvılarda flash point’e gelen ısı; gazlarda, buharlarda ignition temperature’a karşılık gelir. Yani vapour-air karışımının ateşlenebildiği en düşük ısıdır. INHIBITORS:  Yüke katıldığı zaman onun kimyasal değişimini önleyen (Bu değişim; polimerizasyon, oksidasyon, korozyon olabilir.) veya yavaşlatan bileşiklere verilen genel addır. ISO: Benzerliği ifade eder. KETONES:  Secondary alkollerin oksidasyonundan elde edilen ve carbonil grubu ile karakterize edilen organik bileşiklerin sınıfıdır (aseton, MEK gibi). MINERAL ACIDS: Strong inorganic acid’ler, sülfirik asit, hidroklorik asit, nitrik asit, fosforik asit gibi. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 14 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL n-: Normal anlamına gelir.

MINERAL OIL: Petrolden elde edilen sıvı hidrokarbon karışımlarıdır. MONO: Bir anlamına gelir. MONOMER:  Karbon ihtiva eden molekül veya bileşiktir ki polymer olabilir. ODOUR: Kargo kontaminasyonunda kullanılan normal olmayan kokudur. OXIDATION: Maddenin oksijenle birleşmesidir. OLEFIN: Doymamış hidrokarbon sınıfıdır. olmuşlardır.

Büyük kimyasal aktiviteleri ile karakterize

POLYMERIZATION: Maddenin moleküllerinin birleşerek yeni bileşik oluşturmasıdır. Başka bir deyişle; monomerin, polimer olmasıdır. Polimerizasyon; sıcaklık, ışık, bazı asitler, bazen pas veya diğer bileşikler nedeniyle hızlanabilir. SOLVENT:  Chemical taşımacılıkta ve endüstride diğer maddeleri çözmek için kullanılan mallara verilen addır. (Örneğin; aseton, alkoller, glikoller, benzen, nafta, carbontetrachloride, carbondisülfide turpentine, toluene, xylene, cyclohexanol gibi) VAPOUR DENSITY : Buharın veya gazın aynı basınç, sıcaklık ve hacimdeki havanın ağırlığına oranıdır. Değer 1’den küçükse vapour havadan hafiftir. 1’den büyükse havadan ağırdır.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 15 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

5. TOXICOLOGY, SAFE PRACTICES ON BOARD, PERSONAL PROTECTION 5.1. POISONING AND OTHER RISK WITH CARGO CONTACT Farklı kimyasal maddeler insan vücudu üstünde farklı etkiler gösterirler. Zehirlenmenin tarifi dünyada tek değildir. Yalnız IMCO Code’a göre bir madde oral intake, inhalation veya skin contact sonucu ölüm riski veya ciddi şekilde vücuda zarar veriyorsa zehirlidir. Maddenin zehirliliği LD50 terimi ile ifade edilir. Lethal dose (veya Lethal concentration: LC) şöyle tesbit edilir. Test serisinde hayvanların 50%’sini öldüren mg/kg (vücuttaki bir kg başına düşen mg olarak zehir miktarı) cinsindeki miktardır. Bu figür maddenin zehirliliği hakkında kaba bir bilgi verir. Fakat hayvanlar farklı duyarlılık gösterdiklerinden bu miktar insanlara uygulandığında bazı problemler oluşturur. LD değerlerine örnekler (öldürücü ilacın üç kategorisi): CLASS 1 2 3

LD50 125 mg/kg bodyweight 125-1500 mg/kg bodyweight 1500-2000 mg/kg bodyweight

MADDE Paration (öldürücü ilaç) Malation (öldürücü ilaç) Bromofos (öldürücü ilaç)

Endüstride zehirli maddenin düşük konsantrasyonuna uzun süre maruz kalmak kanser sebebidir. Bu TLV veya MAC (maximum allowable concentration) ile ifade edilir. TLV: Zehirli maddenin ppm (mg/cm3) olarak kafadaki miktarıdır ve insan bu miktara günde 8 saat, çok uzun süre maruz kaldığında o maddenin hiçbir zararlı etkisi olmaz. Bu değerin tesbit edilişi Drager, Auer tüplerinde yazmaktadır. Genelde gaza maruz kalma olayı TLV değeri ile ifade edilir. Fakat insan vücudu daha yüksek konsantrasyonlara daha uzun süre maruz kalabilir. Zehir insan vücuduna oral yolla, solunmayla veya deri temasıyla girebilir. Vücut tarafından absorbe edildikten sonra bazı organlarda genel zehirlenme etkisi gösterebilir. Son zamanlarda bazı endüstriyel chemical’ların kanserojen etki gösterdiği görülmüştür. Bu nedenle bazı ülkelerde TLV değerinin daha altında bir değer kabul edilmeye başlanmıştır. Bazı maddeler lokal olarak tahriş edici (irrtant) etki gösterirler, bazıları da gözlere ciddi zarar verirler. Bazıları da lokal temas olmadığı halde derinin absorbe etmesi nedeni ile tehlikeli olurlar. Gazlar tek başına tehlikeli olmayabilir, bunların hava ile deplasmanları ve bileşimleri tehlikeli olabilir (Örneğin nitrojen inert gaz olarak tankta bulunuyorsa). Maddenin zehirliliği; sıcaklığı, suda veya yağda (skin) eriyip erimemesi ve volatilitesi ile ilgilidir. Chlorinated hidrokarbonlar (tetrachloride, cloroform) böbreklere zarar verir (az bir süre maruz kalınsa bile). Zehirlenmenin semptomları madde ile kontakttan saatlerce sonra bile görülebilir. Zehirlenmenin ortak semptomları bulantı, baş ağrısı veya dönmesi, zor nefes alma ve şuursuzluktur. İnsan vücudu akut ve kronik zehirlenmelere farklı direnç ve reaksiyon gösterirler. Akut zehirlenme; yüksek dozda veya kuvvetli konsantrasyonda zehire bir kereliğine maruz kalmaktır. Kronik zehirlenme; küçük dozda veya düşük konsantrasyonda zehirle uzun süreliğine maruz kalmaktır. Örneğin benzen, akut zehirlenmede şuurunazalmasına sebep olur; fakat kronik zehirlenmede blood ve bone marrow damage’a sebebiyet verir. Bazı kimyasallar ilk kontaktta duyarlılık gösterir. Aynı maddeyle düşük konsantrasyondaki kontakt kuvvetli zehirlenmeye yol açabilir. Aşağı yukarı bütün zehirlenme durumlarında müşterek ana metodlar kullanılır. zehirlenme çeşidi panzehir gerektirebilir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 16 of 34

REVISION : 0

Birkaç

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

Birçok akut zehirlenme hafıza kaybına, şuursuzluğa sebep verir. Hemen hastayı açık havaya çıkararak gazlı ortamdan uzaklaştırın. Birçok ölümle sonuçlanma kazazede iyi soluk alamadığından ve breathing apparatus kullanmadığından olmuştur. Önce hastanın düzenli soluk almasını sağlayın (Dili içeri kaçmışsa çıkarın). Hastayı yuvarlanmayacak şekilde bir tarafına doğru yatırın. Boyun ve bel kısmındaki elbiseleri iğreti şekilde çıkarın, orayı açık bırakın. Ağızdan ağıza solunum kurtarıcı için bazen tehlikeli olabilir (özellikle ACN zehirlenmesinde). Dikkatli olun, kalp masajı gerekebilir. Eğer hastanın durumu onun hayatını riske sokmuyorsa şunlar yapılabilir. After inhalation: Hastayı biraz efor ve çaba sarfettirerek temiz havaya çıkartın. Çabasızlık hastayı daha sonra zararlı yönde etkileyebilir. Hastada zehirlenmenin hiçbir semptomu görülmese ve sakin görünüyorsa bile bazı gazların etkisi sonradan çıkar (nitrojen oksitleri, inert gaz nitrous gazları gibi). Hastayı rahat bir oturuş durumunda muhafaza edin (Eğer şuurunu kaybetmişse onu önlemeyin.). After splash in the eyes: Hemen bol suyla iyice yıkayın. Göz kapakları açılmaya zorlanmalı ve gözün içi çok iyice yıkanmalıdır. Göz yıkaması acı veren veya vermeyen göz damlaları ile de yapılabilir. Asit veya alkali (costik) durumunda 4-5 saat her 15-30 dakikada bir iyice yıkanmalıdır. Bu yıkamada NaCl salt solüsyonu (0.7-0.9 %) kullanılabilir. Ayrıca sterilize göz merhemlerinden günde birkaç kere sürün. Asit veya alkali durumlarda medicine advise almak en iyisidir (Bazlı durumda göz için temiz deniz suyu kullanabiliriz.). After skin contact: Malın döküldüğü yerleri su ile çok iyi yıkayın. Temiz deniz suyu da kullanabilirsiniz. Elbise, yüzük, saat, ayakkabı vb. çıkarılmalıdır. Dökülen yer sabun ile iyice yıkanmalıdır. Çünkü suda çözülmeyen bir kargo sabunlu su ile çıkartılabilir (Zehir derinin yağında çözüleceği için yıkıyarak bunu derinin üstünden atmalıyız.). After swallowing (yutma): Eğer hasta etki altında değilse, zehiri seyreltmek için birkaç bardak sıvı (suyu tercih edin) verin. (Alkol kesinlikle vermeyin.) Alkali yutulmalarından sonra limon suyu veya 1% asetik asit solüsyonu verin. Eğer varsa zehirlenmenin miktarına göre medicine coal tableti verin (Zararsızdır, 30 veya 60 crushed coal tableti suyla verilebilir.). Hastayı kusturun, fakat corroding mallar (asitler veya coustikler) veya oil mallarda (kerosone, gasoline) kusma hastanın hayatını tehdit edebilir. Midenin seyreltik durumuna göre bu çok önemlidir. Şüpheli durumda hastayı kusturmayın. Kusma (vomitting) hastaya tuzlu su verilerek sağlanabilir veya parmakla hasta kusturulabilir. Bazı kesin mallar kesin antidotes (panzehir) isterler (örneğin ACN-acetone cynohydrine gibi kargolar). Bu durumda poison chest’ten ilacı alın (Bu ilaç amyl nitritedir ve ampulu alınır.). Temiz bezle 15 saniye aralıklarla 5 kere hastanın burnuna tatbik edilir. Oksijen zayıf soluk almada kullanılır. IMCO Code gemide oksijen cihazı olmasını şart koşar. Zehirlenme durumunda shipper’dan ve radiomedical servisten hemen yardım isteyin. Shipper malın özelliklerini iyi bilmelidir.

5.2. CARGO INFORMATION TO SHIP’S PERSONEL Aşağıdakileri yapmak ve tecrübesiz kişileri uyarmak emniyet açısından çok gereklidir. - Yüklenecek kargonun özellikleri, handling-pumping, toxity corrosive, first aid, etc. - Herkesin göreceği yere ve bordada accomodation ladder’ın olduğu yere kargo planı asın. - Cargo Information cards’ı asın. - Cargo handling sırasında kullanılacak ekipman hazır olsun. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 17 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

- Kimyasal kargolar hakkında literature, medical advice gibi bilgileri elinizde bulundurun. - Eğer yüklenecek kargonun odour treshold’u TLV değerinden yüksekse uyarınızı yapın. (örneğin ally alcohol, EDC, carbon tetra chloride gibi) - Havadan daha ağır buharı olan kargolarda daha açık net uyarı yapın (cofferdam, pump room gibi yerlerde). - Asla çalışma elbisenizi kamaraya almayın ve sık sık yıkayın. - Yemekten önce ellerinizi yıkayın. - Her tip kargo hakkında (taşınan) yangınla mücadele hakkında bilgi verin. - Bazı toxic kargolarda suni solunum kurtarıcı için tehlikelidir (ACN gibi). - Özellikle tehlikeli kargoların vapour inhalation (ACN- TCE) ve skin contact’ı (asit, bazlar) hakkında bilgi verin. - Nerede eye washing bottles olduğunu bildirin (deck office, cargo manifolds at deck gibi). - Yalnız başına ıssız yerlerde kimsenin çalışmasına müsaade etmeyin. - Kargo toxic ise escape breathing mask’lar hakkında bilgi verin.

5.03. SHIP INFORMATION TO SHIP’S PERSONEL - Hortumun üstünde working pressure yazılı ve markalı olmalı; şüphelenildiği takdirde 6-10 kg ile test edin. Flange’ler arasındaki electrical bond’ları ölçün. - Özellikle petrol ürünlerinde yüklemeye slow rate ile başlayın. Herhangi bir statik electric charge ve incendive spark’ı önlemek için 0.5 metre olana kadar kargo hızı 1m/sn.’yi cargo piping’te geçmeyecek şekilde yükleyin ve sonra arttırın. 1m/sn. kargo hızının anlamı: 4’’ lik için 30 m 3/h 8’’ lik için 114 m 3/h 12’’ lik için 258 m 3/h - Oxidizing vegetable’lardan sonra az oksijen sebebi ile hem en tanka inmeyin.

5.04. PERSONAL PROTECTION Kargo tanklarında personel korunumu için hem soğuk hem sıcak iklim şartlarına göre bir takım ekipmanların bulunması zorunludur. Bunlar şunlardır: Oil skins: Sıvı dökülmesine, sıçramasına karşı kullanılır. Genelde çift kat olur. Malzemesi genelde oil-resistant PVC veya cotton veya naylondur. Rengi de çekici, kolay görünen renkler olan siyah, sarı ve portakal rengi olabilir. Aprons: Tropikal iklimlerde kullanılan oil skins’e alternatif olan giysidir. Gloves: Uzun olması ve PVC veya nitril rubber olması tercih sebebidir. Full Protective Suit: Toxic kargonun bulunduğu yerlerde deriye toxic sızmanın m ümkün olduğu her yerde bunu önlemek için kullanılır. Malzemesi kuvvetli ve kalitelidir (yaklaşık 400 gr/m2). Naylon textil sentetik rubber’la kaplanır veya yalnızca PVC’den yapılır. Fakat genede üreticinin tavsiyelerine uymak lazımdır. Full protective suit’ler normalde breathing mask ile kombine halde kullanılır; elbise içeride çok az bir overpressure’a sahiptir, böylece kargo ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 18 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL buharının içeri girmesi önlenmiş olur. Elbiseler kesinlikle serin ve karanlık yerlerde muhafaza edilmeli, askıya asılmalı ve neta edilmelidir. Breathing Mask with Compressed Air Supply: Toxic buharın olduğu yerlerde kullanılır. Breathing maskları en az ayda bir kontrol edin. Bunların içinde rubber diaframlar vardır, bunlar valf vazifesi görürler. Çok hassas olduklarından çabuk bozulabilirler. Bunların kurumadığını ve yapışmadığını kontrol edin ve manometre ile tüp basıncını gözlemleyin. Senede bir kere maskeler bir uzman tarafından test edilmelidir. Maskeler kullanımdan sonra sabunlu su ile yıkanmalı, dezenfekte edilmeli ve plastik paketlerde muhafaza edilmelidir. Breathing Hood (kukuleta, örtü): Basit bir kullanımı vardır. Hava yaklaşık 6 atmosfer basıncında çalışan kompresörden direk olarak sağlanır. Kompresörden gelen hava remove oil ve kondanse suda süzdürülerek maskeye gelir. Genelde bu tipler tank yıkamalarda kullanılır. Basit olduğu için herkes kolaylıkla kullanabilir. Kompresör egzos kontaminasyonu olmadan temiz havayı çekmelidir. Goggles: Dökülmeye, sıçramaya karşı çok iyi bir önlem sağlamaktadır. Gas Masks: Gemilerde sınırlı olarak kullanılır. Atmosferdeki oksijen miktarına göre kullanılır. 16%’nın altında kullanılmamalıdır. Acil durumda kullanmak üzere aşağıda belirtilenleri tahliye ve yükleme esnasında gemide bulundurun: Gas mask (full and mouthpiece with nose clamp) Eye washing bottles Two breathing apparatus Toximeters Full protective suit

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 19 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

6. MATERIALS 6.01. IRON, STEEL Mild steel ve high tensile steel kimyasal tanker ve kargo tankı yapımında önemli bir materyaldir. Çelik yalnız birkaç mal tarafından zarar görür (asitler ile balast ve yıkama suyu). Çeliğin kendisi de birkaç kargo için pisleticidir (contaminates). Bunların da başında high purity costik soda gelir. Rust (pas) birçok kargo için kontamine konusudur (viscos heavy liquids, coustic soda ve glycol gibi). Rust polimerizasyonu ve polimerize olabilir kargoları hızlandırabilir. Rust bir önceki kargo atıklarını emebilir (özellikle heavy oil’den sonra) ve bir sonraki kargo için kontaminasyon oluşturabilir. Bu nedenlerden dolayı rust tank temizliği için daha fazla dikkat gerektirir ve gecikmeye yol açar. Bu nedenlerden dolayı kimyasal tankerlerde koruyucu coating olmadan s teel kullanılmaz. Coating tekniği son zamanlarda çok büyük gelişme gösterdi. Fakat hala her kargoya karşı dayanıklı bir coating yapılmamıştır (asit, özellikle fosforik asit). Herhangi bir yerde coating’in bozulması korozyonu başlatır. Bu rubber coating dışında hepsi için geçerlidir. Rubber linnings çok uzun süre corrosive kargolar için bile kullanılabilir. Genelde steel alkalilere karşı oldukça dayanıklıdır (konsantrasyonu yüksek olsa bile) (coustic soda- ammonia).

6.02. STAINLESS STEEL Stainless steel son yıllarda çok kullanılmaya başladı. Bunun nedeni yalnızca chemical resistance oluşu değil, ayrıca tank temizliğinde de kolay olması ve kontaminasyon olayını azaltmasıdır. Stainless steel’in üstünde onu passive eden, yani güçlendiren, çok ince bir chromium oxide film tabakası vardır. Bu ince film tabakası bozulmadığı sürece korozyon olmaz. Stainless steel’in çok sayıda avantajları vardır. Ama taşınan kargoya göre garantisi değişir. Yani stainless steel içinde agressif olan kargolar vardır. Düşük karbon ihtiva edenler kaynak civarında corosyon resistant isterler. Karbon, chromiumu chromium carbide çevirmeye çalıştığından (kaynak civarında ısı etkisiyle) corosyon resistant azalır. Titanyum ilavesiyle neutralizing sağlandığından ve etki azaldığından bu metodda karbon miktarına müsade edilebilir (yani karbonun yan etkisi titanyum ile kaybediliyor). Az miktarda nitrojen katılması da çeliğin tensile strength’ini dikkate alınacak şekilde arttırır. Genel Korozyon: Stainless steel’de corrosive kargoların etkisiyle başlar (örneğin fosforik asit). Pitting Korozyon: Birçok zarara sebep olabilir. Pitting’lerden kaçmak için genelde molybendum miktarı yüksek tutulur. Pitting 1-2 mm derinlikte ve çapında küçük deliklerle başlar. Genelde pitting genel korozyonun ardından başlar. Aşağıdaki maddeler stainless steel için agresiftir: - Clorides (sea water salt): 100-200 ppm’in üstündeki miktar genelde tehlikelidir (Özellikle fosforik asit gibi diğer agresif kargo ile beraber olursa). Flourides de aynı şekilde çok agresiftir. - Yüzeyin üstünde demir veya diğer materyallar - Kaynak artıkları - Dalgalı yüzey, küçük çatlaklar, yüzeyin deforme olması - Oksijenin azlığı da chromium oxide formasyonunun oluşmasında zorluk oluşturur. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 20 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL - Yüksek sıcaklık (>40°C) korozyonu çabuklaştırır. Crevice Korozyon: Dar boşluklarda, bu küçük boşluklara corosive maddelerin sızması ve burada hava sirkulasyonunun olamaması yüzünden oksijen azlığı sonucu oluşur. Stainless steel’in korunması için şunları yerine getirin: 1. Keep chlorides away: Deniz suyunu tankta uzun süre tutmayın, deniz suyu yıkamasından sonra mutlaka tatlı su durulaması yapın. Deniz suyunun kuruması ve tuz kristallerinin oluşmasına asla müsade etmeyin. Aynı şekilde saline atmosferin de girmesine müsade etmeyin. Denizdeyken tanka girerken ayakkabılarınızı değiştirin. 2. Remove any particles or sediments: Rust gibi grinding operasyonundan sonra kalan parçacıkları, kargo sedimentlerini vb. mümkün olduğunca çabuk tanktan çıkarın. 3. Surface finish: Tank yüzeyi parlak ve kışırdan uzak olsun. Bunun anlamı; korozyon veya diğer deforme olayları orjinal parlaklıkta yüzeylerde olsun (Farketmek kolay olur). Normalde grinding disc “grain 80” kullanılabilir. Ardından tamamlama operasyonu için “grain 120” kullanılır. Pitting’ler kaynakla doldurulabilir. 4. Inspect for corrosion after each cargo: (Özellikle tank bottom ve güvertenin altlarını). Bazen tuz kristalleşmesini önlemek için balastlı seferde tank boşsa, 15-20 cm fresh water’ı s.steel tanklara almanız çok iyi olur. 5. Cleaning normalde müşterek temizleme maddesi olan emulsiferler, solvent cleaner ve alkali cleaner’larla yapılmalıdır. 6. S.steel bazen 12-15 % nitrik asit (HNO3) ile pasive edilir. Bu asit çok kuvvetli oksidasyon yapar. Bu yolla cromiumun steel üzerine kurulmasını sağlar, böylelikle chemical resistance artar. Pratikte passivation rengi atmış yerleri düzeltmek, yüzeydeki parça pislikleri atmak için kullanılır. Gerçekte faydası bir temizleme aracı olmaktan daha fazladır. Tank asitle yıkandıktan sonra 10-20 dakika sonradan tatlı su ile iyice yıkanır. 7. Pickling: S. steelin en dayanıklı temizleme yoludur. Bu metod removal of welding slug, oxides, discoloration için yapılır. Nitrik asit ve hydroflorik asit ihtiva eder.

6.03. CUPROUS ALLOYS (BAKIR ALAŞIMLARI) Bakır ve alaşımları birçok kargoda erir ve kontaminasyona sebep olur. Bakır alaşımından yapılan heating coil’ler zamanla coustic soda tarafından zarar görür. Fakat genelde kimyasal tankerlerde heating coil’ler Al Sl 316 veya 317’den yapılır.

6.04. MAGNESIUM and ALUMINIUM ALLOYS Magnesium ve aluminium poor corosion resistance’larından ötürü kesinlikle kargo tankı bölümlerinde kullanılmazlar. Bu alaşımlar genelde anod olarak kullanılırlar. Metanol magnezyum elementi ile kontamine olabilir. Eğer herhangi bir anod varsa bu mal yüklenmeden önce çıkarmak lazımdır. Çok yaygın olan yanlış bir kanaat vardır. Buna göre Al/Mg alaşımları spark proof meter ve tank cleaning element v.b. olarak kullanılmaları çok iyidir. Oysaki gerçek tam tersidir. Light alloy’lar dikkate oldukça alınacak şekilde incendive spark (farkına varılmayan spark) oluştururlar ve bu da steel objektlerinkinden bile daha fazladır. Örneğin bu alaşımlardan herhangi biri tanka düştüğünde kontakt noktasında bu light alloy’lar oksidasyon oluştururlar. (Böylece adding a reactive energy to the kinetic energy released). Yani hot spark olayı burada cold spark şeklinde ortaya çıkar. Yani steel elementi hot spark yapar, bunlar da cold spark yapar. Flamable mixture’ın patlaması için minimum miktarda enerji yeter. Bu nedenle light alloy’lar çok daha tehlikelidir ve bunları kullanmaktan kesinlikle kaçınmak gerekir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 21 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL Buna bağlı olarak piyasada spark free tools olarak satılan malları kullanmak tavsiye edilmez. Testler steel tool’ların bunlarla eşit emniyete sahip olduğunu göstermektedir.

6.05. TANK COATINGS Kimyasal tankerlerde tanklar s.steel olmadıkça coating yapılırlar. Ana sebepler; temizleme kolaylığı ve daha az kontaminasyon riskidir. Metoduna göre yapılmış ve iyi bakılan coating 10 sene veya daha fazla gider. Diğer taraftan bir hata coating’i toptan götürür. Bunun için her boyanın limitasyonlarını ve imkanlarını iyi bilmek önemlidir. Her boya üreticisi boyanın resiste olduğu kargoların listesini vermiştir. Şüphe durumunda üretici ile kontakt kurulması gereklidir; aksi takdirde geri dönüş çok pahalıya mal olur. Birçok üretici firma uygulamadan itibaren iki yıl süre için garanti verirler. Epoxy Coating: Genelde alkali, deniz suyu, şarap, vegetable oil, crude oil, gas oil, lub oil, jet fuels, gasoline ve weak acid’e (vegetable oil’lerdeki FFA, ancak asit değeri 20-40’ı aşmayacak) karşı iyi bir dirence sahiptir. Epoxy; aromatik hidrokarbonlar (solventler; benzene, toluene), bazı alkoller (örneğin metanol), ketonlar (acetone) ve bazı esterlere karşı sınırlı resisteye sahiptir. Bazen epoxy coating stronger acid’lere karşı resiste gibi gösterilir. Bu doğru olabilir; fakat coating’e zarar verir. İçindeki film tabakanın zararınadır. Böylece epoxy coating really corrosive liquid’lere karşı kullanılması doğru değildir. Epoxy coating kuvvetli solventler karşısında strese girer ve yumuşama eğilimi içinde olur. Bunu tırnaklarınızla kontrol edin. Birçok kere solventin yol açtığı bozulma uzun süre alabilir. Bunu tekrar tekrar kontrol edin. Bunu tesbit etmeden ısıtmaya başvurmayın (steam, heating etc.). Tankın üst kısımları belki hala sert gibi gözükebilir. Yumuşama, solventlerin etkisi, alttan başlar. Tankın her köşesini iyice ventile edin. Epoxy coating’in sertliği standart bir test olan kalem metodu ile tesbit edilebilir. Coating’in çeliğe yapışkanlığı, nüfuz edişi strong solvent taşımasından sonra azalacaktır. Bunu anlamak için bazı standart test metodları vardır (zamkla tablet yapıştırmak) ve bunu çekerken yeterli kuvvet sarf edilebilmelidir. Yani tablet kolayca çıkarsa coating’in durumu kötü demektir. Epoxy coating normalde 60°C’ nin üstünde (80°C ısı ile tank yıkama veya steaming vb. yapılmaz. Tabii ki sefer esnasında daha düşük sıcaklıklar kullanılır. Epoxy Tar Coating: Bu coating kömür tar’a ilave edilerek hazırlanır. Deniz suyu ve crude oil’e karşı mükemmel resistedir. Fakat asla kimyasal tankerlerde kullanılmazlar. Light hidrokarbonlar azda olsa solubility olabilir (jet fuels, gas oils, gasoline) ve tar’ın akmasına sebep olabilir. Mal kontamine olabilir. Zinc Silicate Coating: Genelde inorganik tipi, strong solventlere karşı epoksiden çok daha kuvvetlidir (yüksek sıcaklıklarda bile). Tipik ürünleri; aromatik hidrokarbonlar, alkoller, ketonlar, jet fuel; zinc’in pick-up’ına toplanmasına sebep olabilir ve kontamine oluşturabilirler. Zinc silicate asit ve alkalilere karşı resiste değildir. Kargonun Ph değeri 5.5 ile 10.5 arasında olmalıdır (nötr Ph=7). Bu demektir ki, bazı molases’lar (düşük Ph’ı olanlar) zinc silicate tankı bozabilirler (tıpkı vegetable ve animal oil’lerdeki FFA gibi). Bu nedenle edible oil’lerde (yani vegetable+animal oil) zinc silicate coating tanka zarar verirler. Onun için daima Ph limitasyonunu kontrol edin. Zinc silicate uzun zaman deniz suyuna maruz kalmaya dayanamaz; coating’in ömrü çok azalır. Zinc silicate coated tankta molases taşınırsa tank temizliği tahliye biter bitmez başlamalıdır. Kargo artığı coating’e zarar verebilir. Zinc silicate coating klor bileşiklerine kısmen resistedir (trichlorethylene-etilendichloride-carbon tetrachloride gibi). Eğer bu malların içine su karışırsa veya bir miktar su varsa H Cl (hidroklorik asit) oluşabilir. Bu da coating’e zarar verir. Aynı şekilde hidrolize olabilir hidrokarbonlar (ester, asetat gibi) ve halogeneted bileşikler coating’e zarar verebilir. Eğer bu ürünlerin kuru olduğu garanti edilirse ve kargo piping ile tanklar vb. iyice drain edilip kurutulursa bu ürünler taşınabilir. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 22 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL Alkali tank cleaning agents (caustic) asla zinc silicate tanklarda kullanılmaz. Fakat solvent cleaners ve emülsiferlere karşı çok dayanıklıdır. Cleaning agent kullanırken alkali ihtiva etmemesine dikkat edin. Eğer tahliyeden sonra duvarlarda ince toz halinde beyaz bir toz tabakası görürseniz o kargo coating’e zarar vermiş demektir. Owners’a hemen danışın, taşınan kargo speclerin dışında olabilir. Phenolic resins: Son zamanlarda çok kullanılmaya başladı. Çok geniş bir kargo taşıma listesine sahiptir. Özellikle epoksinin taşıyamadığı strong solventlere karşı çok resistedir. Ayrıca zinc silicate’ın taşıdığı her kargoyu taşıyabilir. Polyester Coating: Solventlere karşı poor resistant; fakat weak acid ve alkalilere karşı fairly resistedir. Fazla kullanılan bir tür değildir. Maintanence of Tank Coatings: Bunun anlamı coating’e zarar verecek her şeyi ondan uzak tutmaktır. Ancak böyle uzun ömürlü olmasını sağlarız. Ph limitasyonlarının kontrolü, maksimum sıcaklıklar, maximum permisible storage zamanı vb. unsurlar çok önemlidir. Genelde epoxy boyada altta yeni boya üstte eski boya olmak üzere kargo taşınmaz. Burada zarar gören taraf yeni boyalı kısım olabilir. Boyanacak yüzey rotating grinder ile (80-120) iyice grindlenmeli, parlak yüzey ortaya çıkmalı ve ondan sonra 1.-2. kat ve sonra 3. ve 4. katlar vurularak 300-400 mikronluk film tabakanın oluşması sağlanmalıdır. Yalnız boya yaparken yüzeyde kondense olma olayını önlemeliyiz. Bunun için tank sıcak olmalıdır (arkadan ısıtılması tercih edilir).

6.06. RUBBER LININGS Son yıllarda birçok tankerde fosforik asit, hidroklorik asit, waste acids taşımak için kauçuk kaplama tanklardan yapılmıştır. Mild steel yüzey iyice grinderlenir, kambur yerler düzeltilir. Tank yüzeyi pırıl pırıl ve düz olunca sandblasting metodu ile kaplama tatbik edilir. Rubber genelde 4-6 mm. kalınlığında tatbik edilir. Bunun en hassas olduğu konu mekanik etkilerdir. Özelikle tank hatch’ler vb. çabuk zedelenebilir. Rubber steam veya hot water kullanarak 1530 saat periyotlarında vulcanize edilir. Sentetik rubber accelerator ilave edildiğinden kendisi normal ambient sıcaklıkta (20-30° C) birkaç haftada vulcanize olur. Natural rubber fosforik asit taşımacılığında kullanılır, fakat chloroprene (neoprene) sentetik rubber daha fazla kullanılan bir tiptir. Sun radiation, oils ve ozona daha dirençlidir. Fakat daha pahalı ve tatbiki daha zordur. Aynı zamanda sülfirik asit haricinde bütün kuvvetli asitlere ve alkalilere dayanıklıdır (costik soda gibi). Fakat bazı light hidrokarbonlara karşı hassastır. Bu tip kaplamalarda, yani rubber linings kaplamada, en önemli konu yukarıda da belirtildiği gibi mekanik hasarlardır. Bir anahtarın yere düşmesi bile kaplamayı bozar. Bunun için bu kaplama tanklarda mümkün olduğunca az bracket, leaders, international pipings etc. vardır. Steel piping’ler rubber kaplanabilir. Pipe çapı sıvının hızının az geçeceği şekilde tesbit edilmelidir. Membran tipi valflerde rubber kaplama yapılabilir. Saf kauçuğun avantajı yüksek miktarda cloride malların rahatlıkla taşınabilmesidir. Kauçuk kaplama yüksek voltaj testi ile delik ve deformasyon kontrol edilebilir (Bu chloroprene için 10.000 V, natural rubber için 20.000 V’dir). Bazı shore tankları ve line’ları PVC ile ince tabaka halinde yapıştırılarak kaplanır. Fakat bu teknik gemiler için uygun değildir.

6.07. GASKETS AND PACKINGS PTFE (polytetraflourethylene) çıktığından beri birçok conta problemini çözdü. Bu materyal bütün chemical’lara ve sıcaklıklara dayanıklıdır. Bazı tipik özellikleri ise; pahalı oluşu, low thermal conductivity’e sahip olması ve basınç altında veya sıkışmada ezilebilmesidir. Teflon contalar flange bağlantısında asbest veya glassfibre contalarla takviye edilebilir. “Blue asbestos” genelde asitlere karşı (Ph=1-4) “white asbestos”tan daha resistedir. Fakat kargo ile ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 23 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL temas eden contanın teflon olması avantajdır. Pompa ve valflerde de packing ve salmastra olarak teflon kullanımı avantajdır. Fakat daha ucuz materyallerde bugün kullanılmaktadır. Örneğin sentetik rubber’la takviye edilmiş asbestos contalar strong solventlere karşı (aromatics, ketones) bayağı resistedir. Ayrıca asbestos veya sentetik contalar, solventlere, alkollere, strong alkalilere (coustic) ve asitlere karşı dirençlidir. Expansion gland’ler ile (kargo piping üzerindeki) valve spindle gland’lerin teflon veya asbestos olması çok yararlıdır. Rubber contalar oil ve solvent için kullanışlı değildir. Rubber, fosforik asit için çok iyidir. Chloroprene rubber coustik soda ve ammonia solüsyonlarına bayağı resistedir. Carbon fibre spindle packing’ler bazen high speed pump gland’lerinde kullanılırlar. Bunlar pahalıdır, ama az yenmeleri ve yüksek ısı öz iletkenliğine sahip olmaları büyük avantajdır. Nitril ve flour (vitan) rubber; çok iyi chemical resistedir (özellikle strong solvent). Bunlar genelde 0-ring veya seal olarak kullanılırlar.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 24 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

7. TANK CLEANING Temizlik prosedürü bir önce taşınan kargo ile yüklenecek kargoya göre tesbit edilir. Fakat bunun yanısıra yüklenecek kargonun cinsi, kullanım alanı da çok önemlidir. Örneğin kozmetik sanayiinde kullanılacak glikol çok temiz ve kokusuz bir tank ister. Oysaki antifriz olarak kullanılacak glikol o kadar hassas bir temizlik istemez. Kağıt sanayiinde kullanılan costic soda iron kontaminasyonuna çok duyarlıdır. Oysa aluminyum endüstrisinde kullanılan costic soda o kadar duyarlı değildir. Kimyasal tankerlerde temizlik su ile gerçekleştirilir. Chemical cleaning ise oldukça az sayıda kargo için yapılır. Fakat bunu gerektiren sebeplerde önemlidir. İlk önce mümkün olduğunca tanktaki malı iyice basmak gerekir. Bu hem temizlik, hem de kirlilik açısından gereklidir. Maksimum süzdürme şöyle sağlanır: - Ship trim veya list ayarlanır. - Özellikle soğuk iklimlerde; kargo sıcaklığı mümkün olduğunca yüksek tutulur. - Özellikle yağ taşımacılığında yağ heating coil’lerin altına yapışır. Heating coil’lerin üstünü örtecek kadar su tanka alınır ve ısıtılmaya başlanır. Yumuşamaya başlayınca da pompalanır. - Vegetable oil son aşamada herhangi bir hose’la recircule edilerek sludge tanktan alınmaya, mümkün olduğunca az sludge bırakılmaya çalışılır. Bu metod fosforik içinde geçerlidir. - Before loading sensitive cargoes; mudbox, valve bodies ve pump housing drain plug’ları açılarak iyice drain edilmelidir. Bunlardan sonra yapılacak temizlik metodu tank cleaning guide, tecrübeler vb. göz önüne alınarak belirlenir. Yalnız şu önemli nokta gözden geçirilmeli ve temizlik ona göre saptanmalıdır. - Eğer yıkanacak kargo water soluble ise cleaning agent kullanımı gerekmeyecektir. - Eğer cleaning temperature’ın arttırılması kargonun viskozitesini arttırıyor ve yüzey tansiyonunu düşürüyorsa veya ısının artması kargo atıklarının polimerize ve okside olmasını sağlıyorsa soğuk suyla yıkama işlemine başlanır. - Kargonun su içinde veya emulgator ilave edilmiş suda emulgate olabilmesi test edilmelidir. - Kargo alkalilerle aktif olabiliyor mu? Costik çok kolay bulunan ve ucuz bir alkali cleaning agent’tir. - Kargo diğer kolay bulunabilen malların içinde çözülebiliyor mu? (Yani bu işlem tank duvarlarına vb. yerlere tatbik edilirken bu kargo çözülüyor mu?) - Kargo artıkları hiçbir artık bırakmaksızın buharlaşabiliyor mu?

7.01. PRECLEANING (WASHING) Genelde bütün tank temizlikleri su ile yıkama ile başlar. Bu, kargo artıklarını mekanik olarak çıkarmaktır. Bu metod aynı zamanda slight emulgating etkisine de sahiptir. Su basıncı 12-14 kg/ cm 2 olarak tercih edilebilir , ancak bu sırada kapasitesi 4 makineye (80100 m3/h) karşı gelmelidir. Heater’da 2-3 makine çalıştığı zaman suyu 80°C’ye çıkaracak güçte olmalıdır. Yıkama esnasında tankta su biriktirmeyip devamlı basmalıyız. ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 25 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL a) Product with good solubility in water: Precleaning yani yıkama genelde soğuk su ile yapılır. Bunun örnekleri mineral asit (sülfirik asit, fosforik asit), alkaliler (coustic soda, potash, ammonia solutions), alkoller (ethanol, methanol, butanol) ve asetondur. Eğer kargo biraz daha viscoz water- soluble mal ise yıkama sıcak su ile yapılır (örneğin glikol, gliserin ve molases). b) Products which are volatile and vaporise without any traces: Genelde yıkama istemez; yalnızca ventilasyon yeterlidir (örneğin aseton, MEK, hexan, methanol, butanol, propanol, toluol, trichlorethylene gibi). Eğer su ile flashing yapılmayacaksa kargo tankları, piping etc. iyice drain edilerek ventilasyon kolaylaştırılmalıdır. c) Some vegetable oils and animals oils (fatty acid) oxidize and dry (ısı ve hava ile teması sonucu): Örnek olarak castorseed oil, cottonseed oil, groundnut oil, linsed oil, sperm oil ve tall oil gösterilebilir. Yıkama soğuk su ile yapılmalıdır. Aksi takdirde kalan artıklar kuruyacak ve sertleşecektir. Bu yüzden de çıkarması çok zor olacaktır. Fakat son yıkama sıcak su ile yapılabilir. d) Vegetable and animal oils of non- drying type: Direkt olarak (80°C) sıcak su ile yıkanabilir. (örneğin coconut oil, palmkernel oil, palm oil, tallow, whale oil gibi). e) Polymerizing product: Bunlar soğuk su ile yıkanmalı veya su ile yıkanarak (su yağmuruna tutularak) yıkaması yapılmalıdır. Sıcak su polymerized materyal artıklarının kalmasına sebep olabilir ve bunları çıkarmak çok zordur (VAM, styrene monomer, ACN ve viny chloride gibi). f) Heavy oil, lub. oil additives, gas oil: Normalde sıcak deniz suyu (80°C) ile yıkanır. Daha sonra soğuk su ile yıkanabilir. g) Crude oil: Arabian crude gibi gerçekte yüksekte derecede light fractions’a sahip olanlar genelde önce soğuk sonra sıcak su ile yıkanırlar. Eğer ilk olarak sıcak su kullanılırsa bu artıkları çıkarmak güçleşecek ve temizlik zorlaşacaktır. Heavy crude oil’ler (boscan crude oil gibi) ile az miktarda light fractions ihtiva edenler direk sıcak su ile yıkanır.

7.02. FINAL CLEANING Genel anlamı; bütün tank ve piping’lerin tamamen artık ve sudan drain edilmesidir. Daha sonra tankın dibi bezle kurulanır. Bazı kargolar chloride kontaminasyonuna karşı çok duyarlıdır. Bu tip kargo yüklenecekse deniz suyunu tanka sokmamak, ve tüm temizliği tatlı su ile yapmak en iyisidir. Örneğin, bütün glikoller ve alkoller (methanol), aromatikler ve asetatlar gösterilebilir. Vegetable ve animal oil’ler, gasoline, heavier oil, costik soda genelde tatlı su çalkalaması istemezler. a) Product with good solubility in water: Final cleaning pre-cleaning’in bir devamıdır. Eğer mal viskoz ise sıcak su ile yıkanması daha uygundur. Eğer hassas bir kargo yüklenecekse, koku ventilasyon veya steam ile atılır. b) Volatile products: Genelde yıkama istemezler. c) ve d) Vegetable oils (drying and non- drying) and animal oil: Bunlar için en iyi temizleme alkalilerle, özellikle costik soda, olanıdır. Bunu sıcak suya ilave etmeliyiz. Oil residues’lar sabuna dönüşecektir. Aşağı yukarı 50 kg oil’i sabunlaştırmak için 100 kg costik soda gerekir (50% solüsyon olarak sayılacak olursa). Genelde cleaning, kimyasal yıkama suyuna 2-3 % costik soda (max. 5%) ilave edilerek yapılır. UYARI: Alkali agent’lar göze çok zararlıdır vve asla zic silicate tanklarda k ullanılmamalıdır. Mineral oil’ler ve waxes’lar sabunlaşamazlar. Vegetable ve animal oil residue’larını detergent cleaning chemical’larla da çıkarmak mümkündür. Deterjan yıkama suyunun yüzey ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 26 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL tansiyonunu azaltır. Böylece residue’lar asılı kalırlar. Deterjanla yıkama genelde alkalilerden daha pahalıdır, fakat zinc silicate tanklarda rahatlıkla kullanılabilir. e) Polymerizing products: Soğuk su yıkamasından sonra genelde soğuk veya az ılık su ile (bu suya detergent type emulsifer veya sentetik soap ilave edilir) yıkanır. f) Heavy oils, lub. oils, lub. oils additives, gas oil etc.: Eğerki sonraki kargo metanol, ethanol gibi yüklerse problem ortaya çıkabilir. Prewash’tan sonra deterjan, solvent cleaner emulsifier veya sentetik soap ilaveli sıcak su ile yıkayınız. Emulsifiers: Malların su içerisinde geçici olarak çok ufak damlacıklar halinde kalmasına yardımcı olurlar. Alkalilerden yararlanarak elde edilen soap da tıpkı emulsifer gibi hareket eder. Genelde 1-2% oranında dozaj en çok kullanılan miktardır. Bazı kesin emülsiferler öyle etkilidirler ki, emülsiyon aradan uzun bir süre geçmesine rağmen kırılamaz (yani su ile malın sepere olması olayı uzun zaman alır) ve ısıtılsa bile bu süre çok uzundur. Emülsife olayına örnek verirsek; yağ ile su karışınca emülsiyon oluştururlar. Yani yağ küçük damlacıklar halinde suya dağılır. Fakat aslında yağ kimyasal bir değişime girmez. Emulsiyon kırılarak tekrar istenirse yağ ve su birbirinden sepere edilebilir. Solvent cleaners: Genelde water soluble olan ve hidrokarbonları çözen yardımcılar olarak açıklanabilirler (Örneğin ketonlar, aromatikler, alkoller). Genellikle diğer temizleme maddelerine ilave edilerek kullanılırlar. Solvent cleaner’lar genelde low flash point’e sahiptir ve dikkatle kullanılmalıdır. Detergents: Nemli, su ile yapılmış maddelerdir ve suyun yüzey gerilimini azaltırlar; böylelikle parçacıkların tank duvarlarından çıkmasını sağlarlar. Bazı kargolar tankta bir önceki kargo artıklarından kalan kokulara karşı hassastırlar (örneğin glikoller, gliserinler, vegetable ve animal oiller, molassesler). Tank temizliğinden sonra kokuyu çıkarmak için en iyi yol steaming veya ventilasyondur. Steaming deliklerde, çatlaklarda kalan kargoyu temizler. Epoxy coating genelde 60-80°C’nin üstünde ısıtılmaz, yani steaming esnasında dikkatli olmak gerekir. Fakat zinc silicate coating ısıya daha dayanıklıdır. Deodorant fresh air spray olarak piyasada satılan malzemeler aslında sembolik olarak etk ilidir. Yani o anda atmosferin kokusunu alır. Oysaki kokuya sebep çatlaklarda, deliklerde çok az da kalmış olsa eski kargo artıklarıdır. Bunlar çıkmadıkça kokunun kökeni ortadan kalkmış olmaz.

7.04. PRACTICAL CLEANING METHODS 7.04.01. Cleaning agent added directly to the washing water: Temizleme yardımcısı butterworth line’dan dosage pump yardımı ile (genelde air-driven) yıkama suyuna enjekte edilmesi ile sağlanır. Bazen dosage pompasının olmadığı yerde butterworth pompasının suction kısmından ilave edilerek bu işlem yapılabilir. Fakat en iyisi dosage pompa kullanma yoludur. Bu yıkama metodu zaman tasarrufu ve diğer açılardan iyidir. Fakat ilaç kullanımı oldukça fazladır. Full temizlikte kullanımı yararlı olmaz. 1-2 saat yıkama genelde tavsiye edilir. Son çalkalama deniz suyu veya tatlı su ile olabilir. Bu yüklenecek kargoya göre değişir.

7.04.02.  Recirculation of the washing water: İlacın daha iyi kullanımını sağlar. 5 ile 50 ton sıcak suya tavsiye edilen miktarda ilaç ilave edilir. Su heating coil’ler vasıtası ile de ısıtılabilir. Washing; tank atmosferi LEL’in iyice altında ise gerçekleştirilmelidir. Eğer vapour konsantrasyonu LEL’in üstünde ise; yıkama suyu incendive static electricity sparks’a ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 27 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL (görünmeyen statik elektrik kıvılcımlarına) sebep olur. tehlikeli olabilir.

Özellikle recirculation metodunda

Recirculation metodu bütün tip ilaçlar ve yıkama maddeleri ile yapılabilir. Bir avantajı da ana devre ve diğer piping’lerde iyice yıkanmış olur. Son durulama deniz suyu veya tatlı su ile olur.

7.04.03. Tank cleaning chemical can be applied directly onto the tank walls: Bu metod popüler olmaya başlamıştır. İlaç direkt olarak tank duvarlarına spreylenir, bu yüksek basınçlı bir pompa yardımı ile olur. Operatör iyice giyinmeli ve maske ile breathing apparatus kullanılmalıdır. İlacı vurduktan sonra 20-40 dakika beklenir. Daha sonra sıcak su ile yıkanır. Bu metod oldukça popülerdir. Benzeri operasyon steaming yaparken de kullanılabilir. Önce tank bir süre stimlenir. Sonra bir ejector steam devresine bağlanır. Steam eductor’dan geçerken ilacı da (bir miktar) çeker. İlaçlan beraber steaming gerçekleşmiş olur. Son durulama tatlı su ile (veya deniz suyu) yapılır (Tank lid’lerini steaming esnasında overpressure’ı önlemek için bir miktar açın.).

7.04.04. Son temizleme için bazen FLOATATION METHOD kullanılır; lub oil, lub oil additives gibi heavy hidrokarbonlardansonra çok iyi bir temizlik için bazen bu metod kullanılır ve bir sonraki kargo genelde hidrokarbona duyarlı kargodur (Methanol gibi). Floatation metodu tanka ön temizlik yapıldıktan sonra çok etkili olur. Eğer tankta ince artık tabakası vb. varsa bu metod etkili değildir. Tank önce 40-80 cm dipten çok kuvvetli, suda erimeyen solvent ile doldurulur. Bu pahalı olmayan bir metoddur. Genelde bu iş için toluene kullanılır. Sonra tank yavaşça su ile doldurulur. Toluene tankın üst kısmına değene kadar doldurma devam eder. Daha sonra su tekrar tank boşalana kadar basılır. Suyun üst kısmında kalan toluene diğer tanka aktarılır ve aynı işlem diğer tanklarda da uygulanır. Bu doldurma ve boşaltma işinde seviye değişikliği 0.5 m veya 2metre/h olarak ayarlanabilir. Yalnız bu konuda önemli bir durum vardır. Bu metodda iki sıvı yüzeyi arasında statik elektrik charge’ı olabilir. Bu nedenle tankı suyla doldurup boşaltırken pompanın ağır çalışması, suyun pipe’daki hızının 1 m/sn’ yi geçmemesi lazımdır. Bu metod tank inertli iken yapılırsa daha iyi olur.

7.04.05.  Steaming with a solvent: Final cleaning metodu olarak kullanılabilir. İlaçlı/ katkılı yıkamalardan sonra bu metod ancak son kalıntıları çıkarmak için kullanılır. Tank, heating coil’lerin üstüne kadar su ile doldurulur ve üstüne non water-soluble solvent (ki bu genelde toluen veya xylene olur) ilave edilir. Isıtılmaya başlanır ve solvent buharlaşır. Buharlaşan, tank içinde dolaşan solvent tank duvarlarında tekrar kondanse olur, yoğuşmaya başlar ve çok küçük miktardaki son kalıntıları çözer, eritir ve aşağı indirir. Daha sonra ise su ile bir durulama yapar ve bunu da tanktan atarız. Az miktarda solvent bile oldukça flamable gaz ürettiğinden 2,3% LEL geçmeyecek miktarda bu solvent sıvısı tanka konur. Genelde toluen için: 200 m3 tank için 10 litre toluene 500 m3 tank için 25 litre toluene 1000 m3 tank için 50 litre toluene Diğer solventler için karşı gelen miktar; 1 gram molekülün (moleküler ağırlık gram olarak belirtilir) normal atmosferik basınç ve sıcaklıkta 22.4 litre hacmi işgal etmesi prensibinden hesaplanır. Eğer kargo buharı tamamen çıkarılmışsa, su ile durulama genelde son temizleme prosedürüdür. Fakat bazı chloride duyarlı kargoların son çalkalamalarını chloride free water ile yapmak en iyisidir. Fakat şu gerçeği hiç unutmamak gerekir. S.steel tankları deniz suyundan sonra 10 dakika tatlı su ile çalkalamanın çok faydası vardır.

7.05. RUST DESCALING ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 28 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

Chemical taşımacılığında rust parçacıkları tankta istenmeyen maddelerdir. Pasın kendisi kargoya zarar vereceği gibi, pasın kalıntıları da bir önceki kargonun taşıyabilir ve bu sebeple kontaminasyona sebep olabilir. Bu nedenle pas çoksa, gas-freeing daha dikkatli yapılmalıdır. Pası tank cidarından çıkarmak kazımak yolu ile mümkün olabilir. Diğer bir yol ise oldukça pahalıdır, fakat kesin etkilidir. Al / Mg şeritleri-parçacıkları ihtiva eden anodic protection sistemi tankın içine kaynakla tutturulur. Sonra tank birkaç günlüğüne deniz suyu ile doldurulur. Anodic alkaline metodu pası duvarlardan vb. yerlerden söker, alır ve sonra pas artıkları yıkanarak akıtılır. bu metod uncoated tanklar için yapılabilir.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 29 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

BANNED LAST CARGOES: The introduction of lists of toxic substances which cannot be carried prior to vegoil cargoes will have a substantial impact on chemship trades. 1. The international Group of Protection & Indemnity (P&I) Clubs is facing millions of dolars worth of claims over contaminated animal and vegetable oil and fat cargoes which have been spoilt through contact with the remnants of highly toxic products that were born on previous voyages by the concerned vessels. Information is now being made available on unacceptable types of cargoes as submitted to the US Food and drug Administration (FDA) in Washington, DC to deal with this problem. 2. The International Group represents 15 major P&I Clubs dealing with shipowners’ third party liabilities throughout the world. The Gard Club points out that the problem affects not only shipowners and their mutual insurance associations, the P&I Clubs, but importers and national health authorities because of the dangerous effects on human life of previous chemical cargoes like benzene, ethyl acetate, etc. 3. The National Institute of Products (NIOP) in the US and Federation of Oil Seeds and Fats Association (FOSFA) in the UK are trying to eliminate such hazards and have prepared lists of cargoes which can and cannot be carried prior to the transport of vegetable oil and related cargoes for submission to the FDA and equivalent health agencies in Europe. The substances appearing in the lists prepared by NIOP are grouped into either of four categories: a. Acceptable prior cargoes (List No. 1): Acceptable prior cargoes for edible oils which may or may not undergo further processing, b. Acceptable prior cargoes (List No. 2): Acceptable prior cargoes for edible oils which will undergo further processing, c. Unacceptable prior cargo list, d. Research list, These are shown attached. 4. The FDA introduced the NIOP list July 1, 1989. This means that a district office of FDA finds that the cargo carried prior to a vegoil cargo in a ship’s tank was some chemical appearing in the “Unacceptable prior cargo list”, then such a cargo may be detained upon its entry into the USA. Detention may even be possible if that chemical appears in the “Research List”. FOSFA has also prepared a list of unacceptable substances which mirrors the similar NIOP list and which became effective in European ports at the same time. 5. In the meantime, however, the International Group believes it is essential to avoid “Unacceptable prior cargo list” as set out below, in order not to prejudice P&I cover. The Group has also strongly recommended that charterers’ acceptance of prior cargo is obtained during charter negotiations.

NIOP LISTS OF CARGOES WHICH CAN BE CARRIED PRIOR TO THE TRANSPORT OF VEGETABLE OIL AND RELATED CARGOES ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 30 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

Acceptable prior cargoes (List No. 1): Acceptable prior cargoes for edible oils which may or may not undergo further processing: Cargoes:

Almond oil Babassu oils Carnauba wax Cohune oil Cottonseed oils (Glucose syrup) Hazelnut oil Hycopersicum esculentum oil Murumuru fat Orange juice slurry

Apple juice concentrate Candelilla wax (motan) Castor oil Corn oils (maize) (Low erucic acid rapseed oil - LEAR) Grape juice concentrate Illepe butter (nowrah butter) Menhaden oil

Apricot kernel oil Canola oils Cocoa butter Corn syrup (Glucose)

Nutmeg butter Palm kernel oil

Olive oil Palm kernel oil oleins Palm oil mid fractions

Palm kernel oil stearines Palm oil oleins Poppy seed oil

Palm oils Palm oil stearines Rapeseed oil

Rice bran oil Sesame oil Sunflower oils Tucum oil

Safflower oils Shea oil Tallow Walnut oil

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 31 of 34

Grapeseed oil Lard Molessas

Peanut oils (groundnut) Rapeseed oils (hydrogenated) Sal fat Soybean oil Teaseed oil

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

NIOP LISTS OF CARGOES WHICH CAN BE CARRIED PRIOR TO THE TRANSPORT OF VEGETABLE OIL AND RELATED CARGOES Acceptable prior cargoes (List No. 2): Acceptable prior cargoes for edible oils which will undergo further processing: Acetic acid Butyl Acetate Caproic fatty acid (C-6) Cyclohexane Dipentene 2-Ethyl hexyl alcohol Heptane Isobutyl acetate Isopropyl alcohol Linolenic acid Methyl isobutyl ketone Phosphoric acid Polyproplene glycol Sulphuric acid

Acetone Butyl Alcohol (Butanol) Caustic soda Cyclohexanol Ethyl Alcohol (Ethanol) Formic acid Heptanoic acid Isobutyl alcohol Lauric acid Methyl alcohol (Methanol) Nitric acid Oleic acid Propyl acetate Soybean oil (epoxidized) Tallow fatty acids

Ammonium hydroxide Butyric fatty acid (C-4) Coconut oil fatty acids Cyclohexanone Ethyl acetate Glycerine Hexane Isooctyl alcohol Linoleic acid Methyl ethyl ketone Nitropropane ** Palm fatty acids Propylene glycol Stearic acid

** Clearence as a prior cargo would carry the stipulation that it be specific to the 1Isomer not containing any of the 2-Isomers, nor would clearence be given to materials generally labelled “nitropropane” without specifying the isomer.

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 32 of 34

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP

CHEMICAL TANKER TRAINING MANUAL

NIOP LISTS OF CARGOES WHICH CANNOT BE CARRIED PRIOR TO THE TRANSPORT OF VEGETABLE OIL AND RELATED CARGOES Unacceptable prior cargo list: These substances have been proven to be highly toxic and/ or carcinogenic. They may not be carried as the last cargo immediately prior to edible oils. Acrylonitrile Carbon tetrachloride Ethyl acrylate Ethylene oxide Methylene chloride Perchloroethylene Telone II (1-propene, 1,3-dichloro) Trichloroethane

Benzene Chloroform Ethylene dibromide Formaldehyde Methylene di-isocyanate (MDI) Poly methylene isocyanate (PAPI) Toluidine (ortho) Toluene di-isocyanate (TDI)

ADRASAN TRAINING PROGRAMME Page 33 of 34

1,3-Butadiene Epichlorohydrin Ethylene dichloride Leaded petroleum or other leaded products 2-Nitropropane (and mixtures) Propylene oxide Transformer oil

REVISION : 0

DATE : 01.02.2002

PDF By MKP